“Om je hart te volgen!”
SCHOOLGIDS 2015-2016
Welkom bij De Ontdekkingsreis! Welkom bij De Ontdekkingsreis. Een school waar je op ontdekkingsreis gaat naar je passie en je drijfveren. De route die je volgt stippelen we uit door samen te werken vanuit verbinding. De Ontdekkingsreis is ook een school waar je gezien wordt en mag zijn wie je bent. Een school waar je ervaringen opdoet in de ontmoeting met anderen en verantwoordelijkheid leert nemen. Kortom: een school waar de totale ontwikkeling vanuit het authentieke zelf centraal staat. We hebben geprobeerd onze school in woorden te vatten, zie hier het resultaat. Wij hopen dat deze schoolgids een heldere wegwijzer is in de bonte wereld van onze school.
Veel leesplezier,
Het team van De Ontdekkingsreis
2
Inhoud 1
Onze identiteit ................................................................................... 4 Opdracht: In verbondenheid ontdekken .............................................................................................4 Missie ...................................................................................................................................................4 Visie ......................................................................................................................................................5 Kernwaarden ........................................................................................................................................5 De schoolafspraken ..............................................................................................................................6 Doelen ..................................................................................................................................................7 Onze inspiratiebronnen .......................................................................................................................8
2
Onze school ...................................................................................... 9 Kleine ontdekkingsreis door De Ontdekkingsreis.................................................................................9
3
Lerend leven ................................................................................... 11 Vormen van leren.............................................................................................................................. 11 Motivatie ........................................................................................................................................... 11
4
Organisatie van het onderwijs ......................................................... 13 It takes a village to raise a child: ....................................................................................................... 13 Thema’s ............................................................................................................................................. 14 Oefenvakken in niveaugroepen ........................................................................................................ 15 Lessentabel ....................................................................................................................................... 15
5
Volgen en verdergaan ..................................................................... 16 Leerlingvolgsysteem, kindverslag en reisplan ................................................................................... 16 Leerlingenzorg ................................................................................................................................... 16 Na De Ontdekkingsreis ...................................................................................................................... 19
6
De organisatie van De Ontdekkingsreis .......................................... 20 Sociocratie in vogelvlucht ................................................................................................................. 20 De kringenstructuur .......................................................................................................................... 21
7
Ouders van De Ontdekkingsreis ..................................................... 23 Ouderbetrokkenheid ......................................................................................................................... 23 Ouderparticipatie .............................................................................................................................. 24 Feedback ........................................................................................................................................... 24 Klachten ............................................................................................................................................ 24 Vrijwillige ouderbijdrage ................................................................................................................... 25
8
Starten op De Ontdekkingsreis ....................................................... 26 Aannameprocedure .......................................................................................................................... 26 Criteria voor aanname ...................................................................................................................... 26 Open ochtenden ............................................................................................................................... 26
9 Even praktisch op Alfabet! .............................................................. 27 10 Achtergrond, informatie & inspiratie ................................................ 30 11 Gegevens ....................................................................................... 31 Bezetting groepen 2015-2016 .......................................................................................................... 31 Jaarkalender ...................................................................................................................................... 31 Contact en route ............................................................................................................................... 32
3
1
Onze identiteit
De grondslag van onze school is Algemeen Bijzonder Onderwijs. Het onderwijs op school is erop gericht, dat kinderen zichzelf ontwikkelen en leren kennen vanuit authenticiteit, in de ontmoeting met elkaar en met respect voor elkaar en voor anderen. Op De Ontdekkingsreis worden kinderen gestimuleerd om op zoek te gaan naar hun intrinsieke motivatie om te leren. Het kind leert eigenaar te zijn van het eigen leerproces.
Opdracht: In verbondenheid ontdekken Samen werkend en levend, door de interactie met elkaar, ontstaat groei, verdieping en inzicht en ontvouwt zich de unieke vorm van de Ontdekkingsreis. Dit geeft ieder van ons eigen verantwoordelijkheid en eigen ruimte. Binnen deze ruimte ontwikkelen en creëren wij. Dit is een organisch proces, gebaseerd op het vertrouwen in en de wijsheid van het leven zelf. Wij werken vanuit de holistische mensvisie, wetend dat wij allen deel zijn van een groter samenhangend geheel, het levensweb. We worden geboren met unieke talenten en eigenschappen en willen in essentie groeien en ontwikkelen, in het vertrouwen dat we worden wie we zijn. De gemeenschappelijke omgeving waarin dit plaatsvindt heeft grote invloed op het verloop van dit proces. Onze missie is om “ Vanuit liefde, in verbinding en met vrijheid” deze leeromgeving te creëren. In deze omgeving mogen wij levenskunstenaars zijn. Zijn wie je bent, om je eigen leven betekenis te geven en z’n unieke vorm te laten ontvouwen, is daarom een belangrijke pijler. Daarnaast is respect de pijler die ons helpt bij het waarderen van verschillen en bij het ontdekken van het belang van waarden. Ook creëert respect de mogelijkheid om op een duurzame wijze samen te leven. Jezelf veilig voelen, bij jezelf en bij anderen, is daarom cruciaal. Dat biedt de mogelijkheid om je eigen kwetsbaarheid en kracht te ervaren, evenals je afhankelijkheid van anderen en het bewustzijn dat vrijheid altijd samenhangt met de grenzen van anderen. In deze omgeving, waar levendige rust de basis is, is helderheid over wat we willen, doen en verwachten noodzakelijk.
Missie De Ontdekkingsreis is een school waar we vanuit gelijkwaardigheid met elkaar samen werken en leren. We zijn op ontdekkingsreis, een reis waarin je je talenten ontdekt en je ontwikkelt en waarin je medereizigers, kinderen, begeleiders en ouders, ontmoet. In interactie met die medereizigers leren we ons tot elkaar en de wereld om ons heen te verhouden en daarbij onze eigen balans te bewaren. Voor die ontwikkeling biedt De Ontdekkingsreis een veilige plek, een plek waar je mag zijn en leren door te oefenen, ontdekken, ervaren en creëren.
4
Visie Vanuit compassievolle communicatie en sociocratische besluitvorming zetten wij een klimaat neer waar in veiligheid, autonomie en gevoel van competentie voorop staat. Goede samenwerking en communicatie op basis van vertrouwen in elkaar tussen school en ouders is hierbij essentieel. Dit geeft kinderen de basis van waaruit hun aangeboren nieuwsgierigheid blijft en van waaruit ze de wereld om zich heen kunnen ontdekken. Lerend Leven betekent voor ons: Leven is leren, De Ontdekkingsreis is een school in de wereld. Zaakvakken en taal zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In thematisch onderwijs verbinden wij dit met creativiteit, samenwerken en ICT-vaardigheden. Wij trekken er regelmatig in de wereld op uit en halen de wereld naar binnen met gastsprekers en workshops. De jaargroep doorbrekende organisatie in niveaugroepen zorgt ervoor dat kinderen in de oefenvakken aanbod krijgen op hun eigen niveau.
Kernwaarden Liefde, vrijheid en verbinding zijn kernwaarden van onze school. Liefde We beginnen onze reis vanuit onvoorwaardelijke liefde en respect voor elkaar. Iedereen wordt gezien en mag er zijn zoals hij is. Deze onvoorwaardelijke liefde maakt dat een ieder zich veilig voelt. Veilig voelen is de belangrijkste voorwaarde om te kunnen groeien en ontwikkelen. Laat de ontdekkingstocht beginnen! Vrijheid We zijn vrij om onze eigen weg te gaan, te doen wat wij belangrijk vinden, onze unieke talenten te ontdekken en ontwikkelen: de wereld ligt voor ons open! Door het pad te mogen volgen dat ons hart ons ingeeft, zullen we onze passie vinden. De vrijheid is echter niet onbegrensd. De een wil dingen die te gevaarlijk zijn, of dingen die niet haalbaar zijn omdat ze te duur zijn. De ander loopt tegen de eigen grenzen aan, tegen die van anderen of praktische bezwaren. Dan kan het nodig zijn om de route aan te passen. Vrijheid is altijd in verbondenheid met de ander. In verbondenheid Ieder heeft zijn eigen reis, maar niemand hoeft alleen te zijn. We zijn verbonden met elkaar: begeleiders, kinderen en ouders. Vanuit de basis van het gezin komen kinderen op school in contact met anderen en vergroten ze hun veilige wereld. Zo ontdekken ze gaandeweg wie ze zijn, wat hun talenten zijn en hoe ze die willen vormgeven. Begeleiders ondersteunen kinderen bij het zoeken naar hun eigen voorkeur en richting, zodat ze leren vertrouwen op hun innerlijk kompas. Zo groeien ze in zekerheid en zelfvertrouwen. Compassievolle communicatie is de basis voor onze omgang met elkaar. Dat betekent dat we ons vanuit respect en vertrouwen met elkaar willen verbinden. Daarom oefenen we om actief te luisteren, wat inhoudt dat we het gevoel en de oorzaak achter het gedrag van de ander proberen te horen.
5
De schoolafspraken Op De Ontdekkingsreis hebben we vier schoolafspraken waaraan iedereen zich probeert te houden. Iedereen – begeleider, kind en ouder – stemt met deze afspraken in, wanneer hij of zij op school komt. Ik zorg goed voor mezelf Wie goed voor zichzelf zorgt, zit lekker in zijn vel en heeft ruimte voor anderen. Dit heeft te maken met op tijd eten en drinken en over leren inschatten wat je aankan. Goed voor jezelf zorgen houdt ook in, dat je op tijd hulp vraagt wanneer je ontdekt dat je iets niet zelf kan. Al deze aspecten vormen een leerproces waarin een kind mag oefenen om zijn eigen weg te vinden. De begeleiders volgen het kind op deze weg en schatten in hoeveel vrijheid het kind aankan. Een kind dat roekeloos is of zich De schoolafspraken niet aan afspraken houdt buiten het zicht van Ik zorg goed voor mezelf begeleiders, zal vrijheden moeten inleveren. Aan Ik ga respectvol met de ander om een kind dat het nog moeilijk vindt om hulp te Ik praat ruzies uit en rond ze af vragen, wordt eerder hulp geboden. Ik neem verantwoordelijkheid voor mijn Ik ga respectvol met anderen om gedrag Op De Ontdekkingsreis gaan we respectvol met elkaar om. Dit gaat samen met een open houding ten opzichte van elkaar. We aanvaarden ieders eigenheid en vrijheid, maar willen ons ook vrij voelen om hardop te zeggen wat ons stoort aan het gedrag van een ander. Op een respectvolle manier. Ik neem verantwoordelijkheid voor mijn handelen Op De Ontdekkingsreis stimuleren we de bewustwording van de verantwoordelijkheid die iedereen draagt voor het eigen gedrag. Daarbij hoort, dat we van elkaar verwachten dat we hierop aanspreekbaar zijn. Dat betekent niet, dat we elkaar veroordelen om vergissingen die we maken: ze horen bij het leren. Een fout maken ís niet fout, maar kan door mensen zo gezien worden. Het erkennen van een vergissing is geen erkenning van schuld, maar een voorwaarde om ervan te kunnen leren. Ik praat ruzies uit en ik rond ze af Conflicten horen bij het leren zien dat wat je doet gevolgen heeft en dat dat een verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Wanneer kinderen (of volwassenen) elkaars grenzen overschrijden, ontstaat een conflict, dat we altijd vanuit verbondenheid proberen op te lossen. Vanuit het gedeelde verlangen om prettig met elkaar samen te kunnen leven, proberen we zonder oordelen naar elkaar te luisteren en zijn we eerlijk over wat we nodig hebben. Als dat lukt, kunnen we op zoek gaan naar een oplossing die tegemoet komt aan beide partijen. Begeleiders bemiddelen hierbij door actief te luisteren en waar nodig te vertalen. Ze streven ernaar de kinderen zelf met een oplossing te laten komen. Op deze manier krijgen de kinderen helder wat ze precies willen en wat hun eigen grenzen zijn. En ze kunnen vanuit begrip en met respect met elkaar verder.
6
Doelen Het onderwijs van De Ontdekkingsreis is erop gericht dat kinderen steeds beter hun eigen weg gaan vinden en verantwoordelijkheid leren nemen voor hun eigen leerproces. Dat betekent dat kinderen een duidelijke eigen stem krijgen in het stellen van hun leerdoelen. Hun vrijheid is daarbij gekaderd: begeleiders waken ervoor, dat deze doelen op de lange termijn in overeenstemming zijn met wat kinderen nodig hebben om na De Ontdekkingsreis hun weg succesvol te kunnen vervolgen. Daarbij zien wij twee hoofddoelen. We bereiden kinderen voor op het voortgezet onderwijs dat bij ze past. Daarnaast leren we de kinderen vaardigheden om ze voor te bereiden op hun zelfstandig functioneren in de maatschappij. Belangrijk hierbij is de bijdrage die de school levert aan de identiteitsontwikkeling van kinderen. Op De Ontdekkingsreis proberen we de kinderen op alle gebieden een continu ontwikkelingsproces te laten volgen. We onderscheiden de cognitieve, de sociale, de emotionele, de motorische en de creatieve ontwikkeling. We willen samen met de ouders een bijdrage leveren aan het goed functioneren van ieder kind op zijn eigen niveau. Daarbij houden we rekening met de eigenheid van de kinderen: met hun ontwikkeling, begaafdheid, belangstelling en motivatie. Dit werken we uit in de volgende doelstellingen: 1. Kinderen begeleiden in hun zoektocht naar kennis, waarbij we rekening houden met ieders aard en aanleg en waarbij ieder kind het niveau bereikt dat past bij zijn of haar mogelijkheden. 2. Een omgeving bieden waarin evenwicht is in de aandacht voor de ontwikkeling van kinderen op de diverse gebieden, tussen hoofd, hart en handen. Zo leren kinderen zichzelf kennen, zodat ze hun gevoelens en verlangens kunnen herkennen en persoonlijke keuzes kunnen maken. 3. Kinderen leren verantwoordelijkheid te dragen voor hun handelen en voor hun eigen leerproces. Dat laatste houdt ook het organiseren van hun eigen werk in. 4. Kinderen leren zich te verbinden met de ander en respectvol met de ander om te gaan. Zo leren ze luisteren naar elkaar en gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen voor hun (leef)omgeving. 5. Binnen de mogelijkheden van de school is het onderwijsaanbod zo rijk en uitdagend mogelijk.
7
Onze inspiratiebronnen De grootste inspiratiebronnen zijn de kinderen, begeleiders en ouders en de praktijk van alledag. Steeds opnieuw ontdekken we in het moment dat wat we nodig hebben om uitdagingen aan te gaan en onze verlangens te verwezenlijken. Bij het vormgeven van De Ontdekkingsreis zijn we geïnspireerd door verschillende bronnen. Sommige zijn zo oud als de wereld, andere zijn vernieuwend binnen de huidige maatschappij. Regelmatig vinden we ook weer nieuwe bronnen, passend bij waar we op dat moment mee bezig zijn. Inspiratiebronnen zijn: De natuur en het leven zelf. De Sociocratische Kringmethode (SKM: www.sociocratie.nl) Het besef dat alles op een bepaalde manier met elkaar samenhangt en met elkaar is verbonden Geweldloze en open communicatie, de Gordon-methode (luisteren naar kinderen) Onderwijsvernieuwers, zoals Kees Boeke, Maria Montessori, Sudbury Valley School en de Pezalozzischool TOM-scholen (www.teamonderwijs.nl) Het leiderschapsdenken van Stephen Covey . In hoofdstuk 9 staat een lijst met boektitels, voor wie zich in onze inspiratiebronnen wil verdiepen.
8
2
Onze school
Kleine ontdekkingsreis door De Ontdekkingsreis Leren doe je op onze school alsof je op ontdekkingsreis bent. Het kan zijn dat je bepakt en bezakt op weg gaat, het kan ook zijn dat je niet zoveel nodig hebt. Het komt vaak voor dat je eerst iets moet kunnen voordat je op expeditie gaat, maar het kan ook zijn dat je gaandeweg ontdekt. Tijdens je reis zijn er altijd andere reizigers die je tegenkomt, mooie souvenirs die je wilt bewaren, verhalen die je misschien graag opschrijft en gebeurtenissen die je vast wilt leggen om er anderen over te vertellen en te laten zien. Alle ontdekkingen die je doet, zijn waardevol. Het zijn jouw ontdekkingen. Ieder zijn eigen reis Op onze school leert ieder kind datgene wat het graag wil leren en oefent het in het omgaan met anderen. Ook krijgt het de bagage mee die nodig is voor het voortgezet onderwijs. Het vertrekpunt voor elke reis is de leefwereld van het kind. Ieders reis is daarom uniek. Het ene kind wil eerst graag de wereld van de getallen verkennen, terwijl het andere graag eerst een kijkje neemt in het land van de letters. Weer een ander kind speelt graag buiten en ervaart de natuur als machtige inspiratiebron. Elk kind doorkruist de leergebieden op zijn eigen wijze en ervaart ze op zijn eigen manier. De begeleiders verzorgen het aanbod dat het kind nodig heeft op deze tocht. Dit aanbod is mede gebaseerd op de kerndoelen van de overheid. Daarbij krijgt een kind de vrijheid om de manier van leren zelf mee vorm te geven en om te vragen om aanvullend aanbod, afhankelijk van zijn of haar eigen verlangen en vermogen om zelfstandig te plannen en te werken. Reisgenoten van allerlei leeftijden De dynamiek tussen kinderen van verschillende leeftijden, die met en van elkaar leren, is één van de grootste krachten van De Ontdekkingsreis. Vanuit het aanbod bestaat er een structuur met diverse groepen van wisselende samenstellingen. Elk kind start de dag in de kring van zijn thuisgroep, maar kan gedurende de dag aansluiten bij anderen op basis van interesse, leerstijl of vriendschap. Met hun verschillende vragen, inzichten en ideeën bieden kinderen en volwassenen elkaar een rijke omgeving vol mogelijkheden. Iedereen is leraar en iedereen is leerling. Een open houding ten opzichte van het leven en elkaar is ons vertrekpunt. Bijvoorbeeld: een kind dat al kan lezen ondersteunt een ander kind bij het leren lezen. Door de ander te helpen bij het leren van iets dat je zelf al hebt geleerd, kom je erachter of je het werkelijk begrepen hebt. En natuurlijk oefen je in de omgang en leer je over de ander! Dynamische inrichting Binnen de school zijn er verschillende ruimtes voor verschillende activiteiten, zoals een atelier, een keuken, een groepsruimte en studieruimtes. De inrichting van de school ligt niet vast en kan worden aangepast aan de behoeften van de kinderen, zodat de omgeving uitnodigend blijft.
9
Ontdekken en leren stopt niet bij het schoolgebouw. De omgeving van de school is natuurrijk, met een groot veld, bos, een slootje, kortom: ook daar is veel te ontdekken! Daarnaast zijn er regelmatig excursies, kunnen kinderen soms mee inkopen doen voor het koken of klussen en worden er vaak mensen uitgenodigd om vanuit hun passie workshops te verzorgen. Door de kinderen in contact te brengen met de wereld buiten de school werken we aan de verbinding tussen het kind en de maatschappij waarin het later zal gaan functioneren. Activiteiten op een dag Op De Ontdekkingsreis zijn tal van activiteiten. De meeste daarvan worden georganiseerd door het team van begeleiders, zoals reken- en taalinstructies, toneellessen, kindermassage, presentaties maken en spelletjes. Op het planbord is te zien welke activiteiten er op welke dag en op welk uur worden aangeboden. Binnen het aanbod is ruimte voor de wensen van kinderen en een deel van het aanbod wordt vormgegeven als keuzeblok. Als kinderen bijzondere wensen hebben, zoals een dansvoorstelling of het zelf geven van een workshop wordt gezocht naar mogelijkheden. De kringen De verschillende groepen komen aan het begin en aan het einde van de dag in hun eigen thuiskring bij elkaar. In de kringen wordt verteld wat de activiteiten van die dag zijn. Ook kunnen leerkrachten of kinderen onderwerpen ter sprake brengen die ze belangrijk vinden om daar gezamenlijk afspraken over te maken. Dit kunnen allerlei onderwerpen zijn: misschien is er een spel in het bos waar een kind niet mee uit de voeten kan of misschien heeft een kind een idee voor een activiteit. Het kan zijn dat de leerkracht een afspraak wil introduceren en soms mag de groep beslissen over de besteding van een gewonnen prijs! De kringen komen per bouw bij elkaar. Daarnaast is er de schoolkring, waaraan kinderen van alle bouwen kunnen deelnemen om mee te beslissen over zaken die ze belangrijk vinden. Op dit moment komt de schoolkring bij elkaar rondom bepaalde thema’s zoals het sinterklaasfeest, het schoolreisje of een talentenjacht die de kinderen graag willen organiseren. Op deze manier dragen kinderen en begeleiders gezamenlijk verantwoordelijkheid voor zichzelf en hun omgeving en voor de sfeer in de school. Het maken van afspraken hierover gebeurt op sociocratische wijze, wat betekent dat ieders rol in de besluitvorming gelijkwaardig is en dat besluiten De schoolafspraken worden genomen per consent, dit betekent dat Ik zorg goed voor mezelf niemand een overwegend beargumenteerd Ik ga respectvol met de ander om bezwaar heeft. Ieders stem en ieders argumenten Ik praat ruzies uit en rond ze af worden gehoord: iedereen heeft de ruimte om Ik neem verantwoordelijkheid voor mijn zijn verlangen te uiten. Besluiten worden op deze gedrag wijze maximaal gedragen. De kaders voor het maken van afspraken worden gegeven door de kernwaarden van de school: liefde, vrijheid en verbinding, en door de schoolafspraken.
10
3
Lerend leven
Vormen van leren Leven is leren. Vanaf het allereerste moment tot de allerlaatste minuut leren we. Eerst leren we onbewust en naarmate we ouder worden, wordt leren ook een bewust proces. We leren bij toeval door wat er op ons pad komt, we leren gericht omdat we iets nodig hebben en we leren omdat we het leuk vinden. We leren op allerlei manieren. Vanuit de praktijk zien wij drie basisvormen van leren. Spelenderwijs leren Deze vorm van leren is leren door vermaak. Het hoofddoel is plezier hebben, en plezier maken willen we allemaal. Leren ontstaat hierbij toevallig en vaak onbewust. Nieuwsgierig uitproberen Dit bestaat uit oppervlakkig kennismaken met iets uit de omgeving. Twee van de meest essentiële kenmerken zijn spontaniteit en snelheid. Nieuwsgierig uitproberen ontstaat bij toeval en eindigt meestal niet serieus. De opgedane kennis wordt meegenomen in het grote reservoir aan opgedane ervaringen in het onderbewustzijn en kan later weer van pas komen. Dit leren heeft dus geen direct zichtbare gevolgen. Het is belangrijk om je te realiseren dat nieuwsgierig uitproberen heel oppervlakkig is. Dit betekent niet dat het een verkeerde manier van leren is: het is de basis voor al het verdere, omdat het de nieuwsgierigheid prikkelt. Leren voor meesterschap Het gaat hier om het leren beheersen van bepaalde kennis of van een vakbekwaamheid. Dat kan het leren lopen zijn, maar ook het behalen van een doctoraal. Leren voor meesterschap is zeer doelgericht. Eén van de kenmerken is dat het niet te stoppen is, de drang erachter is zeer krachtig. Er is geen mogelijkheid dit leren in fasen te doen, je wil het nu weten. Er is een voortdurende zelfevaluatie. Deze manier van leren stopt pas als je zeker weet dat je beheerst wat je wilde leren of kunnen.
Motivatie Om tot leren (voor meesterschap) te komen is motivatie nodig. Die motivatie kan intrinsiek zijn of extrinsiek. Extrinsieke motivatie houdt in dat een kind door anderen gemotiveerd wordt. Hierbij zijn het aanbod en de kaders van de school leidend. Intrinsieke motivatie komt uit het kind zelf en is van nature in elk kind aanwezig, al geldt dat voor de een sterker dan voor de ander. Naarmate het kind zich ontwikkelt kan de intrinsieke motivatie zowel toe- als afnemen. Op De Ontdekkingsreis proberen we een leeromgeving te creëren die kinderen helpt om te leren vanuit hun eigen motivatie.
11
We werken bijvoorbeeld niet met belonings- en beoordelingssystemen en leggen de nadruk op het leerproces in plaats van het leerresultaat. We proberen kinderen successen bewust te laten ervaren en gaan op zoek naar ieders belangstelling. We hebben gezien, dat een kind dat vanuit intrinsieke motivatie leert, groeit naar zelfsturing. Het is bereid verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen leerproces en te accepteren dat leren tijd en moeite kost en dat er discipline voor nodig is. Ogenschijnlijk en gevoelsmatig gaat de ontwikkeling bij een intrinsiek gemotiveerd kind bijna vanzelf, want het heeft ontdekt dat leren leuk is. Op school is er de ruimte die het kind nodig heeft om zijn ontwikkeling vorm te geven.
12
4
Organisatie van het onderwijs
It takes a village to raise a child: Thuisgroep De thuisgroep is de groep waarin het kind de dag start en afsluit en waarin het in een veilige sfeer kan bespreken wat het belangrijk vindt. De afgelopen jaren vond i.v.m. toename van het aantal kinderen en de door groei veranderde begeleidingsbehoefte van kinderen in februari (voor de krokusvakantie) een verandering van samenstelling van de bouwgroepen plaats. Incidenteel gebeurt het dat kinderen tussentijds overstappen. Begeleiders Iedere bouw wordt begeleid door 2 leerkrachten. Wij werken uit overtuiging in duo’s. Doordat collega’s in meer groepen werken kennen ze meer kinderen, doordat kinderen meer gezichten zien kennen zij meer begeleiders. Eén van de bouwbegeleiders is de bouwcoördinator. Niet iedereen heeft een klik met dezelfde begeleider, niet alle begeleiders hebben dezelfde talenten. Door het werken in duo’s worden talenten gedeeld en streven wij er naar dat voor elk kind de klik met een begeleider mogelijk is. Specifieke vakken en/of begeleiding kunnen ook door andere begeleiders gegeven worden. Doordat de kinderen veel begeleiders kennen en de begeleiders veel kinderen ontstaat een gemeenschap waarbinnen kinderen met verschillende vragen bij verschillende mensen terecht kunnen. Kinderen kunnen met vragen en/of zorgen terecht bij hun begeleider van die dag, hun bouwcoördinator, maar ook bij andere leerkrachten. Bouwcoördinator Elke bouwgroep heeft een bouwcoördinator, dit is over het algemeen de collega die het meeste in de betreffende groep werkt. De bouwcoördinator draagt de eindverantwoordelijkheid voor welbevinden van de kinderen, het leerstof aanbod in de groep en het volgen en registreren van de groei. Bij zorgen of problemen is de bouwcoördinator het eerste aanspreekpunt voor ouders. Stagiairs Binnen onze school werken regelmatig stagiairs, niet alleen van de lerarenopleiding (PABO), maar ook van bijvoorbeeld SPW. Afhankelijk van hun opleiding en niveau zijn zij met name ondersteunend aanwezig of meer zelfstandig. LIO-stagiairs zijn PABO-studenten in het laatste jaar van hun opleiding. Na een inwerkperiode dragen zij in principe zelf de verantwoordelijkheid voor een groep en vormen zij ook het eerste aanspreekpunt voor ouders. Wanneer dit het geval is, wordt dit in de Weekbrief aangekondigd. Natuurlijk is de vaste leerkracht altijd achterwacht en zo nodig aanspreekpunt. Mede door de extra handen en ogen die wij op deze manier kunnen inzetten creëren wij de omgeving waar de kinderen hun eigen leerweg waar mogelijk kunnen vormgeven. Alle stagiairs overleggen een VOG.
13
Vrijwilligers en gastdocenten Op school zijn regelmatig vrijwilligers en gastdocenten te vinden. Zij werken vanuit hun expertise met de kinderen. Dit kan zijn een expertise die binnen het team niet voorhanden is of gaan om een activiteit die in kleinere groepjes begeleid moet worden dan voor het team haalbaar is. Teamoverleg Begeleiders ontmoeten elkaar regelmatig voor teamoverleg: tijdens de wekelijkse vergaderingen en elke ochtend voor de start van de schooldag, maar door de organisatievorm ook vaak tussentijds nog extra. Op deze manier stemmen begeleiders met elkaar af welke gezamenlijke aandachtspunten er zijn of welke bijzondere omstandigheden. Zo ontstaat er een sfeer van betrokkenheid en is er dagelijks gelegenheid om af te stemmen op de processen van kinderen. Veiligheid We willen dat kinderen zich veilig en geborgen voelen bij hun begeleiders, medeleerlingen en in en om het schoolgebouw. Dit is de belangrijkste voorwaarde voor een natuurlijke ontwikkeling. De veiligheid in school proberen we te waarborgen via de schoolafspraken. Als begeleiders merken dat de af spraken op een zeker moment, in een bepaalde groep, onder druk komen te staan, zullen zij ruimte maken om hier met de betrokkenen over te praten. Als dat nodig lijkt, worden ook de ouders hierbij betrokken. Wij hebben in dit proces de input van ouders nodig. Zijn er thuis signalen dat een kind zich niet prettig, veilig of geborgen voelt, dan is het heel belangrijk dit samen met het kind met de begeleider te bespreken. Hierdoor kan de begeleider het kind beter ondersteunen. Op deze manier maken wij met elkaar van De Ontdekkingsreis een veilige school.
Thema’s De Ontdekkingsreis is een school in de wereld. Die wereld om ons heen is inspiratiebron en uitgangspunt voor ons onderwijs. Om dit optimaal te kunnen vormgeven integreren wij het taalonderwijs, begrijpend lezen, de creatieve vakken en de zaakvakken (aardrijkskunde, geschiedenis, biologie incl. gezond gedrag, techniek). Door deze vakken te integreren voorkomen we dubbelleren waardoor meer tijd ontstaat voor verdieping, creatieve vakken en eigen interesses. Voorbeelden van dubbelleren: in januari bij taal een handleiding moeten schrijven voor een magnetron terwijl het thema over indianen gaat en vervolgens in juni bij “biologie” en handleiding schrijven voor de afstandsbediening van de tv bij het onderwerp techniek; bij begrijpend lezen leren oorzaak en gevolg te onderscheiden met een tekst over kaas maken terwijl het thema over ontdekkingsreizen gaat. Elke 6-8 weken wordt schoolbreed aan een thema gewerkt. Deze thema’s worden meestal samen geopend met een sketch door het team. Aan het einde van de periode laten we de resultaten aan de ouders zien.
14
Oefenvakken in niveaugroepen Sommige vakken vergen een logische gestructureerde opbouw, herhaling en inslijpen om goed verankerd te worden. Dit zijn de oefenvakken: rekenen, lezen, spelling. Deze vakken kunnen niet of slechts deels in de thema’s worden verweven. Deze vakken geven wij in de niveaugroepen. Dagelijks is het voor alle kinderen tegelijkertijd b.v. rekentijd. Ieder gaat naar zijn of haar niveaugroep. Hier wordt nieuwe stof op het niveau van het kind aangeboden en ingeoefend. De niveaugroepen worden samengesteld op basis van toetsresultaten, observatie, sociaal-emotioneel functioneren en leeftijd. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat een vlotte speller uit groep 5 of 6 in één groep zit met zwakkere spellers uit hogere groepen. Door de indeling in niveaugroepen ontstaat een continue voortgang in het leren die aansluit bij het kind. Het kind hoeft niet te wachten met nieuwe onderwerpen omdat de groep er niet aan toe is of steeds stof aan te horen die boven zijn of haar pet gaat. De niveaugroepen worden twee keer per jaar (augustus en februari), na de toetsen, opnieuw samengesteld. In de ochtenden is een extra begeleider op school waardoor de niveaugroepen kleiner zijn dan de bouwgroepen. Dit maakt het mogelijk extra begeleiding in de groep te geven waardoor kinderen veel minder snel in een uitzonderingspositie terecht komen.
Lessentabel Leer- en vormingsgebied
Uren per week
Taal/lezen Rekenen/wiskunde Schrijven (groep 3/4/5) Engels (groep 1-8) Wereldoriëntatie Verkeer Reflectie, sociale redzaamheid, persoonlijke vorming & zelfstandig werken Expressievakken Bewegingsonderwijs Muziek
5 4 2 1 4,5 geïntegreerd 4 3 1,25 0,75
De Ontdekkingsreis heeft voor alle kinderen een rooster van 25,5 lesuren per week. Op woensdagmiddag is de school gesloten. Voor sommige jonge kinderen worden met de ouders andere afspraken gemaakt om te hoge belasting van het kind te voorkomen. Elk jaar hebben de kinderen een aantal dagen extra vrij, die het team gebruikt voor scholing, deskundigheidsbevordering en afstemming van het beleid. Hierdoor komt De Ontdekkingsreis bij 40 schoolweken op of boven het wettelijk minimum van 940 lesuren per jaar, conform het Hoornse model.
15
5
Volgen en verdergaan
Leerlingvolgsysteem, kindverslag en reisplan Om de ontwikkeling van de kinderen te registreren hanteren wij drie documenten: het leerlingvolgsysteem waarin de toetsresultaten worden bijgehouden, kindverslagen en het leerlijnoverzicht. Twee keer per jaar (in januari en juni) schrijven de begeleiders een kindverslag: een totaalbeeld van het kind en zijn onderwijsleerproces op dat moment. Dit verslag wordt bewaard in de kindmap van het kind. Daarnaast wordt in de kindmap het leerlijnoverzicht bijgehouden, dit noemen we het reisplan. Het reisplan laat zien welke vorderingen een kind heeft gemaakt op het gebied van Nederlandse taal, rekenen/wiskunde en de andere leergebieden met betrekking tot de kerndoelen. Alle documenten worden twee keer per jaar onder verantwoordelijkheid van de bouwcoördinator bijgewerkt. Het groepsplan Voor de verschillende vakken wordt door de begeleiders een groepsplan opgesteld. Hierin geven we aan welke stof er behandeld gaat worden welke ondersteuning de kinderen hierbij nodig hebben. Hierbij gaat het om bijvoorbeeld extra ondersteuning, extra uitdaging of een bepaalde aanpak. Afhankelijk van het vak wordt het groepsplan twee tot vijf keer per jaar opgesteld. Het dagplan Het dagplan helpt het kind om ’s morgens inzicht te krijgen in de dag. Het dagplan ontstaat uit het specifieke aanbod van de dag en de behoefte en afspraken van het kind. Het kind maakt dit dagplan elke ochtend. Hierdoor krijgt het kind overzicht over de dag en wordt duidelijk waar overleg nodig is. Sommige kinderen doen dit zelfstandig, andere met ondersteuning. Het dagplan is bij uitstek een instrument om flexibel met de structuur in de school om te gaan. Naarmate kinderen meer verantwoordelijkheid (kunnen) nemen voor hun werk- en leerhouding kunnen meer individuele afspraken gemaakt worden. Het portfolio Het portfolio is een verzameling van werk, ervaringen, foto's en tekeningen en wordt bijgewerkt door het kind met ondersteuning van de groepsleerkracht. Het vormt een concreet overzicht van de ontwikkelingen van het kind.
Leerlingenzorg Op De Ontdekkingsreis vinden we het contact tussen het kind, de ouders en school heel belangrijk. Zij zijn immers met elkaar verbonden en kunnen elkaar versterken. Openheid over wat er speelt bij een kind is dan ook erg belangrijk. Wij vinden dat iedereen hierin zijn eigen verantwoordelijkheid heeft, het kind (naar vermogen), de ouders en de leerkrachten. Als er iets is wat besproken moet
16
worden, willen we ouders, met hun kind als dat van toepassing is, met klem uitnodigen om dit op school te bespreken. (zie ook hoofdstuk 5: de driehoek: school-kind-ouder) Als een vierjarige bij ons op school komt, geven we het de tijd om te wennen. We kijken heel goed naar wat het kind doet: belangrijke eerste stappen voor het kind zijn het leggen van verbinding met de begeleiders en met andere kinderen, het veilig voelen en het leren om woorden te geven aan wat het voelt en verlangt. Daarnaast kijken we ook goed naar de ontwikkeling van het kind, op lichamelijk, sociaal, emotioneel, cognitief en creatief gebied. De leerkracht van de bouw van het kind volgt het kind in zijn ontwikkeling en biedt materialen aan die daarbij aansluiten. Van dit proces maakt de leerkracht aantekeningen. Als ondersteuning hierbij volgen we kinderen door middel van observatielijsten (KIJK!). Om overzicht te houden over de ontwikkeling van het kind, neemt de leerkracht deze gegevens op in het leerlingvolgsysteem. Op deze manier is altijd na te gaan hoe een kind zich in een bepaalde periode heeft ontwikkeld. Via de GGD worden alle kinderen op vijfjarige leeftijd op school gescreend door een logopedist. Op De Ontdekkingsreis zien we elk kind als een uniek persoon en streven we ernaar ieder kind de bij activiteiten aan te laten sluiten bij de groep die het meest passend is vanwege leeftijd, interesse, ontwikkelingsniveau of leerstijl. Op deze manier willen we alle kinderen een uitdagende leeromgeving aanbieden , en ieder de kans te geven zijn of haar eigen weg te volgen Wij kiezen er bewust voor om geen aparte RT-er te hebben. De zorggelden worden ingezet voor groepsverkleining. Elk kind zit in een bouw, hoort bij een thuisgroep, en doet de oefenvakken in de niveaugroepen. Hierdoor wordt gewerkt in kleinere groepen waarbinnen minder niveaus tegelijk “bediend” hoeven worden. Op deze wijze is het mogelijk extra ondersteuning te bieden binnen die groepen. Een gestrande reiziger Soms gaat de reis niet vanzelf en heeft een kind extra ondersteuning nodig. Deze begeleiding wordt geboden binnen de niveau groepen. Soms loopt een kind desondanks vast in zijn ontdekkingsreis. Begeleiders en/of ouders maken zich zorgen over het gedrag of de ontwikkeling van het kind, of er blijkt uit een diagnostisch toetsmoment dat de ontwikkeling niet vanzelfsprekend verloopt. In dat geval kan de groepsleerkracht of bouwcoördinator de hulp van de intern begeleider inroepen. Samen onderzoeken zij wat er aan de hand is en welke hulp het kind nodig heeft. Uit dit overleg volgen afspraken over b.v. extra ondersteuning, een andere manier van oefenen of aanbieden van de stof, hulp van ouders, onderzoeken of een handelingsplan. Vertrekpunt hierbij is de vraag hoe het kind de situatie ervaart en wat zijn behoeften zijn. De ouders worden hierbij nauw betrokken, omdat zij het meest verbonden zijn met hun kind. De medewerking en betrokkenheid van de ouders is essentieel voor het welslagen van de hulp die het kind krijgt. Binnen de school kan een kind extra hulp krijgen van leerkrachten, stagiairs, vakleerkrachten of specialisten. Soms is het nodig tijdelijk externe hulp, zoals kindertherapie of externe RT, in te zetten. Dit wordt in overleg met het team door ouders georganiseerd. Als de inspanningen van de school, het kind en de ouders niet tot het beoogde resultaat leiden, kan het nodig zijn om de ondersteuning in te roepen van buiten de school. Zo wordt De Ontdekkingsreis
17
regelmatig bezocht door de schoolverpleegkundige van de GGD, kunnen we overleggen met een schoolconsulent van het CIG, kunnen we het regionale netwerk consulteren en maakt de school deel uit van het samenwerkingsverband ZOUT (www.swvzout.nl), waarin we kunnen overleggen met leerkrachten van andere scholen, waaronder leerkrachten uit het speciaal onderwijs. Ook kunnen we een beroep doen op het schoolondersteuningsteam (SOT), een commissie van deskundigen die verder ingaat op de hulpvraag van het kind. Naar aanleiding van hun adviezen kan een handelingsplan worden opgesteld. Als alle mogelijke hulp is geboden, maar er onvoldoende voortgang is betreffende cognitieve ontwikkeling en welbevinden, wordt in overleg met de ouders gekeken of een andere school of een speciale school voor basisonderwijs een oplossing kan bieden. Plusstroom Er zijn leerlingen die heel snel door de leerstof heen gaan. Zij hebben behoefte aan extra uitdaging en een andere vorm van instructie en begeleiding. Dit betekent concreet: het stellen van andere doelen, differentiatie in het aanbod en tempo. Daarnaast aandacht voor top-down uitleg, mind-set en executieve functies. Bij de thema’s worden activiteiten aangeboden die een beroep doen op hogere orde denken en waarbij deze kinderen op hun eigen niveau aan producten kunnen werken. Vervangend, uitdagend werk wordt georganiseerd via de rode map. De plusstoom is doorgaand in ontwikkeling: toenemende kennis over executieve functies leert ons dat veel zelfstandig werk voor deze kinderen in lang niet alle gevallen optimaal is. Dit vraagt dus om andere organisatievormen.
18
Na De Ontdekkingsreis Nadat kinderen hun basisschoolperiode bij ons hebben afgerond, zijn vele waardevolle gereedschappen ontwikkeld die in de maatschappij van vandaag en de toekomst noodzakelijk zijn:
Kinderen zijn gegroeid in hun zelfvertrouwen en hun zelfbewustzijn. Ze hebben zicht op hun eigen manier van leren. Ze hebben waardering voor zichzelf en de ander. Ze kunnen helder communiceren en goed samenwerken. Ze weten hoe ze aan de kennis kunnen komen die ze nodig hebben. Ze kunnen en willen rekening houden met elkaar. Ze weten wat ze willen en hoe ze dat kunnen bereiken. Ze zijn gemotiveerd en kennen hun kwaliteiten. Ze kunnen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen geluk. Ze kunnen constructief omgaan met conflicten.
Om richtlijnen te geven voor wat een leerling aan het einde van de basisschool moet kennen en kunnen heeft het ministerie van OCW de kerndoelen basisonderwijs ontwikkeld. Ouders mogen verwachten dat hun kind aan het einde van de basisschool de kerndoelen bij de verschillende vakgebieden heeft behaald. Het kind kan lezen, schrijven en rekenen en heeft bij wereldoriëntatie voldoende kennis opgedaan om de stap naar het voortgezet onderwijs te maken. Dit kan het bij de CITO-toets laten zien. Naast deze verstandelijke ontwikkeling heeft het kind ook op sociaal, emotioneel, creatief en motorisch gebied de ontwikkeling doorgemaakt die nodig is om de overstap te maken. De resultaten van het onderwijs worden meestal gemeten aan de uitstroom naar de verschillende vormen van voortgezet onderwijs. De ervaring tot op heden is dat kinderen na De Ontdekkingsreis op de school van hun keuze komen en het daar goed doen. Ze vallen op door hun sociale houding in de groep en hun zelfstandigheid t.a.v. hun werk. Scholen waar kinderen na De Ontdekkingsreis naar toe zijn gegaan zijn divers, net als de kinderen zelf. Voorbeelden daarvan zijn UniC en het Stedelijk Gymnasium in Utrecht, de Sportklas van Schoonoord in Doorn, De Baander, het Vathorst College en het Corderius College in Amersfoort, het Openbaar Zeister Lyceum en De Werkplaats in Bilthoven, Herman Jordan in Zeist. Uitgesplitst naar schooltype geeft de schoolkeuze van de schoolverlaters in 2014 en 2015 het volgende beeld: 2014 (15 kinderen) Speciaal onderwijs Praktijkonderwijs VMBO met LWOO VMBO VMBO theoretische leerweg MAVO / HAVO HAVO / VWO VWO +
1x 1x 3x 1x 1x 1x 3x 4x
2015 (14 kinderen) Praktijkonderwijs HAVO / VWO VWO VWO+
1x 8x 2x 3x
19
6
De organisatie van De Ontdekkingsreis
De Ontdekkingsreis wordt gefaciliteerd door de stichting Lerend Leven. In 2012 is de stichting Lerend Leven een langdurig samenwerkingsverband aangegaan met Wereldkidz (de merknaam voor de stichting Openbaar Onderwijs Rijn- en Heuvelland). Deze samenwerking borgt het voortbestaan van onze school. Daarom hebben beide Stichtingen dezelfde bestuurder, Wubbo Wever, echter de financiën van beide Stichtingen zijn gescheiden . Binnen de kaders die de stichting Lerend Leven biedt, richten wij het onderwijs op De Ontdekkingsreis op onze eigen manier in. Onze werkwijze hierbij is gebaseerde op de sociocratische kringmethode.
Sociocratie in vogelvlucht Een belangrijk uitgangspunt in onze organisatie is dat we vanuit gelijkwaardigheid met elkaar willen samenwerken. Als we besluiten nemen, willen we dat iedereen die hierbij betrokken is gehoord wordt. Iedereen krijgt de kans om vanuit zijn kwaliteiten een eigen rol te vervullen. Dit vraagt wel van ieder een open , respectvolle houding ten opzichte van elkaar, waar reflectie een belangrijke vaardigheid is. Het is een weg die we gaan, met vallen en opstaan, en waar onze lerende organisatie zijn transformerende kracht laat zien! Beslissingen binnen de school worden op sociocratische wijze genomen. Hierbij regeert het consent de besluitvorming. Dat betekent dat een besluit normaal gesproken genomen is, als niemand overwegende bezwaren heeft, die met argumenten onderbouwd kunnen worden. Zolang er nog iemand is met beargumenteerde bezwaren, wordt er gezocht totdat de argumenten meegenomen zijn. Elke stem telt dus mee als bron van inhoudelijke argumenten. Iedereen wordt gehoord en we maken gebruik van ieders inzichten. Het besluit wordt gedragen door iedereen. In specifieke situaties is het denkbaar dat de betrokkenen (met consent) voor een andere manier van besluitvorming kiezen. Het consent principe is iets anders dan het inzetten van een veto. Wij merken in de praktijk dat helder communiceren en echt durven zeggen wat je denkt blijvende aandacht vraagt. Evenals het accepteren dat zaken soms anders lopen dan gedacht. Daarom is expliciete aandacht voor communicatie en training op compassievolle communicatie een van onze pijlers. Binnen de organisatie bieden wij de ruimte om te oefenen, met alle uitdagingen die daarbij horen.
20
De kringenstructuur De Organisatie van De Ontdekkingsreis heeft een sociocratische kringenstructuur. De volgende kringen zijn momenteel actief binnen de organisatie.
school
ouders
kind
De driehoek school-kind-ouder Hiermee bedoelen we het kind, de ouders en de leerkracht. Zij vormen met elkaar een kring. Ze komen samen om de ontwikkeling of het welbevinden van het kind op school te bespreken, tijdens de inloopdagen of bij een extra gesprek. De thuiskring De thuiskring is de plek waar kinderen en begeleiders onderwerpen naar voren kunnen brengen om te bespreken en waar mededelingen worden gedaan over eerder genomen besluiten of andere zaken. De thuiskringen komen elke dag samen in de start- en eindkring. De schoolkring Als er behoefte is, wordt er een schoolkring georganiseerd rondom een thema dat speelt, waarbij iedereen die dat wil aanwezig kan zijn om mee te praten en te beslissen. De teamkring De teamkring bestaat uit de schoolleider en de leerkrachten. De teamkring is verantwoordelijk voor de praktische vormgeving van het onderwijs. De topkring De topkring wordt gevormd door de bestuurder in samenwerking met de directie. Deze denkt mee over de koers van de school op conceptueel en strategisch niveau. De topkring werkt nauw samen met de MR. De ouderkring De ouderkring bestaat uit alle ouders en heeft als doel het versterken van de betrokkenheid van ouders en het gezamenlijk zoeken naar wegen voor ouders om de ontwikkeling van hun kinderen op school te steunen. Tenminste vier maal per jaar is er een ouderavond die door bestuur en/of team wordt georganiseerd, rondom thema's betreffende het onderwijs, de opvoeding en de organisatie. Ook hier geldt, dat wie daar behoefte aan heeft de kring bijeen kan roepen.
21
De MR De MR heeft een wettelijk toezichthoudende rol, wat betekent dat diverse stukken die door directie en/of bestuur worden geschreven door de MR moeten worden goedgekeurd. Dit geldt bijvoorbeeld voor de schoolgids en het vakantierooster. De MR ondersteunt daarnaast de directie vanuit een rol als vertegenwoordiging van ouders en leerkrachten. Om de informatiestromen helder te houden kan de MR alleen ingaan op schriftelijke verzoeken. De MR komt zo vaak bij elkaar als nodig, maar minimaal 1x per twee maanden; de notulen van die vergaderingen worden bewaard in de MR-map op school. Momenteel heeft de MR de volgende samenstelling: Léon Oud ouder, voorzitter - tot oktober 2016 Sjoerd Langelaar Jansen Venneboer ouder, lid - tot september 2015 Anoeska van der Oord teamlid, tot januari 2017 Mieke Visser teamlid, secretaris tot september 2015
Hulpkringen Hulpkringen zijn tijdelijk en ontstaan om andere kringen te ondersteunen op een bepaald gebied. Een hulpkring kan vanuit iedere kring worden opgestart. Iedereen (ouders, kinderen, begeleiders, eventueel mensen van buiten de school) kan deelnemen aan een hulpkring op basis van kwaliteiten en interesses. We hebben verschillende hulpkringen, zoals de Toneelkring, de Sinterklaaskring, de Tuinkring Sommige hulpkringen blijven het gehele schooljaar actief, andere leveren hun bijdrage en worden weer opgeheven. De overkoepelende hulpkring is het Reisbureau, dat bestaat uit ouders die het team ondersteunen met praktische hulp.
22
7
Ouders van De Ontdekkingsreis
Essentieel voor de groei en ontwikkeling van een kind op onze school is dat de ouders vertrouwen hebben in hun kind en in de school. Hoewel thuis en school voor een kind altijd twee werelden zijn, vinden wij het belangrijk voor een kind dat deze twee werelden met elkaar verbonden zijn. Dit houdt in dat een kind zich het prettigst ontwikkelt op school, als het gewend is ook thuis vanuit gelijkwaardigheid benaderd te worden en ook thuis te oefenen in open communicatie. Als ouders bereid zijn om los te laten en te vertrouwen op hun kind, krijgt het kind de kans om werkelijk zijn eigen weg te zoeken en zijn passie te vinden. We vragen daarom aan ouders om de uitgangspunten van onze school te steunen, zowel binnen als buiten de school.
Ouderbetrokkenheid In de praktijk blijkt, dat de benadering van De Ontdekkingsreis ook van ouders een ontwikkeling vraagt. Als kinderen hun eigen weg gaan, worden ouders geconfronteerd met hun eigen verwachtingen. Soms lijkt een kind stil te staan in zijn ontwikkeling, of lijkt het zich te richten op onbelangrijke zaken. Dan kan het moeilijk zijn om het kind vrij te laten, maar toch betrokken te blijven en het vertrouwen in het kind en in de school vast te houden. Daarom streven we ernaar om een sfeer te creëren waarin we elkaar kunnen steunen in onze ontwikkeling. We gaan vanuit gelijkwaardigheid met elkaar om en bieden iedereen de kans om mee te bouwen aan de school. Zo creëren we ruimte voor begrip en betrokkenheid, voor groei en ontwikkeling. Voor ouders zijn er verschillende wegen om hun betrokkenheid met school vorm te geven. Ervaringsdagen Ouders zijn altijd welkom om een dag te ervaren op school. Ook hiervoor kan bij de begeleiders een afspraak worden gemaakt. Ervaringsdagen voor ouders van kinderen op school zijn kosteloos. In de praktijk blijken ervaringsdagen voor ouders een goede manier om mee te groeien met de gelijkwaardige manier van omgaan met kinderen op De Ontdekkingsreis. Kinderen leggen vanzelf de verbinding met ouders die zich thuis voelen op school en stellen hulpvragen, zodat ouders op school vanzelf meebouwen. Oudergesprekken Kinderen, ouders en begeleiders kunnen aangeven dat ze een oudergesprek willen houden. Kinderen zijn hierbij meestal aanwezig. Dit hangt van de situatie af en wordt altijd vooraf overlegd. 15-minutengesprekken Twee maal per jaar, als de toetsen zijn gemaakt en het reisplan is ingevuld, is er de mogelijkheid om voor een 15-minutengesprek op school te komen. Deze gesprekken zullen plaats vinden in februari en in juni. Bij deze gesprekken zijn uiteraard ook de kinderen aanwezig. Ze zullen daarom zoveel mogelijk op de middag worden gepland. Wanneer leerkrachten denken dat er meer tijd nodig is, zullen zij de ouders hier op een ander moment voor uitnodigen.
23
Ouderparticipatie Op school maken we graag gebruik van talenten die aanwezig zijn, ook bij ouders. Ouders worden dan ook met open armen ontvangen om op ondersteunende wijze, met hun unieke bijdrage, mee te bouwen aan de school. Zo zijn er momenteel ouders die meewerken aan de moestuin, toneelkleding maken, kook- en ontwerplessen geven en meehelpen met gymlessen. Ook is er het Reisbureau, een kring van ouders die ondersteunen bij de organisatie van activiteiten zoals excursies of feesten. Reisbureau en ouders voor ouders Ouderparticipatie krijgt in belangrijke mate vorm in het reisbureau. Deze ouders ondersteunen het team bij het organiseren van o.a. feesten en excursies. Het reisbureau organiseert ook ouders voor ouders, ochtenden en soms avonden om ervaringen te delen rond hun kinderen en De Ontdekkingsreis. In de ouderkring kunnen ouders gezamenlijk zoeken naar wegen voor ouders om de ontwikkeling van hun kinderen op school op een goede manier te steunen. Tenminste vier maal per jaar is er een ouderavond die door bestuur en/of team wordt georganiseerd, rondom thema's betreffende het onderwijs, de opvoeding en de organisatie. Communicatietraining Jaarlijks wordt er op school een communicatietraining georganiseerd voor ouders. Daarnaast zijn er regelmatig herhalingsdagen. Ouders kunnen hier in een veilige sfeer oefenen in het communiceren vanuit gelijkwaardigheid en het actief luisteren naar hun kind(eren). Deze trainingen worden gegeven door Eveline Zoomers. Via de Weekbrief wordt de verdere informatie bekendgemaakt.
Feedback Mocht je ergens tegenaan lopen of onduidelijkheden ervaren, dan horen we dat het liefst zo snel mogelijk. Richt je daarbij tot de persoon die het betreft; zo blijft een goede sfeer gewaarborgd. Bij kritiek proberen we altijd op zoek te gaan naar het onderliggende verlangen, omdat we vanuit het horen van het verlangen iets met de kritiek kunnen doen. Bovendien houden we op deze manier de verbinding tussen school en ouders in stand, ook als het verlangen niet te verwerkelijken is.
Klachten We proberen dit natuurlijk het liefst te voorkomen, maar het kan zijn dat betrokkenen hun kritiek als ernstig ervaren of zich niet gehoord voelen. Dan spreken we van een klacht. Ook met een klacht verwachten we dat mensen in eerste instantie naar de persoon gaan die het betreft. Als dit niet tot een oplossing leidt, kun je een andere leerkracht benaderen dan degene op wie je klacht betrekking heeft, namelijk de leerkracht bij wie je je zelf het meest veilig voelt. Je kunt dan samen met degene waar je klacht betrekking op heeft met deze persoon proberen tot een oplossing te komen. Een andere weg is een gesprek met de directie, de betrokken personen en eventueel de intern begeleider. Leidt ook dit niet tot een oplossing, dan kunnen ouders hun klacht ook voorleggen bij de externe vertrouwenspersoon Ria van der Heijden, 06-30028204 ,
[email protected], of de vertrouwensinspecteur 0900-1113111. In een uiterst geval kunnen ouders ook een officiële klacht indienen bij de onafhankelijke Landelijke Klachtencommissie voor het algemeen bijzonder onderwijs in Den Haag. Informatie hierover is te vinden via: http://www.geschillencommissiesbijzonderonderwijs.nl, klik op
en . De formele klachtenprocedure ligt op school ter inzage.
24
Vrijwillige ouderbijdrage De Ontdekkingsreis biedt kinderen een rijke leeromgeving. De reguliere bekostiging zorgt voor een degelijke basis, maar biedt niet voldoende ruimte voor de leeromgeving die wij met elkaar willen creëren. Daarom vraagt De Ontdekkingsreis aan alle ouders een vrijwillige bijdrage van € 600,- per leerling per jaar (de hoogte wordt jaarlijks in het najaar opnieuw bekeken en vastgesteld). De excursies, schoolreisjes en feesten worden uit deze bijdrage betaald. Daarnaast zijn er diverse specialisten voor natuurbeleving, creatieve, sportieve, intuïtieve, communicatieve en persoonlijke ontwikkeling bij de school betrokken. Ook worden er op projectbasis gastdocenten ingehuurd, op allerlei gebied. Het continurooster wordt erdoor gerealiseerd en we hebben op deze wijze extra handen voor conciërge- en andere organisatie-ondersteunende taken, waardoor het onderwijsproces soepel verloopt. Ouders voor wie de bijdrage hun draagkracht te boven gaat, kunnen in overleg treden met de directie. In gezamenlijkheid kijken we dan naar een passende oplossing. De vrijwillige ouderbijdrage mag zeker geen belemmering zijn om onderwijs op de Ontdekkingsreis te genieten! De keuze voor de Ontdekkingsreis is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Wij bouwen in gezamenlijkheid aan de ontwikkeling van de school! In het financieel jaarverslag staat waaraan de school de ouderbijdrage heeft besteed.
25
8
Starten op De Ontdekkingsreis
Aannameprocedure Wanneer ouders hun kind op De Ontdekkingsreis willen aanmelden, worden de volgende stappen ondernomen:
Ouders melden zich aan voor één van de maandelijkse open ochtenden. Tijdens deze open ochtend kan er een afspraak voor een gesprek worden gemaakt. In dit gesprek wordt de reden van de aanmelding besproken en wordt er onderzocht wat mogelijk is. Ook wordt in dit gesprek voorlichting gegeven over de werkwijze van de school.
Op basis van het gesprek wordt een afspraak voor een ervaringsdag gemaakt. Deze dag is voor het kind en zijn ouders een concrete ontmoeting met de school. Voor een ervaringsdag vragen we een vrijwillige bijdrage; het richtbedrag hiervoor is €25,- voor de eerste dag en wanneer van toepassing €10,- voor de volgende dagen. In overleg kunnen meerdere ervaringsdagen plaatsvinden.
Als het inschrijfformulier is ingevuld en ontvangen, wordt er een afspraak gemaakt voor het intakegesprek. Met het intakegesprek begint de instroomperiode. De instroom en inschrijving vinden in overleg plaats; de duur van de instroomperiode is doorgaans ongeveer twee maanden.
Het startgesprek is een terugblik op de instroomperiode. Kind, ouders en begeleiders evalueren samen hoe het gaat, welke vragen er zijn ontstaan, wat er is opgevallen, etc.
Criteria voor aanname De belangrijkste criteria voor aanname van het kind zijn: dat het kind het zelf wil en zelf kiest, dat de ouders volledig achter het concept staan, dat de school een veilige plek is en blijft voor alle kinderen, dat de school de zorg kan bieden die het kind nodig heeft. Gezien de groei van de school en de samenstelling van de groep is er momenteel een leerlingenstop voor leerlingen vanaf tien jaar.
Open ochtenden Elke eerste dinsdag van de maand is er op school een open ochtend voor belangstellenden. Aanmelden voor een open ochtend kan door een mail te sturen naar: [email protected] . De open ochtend begint om 9.30 uur en eindigt om uiterlijk 12.00 uur. Bij ontvangst krijgen de gasten een rondleiding door de school door de kinderen. Er is gelegenheid om rond te kijken tijdens een ‘gewone schooldag’, te praten met begeleiders, kinderen en ouders en er wordt een presentatie gegeven over de uitgangspunten van de school.
26
9
Even praktisch op Alfabet!
ABSENTIE Bij absentie graag voor half 9 bellen naar de school. Wanneer de telefoon onverhoopt niet opgenomen wordt, kan het antwoordapparaat ingesproken worden,
BEZOEK AAN DE SCHOOL We krijgen regelmatig het verzoek of er iemand een schooldag mag ervaren. Daarvoor zijn er maandelijks open ochtenden.
ADRESSEN Per e-mail verzorgen wij een lijst met daarop alle adresgegevens van alle ouders en kinderen. Adreswijzigingen graag doorgeven aan Noes Kiep via de mail: [email protected]
BHV & EHBO BHV staat voor bedrijfshulpverlening. We streven ernaar elke vaste leerkracht in de gelegenheid te stellen een BHV-diploma te behalen.
AUTOSTOELTJES* *alles wat hier staat geldt ook voor zitverhogers Wettelijke regels Ouders die eigen kinderen vervoeren zijn wettelijk gezien verplicht om een autostoeltje te gebruiken als de kinderen kleiner zijn dan 1,35m. Omdat het om incidenteel vervoer over korte afstand gaat mogen andere kinderen zonder autostoeltje achterin de auto in de heupriem. Kinderen kleiner dan 1,35m. moeten op de voorstoel op een autostoeltje. Rijouders: Beslissen zelf of ze het wel/niet prettig vinden om een kind op de voorstoel te laten meerijden. Houd hier rekening mee bij het aangeven van het aantal autoplaatsen. Als je voorin een kind kleiner dan 1,35m meeneemt, dan moet dit in een autostoeltje. Ouders van meerijdende kinderen: Beslissen zelf of hun kind met of zonder autostoeltje mag meerijden. Als je het prettiger vindt dat je kind op een autostoeltje zit, dan het autostoeltje op school achterlaten op de dag van een excursie. Duidelijk voorzien van naam!!
BUITENSCHOOLSE OPVANG Op maandag, dinsdag en donderdag hebben we op school naschoolse opvang. Ouders die gebruik willen maken van buitenschoolse opvang kunnen contact opnemen met de SKDD, via tel. 0343-516000 of e-mail [email protected], of na schooltijd een van de leidsters aanspreken. CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) kan benaderd worden voor allerlei vragen over opgroeien en opvoeden. In het CJG zijn alle organisaties vertegenwoordigd die zich met jeugd en opvoeden bezighouden. Elke gemeente heeft een eigen CJG. Het CJG is bereikbaar via de mail, telefoon of je kunt binnen lopen op het inloopspreekuur. Adres, telefoonnummers en spreekuurtijden (zowel inloop als telefonisch) zijn te vinden op de website van het CJG van uw gemeente: www.cjgnaamvangemeente.nl. DIEET Kinderen die gevoelig zijn voor suiker, melk of andere stoffen, kunnen dat aangeven bij de bouwcoördinator. Bij traktaties vinden we het fijn als hier rekening mee gehouden wordt. EIGEN KLUISJE Ieder kind heeft een eigen kluisje voorzien van naam, waarin het zijn/haar spullen kan opruimen of bewaren.
27
E-MAIL E-mail is op school een veelvuldig gebruikt medium voor het verspreiden van praktische informatie. Ons mailadres is [email protected] ETEN EN DRINKEN De Ontdekkingsreis heeft een continurooster. Kinderen nemen hun eigen eten en drinken mee en hebben de ruimte om in overleg op hun eigen tijd te eten en drinken. Het liefst eten we samen: om 10:00 en 12:00 uur is hier gelegenheid voor. We eten in de groepsruimte of buiten. Er zijn tosti-ijzers en een waterkoker op school. En af en toe maken de kinderen zelf wat lekkers, bijvoorbeeld tijdens een natuurles, rekenles, een workshop of op verzoek.
museumbezoek, schoolreis of bezoek aan een bedrijf of instelling. JEUGDARTS Als school draaien we mee in het GGDprogramma voor het basisonderwijs in de gemeente Driebergen. In overleg met de jeugdarts (D. Sokal) en jeugdverpleegkundige (M. Dijkstra) is er de mogelijkheid voor een bezoek. Zelf contact opnemen met de GGD kan ook, tel. 030 - 608 60 86.
HYGIENE Wat hygiëne betreft zorgt iedereen voor zichzelf. Daarbij kunnen we elkaar wijzen op onhygiënisch gedrag en zorgen we met elkaar voor een schone leefomgeving. Dagelijks ruimen de kinderen met elkaar op en vegen ze de vloeren. Een schoonmaakdienst maakt het gebouw dagelijks schoon.
KLACHTENREGELING We hebben het liefst dat klachten terecht komen bij degene waar de klacht thuishoort, doorgaans zal dat één van de leerkrachten zijn. Als je je daar veiliger bij voelt, kun je ook een van de andere leerkrachten dan de betreffende leerkracht benaderen. Er kan dan een gesprek plaatsvinden tussen de ouder en de degene waarbij de klacht hoort met ondersteuning van deze leerkracht om samen een oplossing te vinden. Als een ouder zich dan ook niet gehoord voelt, kan deze zich tot de directeur wenden. Leidt ook dit niet tot een oplossing, dan kan een ouder de klacht ook voorleggen bij de externe vertrouwenspersoon Ria van der Heijden, 06-30028204 , [email protected], of de vertrouwensinspecteur 0900-1113111. In een uiterst geval kan een ouder ook een officiële klacht indienen bij de onafhankelijke Landelijke Klachtencommissie voor het algemeen bijzonder onderwijs in Den Haag. Informatie hierover is te vinden via: http://www.geschillencommissiesbijzondero nderwijs.nl, klik op en . De formele klachtenprocedure ligt school ter inzage.
JAARACTIVITEITEN We hebben op school graag iets te vieren! Tot nu toe vieren we Sinterklaas, Kerstmis en Pasen, maar ook feestdagen zoals Sint Maarten, Halloween en de Zonnewende zijn mooie momenten om bij stil te staan. Er zijn een aantal toneelvoorstellingen per jaar en we lopen mee met de avondvierdaagse. Ook zijn we dol op uitjes! Zo zijn er gedurende het jaar verschillende activiteiten buiten de school, zoals zwemmen,
LEERPLICHT Volgens de Nederlandse Leerplichtwet zijn kinderen vanaf vijf jaar leerplichtig. Dat betekent dat ze verplicht zijn om gedurende de lesperioden op school aanwezig te zijn en deel te nemen aan de voor hen bedoelde activiteiten. Kinderen van vijf jaar kunnen in overleg gedeeltelijk vrijstelling van onderwijsactiviteiten krijgen vanwege overbelasting. Voor kinderen jonger dan vijf jaar geldt de Leerplichtwet niet.
EXTRA KLEDING Op school hebben we verschillende sets extra kleding. Na gebruik graag z.s.m. wassen en weer terugbrengen. Nieuwe kleding blijft welkom. GEVONDEN VOORWERPEN Gevonden voorwerpen worden verzameld in de kist bij de voordeur. Regelmatig bekijken we de ‘verzameling’ en spullen die overblijven gaan naar het goede doel.
28
In uitzonderingsgevallen kan buiten de schoolvakanties verlof verleend worden. Dit moet ruim van tevoren (minimaal twee weken) schriftelijk aangevraagd worden bij de directie m.b.v. een formulier dat op school verkrijgbaar is. Uitgebreidere informatie over de regelgeving is op school beschikbaar.
VERJAARDAGEN Verjaardagen vieren we heel graag! In overleg met het kind maken we er een mooie feestdag van! Voor traktaties en info over diëten van kinderen kun je altijd terecht bij de begeleiders. Verjaardagen kunnen in je eigen bouw of met de hele school gevierd worden.
LUIZENCONTROLE Regelmatig worden de kinderen op luizen en neten gecontroleerd. Wanneer kinderen of ouders dit vervelend vinden, kunnen ouders zelf tijdens het luizenkammen op school hun kind controleren.
VERLOF Voor het aanvragen van verlof buiten de vakanties of vrije dagen is het noodzakelijk van te voren een schriftelijk verzoek in te dienen bij de directie. Als school zijn we gehouden aan de richtlijnen van de Leerplichtwet.
ONGEWENSTE INTIMITEITEN Met vermoedens van ongewenste intimiteiten hebben wij het liefst dat je contact opneemt met de leerkracht of met de schoolleider. Zij zullen je vermoedens vertrouwelijk behandelen. Je kunt ook contact opnemen met de vertrouwensinspecteur, 09001113111 of de externe vertrouwenspersoon Ria van der Heijden, 06-30028204, [email protected]. TEKEN Kinderen lopen in het bos regelmatig teken op. Het is belangrijk om hier alert op te zijn en regelmatig te controleren. TELEFONEREN NAAR SCHOOL Kan in bijzondere gevallen altijd. Het liefst tussen 8:15 uur en 8:30 uur en vanaf 14:30 uur. Onze voorkeur gaat uit naar het sturen van een e-mail naar de leerkracht of administratie. Ziekmeldingen voor dezelfde dag wel graag telefonisch doorgeven.
VERZEKERING Er is een collectieve aansprakelijkheidsverzekering afgesloten voor kinderen, begeleiders en bezoekers. VRIJSTSTELLING VAN DEELNAME AAN ONDERWIJSACTIVITEITEN In principe nemen alle kinderen van De Ontdekkingsreis deel aan alle voor hen bestemde onderwijsactiviteiten. In bijzondere gevallen kan de directie vrijstelling verlenen en bepalen welke onderwijsactiviteit hiervoor in de plaats komt. WEEKBRIEF De Weekbrief is een wekelijks schoolbericht met daarin o.a. de agenda, een overzicht van activiteiten van de afgelopen week en allerlei andere weetjes, nieuwtjes en vragen. De Weekbrief wordt in principe op vrijdag per e-mail verstuurd aan alle gezinnen en hangt ook uitgeprint in de hal. Wij verwachten dat ouders op de hoogte zijn van de informatie die in de Weekbrief staat.
29
10 Achtergrond, informatie & inspiratie Gordon, Thomas Luisteren naar kinderen over respectvolle communicatie en Opvoeden tot zelfdiscipline over vrijheid en verantwoordelijkheid Greenberg, Daniël e.a De vrijheid van de Sudbury Valley School www.sudval.org Wild, Rebecca, (De Pezalozzischool) In vrijheid Leren (vert.:) en Grenzen und Freiheit, Liebe und Respect www.ashoka.org Reggio Emilia Honderd talen van kinderen door Carolyn Edwards, Lella Gandini en George Forman Otto Scharmer Theorie U Emst, Alex van Koop een auto op de sloop, paradigmashift in het onderwijs (uitg.APS Utrecht) Jutten, Jan De systeemdenker in actie Weijden, dr H. van der Samenleven moet je leren (sociocratie) Vries, Marja de De hele Olifant over het zien van het geheel Cohen Spelend opvoeden Louise Hay en Byron Katie Je kunt je leven helen De vier vragen Prentenboekjes voor ouders en kinderen: Byron Katie Tijger-tijger is het waar? W. Dyer Het gaat om de binnenkant Ik zweef door het leven Geen excuus Deepak Chopra Zeven wegen naar een gelukkig leven Louise Hay Ik ben wat ik denk
30
11 Gegevens Bezetting groepen 2015-2016
gr 1-3 gr 4-5 gr 5-6 gr 7-8 niveaugroepen ondersteuning
ma Agnes Hanneke (B) Saskia/Mieke Inge Saskia
di Agnes Hanneke Saskia/Mieke Inge Saskia
Gaya / Anoeska
Gaya / Anoeska
wo Anoeska Hester Mieke Nelleke
do Agnes Hester Mieke (B) Nelleke Saskia
vrij Agnes Hanneke Mieke Nelleke (B) Anoeska
Gaya / Anoeska
Gaya
Saskia is onze schoolleider en coördineert de zorg. Nelleke werkt op dinsdag met alle groepen in het atelier. Mieke is aanspreekpunt voor HB-leerlingen. Hester heeft een dagdeel voor financiën en ICT. Reina is onze onovertroffen conciërge. Oscar is onze sportspecialist. Noes verzorgt de administratie. En Nanette is onze directeur. Hester is bouwcoördinator (B) voor groep 1-2. Agnes is tot januari ‘16 met zwangerschapsverlof en heeft daarna (waarschijnlijk tot aan de zomervakantie) op woensdag ouderschapsverlof. Zij wordt vervangen door Devdasi.
Jaarkalender De uitgebreide jaarkalender ontvangt ieder gezin per e-mail. Hieronder volgt een overzicht van de schoolvakanties en studiedagen. Ma 21 september Vrij 16 oktober za 17 t/m zo 25 oktober vrij 4 december vrij 18 december za 19 december t/m zo 3 januari ma 4 januari vrij 22 januari vrij 19 februari za 20 t/m zo 28 februari vrij 25 maart t/m zo 3 april za 23 april t/m zo 8 mei ma 16 mei do 2 en vrij 3 juni vrij 8 juli za 9 juli t/m zo 21 aug
Studiedag Studiedag Herfstvakantie 12.15u uit i.v.m. Sinterklaas 12.15u uit i.v.m. Kerstvakantie Kerstvakantie Studiedag Studiedag Studiedag Krokusvakantie Paasvakantie Meivakantie Pinksteren Studiedagen 12.15u uit i.v.m. zomervakantie Zomervakantie
31
Contact en route De Ontdekkingsreis
Postadres Postbus 23 3970 AA Driebergen Adres Driebergsestraatweg 65 3941 ZT Doorn Telefoon: (0343) 52 17 11 Ingang tegenover hectometerpaal 17,1 Directeur Nanette Snijders tel: (0343) 52 17 11 [email protected] Voorzitter bestuur Wubbo Wever Voorzitter MR Leon Oud [email protected]
Overige gegevens E-mail : [email protected]
Internet: www.deontdekkingsreis.nl
Vertrouwenspersonen intern : één van de teamleden extern: Ria van der Heijden, tel.: (06) 30028204, e-mail: [email protected]. Voor klachten over ongewenste intimidatie, geweld, discriminatie en radicalisering kunt u contact opnemen met de vertrouwensinspecteur, tel: (0900) 1113111
32
