(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
UitQegeven door de vzw Liberaal Vlaams Vertlond. Stichting A. Vanderpoorten Redactie: L.eopoIdstraat 10 2000 Antwerpen Hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever Fr. Strieleman. H. Kennisstraat 36 2520 Edegem Administratie: Tel. 021230.37.73 Eburonenstraat 33 1040 Brussel
. IN
Dn- NUMMER
Meer. liberale profilering
• Brussel: Van .Bela~g
• Vlaanderen leeft
• L.V.V. ·en . hoofdstad
• lran-Gate
• Film:
Ruthless People
L-beraai
la
Maandblad - jaargang 108 - nr. 11
december 1986
Hoop en vertrouwen Het jaar loopt alweer op z'n laatste benen en dus zijn we daar andennaal met onze beste wensen . voor deze feestperiode en de nieuwe start. Aan al onze lezers dus een zegenrijk 1987, met gezondheid en innerlijke vrede als belangrijkste ingrediënten. Een terugblik op 1986 kan niet ontbreken. Het was voor velen ongetwijfeld nog een jaar waarin de crisis merkbaar was. Ook al bleken de meest zwartgallige voorspellingen van de onheilsprofeten niet uit te komen, de rem op de welvaartsgroei is nog niet los geraakt en dit verontrust degenen die in de voortdurende «boom» van de zestiger jaren hadden geloofd. Want alvast voor een belangrijk deel van de bevoUdng lijkt deze crisis veeleer psychologisch dan echt. Zeker, er is de grote werkloosheid, waartegen nog steeds geen drastisch middel is gevonden. Die schijnbare machteloosheid mag dan al door een behoorlijk sociaal systeem ondervangen worden, frustrerend werkt zij wel op jongeren en ouderen die hun plaats als volwaardig lid van de maatschappij opeisen. Het is een internationaal verschijnsel en het wijst dan ook op een maatschappelijke mutatie, waarvan we de eindvonn en de omvang nog niet duidelijk zien. Maar ook dat is geen reden om bij 'de pakken te gaan zitten. Alle geëxperimenteer heeft inmiddels wel aangetoond dat het geen zin heeft de wagen voor de paarden te spannen; met andere woorden dat eerst het klimaat dient geschapen waarbinnen de defini6.eve heropleving van de arbeidsmarkt of de arbeidsherverdeling mogelijk en aanvaardbaar worden. Het politieke beleid, of men het nu geslaagd acht of niet, is ontegensprekelijk op dit doel gericht. 1986 zal daarom ook geboekstaafd blijven als een bijzonder belangrijk en druk politiek jaar, waarbij de klemtoon lag op het budgettair herstel, ook al werden die inspanningen veelvuldig en een paar keer bijna op falikante wijze door communautaire kwelgeesten en andere dwarsliggers doorkruist. De sanering van de overheidsfinanciën was en blijft prioritair. Er moesten uiteindelijk wel politici gevonden worden die bereid waren de negatieve erfenis uit het verleden aan te zuiveren. Het was de nalatenschap van degenen die, ook dit hele jaar door, moord en brand geschreeuwd hebben. Zij hanteerden nochtans het geloofsdogma dat de «staat» de toverformule in handen had om alle behoeften zorgeloos te dekken. Het «leg al uw zorgen op de overheid» dreigde de bevolking te vervreemden van de harde werkelijkheid dat die overheid uit zichzeH niet over middelen beschikt, maar die eerst bij de ondernemingen en het produktieve deel van de bevolldng moet opeisen. Dat de wurgende fiscaliteit niet enkel deze krachten demotiveerde, maar bovendien de arbeidsmarkt extra aanvrat. besefte men pas toen
het eigenlijk al te laat was. De grond waarop de welvaart gedeien moet was vrijwel opgedroogd. Zo stond de regering voor de tegelijk ondankbare en bovenmenselijke taak om in volle storm de steven te wenden. Of ze daarin overeenkomstig het gestelde objectief volledig slagen zal moet de toekomst nog uitwijzen. In elk geval zijn nu duidelijke tekenen merkbaar dat het tij aan 't keren is. Het zal zaak zijn het roer nu niet te lossen en verder te weerstaan aan de speculanten op de onvrede, die - en dat is menselijk - door elke bezuinigingsmaatregel wordt gewekt. DezeHden die solidariteit met egoïsme verwarren, omdat ze - ten aanzien van de sociale zekerheid bv. niet willen of durven toegeven dat de beschikbare middelen hoe dan ook niet onuitputtelijk zijn en deze middelen dus dienen voorbehouden om de echte behoeftigen te helpen. De automatische herverdeling, die iedereen tot rechthebbende maakt, is in de grond een zinloze, energieverspillende operatie, behalve voor degenen die de mazen van het misbruik kennen. Aldus is de gezondmaking van de overheidsfinanciën tevens een sociale operatie. Zij schept de voorwaarden waarin «welvaart voor iedereen» geen ijdele slogan is, maar uit de economische heropleving voort zal vloeien. Het ene is onverbrekelijk met het andere verbonden. Dat beseffen ook socialistische leiders met ervaring en daarom ook is hun oppositie zo steriel gebleven. Dezelfden die destijds voor de nulgroei pleitten en de kunstmatig opgedreven consumptie-zucht aan de kaak stelden, verwijten thans de regering een deflatoire politiek die het verbruik drukt. Een verwijt dat ontzenuwd wordt door het streven naar een redelijker fiscaliteit, een streven dat verder dient doorgezet en elk van ons het recht moet geven zelf te beslissen over de besteding van een ruimer deel van ons «loon naar werken». De liberalen wisten dat zij, met de beleidsverantwoordelijkheid, een zware en ondankbare taak op zich namen. De klemtonen die zij dienden te leggen stelden hen bovendien bloot aan de beschuldiging als gevoelloze cijferaars andere waarden uit het oog te verliezen. Voor zover dit risico bestond of bestaat wordt het echter afgewend door verenigingen als, meer bepaald, «Het liberaal Vlaams Verbond» dat na de fusie met de Stichting «Arthur V anderpoorten» onder de samengebundelde benaming krachtiger nog dan voorheen als geweten van het liberalisme in Vlaanderen optreedt. Het zorgt aldus voor een evenwicht dat aan het begrip «algemeen belang» zowel zijn orthodox-staatshuishoudkundige als zijn humane en sociale inslag waarborgt. Die zekerheid laat toe het nieuwe jaar met weer meer hoop en vertrouwen in te gaan. HET VOLKSBELANC;
De L.V.V. actualiseert zijn
congresbesluiten over Brussel!
(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
Het L.V. V. kwam donderdag 11 december 1986 onder het voorzitterschap van C. Paulus in de lokalen van Het Laatste Nieuws samen. De Raad van Bestuur aanhoorde de uiteenzetting van de heer Asselman - die de Staatssecretaris van het Brussels Gewest, Jan Bascour, die verhinderd was in de Kamercommissie van Financiën, waar de bespreking van de begroting van het Brussels Gewest aan de orde was, verving over het vrijgeven van de successierechten aan het Brussels Gewest. In zijn inleiding gaf de heer Asselman een situatieschets van de problematiek. Het wettelijk document, waarvan men dient uit te gaan om de problematiek van het vrijgeven van de successierechten aan het Brusselse Gewest in de juiste context te kunnen plaatsen, is de Regeringsverklaring van 24 november 1985. waarin men kan lezen: «De opbrengst van de successierechten is vanaf 1986 verschuldigd aan het Brusselse Gewest. Deze zal vrijgegeven worden van zodra de Executieve van het Brusselse Gewest haar goedkeuring zal hebben gehecht aan: 1) Strenge financiële saneringsplannen per gemeente; 2) Een herstructureringsplan dat kan bevatten: - het samenbrengen van sommige gemeentediensten, - de overdracht van bepaalde taken van de gemeente aan andere machten, - onderlinge wijzigingen van gemeentegrenzen, - vrijwillige fusies, - de bepaling van nieuwe verhoudingen tussen de gemeenten en de verschillende andere machten.» Deze verklaring van de regering kadert volledig in het voortgezette herstelbeleid. In een toelichting bij de Regeringsverklaring stond verder dat men bij een voortzetting van de inspanningen voor het saneren van de openbare financiën in het kader van het herstelbeleid niet naar gemakkelijkheidsoplossingen mocht grijpen en dat een bijkomende inspanning nodig was om te komen tot een correcte inning van de belastingen. Bovendien werd gesteld dat de regering eveneens een wetsontwerp zou voorleggen tot wijziging van de wet houdende de organisatie van de Agglomeratie en de federaties van gemeenten. Het is in het ruimer kader van al deze elementen die in de Regeringsverklaring van 24 november 1985 werden opgenomen dat het debat omtrent het vrijgeven van de successierechten aan het
2
Brusselse Gewest moet worden gezien. Indien deze twee fundamentele voorwaarden vervuld worden. is de opbrengst van de successierechten. die voor de jaren 1986 en 1987 toch jaarlijks op een goede 2,3 miljard B.F. wordt geschat, verschuldigd aan het Brusselse Gewest. Tot dusver werden deze successierechten voor 1986 nog niet vrijgegeven aangezien aan de vooropgestelde voorwaarden nog steeds niet werd voldaan. De heer Asselman verduidelijkte vervolgens de redenen voor de vertraging van de realisatie van het vrijgeven van de successierechten aan het Brusselse Gewest. Een eerste belangrijk punt is uiteraard de werking van de Executieve in functie van het in de Regeringsverklaring vooropgestelde herstructureringsplan. Inderdaad, de Executieve van het Brusselse Gewest werkt daar bij consensus. Jan Bascour, als Vlaams lid en Staatssecretaris voor het Brusselse Gewest, is het sluitstuk in de Executieve. Een volgend punt is dat het aanslepen van de totstandkoming van het herstrnctureringsplan voor een deel ook te wijten is aan een zekere onenigheid in de schoot van onze coalitiepartner in de Natonale Regering bij de aanduiding van de bicommunautaire, die bevoegd is voor gemeenschapsmateries in Brussel doch geen bevoegdheid heeft over een gemeenschap als dusdanig. Deze onenigheid heeft ruim zes maanden geduurd. Bovendien moet de bicommunautaire nog steeds haar deel bijdragen in het herstructureringsplan. Ten derde moet deze bijdrage in het herstructureringsplan vanwege de bicommunautaire nog worden goedgekeurd door de Executieve van het Brusselse Gewest. Een vierde kwestie is het achterwege blijven van de in te dienen financiële saneringsplannen van de betrokken gemeenten. Er is nog steeds tot op heden de gemeente Evere, die aan de eerste voorwaarde zoals opgelegd in het Regeerakkoord nog geen gevolg heeft gegeven. In het derde deel van zijn uiteenzetting had de spreker het over het standpunt van de-heer minister Bascour, Staatssecretaris voor het Brusselse Gewest. over deze materie. Met betrekking tot de voorwaarden gesteld voor het vrijgeven van de successierechten is de heer Bascour de mening toegedaan dat de eerste voorwaarde. met uitzondering van Evere. geen problemen meer schept.
Betreffende de tweede voorwaarde is de Staatssecretaris ervan overtuigd dat deze herstructurering niet kan gezien worden los van een herschikking van bevoegdheden. Het herstructureringsplan werd volgens de Staatssecretaris opgeIegd vanuit de overtuiging dat de oorzaken van de Brusselse problemen grotendeels van structiirele aard zijn. Bijgevolg zijn structurele ingrepen vereist wil men de moeilijkheden grondig verhelpen. Welnu, het huidig ontwerp van herstructurering bevat nauwelijks voorstellen in die richting en deze die geformuleerd worden zijn niet fundamenteel. Deze opgemaakte herstructureringsvoorstellen zijn, volgens de heer Bascour• onaanvaardbaar omdat nergens een woord gerept wordt over de Agglomeratie van Brussel, hetgeen nochtans expliciet in de Regeringsverklaring van 24 november 1985 werd opgenomen. Deze Agglomeratie is inderdaad in zijn huidige concept een log, immobiel en ondoorzichtig overbevolkt Frans bastion dat haar finaliteit. zoals in de wet van 26 juli 1971 vastgelegd, niet heeft kunnen bewerkstelligen. Daarom juist blijft de Staatssecretaris bij zijn standpunt dat tussen het herstructureringsplan. waarop met ongeduld gewacht wordt en de herziening van de wet op de Agglomeraties van 26 juli 1971, indien geen vaste binding, doch zeker een aan elkaar koppelen noodzakelijk is. Kortom, de twee gaan hand in hand en een parallelle behandeling van beide is volgens de Staatssecretaris onontbeerlijk. Niet alleen structureel en organisatorisch, doch ook financieel is de Agglomeratie van Brussel. met een gecummuleerd verlies van zo maar 11 miljard Belgische franken, onmogelijk langer· houdbaar in haar huidige vorm. Naast het grondwettelijke en het financiële aspect werd ook het institutionele en historische aspeet van de Agglomeratie van Brussel even besproken. De heer Asselman schetste in het kort het voorstel van mevr. A. Neyts-Uyttebroeck.. De basisgedachte waarop het voorstel steunt is vrij eenvoudig en kan kernachtig worden samengevat als volgt: De P.V.V. wil een sterke Executieve en een zwakke Agglomeratie voor het Brusselse Gewest. Immers. voor de Agglomeratie van Brussel, die zoals ze er nu voorstaat op sterven na dood is, kan zelfs een versneld toetreden tot het Notombfonds geen oplossing meer bieden en er zijn dan
ook slechts een drietal mogelijke alternatieven: 1) men doet volslagen niets, met de wetenschap weliswaar dat de Agglomeratie jaarlijks een deficit van minimum 500 miljoen maakt; 2) men herdynamiseert de Agglomeratie, omdat men er een prefiguratie van een toekomstige Brusselse Gewestraad in ziet; 3) men ontneemt de Agglomeratie al haar bevoegdheden, behalve deze die grondwettelijk hepaald is, te weten de verkiezing van de leden van de Cultuuroommissies. De spreker ging vervolgens dieper in op de hoofdlijnen van het voorstel. Overheveling van het grootste deel van het werk dat momenteel bij de Agglomeratie berust naar parastatalen die onder de rechtstreekse bevoegdheid van de Executieve van het Brusselse Gewest vallen. De Agglomeratie van Brussel houdt enkel de haar bij grondwet toegekende hevoegdheden. Bij decuctie wordt zij dus herleid tot een kiescollege, bevoegd om zowel de nederlandse als de fraDse cuhuurcommissies te yerkiezell. De Executiew van het Bnlsselse Gewest neemt zowel het personeel als de gecumuleerde schuld van de Agglomeratie over. Ter sanering hiervan kan een deel van de opbrengst van de successierechten worden aangewend. Uitbreiding van de Executieve van bet Brusselse Gewest met twee leden. één nederlandstalige en één hanstalige, zodat het gehele Brusselse beleid bij een paritair samengesteld orgaan zou berusten. bestaande uit de voorzitter en twee leden van elke taalrol. Uitbreiding van de bevoegdheden van de beide cultuurcommissies, die ook sapplementaire taken toebedeeld zouden krijgen naar de gemeenten toe. Deze kunnen bestaan in het overnemen van diensten en instellingen die, wegens hun activiteiten. moeten worden beschouwd als uitsluitend behorend tot de ene of andere gemeenschap of die actief zijn inzake voorschoolse en naschoolse aangelegenheden evenals inzake onderwijs. Na de hernieuwing van de Cultuurcommissies worden de Verenigde Commissies werkelijk geïnstalleerd die dan, in toepassing van artikel 108 lel' §6 van de Grondwet. belast zullen worden met culturele aangelegenheden van gemeenschappelijk belang. In afwachting van een grondwetsherzielÛDl ea QD een definitieve regeling voor Brussel gebeuren de wrJdezingen van deze aldus gewijzigde Agglome-
(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
•
ratieraad gelijktijdig met bijvoorbeeld de Europese verkiezingen, hetgeen een gegarandeerde periodiciteit van vijf jaar en een zo weinig mogelijk overgepolitiseerde sfeer verzekert. Na de voordelen van dit voorstel toegelicht te hebben besloot de heer Asselman zijn uiteenzetting met de conclusie dat het voorstel van onze partij niet de pretentie heeft meer te willen zijn dan een werkdocument, waarvan het enige doel is door overleg te komen tot een voor Brussel optimale oplossing, waarbij de gemeenschappen hun gading vinden en in onderlinge vrede kunnen verder leven. Het door de partijvoorzitter voorgestelde herstructureringsplan, dat een ernstig en concreet voorstel tot een werkelijke logisch verantwoorde en rationeel gefundeerde institutionele hervorming in zich houdt, kan de Agglomeratieproblematiek nog even - op een zijspoor duwen tot deze, conform het Regeerakkoord van 24 november 1985, afzonderlijk zal worden aangepakt. Dat Brussel, als hoofdstad van het land, op deze manier haar rol zal kunnen vervullen lijkt voor de Staatssecretaris Jan Bascour hierbij centraal te staan. L.V.V.-voorzitter C. Paulus stelde in zijn samenvattend betoog dat de plannen van Annemie enigszins afwijken van de congresbesluiten van het L.V.V., maar hij is
3) Het L.V.V. verwerpt om het even welke discussie over een verruiming van de Brusselse Agglomeratie buiten de 19 gemeenten. 4) Het L.V.V. spreekt zich uit voor een beleidsstructuur die het hoofdstedelijk karakter van Brussel beklemtoont. Zulks onderstelt een institutionele band met de nationale instanties, d.w.z. dat de Executie.~e, ~oals thans, ingekapseld blijft m de nationale regering en derhalve onder het toezicht staat van het nationaal parlement. 5) Het L.V.V. beschouwt het plan van A. Neyts als een belangwekkende gespreksbasis, maar het dringt bij haar aan opdat geen extra-verkiezingen zouden gehouden worden voor een agglomeratieraad, die alleen nog als kiescollege voor de samenstelling van de cultuurcommissies zou voortbestaan. 6) Het L.V.V. beschouwt de huidige agglomeratieraad als een volledig door de evolutie achterhaalde instelling. die bovendien op electoraal bedrog is gesteund. He! twijfelt eraan of de agglomeratieraad en het agglomeratiecollege nieuw leven kan worden ingeblazen. Het spreekt zich uit voor een afschaffing van de hele instelling, de cultuurcommissies inbegrepen, met dien verstande echter dat tegelijkertijd twee nieuwe commissies voor de cultuur, op .van oordeel dat de .ideeën van A. basis van een nieuwe wet, worNeyts al even belangwekkende den opgericht, met dezelfde besuggesties bevatten die overigens voegdheden als de huidige volniet s.triidig zijn met de beginse- doening schenkende cultuurlen die het L.V.V. al sedert jaren commissies. v~rdedigt, o.m. inzake de begren- De nieuwe cultuurcommissies zmg van Brussel tot de negentien zouden afhangen van de Brusselgemeenten, de pariteit in de se Executieve, dus op een ander uitvoerende organen, de vereen- niveau dan de huidige door de voudiging van de structuren de grondwet voorziene commissies. beperking van het aantal beleIdsniveaus en de beklemtoning van 7) Het L.V.V. dringt aan op een het hoofdstedelijk karakter van vereenvoudiging van de beleidsstructuren in Brussel. Het is van Brussel, «Belgisch bindteken en oordeel dat de vermindering van Europese draaischijf». het aantal beleidsniveaus geHet hoofdbestuur van het L.V.V.. paard kan gaan met een globale voerde hierover dan een diepof gedeeltelijke fusie van de gaand debat en uiteindelijk gemeenten in Brussel-hoofdstad. we~, vrijwel eenparig, een resolutie goedgekeurd waarin het Tenslotte dient vermeld te worLiberaal Vlaams Verbond volgen- den dat sommige L.V.V.-leden de principiële stellingen beves- het plan van Annemie met geestdrift hebben onthaald, omdat, zo tigt: stipten zij aan, de «denkpistes» 1) Brussel moet een statuut krijde idee van een derde evenwaargen dat niet op dezelfde voet kan dig gewest op een definitieve gesteld worden als dat van het wijze kelderen. Door het Brussels Vlaams en het Waals Gewest. Het beleidsorgaan in te kapselen in verwerpt de idee van een «derde de nationale regering en derhalevenwaardig Brussels Gewesb. ve van het nationaal parlement te doen afhangen, legt men de 2) Het L.V.V. wil zich niet vastpinnen op de benaming van de grondslag van een «rijksgebied». toekomstige beleidsstructuur van Het biedt voor de nederlandstaliBrussel. Hoofdzaak is dat het gen veel meer waarborgen dan uitvoerend orgaan voor Brussel, een zelfs hervormde agglomeranaar het voorbeeld van de natio- tieraad. Het hoofdbestuur van het nale regering, paritair zou sa- L.V.V. wuift aldus de nogal mengesteld zijn en aan de neder- gelijkluidende kritiek van somlandstalige leden - bij voorkeur mige nationalisten en christeninwoners van Brussel - werke- democraten weg. lijke bevoegdheden verleend Hedwig DE KOKER worden.
VAN BELANG
In hun eerste woeste reacties op de denkoefeningen van Annemie Neyts hebben de VU, de SP en sommige CVP-ers, hierin gesteunddoor de meeste katholieke Vlaamse kranten, kreten van verontwaardiging geslaakt, die van. ~en ontstellend gebrek aan politieke volwassenheid getuigen. Er wordt in de PVV al sedert lang nagedacht over het toekomstig statuut van Brussel. En tot voor enkele weken dacht men in ~e werkgroep nog aan een vernieuwde en heringerichte agglomeratieraad. Begin november waren de Vlaamse liberalen nog van oordeel, dat men zoveel mogelijk bevoegdheden van de 19 gemeenten naar de agglomeratieraad zou moeten overhevelen. Zij meenden dat een aangepast agglomeratiebestuur meer waarborgen zou bieden dan (nietgefusioneerde) gemeenten, die op grond van de beginselen van de gemeentelijke autonomie, zowat doen wat ze willen. De liberalen, zo schreven we toen, willen te allen prijze het beginsel van de pariteit in het uitvoerend college handhaven. Bovendien, zo werd eraan toegevoegd, moeten aan de schepenen bepaalde bevoegdheidspakketten gewaarborgd worden. Annemie Neyts heeft dit denkbeeld overigens voorgelegd aan haar collega's Frank Swaelen, Herman Van Rompuy (CVP) Karel Van Miert, Robert Garci~ (SP), [aak Gabriëls en Vic Anciaux (VU). Zij suggereerde, dat het wel interessant zou kunnen zijn de agglomeratie nieuw leven in te blazen en haar bevoegdhe~~n uit te breiden met gemeentelijke bevoegheden. Maar uitgerekend Gabriëls en Anciaux hebben die suggestie afgewimpeld. Er kwam in elk. geval geen akkoord tot stand. Inmiddels werd er in de PVV-werkgroep verder van gedachten gewisseld en uiteindelijk kwam men er tot het b~~luit dat het verkieslijker zou zijn de hele agglomeratieinstelling af te slanken en zelfs af te schaffen en alle Brusselse bevoegdheden toe te vertrouwen aan een Brusselse executieve, die van de nationale regering zou . afhangen en onder het parlementair toezicht zou staan van Kamer e~ Senaat, waarin, de Vlamingen uiteraard behoorlijk zijn vertegenwoordigd. Hierdoor zou in ieder geval' het hoofdstedelijk karakter van Brussel beklemtoond worden en zou men het zogenaamd «derde evenwaardig gewest» vermijden. Lees verder btz. 4
3
•
VAN BELANG
Meer liberale profilering
Vervolg van blz. 3
(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
Maar in de CVP, de SP en de VU gunt men het Annemie Neyts niet, dat zij een uitweg voorstelt, die tegelijk een vereenvoudiging van de structuren - de afschaffing van een beleidsniveau - en een ernstige waarborg voor de nederlandstaligen behelst. De Vlaamse partijvoorzitters zouden er beter aan doen de denkoefeningen van Annemie Neyts op hun merites te onderzoeken, in plaats van allerlei lasterlijke slogans te lanceren. Men heeft zowaar in sommige kringen gewag gemaakt van de «Pest voor Vlaanderen». Wij zouden hierop kunnen antwoorden, dat de PVV met Annemie Neyts integendeel de «Partij van Volwassen Vlamingen» is geworden. En dat de VU daarentegen tot een partij voor «Vlaamse Uilskuikens» is ontaard. PVB
* **
De Brusselse PVV-agglo-federatie heeft in een uitvoerige nota een aantal argumenten voor het plan-Neyts op een rijtje gezet. Wij achten het de moeite waard ze hier te vermelden: Brussel kan in de ogen van vele franstaligen slechts een volwaardig derde gewest worden indien de Brusselse deelregering (of executieve) verantwoording aflegt aan een door de Brusselaars verkozen raad. Dit is thans het geval voor de Vlaamse executieve met de Vlaamse Raad, voor de Waalse executieve met de Waalse Gewestraad en voor de executieve van de franstalige Gemeenschap met de Raad van de franstalige Gemeenschap. In Brussel beschouwen vele Iranstaligen de agglomeratieraad als een voorafspiegeling van de tot op heden onbestaande Brusselse Gewestraad. Welnu, Armemie Neyts wil de bevoegdheden van deze agglomeratieraad tot het absolute minimum herleiden. Het nieuw leven inblazen van de agglomeratieraad, zoals gewenst door de andere Vlaamse partijen, zou daarentegen de idee van de «région à part entière» alleen maar een nieuwe voedingsbodem kunnen bezorgen. De Brusselse agglomeratieraad heeft ervoor gezorgd dat de Brusselaars de enige Belgen zijn die naast de staatsbelasting ende gemeentebelasting een agglomeratiebelasting mogen afdokken. Op 15 jaar tijd is de enige verdienste van de agglomeratieraad dat er een goed uitgebouwde brandweeren hulpdienst is. Een dergelijke dienst behoeft evenwel geen raad met 83 verkozenen en 12 schepenen. Hetzelfde geldt voor de veel Lees verder blz. 7
4
- G~ Het moeizaam bereikt akkoord over de uitbreiding van de middelen van de gewesten en gemeenschappen heeft als eerste verdienste, dat het de goedkeuring van de Rijksmiddelenbegroting voor 1987 heeft gedeblokkeerd. Deze begroting zal nu kunnen uitgevoerd worden, indien de politieke wil daartoe verder blijft bestaan. De andere verdienste van het akkoord over de regionalisering van de middelen is, dat het geen bijkomende uitgaven vergt. Diegenen, die ons regeren, hebben dus toch al iets geleerd. Dit mini-akkoord, dat .op slechts 8 miljard fr. slaat, heeft echter zoveel voeten in de aarde gehad, dat men zich bijna beangstigd afvraagt welke eindeloze onderhandelingen nog zullen moeten gevoerd worden indien men wil komen tot de regionalisering van de 100 miljard fr. die Geens die nu al de Vlaamse ministerpresident wordt genoemd - wil bereiken. Dat belooft nog heel wat communautaire conflicten. Bovendien rijst de vraag of men ooit klaar zal zien in deze uitsplitsing van de belastinggelden. Het akkoord over deze 8 miljard is al zo ingewikkeld, dat een kat er haar jongen niet in terugvindt. Men is ver verwijderd van de slogan bij de realisering van de gewestvorming, volgens welke alles daardoor veel doorzichtiger zou worden en het beleid veel dichter bij de burger zou gebracht worden. Daarvan is nog niets te merken. Bovendien kunnen de gewesten en gemeenschappen hun eigen gang gaan zonder dat ze de sanctie van de politieke afkeuri ng moeten vrezen. Er worden immers geen afzonderlijke verkiezi ngen gehouden voor de samenstelling van de gewest- en gemeenschapsraden. De verkiezit-gen gebeuren op grond van
het nationaal beleid. De gewestelijke ministers dragen aldus geen echte politieke verantwoordelijkheid tegenover de bevolking, die zij regeren. Zolang die politieke verantwoordelijkheid niet bestaat en de kiezers die sanctie niet kunnen uitoefenen door afzonderlijke verkiezingen voor de Vlaamse en Waalse raden, zet men de verdere toebedeling van middelen beter stop. Zon iet zou dra een begrotingsoperatie kunnen nodig zijn zoals nu op nationaal vlak is aangepakt. Want dat is dan toch de verdienste van de begroting 1987. Ze luidt eindelijk de sanering van de staatsfinanciën in, die in 1983 reeds had moeten aangepakt zijn. Nu gebeurt dit op grond van het pinksterplan, dat in zijn uiteindelijke vorm erg verschilt van het oorspronkelijke omdat het onder druk van de christelijke vakbondsvleugel fel werd afgezwakt. Desondanks laat het nog toe de toestand van de staatsfinanciën te saneren en het netto te financieren tekort terug te brengen tot 8 t.h. van het nationaal produkt tegen einde 1987. Indien de inspanning volgehouden wordt en er zich geen onverwachte wendingen voordoen, dan zou dit tekort door de nawerking van bepaalde getroffen maatregelen kunnen leiden tot een verdere vermindering van het tekort. Dit opent dan een hoopgevend perspectief voor een verlaging van de fiscale druk en een wat meer liberale profilering van het beleid. Een vermindering van de fiscale druk vereist eerst een grondige belastinghervorming, die tegen 1988 moet kunnen doorgevoerd zijn en die op zichzelf al voor vele inkomens een lagere belasting moet met zich brengen. Vice premier Verhofstadt heeft op het PVV-congres de grote trekken uiteengezet van een be-
lastinghervorming, zoals die van liberale zijde gewenst wordt: afzonderlijke belasting van elke persoon tegen slechts twee tarieven van 25 % en 40 % met een verregaande vereenvoudiging. Er zal veel taktiek en strategie nodig zijn om deze belastinghervorming er door te halen. De tegenkanting moet niet zozeer van de kant van de oppositie verwacht of gevreesd worden. (De socialisten zijn het noorden kwijt en de VU weet niet op welke poot te dansen.) Het verzet zal vooral komen van de vrijschutters in de CVP, waarvan Eric Van Rompuy zich als de woordvoerder opwerpt. Het is Van Rompuy natuurlijk in de eerste plaats te doen om zijn plaats in de CVP, waarvoor hij van alle hout pijlen maakt. Van zodra CVP-superminister Dehaene gemeend had de plannen voor belastinghervorming te moeten afdoen als «onbetamelijk», riep Van Rompuy hem na door ze als «ongeoorloofd» te bestempelen. Hij zwaaide daarbij met een achterhaalde nota van de studiedienst van de CVP, die zoals dergelijke nota's meestal niets bewijst en onmiddellijk tegengesproken wordt door andere nota's van andere studiediensten. Van Rompuy staat op het standpunt, dat eerst de besparingen moeten gerealiseerd zijn en het tekort moet verminderd zijn tot een niet nader bepaald peil vooraleer er zou mogen gedacht worden aan belastinghervorming en belastingvermindering. Wanneer men deze opvatting huldigt, dan komt er van een vermindering van de belastingen nooit iets in huis, want de politiekers van de kliënteelpartijen zullen altijd verkiezen meer uit te geven ter bevoordeling van hun belangengroepen dan minder staatsinkomsten te hebben. Daarom moeten de politiekers door de kiezers gedwongen worden tot belastingverlaging. Door de vermindering van de staatsinkomsten, die daarvan uiteindelijk het gevolg moet zijn, worden ze ook verplicht de staatsuitgaven te verminderen en de bevoogdende rol van de staat in het maatschappelijk leven te herzien en af te bouwen. Deze liberalisering is nodig en moet op middellange termijn gerealiseerd worden. Daar moet van liberale zijde de nadruk op gelegd worden. De burgers zullen zelf wel beseffen waar hun echte belangen liggen. Ze mogen echter niet bedrogen worden in hun verwachtingen, want dit zou dan zwaar aangerekend worden bij de verkiezingen. Daarom moet de belastinghervorming vanaf nu grondig voorbereid worden en is de PVV er uit zelfbehoud toe verplicht zeker te zijn van haar realisatie. Leo VERBIST
(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
De voorbije vakantieperiode heb ik een zestigtal vooraanstaande vertegenwoordigers uit de cultuursector ontmoet om te praten over een beleid op lange termijn. Met schrijvers, schilders, beeldhouwers, acteurs en filmproducenten, met mode-ontwerpers en architecten, met onderwijzers en culturele vormingswerkers. Via talrijke gespreksronden kreeg ik aldus een volledig beeld van de problemen en moeilijkheden in de cultuursector, maar ook van het onbetwistbaar talent, de inventiviteit en de motivatie van onze mensen. Het is een formule die ik ook in de toekomst zal verderzetten. Via bezoeken aan cultuurmanifestaties in binnenen buitenland groeide mijn overtuiging dat Vlaanderen op cultureel vlak nog steeds een hoog kwalitatief niveau haalt. Samen met mijn medewerkers en van het ganse publiek, wil ik de uitdaging aangaan om van Vlaanderen een cultureel bolwerk te maken en om van onze Vlaamse cultuur ons belangrijkste exportproduct te maken. CULTUUR IS GEEN LUXE Het is een realiteit dat in de voorbije 10, 15 jaar cultuur en cultuurbeleid in de verdrukking kwamen, ondermeer ingevolge de sociaal-economische problemen wordt cultuur snel als een luxe beschouwd, als een overtollige uitgave waarvoor men al vlug de kraan van de overheidsgelden wil toedraaien. In deze periode geraken ook de scheppende kunstenaars onverbiddelijk en snel in verdrukking omdat wij via media en reclame omgeturnd worden tot zakelijke, egoïstische mensen die steeds moeilijker schoonheid en verbeelding kunnen appreciëren. Meer dan ooit staat de discussie centraal of er nog overheidsgeld naar cultuur moet gaan. Of we niet beter al onze middelen pompen in robothanden en chips, die ons moeten wapenen voor de buitenlandse concurrentie en de business.
Welnu, laat het mij duidelijk stellen: Cultuur is geen luxe. Cultuur is een levensnoodzakelijk element in een beschaafde maatschappij. Cultuur is bepalend voor de kennis en de opvoeding van onze kinderen, voor de maatschappelijke betrekkingen. Cultuur is nodig om warmte te scheppen in een maatschappij die steeds sneller, koeler en gevoellozer gaat functioneren. Een warme hand met gevoelige vingers is zelfs belangrijker dan de ijzeren grijparm van de electronisch bestuurde robot. Film, theater, dans en muziek kunnen emoties loswerken, een lach en een traan, vreugde en verdriet, spanning en opluchting, woede en liefde, pijn en streling. Mode, gastronomie, wonen en praten doen ons leven, scheppen voldoening en leegte, fierheid en jaloersheid, een tinteling, geluk. Cultuur is leven, we kunnen niet zonder, we hebben het nodig. Elke dag, elk moment. Cultuur is daarbij zelfs een economisch interessante aangelegenheid. Cultuur kan gekocht en verkocht worden, het trekt toeristen aan, het stelt mensen tewerk, het maakt ons volk en ons land aantrekkelijk bij buitenlandse zaakvoerders en investeerders. Daarom moet er méér geld komen voor cultuur. Zo ben ik tevreden dat dit jaar het cultuurbudget met 10 t.h. verhoogde. Een heugelijk feit na de jarenlange impasse waarin de cultuurbegroting verzeild was geraakt. Maar er is meer nodig dan alleen maar geld. In het verleden werd een Cultuurminister te vaak vereenzelvigd met iemand die geld en subsidies uitdeelt, die lintjes doorknipt, die schouderklopjes geeft, en die als uithangbord fungeert voor een kunstmatig beschavingspeil. Te weinig hield het cultuurbeleid zich bezig met de cultuur zelf. De taak van een Cultuurminister ligt elders. Zij ligt in het 5'-.1e; ;-,"!nvan een kader waarin
de verbeelding tot haar recht kan komen. En daar het publiek tenvolle bij betrekken, het aansporen, het zelfvertrouwen geven. Het publiek is inderdaad zeer belangrijk. In de voorbije jaren werd dat al eens vergeten. Creëren met middelen van de overheid of via mecenaat moet gericht zijn naar anderen. Openstaan voor medemensen. Dat is trouwens niet eenzijdig. Ook het publiek moet interesse opbrengen voor wat gebeurt. Het moet beseffen dat cultuur méér is dan een schilderij. Cultuur is méér dan literatuur, plastische kunsten, musea en opera's. Mode, architectuur, gastronomie, sport, wonen, muziek, dansen, zijn net zo zeer culturele uitingen waaraan aandacht moet worden besteed. Het wordt .tijd dat we gaan beseffen dat onze Vlaamse modeontwerpers, koks, architecten, meubelmakers. sportmensen, onderwijzers, enz... ons beschavingspeil mee-bepalen en begeleiden. Dat gebeurt allemaal grotendeels nog onbewust. Het komt er op aan dit te tonen en te zeggen, zodat onze kennis en ons zelfvertrouwen groeien, en zij ons in staat stellen ook andere culturele aspecten te waarderen en te beleven. ZELFVERTROUWEN Er gebeurt ongetwijfeld héél wat op cultureel vlak in Vlaanderen. Zowel in het kleinste dorp als in de grootstad. Elke dag opnieuw. Ontelbare organisaties. instellingen en verenigingen zorgen dag in. dag uit voor een rijk en gevarieerd programma. Toch blijft de kennis van wat er allemaal in Vlaanderen leeft bijzonder gebrekkig. Bovendien wordt het zelfvertrouwen, het geloof in eigen kunnen. de culturele eigenheid van Vlaanderen te weinig aangewakkerd en blijft daarom dan ook gering. Onze culturele vertegenwoordigers worden vaak geringschattend beoordeeld. Wat uit
Vrije tribune het buitenland komt. heet bijna altijd beter te zijn. Aan deze situatie. maar ook aan de ingesteldheid dient veel veranderd. Er moet meer apprciatie komen vanwege de overheid voor wat de Vlamingen zélf kunnen en doen. Een zeker chauvinisme is élk volk op het lijf geschreven. In Vlaanderen wordt Vlaams chauvinisme echter meteen gedoodverfd als bekrompenheid. Nochtans hebben we redenen te over om op een aantal dingen trots te zijn. Niet alléén op onze oude schilders, kathedralen en belforten. Ook vandaag bruist Vlaanderen op honderd en één terreinen. De versnipperde, onafhankelijke culturele initiatieven, willen wij nu samenbundelen en als één geheel aanprijzen en verkopen via een promotie-campagne. Zo zullen wij binnenkort over blanco-affiches beschikken met het logo van de aktie, waarop de verenigingen hun evenementen kunnen aankondigen. Het voornemen bestaat tevens een spelprogramma te lanceren. waar «culturele» prijzen te winnen zijn. zoals bioscooptickets. theatertickets. weekends in Brugge. Gent. Brussel. ...• boeken. platen. tentoonstellingstickets ....
*** Enkel wanneer onze krachten gebundeld worden. zullen de Vlamingen er bewust van zijn dat cultuur een groot levend geheel is en dat zij trots en fier mogen zijn met het « levend Vlaanderen». Alle reakties zijn steeds welkom op de cultuurlijn 02/514.10.10. Kabinet van de Gemeenschapsminister van Cultuur. Kunstlaan 46. 1040 Brussel. Patriek DEWAEL
5
Stuurloos Bondgenootschap
(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
Iran-Gate, ruïneuzer dan Watergate Het massaal om zich heengrijpend schandaal over de wapenleveringen aan het Iran van Khomeini en zijn ayatollahs en de daaraan verbonden geldtransfers naar de contra's in Nicaragua - door de Amerikaanse pers gauw het Iran-gate gedoopt dreigt een schadelijker en dieper invretende weerslag te krijgen op de Amerikaanse en de Westerse invloed dan het Watergatedebäcle. Watergate ontlokte een politieke vulkaanuitbarsting in de V.S., ingevolge achterbakse knepen en wetsovertredingen die niet meer konden geloochend worden toen Nixons beruchte geluidsbandjes openbaar werden afgerold. Het ontslag van president Nixon was een dramatische ontknoping. Maar daarop volgde een betrekkelijk spoedig herstel van het prestige van het presidentieel ambt. Al kan men Nixons opvolgers niet direct indrukwekkende figuren noemen, ze zorgden niettemin weer voor decorum en fatsoen. Ook op het vlak van de buitenlandse politiek wisten de Amerikanen zich na enig zwalpen te hervatten, al had hun prestige een knauw gekregen. Ronald Reagan, de «grote comrnunicator» die met zijn oppervlakkige, nonchalante stijl heel handig op het Amerikaanse publiek kon inspelen, leek zes jaar lang bij te dragen tot die periode van restauratie. Nu is hij door de mand gevallen, omdat hij zijn status van eeuwige amateur vergat. Politiek gezien liggen de gevolgen van het Iran-schandaal anders en voor het westers bondgenootschap gevaarlijker dan met Watergate. Niettegenstaande alles en voortgaande op wat we thans weten zal Reagan zijn laatste twee jaar op het Witte Huis wel kunnen uitdienen. De schade en de schande van een aftreden zullen de Amerikanen hem en ook zichzelf wel willen besparen. Maar het soort van catharsis, die op Watergate is gevolgd lijkt niet in de maak. Reagan en zijn regering staan nergens meer, zeker op het terrein van de buitenlandse politiek. Nochtans werd sedert de Tweede Wereldoorlog algemeen aanvaard, dat de president van de Verenigde Staten zoiets als de aanvoerder was van de Westerse Alliantie. Reagan heeft zichzelf als zodanig uitgeschakeld.
De zoete wraak van de Democraten Iran-gate heeft vele wortels en tal van vertakkingen. Het belang van de politieke strijd in de V.S. mag daarbij niet onderschat worden.
6
Reagan heeft het altijd moeilijk neus schendt, ook zijn aangegehad met het Congres (Huis van zicht schendt. Afgevaardigden plus Senaat) Aanvankelijk hield Reagan zich maar wist toch menigmaal zijn van den domme. Wapenleverinzin te krijgen, zeer tot ongenoe- gen aan het Iran van de ayatolgen van de Democratische partij- lahs? Nooit van gehoord. Stapje strategen. Overigens had zijn voor stapje heeft hij zijn betrokRepublikeinse Partij tot in no- kenheid moeten toegeven naarvember jongstleden een kleine gelang verschillende ondermeerderheid in de Senaat, terwijl zoekscommissies aan het werk de Democraten het Huis van gingen. Uiteindelijk was het Tip' Afgevaardigden bijna traditio- O'Neill, de uittredende voorzitter neel beheersten. Sedert novem- van het Huis van Afgevaardigber zijn de Republikeinen ook den, die het eerst het «grote hun meerderheid in de Senaat vermoeden» verwoordde: «Eerkwijt. lijk gezegd, denk ik dat de Onmiddellijk na die nederlaag president het wist. En ik denk dat kwamen er zelfzekere, bijna uit- de president zelf hiertoe de dagende geluiden uit het Witte beslissing heeft genomen». Huis. De president zou het wel klaarspelen, hij zou zijn beleid Stokpaardje Nicaragua doorzetten. De Democraten hebben hun zoete wraak vroeger Reagans verdedigingsstellingen genomen dan verwacht. Ze heb- kalven inderdaad meer en meer ben die grootspraak afgestraft, in. Hij verweert zich nog slechts niet met het elegante rapier maar zwak door te pleiten dat het Iranmet de bulldozer. Iran-gate is de beleid «foutief» werd uitgevoerd. brandstof waarmee die bulldozer Dat miljoenen dollars ergens op wijze tussen wordt aangedreven om de laatste geheimzinnige Republikeinse illusies weg te Zwitserse bankrekeningen en Nivegen. Het ziet er naar uit dat die caragua of Afghanistan verdwebulldozer vlak voor de treden nen, is nog een bijkomend blok van het Witte Huis zal stoppen. aan zijn been, omdat een aantal In hun ijver om de tegenstander van zijn ondergeschikten van plat te walsen hebben de Demo- tweede garnituur verstrikt zitten craten toch ietwat de simpele in een nog vunziger financieel waarheid vergeten, dat wie zijn nevenschandaal.
De combinatie van Iran-strategie en hulp aan de contra's in Nicaragua sluit zo nauw aan bij Reagans Nicaraguaans stokpaardje dat de betrokkenheid van de president voor de hand ligt. De bestrijding van de Sandinistische Marxisten die in Managua aan het bewind zijn heeft altijd bovenaan Reagans verlanglijstje gestaan. Het steeds verder afglijden van het Nicaraguaans bewind naar een communistische dictatuur stelt hem ten dele in het gelijk. Maar de Amerikaanse president heeft de situatie verkeerd ingeschat. Een fout die zijn voorgangers inzake Cuba ook gemaakt hebben. De door de V.S. al te lang gedoogde Somoza-dictatuur heeft in Nicaragua vele en diepe wonden geslagen. Telkens zij onpopulaire maatregelen nemen en ze de schroef nog wat aandraaien hoeven de Sandinisten maar aan de Somozatijd te herinneren om de bevolking weer inschikkelijk te maken. Bovendien heeft Reagan, met de hulp van de in Honduras geïnstalleerde CIA, wel een erg gevarieerd samenraapsel «contra's» op de been gebracht, waarvan een groot deel geen al te betrouwbare indruk nalaat. Zulke ondernemingen lokken trouwens onver-
(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
mijdelijk een contingent avonturiers en geboefte aan. Nadat de CIA er weer een potje van maakte, onder meer door stuntelig uitgevoerde aanslagen tegen Russische schepen in Nicaraguaanse wateren, besloot de Democratische meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en nu dus ook in de Senaat - de kraan van de militaire hulp aan de contra's dicht te draaien.
Lekke en logge strategie
Reagan heeft naar een uitweg gezocht. Waarschijnlijk op instigatie van de nu reeds voorlaatste veiligheidsadviseur, luitenantkolonel Robert McFarlane, heeft hij gedacht een drievoudige slag te kunnen slaan: 1) Iran gunstiger stemmen door wapenleveringen; 2) via Iraanse invloed Amerikaanse gijzelaars in Libanon vrijkrijgen, wat elektoraal ook goed in de markt ligt; 3) dank zij de opbrengst van de wapenverkoop het verbod tot steun aan de contra's omzeilen. McFarlane wordt een ambitie toegeschreven die in omvang zijn competentie en zijn greep op de historische en politieke gegevens ver oversteeg. Toen de Iraanse voorman Hashemi Rafsanjani de eerste voelhorens uitstak over de mogelijkheid van Amerikaanse wapenleveringen in ruil voor een gunstiger behandeling of zelfs vrijlating van Amerikaanse gijzelaars, meende McFarlane dat zijn historische uur geslagen was en dat hij een zet kon doen, te vergelijken met Kissingers geheime «ouverture» naar China. McFarlane heeft zijn hierboven beschreven drievoudig concept in het Witte Huis kunnen aanpraten. Onmiddellijk valt het op hoe lek en log zijn opzet was, vergeleken met de geruisloze, vrij eenvoudige methode die Kissinger destijds gebruikte. Of gewoonweg het verschil tussen de amateur en de vakman. Het moest uitlekken. Wat bij dit alles nog het meest verbaast is dat men gemeend heeft heel die barokke vertonîng voor de rest van de wereld te kunnen «stil houden».
maar inzake de contra's heeft het Congres zijn plicht gedaan. De Amerikaanse president beschikt over uitgebreide bevoegdheden. Maar het geld om zijn plannen te realiseren moet hij door het Congres gestemd krijgen. Hoewel de scheiding van de machten bij ons wel anders ligt, is dit toch een algemeen aanvaard principe: Belastingen en begrotingen zijn altijd een teer punt en ze lagen dikwijls aan de basis van belangrijke historische gebeurtenissen. Uit de tijd toen onze contreien in woelige tijden hun bijdrage Iev~rde~. tot de wereldg~ederus, ZIJn namen en begrippen zoals Alva, «Bloedraad», maar vooral de «Tiende Penning» in het geheugen gegrift gebleven. De vonk in het kruitvat van de Amerikaanse Revolutie was de Boston Tea Party, gericht tegen onrechtvaardig geachte Britse heffingen; en de Franse Revolutie brak uit, nadat Lodewijk XVI ten einde raad de «standen» bijeenriep, omdat hij financieel aan de grond zat. Vrijheden en mensenrechten zijn eruit voortgekomen en wat de persvrijheid betreft. heeft Irangate nog maar eens aangetoond hoe sterk. de Amerikaanse media wel staan. In meewarige tot schampere artikels en met bijtende spotprenten wordt zowat de vloer aangeveegd met de Reaganadministratie. De Amerikaanse pers heeft dus Weel' even vernietigend uitgehaald als toen ze de Watergate-affaire uiteenrafelde en de Amerikaanse troepen uit Vietnam wegschreef. In een land zonder persvrijheid is dit onvoorstelbaar. Wat vernemen we over de My-Lai's in Afghanistan? *
* *
Het resultaat inzake Iron-gate is aftakelend. Reagan is de keizer zonder kleren. Zijn buitenlands beleid is een neergehaalde façade - juist op het ogenblik dat Mikhail Gorbatsjov zo mooi veegt met zijn nieuwe bezem. Bovendien is de economische situatie van de V.S. niet roosldeurig, groei en produlctiviteit zijn onbevredigend. het handelsdeficit voor 1986 wordt op 170 miljard dollar geschat. het tekort Parlement en pers op de begroting op 200 miljard Al even onthutsend is het, dat dollar. De verkiezingsoverwinniemand van zijn raadgevers ning von de Democraten brengt Reagan ervan heeft weerhouden de dreiging von een Amerikaans in een fuik te zwemmen die ieder protectionisme dichtecbij. politicus met enig inzicht ont- In Amerika wordt een «grote wijkt. Hij heeft inderdaad ge- schoonmaak» in de Reogan-adpoogd om op slinkse wijze aan ministratie bepleit als middel om fondsen te komen. Als het Con- het binnen- en buitenlands vertrouwen te herstellen. Wat het gres meegaander was geweest beleid betreft lijkt inzake de subsidiëring van de buitenlands «contra's» dan had de Iraanse dat op veJTe na niet voldoende. kunstgreep er allicht minder Men moet zich maar eens de aanlollelijk. uitgezien. Maar verbijstering voorstellen in de gematigde Arabische landen, zoals men weet is het parlement er nu eenmaal in de eerste plaats zoals Saoedi-Arabië en de Verenigde Emiraten, die als een om de geldbeurs te controleren donderslag bij heldere hemel en ze desnoods dicht te snoeren. moesten vernemen dat de AmeriParlementen durven die heilige kanen platte broodjes bakten opdracht ook al eens te vergeten,
- voor de gevreesde ayatollahs en
hun fundamentalisten. Het transatlantisch vertrouwen von West-Europa is insgelijks geschokt. In de eerste plaats omdat er geen peil meer te trekken is op het Amerikaans buitenlands beleid. En in WestEuropa ziet men tevergeefs uit naar iets of iemand om de toorts, al was het maar tijdelijk, over te nemen. In deze tijd van vertrouwenscrisis blijkt eens te meer hoe wankel- en onvolmaakt het Euro-
VAN BELANG
pese bouwwerk is. Terecht worden in dit verband de woorden «provinciaal» en «parochiaal» gebruikt. Zowel Europees als Atlantisch zijn de principes, de economische krachten, de deskundigheid en de strukturen aanwezig, maar het Westers bondgenootschap heeft een schrijnend gebrek aan leiding en doelgerichtheid. lrongate heeft dit op bijna karilcaturaJe wijze aangetoond.
as,
- VAN BELANG
Vervolg van blz. 4
minder vlot draaiende dienst voor huisvuilophaling. Beide kunnen ondergebracht worden bij de administratie van het Brusselse Gewest die afhangt van de Brusselse deelregering. Ongeacht de taktische blunder die men zou begaan wanneer men de agglomeratieraad nieuw leven zou inblazen, moet evenzeer gewaarschuwd worden voor het gevaar dat de Vlaamse inbreng er wellicht zou herleid worden tot onbeduidende schepenambten. De CVP-ers C. Vandenbossche en E. De Ridder en de VU-er J. de Berlanger zullen dit ongetwijfeld bevestigen. Zij zijn reeds vijftien jaar agglomeratieschepen en alle drie officieel bevoegd voor «algemene zaken» wat evenveel betekent als dat ze voor «niets in 't algemeen» bevoegd zijn. Annemie Neyts heeft groot gelijk wanneer ze niet van de agglomeratieraad maar van de Brusselse Deelregering het belangrijkste Brusselse beleidsinstrument wil maken. Deze Deelregering is nog steeds lid van de nationale Regering waarin evenveel Vlamingen als franstaligen zetelen. Ze is bovendien verab.twoording verschuldigd aan het nationaal Parlement waar de Vlamingen in de meerderheid zijn. Indien Brussel de hoofdstad van het ganse land wil zijn en wil blijven is het dus ook goed dat de vertegenwoordigers van het ganse land inzage- en controlerecht behouden over het Brusselse reilen en zeilen. Voor de PVV-agglo-Brussel is het totaal onbegrijpelijk dat deze waterdichte meerderheidsoplossing door sommige Vlamingen wordt afgewezen. Bij hen die dit toch doen, spelen de Vlaamse belangen of een Vlaamse strategie zeker niet mee. Voor de PVVagglo-Brussel lijken ze eerder geïnspireerd door laag-bij-degrondse partijpolitieke maneuvers. Wanneer men toch de agglomeratie opnieuw zou uitbouwen, zullen de Vlamingen er hoe dan ook in de minderheid zijn. Voor de PVV-agglo-Brussel is de keuze tussen een Vlaamse meerderheidspositie, zoals in het
- VAN BELANG
Neyts-voorstel, of een Vlaamse minderheidspositie, zoals in de commentaren van de CVP, vlug gemaakt. Het standpunt van sommige CVP-ers heeft dan ook veel weg van de ergste vorm van Machiavellisme die men zich kan inbeelden. Onder het mom als enigen de Vlaamse belangen te dienen verkiezen deze CVP-ers een formule waarin zij hopen de grootste van de kleintjes te blijven en waardoor zij de andere Vlaamse partijen niet de minste kans gunnen. Men zou als het ware kunnen stellen dat deze CVP-ers liever 1 Vlaamse schepen hebben als het maar een CVP-er is, dan twee of drie Vlaamse Brusselse ministers waaronder naast een CVP-er bijvoorbeeld ook een PVV-er, een SP-er of een VU-er aanwezig zou zijn. In dergelijke praktijken hebben deze CVP-ers zich op gemeentelijk vlak in Brussel-stad reeds enkele malen onderscheiden. Bij de vorige coalitievorming ging de CVP-Brussel-Stad er scheep met de FDF. Nu sloot ze reeds een akkoord voor de periode '88'94 waarbij ze trouw zweert aan PRL, PS en PSC. Dit nieuwe akkoord steekt schril af tegen de verwijten van dezelfde CVP-ers die anderen op dit vlak de les spellen.
BRT-
Joumalistenexamen De BRT organiseert in de loop van" 1987 een ••Bekwaamheidsexamen voor radio- en TV-journalist(man af vrouw). Inlichtingen hierover dienen aangevraagd te worden bij de BRT, Directie Personeelszaken, A. Reyerslaan 52, 1040 Brussel. Naar aanleiding van dit journalistenexamen organiseert het Uberaal Radio- en Televisie Instituut (URT1) voor de geïntel esseerden een ••V'OOfberetdende anus.. Deze zal begin 1987 plaatsvinden. Belangstellenden voor de cursus kunnen kontakt opnemen met LlRTI, Eburonenstraat 33, te 1040 Brussel, lel. 0121230.37.73 vragen naar Dirk Nuyts.
7
Het trio Kwik, Kwek en Kwak van Hollywood
(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent
«Ruthless People» met Bette Midler als lelijke eend(je)
Recente statistieken hebben aangetoond dat bioskoop liefhebbers in tegenstelling tot theaterbezoekers liever lachen dan geconfronteerd te worden met tragische toestanden. Men kan ze gemakkelijk begrijpen in deze zorgelijke tijden van kommer en kwel op alle terreinen. Hollywood heeft natuurlijk onmiddellijk ingespeeld op deze duidelijk uitgedrukte voorkeur. Vandaar een reeks films die slechts één doel hebben: amuseren te allen prijs. Maar zoals het reeds lang geweten is dat iedere grote dramatische acteur slechts één wens heeft, met name de clown te spelen (en vice-versa), zo is het in de show-wereld öök een algemeen aanvaarde zekerheid dat men de mensen veel gemakkelijker kan laten wenen dan gieren van het lachen. Alle middelen zijn dan ook goed om tot dit laatste resultaat te komen. De nieuwe komedie van het Amerikaanse koldertrio Zucker-Abrahams, «Ruthless People», vol meedogenloze zwarte humor, is daar een schitterend voorbeeld van. David en Jerry Zucker en Jimmy Abrahams zijn niet bepaald de vaandeldragers van de geraffineerde humor, van subtiele woordspelingen en intellectuele hoogstandjes met leuke dubbele bodems en spiritueel vuurwerk. Het verhaal van «Ruthless People» steekt anders knap in elkaar maar zoals in vorige films van het beruchte drietal is de platvloersheid weer troef. David, Jerry en Jimmy maken daar overigens geen enkel punt van. «Lekker vulgair» dat is ons handelsmerk zeggen ze unisono; daarom hebben we ook Bette Midler aangetrokken. In de Verenigde Staten maken we geen onderscheid tussen vulgariteit en distinctie zoals men dat in het oude Europa doet. Zal ons een zorg wezen. Overigens wat Bette (zopas op 41-jarige leeftijd moeder geworden van een stevige dochter - dàt belooft voor later!) in '«Ruthless PeopIe» uitspookt, ligt heel dicht bij haar night-club act. Ze heeft een enorm talent en is
8
altijd op zoek naar «nieuwe grenzen». Haar overdreven mimiek en gestiek kwam ons bijzonder goed uit in deze komedie rond de ontvoering van een schatrijke vrouw (Bette) door twee onnozele schlemielen, die een buitensporig losgeld vragen aan haar echtgenoot. Deze voelt daar helemaal niks voor, omdat hij het een unieke kans vindt om van zijn tirannieke vrouw af te komen en met zijn minnares een nieuw leven te beginnen. In Hollywood-kringen staat ons drietal zowat bekend als Kwik, Kwek en Kwak, de ondeugende neefjes van Donald Duck, die nooit om een of andere (kwalijke) grap verlegen zitten. Er is ten andere een duidelijke verwijzing naar die associatie met Walt Disney's befaamde eendenfamilie in het begin van de film (zie foto), waarbij zelfs het bekende lelijke eendje uit het sprookje niet ontbreekt. Dat lelijke eendje (zeg maar eend) in natuurlijk Miss Midler, die de rol speelt van. Barbara Stone, een steenrijke, extravagante erfgename, echtgenote van San Stone, en gewiekst zakenman, die haar uitsluitend om haar vele geld heeft getrouwd. Dat personage zonder scrupules wordt vertolkt
door Danny De Vito, die de laatste tijd te zien was in boxoffice hits als «Romancing the Stone» en «Jewel of the Nile» maar die vooral bekendheid verwierf door de populaire televiesieserie «Taxi». De monumentale Bette naast de dwergachtige Danny, het is een «sure fire»-combinatie zonder voorgaande in de geschiedenis van de komische Hollywood-film. Samen ondernemen ze een frontale aanval op onze lachspieren in een intrige, die drijft op list, lust, last en wederzijds bedrog volgens .een formule, die Molière of Labiche niet zouden verloochend hebben. Ze zijn ook aan elkaar gewaagd: Bette als de luie, vadsige, egocentrische, verwende kakmadam, die zich bij haar ontvoerders, een naïeve, vaak vertederende(!) stel amateurs, ontpopt tot een strijdbare verdedigster van de verdrukten der aarde, en De Vito als «méchant petit diable», die op een unieke manier de vermoorde onschuld speelt. Een schurkûe) die ondanks alles aan de haal gaat met ieders sympathie. Men moet het maar kunnen maar het geeft wel de maat aan van Danny DeVito's duivels talent.
Als men tegen een stootje kan, vooral dan wat het niet gezuiverd taalgebruik betreft, zal men aan «Rutbless People» heel wat plezier beleven want ondanks de boertigheid van bepaalde situaties en scènes, is de humor toch niet typisch Amerikaans te noemen. En dàn, wat is ook in het oude Europa nog subtiel? «La Gage aux Folles», Benny Hill en/of Monty Python? David en Jerry Zucker en Jimmy Abrahams, die met hun voorgaande realisaties steeds satires leverden op succesvolle genrefilms «Kentucky Fried Movie» stak de draak met de reclamewereld, «Flying High» nam de rampenfilms à la Airplane op de hak en in «Top Secret» werd een loopje genomen met de koude oorlog- en spionagefilms - hebben met «Ruthless People» nu de dramatiek rond het ontvoeren van «belangrijke» mensen onderuit gehaald. Dat is om allerlei redenen een hachelijke onderneming, waar velen het begrijpelijk moeilijk zullen mee hebben. Maar het toont, voor zover nog nodig, andermaal aan dat Kwik, Kwek en Kwak nooit om een huzarenstuk verlegen zitten.
F. PAPON