(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Liberaal Vlaams Tiidschrift Maandblad

- Jaargang 101 - Nr. 6 - juni 1984

Vrijheid Deze maand herd.chten West-Europa en zijn geallieerden de veertipte veriaardaa van de landing in Normandië. 8 juni 1944. ae langste das. luidde de bevriJdinl in van de door naziDuitsland bezette sebieden. Niet enkel de brugehoofden in Noord-West Frankrijk. maar de S8JU18route die de seallieerde lesers volsden. eisten een zware tol aan mensenlevens. WestEuropa liat bezaaid met kerkhoven w.arop Ihdusn __ DOl .d •••••• .., •••••• bearaftll liuen: vriend en· vijand venmlsd in de dood. De SedacldeD pqea op deze henlenJdnssdas naar het offer van AmerikaDen. Britten. Canadezen. Polea. elpn landpaotea die onze vrijheid met hun bloed afkochten. Deze herinnerins Is niet enkel - zij het in de eerste pl•• ts - eeD pleidooi tesen de oorl~ maar evenzeer een wlUU'llChuwina om w.~.m te blijven ten overstaan van de dreisinl die tirannie en veroverinpzucht besteDdis Inhouden. In 1939-40 stonden de potentiële sl.chtoffers adder onpwapend en bovendien hopeloos verdeeld tegenover de koel berekende expansiedrift van Hitler-Duitsland. Veel van de ellende die de F6hrer over dit deel van de wereld br.cht. had vermeden ImnwMtnworden indien bet Westen hem. eensgezind en krachtia, halt had toegeroepen. Men pf evenwel de voorkeur .an de neutraHteit. die .chteraf struIsvogelpoUti~ bleken Is. De bew.peains van de Bel' , Nederlandse, Franse en andere Europese lesers Iq beweenIijk ver beneden het peil van «ICanonen stalt Butler., w.t de eigen prop.sandadiensten - o.m. met films als «ons leger waakt. - ook tr.chtten voor te houden om het toch al zwaar aaqetaste moreel van de bevoIkins DOl niet dieper te doen zakken. Het kan de bedoelin& niet zijn de steen te werpen naar de toaamaltse voorstanders van het «Sebroken wiel' ideaJistiecbe streven nochtans niet tea kcm. De les daaruit was en Is dat de oodoa dIaDt Wam~ en de bew.peninpwed100]1 bestaDdia •••• aqd: maar niet eenziidia. Ook VAadul Blaat Europa voor de keuze; -ook VlIJMt... lltaan depuen die de pwapende waakzeemhelcl aanprijzen Jijnrecb.t tepaover hen die in de abdic:atie een lDOIeUjkheid zien om ••• po4.dIëIe beIapr tot andere Inzichten te

y:w-.'

e

•••••••••

Er ftIl 'nde aader_

eer

dat ••••• de __ ••• de betzelfcle vndesideaaIlUllllnrvea.

dient nochtans vastsesteld dat de seschiedenls de keuze duidelijk maakt. De Sovjet-Unie heeft zelf in de strijd tesen Hitler-Duitsland zware offers moeten betalen. Maar toch pas nadat het gemene zaak had semaald met datzeHde Duitsland om Polen in te palmen. Zij heeft haar «bevrijde» gebieden nooit meer prijs ~even. er intesendeel de democratische ..• krac~•h-lllltea •• •• pwelddadig uitgesdulkeld om communistische regimes te kunnen opdrinsen. Zij ~de. met als reactie de beroemd gebleven «Iuchtbrus naar BerUjn.. na de w.penstilstand die invloedssfeer zelfs nOl uit te breiden. Dit is een. ook militair. onberekenbaar regime. omdat op het binnenlands en buitenlands beleid van de heersende kaste. seen democratische rem staat, De R.llssische veroverinpzucht, althans n.ar het Westen toe. Is vanda.s zeker niet direct .antoonbaar. Maar Moskou poogt. door intimidatie. wel te verhinderen d.t voor de eisen. m ••••• e klassieke en kernbew.peninS. in Westvoor een tegensewicht zou gezorgd

=.

Wie hier de (her)bew.penio.s afwijst vergeet dat R.usland aan onze achterdeur Iiat maar dat een oceaan ons scheidt van onze voornaamste boadpnoot. Hij veraeet dat wil tesen een bUtzoffensief met klassieke w.pens geen enkel verweer zouden hebben en onze bevrijding dan toch zou afhaD88n van een kernoorlos tussen de IP"OOImachtenof van een nieuwe invasie. Maar CUezou. zoniet ODDlOleUjkzijn, dan toch nos zw.ardere offers versen, selet op het moderne w.penarsenaal; en dus des te meer een gok wat de invasie van Juni 1944 al was: een sok die geluldds Soed aOiep. maar net zo goed een dramatische mislulddnS had kunnen worden. De vrijheid is ons te dierbaar om del'8elijke risk:o's te lopen. En al blijven we achter het bePnsel van de ontwapeDÎD8 staan, we moeten daarbij soed beaeffen dat de democratie zich ~p het diplomatieke hont met de dictatuur eisenlijk niet meIBD kan. Europa is pen agressieve kracht. Het is het niet meer intern, dank zij de Europese toenaderins; en zeker niet naar buiten toe. Daarom staan Iiberalea achter de gema.lde afspraken en achter de aoodzaak de Weslene a1Hantie, in het heI.DI van de vrede, Ilerk te hoadea. Fr. STRIELEMAN

Zuid-Afrika breekt los (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Dat het bezoek van de Zuidafri- in Portugal, de gewezen kolonikaanse eerste minister Pieter sator van Mozambique en AngoWtllem Boths aan acht Europese .la. De nochtans socialistische landen de veroordeling van het premier Soares deed niet alleen apartheidssysteem zou afzwak- uiterst hartelijk tegen Botha, ken, zal hijzeH ook wel nooit maar bleek bovendien ook over gehoopt hebben. Het feit dat het de beste dossierkennis te bebezoek kon plaats vinden, on- schillen en legde tevens (misdanks de vele protesten, wordt te schien om die reden) veel begrip Pretoria trouwens terecht reeds aan de dag voor de nieuwe toegejuicht als een overwinning houding van Zuid-Afrika op binen als het doorbreken van de nen- en buitenlands terrein. Als de dossierkennis in de andeinternationale isolatie. Nadat de Britse premier Thatcher re bezochte landen nu een klein Botha de levieten had gelezen en beetje is aangegroeid, dan is Botha's reis inderdaad «nuttig en de Westduitse bondskanselier Kohl de Zuidafrilcaanse gast niet vruchtbaar» geweest, zoals mialleen een handdruk maar ook nister Tindemans het formueen zetel had geweigerd, vonden leerde. de Belgen blijkbaar dat ze niet achterop konden blijven en ook In beweging een nummertje verschuldigd wa- In zuidelijk Afrika is immers, ren. De ontvangst van Botha op dank zij «hervormer» Pieter Bode Zaventemse cargo-uithoek tha, de jongste maanden zoveel door enkel maar een protocolchef gebeurd, dat wie zijn oordeel en een adjunct-secretaris van baseert op een feitenevaluatie Buitenlandse Betrekkingen zakte van ruim ~n jaar terug volkoaardig tot op de limiet van de men fout kan zitten. Van antiprimaire vormen van diploma- apartheidsorganisaties kan men tiek fatsoen. dit desnoods nog begrijpen (sommige blijven halsstarrig op hun Hypocrisie ideologisch lijntje staan), maar De kille behandeling sprong des regeringen, die toch over méér bete scherper in het oog, omdat informatiemogelijkheden men net tevoren met vuurrode schikken dan gewone stervelinloper en klaroengeschal de Chi- gen, zouden beter moeten weten nese eerste minister Zhao Ziyang en niet klakkeloos de actiegioe. had ingehaald, een vertegen- pen napraten. woordiger nochtans van een na- We zetten de recente gebeurtetie, die de eerbied voor de nissen even op een rijtje. In Zuicfmensenrechten nooit hoog in Afrika zeU geraakte· het rassenhaar programmaboekje had vraagstuk in een stroomversnelling door de (zij het beperkte) staan. In heel dit gedoe stak een enorme p'olitieke zeggenschap van kleurdosis hypocrisie en er werd een lingen en Indiërs via de invoegevaarlijk voorgaande gescha- ring van een parlementair driepen. Als men in het vervolg alle kamerstelsel. Boths had er zelfs bezoekende leiders van regimes, een breuk in de traditioneel zo die een loopje namen met de hechte Afrikaner-gemeenschap mensenrechten, dezeHde ont- . voor over. Verder is er de vangst toebereidt als Botha, dan officiële erkenning van de zwarte dient het vrachtvervoer op Za- vakbonden, die nu als paddestoeventem liefst naar een ander oord len uit de grond rijzen. De kleine uit te kijken. De lange lijst kan apartheid wordt verder afgetaeigenmen altijd even opvragen- bij keld. De zwarten ~en domsrecht in de (bI e) stedelijAmnesty International. Niet te verwonderen dat de ke gebieden. Zuidafrikaanse delegatie meest De grote apartheid, de gescheiopgetogen was over liaar verblijf den ontwikkeling in de zwarte

Abortus,

. een unpasse

Van de ophefmalcende zaak dr. Peers was het geleden dat in België nog een arts, op beeehuldiging abortus te hebben gepleegd, in voorarrest had gezeten. Het voorarrest van de Knokse dr. WUdemeersch. aangehouden wegens vruchtafdrijving op een 14-jarig meisje, is gelukkig kort geweest. Amper enkele dagen na zijn arrestatie werd hij reeds door de Kamer van inbeschuldigingstelling van Gent in 2

thuislanden, blijft evenwel van kracht en dit is de reden waarom critici gewagen van louter «kasmetische veranderingen» en Botha in de westeuropese landen zo weinig hartelijkheid te verstaan gaven, dat ze de politiek van de -àpartheid veroordelen als strijdig met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

Alclcoorden met marxisten Maar ook in de buitenlandse politiek van Zuid-Aflika kwam er recent plots heel wat beweging. Zo werd er met het marxistisch regime van Mozambique (het troetelkind van de Derde Wereld) een vredesakkoord gesloten, dat het begin wordt van een veelzijdige samenwerking, die eindelijk een straaltje hoop kan brengen voor de door droogte en economische chaos zo fel bep'~fde Mozambikaanse hevolldng. Mozambique blijft weliswaar de apartheid met de lippen veroordelen, maar heeft toch maar net de strijders van het ANC aan de deur gegooid ... zonder dat dit hier te lande protestbetogingen heeft uitgelokt. Mozambique heeft nu zo'n lange waslijst samenwerkingsverlangensopgesteld, dat men in het door de recessie toch ook niet gespaarde Zuid·Afrika al bevreesd is voor teleurstellingen. Ten tweede kwam het tussen Zuid-Afrika en het andere marxistische buurland Angola tot een troepenscheidingsakkoord, dat zeer grote gevolgen kan hebben voor de toekomst van Namibië. Want het moet nu voor iedereen wel duidelijk worden dat ZuidAfrika Namibië echt kwijt wil. Het bestuur van dat land kost jaarlijks bijna 30 miljard Belg. fr., de defensiekosten niet meegerekend en verder heeft de strijd tegen de SWAPO al tal van slachtoffers geëist, wat de Zuidafribanse bevol1cing niet kon blijven slikken. De handige premier Botha heeft

op twee manieren op die toestand ing~d.: 1. met het militair akkoord met Angola en 2. met het voorstel aan de vijf landen van de westerse contactgroep om het bestuur en de defensie van het gebied over te nemen. Bij aanvaarding van het voorstel, aldus Botha, verbindt Zuid-Ahika er zich toe zijn troepen binnen twee maanden uit Namibië terug te trekken.

Gemlste kans

Hoe men het bert of draait, alleszins een belangrijk voorstel dat "zoals Botha aanstipte «aan geen tijdslimiet is gebonden en te allen tijde geldig blijft lt. De reactie van de westerse landen is erg koel geweest, maar misschien heeft men daardoor een gelegenheid gemist om de ernst van de Zuidafrlkanen te testen. Nu is Pretoria alleszins uit het diplomatiek defensief den en ligt de bal in het P van de landen, die het felst op de onafhankelijkheid van Namibië aandringen. Het voorstel om de defensie over te nemen toont ten slotte nogmaals aan wat Zuid-Afrika het meest tegenhoudt om Namibië onafhankelijk te maken: de 25.000 Cubanen in Angola, waarvan men het voorafgaandelijk vertrek eist. Bil eventuele verkiezingen in Namibië staat immers een overwinning van de linbe SWAPO zo goed als vast en dat zou wel eens kunnen leiden tot een haastige uittocht van blanke beambten en adviseurs. Te weinig Namibiërs zijn voor die taak eleid en Pretoria vreest bi:e.~ dat deze sleutelposities en opgevuld worden met Russische. Ooetduitse en Cubaanse kaders, zoals in Angola. Dit vooruitzicht moet voor de westerse industriewereld, die ook voor een poot deel afhankelijk is van het strategisch gelegen en grondstoffenrijb Zuid-Afrika, evenmin prettIa zijn.

t::e-

wm, STRAiTMANs

-

vrijheid gesteld. Een beslissing. waaraan de talloze protesten· tegen het optreden van het Brugse parket. wellieltt niet vreemd .zijn geweest. Strikt genomen kan men het parket nochtans geen verwijten maken. Volgens onze wetgeving, die uit 1861 dateert, is abortus nog steeds een zwaar misdrljf. En het gerechtelijk apparaat heeft tot taak de wet te doen naleven, ook al is die inmiddels hopeloos verouderd en wordt abortus in de

realiteit als noodoplossing aanvaard. Hoe ver theorie en pralctiJk hier uit elkaar liggen, werd wellicht het meest treffend geDlustreerd door de arrestatie, in het begin van de zeventiger jaren, van de vooraanstaande Naamse gynaecoloog dr. Peers die met enkele honderden abortussen op zijn naam uitgroeide tot een echte test-case. Het geval Peers toonde overduidelijk aan dat onze wetgeving dringend aan herzie-

Ding toe was (hoewel de wIe, in erbarmelijke toestanden uitgevoerde, clandestiene abortussen daar al veel vroeger op hadden gewezen). Ten einde de politieke debatten ter zake enigszins te vergemakkelijken. bestond de laatste jaren een stilzwi~e afspraak binnen het PrechteliJk apparaat. Abortus werd nlet meer vervolgd. behalve dan in het Brusselse. Maar zelfs daar werd de vrijspraak van vijftien artsen en


drie verpleegkundigen, in juli vorig jaar, beschouwd als een mijlpaal. Inmiddels sleept de politiekconfessionele discussie ter zake al meer dan tien jaar aan, zonder concreet resultaat. Tegenstanders van abortus werpen zich op als verdedigers van het ongeboren leven, daarmee voorbijgaand aan het feit dat ongeboren in dit geval synoniem is van ongewenst. Voorstanders van abortus als dusdanig bestaan er niet: geen skele vrouw zal voor abortus kiezen als ze de kans ziet haar kind menswaardig op te voeden. Wél zijn er voorstanders van de legalisering van abortus: abortus moet als laatste uitweg in de best mogelijke omstandigheden kunnen worden uitgevoerd en mag in geen geval omwille van de strafbaarheid teruggedrongen worden in de clandestiniteit. Zoals de politiek-confessionele kaarten in België liggen, dringt op dit o_s~nblikde ene helft van de bevolldng zijn wil op aan de andere helft. Legalisatie zou de tegenstanders immers nooit tot abortus verplichten. Voorstanders worden nu echter wél verplicht zich te schikken naar een wet die ze niet langer aanvaarden. Het zou te ver leiden alle voorstellen tot herziening die in België zijn ingediend op te sommen. De meest reële .poging om beide partijen met elkaar te verzoenen is totnogtoe gekomen van mevr. Herman-Michielssen. Haar voorstel haalde abortus niet uit de strafwet, maar opende wel de weg daartoe, indien de fysische of psychische gezondheid van de vrouw in gevaar was. Principieel bezwaar (de strafbaarheid) werd hier afgewogen tegen praktisch nut (de mogelijkheid tot ruime beoordeling). Maar ook dit compromis stuitte op halsstarrigheid, zowel van de conservatieve zijde die het te ver vond Jlaan, als van de progressieve zijde die het niet ver ~enoeg vond gaan. Met als gevolg dat zovele vrouwen, artsen en verpleegkundigen in de kou bleven staan en de rechtsonzekerheid verlengd werd. Over die rechtsonzekerheid met betrekking tot abortus zou een apart hooldstuk te schrijven zijn. ·Zij vormde trouwens de grond voor de vrijspraken op het Brussels abortusproces. Want hoe gelijk zijn Belgen nog voor de wet als de ene Belg voor een bepaald feit vervolgd wordt en een andere vrijuit gaat? Is het de bedoeling van het Brugs parket geweest andermaal deze rechtsonzekerheid onder de aandacht te brengen van de wetgever 1 Hoe happig zullen politici zijn om het netelige abortusdossier opnieuw ter hand te nemen. En welke kans zullen hun eventuele voorstellen ditmaal maken? IDgrid VANDER VEKEN

Dagen van De Vlaamse Gids 15 en 16 september 1984 Het moderne mecenaat Door de eeuwen heen hebben waar ligt de aanvaardbare-grens? meenschapsminister voor Culgroten der aarde kunstenaars Deze problematiek wordt voorge- tuur. de h. K. Poma. onder hun hoede genomen. Ver- legd aan panel en publiek. op de Tijdens de receptie, volgend op lichte vorsten koesterden op die Dagen van De Vlaamse Gids de namiddagzitting van zatermanier hun schoonheidsbeleven. 1984, die traditiegetrouw zullen dag. worden de tweejaarlijkse despoten voldeden ermee aan plaatsvinden in Thermae Palace Poëzieprijs van De Vlaamse Gids Restaurant. Koningin en de Thalia-prijs voor Toneel hun hang naar macht en schit- Hotel van de uitgeverij Hoste uitgeAstridlaan 7. 8400 Oostende. tering. De rijke burgerij volgde later het De debatten. gewijd aan het reikt. voorbeeld, tot de anonieme staat «Modem Mecenaab, zullen ge- Zoals steeds kan voor «De Dade functie van mecenas overnam. leid worden door de h. Emest gen» ingeschreven worden voleerst mondjesmaat, daarna steeds Van Buynder, de nieuwe algeme- gens de gesplitste formule. ne voorzitter van het Willems- Inschrijvingsgeld voor de vergaguller. deringen: 100,- fr. In de welvaartsstaat kende cul- fonds. tuurbeleid nog nauwelijks finan- Karel J. Geirlandt. directeur-ge- Logies en ontbijt: éénpersoonska1.350,- fr. ciële grenzen. Nu de kranen neraal van de Vereniging voor mer: noodgedwongen op halve kracht Tentoonstellingen van het Paleis tweepersoonskamer: 1.900,- fr. zijn gezet. wordt steen en been voor Schone Kunsten te Brussel. Banket zaterdagavond: 900,- fr. zondagmidzal de discussie inleiden met een Afscheidslunch geklaagd over de ontoereikende 650.- fr. subsidies. Het alternatief, de - historisch overzicht. Verder zijn dag sponsoring door particulieren en referaten voorzien door prof. dr. Men gelieve in te schrijven het bedrijfsleven, krijgt weer Jan Briers, de bezieler van het met bijgaande bon - met duidemeer aandacht, naar het voor- Festival van Vlaanderen. Jacques lijke omschrijving van het geVeys. directeur van het Arena- wenste - en het verschuldigde beeld van wat kunststichtingen uit schenkingen van de privé- theater Gent. een vertegenwoor- bedrag te storten op bankrekesector al jaren op de selectieve diger van de internationale. ning nr. 860-0021047-77van de Stuyvesant, en «Stichting De Vlaamse Gids», basis toepassen. Ook het departe- kunststichting ment Cultuur ziet, ter aanvullen een afgevaardigde van de Ge- Antwerpen. van de eigen middelen, heil in dit modem, maar dus niet nieuw mecenaat. De heer/mevrouw Daarrond rijzen in de betrokken middens wel enkele vragen: schrijft in voor persoon/personen en overheidsbetoelaging houdt alreserveert voor de zittingen, het banket, logies. de afscheidslicht het grote risico van «vriendlunch. jespolitiek» en versnippering in. maar dreigt de binding commerHij (zij) stort het bedrag van fr. op bankrekening 860cie-kunst niet tot artistieke ver0021047-77 van de «Stimting De Vlaamse Gids», Antwerpen. loedering te leiden? In hoever :'niet past) wegen voor- en nadelen van L(~p,: beide opti~s tegen elkaar op en

1-----------·I I

I

I I

-1

Nederland heeft zjjn woordje meegesproken ... 3


Nieuwe Belgische Mrika-visie Afrika is een verlengstuk van Europa. De twee continenten zijn op elkaar aangewezen en gedoemd om samen te werken. Het werd reeds zo vaak gehoord uit de mond van Europese en Afrikaanse staatslieden. De Fransen hebben dit allang begrepen. Hun ontwillelingspolltiek is voor het grootste gedeelte op Afrika gericht. op hun gewezen kolonieën. Niet altijd altruistisch. want vaak staan Franse economische en ook strategische oogmerken centraal. België heeft altijd wat geaarzeld: Afrika was in de eerste plaats Zarre. met Burundi en Rwanda als een soort aànhangsel. Gezien het verleden was er bij elke beleidsoptie in het achterhoofd de vrees voor neo-kolonialistische verwijten aanwezig. met een remmend resultaat. Sedert Leo Ttndemans aan het roer staat op Buitenlandse Betrekkingen is er evenwel geleidelijk een kentering ten goede waar te nemen. Dit kreeg zijn neerslag in een lijvig document. dat Tindemans in februari 1983 aan de pers voorstelde en dat - de titel «Het Belgisch Afrika-beleid. is overduidelijk de leidraad moest worden van de toekomstige betrekkingen tussen Selgië en Afrika. Het document werd vervolgens in de regering en de commissies besproken en daaruit heeft de regering zes opties vastgelegd.

Vlaams onderonsje

Daarover werd zopas in het parlement het lang verbeide. door iedereen geëiste en zoveel besproken «Afrika-debab gehouden. waar de oppositie eens duchtig haar tanden zou kunnen tonen en nagels met koppen zou slaan. Maar daar is niet zoveel van in huis gekomen. Kon bijna niet anders. want veel volk was er niet. amper een dozijn volksvertegenwoordigers. die dan nog bijna allen zitting hadden in de commissie van buitenlandse betrekkingen. Eens te meer werd het bewijs geleverd. dat er in ons parlement geen belangstelling bestaat voor buitenlandse aangelegenheden. waarbij blijkbaar weinig eer. lees weinige stemmen te rapen valt. Tweede merkwaardige vaststelling: het werd een Vlaams onderonsje. Behalve de Brusselaar Thys (PSC) waren alle woordvoerders en interpellanten Vlamingen. Ook op dlt terrein is er dus een grondige kentering waar te nemen. die lnisschien ergens toch te maken heeft met het voortschrijdend ontvóogdlngsproces. De Vlamingen hebben de

-

4

blik verruimd naar het buitenland. terwijl de francofonen duidelijk an.dere katten te geselen hebben Hoe dan ook. uit het hele debat straalde een andere klimaat. een andere sfeer. een andere aanpak. België heeft zijn complexen en schuldgevoelens naar de achter~nd verwezen. Er werd een dikke streep gezet achter het koloniale verleden; de betrekkingen met Afrika worden voortaan met opgeheven hoofd uitgestippeld.

Dlverslfiëren

Het belangrijkste kenmerk van ons nieuw Afrika-beleid is de geografische diversificatie. alle hulp en samenwerking dus niet --~--L-lijk t itst Zal n~ oegesp op re. Rwanda en Burundi. maar ophet hele continent. Wel behouden deze landen. wegens de historische banden. een bevoorrechte positie en minister Tindemans stelde zelfs voor met ben een soort gemenebest op te richten. Alleszins blijven ze het leeuweaandeel van het ontwlkkelingsbudget opstrijken. Het financieel aspect is eigenlijk. de zwakke plek van de nieuwe oriëntering. PVV-woordvoerder Beysen legde de vinger op de wonde toen bij terecht waarschuwde tegen versnippering. «Voor elf landen leveren wij Jaarlijks een inspanning van meer dan 100 mifjoen fr-:Maar voor 59 landen is dat minder dan 10 miljoen fr.•• zo stipte hij aan. Wat zouden wij dan inderdaad in deze crisistijden nog verder diversifiëren? Met welk geld en hoe veel. of liever hoe weinig ? Ontwikkelingshulp en samenwerking moeten toch liefst tot. tastbare resultaten kunnen leiden en zonder de inzet van voldoende kapitalen blijft het allemaal een druppel op een gloeiende plaat en krijgt men soms het tegenovergestelde effect. Als politieke slagzin voor een nieuwe Afrika-visie doet de term diversifiëren het uiterst fraai. maar men moet toch voldoende redelijk en realistisch blijven. We mogen nooit vergeten dat België in de eerste plaats Zarre. Rwanda en Burundi door en door kent. In de andere Afrikaanse landen blijven we het nietige België en moeten we opboben tegen de concurrentie van andere koloniale machten. die hun «jachtterrein. beschermen en vaak onze inspanningen om er in door te dringen tegenwerken of saboteren. Ttndemans pleegt te zeggen: «De relaties met Afrika zijn

belangrijk voor België. Overal in Zarre (110 man die enkel opleide wereld worden wij geraad- dlngsfuncties hebben in tegenpleegd over Arikaanse kwesties. stelling tot de Fransen die comzelfs door de groten. Een goede mandoposten bezetten) l!iI1 de Afrikaanse politiek geeft een bak stelt, moet men ook durven bijkomende dimensie aan ons zeggen dat 25.000 Cubaanse militairen al Jaren het marxistisch land .• Het is inderdaad juist. dat BelgUi ~e in Angola in het zadel bevoegde deskundigen in tropi- hOuden. Ook daar deeh 6én partij sche geneeskunde en landbouw de lakens uit en volgens een bezit. dat we inzake Afrika grote recent rapjK)rt van Amnesty Inkennis en ervaring hebben. maar ternational worden de mensenhet is toch vaak alleen maar als rechten er flink met de voeten Zarre ter sprake komt dat België getreden. Dit heeft ook niet belet geraadpleegd wordt door We- dat minister Ttndemans in Angoreldbank. IMF. Verenigde Staten. la~Pomci~I~~en~t Alleen te Kinshasa wordt onze hij er samen oorden ambassade gerekend bij «de ondertekende. Ander voorbeeld: de socialistigroten•. Bovenstaande beschouwingen sche president Nyerere wordt willen nochtans zeker niet ver- door iedereen geöerd en gepredoezelen. dat aan een pragmati- zen. Maar economisch zit zijn scha. doe~erlchte en zinvol uit- land totaal aan de grond en om zijn ujemaa-politiek door te gevoerde versificatie ook 8~ de kanten kunnen zitten. België drukken werden destijds duizenzal er beter door bekend worden. den mensen gedwongen naar de goodwill tegenover ons land andere streken te verhuizen nazal stijgen naarmate de projecten dat men hun huizen had in brand nuttiger zijn en dit alles kan gestoken. daarenboven een gunstige weerslag hebben op onze buiten- Toe te Julden opties landse handel. Overigens kon tijdens het AfriWat ZaIre betreft kan de diversi- ka-debat de oppositie zich ook ficatie de relaties minder onder- . verzoenen met een aantal opties hevig maken aan grillen en in onze nieuwe AfrlkajK)litiek. afdreiging en er een opbouwen- die inderdaad toe te Juichen zijn: der k8ra&er aan geven. In dit o.m. de niet-inmenging. bet niet kader is het positief dat onze nastreven van invloedszones. ontwikb~ulp aan ZaIre in weigering om ideo~ volle herorientering is. waarbij tegenstellingen in stand te houde landbouw meer en meer den. aamnoediging van interaandacht hijgt ten koste van het Afrikaanse samenwerking. straonderwijs. iets wat in het nood- ven naar eerbiediging van de lijdende Zarre zeker zal ten mensenrechten. bijzondere aangoede komen aan de gewone dacht voor de armste landen. het bevolking. richten van de ontwikbllngshulp rechtstreeb op het welzijn Elders even erg van de bevolking. Al die opties. Tijdens het Afrika-debat in de van ons nieuw. beleid zullen ook Kamer van Volbverteaenwoor- ingepast worden in het kader van digers werd vastgestelá. dat de de EEG om ze meer kans tot oppositie zich vooral toes~e verwezenlijking te geven. op kritiek inzake onze betre Belangrijk ten slotte is dat de gen met ZaIre en op de figuur regering met de Afrikaanse lanvan president Mobutu. Op dit den dynamische economische terrein beginnen de Vlaamse relaties nastreeft en dat daarbij socialisten zich aardig te lso- de _privé-sector nauw dient heleren. trollen te worden. In ZaIre gaat het vanzelfsprekend Ook zuidelijk Afrika kwam niet goed. hoewel volgens de tijdens het debat ter sprake. jongste berichten de áoor het Daaruit kan men onthouden dat IMF opgelegde keiharde sober- alle partijen voor de onafbankeheidsmaatregelen wat vruchten lijkheid van Namibië zijn en beginnen af te werpen. Politiek is tegen de apartheid in ZuidZaIre een dictatuur en met de Afrika. Alleen de socialisten zijn mensenrechten wordt er al eens voorstanders van sancties. De een loopje genomen. andere partijen aarzelen omdat Dit alles wordt terecht aanga- ze teredit menen dat sancties in klaagd. maar men mag niet de eerste plaats de zwarte bevolbewust verzwijgen dat in zovele king zouden treffen. andere Afribarise landen gelijkaardige toestanden hean8n en nog veel erger. Als men de militaire bijstand van België aan Willy STRAE'I'MANS

Het Ludwig von Mises-Instituut: De heropleving van het liberalisme steunen (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

De' kentering komt op dreef en men beleeft het begin van een slingerbeweging. die za) uitdraaien op een réven van het liberalisme. Dit zesde minister van Staat Frans Grootjans in de rede. die hij uitsprak op 28 mei tijdens de eerste academische zitting van het Ludwig von Mlses-Inatltuut te Brussel. Dit lnstltuut, dat vorig jaar werd opgericht. stelt zich tot doel deze heropleving van het liberaal denken te ondersteunen door studies en publicaties. Er bestaat een nood aan publicaties in het Nederlands waarin. uitgaande van de cris~ en verarming waartoe de staatsinterventie geleid heeft. de levenskracht van het liberalisme en de vrije markteconomie wordt beklemtoond. Er bestaat immers een verband tussen een regime van politieke vrijheid. die we allen wensen. en de vrije markteconomie, zoals Frans Grootjana ook onderstreepte in zijn rede. Men moet zich toch afvragen of wij ons in België nog politiek vrij kunnen beschouwen, wanneer de tweederde van het nationaal inkomen langs de staat versluisd wordt en meer dan zeventig handtekeningen en toelatingen nodig zijn om een bedrijf te beginnen. Wanneer we verder de weg opgaan van het toenemend staatsbeslag op het inkomen van de bevolking. dan leidt dit onvermijdelijk naar een verdere aftake..

ling van de persoonlijke en bijgevolg ook van de politieke vrijheid. «Het is niet zo dat de vrije markteconomie automatisch de parlementaire democratie tot stand brengt. We kennen inderdaad een heel stel dictatoriale landen. waar de markteconomie wordt gehandhaafd. Maar ook de Jongste geschiedenis toont aan. dat alleen in die landen. waar de vrije markteconomie bestond. men van de dictatuur is kunnen overstappen naar een democratisch regime. Spanje en Portugal zijn hiervan de meest recente voorbeelden. Maar in geen enkel land ter wereld. waar de vrije markteconomie werd afgeschaft. is een terugkeer naar de democratie mogelijk gebleken. De gebeurtenissen in Polen illustreren deze stelling op tragische wijze». aldus Frans Grootjans. Van oudsher is de mentaliteit van de bevolking bij ons gekenmerkt door een gezond wantrouwen tegen de staat en door een voorkeur voor het vrij initiatief. Nochtans heeft zich ook bij ons de collectivisering van het economlsch en sociale leven tot in het extreme doorgezet. Deze collectivisering. waarvoor België nu de prijs betaalt, is grotendeels het gevolg van de jarenlange overheersing van de socialiserende ideologieën. Thans wordt de rekening van de Keynesiaanse welvaartstaat gepresenteerd.nl. door inflatie

veroorzaakte wanstructuren in de economie. een onbetaalbaar geworden sociaal zekerheidsstelsel en overheidsapparaat en een door de actie van drukkingsgroepen op hol geslagen reguleringsmachine. Deze crlsisversch1jnselen, die de vrije samenleving bedreigen. werden door de Oostemijkse econoom Ludwig von Mises voorspeld. Ludwig von Mises (geboren 1881 te Lemberg en gestorven in 1973 in Ne"WYork) was samen met Frledrich von Hayek (Nobelprijs Economie 1974) de meest bekende vertegenwoordiger van de Oostemijkse economische school, die de vrije markteconomie en het economisch liberalisme verdedigde. Maar deze opvattingen werden in de jaren dertig en vooral na de tweede wereldoorlog overspoeld door het Keynesianisme. dat de politiekers de kans bood hun macht aan te wenden om het economisch gebeuren naar hun politieke oogmerken te zetten. Met de nu gekende gevolgen. Bij steeds meer jongeren groeit het bewustzijn. dat alleen een drastische ommekeer van de overheidsmacht de vrije samenleving voor een instorting kan behoeden. In steeds meer publicaties worden de premissen, waarmede geargumenteerd wordt voor de staatinterventie. kritisch ontleed en worden de effecten van het overheidsbeheer afgewogen. te-

gen de effecten van vrijwillige marktinitiatieven. De publicaties. waarin de hernieuwde belangstelling voor de vrije marktidee tot uiting komt. zijn echter nog te veel Importprodulden. vnl van Amerikaanse oorsprong. Daarom wil het Ludwig von Mises-instituut zijn inspanningen richten op het populariseren van de vrije marlctgedachte en tevens op het stimuleren van studies en toepassingen op het Belgisch en Europees vlak. Het instituut heeft de naam van Ludwig von Mises gekozen omdat hij steeds consequent de vrije marktgedachte heeft verdedigd, maar ook omdat het zijn wetenschappelijke methode van het methodologisch individualisme wil huldigen. Deze stelt de menselijke persoon als handelend wezen centraal in het verklaren van de economische processen. De initiatiefnemers zijn de professoren B. Bouckaert -.(RUG), voorzitter. De Grauwe (KU-Leuven) en J. Vuchelen (VUB) en de bh. Leo Goovaerts (advokaat). secretaris, R. Janssens (directeur Seagram) en L. Verbist ijournalist Het Laatste Nieuws). Het secretariaat van het Ludwig von Mises-Instituut is gevestigd Kerselarenlaan 118 te 1200 Brussel, waar alle inlichtingen kunnen bekomen worden. LVb.

Het Europese schaakbord herschikt

De Europese verkiezingen hebben enkele verbluHende resultaten opgeleverd. Een van de spijtigste is het verdwijnen van de Duitse liberalen uit het baHrond te Straatsburg. De FDP. aangeslagen door de schandaalgeruchten rond minister Lambsdorft in verband met fiscale voordelen aan het Flick.-concem. heeft het in de helling van de 5 t.h. kiesdrempel begeven wat Straatsburg betreft. Een aantal klezers heeft wellicht ook getwijfeld zijn stem uit te brengen op een partij waarvan niet geweten was of ze die klip deze keer inderdaad zou kunnen overwinnen. Een volgende keer beter! Intussen is het afscheid van de Duitse liberalen uit Straatsburg een nare zaak. vermits fractieleider Martin Bangemann er steeds het formaat van de echte politicus toonde. We herinneren ons hoe hij in de laatste zitting van

het voorbije Europarlement. in mei. de nogal indrukwekkende Europese geloofsbelijdenissen van de Franse president Mitterrand verwelkomde. maar hem ook waarschuwde voor het dubbelhartige taalgebruik waaraan Europa vaak kapot gaat. Anders gezegd: de daden moeten ook werkelijk in overeenstemming zijn met de woorden en Mitterrands boodschap over steun aan een Europese unie moet daar evenzeer aan voldoen. Mitterrand za) in Frankrijk na de Euroverkiezing nu wel prioritair interne zorgen te behandelen hebben. De socialisten hebben Aanhang verloren. de communisten die mee in de regering zitten nog veel meer. De Franse linkse partijen zijn daarmee wat hun numerieke sterkte betreft naar een dieptepunt gezakt in het bestaan van de Vijfde Republiek, uitgezonderd dan voor de presidentiële verkiezingen in 1969.

Deeenheidslijst vaÏl de oppositie . van de SPD die daar nochtans in .(liberalen. Christen-democraten de oppositie zit. Dat de socialiszowel als gaullisten), aangevoerd ten de wind in de zeilen hadden door de alom gevierde Simonne in België en Groot-Brittannië en Ven. slaagde er nochtans niet in als grootste groepering te Straatshet verlies van links als overwin- burg hun getalsterkte hebben ning in te pikken. Wat men aan opgedreven. is niettemin een feit de ene kant won verhuisde aan van aanzienlijke betekenis. Het de andere kant blijkbaar prompt terugvallen van de christen-denaar de consorten van de ultra- mocratische en conservatieve gerechtse ex-parachutist Jean-Ma- talsterkte in het Europese baHrie Le Pen. die met leuzen van rond versterkt nog de voorsprong racisme. orde en veiligheid en die de socialistische fractie er een sterk nationalistisèh gedoe behaalt. Nogal overrompelend is genoeg kiezers aansprak om zo tevens het oprukken van de De «Groemaar in een klap tien zetels in milieubewegingen. «Europa» te veroveren. Noch de nen» uit België. Nederland en regeringspartijen. noch de tradi- vooral Duitsland zullen samen tionele oppositie kunnen met elf zetels innemen. Voorheen deze uitslag in Frankrijk geluk- hadden ze er niet een enkele. Ze kig zijn en er za) nog aardig wat zullen van nu af hun «andere» denkbeelden over het reilen en rumoer uit voortkomen. Het socialistische verlies van zenen van Europa kunnen uitde Franse regeringspartij gaat dragen in een internationaal halfaan de andere kant van de Rijn rona. merkwaardig genoeg 8~paard met een ernstige afbrokkeling V. VAH etrrSEM 5

Overleg tussen gedwongen partners bedrijven en dus de tewerkstelling.

onduldbare maatregel na de vele politisering. die Vanden Broucke verhogingen van rechtstreekse in deze vakbond inbouwt. en onrechtstreekse lasten waar de vakbonden op staan. en waar De oosmerJcen Met mondjesmaat Het ls een els. die in ons land met' de werkgevers niet kunnen over Het ABVV wordt aldus een strijdpaard in de politieke arena. mondjesmaat voorgeschoteld beslissen. wordt. maar die in zijn ongeschaEen wapen om de SP met Van k.eerdbeid en simplisme de strijd De nummertjes VOD Miert aan de macht te brengen. Met de Europese verkiezingen tegen de crisis meer hindert. dan Leysen bevordert. Het ls een els. die Zij leverden nochtans al een als inzet en de wetgevende volledig het utopisme van socia- belangrijke inspannh~ om het verkiezingen van 1985 als eindlistische denkers (1) weerspie- sedert jaren gestrem e overleg doel, houdt zulks een belangrijke gelt. Zeker wanneer. die arbeids- opnieuw vlot te trekken. André handicap voor het sociaal oververdeling gekoppeld wordt aan Leysen ontpopte zich als kers- leg in. volledig loonbehoud. vers VBO-voorzitter snel tot de Wellicht zullen ook de ABVVDe starheid waarmee zowel de werkgever. die het sociaal geleden nu zeer snel gaan beseffen socialistische partij als haar vak- sprek ook naar buitenuit in de welke oogmerken deze vakbond bondskapel. geleid door André belangstelling praat. Zijn voor- heeft: het heropbeuren van de Vanden Broucke, de tewerkstel- stel om «globaal» tegemoet te economische bedrijvigheid en de tewerkstelling. of de radicale lingsproblematiek. aanpakken. komen aan de arbeidsverdelende collectivistisChe omwenteling bemoeilijkt ook vandaag het s0- eisen en de nieuwe aanwervinmet de SP in een regering die ciaal overleg. gen. klinkt samen met zijn duideOverigens rijst herhaaldelijk. lijke veroordeling van verliesla- verder uitdeelt wat niet bestaat de vraag welk doel zij nastreven. tende en verouderde sectoren en dit alleen kan betalen met nieuwe belastingen. De tewerkstelling. luidt het offi- beloftevol. cieel. Maar deze versie wordt Pas in de herfst kan blijken of het Alleen de intomlng van het geregeld ontkracht door Vanden overleg van de nieuwe stijl meer ABVV kan verhelpen. dat wij Brouckes ongeschakeerde uitla- kansen inhoudt. dan onderhanopnieuw naar Zuidamerikaanse toestanden afglijden. De strijd. tingen. dat «deze regering moet delingen uit het verleden. verdwijnen». Dergelijke uitspra- De soepelheid van het ACV. de die Duitse werkgevers en vakken - hoe strijdig het ook klinkt vakbond die Martens zelfs met bonden leveren, kan in dit op- houden in. dat de regering een «staatsmanszin» bedacht, zicht naargelang de uitslag heonmisbaar is. Vanden Broucke steekt inderdaad schril af tegen laas ook erg nadelig voor ons verplicht haar er in feite toe de de ideologische verstarring van uitvallen. Tatufen-loglca Walter Vaerewijck rol van sociale partner te blijven het ABVV en de duiáelijke Tewerkstelling houdt een logica spelen. omdat elk gesprek over in. die minister van Economische de tewerkstelling onmogelijk. is Zabn Mark Bysk.ensonlangs nog zonder overeenkomsten over s0eenvoudig omschreef: men kan ciale zekerheidsbijdragen. indexgeen taarten aansnijden. als die matigingen. arbeidsduur. deelsedert lang al niet meer gebakken tijdse tewerkstelling. brug- en andere vervroegde pensioenen. worden. Tijd dus voor een nieuw Europees parlement. Tewerkstelling wordt pas mogeDoor de Europeeërs zonder gloed gekozen. lijk. als bedrijven draaien. en Wat zjjn Europeeërs? zu1b vergt middelen. Geld om te Afnemen of met Een goede vroag. jongen. toeJcennen investeren. meer produktiviteit Europeeërs zijn Europeanen die mee het Europees parlement en een ruimer concurrentlevermogen klezen. Premier Martens kan dan wel van mogen. Hongaren en Roemenen zijn bijvoorbeeld Europeanen, maar De regering Martens volgt sedert een doorbraak gewagen als hij geen Europeeërs. einde 1981 deze koers. En hoop- verwijst naar de bereidheid van Het oud.te werelddeel. Europa. volle lichtpunten doemen op. De werkgevers en vakbonden om Nou ja. oud, amper 40 jaar geleden lagen de verhoudingen nog werkloosheid vertraagt haar stij- voor liet eerst sedert vele jaren op helemaal anders. glngsritme. De statistieken van e!3en houtje naar een centraal Heb je niet naar televisie gekeken, jongen. naar het feest op de ae Rijksdienst voor Arbeidsvoor- akkoord te zoeken. Hij zal er Normandische stranden? ziening tonen aan. dat zij de echter niet aan ontkomen. dat Nee, daar waren geen Duitsers op uitgenodigd. Hoewel de voorbij maanden zeUs zodanig uiteindelijk. de regering opnieuw WestduitBers momenteel Europealten én Europeeërs zijn. verminderde. dat wij einde Juni betrokken wordt in het overleg. Het Europees parlement zal nu in de nabije toekomst weer onder het peil van juli 1983 mochten werkgevers en vakbonbepalen hoeveel sardienen Groenland mag vangen en daar zal zullen duiken. den in grote trekken en met het Groenland zich niets van aantrekken want Groenland zit Dit zijn feiten. die slechts moge- nodige onderscheid per bedrijf of momenteel niet in het Europees parlement. per sector een arbeidsduurverlijk.werden omdat de regering En de allerbelangrijkste discussiestof in het Europees parlement in tegenstelling tot de gouden mindering met nieuwe aanwerwordt geleverd rond de wijze waarop schromelijk overdreven jaren van weleer -- de hand vingen overeenkomen. verplaatsingsonlcosten kunnen teruggestort worden. Een prohoudt in het sociaal overleg. dat Het struikelpunt van het ogenbleem van ji}ren. althans Karel Van Miert heeft er een wat vakbonden en werkgevers blik. blijft inderdaad de jaarlijkse decennium voor uitgetrokken. met kwijnende bedrijven betreft. indexinlevering. Zowel ABVVen Enkel een eendrachtig Europa kan een sterk blok vormen tussen ACV willen deze maatregel veroverigens tot een dovemansgede andere mogendheden. Klopt, Tindemans. vangen door een nieuwe verhosprak herleid was. Een fier Europa. Zoals Kurt Tucholsly al in de jaren dertig Tegen haar zin werd de regering ging van de sociale bijdragen. schreef: .Dit werelddeel is trots op zichzelf en het kan dan ook inderdaad de belangrlibte socia- Door een nieuwe ..:-urecbtstreekse trots op zichzelf zijn. Men is er in Europa trots op le partner. omdat alleen haar belasting. In centen uitgedrukt, Duitser· te zijn gezag de volledige wanorde kon komt dit op hetzeUde neer. PMnsman te zijn beweren zij. Er bestaat evenwel vermijden, die voortvloeit uit Engelsman te ziJn ~ebreidelde vakbondseisen. een groot verschil. De nietgeen Duitser te zijn de Duitse Bondsrepubliek. toekenning van een index houdt I188nFransman te ziJn in, dat geen nieuw «voordeel» die nu hard en plots moet geen Engelsman te zijn». verteren. De 35 urenweek in één geboden wordt. De verhoging Hoe groot was het absenter.me. voriBe verllezinssdag1 klap opleggen. zonder onder- van sociale bijdragen betekent, BUT VDlfOl'B. dat «een verworven inkomen» scheid van bedrijf of sector. Is ondenkbaar. Schadelijk voor de eerder wordt afgebouwd. Een


Er zijn van die tekenen aan de wand. die niemand kan wegdenken. Tenzij hij zich alleen door moedwil laat leiden, zoals vele soc:t,Usten en diegenen die zich linksen wanen. De lOCio-politleke strijd. die in bet oude Europa wordt uitgevochten. steekt inderdaad schril af tegen de Amerikaanse feiten. Het llberale beleid van de grootmacht geleid door Ronald Reagen verminderde aldaar de werkloosheid. DatzeUde liberale beleid maakte in Europa inderdaad het Duitse «Wlrtschaftswunder» mogelijk. en de gouden jaren van bijna een kwarteeuw geleden. Sedert boeman werkloosheid de kop opsteekt. groeide de machtsstrijd tussen liberaalgezinden en collectivisten in de industriële landen. Beiden zochten naar oplossingen. zij het met verscheiden middelen. Pasklare regelingen zijn er niet. maar het ls onloochenbaar dat eerder van een kentering kan gesp~ken worden in de Verenigde Staten en België. dan in de Franse rode burcht van François Mitterrand.

r

Europa

China zet de deur open voor Europa (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

china heeft gekozen voor een nieuwe economische aanpak. voor industriile en technologische vooruitgang. Voor de toepassing van dit nieuw beleid heeft Peklng gekozen voor samenwerking met het Westen. zowel met de VS als met WestEuropa. Dat is gebleken tijdens de reis van president Reagan in China en tijdens het bezoek, dat de Chinese premier Zhao Ziyang aan verscheidene Europese hoofdsteden bracht. o.a. aan Brussel. Ziyang liet zich tijdens toespraken en persconferenties niet verleiden tot politieke beschouwingen of bindende diplomatieke verklaringen. Maar hij was des te prompter als het over economie ging. Letterlijk zei hij te Brussel: «ikmm hier met een duidelijke boodschap. China staat klaar om de economische en technische uitwisselingen met West-Europa uit te breiden en zo de wederzijdse welvaart te stimuleren.» Hij voegde er aan toe. dat zijn regering had ingezien. dat China. als het vooruit wil. zijn grenzen moet openzetten voor buitenlandse spitstechnologie en buitenlands kapitaal. «China's geopende deur zal nog breder opengezet worden. Ze zal nooit meer gesloten worden». aldus Zhao. En inderdaad: voor het ogenblik bestaan er in china 4 kust-enclaves. waar vrij kan worden geinvesteerd en waar. zeg maar, economisch kan worden geëxperimenteerd, met zo weinig mogelijk bureaucratische rompslomp. Dit aantal enclaves zal op 18 worden gebracht. In dezelfde zin heeft China met België een akkoord getekend ter waarborging van de investeringen. China onderhandelt met Frankrijk en met België over de bouw van kerncentrales. Het sloot met Bell Telepbone-Antwerpen een contract af voor het aanleggen van telecommunicatieverbindlngen. Janssens Farmaceutica vestigde een fabriek in China. De Chinees-Belgische handel neemt jaarlijks uitbreiding met een belangrijk overschot voor ons land. De havensteden Shanghai en Antwerpen hebben samenwerkingsen vriendschapsbanden aangeknoopt.

Nederlaa,

voor linJcs

China bevrijdt zich van het dogmatisch cocon. waarin zijn economie onder Mao's bewind werd geprangd. Ook in China is het uur van de waarheid voor uiterst links aangebroken en die waarheid betekent onvermijdelijk de nederlaag voor de collectivisten. juist daar waar ze in het midden van deze eeuw hun glorierijkste en massaalste overwinning dachten te hebben behaald.

Mao Tse Toeng was de absolute heerser over een uitgestrekt rijk van 600 miljoen inwoners (sindsdien zijn er nog eens 500 miljoen bijgekomen). een rijk dat ten dele bereid en voor een ander deel verplicht was zich door hem te laten boetseren tot een schoolvoorbeeld van revolutionair Marxisme in de praktijk. Maar ondanks uitgestrekte mierenhopen-communes, industriële «sprongen voorwaarts» (met zelf gemaakte ijzergieterijen!) en «culturele revolutie» (gepaard met de terreur van de Rode Wachten) raakte China niet los uit armoede en onderontwikkeling. China zet nu de deur ver open voor westerse methoden en technieken. Die kans wordt trouwens aangegrepen door de VS en WestEuropa, als een van de middelen om de eigen problemen te bestrijden. De mogelijkheden zijn reëel maar hebben toch hun grenzen. Een vijftal jaar geleden waren er ook al berichten over gigantische ondernemingen in China, o.a. de bouw van fabrieken en hele havens. Spoedig moest de nieuwe leider Deng Xiaopinl inzien, dat hij zijn krachten bad overschat en alles werd teruggeschroefd DUr een beacbeidener niveau. Deng, zonder een. echte hoge post te bekleden, is op zijn 79 nog altijd de meester in het maneuvreren. Wanneer wat al teveel uitbundigheid heerst in kritische muurkranten, worden ze verboden. Om oude Maotische elementen, verschanst in administratie en strijdkrachten, te kalmeren worden af en toe acties ondernomen tegen «vreemde invloeden» en «decadentie». Dan wordt er hard toegeslagen. Tijdens een recent offensief tegen de criminaliteit zijn naar geschat 6.000 doodstraffen voltrokken. Deng is zeker niet van plan om de partijdictatuur op te heffen en de democratie in te voeren. Wel wil hij de basis leggen voor meer welvaart en meer economische macht. En door een campagne voor 1 kind per gezin wil hij de bevoWngsaangroei van de thans 1.100.000.000 Chinezen indijken. Het is een taak van duizelingwekkende afmetingen.

Xiaoping een van zijn kleinzonen mee op bezoek bij Mao. «Noem me maar grootoom», zegt Mao vriendelijk. tot het jongetje. Het kind, diep onder de indruk. antwoordt: «dat zou ik nooit kunnen. voorzitter Mao». «Waarom geef je hem niet eens een appel», suggereert Deng. Mao gaat er op in, de knaar doet een fikse beet in de appe en roept: «Dank je grootoom!». «Je ziet», zegt Deng, «wat met een beetje motivatie te bereiken is». Apocrief of niet, Chinareizigers en -waarnemers beamen de strekking van het verhaal: in de 8 jaar sedert de dood van Mao is de produktie aanzienlijk opgevoerd, dank zij de prikkel van-áe winst. Meer dan 1.500 buitenlandse deskundigen werden aangetrokken, meer en meer Amerikaanse en Europese vestigingen schakelen zich in. Vele - duizenden Chinese studenten worden naar de VS en West-Europa gezonden. Van vrijwel onbestaande bouwde China een diplomatieke dienst uit met vertegenwoordigingen in 128 landen. De aandacht gaat naar de spitstechnologie. Maar ook de landbouw wordt bevorderd door het stimuleren van de vrije sector. Het Chinese platteland, waar voorheen altijd de grootste armoede heerste, biedt nu het schouwspel van groeiende welvaart in de vorm van auto's, huishoudapparaten, ruimere behuizing - dermate. dat de arbeiders in de steden, dikwijls nog onderworpen aan een rigied plansysteem, morren en zich benadeeld voelen. Maar iedereen plukt de voordelen van een toegenomen en verbeterde aanvoer van voedingswaren.

«Decandentie» Met die groeiende welvaart veralgemenen zich verschijnselen,

die voorheen steevast als «welterse decadentie» werden afaeschilderd. Tot en met plastiaèhe chirurgle. Meisjes en vrouwen laten bun ogen opereren om «Westerse ogen» te krijgen. Jonge mannen laten hun haar per-manenten. Van schoonheidsprodukten kunnen de grootwarenhuizen niet genoeg krijgen. Kleren naar Westerse stijl, TVtoestellen, koelkasten, huishoudapparaten, het vliegt de deur uit. De linkerzijde doet haar beklag over het verlies aan «idealisme». Maar miljoenen Chinezen herinneren zich nog de zegeningen van de «idealistische» tijden, toen Rode Gardisten terreur en vernieling zaaiden. Daarom weet Deng zich gesteund door de grote meerderheid, ook bij het systematische en listig uitschakelen van de bureaucraten, die hij uit de Mao-periode heeft geërfd.

De kans grijpen Met dat al doet het Westen er goed aan zich te onthouden van te verregaande politieke speculaties. Orlna wil «business». Het denkt in de eerste plaats aan zijn belangen. Het heeft zich ontdaan van de sovjetvoogdij en het vreest de Russische raketten. Maar de Chinese leiders willen • zich niet in een antl-sovjetcoalltie laten lokken, dat maakten ze maar al te duidelijk tijdens Reagans reis naar Peking. Maar voor West-Europa, en niet in het minst voor België, zijn de economische en technologische kansen zeer reëel. Daar wordt in toenemende mate gebruik van gemaakt. Als later de politieke en diplomatieke verhoudingen p0sitief evolueren, dan is dat altijd meegenomen, met het oog op het intomen van de sovjet expansiedrift. RoS.

De prUdcel van de winst Maar Deng kent de ijver van zijn Chinezen en vooral hun mercantiele vaardigheden. Houdt hij op politiek terrein de teugels strak, dan is hij wat de economie betreft een pragmaticus. Men kent zijn vermaard gezegde: «Het beeft geen belang of een kat zwart of wit is, zolang ze maar muizen vangt». En ter illustratie van de nieuwe inspiratie van de Chinese economie wordt in Peking volgend verhaaltje verteld: Op zekere dag neemt Deng

Werk aan de winkel!

7


Driftig snaterend naar de populariteit

8

Supereend Donaid

50 jaar

universele cartoonheld Men mag gerust stellen dat groot en klein over heel de wereld gans de maand met allerlei festiviteiten het feit vieren dat Donaid «Fauntieroy» Duck op 9 juni 11.50 jaar werd. Die dag was het inderdaad een halve eeuw geleden dat Donald zijn debuut maakte als filmster en dat was het begin van een stormachtige carrière. Het begon inderdaad allemaal in 1934 met -«The little wise Hen» en van dat ogenblik af was Donaid Duck meermaals te zien in allerlei Mickey Mouse-filmpjes. Pas In 1936 werd hij de held van een eigen Duck-filmpje: «DonaId and Pluto». Sindsdien is Hollywoods super-eend met zijn opvliegend, agressief en koleriek karakter voor miljoenen bioskoop-bezoekers (en nu ook TV- en videokijkers) een begrip geworden. Donald's populariteit overschaduwde geruime tijd die van de zachtaardige en schrandere Mickey. Waarmee nog maar eens het bewijs werd geleverd dat de mensen zich gemakkelijker idenUflceren met een druk snaterend brutaaltje dan met een inschlldtelijk «doetje»! Donald was met al zijn arr0gante agressiviteit dus bepaald geen lichtend voorbeeld voor de jeugd en men kan zich afvragen hoe het kwam dat wijlen Walt Disney, die als moderne moraalridder «het onberispelijk gedrag en de goede zeden» hoog in zijn banier -droeg, zich al die tijd kon verzoenen met deze betweterige kwast. die helemaal het tegengestelde was van Mr. Nice Guy, zo leuk uitgebeeld door Mickey. Het antwoord hierop wordt ons gegeven door de vaststelling dat Donald na al zijn ergerende tussenkomsten en woede-uitbarstingen altijd het deksel op de neus krijgt. En overigens is Douald in -èle loop der jaren ook wel wat zachtaardiger geworden en kreeg hij zelfs een uitgebreide familie: zijn vriendin Daisy, zijn luidruchtlge neefjes Kwik, Kwek en Kwak en zijn fabelachtig rijke oom Dagobert.

Men heeft ze aan het werk kunnen zien in (tot op heden) llefst 128 films, die in 21 verschillende talen werden Ingesproken. En daarmee komen we tot een héél belangrijk element In de ongeëvenaarde Donald Duck-populariteit: Donald's unieke «stem». Die ~ta~: krijgt) hij mee van de bijna 8O-jarige Clarence «Ducky» Nash, een kleine en kwetsbare man, die dan ook het middelpunt werd van Donald's groots opgezet 'verjaardagsfeest en in Walt Disney World in Florida gedurende twee dagen zo'n honderd journalisten te woord stond. Nash, die destijds met een ezelskarretje door de straten van Los Angeles trok en de kinderen aan het gieren bracht met zijn nabootsing van vogelgeluiden wekte de aandacht van Disney met zijn versie van «Mary had a little Lamb», waarin hij een mekkerend geitje nabootste. «Die stem wil ik voor Donald» zei Walt en dát was dan dát. Nash kwam op de loonlijst van de W. Disney-Productions. Toen hij zijn vrouw het goede nieuws meldde dat hij een baan had gekregen bij de Grote Disney om de «stem» van een eend in te spreken, reageerde zij met een bedenkelljke frons: «Dat zal zeker niet lang duren!» Nooit kreeg een vrouw meer. ongelijk. Dertien jaar na zijn pensionering is Nash nog dagelijks druk bezig met Donald en wordt hij overal door fans belegerd, die zo graag nog eens Donald's legendarische woorden «Do ya wanna fight» willen horen. Wat velen niet weten, is dat Donald Duck geen schepping is van Walt Disney zeH. De supereend werd nl. getekend door twee van zijn medewerkers, met name Art Babbit en Dick Huemer. ?.ij ontwierpen het figuurtje (toen nog met vlerken in plaats van «handen»), dat later werd geperfectioneerd door Fred Spencer en Dm Justfce. Zoals gezegd, luidt Donald's ware naam «Donald Fauntleroy Ducb en hij kreeg die toen hij in militaire dienst

Clarence Nash en DonaId in Disneyland. Reeds een halve eeuw onafscheidelijke maatjes ging in «Donald gets drafted». In 1943 kreeg Donald zijn eerste Academy Award-onderscheiding voor «Der Führer's Face», waarin hij zijn fratsen uithaalde in een vlijmscherpe satire op nazi-Duitsland.

allerlei Donald-souvenirs zijn niet te tellen. De meest gegeerde gaan echter terug tot de jaren '30, toen Donald nog zijn agressief en opvliegend karakter intact had bewaard. Zo dient voor een speelgoedeend 1935 nu zowat 60.000 fr. Momenteel worden Donald uit betaald te worden en er zijn Duck-filmpjes nog dagelijks liefuebbers genoeg voor. vertoond als voorprogramma in bioscopen in 76 landen. Dat Donaid met zijn 50 jaar meer dan ooit een internatioOver de verschillende dalen» nale beroemdheid is. wordt die Donald daarin spreekt, bekende Clarence Nash eerlijk wel bewezen door een recente het volgende: «Ik spreek uiter- gebeurtenis met enige weeraard behoorlijk Engels maar klank. Zopas heeft China nl. daar blijft het bij. De andere . zonder enig overleg wat betalen heb ik fonetisch opge- treft copyright en ook zonder schreven en lees ik gewoon toestemming en vergoeding besloten Donald Duck te gevoor. Het is overigens geen bruiken als symbool voor zijn kleinigheid om «Ducks-taal te eerste fast-food restaurant kwekken in het Japans, Chinaar Westers model! Terwijl nees, Portugees of Spaans. grote filmglories reeds het Maar de verstaanbaarheid is bij Donald niet het voornaam- tijdelijke met het eeuwige geruild hebben, of zich terugste, meestal volstaan twee getrokken hebben in een soort «woorden» om zijn karakter «splendid lsolation» is Doen de situatie, waarin _ hiJ nald levendiger dan ooit en verkeert duideliik te maken!» meer dan ooit ook het symbool Intussen is rond Donald Duck van Hollywood, dat nog naar Amerikaanse gewoonte steeds het Mekka is van de een hele industrie ontstaan, Amerikaanse amusementswedie nog steeds geweldig floreld. reert. De verzamelaars van F. PAPON

(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

Recommend Documents