op de uitdaging (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent Ons bestendig secretariaat: Korte Nieuwstraat, 28, Antwerpen, tel.: (03)32.23

LIBERAAL

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Hal/maandelijks

/ ssste

jaargang

/lT.

5 / 4 maart

1970 / Prijs:

VLAAMS

VERBOND

5 jr.

liberaal antwoord op de uitdaging Jean-Jacques Servan-Schreiber, oprichter van «1'Express» en schrijver van «Le Défi Américain», heeft voor de aloude Franse radicaal-socialistische partij (in historisch perspectief te vergelijken met de liberale partij in België) het modernste en meest gedurfde politiek manifest opgesteld, dat sinds de tweede wereldoorlog in Frankrijk het licht zag. In het artikel «Vooruitlopen op een generatie» belicht A. Declercq, die het congres van de radicale partij volgde, de politieke betekenis van dit manifest, dat feitelijk de besluiten omvat van het omvangrijker verslag van een tweehonderd bladzijden, dat in boekwrm ~ 1uitge ve werd

Voor wie Servan-Schreiber gevolgd heeft, is de inhoud van dit manifest geen verrassing. De grote trekken ervan liggen reeds vervat in de laatste twee hoofdstukken van zijn «Défi Américain», waarin hi] dl' krachtlijnen trok van een in Europa te volgen politiek om aan de economische. wetenschappelijk en technologische uitdaging van Amerika het hoofd te bieden. Het hoofdkenmerk van deze politiek is een nieuwe, voor de mens bevrijdende beweging op gang' te brengen in de technologische beschaving, waarin de industrieel ontwikkelde landen zijn binnengetreden. Deze politiek steunt in feite op een liberale levensbeschouwing en het is dus niet zo verwonderlijk dat zij in de liberale vestigingen een bakermat vindt. Het manifest, dat J.J.S.S. aan de Franse radicale partt] voorstelde, is als het ware een kristallisatie van de ideeën die op de voorgrond treden in de werken van een aantal polifieke en economische auteurs, die men zou kunnen kenmerken als «Iiberals» in de Amcrtknanse betekenis van dit begrip. Aan deze bronnen van politieke verrrieuwlng heeft ook het Liberaal Vlaams Verbond reeds g·eput. meel' bepaald in de verslagen dit' aan de basis lagen van het sociaal manifest van Aalst en van het economisch manifest van st.-Niklaas. Daarom hebben wij dit manifest integraal vertaald en leggen het ter overweging voor aan de leden van het Liberaa] Vlaams Verbond. Indien men er rekening mee houdt, dat het voor Frankrtjk bedoeld is, in de eerste plaats op Franse toestanden is aîgcstemd en deze particulariteiten buiten beschouwing laat. dan houdt men een uiterst belangwekkend politiek document over, dat de basis kan zijn van een politieke vernieuwing. ook voor België. Wie zich niet door woorden laat afschr-ikken, doch achter de woorden de ideeën zoekt en hun betekenis peilt, zal vermoedelijk tot de conclusie komen. dat wij in de optiek van een liberalisme als Ievensopvatttng deze weg ook verder opmoeten. Leo VF.RBlST

Ons bestendig secretariaat: Korte Nieuwstraat, 28, Antwerpen, tel.: (03)32.23.25


Men zal de bescherming van de kwaliteit van de produkten bevorderen door in ruime mate een beroep te doen op nog weinig verspreide bewarings- en conditioneringstechnieken. In plaats van met grote kosten voor de economie van het land toelagen te verstrekken "oor de verkoop van staal in het buitenland, toont een meer geraffineerde kennis van de hedendaagse economische verschijnselen aan, dat de pre-industriële wereld van de Franse landbouw grote rijkdommen inhoudt, die zeer ontginbaar zullen blij-

ken, dikwijls zelfs noodzakelijk, in de post-industriële wereld. Aan de Franse landbouwers, zoals aan de andere Fransen, maar meernog dan aan de anderen, ontbreekt het voor alles aan redenen tot hoop. Wij zullen niet in ons opzet mlslukt zijn, indien wij er in geslaagd zijn aan te tonen dat op dit gebied - zoals op alle andere gebieden - de hoop komt langs het begrip van de groei-economie, gebonden aan de eerbied voor de verscheidenheid van de mensen. Menselijk project. Economisch project. Realiseerbaar project.

r

I

I

I

XIII

Besluit

I

I

I

I I I L

Wij bereidden de besluiten van dit werk voor toen opnieuw twee studenten te Rijsel zelfmoord pleegden, daarbii enkele nota's achterlatend over "de moeilijkheid om zich aan te passen" in de huidige wereld. Niemand kan hun wanhoop. hun daad, hun boodschap onder woorden brengen.

Wij zullen op dit ogenblik daarom hier slechts zeggen, dat als de dood een middel is om te protesteren tegen de huidige wereld, het voor ons de wereld is die zonder uitstel moet aangepast worden aan de mens. Men stelt vast, dat het reeds laat is. Voor de eerste maal in de geschiedenis zijn al de middelen daarvoor aanwezig. Maar de wil? Zullen wij de wil vinden? Deze vraag stellen wij aan de Fransen: het antwoord zal niet het onze zijn, doch het hunne.

------------------

POUR lfS ANNÈfS 70 LE PROJfT RADJCAl ~ ••• ..

:;;:"",,;.

*'

"

• 10

\

..


Vlucht de winter, ga overwinteren In de Spaanse zon

sun reizen SUNr~lzen

Antwerpen Brugge

N.V. Vere.

Oeldmuntstr. BIn. tel.

28.

5. tel. 050/392.66

22. tel.

103,

09/23.03.76

Haaaelt,

Zwanestr.

1-3, tel.

011/20.814

Leuven.

Tien_tw.

37. tel.

016/343.08

W.B.C.

Antwe:·pen,

Voorstraat

Mechelen,

20,

1".

de

tel.

alle reizen per CaraveIle van Sabena

03/32.40.54

4 tel. 09/23.93.38 8, tel.

056/125.79

Merodl!straat

lOl.

tel. 015/134.25

Oostende

Koningstr.

Cener...

R~lzen N.V.

Brussel.

COSTA DEL SOL: 5 weken vanaf 7.180 fr.

N.V. Vere. A 1081 Melr

Vlaanderenstr.

KortriJk.

5 weken vanaf 6.600 fr.

1249

Jacqmalnlaan 02/19.23.03

Nederkouter

Congresstr.

voorwaarden

MALLORCA:

Korte Nleuwslraat tel, 03/33.12.78

Bru8lle1

O~nt.

uitzonderlijke

14 tel. 059/776.21

Vere. A

1156

28, tel. 02/18.72.15

Vroeger was er een vakantieseizoen: de zomermaanden. Nu duurt het vakantieseizoen het hele jaar door. Eén ding is gebleven: de prijzen in de winter zijn nog altijd veel lager dan in de zomer. S weken •.overwinteren. voor de prijs van een week in de zomer.

--BON

Stuur deze DOn vandaag nog aan een van onze cantoren BUN-reizen bezorgt 0 dan gratis de prachtige Kleurenbrocn'Jre waarir U alle inlichtingen vindt over deze reizen naar de zon.

........................................................................................................................ ......................................................................................................................... ........................................................................................................................................ ••..................................................................................................................................... \AAM

overwinteren 2.

--

-

=.c::-

.....

de vlaamse gids ,,-~~~~~

nieuw naar voorkomen nieuw naar inhoud

\)~

BRUXElLE 5 ~

Het boeiend maandblad van Vlaanderen Jaarabonnement

350 fr.

(250 Ir. voor studenten)

ren

969.92

de vlaamse gids Em. Jacqmainlaan 105 Brussel 1

I

I

JAARLIJKSE STATUTAIRE ALGEMENE LEDENVERGADERING van het LIBERAAL VLAAMS VERBOND

I

I

I IL.

Jkohoud~ns onvoon:i~ne omstandirheden ui onu jaarlijkse statutaire alremene ledenver&"aderinrdoorraan te BOK RIJK (Limburr) , op zondar 24 mei 1970. Na de werkverraderinc wordt een rnamenlijk eetmaal aan df"mocratlsche prijzen voonien, waarna U onrestoord kunt renieten van het kader vaD het openluchtmuseum. 'IOUDT

ALVAST

(VOORLOPIG)

DIE DATL"M ,'RIJ!

I

I

I

I

11


Congres van het Belgisch liberaal Studentenverbond Dit jaar werd de stad Lulk uitgekozen om het nationaal congres van het Belgisch Liberaal Studentenverbond te laten doorgaan.

Tijdens dit congres. dat de afgevaardigden groepeerde van de verschillende aangesloten liberale studentenverenigingen werden zeer belangrijke beslissingen getroffen die kunnen determinerend zijn voor de toekomst van het natter.aal verbond. Zo heeft het CONGRES met éénparigheid de naam, Belgisch Studentenverbond voor Vrijheid en Vooruitgang, gewijzigd in: BELGISCH LIBERALE STUDENTENVERBOND (B.L.S.V.). Het CONGRES heeft inderdaad gemeend dat deze benaming beter beantwoordt aan de doctrine van het verbond en aan de verzuchtingen van zijn verschillende afdelingen. De structuur van het verbond onderging eveneens een aanpassing: door een statutenwijziging werd de taalkundige pariteit ingevoerd In de beleidsorganen. Vervolgens heeft het CONGRES In

VOLKSBELANG wordt uitgegeven door de Stichting A. Vandèrpoorten

REDACTIE:

Circusstraat 21, Brussel 1.

HOOFDREDACTEUR EN VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Piet Van Brabant, Leopold lIl-laan 39. Wemmel.

ADMINISTRATIE: Frans Courteaux, Fazaantenlaan 12, ErE'mbodegE'm.

JAARABONNEMENT: 100 fr. te storten op postchequerekening 736~ van het L i b era a I Vlaams Verbond. Brussel. InCezonden bij dra « e n al dan niet «epubliceerd, wor"en niet teruccezonden.

De ondertekende bijdragen binden enkel de schrijver. I••.

een liberaal en radikaal manifest zijn doctrinale beginselen vastgelegd. Het is onmogelijk de volledige tekst hiervan af te drukken, daar deze een B-tal bladzijden beslaat, maar gezien de belangrijkheid geven we hierbij de hoofdlijnen van dit manifest. * Het Liberalisme stelt zich tot doel, aan elk individu de mogelijkheid te geven, zijn natuurlijke gaven maximaal te benutten; het stelt alle mensen op gelijke voet, wat ook het verschil mag zijn van hun talent of ras. sociaal of godsdienstig milieu. • De liberalen beschouwen de vrije concurrentie als beste basis voor de economie. De staat zou aan planning moeten doen teneinde de hindernissen uit te schakelen voor de vrije concurrentie en deel nemen aan de natuurlijke monopolies. In de minder-ontwikkelde landen kan een economische groei van dringende behoeften. een directe deelname van de staat in de produktie-ondernemingen in de hand werken en dit voor een beperkte duur. De Markt economie is een middel om de macht in alle lagen van de maatschappij te verspreiden. • Ieder individu. betrokken In de industriële- of landbouwproduktie zou het recht moeten hebben van deelname in de beslissingen die zijn leven kunnen beïnvloeden, en met dit doel, zijn de Liberalen voorstander van medebeheer en van de agrarische hervorming. • De volledige vrijheid van denken zou door de staat moeten gewaarborgd worden: deze zou tevens op godsdienstig gebied neutraal moeten zijn. • De opvoeding moet er zijn voor iedereen en het is van het grootste belang dat ze onpartijdig is op politiek en religieus vlak. • Elk individu moet gevrijwaard worden van ellende en een gelijke kans krij gen om te werken. • De democratie wordt door de Liberalen als het enig aanvaardbaar politiek systeem beschouwd. De politiek van de regering moet gebaseerd zijn op de wil van de meerderheid van de bevolking, zoals die blijkt uit de vrije en regelmatig gehouden verkiezingen, bij algemeen stemrecht. Men moet tevens een juiste waardering hechten aan de belangen van de minderheden. * Elke natie moet bekwaam zijn eigen middelen van bestaan te waarborgen. De wedijver tussen de naties moet gericht zijn op de uitbouw van de internationale economische ontwikkeling en dit in alle gebieden van de wereld. De rijke landen moeten daarbij door het verlenen van vergunningen de arme landen bijstaan. De LiiJeralen menen evenwel dat het nodig is beschermingsmaatregelen te treffen teneinde de voor-

waarden van gelijke concurrentie tussen de naties te .vaarborgen. * Alle volkeren hebben recht op zelfbeschikking en nationale onafhankelijkheid, welke ook de verschillen zijn van hun nationale opbrengsten of hun economisch ontwikkelingsniveau. De Liberalen eisen een meer uitgesproken groei van internationale samenwerking en, met de hulp hiervan, de oprichting van een internationale democratische regering, bezitter van beperkte maar werkelijke machten'). Vervolgens werden enkele resoluties goedgekeurd. We vermelden deze die betrekking heeft op de aanstaande gemeenteraadsverkiezingen. «Het CONGRES van het Belgisch Liberaal Studentenverbond vraagt

aan de leiding van de P.V.V. alle nodige maatregelen te treffen opdat aan de jongeren van minder dan 30 jaar 2 verkiesbare plaatsen zouden worden voorbehouden op de lijsten voor de gemeenteraadsverkiezingen die door de plaatselijke P.V.V.-afdelingen in oktober e.k. aan het kiezerskorps zullen voorgesteld worden'. Het laatste punt van de dagorde van het congres: de verkiezing van de nationale voorzitter en van de leden van het Permanent Bureau. De heer Freddy NEYTS werd met 2/3 meerderheid aangeduid tot nationaal voorzitter, de heren André DE BECKER, Ruddy SCHOL· LAERT. Patrick SWALUE en Mau· rice TROUWERS werden verkozen als leden van het Permanent Bureau.

Welke raad u ook wenst aangaande : GeJdbeleggi ngen Spaarkas Persoonlijke

leningen

Financieringen Verzekeringen De aankoop

van een huis of

appartem.ent Het verschaffen prachtig

van een

vakaantieverblijf

H Y F I M A bevrijdt u van al uw zorgen! H Y F I M A uw vertrouwen waardig!

N.V. HYFIMA Dr. Van de Perrelei 38, Borgerhout Tel. 03/36.18.06/07

tegen windmolens

Gevecht (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Alles wel beschouwd hebben de francofone Brusselaren overschot 'Van gelijk wanneer zij iedere vorm van «pariteit» - waar en op welk niveau ook met de Vlamingen verwerpen. Pariteit vooronderstelt inderdaad, in essentie, even waardigheid en de manier waarop de Vlamingen zich t.o.v. de communautaire kwesties de sappel maken bewijst telkens opnieuw dat zij. op politiek gebied, primairen zijn van de ergste soort. Gelijk een bende Don Quichotles nieuwe editie, vechten zij wanhopig tegen de Brusselse windmolens, krijgen nu en dan een ferme 'rJiekslag op hun onnozele snuiten en hegl'ijpen nog' altijd niet

,TllIJI~ TRIBUNI~ dat ze er in feite veel beter aan doen de molens te laten draaien, draaien tot op het ogenblik dat deze, bij gebrek aan koren, ijdel en zinloos in het ijle zullen wentelen. Want het koren komt nu eenmaal niet uit Brussel, althans op verre na niet in voldoende mate om al die mooie molens convenabet te blijven voeden. Hetgeen, zonder metafoor, betekent dat, zo op een gegeven ogenblik de Vlamingen en

Voor zover nu "oor heel wat Brusselse heethoofden het «draaien» belangrijker schijnt te zIJn dan het daadwerkelijke malen en voortbrengen, is het natuurlijk mogelijk dat zulk vooruitzicht hen niet er, afschrikt. Inderdaad, voor het «draaien» als dusdanil' is alleen maar veel wind nodi, en van dat product bezitten onze vrien-

i

1

i.. \

"f' '--;

-

.

(

--.(=~-~--~~.

.----+-r

---f--

,I

I

I' v

\1

,

._--

"n ..-.. ---- ..--

i

.

--"'E::

T

-

"

----

I

I

I

i

,

I I

\ 2

de Walen het Brussels gedoe sullen beu worden (en ze zijn al een heel aardig eindje op weg!), onze fiere hoofdstedelijke molenaars wel eens het triestige Iet zou kunnen beschoren worden van Maître Cornille in Daudets «Lettres de mon Moulin» wiens molen, zoals men het zich herinnert, nog slechts stof en lucht te malen kreeg.

den :\Iundeleer, Hou,ardy, Cudell, De Muyter en tutti quanti ongetwijfeld een overvloedige, ja onuitputtelijke voorraad. Vandaar dan ook hun onbegrensd optimisme vermits, in hun bekrompen geziChtskring, dout va pour Ie mieux dans Ie meilleur des pays pessibtess. Het is een gekend feit dat, van zohaast de Vlamingen zich in België politiek zijn pan roeren, zij bijna bestendig als «staatsgevaarlijk» werden gedoodverfd. Deze «idée fixe» heeft zich door de jaren heen vooral in de Brusselse optiek door dik en dun gehandhaafd. Paradoxaal genoeg zijn het echter nu juist de Vlamingen die, door hun strijd voor gelijk,erechtiginr in de hoofdstad, het vurigst en doelmatigst voor het behoud ,'an ons land ijveren. Want indien Brussel, wiens hoofdstedelijk statuut en hoofdstedelijke prerogatieven onafscheidbaar en onverbiddelijk verbonden zijn aan het voortbestaan van België, zich systematisch blijft verzetten tegen de onvoorwaardelijke en totale erkennlng; en eerbiediging niet van de tweede taal, maar - yes sir van de EERSTE taal van ons land, dan kan Brussel onmogelijk de hoofdstad blijven van een staat met overwegend Vlaamse meerderheid, des te meer daar ook de economische welvaart en financiële inbrengsten overwegend op deze meerderheid geschraagd zijn. «Staatsgevaarlijk» zijn dan veel eerder de Brusselse driftkoppen en hardschreeuwers die deze elementaire waarheid nereren en niet bijv. een Bascour, die op zijn donder krijgt wegens zijn voorstel strekkende tot tweetaligheid der burgemeesters van onze hoofdstedelijke arglomeratie (wat blijkbaar - 0 tempera, 0 mores - een veel zwaarder politiek ver ,rijp schijnt te zijn dan het mede-ondertekenen van het Manifest der Z9!). De conclusie van dit alles? Dat de beste tactiek er wellicht in bestaat alles op zijn beloop te laten en de Brusselaren koudweg in hun vet te laten smoren. Niet tot zij gaar zijn, want dat schijnt hopeloos, maar wel totdat zij gewaar worden dat zij deerJijk hun achterwerk aan het verbranden zijn. Want de tijd speelt ten slotte onverbiddelijk en automatisch in het voordeel der Vlamingen. Indien de Brusselaren van geen pariteit in de hoofdstad willen weten, dan is dit onbetwistbaar hun goed recht. Maar dan blijft ook de rest bij het oude. Dan blijft de Vlaamse meerderheid, zonder grendels in Kamer en Senaat gestadie groeien. Met alle gevolgen vandlen, En wat de economische decentralisatie betreft, deze volstrekt zich so wie so op natuurlijke en volstrekt onstuitbare wijze. lo is waarschijnlijk het ogenblik niet meer zo ver dat men hen, niet uit liefde of rechtvaardigheid zijn, maar puur in arren moede, de fameuze pariteit poeslief op een zilveren schoteltje zal aanbieden. De enige vraag die zich op dat moment voor de Vlaminren zal stellen zal dan echter zijR, of het sop nog wel de kool waard is. Marcel GOLDWASSER

OE

N einde januari van dit jaar het Manifest van Jean-Jacques Servan-Schreiber in het licht werd gegeven - een werkdocument van 197 bladzijden - was de reactie van vele Fransen, die binnen of buiten de radicale partij enige politieke belangstelling aan de dag leggen: «Die vlieger gaat niet op». De sceptici hebben ongelijk gekregen: het plan tot hervorming dat vooral berust op de economische groei in het belang van de mens werd op 15 februari door een buitengewoon congres, op één stem na, eenparig aangenomen. Maurice F a ure, die René Billères als partijvoorzitter is opgevolgd, had met de zuidelijke onstuimigheid die hem eigen is, partij gekozen voor «een ontwerp dat een anticipatie is op een generatie», in een slotrede die tot doel had twee strekkingen te verzoenen. Gewezen eerste-minister Fèlix Gaillard die de nieuwe secretaris-generaal van de partij al onder vuur genomen had op een vergadering van het partijbureau, vond dat deze laatste wat te ver gegaan was met zijn voorstellen tot afschaffing van de erfoverdracht van de produktiemiddelen van de ondernemingen. (Zie in verband hiermee bijgaande tekst van het Manifest). Niet iedereen was echter die mening toegedaan: er was bv. de opmerking van de advocaat Crepeau, afgevaardigde van het departement Charente-Maritime, dat «het schandalig was voor een republikein, bepaalde voorstellen in verband met de machtsoverdracht ... schandalig te vinden». Uiteindelijk werd de oorspronkelijke tekst bijgewerkt, om te vermijden dat bedrijfshoofden van kleine en middelgrote ondernemingen zouden worden afgeschrikt.


T

PERSPECTIEVEN VOOR 1973 De Franse radicalen (of radicaal-socialisten) die naar een middel zochten om uit de vergetelheid te geraken - zij bezitten inderdaad nog slechts 13 zetels in het parlement - hebben een briljante journalist, zakenman en technoloog gevonden om hun politieke strijdwagen weer op gang te brengen. Zonder de gebeurtenissen vooruit te lopen kan men alvast zeggen datJ.J.S.S., auteur van de best-seller «Le défi américain» en begaafd «polytechnieten» er met zijn manifest in geslaagd is een aantal slapende honden wakker te schrikken en wat belangrijker is, aan het blaffen te brengen. Maar de nieuwe secretaris-generaal heeft, in strijd met wat door een zekere madame Rousseau op het partijcongres werd beweerd, niet alleea voer zijn

eigen publicitaire parochie gepredikt; het was in de eerste plaats zijn bedoeling de partij die hem een bepaalde taak had toevertrouwd weer vlot te brengen, en nieuwe leden aan te lokken, die de kiezers zullen zijn in het belangrijke jaar 1973. Zijn uiteindelijke opzet zou volgens sommigen zijn, een sociaal-democratische partij (naar Zweeds model) uit

en de orthodoxe strekking van de socialistische partij. VIER KRACHTLIJNEN Het fundamenteel idee van het Manifest is dat de groei, samengaande met bepaalde hervormingen, revolutionair kunnen inwerken op de Franse gemeenschap. Er ziin vier krachtlijnen: 1) de absolute schei-

"Vooruitlopen op een generatie. "

Radica e strijdwagen weer op gang

te bouwen, waarvan het nieuwe radicalisme de centrale drijfstang zou vormen tussen de 1i n k sgerichte militanten van het Centre Démocrate van Leeanuet en de anti-communistische elementen van het vroegere S.F.I.O. met Defferre en Chandernagor. Hij zou om in dit opzet te slagen rekenen op een verzwakking van de huidige meerderheid en op een breuk tussen de reformistische

ding van de politieke en de economische macht; 2) de democratisering van het onderwijs; 3) de economische ontwikkeling en 4) de herverdeling van het openbare gezag. Servan-Schreiber, die zowel de «manager» als de motor is geweest van het buitengewoon congres, is de moeilijkheden die hem o.m. in de weg werden gelegd door Félix Gaillard niet uit de weg gegaan. (Wat bv.

het onderwijs betreft en meer speciaal de zogenaamde «grote scholen», bleef hij erbij dat de kastegeest die er heerst heeft geleid tot een te grote hiërarchisering; het systeem van de klassering volgens examens wenst hij te vervangen door een selectie over titels, nota's en aanbevelingen van de leraars) . In zijn manifest stipt hij aan dat «de leidende klasse er zelf zal toe gebracht worden in te zien dat zij belang heeft bij deze hervorming, die wellicht de moeilijkste is van alle», En hij voegt eraan toe dat deraeIijke hervorming noodzakelijk is met het oog on de internationale mededinging. Die redenering vindt men ook teruz in een toelichting op de felomstreden kWf'<;tievan de erfoverdracht. Hij haalde het voorb('.('ld aan van de Ford-maatschappij, wiens stichter. Henry Ford 98 t.h. van de a ..•ndeIen bezat, terwi+l diens kleinzoon Henry Ford In. in.,.ev•..• ~e het in ft merika !!"t'ldt'nrloerfenisstelsel nog slechts 4.5 t.h. van deze a~nd~len bezit. Henrv FOI'd 111 blijft niet aan hit hoofd van dit ~root bedriif omwille van zijn aanspra:{en 01) de erfenis, rnua r omwille van zi.in bevocr-dhcid. - Der~elii"e formule laat ook de ollrichting van stichttngen toe, die dl' Verenie-de Staten de jon,e-ste 25 laar nebben toegelaten 30 Nnbelprijzen weg te kapen, liet Servan-Schrt'iber opmerken En teruy'ker~nd tot Iret begrip «concurrentie». betO(wde hii dat 11('thier vooral gaat om bevoegdheid. DOCTRINE, GEEN Ti',-;'rlEK Bij de aanvang van hr-t congres had voorzitter I\'lauric(' Faure er speciaal op gew('zen dat het ging om het uit.stinpeIen van een radicale doctrtne en niet om het bepalen van een tactiek. Servan-Schreibcr die de zaal twee dazen Inng op ziin hand had. heeft zi"h aan die regel gehouden. Slechts éénmaal heeft h i] iets lnten doorschemeren over de politieke oh1Pcti<,vt'n van
3


Manifest van de Franse Radicale Partij voorgesteld door . Jean-Jacques Servan-Schreiber

I

De hedendaagse jungle: de economie


De c aard der dtngen s, dat is de vijand. De mens, die zijn beroep van mens uitoefent, weigert er zich aan te onderwerpen. Heel de geschiedenis van de mensheid, van de worteleter tot de veroveraar van de maan, Ugt besloten in deze weigering, in de voortschrijdende beheer81ng van de natuurwetten of in hun opheffing. Maar de besl1ssende uitvinding van de industriële mens, die eindelijk toelaat de natuur en de schaarste te overwinnen, is nu op weg ook een nieuwe jungle, een nieuwe c natuur s te doen ontstaan. Deze uitvinding is de aanhoudende economische groeI. Een recente uitvinding : hij dagtekent van 1945, van het einde van de oorlog. Hij laat aan een arbeider uit een Industrieel land, zelfs zonder professionele promotie, toe Zijn koopkracht in de loop van zijn actief leven te verdrievoudigen. Deze koopkracht was gedurende eeuwen miserabel en constant gebleven. Een kapitale uitvinding : de economlache groei heeft de mens uit de hel van de ontbering gehaald. Hij heeft hem niet alleen van de elementaire noden ontrukt, maar ook aan de wreedheid en de verdrukking, die gepaard gaan met ontbering. Geen VOOruitgangis gebeurd of kan gebeuren in de orde van de vrijheid zonder economische groei, die dus het voorwerp zal uitmaken van al onze zorgen. Maar de economie op zichzelf is in essentie bl1nd en immoreel. Zij behandelt haar schepper volgens de .wetten, die ze verplicht toepast op alles : de wetten van de rentabiliteit. In de plaats dat het industrieel systeem slechts een instrument ten dienste van de mensen zou geworden zijn, heeft het ook hun gedrag, hun sociale betrekkingen en zelfs hun persoon aan zich onderworpen. De aldus niet beheerste economlache wet verkleint de mens. Men onderwijst hem en men leidt hem op voor het rendement; men klasseert hem naargelang hij al of niet rendabel is; men laat hem vallen wanneer hij niet meer rendabel is. Dit is de geschiedenis, die wij beleven. Er moet dus een politiek project komen, dat tot doel heeft de mens te onttrekken aan deze fatallteit en dat als leidend beginsel heeft t.em te bevrijden van de economie. Kan men de voorzeker stoutmoedige ambitie hebben de mechanismen van een groeieconomie die borg staan voor een voortdurende verhoging van het levenspeU, te versterken, doch er de mens zelf aan te onttrekken, daar op hem per slot van rekening de wetten van de rentabillteit niet meer zouden toegepast worden? Dit is onze overtuiging. Dat zal ons project Zijn. Het ogenblik Is aangebroken. Na de tijd van de dwang met het bewind van de natuur; na de tijd van het liberallsme met het bewind van de economie, komt het er nu op aan de tijd van de politiek te bereiken met het bewind van de mens. Diegenen, die zich natuurlijk of gewild aan de zijde van de zwaksten bevinden, weten dat zij opnieuw iets te doen hebben. Het essentiële t ••rloen hebben.

11 De eeuwIge orde der dingen

Men moet ophouden met de gouden eeuw. Die heeft nooit bestaan. Ons verleden geheel ons verleden is verschrikkelijk. En onze geschiedenisboeken zijn over het algemeen slechts een sprookje van de machtigen. Verre van ons te zeggen met Proudhon : c De armoede is goed en wij moeten haar beschouwen als het beginsel van onze blijdschap:.. Wij weten, dat de armoede slecht is. Ze heeft meer bepaald aanleiding gegeven tot het ontstaan van de sociale organisatie, die gesteund is op hierarehieën, op kasten en op ongelijkheden, die als natuurlijk en onvermijdelijk beschouwd worden. Ook vandaag nog. Indien er nooit een morele politiek Is geweest, indien de drijfveren in het sociale leven aan de ene kant het wantrouwen en het misprijzen en aan de andere kant de burgerlijke, militaire en godsdienstige vrees geweest zijn en in wezen gebleven zijn, dan betekent dit uiteindelijk, dat het onmogelijk is een sociale moraal van de ontbering op te bouwen. Deze ontbering drukt in 1970 nog op de tweederde van de mensheid. Nieuw Is, dat een derde van de mensheid zich in beweging gezet heeft en geleerd heeft tegelijk de produktiviteit te verhogen en haar nageslacht te beperken. Dit zijn de maatschappijen van deeconomische groeI. De vernieuwing in deze maatschappijen is, dat het beroemde, eeuwige woord van COlbert - c Wat men aan de enen geeft, ontneemt men aan de anderen» - niet meer overeenstemt met de waarheid. Rijkdom wordt than$ geschapen. Dit scheppingsversehijnsel, dat voortspruit uit de wetenschap en de industrie - in werkelijkheid uit de wetenschappelijke industrie, uit de vernteuwtng - 'Verandert de gegevens, waarop de theorieën van de macht en de politieke constructies gesteund waren.

Het logenstraft in het bijzonder de postulaten van de marxistische theorie; maar het roept vooral om de verdwijning - die het mogelijk moet maken - van wat zo natuurlijk en noodzakelijk scheen en noe schijnt : de sociale verdrukking gebonden aan willekeurige hterarchleën.

111 De beroorming, instrument van de revolutie Hervorming is een woord dat men nogal in het wilde weg gebruikt. Een aanpassing van het beleid is geen hervorming. Elke waarachtige hervorming is revolutionair. Het was een revolutionaire strijd. die tijdens verscheidene generaties na de brutale en blijvende reactie op de ontploffing van 1789, geleverd werd door de eerste hervormers : de socialisten en de radicalen. Zij hebben gaandeweg de toepassing bekomen van de «rechten van de mens », het algemeen stemrecht. de syndicale vrijheid. de vrijheid van vereniging, het verplicht en kosteloos onderwijs, het verbod van kinderarbeid in de fabrieken. de beperking van de arbeidsdag en de progressieve belasting op het inkomen. Hun geschiedeniS Is een les, het voorbeeld van een methode. Zich hierop Inspirerend gaat het er vandaag om over te stappen naar een nieuwe faze, die de economische ontwikkeling mogelijk maakt en voortaan ook eist. Ze moet aan de maatschappij een nieuwe dimensie geven : de voorrang van de moraal op de economische wet. Indien de arbeider van vandaag zich zou tevreden stellen met het levenspeil van zijn voorvader. dan zou het hem volstaan anderhalf uur per dag te werken. Dit felt betekent de onjuistheid van het meest essentiéle In de marxistische theorie. Het marxisme blijft zich houden aan een systeem gesteund op de openbare toeëigenlng van de produktlemiddelen en op de uitwerking van een gecentraliseerd Imperat!ef plan. Dit systeem Is niet zonder verdienste en niet zonder Succes op militair en paramilitair gebied. Maar het blijkt niet in staat efficiënt een werkelijke verbetering van het levenspeil te bevorderen. De vel'gelijking van de reële lonen In de wereld is veelbetekenend. Als de koopkracht tien jaar geleden In Rusland 100 bedroeg, dan bedroeg ze 300 in Frankrijk, 500 in Zweden en 700 In de Verenigde Staten. En het verschll wordt groter. In de keuze van de groeien ontwikkelingstechnieken Is thans geen aarzeling meer mogelijk. Dout' het feit zelf dat de radicale partij het .." kapitalisme niet aanvaardt aan beschavingsmodel. door het feit, dat ze integendeel de schroef wil breken waardoor de economische wet de mens verminkt - nadat de nog wredere wet van de ontbering hem doodde - moet het met al zijn kracht als Instrument genomen worden : de markeconomie met concurrentie en vrij initiatief. die alleen de 'voortdurende stijging van het levenspeil mogelijk maakt. Groei en hervorming vormen een geheel. dat in minder dan een generatie een nieuwe wereld kan doen ontstaan. Dit Is wat men vroeger revolutie noemde.

IV

Het radicaal project

Het groeiproces versterken en versnellen; de economische mechanismen beheersen om de mensen er geleidelijk van te bevrijden -_ deze twee essentiële doelstellingen, die wij samen willen bereiken, zijn geenszins tegenstrijdig. Het ene gaat niet zonder het andere. Het radicaal project zal dit aantonen. In vier hervormingen.

1. - Scheiding van de economische en politieke macht Deze scheiding is noodzakelijk indien men over de middelen wil beschikken. die moeten voorkomen dat de technologische vooruitgang voortgaat steeds meer slachtoffers te maken. Ook de c scheppende vernietiglng s, die aan de oorsprong Itgt van de ontwikkeling, eist dit : de onvoldoend produktleve ondernemingen mogen niet meer ondersteund worden door de staat. Het is in het algemeen belang, dat ze verdwijnen en dat de openbare middelen in plaats van aangewend te worden in een hulpdienst voor bedrijven ten dienste gesteld worden van de mensen.

(Zie vervolg

bie. ij

5

Sinds verscheidene generaties wordt de wet van de concurrentie in Frankrijk dagelijks overtreden in het geheim van de ministeriële ·kabinetten. Het administratief interventionisme dient essentieel om het traditioneel patronaat te laten genieten van het liberalisme voor zijn projecten en van de sociallsatie voor zijn verliezen. Vandaar dat wij in onze opvatting een volledig nieuwe rol geven aan de democratische planning (zie hoofdstuk V).


2. - De weg naar sodtde gelijkheid Het is voortaan mogelijk de sociale gelijkheid te verwezenlijken door de opvoeding van allen vanaf de leeftijd. van de «eerste intelligentie ~ - waarvan men de geheimen ontdekt - en dan gedurende het hele actieve leven. Niemand zou er nog mogen aan twijfelen, dat geer. enkele investering voor de gemeenschap meer rendabel zal zijn dan deze. Dit Is ook de noodzakelijke voorwaarde opdat - tegenover het' vervagen van de ongelijkheden en de frustraties veroorzaakt door de economische wetten - de drie woorden. die de leuze vormen van de republlek, elndelljk hun echte betekenis zouden krijgen. czie hoofdstuk VI). .

3. - Afschaffing ven de erfelijke .pri-

vé..macht

Wij willen dit doel in een generatie bereiken. Voor een mensheid die wil komen oot de beheersing van haar eigen werken is immers niets enverdraaglijker dan het bestaan van een macht. waarvan de enige gewet~lgdheid ligt in een genetisch toeval. Niets is ook zo noodzakelijk als men wil, dat de ondernemingen. die in staat zijn om te zegevieren in de internationale mededinging, zich in Frankri.ik zouden vermenigvuldigen. De ,familiale erfenis, drager van traditie, en .meuselijke waarden, beschermend en zelfs vrijstellend, zullen wij echter de erfelijke overdr.acht van het eigendom van de produktiemiddelen afschaffen. (zie hoofdstuk VII).

4. - Herverdeling van de openbare IIHICh, Wellicht de meest ambitieuze, maar ook de gemakkelijkst te verwezenlijken van de vier grote hervormingen. De burgers wensen, dat de democratische wettel1jkheidonmlddellijk en overal ingesteld wordt, van Europa tot de gemeente en de wijk. ~n dergelijke hervorming komt erop neer In de politiek over te gaan tot de toepassing van de nieuwe doeltreffende technieken van het tntelligent beheer van middelen en Inspanningen en die verschillen van de methoden gebruikt In de duizendjarige schaarsteperiode. Deze nieuwe technieker' zijn de enige die de volkswil de mogelijkheid Bieden de macht van de industriële firma's op alle gebieden en op \lle niveaus om te buigen, te kanaliseren en te explotteren.

.. "

dat teruggaat tot; Colbert. Hun rollen worden onophoudelijk verward : ze zijn in dezelfde handen. Sinds verscheidene generaties wordt de wet van de economische vooruitgang - vrije concurrentie en werkelijke ondernenungsrtsïco's dagelijks overtreden in het geheim van de ministeriële kabinetten. Met de medeplichtigheid van de politie kt; macht houden duizend manipulaties en procedures parasitaire ondernemingen in stand, waarvan de leiders de managementstechnieken niet hoeven toe te passen, indien ze de meer rendabele techniek van de lunchen in de stad en van het golfterrein beoefenen. Deze beurs van voorrechten wordt gehouden ten koste van de nieuwe activiteiten en de groeiende ondernemingen, die ze berooft van de voor hun ontwikkeling noodzakelijke financiële middelen. Deze verwarring zal ophouden. De openbare macht zal onafhankeijjk van de geldmachter, worden. Mer. moet zonder voorbehoud de, vernietiging van de dode takken van de economie aanvaarden. Men moet zonder voorbehoud de, andere verntetlgtng verwerpen -:ni. .de verntetigtng van de mensen die ervan leven - die zowel moreel oneerdraagbaar als van een twijfelachtige economische doeltrertendheld is, aangezien de woede of gewoonweg de passiviteit van de slachtoffers alle veranderingen vertraagt. De radicalen geven zich vijf jaar om elke, directe of Indirecte ~ulÎ> cvan welke aard ook) aan de werking van kapitalistische ondernemingen af te schaffen (zowel In de Industriële als In de landbouw) uitgezonderd de hulp die. een betere ordening van de ruimte - ~~ stedelijk als landelijk - of de ontwikkeling van het onderzoek beoogt. DE middelen, die aldusvrljkomoo zullen dienen om een systeem van economische zekerheid op te richten' ten voordele van elke loontrekkende arbeider, landbouwer, ambachtsman ot handelaar die getroffen wordt door de technologische evolutie. De middelen zullen door de staat ter hunner beschikking gesteld worden, opdat. zij zouden ge":' vormd worden. Ze zullen dus dienen voor de snelle verandering van onze maatschappij door Investering In mensen, ' Het Plan zal de becijferde uitdrukking zijn van de keuzen van de beschaving van het land. Het gaat nl. om de plaats te bepalen van de markt In het voldoen aan de 'verschillende soorten behoeften' en op middellange termijn de collectieve Inspanning te ramen, bestemd voor het voldoen van niet betaalbare noden en meer bepaald de collectieve uitrustingen. Volgens deze opvatting moet de jaarlijkse' begroting van de Staat zo stipt mogelijk opgevat zijn als het uitveeringsinstrument ten dienste van het Plan, dat aldus In grote mate een dwingend karakter zal hebben voor de openbare finanèi~n. Het Plan moet ook zoals Plerre Massé het gezegd heeft, een brede marktstudie op de schaal van 'de natie zijn. Het is van belang, dat deze studie zoveel mogelijk rekening houdt met de evolutie In de internationale betrekkingen en 'met de buitenlandse concurrentie. Deze nieuwe opvatting van het Plan zal als tegengewicht eisen dat de ondernemingen dringend aan de planning van hun strategie al zorg besteden, die een modern beheer eist. ' . De Instelling van een gewaarborgd minimum inkomen zal het schandaal van de armoede te midden' van de overvloed verminderen Ten: opzichte van diegenen, die' ouder worden, zal de radicale Politlei gekenmerkt zijn door de wil tot het omkeren van het waardesysteem, dat het economisch lIberalisme- ten onrechte aan de mens oplegt. Een aantal maatregelen - waaronder een modulatie van de belasting ten voordele van de werkverschaffing aan de meer dan 40-jarigen zal de mensen helpen te ontsnappen aan deze moderne vorm van verdrukking. . De «politiek var'! het leven », voorgesteld door de radicalen, zal voor de vrouwen brede mogelijkheden tot promotie en inschakeling In ~ professionele wereld openen, wat voor hen en voor de mannen 'een nieuwe vorm van bevrijding zal betekenen en de solidariteit zal vestigen .

de

(Zie vervolg

Dit zijn de vier grote hervormingen die de partij voorstelt en zal ten uitvoer leggen indien ze de instemming van de kiezers bekomt. De radicalen zijn er zich wel bewust van, dat deze hervormingen niet alle problemen bestrijken. die zich stellen in de hedendaagse samenleving. doch slechts enkele van de meest belangrijke en prioritaire problemen. De radicalen zijn er zich ook van bewust, dat ze in deze tekst aan de bevestiging van hun onverzettelijke gehechtheid aan de persoonlijke vrijheden en aan de openbare vrijheden niet al de plaats gegeven hebben die dit verdient. Maar heel de geschiedenis van de radicale partij en haar reden van bestaan zijn in dit opzicht een betere waarborg dan een nieuwe tekst. Het is In deze geest, dat wij er ons meer bepaald op toeleggen de grote economische hervormingen te verduidelijken, die in dit radicaal project vermeld zijn.

V

Scheiding van de politieke en economische macht

Privé rijkdom en openbare macht zijn thans door de medeplichtigheid van de maatschappij verenigd in een systeem van gemengde belangen,

6

blz. 7J

Oud-minister Maurice Eaure, voorzitter cialistische partij

van de Radicaal-So-

VI De weg naar dé sociale .gelijkheid


In alle onderwijscyclussen zonder uitzondering staat het welslagen op school in rechtstreekse verhouding tot de sociale oorsprong. Reeds voor de schoolleeftIjdvan zes jaar zijn de kaarten gegeTen. De dag dat hij voor de eerste maal de drempel van de gemeenteschool oyerschrljdt, Is de jongen uit een arm milieu reeds zoveel minder « uïtgerust s dan een jongen uit de burgerij op gebied van gebruik van de taal, vermogen tot redenering, communicatie en tot waarnemingen van samenhangen, dat hij er heel zijn leven de gevolgen zal van dragen. Enkele uitzonderingen veranderen niets aan de nrpletter' 'lf' statistieken. De gouden tijd van het Intellect Is gelegen tussen 2 ~" 6 jaar. Aldus' zijn de sociale klassen In grote mate ·er~lijk:. Deze recente ontdekkingen zijn een aaamoedigfng voor de conservatieven om de reële gelijkmaking van de kansen als een utopie te beschouwen, aangezien ze ontstaan of mislukken vgor de gemeènschap kan Ingrijpen. WIJ keren het voorstel om. Aangezien, vanuit het gezichtspunt van de menselijke prestatie en de sociale toekomst, de Initiale omgeving de strategische plaats Is, Is het daar dat massief moet geïnvesteerd worden opdat aan allen «de eerste kans, zou geboden worden. Wij moeten dus de culturele ongelIjkbeid voorde huidlie schoolleeftijd aan de basis' aanpakken vanaf de leeftijd van 2 jaar. Dit Is de meest rendabele van alle Investeringen. Er bestaat voor Frankrijk geen andere zo rijke ader als 'de Intelligentie van de Fransen. WIJ beschouwen deze mentale en Intellectuele oefenlag va.naf 2 jaar natuurlijk niet als een ,verplichting zoals destijds de grote radicale hervorming van het verplicht lager onderwijs. Op deze zo prüïe leeftijd laat men best aan de ouders de beslissing over in deze aangelegenheid. De staat zou er zich moeten aan houden heel dit nieuw systeem van geestelijke vorming ter beschikking te stellen van elke ,famme. De radicalen verbinden er zich toe er voor te zorgen, -tiat het aantal opvoedsters ten dienste van deze hetzij door de natuur hetzij door hun sociale oorsprong benadeelde kinderen 50 t.h. meer bereikt dan het gemiddelde In de gemeenten met een radicale meerderheid en dit binnen de vijf jaar volgend op de Invoering van de hervorming van de lokale gemeenschappen.

*.'

Een systeem van een bestendige opvoeding voor allen zal in de plaats komen van de te lange jaren hogere opleiding, die een verkeerde verlenging van de adolescentie met zich brengen, die de jongeren In hun opg~ng remmen en ben beletten te leven volgens hun leeftijd ~Jl.di'l v~r bet gaMe leve}l ~uSS:ende mensen de sChut&t;1svan, de diploma's opFichten. .' . IR àet kader van de gelijkheid in pUchten van alle jongeren tegenover de gemeenschap zal een nationale dienst in de instellingen v~ onderwijS, opleiding, samenwerking, hulpverlening en eventueel verdediging In de plaats komen van de verplichte militaire dienst, die zal afgeschaft worden, want die is nog slechts een parodie, die als decor dient voor een zogeheten «landsverdediging " .dle een ruïneuze leugen Is. De studenten zullen een deel van hun vrije tijd besteden aan deze nieuwe dienst. In plaats van door te gaan voor parasieten Hl de ogen van anderen, laat staan In hun eigen ogen, zal hun morele toestand hierdoor verheven worden. Het systeem van « Concours" «Grandes Ecoles:t en « Grands Corps :t, }tij uitstek hiërarchiscb en uiterst stijf,beantwoordt niet meer aan de noden van een maatschappij in expansie. Het draagt in grote mate bij tot het behoud van verworven voorreenten en tot de algemene sclerose. Het zal vervangen worden. De bestaande Instellingen, die een kostbaar intellectueel kapitaal vertegenwoordigen, zullen omgevormd worden tot nieuwe universiteiten van grotere omvang maar van hoog niveau. In de plaats van de rangschikking door wedstrijden - een der grondvesten van het kastesysteem - zal er een keuze komen op grond van werken en van aanbevelingen van professoren. Per slot van rekening zal de leidende klasse er toe gebracht worden zelf haar belang te zien in deze hervorming, die wellicht de moeilijkste van alle is. Want zij zal er ook haar kansen in de internationale competitie in terugvinden.

VII Einde van de

overgeë~de.~acht De controle over het ondèrnenlingskapitaal, d.w.z. de macht om de ondernemingen te leiden of de leiders te kiezen, blijft te veel, van generatie op generatie, In de handen van een familie. Deze privémacht wordt aldus in grote mate door erfenis overgedragen. Dit is zowel in strijd met onze filosofie als met het best mogelijke beheer van de produktiemiddelen.

. De prh'é-macht, baar basis, haar uitoefening, haar rechten en ha. 'plichten in een op concurrentie gesteunde maatscbappij moeten dus het voorwerp uitmaken van een ruime hervorming. Om te beginnen In de onderneming zelt. « Kapitalisme" e Boelahsme s of Derde Weg.? De drie thesi n, die tegen elkaar schijnen in te gaan, berusten op een gemeenschappenlijk postulaat: de overtuiging dat men een standvastige harmonie kan en moet tot stand brengen tussen de elementen, die de onderneming vormen. Dit postulaat is vals. De realiteit in de moderne industriële onderneming (zowel openbare als privé) is het bestaan van drie krachjen : de loontrekkenden. het kapitaal en het management. De spanning is een factor van onvermijdelijke vooruitgang, want «het leven is strijd". Zo er convergerende factoren zijn. dan zijn er ook aanzienlijke belangentegenstellingen tussen de drie elementen. Ze vormen geenszins een ~rote familie:t. De radieale voorstellen inzake· de onderneming zullen dus zijn: • De syndicale macht verstenken. Het syndicalisme zal voor de onderhandelingen met zijn partners over de grote economische .en SOCialebesltsstngen slechts macht hebben aan de top, indien. bet machtig en levendig Is aan de basis. Het moet in staat Zijn alles wat .de ..arbeiders aangaat op voet van gelijkheid te bespreken met de ,ondernemingsleiders. • Nieuwe wegen openen voor de aanstelling van bedrijfsleiders, aangezien het eigendom niet meer de enige wettiging mag ultmaken. De tussenkomst - op voet van gelijkheid met de kap.itaUstisdle ell syndicale macht van deze derde macht. die het management lil, .moet bet mogelijk maken te veenreuwen In het voordeel van.de tewerkgestelden en dit zonder de ontwikkeling aan te tasten en zonder een verzwakking \laR het gezag te veroorzaken, Integendeel. Eigendom en macht zullen gescheiden zijn.

..•

.De Uitoefening van de privé macht vereist thans grotebekwaamhe1d. Het succes van de onderneming is trouwens steeds meer het werJt van loontrekkenden, die wegens hun bevoegdheden gekozen zlj-n bulten de kring van de erfgenamen van het kapitaal. ·De radicalen kunnen aldus vrij een moreel en economisch objectief van het grootste belang voorstellen : . afschaffing van de erfelIjkie overdracht van het eigendom van de produktiemiddelen. Dit eigendom zal ~lden voor de duur van het leven. De fam1Uale erfenis - middel en drager van tradities en waarden en die noch door haar aard, noch door haar omvang een machtsmiddel betekent - zal daarentegen in een veel grotere mate dan thans vrijgesteld worden van alle erfenisrechten. De gewone familiale erfenissen, d.W.Z. de overgrote meerderheid, zullen inderdaad volledig vrijgesteld zijn - welke ook de oorsprong van de overdracht is - tot een grensbedrag, dat zou kunnen bepaald worden als het globaal Inkomen, dat, een loontrekkende onderdaan de ladder in de loop van zijn bestaan kan verdienen. Vanaf deze drempel van vrijstelling, die zal gelden voor elke erfgenaam, zal-een .steeds progressiever tariet worden toegepast. (In de Franse tekst lI'ordt hier bepaald hoe deze progressiviteit kan worden opgebouwd), Wat de kleine en middelgrote ondernemingen betreft (ambacht, landbouw, handel of industrie) zullen bovenvermelde zeer liberale' Ji1eschikkingenniet tot beroving leiden. Er zouden ook schikkingen kunnen getroffen worden opdat het kind de vader zou kunnen opvolgen zonder de nadelen van een anti-economische verdeling van het familiaal eigendom te moeten ondergaan. . Het geheel van deze ontwikkeling, die zal geharmoniseerd worden met de wetgeving in de Europese partnerlanden. zal de erfelijke overdracht van bezittingen - hoe deze ook mogen belegd zijn en a fortiori Indien het gaat om produktIemiddelen - derwijze verminderen dat de wet van het genot, zoals wij het willen, maar voor de duur van het leven geldt. Ten slotte zal de onvermijdelijke en noodzakelijke Instelling van ·een internationaal controlesysteem (waarvan de afwezigheid een van de schandalen van onze tijd uitmaakt) op de fiscale fraude toelaten de afschaffing te voltooien van de erfelijke macht over de produktiemiddelen via het eigendom. WIJ verduidelijken, dat het voorwerp van dit voorstel geen fiscaal, doch wel een economisch, moreel en sociaal karakter heeft. De opbrengst van de erfenisrechten, die dus een parafiscaal middel zouden worden, zou onder toezicht van het parlement en door middel van stichtingen besteed worden aan werken voor gezondheid, cultuur en onderzoek. De eigenaars zullen natuurlijk ook de gematigde, jaarlijkse belasting op het bezit moeten aanvaarden, wat in elk Industrieel gevorderd land (zoals Duitsland, Nederland en Zwitserland) de onvermljdeHjke aanvulling is van de belasting op het inkomen. Meer bepaald dringt zich een jaarlijkse belasting op de bouwgronden op, om een einde te maken aan de meest bedrieglijke speculatie, die al lang tevergeefs wordt aangeklaagd.

•• • Gaan wij met dergelijke hervormingen de grenzen van de mogelijkheden In een concurrentiesysteem te buiten? Plegen wij meer bepaald een aanslag op het spaarwezen, bron van investeringen, voorv•.aarde voor de groei? Zich bij dit geloof neerleggen zou een blijk van luiheid zijn. Het volstaat nieuwe prikkels uit te denken, Bijvoorbeeld : het spaar wezen zal sterk aangemoedigd worden, indien de inkomstenbelasting voortaan slechts zou slaan op het uitgegeven inkomen in plaats van op het verdiend inkomen. De aldus gespaarde sommen zullen rechtstreeks aan de produktieve investeringen ten goede komen; het voordeel dat dit biedt zal gecompenseerd worden door de jaarlijkse belasting op het bezit. (Zie t'eTvo/g blz .• )

7


DIt; la slechts een voorbeeld van wat wij zouden kunnen doen om, Integendeel, het sparen en de produktieve investering ervan te vergroten. In een wereld In beweging kan het evenwicht slechts In beweging bekomen worden. De groei vraagt hervormende durf, die op zijn beurt de ontwikkeHng versnelt.

VIII Herverdeling van de openbare macht

Naar welke prioritaire keuze denken wij onze wetenschapsmensen en onze technici te zullen richten? Gaan wij steden bouwen voor auto's of voor mensen? Welk deel zullen wij toekennen aan de menselijke wetenschappen? Welk soort cultuur moet het onderwijs bijbrengen? Naar welke manier van wonen wiOen wij gaan: wolkenkrabbers of gez1nswonlngen ? Is de vooruitgang van het supersonisch Tervoer dringender dan de ?ervanglng van de benzinemotor door de elektrlache aandrijving? Enz. Dit zijn enkele van de waarachtige vragen, die c de politiek ~ ter sprake brengen. De grote firma's hebben over al deze punten hun Ideeën, hun strategie, hun middelen voor tussenkomst of drukking. Dat Is hun rol. Maar tegenover hen Is het de· polltieke plicht betere keuzen op te leggen In functie van andere waarden, van menselijke waarden. Voortaan kan geen overheid, die alles van boven af decreteert. daarJver nog bes11ssenen zich doen gelden. Op aOe niveaus van het openbaar leven moeten democratlschu organisaties opgericht worden. zodat de besUsslLgscentra zich zo dicht mogelijk ;'lj de op te lossen problemen bevinden. Op het hoogste vlak : de Verenigde staten van Europa, onmisbaar kader voor een actie ten overstaan van wereldfirma's waarvan de macht steeds sneller groeit. Voor een anti-trustwet, voor een controle van de Eurodollars, om de fiscale ontduiking te beperken (opdat Luxemburg en Zwiwrland niet langer met bedrieglijke oogmerken de zetels zouden kunnen ziJn van zoveel holdings, die er een fiscale haven vinden) om de middelen ter beschikking te stellen voor een beschaving. die de onze is, heeft Europa een democratische macht nodig - en zonder overgang. Een Europees parlement zal verkozen worden, evenals een Europees executief orgaan. waaruit de grondwet van de Verenigde staten van Europa zal komen. Deze grondwet zal de beperkende lijst vastleggen ?an de federale bevoegdheden. Onder zijn doelstellingen moet het Verenigd Europa In de eerste plaats - en om Zijn streven naar een menselijke solldaritelt te onderstrepen. - een. plan op lange termijn voo.' huln aan de derde wereld uitwerken.

••• Met Europa worden de streek en de gemeente de onmisbare kaders voor de politieke actie. Ze moeten territoriale gemeenschappen wor-:den. Dit betekent, dat hun verant.woordelijker door algemeen stemrecht moeten verkozen zijn en dat zij de financiële middelen moeten hebben om hun plannen te verwezenlljken. Alleen zo - welke ook het kader. de aard of de plaats van de macht weze - zullen de mensen een reële vat hebben op de oriëntaties en beslissingen, waarvan hun leven afhangt.

IX Beslaai het "model" ? Kunnen wij ergens een «model ~ vinden, een maatschappij. die geheel of gedeeltelijlt het waardesysteem. dat wij hebben bepaald, heeft gestalte gegeven. Wie heeft de ambities verwezenlijkt. die wij de Fransen voorstellen ? Een vluchtig overzicht van wat verwezenlijkt wordt In Japan (kampioen van de groei maar terzelfdertijd het anti-model) In _zweden (merkwaardige synthese, die Frankrijk echter niet kan copleren) in de Verenigde staten (geheimzinnige baarmoeder !an de toekomst, uitdaging. maar geen model) in Duitsland, in !talie, in de BeneluxIanden, in de Sovjet-Unie - toont aan dat we overal nuttig k~en ontlenen maar dat geen enkele maatschappij reeds verwezenlijkt heeft wat wij ons voomemen te doen, wat de Fransen kunnen volbrengen, zo 2I~ het wlUen.

••• Het verleden van Frankrijk, zijn maatschappelijke opbouwen het feit dat het in eerste instantie een grote mllltalre mogendheid (niet zonder agresslTiteit) Is geweest, maken de omschakeling naar de nieuwe rol moeilljk. Moeilijk, maar onontbeerlijk, en - zo wij willen _ exalterend. Er zal een 4: Frans model ~ zijn of om het beter en met vertrouwen te zeggen : een Europees model.

3

X

Koerswijziging

Geen enkele fataliteit verplicht ons aan de horizon van 1985. zoals de experten van het Planbureau voorzien, c tweemaal meer mensen, driemaal meer verkeersopstoppingen en viermaal meer voorstadswijken ~ te zien In en rondom monsterachtige steden. Wij moeten Integendeel middelmatige steden naar menselijke maat bouwen en vermenigvuldigen. De hu1svestings- en stedebouwpolItiek moet een politiek van het leven worden, die erop gericht is dat voldaan wordt aan Ge menselijke voorwaarden, die te bestendig uit het oog verloren wordt.n door de economische ont.wikkellng. De radicale hervormingen laten toe daadwerkelijk deze weg in te slaan. Wij sullen aantonen, dat het rampzallt c huisvestingsprobleem, niet gesproten Is uit een of andere fataliteit. maar uit een opeenvolging van verkeerde polltleke beslissingen. Een vijftien jaar .zullen volstaan opdat wij resultaten zouden bereiken, die vergelij kbaar zijn met die in Duitsland.

..•

Evenzo moet Frankrijk, In het kader van een andere groeipolitiek dan die waarheen een verkeerde strategie ons neert gebracht, het aantal middelgrote ondernemingen met een hoge creativiteitsgraad zien te vermenigvuldigen. Een geheime obsessie van Amerika - beeld van de macht waar men naar dong na de econrmie van de halve-schaarste van het begin 7an de Vierde Republiek - heeft geleld tot erge afwijkingen in geheel ons produktle-apparaat, tot een verkeerde en ondoeltreffende opvatting van de planning en tot een waardedaling van de financiële markt. De slecht toegepaste overheidssteun heeft geleid tot ontelbare en dure scheeftrekkingen In de financiële kanalen en In de opgang van onze industrieën. Deze steun moet anders toegepast worden. krachtens een nieuwe logica, die langs de nieuwe opvatting van het Plan om, de leidende rol van de cverheid in een economie van openheid en mededinging zal uitdrukken. In een open economie moeten de ondernemingen ton de IndustrIeën aangemoedigd worden, die aangepast zijn aan de internationale vooruitzichten van de vraag. Japan heeft dit gedaan en het heeft in dit opzicht aangetoond welke economische techniek moet aangewend worden. De gebieden. waarin Frankrijk uiterst competitieve ondernemingen heeft, ontbreken niet. De overheid moet In elk geval en in elk deel van het land maar de noodzakelijk infrastructuur bouwen (verbindingen enzJ : een haar naam waardige financiële markt wederinrichten opdat de beste ondernemingen - en niet de bevoordeelde - een maximum ontwikkeling (schepping van gemeenschappeUJke rijkdom) .,ereiken . en in alle omstandigheden· de mensen beschermen tegen de Immo.:ele aspecten van ·de noodSakeUjkeeconomische vooruitgang. Frankrijk beschikt ten slotte en bovendien over een buitengewone ader van natuurlijke en historische riJkdommen, die aanzienlijk meer waard zijn dan de kolen en het ijzer op de wereldmarkt: nl. al wat het meest specifiek Frans Is. Ons land laat activiteiten vervallen waarin het de sterkste zou kunnen zijn - waarin het de sterkste geweest is - op een ogenblik. dat de .meest gevorderde moderne economie nleuwebehoetten schept" die steeds zullen toenemen en die precies overeenstemmen met die vervallende activiteiten. Toerisme, inrichting van de landelijke ruimte en schoonheid, gespecialiseerde voedingsindustrieën, kennlslndustrteën gebonden aan de informatiek, hoofdsector van morgen : ten slotte alles wat afhangt van de intelligente organisatie van de creatieve ploegen, een onmetelijke en op middellange termijn enige bron van collectieve rij kdom, enz. Daar ook komt de systematische toepassing van de intuïtie van de mens, en van zijn rationaliteit, tot het scheppen van rijkdommen voor als de as van het economisch toekomstproces voor de Fransen toekomstige Callfornlërs van Europa.

XI Die het meest lijden Al de grote bevelhebbers wisten het. uit zorg voor doeltreffendheid en macht : het moreel van een leger hangt af van de zorg die het besteedt aan zijn gewonden en van de risico's die het neemt. om ze niet achter te laten. De kwaliteit van een politiek ook.

..•

Vooreerst zijn er diegenen, die zozeer bedrogen werden en sinds zolang, dat ze zelf niet meer geloven In een mogelij ke vooruitgang; diegenen waarvan onze maatschappij 4: clochards ~ maakt. De radicalen stellen zich tot doel elke man en elke vrouw in Frankrijk een gewaarborgd minimum inkomen te verzekeren. Deze maatregel zal natuurlijk moeten uitgebreid worden tot het geheel van de Europese Gemeenschap. t ZIt

vervolg tJ12.. ')

<


De mei-revolte:

einde van een maatschappij-structuur

Het Is ons doe] dat al deze « marginalen '. die van de hellingen van de economtsche autosnelweg gevallen zijn, toeg~ng krijgen .tot volledig burgerschap.' . . .

•••

Na hen, In de' velgorde van het schandaal, komt de arbeidersklasse, die door de leidende klasse in het ghetto van een onder-cultuur gehouden is. Ze verkeert In een staat van morele en politieke verscheurdheid, waardoor de toestand nog verergerd wordt. De vakbonden moeten dus over nieuwe en machtige middelen kunnen beschikken om meer In het bijzonder de regelmatige verbetering van de arbeidsvoorwaarden In de werkplaatsen zelf te bekomen; en, meer nog, de hernieuwing en het in ere herstellen van de handenarbeid. Het beheer van de economie heeft hier veel bij te winnen. De radicalen verbinden er zich toe toe binnen de vijf jaar, nadat zij het bewind zullen overgenomen hebben, de minimumlonen te indexeren op de gemiddelde uurlonen. Ons algemeen doel is dat de hiërarchie van de looninkomsten met de helft vermindert in een generatie. Dit Ls een gematigd objectief. Deze hiërarchie gaat van 1 tot 20 in Duitsland, van 1 tot 8 in Zweden en van 1 tot 35 in Frankrijk. Langs Europa om moeten de zeden In ons land veranderen. De mentaliteit In de landen met een protestantse traditie - zoals Duitsland. Nederland en Groot-Brittannië - is veel ontvankelijker dan de onze voor de sociale en culturele vooruitgang van de arbeidersklasse en meer in het algemeen voor het begrip gelijkheid. De Franse arbeiders zullen een zeer groot voordeel halen uit het afsluiten van collectieve overeenkomsten die door de syndicale organisaties op het Europees ,,~k. afgesloten zijn.

•••

Na de ongenoemden en de arbeiders bevindt zich thans de grote meerderheid van de ambachtslieden en van de handelaars in de eerste linies van het lijden. De .radicale partij dUldt aan in welke richting men moet gaan om. hun nood te lenigen : toepassing van het beginsel van de «economische zekerheid', afschaffing van de B.T.W. in het stadium van de kleinhandel, terugkopen van winkeltjes en handelsfondsen van de ambachtsl1eden en handelaars, die de inspanning doen van beroep te veranderen, een jaarlijkse levenslange vergoeding voor de oudsten, enz. Ten slotte ontdekt de meest gevorderde moderne economie dat ze ambachtslieden en winkels nodig heeft. Er zijn en blijven supermarkten; maar er moeten ook winkels zijn, die de meest futuristische realisaties in Noord-Amerika bezig zijn te herontdekken, getuigen van een nieuwe vrijheid: die van het plezier.

XII

De landhouw , toekomstsector

Het landbouwprobleem is het meest Franse van al de problemen in .Frankrijk. Daarom zullen we daarmee besluiten. Indien de landbouwwereld zoveel lijdt, dan komt dit omdat het de microkosmos is, waar de contradicties van onze politieke erfenis en de afwezigheid van een samenhangend project van onze maatschappij het heftigst tegenover elkaar staan. Het fundamenteel postulaat van de officiële stelling is dat de landbouwers als zodanig moeten verdwijnen. Men wil de landbouw Industrialiseren om in grote hoeveelheden te kunnen produceren. Men wil ook daar «Amerikaans zijn) spelen. Blinde politiek. Schuldige politiek. Volgens de beginselen zelf van het radicaal project kan en moet men een Franse.landbouw opbouwen in Franse termen, in toekomsttermen en in ondernemingstermen.

.•.

Men zal er een einde aan maken de landbouw als een geheel te behandelen, waardoor men toelaat dat de kapitalisten van de grond zich verschuilen achter de kleinen. Men zal systematisch twee soorten landbouw onderscheiden : - de ene met een concurrentiële roeping, zoals de industrie, die geen aanspraak kan maken op enige hulp met een sociaal karakter; - de andere contractueel, waarop zich het essentiële van de Inspanning van de gemeenschappelijke solidariteit tegenover de landbouwers zou concentreren. De steun in de prijs van de produkten zal dus beperkt worden; de producenten wier inkomen te klein is hebben steun nodig en zij zullen deze steun dan ook rechtstreeks ontvangen. De radicalen kunnen er zich aldus toe verbinden binnen de vijf jaar de globale kosten van de landbouw voor de gemeenschap te verminderen.

.•.

Terzelfdertijd zal men met de beste traditionele Franse produkten; die zeer slecht gecommercialiseerd zijn in het buitenland, zeer rendabele «doorbraken ~ uitvoeren bij de verbruikers met een hoog levenspeil in Europa en in Amerika. Een familiale landbouw - van het neo-ambachtelijk type en specifiek Frans - zal aldus een nieuw ontwikkelingsten'ein vinden. (Zie vervolg blz. lO)

9

op de uitdaging (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent Ons bestendig secretariaat: Korte Nieuwstraat, 28, Antwerpen, tel.: (03)32.23

Recommend Documents