(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

12e jaargang - nr. 4-'94 - Winter-editie

DRIEMAANDELIJKS

TIJDSCHRIFT

rGNJiEROE B~I.GIF.

70 fr. - Abonnement:

195 fr. (ISSN 0773-3062)

BRUSSEL 5

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Prijs/nummer:

I

"westminster Cathedral " - LONDON

Foto P. BUYCK

Redaktie: livornostraat 25, 1050 BRUSSEL

".;":

Sprekers


.hoek VERSLAG G. VERBRUGGHE VOOR DE WERKGROEP O.O.K-V.C.V.O.

PLEIDOOI VOOR EEN COHERENT EUROPEES SOCIAAL-KULTUREEL

VORMINGSAANBOD

De uiterst vlugge sociaal-economische en technologische veranderingen stellen de mens voor een permanente uitdaging: leven of overleven, educatie of aliënatie. De kloof tussen kansarmen en kansrijken wordt daardoor steeds groter en de solidariteitsgedachte ruimt meer en meer de plaats voor extreem individualisme. Daarom is de exploitatie van de menselijke veranderingsbereidheid wellicht nog nooit zo belangrijk geweest als nu. Maar, van plasticiteit kan echter slechts sprake zijn wanneer de maatschappelijke voorwaarden vervuld zijn om deze in optimale omstandigheden en langdurig te verwezenlijken. Daarom is het wenselijk dat collectieve en eventueel meer geïndividualiseerde opvoedingssytemen, naast de productiviteitsvorming, ook fokaliseren op totale persoonsvorming en de levenslange dimensie ervan. Openlijk kiezen voor een permanente en gevarieerde persoonsontwikkeling via een geheel aan aktiviteiten, geboden in een kader van sociale bewustwording, participatie en creativiteit, is antwoorden op de vraag naar integratie en integriteit.

2

VOOR EN MET OUDEREN Het begrip "permanente educatie" sluit een enge benadering uit van het concept "volwassenheid" en creëert alzo ruimte voor de bekwaamheid tot en de aanvaarding van de levenslange veranderingsmogelijkheden van mensen,een permanent "human ressource development".

het Europa van morgen een duidelijke hoofdkleur : het opbouwen van een coherente én leef tijds én productiviteitsoverschrijdende permanente vormingspolitiek via dewelke de mens levenslang als volwaardig burger en zelfbewuste Europeaan kan aan zijn trekken komen.

Het sociaal-cultureel vormingswerk heeft hierin een belangrijke rol te vervuilen. Als onderdeel van het breder . educatief kader van de permanente vorming, heeft het zijn typische eigenheid qua inhoud, methoden en theoretische achtergronden. Het distantieert zich van het klassieke onderwijs door zijn ongebondenheid en weinig gehierarchiseerde communicaties. Het maakt gebruik van alle beschikbare objektieve cultuurgoederen ten voordele van een maximale subjektieve culturele ontplooiing in alle "vrijheid van leren". Sociale mobiliteit wordt aldus een systeem dat zorgt voor gelijke kansen tussen de generaties.

Meer specifiek voor de senior houdt dit in dat er moet rekening gehouden worden met bepaalde materies die al naar de huidige en toekomstige sociaal-economische toestand.zullen variëren: 1. De afbreuk van het deficietmodel omtrent verouderen in het algemeen. 2. Het statuutverlies van de chronologische leeftijd ten voordele van de persoonlijke ontplooiing. 3. Het herdenken van de verhouding tussen leeftijdsspecifieke problematiek persoonsspecifieke problematiek. 4. De specificiteit van het levensloopIeren, haar relatie tot de self-fulfilling prophecies en de daaruit voortvloeiende subjektieve levenskracht en sociale investering. . 5. De verschillen wat betreft leeftij d, inkomen, huisvesting, gezondheid, ontwikkelingspeil en vrijetijdsbesteding.

Via het sociaal-cultureel vormingswerk krijgt de mens impact op eigen leven maar draagt hij terzelfdertijd ook bij tot de opname van sociale- en maátschappelijke verantwoordelijkheden. Voorafgaande bedenkingen geven aan het sociaal-cultureel vormingspallet in

Aangezien het feit, dat binnen de volgende tien jaren, globaal genomen de Europese bevolking zal bestaan uit het

De Liberale Bonden van al dan niet verdedigen van het belang van de niet meer economisch aktieven binnen het kader van de sociale participatie. .

Gepensioneerden Wensen


De traditionele passieve rol die aan de ouderen wordt opgedrongen, past niet meer bij deze groter geworden groep van geschoolde jong-gepensioneerden die nog aktief willen blijven. Nog nooit zijn inderdaad tot op heden zoveel mensen én economisch sterk en gezond ouder geworden. Dit heeft trouwens' verder een duidelijke weerslag op het gezin en op de familie.

U en Uw Familie Een Voorspoedig

1995

Er is dus dringend nood aan een gecoördineerd beleid waarin in gelijke mate wordt nagedacht zowel in termen van bekwaamheid als in termen van een zo lang mogelijke ondersteuning van de zelfstandigheid en betrokkenheid op alle maatschappelijke vlakken.

Het sociaal cultureel vormingswerk voor en met senioren is daarom niet te scheiden van essentiële levenstaken zoals: • Omgaan met veranderingen in persoonlijke en maatschappelijke omstandigheden om zich alzo in het dagelijkse leven zolang mogelijk zelfstandig op te stellen. • Persoonlijke ontwikkeling en persoonsontplooiing op wat vroeger als het vrijetijdsveld werd aangeduid. • Het zich inzetten voor anderen. • Participeren aan maatschappelijke ontwikkelingen. • Zingeven aan eigen leeftijdsfase.

In het kader van een Europees en geintegreerd sociaal-cultureel beleid voor senioren moeten daarom volgende opties ondersteund worden: • Projecten voor senioren moeten agogisch verantwoord zijn. (duidelijke omschreven, methodologisch uitgewerkt, begeleid door competente personen, evalueerbaar). • Dit specifiek agogisch werk moet in alle landen ondersteund worden door

ernstig studie- en denkwerk, competentie uitwisseling moet worden gestimuleerd. • Er moeten internationale uitwisselingsmogelijkheden gecreëerd wor-

• •

•

•

den via dewelke projekten en studiewerk bekend worden gemaakt en waardoor de solidariteit tussen de senioren op Europees vlak gestimuleerd wordt. Landelijke solidariteitsacties moeten geëvalueerd worden op hun internationale transfereerbaarheid . In de mate van het mogelijke moeten grensoverschrijdende projekten aangewakkerd worden 'omdat alzo het sociaal-cultureel vormingswerk een bron van inspiratie zou worden voor de opbouw van een gecoördineerd Europees bejaardenbeleid. Er moeten voor de sociaal-culturele sektor budgetten gestemd worden, want voortgezette vorming en participatie moeten op een deskundige wijze en in perfektie condities kunnen verlopen. Er moet op Europees vlak worden nagedacht over internationale opleidingsmogelijkheden van professionelen voor de sektor.

Oproep tot alle Europese ouderen Wij willen alle ouderen oproepen om binnen het kader van hun eigen mogelijkheden en talenten op zoek te gaan naar een eigen rol en op deze

wijze hun verantwoordelijkheid

op te

nemen binnen de gemeenschap. Wij willen alle ouderen oproepen om zich permanent goed te informeren en te vormen, opdat zij hun specifieke

rol als burger en medemens met kennis van zaken kunnen vervullen. Wij willen oproepen tot een permanente interne bezinning en bevraging binnen de ouderenbewegingen over hun eigen uitgangspunten, programma's, methoden en structuren, om zo te werken aan permanente her bronning en kwaliteitsverbetering. Wij willen pleiten voor een openheid van verschillende ouderengroeperingen en -bewegingen, die samenwerking met nieuwe kleine initiatieven en over de culturele en ideologische barriéres heen bevordert. Wij willen ouderen uitdagen om zich te bezinnen over waarden op het vlak van de cultuur, welzijn, milieu, consumptie, technologie, vrijetijdsbesteding, enz. en om een levensstijl te ontwikkelen die deze waarden' als uitgangspunt heeft en die een voorbeeld kan zijn naar anderen toe. Charter van de tweedaagse Europese Conferentie met betrekking tot de rol van het sociaal-cultureel vormingswerk t.o.v. ouderen en in de familie. 18 en 19 december 1994 - Europees Parlement te Brussel. .Organisatie:

F.A.T.E.C. (Spaanse Federatie voor Ouderenorganisaties) University of Central Lancashire O.O.K. (Ouderen-Overlegkornitee), V.C.V.O. (Vlaams Centrum voor Volksontwikkeling). Inhoudelijk begeleid door Impact vzw. •

3

NAAR DAVOS


Op zaterdag 13 augustus 94 om 7 uur. stipt stond onze bus die ons naar Zwitserland zou brengen vertrekkensklaar op het St. Pietersplein. Na een volle dagreis kwamen we 's avonds moe aan in Hotel Terminus waar we verwelkomd werden door de heer en mevrouw Ritter. Na een verdiende nachtrust werd het programma voor de komende week voorgesteld. Het is een drukke week geworden. Zo bezochten we met een bus het Sertigtal met zijn waterval. Maar liefst 15 sportievelingen maakten daarbij' een wandeling van twee- en een half uur terug naar Davos. Zo maakten we een pleziertocht op de prachtige Bodensee en keerden terug via het mooie dorpje Appenzell.

"Zo reden wij met koetsen ... "

Zo reden we met de koetsen en genoten van een heerlijke barbecue. Zo maakten we een uitstap met de kabelbaan tot op een hoogte van 2.800 m. Door de slechte weersomstandigheden boven waren we evenwel genoodzaakt om opnieuw snel af te dalen. Zo maakten we een daguitstap naar het Unterengadin waar we het kuuroord Scuol bezochten en in de namiddag het oudste dorp van Zwitserland, Guarda. Kleine postbussen brachten ons daarbij boven naar het gehucht dat nog amper 140 inwoners telt. Tot slot maakten we een laatste wandeling rond de Davosersee. Veel te vlug dienden we opnieuw te pakken ... Wij hopen volgend jaar opnieuw terug te keren. Wellicht komt u ook mee ?

A. DE VOS (Gent)

"... en genoten van een heerlijke barbecue ... "

Geachte lezer, Wenst u iets aan andere gepensioneerden mee te delen ? Had u graag uw eigen verslag afgedrukt gezien ? U heeft een verslag over een activiteit in uw afdeling (met foto's) of van de gedane reiservaringen ? U wenst een literaire bijdrage te leveren? U woonde een tentoonstelling bij ? ... Het kan allemaal in de

Courant.

U kunt niet zo goed schrijven ? Geen nood! Geef ons de nodige informatie

4

en wij maken uw artikel persklaar. Let evenwel op : individuele lezersbrieven zijn welkom voor zover de naam en adres van de schrijver bekend zijn. Anonieme brieven gaan in de pruIIemand. De redactie houdt zich daarbij het recht voor teksten in te korten en persklaar te maken zonder aan de essentie van de brief te raken. Aan manifesten,

moties en andere om

zendbrieven ven.

wordt geen gevolg gege-

Voor de lente-editie dat einde maart verschijnt hadden. wij graag uw bijdrage medio januari; voor de zomereditie dat eind juni verschijnt, eind maart. Voor de herfst-editie verschijningsdatum eind september graag uw bijdrage eind juni; en voor de wintereditie dat per 1 januari in de bus steekt, uw bijdrage eind september.

De Redactie.

UITSTAP NAAR LONDEN Na de succesrijke uitstap van vorig jaar naar Parijs werd de idee geopperd om een driedaagse naar Londen te organiseren. Op 5 september 1994 was het dan zover: een dubbeldekker met aan boord niet minder dan 70 gepensioneerden van de Mutualiteit "De Voorzorg" kon met bestemming Londen vertrekken.

Waarde Redactie

nieuwe Londen met alle nieuwste administratieve gebouwen, enz... Na het avondmaal stapten we terug de bus in en maakten we nog een "London by night" rondrit met een halte in West end in Piccadilly Circus. De avond werd beeindigd in een authentieke Engelse pub ... Onze derde dag begon met een uurtje vrije tijd die we doorbrachten inhet wereldbefaamde warenhuis Harrod's.


Vanuit Calais werden we met de boot naar Dover gebracht waar we ontscheepten. Onderweg stopten we weliswaar eerst te Canterbury waar we een bezoek brachten aan de wondermooie kathedraal. Na een busrit van ongeveer twee uur kwamen we tot slot in Londen aan, doch alvorens onze intrek te nemen in ons hotel brachten we een bezoek aan het wassenbeeldmuseum van Mme. Tussaud. De tweede dag waren we reeds vroeg uit de veren voor een dagtrip met de bus door Londen, en dit onder deskundige leiding van een Nederlandstalige gidse. We bezochten o.m. Westminster Cathedral, St. Pauls Cathedral, de Tower bridge met de Talk of the town, het

Hierna volgde een boottocht op de theems en na het middagmaal werd het dan stilletjes tijd om de terugtocht naar Dover aan te vatten. Zeer moe van de lange reis, maar zeer tevreden waren we rond 21.30 uur opnieuw thuis.

"Big Ben" - LaND ON

A.BOUCKAERT (Heusden)

(Foto P. BUYCK)

LBG-AFDELING WAASLAND WEER OP STAP

Op 14 september, een sombere regendag, reden we onder leiding van Frans De Coeyere, onze voorzitter, met de bus van Patrotours naar het witte dorp Kanne "De parel van de Jekervallei". Na een koffiestop in Malpertuus bij Ivo Molenaers, zouden we Maastricht bezoeken. Daar de hemeJsluizen bleven opstaan besliste Frans, in overleg met de chauffeur een toertje om te rijden. Een rit door 2 provincies, over 2 landsgrenzen heen, door een gebied waar het Albertkanaal zijn baan volgt, de Maas stroomt en de Jeker kronkelt, door de streek waar het fort van Eben-Emael ons aan de oorlog herinnert en de Voerstreek de taalstrijd oproept. Zo kwamen we in Kanne, waar in restaurant "Kannen en Kruiken" het middagmaal wachtte met bij de hoofdschotel de heerlijke champignons van de streek. Daarna het hoofddoel van onze uitstap: een bezoek aan de mergelgrotten. Een gidse leidde ons, bijgelicht door lantarens, de uitgehouwen gangen in : killig,

vochtig, spookachtig. AI deze gangen ontstonden omdat men uit de mergelnederzettingen van miljoenen jaren geleden reeds vóór de 15de eeuw bouwblokken wist te winnen. Men bouwde er in de loop der eeuwen, kerken, burchten, kastelen en huizen mee. Dit doolhof van gangen beslaat + 150 ha met een banenlengte van ongeveer 300 km. De gidse vertelde ons op welke manier de bouwblokken werden losgemaakt en toonde ons de werktuigen die er voor gebruikt werden. Het viel dan ook niet moeilijk te raden hoe zwaar het werk van de blokkenbouwers was. Behalve voor de bouw werd en wordt mergel gebruikt in de landbouw, de glasindustrie en de cernentfabrieken. De hedendaagse mergelontginningen zijn bovengronds en het blokkenzagen ge-. beurt mechanisch. Op de muren van verschillende gangen zijn voorhistorische dieren afgebeeld in weer andere gangen zijn champignonkwekerijen. We hoorden al aanstonds

dat het telen van kampernoelies niet zo eenvoudig is. Hier was gelegenheid tot kopen van deze zeldzaam wordende ondergrondse champignons, want ook deze teelt verhuist naar boven. Eigenaars van de bovengrond bezitten tevens de onderliggende ruimten, deze worden vaak als opslagplaatsen gebruikt. Met kerstmis en Pasen zijn er rommelmarkten in deze gangen en nu en dan worden zoeken spooktochten georganiseerd. In de grote feestzaal konden we even verpozen en een drankje gebruiken. Nog steeds in de regen begon de terugrit, door Haspengouw, de Limburgse en Antwerpse Kempen. Tot slot aten we in Westmalle een boterham met hesp, kaas, of kop vergezeld van een trappist. Op een LBG-uitstap valt altijd iets te leren. Dank aan Frans voor deze interessante dag. DE KESEL M.' (Sint-Niklaas)

5

LBG-OOSTENDE OP BEZOEK BIJ LBG-HAM Op 14 juni '94 kwam LBG-Oostende op tegenbezoek bij LBG-Ham. Ons trotse bestuur mocht maar liefst 52 nieuwsgierige bezoekers welkom heten in het lokaal "'t Stipke". Na een lekker kopje koffie en heerlijke koffiekoeken brachten ze met onze gasten een bezoek aan het Jenevermuseum te Hasselt.


Tegen de middag werden ze opnieuw opgewacht in '''t Stipke" en werden ze uitgenodigd voor een heerlijke maaltijd. Een lekkere koude schotel met frietjes en als toetje een ijsje viel in eenieders smaak. Een ideale maaltijd bij een heerlijk weertje!!! In de namiddag reden onze gasten richting Leopoldsburg waar het Legermuseum bezocht werd. Nadien werden de terrasjes opgezocht. Onze burgemeester, de heer Georges Michiels, bracht ons eveneens een bezoekje. Hij heette onze gasten van harte welkom in zijn "Ham" en overhandigde de heer André Goes, secretaris en verantwoordelijke van de groep LBG-Oostende, een mooie tinnen schotel van de gemeente als aandenken voor deze

"Toespraak burgemeester ... "

prachtige uitwisseling. De heer Goes overhandigde op zijn beurt de Burgemeester een blikje "verse Oostendse lucht" en elk bestuurslid van Ham werd verrast met een mooie portefeuille. Deze geslaagde dag werd afgesloten met een heerlijke wafel en drankje waarna er afscheid genomen werd van onze bezoekers. Iedereen keerde gelukkig en tevreden huiswaarts toe.

BRABANT PAST ZICH AAN

Brabant en Waals-Brabant. Twee nieuwe Zelf wie amper belangstelling heeft voor politiek weet dat België' een federale . provincies erbij en een oude provincie die verdwijnt. Dat maakt dat België staat is. Sinds 1993 staat het trouwens uitdrukkelijk vermeld in artikel I van vanaf 1 januari'95 niet langer de vertrouwde 9, maar wel 10 provincies zal onze Grondwet : "België is een federale tellen. staat, samengesteld uit de gemeenschapWaarom een opsplitsing ? Brabant pen en de gewesten" . Het aanpassingsproces van onze instel- vormde als het ware een hinderpaal in de federalisering van het land. Hoe kon lingen heeft ruim 20 jaar kunnen rijpen. Het begon met de hervormingen van in het geheel immers een instelling 1970, 1980 en 1988-1989 en het mond- behouden blijven die gelijktijdig onder het Vlaamse, onder het Waalse en dan de uit in 1993. Bij die hervormingen werd gevolg gege- weer onder het Brussels Hoofdstedelijk ven aan de bekommernis om voor fede- Gewest zou vallen ? Terwijl de provincies een natuurlijke raal België een structuur uit te bouwen bemiddelingsrol spelen in Vlaanden en die is afgestemd op de huidige werkelijkheid en op de verwachtingen van de Wallonië (voor de toezichthoudende overheden, de Gewesten -en enkele bevolking. honderden gemeenten moeten controleWat er veranderd werd door de hervormingen en wie bevoegd is voor wat in ren) geldt dat niet voor Brussel. Aangehet België van vandaag werd, is een zien de gewestelijke overheid dan zeer dicht staat bij de 19 gemeenten die reeks in de vorige Couranten behandeld. samen het Gewest vormen, is de berriid-: Een aanpassing werd nog niet vermeld. Op 1 januari 1995 zal het Brabant uit de deling van een provinciale macht dus Geschiedenis van België ophouden te overbodig geworden om toezicht uit te oefenen over een beperkt aantal gebestaan en plaats maken voor Vlaams6

Oostendse vrienden, dit was zeker geen vaarwel MAAR tot weerziens ! Voor uitwisseling van bezoek, iedere afdeling is van harte welkom. Neem kontakt met mevr. LOMBAERTSSCHAUTTEET, De Warande 93, 3945 Ham. Tel. 011/34.45.41. Aline SCHAUTTEET Het bestuur van LBG-HAM

door A. CAERS (Koekelberg) meenten. Op het vlak van de bescherming van de taalminderheden was in het unitaire Brabant, de vice-gouverneur bevoegd voor het toezicht op de toepas- . sing en naleving van de taalwetten. Nu Brabant als zodanig verdwijnt, en op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geen provinciaal gezag meer is, moet een en ander worden bijgesteld. In Vlaams-Brabant, met bepaalde "faciliteitengemeenten" (Linkebeek, SintGenesius-Rode,... officieel zijn het gemeenten met een bijzonder taalstelsel) wordt de toekomstige gouverneur bijgestaan door een adjunct van de gouverneur die toeziet' op de naleving van de toepassing van de taalwetten. In de 19 Brusselse gemeenten, die in 1995 niet meer onder de bevoegdheden vallen van enige provincie, blijft de gouverneurstitel evenwel in stand voor de persoon die belast is met de coördinatie van de traditionele veiligheidstaken. Verder ziet een vice-gouveneur toe op de naleving van de taalwetten.

CENTRUM VOOR KUNST EN CULTUUR


Het professioneel organiseren van kwaliteitsvolle tentoonstellingen is een gespecialiseerde opdracht: Om de stedelijke musea toe te laten zich optimaal te wijden aan de eigen museumcollecties, bestemde de stad Gent ca. dertig jaar geleden een belangrijk deel van de gerestaureerde monumentale St. Pietersabdij tot tentoonstellingscentrum onder de benaming "Centrum voor Kunst en Cultuur". In de Sint-Pietersabdij komen expositiegangers vrijwel doorlopend aan hun trekken. Het centrum ontwerpt en organiseert in de eerste plaats zelf tentoonstellingen. Daarnaast vinden er ook tentoonstellingen plaats waarvan het initiatief weliswaar bij anderen ligt maar die in hun technische uitwerking door het Centrum worden gedragen. Tijdens de voorbije decennia verwierf het Centrum als tentoonstellingscentrum een indrukwekkend palmares waardoor deze instelling zowel nationaal als internationaal bekendheid verwierf. Naast de tentoonstellingen vinden in het Centrum ook ééndagsmanifestaties plaats of meerdaagse evenementen georganiseerd door socio-culturele verenigingen (o.m. LBG Oost-Vlaanderen) of andere cultuurinstellingen.

Noteer alvast in uw agenda dat het Centrum, van 29 september 95 tot 14 januari 1996 "Diefstal van rechtvaardige rechters" organiseert. In de nacht van dinsdag 10 op woensdag 11 april 1934 werd uit de SintBaafskathedraal een deel van het beroemde veelluik "De aanbidding van het Lam Gods", geschilderd door de gebroeders Jan en Hubert Van Eyck, gestolen. De diefstal werd nooit opgelost en het paneel werd nooit teruggevonden. Van alle zijden en over de gehele wereld wekte de kunstroof belangstelling. Aan de hand van foto's, krantenkoppen, geluidopname, scenografische reconstructies en vooral originele gerechtelijke stukken zal het publiek oog in oog komen te staan met de spanning en frustraties van de verschillende onderzoekspisten.

JAARLIJKSE EENDAGSREIS VAN DE LIBERALE BONDEN VAN GEPENSIONEERDEN - VRIJE WERKLIEDEN EN OMSTREKEN Op maandag 5 september vertrokken we naar jaarlijkse gewoonte met onze jongere- en oudere gepensioneerden op uitstap. Maanden vooraf hadden de inrichters gepland, onderhandeld en uitgezocht wat de leden kon interesseren, maar eveneens welke voorzorgen dienden genomen om deze reis" met maar liefst tien autocars, zonder moeilijkheden en zo aantrekkelijk mogelijk te laten verlopen. Er werd gekozen voor Brugge. Maar laten we niet vooruitlopen en ons verslag aanvangen bij het vertrek. 's Morgens om 7.30 uur vertrokken een 460 personen vol verwachting, eerst naar Gent van waaruit een boottocht op de Leie ons tot St. Martens-Latem zou leiden. Het bestuur kreeg er die dag een onverwachte bekommernis bij, nl. de aangekondigde "langzaam actie" van de truckers. Gelukkig hebben we daar weinig vim gemerkt en waren de inrichters vooruitziend geweest. Vanaf Wetteren werden we door gemotoriseerde politie begeleid tot aan de Recollettenlei , waar de boten gemeerd lagen. De Tienennaars geraken maar niet uitgepraat over de dienstverlening van deze gemotoriseerde politieagenten. We werden zomaar met 10 ijvervolle agenten, langs een bijzonder druk verkeer in de binnenstad van. Gent;: veilig naar de Recollettenlei geloodst, waar de straat autovrij was verklaard, om onze autocars behoorlijk te kunnen parkeren.

velijk restaurant '''t Pompierke" of wegrestaurant "Nazareth" gebracht. Waarom twee "restaurants" ? Omwille van het grote aantal deelnemers natuurlijk! In beide restaurants was dezelfde koude schotel besteld en het mag gezegd : het gebodene was overvloedig, smakelijk en zeer verzorgd. Na het middagmaal verenigden de 10 autocars zich opnieuw en trokken we richting Brugge. Daar kon iedereen naar eigen smaak de namiddag doorbrengen. Een kleine tegenvaller voor sommigen: er worden geen bussen toegelaten in het centrum, zodat we nabij het station moesten uitstappen. Het weer was ondertussen zo aangenaam geworden dat we de wandeling naar het centrum er graag bijnamen. Onderweg konden we reeds genieten van "Brugge, die Schone", ieder volgens eigen tempo en voorkeur: winkels, gebouwen, terrasjes ... Te vlug was het tijd om naar de autocars terug te keren. Even na 18.00 uur vertrokken we, alweer onder politiebegeleiding, naar het "Boudewijnpark" . In de ruime zaal "Belle Epoque" werden we vergast op een uitstekende warme maaltijd. Een puik orkestje lokte heel vlug de danslustigen op de dansvloer. Met een half-uur vertraging (de stemming was er nu eenmaal) werd het vertreksein gegeven. Iedereen was het er over eens : een prachtige welgeslaagde dag was weer eens te vlug voorbij!!

De inscheping verliep dan ook zeer vlot en gedurende anderhalf uur konden we de schilderachtige oevers bewonderen van deze door vermaarde kunstenaars uitverkoren rivier. Velen lieten zich verleiden om bovendeks te genieten van de mooie omgeving, want ondertussen had het druilerige weer plaats geruimdvoor een lekker zonnetje.

Terloops mag toch wel gezegd worden dat het voltallig personeel van de mutualiteit "De Vrije Werklieden", vanaf 6.00 uur 's morgens in de bres sprong om talrijke leden, in de omliggende dorpen, te gaan ophalen; en dat het voltallig bestuur van de LBG van Tienen en Omstreken, onder voorzitterschap van Senator Dr. Paul Vandermeulen, van 's morgens vroeg tot 's avonds laat, de "karavaan" heeft begeleid.

Bij aankomst te Sint-Martens-Latem werden we door de cars naar respect ie

Elise SIMONS-BOESMANS (Tienen)

7

GE

IJllfJHE/fJ


We spreken meestal van nervositeit als iemand een gespannen, gejaagd gevoel heeft. Veel voorkomende klachten als iemand nerveus is, zijn: zich. altijd moe voelen, hoofdpijn, pijn in de nek en de schouders, slecht slapen, nachtmerries hebben, zich volstoppen met eten of helemaal geen trek hebben, onrustig, prikkelbaar zijn, zich niet kunnen concentreren, misselijkheid, duizeligheid. Een gevoel van spanning hoort bij het dagelijkse leven, bijvoorbeeld bij het leveren van een extra inspanning of goede prestatie. Het kan echter zijn dat de spanning aanhoudt en dat u deze als te onaangenaam ervaart. De spanning kan u dan belemmeren in uw dagelijk functioneren. Het is dan belangrijk de oorzaak van de spanning op te sporen en hiervoor een oplossing te vinden. . Nervositeit kan worden veroorzaakt door problemen op het werk of in het gezin, door een belangrijk examen, een plots sterfgeval een ernstig ongeluk of door andere voorvallen die u uit uw evenwicht brengen. Teveel koffie drinken kan echter ook leiden tot nervositeit. De coffeïne in de koffie kan gespannenheid, hartkloppingen, bloeddrukverhogingen en slapeloosheid veroorzaken. Ook grijpen veel mensen naar een sigaret. De nicotine in de sigaret kan echter hartkloppingen, duizeligheid en misselijkheid veroorzaken. Als u last hebt van nervositeit bestaan er een aantal tips die u kunnen helpen ervan af te komen : - neem niet teveel hooi op uw vork. Vraag wat écht belangrijk is en wat persé vandaag moet gebeuren; - blijf niet alleen zitten piekeren, maar bespreek problemen met een ander; - probeer alles eens op een rijtje te zetten en schrijf dit ook eens op;

8

- ga ontspannensoefeningen doen, bijv. yoga - tai-chi; - neem wat meer rust en zoek ontspanning, bijv. zwemmen of tuinieren; - zorg voor voldoende lichaamsbeweging en ga elke dag minstens een uur de frisse lucht in; - probeer uw angst en verdriet te onderkennen en er over te praten met mensen die u vertrouwt; - probeer het betrekkelijke in de dingen in te zien. Humor is het beste wapen tegen spanning en narigheid. Kalmerende middelen kunnen uw problemen niet oplossen, maar hoogstens tijdelijk wat verlichting geven. In de apotheek zijn een aantal kalmerende middelen zonder voorschrift/recept te koop. Deze middelen zijn alleen bedoeld voor lichte vormen van nervositeit. Zoals gesteld zijn enkele middelen in de vorm van druppels of dragees zonder voorschrift te koop : - kruidenmiddelen : bijv. middelen die . bereid worden uit valeriaan, zoals dragees met valeriaanextract en valeriaantinctuur. Deze middelen werken licht rustgevend en als u de aanbevolen dosering gebruikt zijn ze niet versuffend of slaapverwekkend. (de tinctuur bevat 70 % alcohol). - homeopathische middelen : bijv. middelen met avena sativa ofpassiflora. De druppels bevatten tenminste 45 % alcohol. - Valnoctamide : een van valeriaan afgeleide stof die licht rustgevend werkt. Van valnoctamide zijn er, voor zover men de normale dosering gebruikt, geen bijwerkingen bekend. Geneesmiddelen zelf worden IOp voorschrift verkocht. Zij kunnen verschillende namen hebben. De merknaam is daarbij de fantasienaam die de fabrikant het middel geeft. De naam zelf, gene-

rieke naam, is de naam van de werkzame stof. Veel middelen bevatten dezelfde werkzame stof, vandaar de verschillende merknamen. De lijst van de merknamen die bij de werkzame lijst behoren is vrij lang. Het is uw apotheker die u kan vertellen welke merknamen bij de werkzame stof behoren. Toch altijd opletten met medicatie en/of zelfmedicatie. - Bij examenvrees is het vaak verstandiger geen geneesmiddel te gebruiken, omdat de spanning bij het examen hoort en soms zelf de prestatie verbetert. Heeft u toch behoefte aan een kalmeermiddel , neem dan iets waar geen alehol in zit, bij dragees met valeriaanextract. - Als kalmerende middelen volgens u onvoldoende helpen, ga dan zelf niet de dosering van het kalmeermiddel verhogen, doch win het advies in van uw apotheek en/of arts. - Bij zwangerschap en borstvoeding is advies van een arts bij spanning onontbeerlijk. - V66r u een geneesmiddel gebruikt lees eerst de geneesmiddeleninformatie die bij de verpakking zit. Enkele conclusies : - Hebt u last van nervositeit, probeer dan de oorzaak van de spanning op te sporen en hiervoor een oplossing te zoeken. - Kalmerende middelen kunnen uw problemen niet oplossen maar hoogstens tijdelijk wat verlichting brengen. - Gebruik kalmerende middelen alleen als het echt nodig is en niet langer dan twee weken achter elkaar. - In kalmerende middelen die zonder recept verkrijgbaar zijn, kunt u alleen gebruiken voor lichte vormen van nervositeit. - Bij ernstige spanningskiachten kunt u het beste advies vragen aan uw huisarts.

EEN VERZORGDE MOND KENT GEEN LEEFTIJD De tand des tijds ..• ook de mond ontsnapt er niet aan.


Aan de snijrand, waar de tanden over elkaar wrijven, slijt de buitenste glazuurlaag zeer langzaam weg. Een geel streepje komt tevoorschijn. Dit is het dentine, de binnenste tandlaag. De tandkroon onder het glazuur kleurt de tand geler. Het is dus normaal dat de tanden met de leeftijd donkerder worden.

Groeien mijn tanden echt uit?

Het kaakbeen waarin alle tanden staan krimpt. Het vermindert in hoogte en trekt het tandvlees met zich mee. Zo wordt de donker gekleurde wortel zichtbaar boven het tandvlees. Nu lijkt de tand langer en de goede bescherming van het tandvlees rond de wortel valt weg. Tussen de tanden worden de spleten groter. Daar blijven gemakkelijk etensresten achter.

Gaatjes ••.ook nog op mijn leeftijd?

Van gaatjes in de tandkroon heb je nu minder last. De tandwortel, die zachter is, wordt wel gemakkelijk het slachtoffer van tandcariës. Op de wortel verschijnt dan, meestal net boven het tandvlees, een bruinkleurde vlek. Tijd om naar je tandarts te gaan! Bescherm je tanden door te poetsen met een fluoridentandpasta.

En die losstaande tand ?

Als het tandvlees rood ziet, gezwollen is of bloedt, is dit een eerste waarschuwing. Het tandvlees is ontstoken! ' De tandplak en het tandsteen hebben zich tussen de tand en het tandvlees en vooral onder het tandvlees opgestapeld.Laat het niet zover komen! Enkel de tandarts kan het tandsteen verwijderen, maar jij kan met de juiste poetsmethode de tand reinigen en het tandvlees gezond houden. Een zachte tandenborstel en tandpasta met fluor zijn hierbij de juiste hulpmiddelen. Tanddraad en kleine borsteltjes zijn zeer handig om tussen je tanden te reinigen.

Laat ik ze niet beter trekken ? Als je tand of tandwortel getrokken wordt, verdwijnt het kaakbeen waarin de tand vaststond. Wanneer je alle tanden laat trekken, verdwijnt het volledige kaakbeen in de loop van de volgende jaren ... onopgemerkt. Dit proces gaat sneller in de onderkaak dan in de bovenkaak. Ook in het geval je een tandprothese draagt, merk je dit bótverlies wél. Er ontstaat een ruimte onder het gebit, je tandprothese komt gemakkelijk los. Het verlies van het kaakbeen heeft ook een grote invloed op de vorm van het gelaat. De lippen en de wangen worden minder ondersteund, rimpeltjes verschijnen, het gezicht valt in.

Een kunstgebit... misschien een oplossing! Met een vals gebit of een uitneembare tandprothese, worden de tanden én het verdwenen kaakbeen vervangen. Het aantal tanden op de plaat komt meestal overeen met het aantal verdwenen tanden. Als je alle tanden verloren hebt, bedekt het gebit in de bovenkaak, het verhemelte volledig. Zo zuigt de tandprothese goed vast. Het draagvlak voor het gebit in de onderkaak is veel kleiner, omdat de tong vrij moet bewegen. Een gebit in de onderkaak zal hierdoor het gevoel geven minder vast te zitten dan een gebit in de bovenkaak. Gezien het kaakbeen blijft verkleinen, komt er een ruimte onder je uitneembare tandprothese. Een regelmatige, aanpassing door je tandarts zet het gebit weer goed op zijn plaats, zo voorkom je pijnlijke drukplaatsen.

Die paar 'eigen tanden... houvast!

een prima

Als je nog enkele eigen tanden hebt, worden deze gebruikt als houvast voor je kunstgebit. Het uitneembare gebit, zoals een skeletprothese, steunt met haakjes op je eigen tanden. Vooral in de onderkaak geeft dit meer comfort en houvast. Aangenaam is ook wat de' tandarts noemt "de vastzittende tandprothese" : op gezonde, verzorgde tanden of tand-

wortels wordt de kroon, de brug of de stifttand vastgezet met cement. Ook implantaten kunnen een oplossing bieden als nog voldoende kaakbeen aanwezig is. Zij groeien in het kaakbeen vast en vervangen de tandwortels. Ze zijn dan de pijlers voor zowel de vastzittende als de uitneembare oplossing. Een perfecte mondhygiëne is wel vereist.

Verbond der Vlaamse Tandartsen vzw

MISKENDE KWAAL·

.HOOFDPUN 80 à 90 miljoen mensen lijden aan hoofdpijn. Hoewel je er niet aan dood gaat zoals aan kanker of AIDS, is het geen pretje. Dit is het evenmin voor de Europese Unie, die door deze kwaal jaarlijks 10 miljard ECU verliest. Deze cijfers, ons ter beschikking gesteld door de Europese Hoofdpijn Federatie (EHF) , klinken verbazingwekkend. Naar verluidt zou de samenleving onvoldoende belang hechten aan het verschijnsel hoofdpijn. De meeste hoofdpijnlijders kopen eenvoudig pijnstillers die bij de apotheek te koop zijn. Vaak leidt deze zelfmedicatie tot het ondermijnen van de gezondheid. Van diegenen die een arts raadplegen zou ongeveer 20 % teveel medicijnen gebruiken, die de patiënt nog meer hoofdpijn bezorgt. Meestal gaat het om ernstige kwalen ingevolge van stress. Deze laatste probeert men te remediëren met slaap- en kalmeermiddelen. Dergelijke middelen behandelen echter alleen de symptomen, doch veranderen niks aan de oorzaak van de stress zelf. In het Europa - de vroegere Sovjetunie meegerekend - verrichten zo'n 78 instellingen onderzoek over hoofdpijn, waarvan 45 in de Europese Unie. Slechts "17 % van deze instellingen ontvangt subsidies van een regering of universiteit. (Bron nr.88)

Europabericht,

sept.

1994,

9

CARNAVAL

•• • •

EEN TIJD VAN SMULLEN EN DOLLE PRET Zowel Vlaanderen als Wallonië hebben een grote traditie in het vieren van carnaval in de periode februari-maart. Het is eigenlijk een mengeling van heidense en christelijke gebruiken : het volk viert het einde van de winter en doet zich nog één keer te goed aan voedsel en drank vooraleer de (halt)vastenperiode begint.


In Vlaanderen ligt het hoogtepunt van de carnaval viering ondermeer in Aalst met dagen- en nachtenlang vertier in carnavalstoeten waarin politici sarcastisch worden uitgebeeld of met de optocht van de "voil Jeannetten" een groep luidruchtige travestieten.

Ook het carnaval van Oostende is internationaal befaamd door· zijn "Bal du Rat Mort". Het is één van de grootste en meest grandioze carnaval bals in Europa. Reserveren is hier een must.

De carnaval feesten in Wallonië hebben door de jaren heen een naam en faam opgebouwd die onze grenzen ver overschrijden. Ere wie ere toekomt : in de eerste plaats is er het carnaval van Binche, dat al uit de XVI eeuw stamt. Zes weken lang wordt er feest gevierd in het stadje, met als hoogtepunt de drie "vette" dagen en natuurlijk vooral "Vette Dinsdag", met een hele reeks stoeten, rondelen, het rituele sinaasappelen gooien en (dat als zoenoffer geldt) en de aloude dansen van de Gillis. 10

Andere belangrijke carnavaltradities vinden we terug in de Oostkantons, met aan de ene kant het Rijnlandse carnaval waarvan Eupen het meest markante voorbeeld is en daarnaast het Waals Carnaval zoals bijv. het feestgebeuren in Malrnédy.

(Foto Marc Colpaert)

Evenmin mogen ze Fosses-la-ville vergeten waar zeker de prachtige kostuums van de "Chinels" opvallen en Stavelot waar iedereen heel veel plezier beleefd aan de grappen en fratsen van de "Blancs Moussis" met hun lange ronde neuzen.

Gelegenheid te over dus om dat carnavalgebeuren te komen meebeleven. Carnaval feesten zijn zonder meer hoekstenen van ons folkloristisch erfgoed. Voor onze gelovige betover-overgrootouders moet de vastentijd heel wat betekend hebben : veertig lange dagen geen boter, geen eieren, geen lekkernijen, nauwelijks vlees, slechts één volle maaltijd per dag, verstervingen doen, niet lachen, niet dansen - en een gevoel van angst en wroeging als je tegen die regels zondigde. Begrijpelijk waarom de dag vóór Aswoensdag nu nog "Vette Dinsdag" heet. De dag (en later de drie dagen) en de avond vóór die strenge tijd begon, wou men zich nog eens aan eten en drinken te goed doen en dolle pret maken. Een explosie van spontaan, volks vermaak, waarbij ook veel opgekropte rancunes tegen wantoestanden, overheden en rijke lui werd afgereageerd onder de veilige bescherming van een" mombakkes" . Eeuwenlang was "Vette Dinsdag" op het Vlaamse platteland een rustdag. In de vroege namiddag verkleedde "het volk" zich zo potsierlijk mogelijk met oude, gescheurde en uitgerafelde wambuizen, rokken, jassen, hoeden en slaapmutsen. Vele mannen dosten zich uit als vrouwen en omgekeerd. Anderen veranderden zich in dieren, narren of duivels. Stoetsgewijs ging het zo van herberg tot herberg, dansend, schreeuwend en zingend! Voorbijgangers en toeschouwers werden geplaagd en uitgescholden en voor schut gezet en dorpsnotabelen of kwezels waren het voorwerp van publieke spot. Eertijds had ieder dorp en elke wijk zijn stoet en verliep alles spontaner maar was ook veel uitgelatener en ruwer en stouter, waar we vandaag elkaar onder de confetti bedelven,

gooide men vroeger probleemloos rotte eieren tot politieverordeningen daar een einde aan maakten.


Het smullen en het rondgaan met de rommelpot zijn twee vastenavorrdgebruiken die vandaag helemaal verdwenen zijn. Vóór de vastentijd begon wou men zich nog eens tegoed doen en vooral bederfelijke voedingswaren verder opgebruiken. Dat waren vooral eieren, boter, spek, kaas en worst. Vandaar het gebruik om pannekoeken te bakken. In Limburg waren het veelal spekpannekoeken of kruidenpannekoe-' ken (telkens gemaakt van boekweitmeel. In de laatste pannekoek zat paardebloem, hondsdraf, kamille, boerenwormkruid en andere kruiden verwerkt). Elders verwerkte men de voorraad tot smoutbollen of wafels of at men zich te barsten aan ham, spek en worst. Zo vormde (en vormen) in Antwerpen worstebroodjes de populaire vastenavondkost. Welgestelde burgers smulden thuis in familiekring en de dienstboden mochten mee aanzitten. Wie geen geld bezat kwam ook aan zijn trekken. Eeuwenlang bestond in Vlaanderen de gewoonte dat verklede volwassenen en kinderen vóór Aswoensdag in groepjes van deur tot deur gingen "bedelen". Daarbij zong men liedjes en begeleidde men zich op de rommelpot. Bewoners die niet wilden geven werden getrakteerd op een koorzang van beledigingen en verwensingen. Na de rondgang werd de buit verdeeld zodat iedereen kon smullen. Sommigen verkochten hun buit om met het geld de herberg in te trekken. De waaier van vastenavondgebruiken was heel ruim. Sommigen zijn .nu nog ingebouwd in de huidige carnavalaktiviteiten, terwijl andere her en der verspreid nog voorkomen of helemaal zijn verdwenen. Zo was het bekendste "het gansrijden" in de Antwerpse poldergemeenten (nu nog in Zandvliet, Berendrecht en Stabroek) en het "keizerrijden" dat lang geleden ook in Limburg druk werd beoefend. Op vele plaatsen in Brabant en in de Kempen amuseerde men zich dezelfde avond met een op het gansrijden gelijkend vermaak : het haanslaan of haankappen. Binnen een bepaalde tijd moesten de geblinddoekte spelers om beurt

(Foto Marc Colpaert}

"Ambiance niet stuk te krijgen "

proberen met een sabel een kop afslaan van een dode (vroeger levende) haan, die in een opgehangen mand ging. De supporters mochten enkel met "heet" en "koud" aanwijzingen geven. Dit gebruik geldt nog altijd in plaatsen zoals Lutlommel, Gerhees, Geneberg en Kwamol. In Maasmechelen en Boorsem bestond nog tot in de 1ge de "vrouwluiverkap". Ongehuwde mannen konden een opbod doen op alle "jonge dochters" en "weduwen". De hele opbrengst werd nadien opgedronken. Of de mannen alzo aan een vrouw kwamen is niet geweten. Een feest dat aanvankelijk op vastenavond plaatsvond en later naar de laatste zondag van februari verschoven werd is de bekende Geraardsbergse "krakelingenworp" (lekkerkoek, maar vroeger ook droge haring en sinaasap-

pelen). Vóór de krakelingenworp is er een kleurrijke stoet met folkloristische en historische groepen, fanfares en notabelen die van de Geraardsbergse Grote Markt naar de kapel op de Onderenberg klimmen na een glas wijn met een levend visje erin (één grondel) te hebben doorgezwelgd. Na de worp wordt om 20 uur een grote ton pek in brand gestoken dat in alle omliggende gemeenten - het vormt het hoogste punt - wordt gezien. Deze tonnekensbrand is het bekendste overblijfsel van een zeer oude vastenavondtraditie die ook in Zuid-West Brabant, Zuid-Oost Vlaanderen en Limburg in ere werd gehouden. Onder deze vuren schuilde een diepe symboliek. Vastenavond is immers het einde van de winter en het begin van de "heropstanding" . Het vuur verdreef de boze geesten en zette alles aan tot vruchtbaarheid. Wie graag dichtbij wil men bij de markt 63

het carnavalgebeuren van meemaken kan info bekoToeristische info - Graste lOOO Brussel (Tel.

02/504.03.90).

P.D.R.

11

MUSUEUM INDUSTRIELE ARCHEOLOGIE Het stedelijk Museum voor "Industriële Archeologie en Textiel (MIAT), in Gent, 18 jaar geleden opengegaan, is verhuisd naar een gerenoveerde fabriek aan de Minnemeers te Gent.


De oude fabriek beslaat vijf verdiepingen van elk 1000 vierkante meter. Het museum herbergt een reeks unieke voorwerpen en machines die tot de Vlaamse industriële geschiedenis behoren. Doch blijft het niet bij : het is geen museum dat uitsluitend aan de techniek is gewijd, ook de werken leefomstandigheden van de bevolking vanaf het einde van de 18e eeuw zijn niet vergeten. De bovenste verdieping is voorbehouden voor pre-industriële machines (1750-1900). Het paradepaard vormt daarbij de Twijnmolen van 1782. Daaronder komt de 20ste eeuw aan bod : een limonade- en lederfabriek, alsook een drukkerij. De inboedel werd verworven uit over de kop gegane fabrieken.Op de derde verdieping stelt het nieuwe museum aanschouwelijk voor hoe de massaproduktie gebeurde in een katoenfabriek van de 1ge eeuw. Voorts zijn er voorbeelden van de reclame en de distributie van de produktie. Op het gelijkvloers staan er. stoommachines en stoomturbines.

Tot slot is de kelderverdieping ingericht als tentoonstellingsruimte voor aspecten van het dagelijks leven, zoals de kinder

arbeid van 1800 tot 1914 en over uitvindingen. P.D.R.

In november van vorig jaar verstuurde . bestemming te bereiken. Iets sneller gaat het in Spanje. Daar is een brief de Europese Consumentenorganisatie maar 4,36 dagen onderweg. (BEUC) op twee verschillende dagen In Italië is de gemiddelde reistijd van 6.240 postzendingen tussen dertien een brief 4,35 werkdagen. Zelfs in grote Europese steden. Hiervan is "snelle" landen duurt het nog gemiddeld slechts 53,2 %, drie werkdagen na drie werkdagen alvorens de brief bij de verzending op zijn bestemming aangegeadresseerde in de bus komt. In Duitskomen en 12,9 % was vijf werkdagen land heeft men 2,98- , in Frankrijk na verzending nog niet terecht. Verder zijn 64 brieven, dat wil zeggen 1 % van 3,03- , en in Luxemburg heeft men 3,04 werkdagen nodig. Dat is nog het totaal, gewoon zoek geraakt. Wie weet komen die ooit nog op hun bijzonder lang omdat het tenslotte toch gaat over een verzending tussen grote bestemming aan. Want vijftien brieven steden. die in november 1993 in Portugal werMen kan zich afvragen welke onderden gepost met bestemming Denemarken zijn daar eindelijk aangekomen in zoeksresultaten men bekomen had indien men de brieven van- en, naar kleine .... maart 1994! gehuchten bad gestuurd v~n de gemeenschap. Langzaam aan schijnt ook het moto van de Griekse posterijen te zijn : een in Griekenland geposte brief doet er ge- Volgens het onderzoek is er bovendien middeld 5,41 werkdagen over om zijn sprake van een achteruitgang. Zo had

een Zwitserse brief in 1990, 3,1 werkdagen nodig om zijn doel te bereiken en in 1993 .... 4,40 werkdagen. Dit wordt verklaard doordat er sinds 1991 twee soorten tarieven bestaan. Een duurder en een goedkoper. Dat laatste gaat langzamer omdat het ook het meest wordt gebruikt.

LANGZAAM

12

AAN ...

Ook de posttarieven verschillen heel sterk van land tot land in de Europese Gemeenschap en er zijn zelfs verschillen in de tarieven voor de post binnen en buiten de gemeenschap. Zo gebeurd het dus vaak dat brieven te veel of te weinig gefrankeerd worden. Dit levert in beide gevallen winst op voor de posterijen. Bij het laatste geval krijgt de verzender zijn brief terug of moet de geadresseerde, voor een zending die dagen te laat aankomt, strafport betalen.

ENKELE GEGEVENS OVER ZELFMOORD


België heeft naar verhouding een hoog zelfmoordcijfer. Men schat zowat gemiddeld 7 per dag. Op jaarbasis zou dit zowat 23.600 personen betekenen. Onderzoek heeft uitgewezen dat er verschillen zijn naar leeftijd en geslacht. Zo noteert men bij mannen tweemaal zoveel zelfmoorden als bij vrouwen en het zouden vooral mannelijke 75 plussers zijn die er een einde aan maken. Ofschoon het zelfmoordgedrag door een veelheid aan faktoren wordt bepaald, mag worden verondersteld dat op oudere leeftijd depressieve neigingen, het geconfronteerd worden met financieel en materieel ongunstige levensomstandigheden, lichamelijke- en psychische ziekten en het alleen-zijn tot een verhoogd aantal zelfmoorden kunnen leiden. Het oplossen van conflictsituaties verloopt op latere leeftijd moeilijker en stresstoestanden komen veelvuldiger voor. Personen in weduwenstaat - vooral ouderen - zouden meer geneigd zijn om zelfmoord te plegen, dit wegens een hogere graad van isolatie. Daarnaast zou de zelfmoord bij mannen vaak samenhangen met problemen als opruststelling, werkloosheid en statusverlies. De impact van de weduwenstaat op zelfmoord zou minder groot zijn dan het verlies van de beroepsaktiviteit. Dit statusverlies krijgt een extra dimensie, wanneer de oudere in kwestie bovendien afhankelijker wordt van zijn omgeving, vaak als gevolg van lichamelijke aandoeningen : het fysisch gestel verzwakt, de intellektuele - het geheugen capaciteiten nemen af, men ziet en hoort minder goed, de mobiliteit wordt sterk beperkt. Vooral mannen zouden die afhankelijkheid minder goed verwerken. Dit leidt tot depressies met het gekende gevolg.

Het is niet steeds gemakkelijk om objectieve informatie over zelfmoord in te zamelen. Zelfmoord behoort immers tot de taboesfeer en sommige zelfmoorden worden niet alsdusdanig geregistreerd. Zo zouden o.a. een aantal verkeersongevallen best eens zelfmoorden kunnen zijn. Vaak wordt uit vrees voor reactie uit de omgeving door de nabestaanden de zelfmoord verzwegen.

BOEK INEEN NOTEOOP

DE MILDE DOOD In "De milde dood" verdedigt Maurits Verzele prof. em. RUG (organische Scheikunde) het recht van het individu om over eigen leven en dood te beschikken en om tot zelfdoding over te gaan als dit zich opdringt. Hij rekent vastberaden af met het maatschappelijk taboe rond dit ethische vraagstuk. Verzele gaat er niet lichtjes overheen. Hij meent, alvorens uitvoerig praktische methodes voor zelfdoding te beschrijven - 37 verschillende mogelijkheden - en de voor- en nadelen van elke techniek op te sommen, rustig de tijd voor ethische vragen. Daarenboven laat hij niet na "de kandidaat zelfdoder" te waarschuwen voor het onherroepelijke van zijn daad. Hij wil er vooral op wijzen dat zelfdoding omwille van liefdesverdriet depressiviteit geen geldig excuus is voor zelfdoding.

of

Dit boek richt zich dus niet tot jongeren maar wel tot mensen die hun einde zien naderen. Die oud of terminaal zijn en die niet hulpeloos overgeleverd willen zijn of afhankelijk gesteld worden aan de hulp van derden. "Alle hevige fysieklijden tengevolge van een terminal ziekte en verregaande afhankelijkheid van anderen zijn aanvaardbare motieven." Daarbij meent hij dat zelfdoding, liefst op een pijnloze manier en met respect voor de medeburgers verkieslijker is boven euthanasie (zelfdoding met hulp van derden). Voor lezers die hulp zoeken zijn de adressen van euthanasie verenigingen in 23 landen en aktueel bibliografische gegeven opgenomen. Dit boek kan een hulp zijn en de gedachten verhelderen over "de laatste deur". De Milde dood, Maurits blz., 450 fr.

Verzele, uitg. EPO, 1994, ISBN 90 6445 83 91, 135

Hoewel dus objectief cijfermateriaal VOORUITZICHTEN '95 ontbreekt, weet men vrij nauwkeurig - Bestuurders die zich op een rotonde het aantal (mislukte) zelfmoordpogingen bevinden hebben vanaf 1 januari voor- 7 per dag. rang. Of er een aangepast verkeersbord Daarbij weet men dat het risico op een komt is nog niet duidelijk. tweede poging groter is. Drie procent - Een busrit wordt vanaf 1 februari van die mensen zou het daaropvolgende 1995 een klein beetje duurder, zo bejaar door zelfdoding om het leven koslistte de raad van bestuur van de men. Vlaamse Verkeersmaatschappij "De De opvang en de behandeling van de stijgen met patiënten met een mislukte poging kost . Lijn". Schoolabonnementen 1 %, andere abonnementen met 1,5 %. de samenleving jaarlijks 1,2 miljard of De prijs van de biljetten blijft ongewij130.000 fr. per geval. zigd. De stadskaart (10 ritten) kost voortaan 260 fr. i. p. v. 250 fr. Een rit P.D.R. wordt dus 1 frank duurder.

13

HET MEMORIAAL PRINS KAREL Dit memoriaal wil de herinnering levendig houden aan Prins Karel (19031983), Graaf van Vlaanderen, Regent van België (1944-1950), op de plaats waar hij vanaf 1950 tot zijn dood in 1983 verbleef.


Het paviljoen van de prins was aanvankelijk een schamele mandenvlechterswoning, toen Koning Leopold 11 in 1902 de eerste percelen van het Koninklijk Domein in Raversijde bij Oostende kocht. In 1950 betrok Prins Karel de kleine villa. Infeite was Leopold 11 de grondlegger van het domein die er in 1904 een eerste chalet en tuinpaviljoen bouwde.

"Salzwedel-Neu" als onderdeel van de langs de Belgische kust. Na hun vertrek, blijft het domein dat 17 hectare groot is, in vervallen staat achter. Atlantikwall

De Prins biedt zelfs de stad Oostende zijn domein te koop aan. De stad wordt eigenaar en de Prins behoudt het vruchtgebruik tot zijn dood in juni 1983. Door die verkoop werd evenwel de realisatie van het domein Raversijde mogelijk en werd een stuk van de "Atlantikwall" voor het nageslacht quasi ongeschonden bewaard. Naast het eigenlijke Memoriaal dat een biografisch overzicht brengt van het leven van Prins Karel is op een ander gedeelte van het domein een openluchtmuseum ingericht met bunkers, loopgrachten en tunnels uit de beide wereldoorlogen. Sommige constructies werden in hun oorspronkelijke staat hersteld en met authentieke voorwerpen heringericht. Het is een unieke site voor West Europa omdat in de duinen van Raversijde zowel overblijfselen uit de eerste als uit de tweede wereldoorlog voorkomen.

Na de dood van Leopold 11 in 1909, verbleef ook zijn neef Albert regelmatig in Raversijde. Dan volgde de Eerste Wereldoorlog. Het Duitse marinekorps bouwde in de duinen de batterij "Aachen" (momenteel te bezoeken) uit als onderdeel van de Duitse kustverdediging in Vlaanderen. Na de oorlog toonde de Koninklijke Familie weinig of geen interesse voor hun eigendom in Raversijde. Pas in 1930 herontdekte Prins karel het domein dat deel uitmaakte van de Koninklijke schenking. Hij kocht verscheidene delen duinen aan. Tot slot zijn het domein de zomerresidentie van de Prins geworden.

Twee parcours, enkel onder begeleiding van ervaren gidsen voeren de bezoekers langs de militaire overblijfselen.

Wereldoorlog 11 vernielde echter veel. De Duitse troepen construeerden in de duinen van het domein hun battery

Het domein Raversijde biedt een reële meerwaarde voor het toerisme aan de kust. Naast het Memoriaal - open van 1

juli tot 15 september van 10.30 uur tot 11.45 uur en van 13.30 tot 16.30 en op Pasen, Paasmaandag, O.H. Hemelvaart, pinksteren, Pinkstermaandag, eerste en derde zondag van juli en 4de zondag van september 's namiddags (gesloten van 1 november tot 31 maart) kan men in dezelfde periode te Raversijde de Atlantiekwall met gids bezoeken. De kostprijs bedraagt voor het memoriaal 80 fr./persoon en 160 fr./persoon voor de Wall. Verder is er Walraversijde, een vlakbijgelegen archeologische site waar sinds 1991 de resten van het middeleeuwse vissersdorp Walraversijde worden blootgelegd (gratis) en het pare 1900, eveneens gratis, aangelegd als natuurreservaat in 1904. U kunt het domein bereiken via de Nieuwpoortsesteenweg (ruime parking) tussen Oostende en Nieuwpoort. Het adres en info is te bekomen in de Duinenstraat 147 te 8400 Oostende. Tel. 059170.22.85.

HET ULTIEME TRANSFER OP DE PLANKEN In 1992 verscheen "het ultieme transfer" van Hugo De Ridder, voormalig Wetstraat-journalist. In dat kontroversiële werk, die een schok teweeg bracht tot in de politieke wereld (wat de bedoeling was van de auteur) behandelt de Ridder de problematiek van de vergrijzing. Het is een soort Orwelliaanse fabel over een generatieoorIog in 2005. De pensioenen zijn onbetaalbaar geworden en de welvaartstaat wankelt onder het gezicht van de vergrijzing. Een kleine groep vitale bejaarden besluiten de stichting "wensdood" op te richten. Een altruïstische daad of zuiver cynisme? Het Mechels Miniatuur teater (MMT) meent dat binnen een aantal jaren de problematiek van de vergrijzing wanneer die niet goed wordt voorbereid, een ernstig generatieconflict kan teweegbrengen. Deze overweging heeft hen ertoe aangezet MMT-huisauteur, Mark De Bie,'. opdracht te geven de roman voor teater te bewerken. Het stuk komt er volgend jaar. De regie is in handen van Manu Verreth. De dramaturgie is van Marijke De' Roeck en de acteurs zijn Pierre Verreth (Renaat) en Hilde van Haesendonck (Carla).

"Memorial Prins Karel"

14

Foto P.D.R.

NA HONDERD JAAR TERUG IN BELG IE

PROEF DE SMAAK

Paul Gauguin, Frans schilder, beeld- . houwer, keramicus en graficus (Parijs 7/6/1848 en +op 8/5/1903 Markiezen eilanden) heeft een beslissende stempel gedrukt op de kunst in de 200 ste eeuw. Vlaanderen bezit de belangrijkste en Met zijn werk ontwikkelde hij vorm en meest gediversifieerde brouwerijtraditie kleur tot expressieve middelen. in Europa. Thans worden er in Vlaanderen nog meer dan tweeduizend soorPas in 1871 volgt hij zijn eerste schilten bier gebrouwen. Honderd jaar gelederslessen. Na onder invloed te hebben den: bezat de regio meer dan 2000 brougestaan van het impressionisme (Renoir , werijen. Sezanne, Monet, etc.) raakt hij onder


VAN HET VERLEDEN

de indruk van inheemse kunst en andere kunstuitingen waaronder deze van Vincent Van Gogh. Hij kwam uiteindelijk terecht in Tahiti waar hij zijn mooiste werken vol poëzie, rust, harmonie, schoonheid, gekenmerkt door het intense kleurgebruik realiseert.Slechts eenmaal bezocht Gaugin Paul ons land: in 1894 kwam hij naar België om in Brussel aanwezig te zijn op de opening van het eerste salon van de vrije estetiek, georganiseerd door kunstcriticus Octave Maus, waar werk van hem te zien was. Na honderd jaar blikt Luik terug op Gaugins werk dat tijdens het leven van de kunstenaar viermaal in België geexposeerd werd. Nog tot 15 januari 1995 presenteert een tentoonstelling in de Salie Saint-Georges de verschillende facetten van Gaugins creativiteit.

De kern van de tentoonstelling bestaat uit een zestigtal stukken van Gaugin zelf. Eén derde daarvan zijn schilderijen, olie op doek. Daarnaast staan in Luik negen skulpturen, de meeste in brons, maar ook enkele in hout en vier interessante keramische vazen. Verder zijn er litho's, akwarelIen, houtsnedes, enz. Op de tentoonstelling zijn tijdgenoten te bewonderen: Pissaru, Van Gogh, Henri de Toulouse-Loutrec, Rodin, Claudel, Theo Van Rijsselberghe, Henry Van de Velde en Meunier. Luik, Salie Saint-Georges, Féronstrée 86. Dagelijks open van 11.00 tot 18.00 uur. Woensdag van 19.00 uur tot 22.00 uur. Toegang: 250 fr. Fraaie catalogus, 192 blz. : 1.000 fr. Info 041/21.26.16. De NMBS biedt een speciaal combinatieticket "Trein-tentoonstelling", geldig vanuit elk Belgisch station.

Sinds 2 juli werd in Alveringem (Nabij Veurne) het nieuwe mouterij- en brouwerijmuseum "de Snoek" plechtig geopend. Het is ondergebracht in een schitterend gerestaureerde oude dorpsbrou-. werij, die als enige in Vlaanderen haar 19de eeuwse uitrusting bewaarde. De voormalige mouterij-brouwerij "de Snoek" werd in 1871 langs de Lovaart gebouwd naar een ontwerp van bouwmeester Medard Delanghe. Ze verving een oude brouwerij (waarvan de oudste vermelding dateert van 1767) die door de kanaal verbreding moest verdwijnen. Het oude mouterij- en brouwerijgereedschap, zoals de oude brouwketels, de gistingstonnen, de roerstokken, ... werden echter wel in de nieuwe mouterijbrouwerij hergebruikt. . Tijdens de Eerste Wereldoorlog lag de mouterij-brouwerij "de Snoek" achter het Ijzerfront, op het kleine stukje België dat niet bezet werd. Daardoor werden de koperen ketels niet door de bezetter geconfisceerd. Er werd dan ook op de traditionele manier in "De Snoek" gebrouwen tot in 1952. Niettegenstaande de hoge koperprijzen tijdens de Koreaanse Oorlog (19511953) werd de: koperrijke installatie toen niet uitgebroken. In 1989 werd de voormalige mouterijbrouwerij "De Snoek" door de V.Z.W. Westhoek-Monumenten in erfpacht genomen met de bedoeling deze prachtige site voor het nageslacht te bewaren en - na restauratie - voor toeristen open te stellen. De restauratie startte volop in 1991, nadat de mouterij-brouwerij door de Vlaamse overheid wettelijk beschermd werd als monument. Financiële middelen werden samengebracht van de Europese Gemeenschap, het Vlaamse Ge-

west, het Vlaams Commissariaat-Generaal voor Toerisme, de Koning Boudewijnstichting, de provincie West-Vlaanderen, de gemeente Alveringem en enkele sponsors. In het nieuwe mouterij-brouwerijmuseum kan de bezoeker zich vanaf 3 juli een uniek beeld vormen van de wijze waarop er in de vroege 19de eeuw gemout en gebrouwen werd én dit aan de hand van het gerestaureerde authentieke materieel zoals koperen brouwketels, een gietijzeren roerkuip, eeuwenoude gistingskuipen en -tonnen, een intacte mouteest, een antieke gasmotor, etc. In de tentoonstelling wordt tevens een beeld opgehangen van de (West-)Vlaamse brouwerijtraditie. Tot slot kan hij in de gerestaureerde oude herberg (die vroeger bij elke brouwerij hoorde) opnieuw het "Snoek"-bier degusteren, een bier van hoge gisting dat thans terug gebrouwen wordt met mout, hop, water en gist zonder filtering en met nagisting in de fles of vat. Het Mout- en Brouwhuis "De Snoek", gelegen op de grens tussen Vlaanderen en Frankrijk, op een boogscheut van de Noordzeekust, gaat als uniek mouterijbrouwerijmuseum ontegensprekelijk een grote toeristische toekomst tegemoet. Mocht u meer informatie wensen over dit initiatief, dan kunt u steeds contact opnemen met : vzw Westhoek Monumenten Fortem 40, 8690 Alveringem Vlaanderen - België Tel. (32)058/28.88.81. (VVV-Alveringem) Tel. (32)058/28.96.74 (De Snoek) Open: mei-juni-juli-augustus van 10-18 uur (za & zo van 14-18 uur) 16 februari-30 april van 10-17 uur. Toegangsprijs : 100 fr.; kinderen : 60 fr.; vanaf 20 personen : 80 fr. Altijd op afspraak!

groepen

15

"Is er nood aan een andere aanpak van de werking van de lokale afdelingen ?, luidde één van de vragen tijdens een studiedag van de Liberale Bonden van Gepensioneerden (LBG) op 14 oktober '94 in de Landsbond van Liberale Mutualiteiten over de toekomst van het soclaal-cultureeel vormingswerk.

lisme en van de groeiende commercialisering. Het individualisme leidt tot vrijblijvendheid. Mensen engageren zich niet meer op langere termijn. De geemancipeerde mens plooit terug in zichzelf. De zin om mee de samenleving te bepalen is te weinig aanwezig.

vastgeroeste bestuursleden dat ze vastgeroest zijn, verleg de norm, raadt Lauwers aan. De toekomst van het sociaal-cultureel vormingswerk in verenigingsverband ligt wel degelijk in een andere aanpak, een nieuwe managementstijl in de lokale afdelingen.

SOCIAAL-CULTUREEL Het sociaal-cultureel werk moet daarom mensen mobiliseren zodat ze geen apathische consumenten worden die enkel kwaad worden als hun geliefkoosd produkt weer eens duurder wordt. De commercialisering geeft dan weer aanleiding tot een klantenmentaliteit : mensen consumeren en doen niets meer zelf. De eigen verbeelding en creativi-

SOCIAAL-CULTUREEL DAAGD

HET VERBAND TUSSEN SOCIAAL-CULTUREEL WERK EN KIWI'S


In zijn inleiding verwees Guido Verbrugghe, Permanent Secretaris van de LBG naar de duidelijke verandering in de verwachtingen van de bevolking tegenover het verenigingsleven. De toegenomen waaier van toeristische, sportieve en culturele ontplooiingsmogelijkheden nopens sociaal-culturele organisaties om regelmatig vraag en aanbod te evalueren en om het concept "management" in hun werking te introduceren. Specifiek voor ouderenorganisaties speelt ook het gewijzigde beeld mee van hei begrip "leeftijd". De geestelijke groeikurve kan niet gespiegeld worden aan de lichamelijke ontwikkelings- en aftakelingslijn. Het geloof in de levenslange veranderingsmogelijkheid van mensen primeert. Het sociaal-cultureel vormingswerk kan in deze optiek een bijzondere rol spelen. Voorwaarde is wel dat deze maatschappelijke discipline niet langer wordt beschouwd als minderwaardig partner in het geheel van het menselijk ontwikkelingswerk.

WERK

UITGE-

Prof. dr. Jan Lauwers, docent UIAUFSIA riep de aanwezige kaderleden van lokale afdelingen op om zich niet te laten meeslepen voor het crisisgevoel dat de laatste jaren in sociaal-culturele verenigingen wel eens de kop opsteekt. Hij verwees naar Antwerpen '93 waar op de affiches de vraag stond "Kan kunst de wereld redden ?". Misschien kan kunst de wereld redden, antwoordt Jan Lauwers. "Maar het sociaal-cultureel werk heeft de wereld gered." Het sociaal-cultureel werk brengt mensen in beweging. Het biedt mensen kansen op overleg, op het verwerven van inzichten. Natuurlijk mogen we niet blind zijn voor de realiteit. Het sociaal-cultureel werk wordt geconfronteerd met de gevolgen van het toenemende individua-

16

WERK

VIER CULTUREN VAN EDUCATIE (1)

In een boeiende uiteenzetting maakte Prof. dr. Walter Leirman de deelnemers duidelijk dat het algemene begrip educatie meer is dan wat traditioneel omschreven wordt als les-geven. Walter Leirman onderscheidt vier culturen van educatie die hij omschrijft met spreken-

HEEFT DE WERELD teit wordt steeds minder aangesproken. Mensen hebben een gebrek aan symboolgevoel. Ze kunnen wel muziek beluisteren, maar kennen de noten niet. Ze kunnen niet omgaan met levensbeschouwing, hebben geen ontwikkelde smaak. Het sociaal-cultureel werk beschikt over middelen en mensen die zowel het burgerschap als de creativiteit kunnen aanwakkeren. Daarvoor is dan wel een andere strategische aanpak, een nieuw management vereist.

Het sociaal-cultureel werk heeft een aanbod. Het komt erop aan om dat aanbod te promoten. Ook de deelname aan het maatschappelijk leven moet verkocht worden. Zoals kiwi's, aldus Jan Lauwers. Zonder de sterke promotiecampagne naar aanleiding van de lancering van deze volstrekt nieuwe vrucht, zou de Vlaming nu geen kiwi's eten. Promotie is één element van de andere strategische aanpak. Een ander element is het ontwikkelen van thema's waarmee een ruim publiek wordt aangesproken. Daarnaast is ook een andere' organisatie van de lokale afdeling nodig. Niet meer de klassieke bestuursformule, maar een militante kern die projecten ontwikkelt op basis van een partiële inzet. Zeg aan

de termen: expert, ingenieur, profeet en communicator. Deze vier leerconcepten hebben ieder hun eigen specifieke kenmerken. De expert-cultuur plaatst de rationaliteit en het initiatief van de lerende centraal. Deze cultuur gaat ervan uit dat aan mensen kennis en deskundigheid wordt geboden als basis voor een autonome, goed-geïnformeerde en verantwoordelijke burgermaatschappij. De ingenieurs-cultuur stelt de vorming/opleiding die direct verband houdt met de werkplaats centraal. Het gaat zowel om training buitenshuis, voor zover die verband houdt met het werk als om 'on the job training'. De ingenieurs-cultuur bekommert zich minder om algemene vorming, waarden en zingeving. Het werkgerichte staat centraal. Het profetische educatief concept situeert zich op de grens tussen waardenoverdracht/bewustmaking en indoctrinatie. Daarbij bestaat de neiging van de profetische opleider om de werkelijkheid gekleurd door de eigen opvattingen en de eigen overtuiging te bekijken en de leerlingen op die manier te beïnvloeden. Waar bij de ingenieurs-cultuur er een tendens is tot integratie tussen leren en arbeid, bestaat bij de profetische cultuur een tendens tot integratie tussen leren/reflectie en actie. De laatste van het klavertje vier van de culturen is de communicatieve educatieve cultuur. Hierbij worden de leerlingen


deelnemers betrokken als experten van hun leefwereld en als partners in de communicatie. Het ervaringsgerichte leren staat centraal. Dit leerconcept vraagt tijd en geduld. Het houdt bovendien het risico in dat de mening, de kennis en de gevoelens van de deelnemers niet verrijkt worden met verschillende meningen, nieuwe kennis en de andere gevoelens die uit deze confrontatie kunnen ontstaan. De hamvraag na deze grondige en originele analyse van het begrip educatie is natuurlijk: Welke cultuur moeten wij kiezen. Al de beschreven culturen vertonen de neiging zichzelf als de meest geschikte te beschouwen voor de oplossing van de leervragen van deze tijd. Het antwoord van Walter Leirman is dat, wil een samenleving de educatie volop benutten en er alle vruchten van plukken; elke cultuur van educatie aan bod moet kunnen komen. Pas dan kan

VERANDERD

er voor alle leden van die samenleving sprake zijn van levenslange maximale leer- en ontwikkelingskansen. Iris VAN RIET Directeur Vlaams Centrum voor Volksontwikkeling (VCVO)(2)

(I) Leirrnan W. (1993) : Vier culturen van educatie, Leuven, Apeldoorn/Garant. (2) V.C.V.O. : Vlaams Centrum voor Volksontwikkeling

OUDEREN VRAGEN WOONZEKERHEID Het Vlaamse Ouderen Overlegkomitee (OOK) organiseerde in de maand november opnieuw de Week van de Ouderen. Van 14 tot 20 november stelde de Vlaamse Ouderen-, senioren-, bejaarden- en gepensioneerdenverenigingen hun werking in het teken van het thema "Woonzekerheid ook voor ouderen". "Niemand ontkent nog de wens van ouderen zolang mogelijk zelfstandig in hun vertrouwde thuismilieu te blijven wonen, of ze nu huurder of eigenaar van die woning zijn". Maar om dat ideaal te bereiken, moet de overheid haar beleid aanpassen. Het OOK stelde daarom in het vooruitzicht van de Week van de Ouderen een tienpunten-manifest op omtrent woonzekerheid. '" Het recht op wonen moet worden opgenomen in de Belgische grondwet en de Vlaamse woonkode (voor sociale huisvesting). Dat recht houdt in : een kwaliteitsvolle woning, zelfstandig én betaalbaar kunnen wonen. '" De overheid moet investeren in sociale woningbouw voor ouderen. '" In afwachting moet de woonzekerheid in de privé-huursektor verhoogd worden. Om de huurprijs betaalbaar te houden, moet er een huursubsidie komen voor ouderen die een onaanvaardbaar hoog aandeel van hun inkomen aan huur moet spenderen. Die huursubsidie is nodig zolang er onvoldoende sociale woningen voor ouderen op de huurmarkt beschikbaar zijn. De stijging van de huurprijzen moet worden beperkt door de koppeling van de huurprijs aan objectieve criteria voor de kwaliteit van de woning. Een verhoging bovenop de indexering kan alleen nog na een aanzienlijke verbetering van de woonkwaliteit. De woonzekerheid kan ook verhoogd worden door eenjarige huurcontracten enkel bij hoge uitzondering toe te staan. '" Aangepaste huisvestingsvoorwaarden kunnen bijdragen tot een grotere zelfstandigheid en, bewegingsvrijheid van ouderen. Het OOK stelt voor leningen mogelijk te maken voor ouderen die een nieuwe woning wensen te betrekken of de eigen woning willen verbouwen. Het verhuren van gezonde en aangepaste woningen aan ouderen moet fiskaal

aangemoedigd worden. Er is een beter o'ngevallen-preventiebeleid nodig. Ouderen moeten terecht kunnen bij gemeentelijke diensten voor advies en begeleiding bij de aanpassing van hun woning. Al die maatregelen moeten ook gelden voor ouderen die inwonen bij familieleden. '" Bejaardenwoningen moeten dichtbij dorps- of stadscentra gebouwd worden; anders moet gezorgd worden voor behoorlijke en aangepaste communicatiemiddelen (openbaar vervoer, telefoon, speciale parkeerplaatsen). Gettovorming mag niet. '" De overheid moet meer aandacht besteden aan de bestrijding van lawaaien milieuhinder in de woonkernen en vooral aan het gevoel van onveiligheid bij de ouderen, bij voorbeeld door meer wijkagenten op straat te laten werken en door een betere bescherming van de zwakke weggebruikers (fietsers en voetgangers) tegen het autoverkeer. '" De opname van ouderen in een rusthuis moet betaalbaar blijven. '" De kwaliteit van het leven in een rusthuis moet verbeteren : meer veiligheid en privacy op de eigen kamer, meer informatie en inspraak, ontspanning en animatie door deskundig personeel, opvolging van klachten door een onafhankelijk instantie. '" Het OOK gaat zelf de ouderen in Vlaanderen informeren over woonzekerheid en aanzetten tot meer eigen verantwoordelijkheid. '" Ten slotte gaat het OOK een seniorenlabel ontwikkeleh voor een seniorenvriendelijke woning. Samen met het OOK, drukken de LBG de wens uit dat het "recht op woonzekerheid " geen slogan is die zich enkel beperkt tot die ene week. Ouderen zijn en blijven volwaardige burgers in de samenleving en net als eenieder hebben zij gelijke rechten.

17

"DRUGGEBRUIK BQ JONGEREN" :


THEMA OOSTVLAAMSE ·Op 18, 20 en 27 oktober 1994 jl. grepen onze provinciale studiedagen plaats resp. te Sint-Niklaas, Gent en Geraardsbergen. Het "Hotel de Flandres" te Sint-Niklaas, de vergaderzaal der Liberale Mutualiteit Oost-Vlaanderen en de feestruimte van de Liberale Mutualiteit, afd. Geraardsbergen stonden borg voor een aangename accommodatie en werkruimteom deze manifestatiereeks van 3 dagen vlot en soepel te laten verlopen. Onze provinciale LBG Voorzitter, de heer O. De Pessemier en Ondervoorzitter, de heer F. De Coeyere hadden reeds maanden voordien alles in het werk gesteld om deze gelegenheden professioneel in te richten: De voormiddagen stonden in het teken van ons nationaal tijdschrift de LBGCourant. Vragen zoals hoe abonnementen werven en hoe de bestuursverantwoordelijke zelf een aktieve participatie aan die editie verlenen werd met de talrijke verantwoordelijken ten gronde uit behandeld. De heer P. De Raedt - Hoofdstafmedewerker LBG en stille kracht achter de LBG-Courant, schetste in een begeesterend betoog het ontstaan, evolutie en hedendaags profiel van onze seniorenkrant. Aan de hand van een extranummer "keek" de vergadering samen de publicatie in en had oog voor o.a. rubricering, lay-out, vormgeving, artikels en fotomateriaal.

LBG-KADERDAGEN

M. Van Hoey had een summiere vragenlijst opgesteld en 3 gelegenheidsgroepen "evalueerden" in een werksessie aan de hand van 3 grote formulieren specifiek vorm, inhoud en de publiciteit van de LBG-Courant. Markant en zeer nuttig waren de geformuleerde suggesties en constructieve voorstellen! De lunchen waren gastronomische voltreffers en de wijnkenners konden hun hartje ophalen aan deze finesses. De Bijzondere OpsporingsBrigades van de Rijkswacht Sint-Niklaas, Gent en Oudenaarde boeiden onze participanten met hun voordrachten "Druggebruik bij jongeren" . Begrippen zoals drugs, verslaving, dealersnetten, druggebruik in eigen streek & regio enz. werden fijn uitgelegd. De taak van deze rijkswachtteams vergt dan ook een bijzondere training, mentaliteit en ingesteldheid. Heroïne, shit, XTC-pillen enz. en hun te gebruiken instrumenten werden visueel aan de voltallige vergadering getoond. De finale rol van de opvoeder - ouder werd in de deze complexe materie Juist gesitueerd en beklemtoont. De taak van de grootouder in de relatievorming grootouder-ouder-kinderen werd dan ook maatschappelijk vooropgesteld. De vraagstelling van deze gespreksnamiddagen verliep zeer levendig, origineel en met kennis van zaken. De persoonlijke ervaringen van deze rijks-

"Evaluatie... " Foto F. De Coeyere

wachters was doorslaggevend animo van de debatten.

voor de

Onze "drug taking society" staat hier voor een grote en immense uitdaging in de toekomst terwijl politieke intelligent ia aan dit probleem voorbijgaan. Onze organisatie wou met dit onderwerp zeer discreet en voorzichtig onze ouderen aansporen tot denkwerk m.b.!. het overmatig medicatiegebruik in eigen rangen. Enkele senioren - verantwoordelijken kaartten dit aan en spraken uit hun persoonlijke levenservaring. Voor de eerste maal stelde LBG OostVlaanderen de namiddagactiviteit open voor belangstellenden - senioren. Deze organisatievorm bleek achteraf een ruim succes te zijn daar ongeveer een 30-tal senioren niet-bestuursleden deze 3daagse extra volgden. De voordrachtformule m.b.t. dit onderwerp en de dialoogmogelijkheden met deze rijkswachtteams staken schril af tegen de boulevardtelevisie die zo gretig deze onderwerpen laten consumeren. LBG OostVlaanderen wil dan ook in de toekomst deze problematiek opnieuw behandelen in een multidisciplinair perspectief. M.V.H.

"Constructieve voorstellen en suggesties ... " Foto F. De Coeyere

18

TAAL-WIJSHEDEN In ons hedendaags taalgebruik komen nog heel wat woorden voor die in de oudheid een vaste betekenis hadden. Hoewel wij ze soms gebruiken is voor ons die. betekenis of althans en/of de herkomst ervan zoek geraakt. Vandaar enkele "Taal-wijsheden".


Bij namen als Hercules, Adonis, Bacchus, leg je waarschijnlijk meteen een verband met de Grieks-Romeinse oudheid. Een Herculus werk is een groot, zwaar, reusachtig werk dat iemand moet verrichten dit naar de twaalf moeilijke werken die Hercules (HeracIes is zijn 'Griekse naam) moest uitvoeren. Adonis is nog altijd een naam toegekend aan een ongewoon knappe jongeling. Hij was eertijds een mooie kongingszoon uit Cyprus. Bacchus, een ander naam voor Dionysus, de God van de wijn, wordt nog steeds gebruikt wanneer wij bacchanalen of woeste drinkgelagen vieren. Horneros'oeuvre vormt een van de belangrijkste bronnen van informatie over de Griekse Goden en helden, die in een homerische (onbedaarlijke) doch of in een homerische (bovenmenselijke) strijd gewikkeld zijn.

In zijn werk, de "Odysseus", verhaalt hij de omzwerving van Odysseus die na de Trojaanse oorlog naar huis terugkeert. Onderweg heeft hij te maken met Goden, Godinnen en mythische wezens zodat hij er tien jaar over deed om zijn vaderland te bereiken. Vandaar dat men nog spreekt van een echte Odyssee, een reis vol gevaren.

Onder de belegeraars van Troje bevond zich Achilles die door een pijl in zijn hiel dodelijk getroffen werd. Vandaar het woord Achillespees en Achilleshiel. Zijn moeder had hem nochtans om hem onkwetsbaar te maken ondergedompeld in de Styckx, de rivier van de onderwereld, maar doordat ze hem bij zijn hielen hadden vastgebonden was hij daar kwetsbaar gebleven.

Troje zelf is natuurlijk ook beroemd om de bekendste krijgslist uit de geschiedenis - het beruchte paard, vandaar de uitdrukking "wie het paard van Troje binnenhaalt" brengt de vijand in huis. De aanleiding voor de Trojaanse oorlog

was een appel. Op een huwelijksfeest gooide Eris, de godin van ruzie en tweedracht, een gouden appel met het opschrift "voor de mooiste" tussen de gasten. Drie goddinen eisten de appel op en Paris, prins van Troye moest als scheidsrechter optreden. Hij koos voor Afrodite en nam als vergoeding de Schone Helena en nam haar mee naar Troje, maar ... Helena was met de koning van Sparta getrouwd. Hij trommelde zijn bondgenoten op om haar terug te halen : gevolg 10 jaar oorlog. Sindsdien is er bij elke ruzie een twistappel. Een ander mooi verhaal gaat over de reus Argus die over zijn gehele lichaam ogen had. Zijn taak bestond erin 10, het liefje van Zeus te bewaken die door Zeus vrouw Hera in een koe was veranderd. Zelfs als Argus sliep bleven er nog altijd ogen open. Vandaar iemand met Argusogen bekijken (achterdochtig opnemen) en een Argus is een helderziend mens of lastige bewaker. 6 jaar na zijn dood werd Argus in een pauw veranderd, die op zijn staart tot nu toe vele Argusogen heeft. Odysseus komt in contact met Sirenen. Dit waren vrouwen met een vogellichaam of vogels met een vrouwengezicht die met hun zoete gezang zeelieden naar hun eiland lokten, waar de schepen op de klippen liepen. Vrouwen te paard noemen wij Amazones. In de oudheid was het een volk van boogschietende vrouwen die in hun maatschappij geen mannen toelieten (wel bij exceptie alleen voor de voortplanting). Dan zijn er nog de furies - "in een furie schieten", romeinse afschrikwekkende wraakgodinnen die vooral meinedigen en moordemiars achtervolgden. Ook de Griekse God Pan, God van herders en kudden heeft zijn bijdrage geleverd. Wie hem zag werd door een panische angst bevangen. Doch er was niet altijd plaats voor angst en kwelling. Van, de Griekse God Zeus (bij de Romeinen was het Jupiter of Jovis) konden wij het woord joviaal over als het goed en aangenaam is. Als je je nestelt in de armen van Morfeus, dan gaje slapen. Morfeus was immers de God van de dromen. Vandaar

de naam morfine. Zijn vader was Hypnus. Toevallig, de God van de slaap. Van die naam kennen we Hypnose en de medische term voor alle slaapmiddelen "Hypnotica". Tot slot nog een sterk verhaal : Danaus had vijftig dochters, de Danaïden en zijn tweelingsbroer had 50 zonen. Dit leverde - toen kon het nog - een gedwongen bruiloft op maar : de Danaiden doodden hun kersverse echtgenoten. Als straf moesten ze tot in de eeuwigheid in de onderwereld een bodemloos vat vullen met water. Dif vat staat nog steeds als beeldspraak voor een altijd lege schatkist maar ook voor een onuitvoerbaar werk of opdracht of voor iemand die er altijd al zijn geld doorjaagt in een bodemloos vat.

NIEUWS UIT EUROPA In raadsvergadering te Brussel, dd. 15 juli 1994, keurden de twaalf landen van de Europese Gemeenschap de benoeming goed van de Luxemburgse eerste minister Jacques Santer om in januari 1995 Jacques Delors op te volgen als voorzitter van de Europese Commissie. Santer, gewezen advocaat, was gedurende 8 jaar leider van de Luxemburgse Kristelijke Volkspartij en werd in 1984 regeringsleider van zijn land. Hij begon zijn politieke loopbaan in 1972, als staatssecretaris voor sociale- en culturele zaken. Van 1979 tot 1984 was hij Minister van Financiën, Arbeid en Sociale Zekerheid. Hij is voor het Europees Parlement geen vreemde, gezien hij van 1975 tot 1977 er Ondervoorzitter was. Hij was van 1979 tot 1984 Europees Volksvertegenwoordiger en in december 1995 zat hij de Europese Raad in Luxemburg voor toen de Europese Akte tot oprichting van de binnenmarkt zonder grenzen werd goedgekeurd. In juni 1991 was hij voorzitter van de Europese Raad in Luxemburg waar de grondslagen in het Verdrag van Maastricht werden gelegd. Pittig detail : Op de Europese Raad in Korfoe (24 en 25 juni 1994) uitte Groot-Brittaniê zijn veto tegen de kandidatuur van Jean-Luc Dehaene als voorzitter van de Europese Commissie.

19


NATIONALE PLANTENTUIN 55 JAAR JONG

In 1826 werd de Koninklijke Maatschappij voor kruid- , bloem- , en boomkwekerij opgericht. Enkele jaren later werd een terrein verworven aan de Schaarbeekse poort in Brussel, tussen de Koningsstraat en de Zenne, in de volksmond "den Botaniek" genoemd. Het steeds drukker verkeer in Brussel en de groei van de aktiviteiten en de collecties van de plantentuin, maakten dat men naar een andere vestigingsplaats diende te zoeken. Dit werd gevonden in 1939 in het 92 ha grote domein van Bouckout in Meise. Dit domein behoorde toe aan Leopold 11.

Het kasteel van Bouckhout biedt onder-

dak aan een gedeelte van de administratieve diensten en dient als conferentie-, tentoonstellings- en koncertruimte. De zowat 150 personeelsleden van de plantentuin (20 plantenkundigen en landbouwingenieurs) zijn aktief in vier afdelingen. In twee onderzoeksafdelingen worden de hogere (zaadplanten en varens) en lagere (paddestoelen, mossen en wieren) planten bestudeerd. Een derde afdeling in de bibliotheek, dokumentatie en fotografie. Ten slotte is er de dienst der levende verzamelingen met serres, openluchtcollecties en parken.

De belangrijkste funktie van de plantentuin is de conservatie en het onderzoek van plantenmateriaal. Er is o.m. een ge-' nenbank waar de zaden van talloze planten onder gecontroleerde omstandigheden worden bewaard - 50 jaar en meer voor de FAO (Foot and Agriculture Organisation) houdt Meise zich bezig met collectie en veredeling (streven naar eetbare soorten) van wilde boonsoorten. Het domein van Bouckhout ligt te Meise op tien kilometer van Brussel vlakbij de grote ring en de A 12 autoweg BrusselBoom-Antwerpen. Tel. 02/269.39.05.

Drie vierde van het domein is als park aangelegd (vijver, kasteel, bossen). Daarnaast zijn er de botanische verzamelingen in openlucht. Men vindt er naaldbomen, het fruitcentrum met kleine bomen en heesters en een verzameling kruidachtige planten.

P.D.R.

Een serrecomplex van één hectare biedt onderdak aan meer dan tienduizend soorten tropische en subtropische gewassen. Elk van de serres biedt een globaal beeld van een werelddeel. In de kleine serres zijn de planten volgensverwantschap samengebracht. Paradepaard is de vochtige-tropische Victoria-serre met water- en moerasplanten, lianen en palmen. Tenslotte is er de verzameling nuttige gewassen (katoen, koffie, cacao, banaan, citroen en sinaasappelbomen). Ook de bibliotheek is wereldbekend.

(F%'s

P. BUYCK)

LBG-LIMBURG 20 JAAR "JONG" De vzw LBG-Limburg vierden met stijl hun 20-jarig jubileum in de feestzaal "Krekelhof" te Kuringen (Hasselt). Talrijke genodigden waren van de partij om dit gebeuren mee te maken. Na het "aperitief van het huis" volgde de openingsrede. De feestmaaltijd die daarop volgde mocht er zijn. 20

Na de "Suprême van Schotse zalm" op een hoedje van salade volgde een romig soepje. De hazerug Grand Veneur gereserveerd met krokketjes werd ten zeerste geapprecieerd. Uiteraard was er ook een dessert : Carrousel van Bavarois en koffie en gebak. Tijdens de academische zitting werd 20 jaar LBG-Limburg werking overlopen

en werden enkele mensen die zich gedurende al die jaren hebben beijverd in de bloemetjes gezet. Limburg zou Limburg niet zijn toen nadien een gezellig samenwijn volgde met een optreden van het volks-salonorkest "het Party-Ensemble". M.S.

Senior

ADVERTENTIE


HOTEL RESIDENTIE "DE GULDEN SPOREN"

In een oase van kalmte en groen, aan de Groeningekouter, in de onmiddellijke omgeving van het Kortrijkse stadscentrum, middenin een sfeervolle tuin, ligt de Senior Hotel Residentie "De Gulden Sporen". Het 4de verdiep werd zopas afgewerkt, en hierdoor komen opnieuw 16 appartementen ter beschikking!

Huur of vol pension mogelijk: huur vanaf 12.500 fr./maand, en vol pension vanaf 54.000 fr. per maand. Uitstekend restaurant! Een ideale plaats om van de vruchten van uw arbeid te genieten.

Voor inlichtingen: Mw N. Verstichele, directrice Gentsestraat 14-20, 8500 Kortrijk Tel. 056/20.12.80 - fax. 056/20.19.51.

HET VEROUDERINGSPROCES IN DE DERDE WERELD

In de ontwikkelde landen, is het aantal ouderen van 65 jaar en meer geleidelijk aan het toenemen en dit sinds verschillende eeuwen. In Europa en in de Verenigde Staten tellen zij vandaag de dag 12 tot 18 % van de totale populatie.

Ook in vele landen die in ontwikkeling zijn begint het probleem van de demografische veroudering zich te stellen. . Het is een feit dat de ouderen er minder talrijk zijn maar hun aantal neemt sneller toe dan in de ontwikkelde landen. In al de onderzochte ontwikkelingslanden bedraagt de stijging 3 % per jaar en de demografische projecties tonen aan dat deze stijging tegen de eeuwwisseling ca. 4 % zal bedragen. Deze algemene gemiddelden voor het geheel van de ontwikkelingslanden, vertonen nochtans belangrijke regionale en nationale verschillen. Naar onze schatting, zal het aantal hoogbejaarden in Azië en in Latijns Amerika, in ca. 35 jaar verdubbelen (van 5 % in 1990 tot 10% in 2025). Meer bepaald in het

Verre Oosten zal het verouderingsproces voor ernstige economische en sociale problemen zorgen. Het aantal actieve personen zou er immers constant dalen. Het betreft Japan, China, Zuid-Korea en Taiwan. Het proces van veroudering is vooral nauw verbonden aan de vruchtbaarheidsdaling. Hoe sneller de daling, hoe sneller het proces van veroudering. Anderzijds, houdt ze nauw verband met de overlevingskansen. In vele landen hebben ze zich toegespitst op alle leeftijdsgroepen in het bijzonder op de jeugd en de zuigelingen. De sterfte betreft vooral de jongens. Met de stijgende 'leeftijd stijgt vooral het aandeel van de vrouwen. In sommige landen noteert men zelfs twee maal zoveel vrouwen als mannen van 65 jaar. In landen in ontwikkeling, stelt men een grote diversiteit vast in de verhouding man/vrouw op leeftijd. In China, Zuid Korea, Brazilië en Mexico zijn er meer oudere vrouwen dan mannen. In bepaal-

de streken is er een beter evenwicht vast te stellen en zijn er zowat evenveel oudere mannen als vrouwen. Dit is het geval in Indië, Bangladesh en in Egypte. Dit laatste fenomeen verklaart zich doordat vrouwen in die landen een inferieur statuut hebben en derhalve een inferieur levenswijze met meer sterftekansen. In de ontwikkelde landen - als in de landen in ontwikkeling zijn het de oudere vrouwen die dus in hoge mate geconfronteerd zullen worden met gezondheidsproblemen, sociale problemen en economische problemen. Anders gezegd : het zullen vooral vrouwen zijn die met "leeftijd" af te rekenen zullen hebben. Zo zal het begrip "derde leeftijd" wellicht een exclusief vrouwenprobleem behelsen voor die landen naar de toekomst toe. P.D.R.

21

VORMINGSCURSUSSEN De Liberale Bonden van Gepensioneerden Antwerpen organiseerden in september twee vormingscursussen. Enerzijds ging het over "de gevaren binnenshuis" en anderzijds werd het "lekker en gezond eten" centraal gesteld.


Op de eerste cursus die doorging in zaal "De Meirminne" waren 34 verantwoordelijken van de Antwerpse gepensioneerdenafdelingen aanwezig. De vaststelling dat ouder worden gepaard gaat met lichaamlijke achteruitgang en een afname van mobiliteit, gezichts- en waarnemingsvermogen en dat onoplettendheid daarbij vaak aanleiding kan geven tot gevaarlijke situaties thuis, vormde het uitgangspunt van deze

DANSEN MET LBG-BRABANT

In navolging van de video vakantie en de zijdeschildersstage gaat LBG-Brabant een dans vakantie inrichten en dat van 24 maart tot 29 maart 1995.

Wat?

In een aangename omgeving met enkele vrienden dansen aanleren of verbeteren. Zowel squaredansen, salondansen, gemeensehapsdansen als volksdansen komen aan de beurt. Onder leiding van ervaren lesgevers worden de geheimen van deze dansen uit de doeken gedaan. Verder zijn ook de traditionele ingrediënten vervat van onze seniorenvakanties, namelijk de ochtendgymnastiek, geleide wandelingen, initiatie in enkel creatieve technieken en een uitstap.

Waar?

Kasteel La Motte en Gée te Tihange. bekend om zijn goede keuken en zeer mooie omgeving. Voor zij die er al geweest zijn een aangenaam weerzien, voor zij die er nog nooit geweest zijn een aanrader.

Wanneer? Van vrijdag 24 maart tot woensdag maart.

29

Prijs? Van 4.525 fr. (tweepersoonskamer zonder toilet) tot 5.424 fr. (één persoonskamer met toilet). Cursus en uitstappen inbegrepen.

Inlichtingen

?

LBG-Brabant, Koninginneplein 51-52 1030 BRUSSEL Tel. : 02/209.49.05 (Liliane Vannieuwenborgh of Dirk Deceuninck).

22

ANTWERPEN

cursus. Een ingenieur van het veiligheidsinstituut bracht een uiteenzetting over gevaarlijke situaties binnenshuis, waaropde cursisten een bezoek brachten aan het instituut zelf waar zé de theorie aan de praktijk konden toetsen. Nadien werd er nog aandacht besteed aan Co intoxicaties. Ter verduidelijking werd dit thema nader toegelicht met dia's en videoprojector. Ook de cursus "lekker en gezond eten" kende een reuze succes. Deze werd in Boom, Mechelen" Geel en Antwerpen gegeven. Hier werd, zoals de titel zegt aandacht besteed én aan gezondheid én aan lekker eten. Uitgangspunt hier was

ST .-PETERSBURG BALLET ON leE

de vaststelling dat onze vaak ongezonde levens- en voedingsstijl oorzaak zijn van heel wat moderne hart- en vaatziekten. Voor dit alles werd een beroep gedaan op en regentes huishoudkunde. Aan de hand van een diareportage kon zij op een boeiende en interessante wijze de participanten de juiste informatie verstrekken. Om het geheel af te ronden kregen de cursisten zelf tips mee voor verantwoorde en lekkere recepten voor o.a. diabetici en cholesterollijders. Beide cursussen werden door allen als zeer nuttig en leerrijk geëvalueerd. A.V.

WEST-VLAANDEREN VEILIG

In 1993 was het eindelijk zover. Het St.-Petersburg Ballet on lee bracht een uniek, hoogstaand cultureel evenement in ons landje. Zes uitverkochte voorstellingen stonden op het programma in het Sportpaleis van Antwerpen. Uit een enquête achteraf bleek dat 90% van de kijkers bijzonder geïnteresseerd waren om het St.-Petersburg Ballet on lee terug te zien. Hoera, het is zover!!! Het St.-Peterburg on lee komt voor de tweede keer naar ons land. En opnieuw neemt L.B.G.-Limburg deel aan deze primeur. Na een succestoer doorheen Amerika, brengt het St.-Petersburg on lee in Antwerpen de Europese première van een totaal nieuw progamma. De lokale afdelingen van de provincie Limburg kunnen alvast de volgende datum noteren : donderdag 23 februari

1995. Voor meer inlichtingen kan u terecht bij ons provinciaal secretariaat : Geraetsstraat 20, 3500 Hasselt Tel. 011122.79.02 (vragen naar Jos of Marina). M.S.

Binnen de campagne "Zeg eens Senior" , die het provinciebestuur West-Vlaanderen in oktober 1993 lanceerde in het kader van de algemene campagne, startte op 15 september het thema "veiligheid, mobiliteit en ruimtelijke ordening. De huisvesting en het ruimtelijk gegeven zijn belangrijke aspecten in het bestaan van de mens. Oudere personen zijn, meer dan de andere, afhankelijk van de woning, de woonuitrusting en de -omgeving. Een vertrouwde, goed onderhouden en veilige woonomgeving, zo stellen de initiatiefnemers, dragen bij tot een betere veiligheid en een groter veiligheidsgevoel. Degelijke, veilige en toegankelijke transportmogelijkheden verhogen de mobiliteit van Senioren, wat onontbeerlijk is voor een volwaardige deelname aan het maatschappelijk leven. Hier ligt een taak en eveneens een uitdaging voor de verschillende overheden om aan bovengenoemde items te partici peren. Alvast werd recent op Vlaams niveau een platform "wonen van ouderen" opgericht. Dit platform brengt mensen samen die beroepshalve of uit persoonlijke interesse begaan zijn met de problematiek van het wonen van Senioren. Het campagnethema "Senioren en ... wonen, ruimtelijke ordening, mobiliteit, vervoer en veiligheid, pastte in de algemene thematiek van de Seniorenweek "Woonzekerheid ook voor ouderen".

DERDE LEEFTIJDSCRISIS


Volgens het rapport van de wereldbond Averting the Old Age Crisis, waren er in 1990 nagenoeg een half miljard mensen of 9 % van de wereldbevolking ouder dan 60 jaar. Tegen het jaar 2030 zal dat aantal verdrievoudigen tot 1,4 miljard. Door de stijgende levensduur enerzijds en de dalende geboortecijfers anderzijds verouderen de ontwikkelingslanden tweemaal sneller dan vroeger het geval was en doen het aandeel van de ouderen in de bevolking snel oplopen. Als de huidige jonge werknemers de pensioenleeftijd naderen, zullen vier op elke vijf mensen van zestig en ouder in de ontwikkelingslanden wonen. De huidige pensioenstelsels zullen de voorgespiegelde pensioenen niet kunnen betalen. Bovendien veroorzaken ze buitensporige fiskale lasten,· die de ekonomische groei doen afnemen. In heel wat landen eet de belasting op de lonen, die de pensioenuitkeringen moet financieren, reeds een kwart van het geiniddelde loon op. Dat maakt het voor die landen moeilijker te betalen voor onderwijs, infrastruktuur en andere investeringen die tot de ekonomische groei bijdragen. Die problemen moeten volgens het rapport niet alleen de ouderen tot nadenken stemmen, maar ook hun kinderen en kleinkinderen, die toenemende lasten zullen te torsen krijgen.

De landen zouden die problemen kunnen voorkomen door hun pensioenstelsels te diversifiëren en daarbij meer de nadruk te leggen op persoonlijke besparingen en op een aktieve participatie van de partikuliere financiële sektor in het beheer van de pensioenfondsen. Het rapport suggereert dat de regeringen de belastingen op de arbeid en de pensioenuitkeringen aan de meer gegoeden zouden verlagen, en die mensen ertoe zouden aanzetten zelf meer voor hun oude dag te sparen. De wettelijke pensioenstelsels zouden sterker gericht moeten worden op een minimuminkomen voor de ouderen, vooral voor degenen die anders arm zouden zijn. Zulke hervormde pensioenstelsels zouden ook tot de ekonomische groei bijdragen door het sparen in de hand te werken.

KERSTMARKTEN Net zoals onze Oosterburen en onze landgenoten in de Oostkantons, hebben Brussel, Wallonië en nu ook Vlaanderen de charmes van de Kerstmarkten ontdekt : talloze kraampjes boordevol geschenken die iets te maken hebben met het kerstfeest : tafelversiering, kerstkribben, kaarsjes en noem maar op. Brussel, hoe kan het anders voor de Europese hoofdstad, heeft zo ook zijn traditioneel geworden "Europese Kerstmarkt" . Afspraak van 10 tot 12 december op de Grote Zavel. De 12 landen van de Gemeenschap zijn er present met hun mooiste traditionele kerstvoorwerpen in een warme en vriendelijke sfeer. In de Oostkantons zijn de stadjes en dorpen bij het naderen van het jaareinde in echte feeststemming. De Kerstmarkten met hun fraaie verlichting, heerlijke

parfums en schattige souvenirs en hun lekkere Glügwein, zorgen voor een onvergetelijke sfeer. Burg-Reuland, Eupen, Roeren, Bütgenbach, Kelmis, Sankt- Vith,... een telefoontje volstaat om te weten wanneer u waar moet zijn. In heel het land, van noord naar zuid, pakken tal van dorpen uit met Kerstmarkten, een prima vooraf om het eigenlijk kerstfeest in te zetten. Brasschaat, de Antwerpse kempen, Grimbergen, Leuven, Durbuy, Luik, Floreffe ... U zegt het maar. Info : Toeristische informatiebureau Grasmarkt 63 te 1000 Brussel 02/504.03.90.

-

NIET GERUST OP RUST Begin september werd een klachtentelefoon voor bejaarden die in een rusthuis verblijven opgericht. Deze "infofoon voor bejaarden in rusthuizen" - zo luidt de officiële titel - is bedoeld om alleen rusthuisproblemen te behandelen en te wijzen op de rechten en plichten van de bejaarden. De ontvangen klachten worden door de telefonisten van de inspectie voor bejaardenvoorzieningen van de Vlaamse Gemeenschap genoteerd en doorgegeven aan een inspecteur - er zijn er 15 - die de klacht met de rusthuisinstantie zal behandelen. Let op : Het gaat enkel om rusthuisproblemen. Andere "bejaardenproblemen" worden waar mogelijk doorverwezen. Daarbij mogen niet alleen bejaarden zelf bellen. Ook oproepen van familieleden en kennissen zijn welkom. Ook wordt de anonimiteit vim de bellers gegarandeerd.

Voor een oproep wordt enkel een zonaal tarief aangerekend. De rusthuistelefoon is bemand alle werkdagen van 9.00 tot 12.00 uur. In de namiddag is er een antwoordapparaat. Dit initiatief gaat uit van de Minister van Welzijn en Gezin, W. De Meester, en betekent een gemakkelijk toegankelijke aanvulling bij de nu al bestaande instrumenten voor de interne klachtenbehandeling in het rusthuis zelf (bewonersraad en het register voor suggesties, bemerkingen en klachten). Alle bejaarden zelf zullen een informatiekrantje krijgen en een informatieve affiche op elke afdeling van een rusthuis zal verplicht worden. Voor wie niet gerust op rust is in een bejaardentehuis kan terecht met zijn klacht op het nummer 078/15.25.25.

23

PENSIOENGELIJKHEID BEVESTIGD Het Europees Hof van Justitie in Luxemburg bevestigde het principe van de gelijke behandeling van werknemers in extralegale pensioenregelingen. Het nuanceerde zijn standpunt over de retroaktiviteit daarvan.


De Europese Kommissie deelde mee dat ze haar richtlijn van 1986 over de extralegale pensioenen gaat aanpassen aan de uirspraken van het hof. Door die uitspraken worden meerdere bepalingen immers o ntoepasbaar. In de wettelijke pensioenstelsels mogen onder zeer strikte voorwaarden nog een tijdlang enkele verschillen gehandhaafd worden tussen mannen en vrouwen. In bovenwettelijke pensioenen - bij voorbeeld de aanvullende pensioenen die ook veel Belgische werkgevers bieden niet. Dié pensioenen zijn te beschouwen als loon, en vallen dus onder het verbod van discriminatie in de loneri. Dat is de kern van de Barber-uitspraak van het Europees Hof van 1990. Die werd intussen al in tal van arresten en prejudiciële adviezen verfijnd.

BEDRIJFSBEZOEKEN

Brussel is lange tijd de eerste industriestad van het land geweest. De talrijke fabrieken, die met hun gereedschappen en machines een ritme gaven aan de geluiden van de stad werd het zwijgen opgelegd door de stille torens van kantoorgebouwen. En toch blijft een bescheiden vlam branden onder de as, want de ambachtelijke activiteiten blijven voortbestaan of vinden hun weg naar een nieuw leven : brouwers, chocolademakers, Iederbewerkers, drukkers, siersmeden, schrijnwerkers, ... smeden samen de instrumenten van de zo bijzondere Brusselse levenskunst. Om de zeer rijke industriële geschiedenis van het Brusselse Gewest aan te tonen werd door "La Fonderie" een programma-aanbod van bedrijfsbezoeken uitgewerkt. Deze vereniging, van het centrum voor de sociale en industriële geschiedenis van het Brussels Gewest, realiseert en organiseert dit programma. De in het nederlands gegidste bedrijfsbezoeken geschieden op een vaste daturn. Een reservering is dus noodzakelijk. Voor info en algemene voorwaarden tel. 02/410.99.50.

24

Ook deeltijdse werknemers mogen niet uitgesloten worden uit extralegale pensioenstelsels. Het gelijkheidsprinciep geldt dus ook voor deeltijdsen. In tegenstelling tot voltijdse werknemers kunnen retroaktief bijdragen betalen en pensioenrechten opbouwen, tot aan de datum van hun indiensttreding. Dit kan miljarden kosten aan de werkgevers die hun deeltijders geen pensioen toekenden. In een ander arrest kreeg een Brits bedrijf, Avdel Systems, dat de Barber case wou gebruiken om zijn werkneemsters 20 procent van hun pensioen af te nemen als ze niet tot 65 bleven werken zoals de mannen, lik op stuk van het hof. Omdat de regels tot aan de Barberuitspraak onduidelijk waren, geldt de gelijkheidsplicht pas vanaf 1990. Dus moet men vrouwen de rechten die ze voor 1990 opbouwden, niet ontnemen.

RAADGEVEND COMITE VOOR DE PENSIOENSECTOR Minister van Pensioenen, Marcel Colla, heeft besloten een raadgevend comité voor de pensioensector op te richten. Dit comité zal uit een plenaire vergadering en een bureau bestaan. De plenaire vergadering zal uit twintig effectieve leden betaan, voorgedragen door het OOK en zestien leden voorgedragen door de aan het Waalse Gewest toegevoegde "Conseil Adminitratief du Troisième Age". Vier door de "Conseil Consultatif Bruxellois" en twee door de Duitstalige "Seniorenrat". Ten hoogste vijf nederlandstalige en ten hoogste vijf franstalige raadgevers vormen het bureau. De vergadering zal adviesen moeten uitbrengen o.m. over de beleidsverklaring aan de Minister van Pensioenen; zal waarnemers moeten afvaardigen naar de adviesraden die in de Europese Unie zijn opgericht; zal de kwaliteit van de dienstverlening door pensioensadministraties ten behoeve van de gepensioneerden moeten evalueren, enz.

FLORALlEN 1995 Noteer nu alvast dat van 22 april tot en met 1 mei 1995 opnieuw de Gentse Floraliën zullen plaatsvinden. Deze vijfjaarlijkse prachtige tentoonstelling is aan haar 31 ste editie toe. Pas in januari 1995 zullen de organisatoren van de Floraliën die officieel luisteren naar de naam Koninklijke Maatschappij voor Landbouw en Plantkunde, kortweg de KMLP het "geheim" openbaren. Net zoals in 1990 hebben de Floraliën plaats in de Flanders Expohallen. Wellicht zal opnieuw in de grote hal een reusachtige binnentuin worden gecreeerd. Traditioneel krijgt wellicht de Azalea, Gents bekendste sierteeltprodukt, een ereplaats en zullen in de zes zij hallen tropische en subtropische planten, boomkwekerij, snijbloemen, en uiteenlopende buitenlandse sierteeltprodukten te bewonderen zijn. De Floralien- Voorzitter graaf de Kerckhove de Denterghem wilde wel al kwijt dat de bezoeker op de komende Floraliën een wandeling zal kunnen maken van 1,9 km over brede wandelpaden en dat er diverse rustpunten voorzien zijn. De

Floraliën worden in alle geval 300 m langer dan die van 1990. De eerste bloemmisten en siertelers zijn alvast aan de slag gegaan voor de komende Floraliën. De inschrijvingen voor de deelname aan deze grootse bloemenmanifestatie lopen nog begin januari. Over buitenlandse deelnemers is nog niets geweten. Toch lijkt het nu al zo goed als zeker dat Nederlandse, Deense en Duitse siertelers massaal aanwezig zullen zijn. Autocaristen en touroperators overstelpen de organisatoren nu al met vragen en naar verluidt zijn de eerste kaarten nu al de deur uit. De eerste dag zou een toegangskaart 700 frank kosten en de laatste dag 300 frank. De bloemen zien er dan ook al wat minder fris uit. Toegangskaarten aan verlaagde prijzen vermindering van 100 frank - zouden verkrijgbaar zijn bij globale aankoop van 100 kaarten. Info volgt nog.

Voedingswedstrijd .... Lekker, en toch gezond ... dere originele recepten voor een warme hoofdmaaltijd samen te stellen, die zowel vanuit culinair als diëtisch oogpunt (gehalte aan vetten, zout, vezeIs, ... ) als een festijn kunnen worden beschouwd.

Nochtans zijn gezond eten en koken geen onmogelijke opgave. En ook voor onze verwende smaakpupillen hoeft het geen flauwe bedoening te worden.

Het is belangrijk om een volledige beschrijving te geven van de bereidingswijze, met vermelding van de naam van het recept, de bereidingstijd, de ingrediënten (met inbegrip van specerijen, vetstoffen, kruiden, enz .. ), alsook de juiste hoeveelheden, de bereidingsmethode (beschrijving stap voor stap, met vermelding van het gebruikte materiaal - stoompan, grill, oven, ... , de vereiste temperaturen en de kooktijd).


Voortdurend wordt ingehamerd dat onze gezondheid ondermijnd wordt door slechte eetgewoonten (teveel vetten, onevenwichtige voeding ... ) met zwaarlijvigheid, hart- en vaatziekten, diabetes, kanker, enz ... tot gevolg.

Een beetje aandacht, een snuifje goede wil en een mespunt verbeelding volstaan om onze maaltijden evenwichtiger en gevarieerder te maken. Met dit alles in het achterhoofd richten de Beroeps- en Onafhankelijke, Liberale en Neutrale Ziekenfondsen een wedstrijd voor het beste keuken recept in. Deze wedstrijd, met als thema "Lekker en toch Gezond", richt zich tot iedereen die beseft dat een gezonde en evenwichtige voeding van levensbelang is. Men kan deelnemen door één of meer-

De smakelijkste én gezondste recepten worden bekroond met niet minder dan 100 waardevolle prijzen (waaronder 50.000 fr. voor de eerste prijs, 25.000 fr. voor de tweede prijs en 10.000 fr. voor de derde prijs). Bovendien is er een prijs van 25.000

frank voorzien voor een min-twintigjarige die het evenwichtigste en lekkerste recept instuurt. Om geldig te zijn, moeten de recepten vóór 15 februari 1995 (de poststempel geldt als bewijs) opgestuurd worden naar: Landsbond van Liberale Mutualiteiten Centrum voor Gezondheidspromotie VZW Livornostraat 25 - 1050 Brussel tel. 02/538.41.54. Naam, voornaam, geboortedatum, adres en beroep dienen vermeld op de rugzijde van elk recept dat wordt ingezonden. De resultaten van de wedstrijd worden uiterlijk op 30 april 1995 gepubliceerd.

EENMAKING De Europese eenmaking is en zal wellicht nog enige tijd een felbesproken thema blijven. Ook voor eenvoudige praktische aangelegenheden, is die eenmaking nog ver te zoeken. Over de invoering van eenvormige stekkers en stopcontacten, bijvoorbeeld wordt al jaren gepalaverd. Zonder resultaat evenwel. In de Europese Unie alleen al, vinden we nog altijd een twintigtal verschillende stekkers en stopcontacten. Men zegge het voort.

"Zonder woorden ... "

25

UURWERKBLOEMEN


De meest in het oog springende en tegelijk het meest elementaire is de klok die onze periodes van waken en slapen regelt, bepaald door het afwisselen van .dag en nacht. Het bestaan ervan wordt duidelijk als er tegen het eind van de maand maart overgestapt wordt op het zomeruur; gedurende enkele dagen missen de meeste mensen het uur dat hen a.h.w. ontnomen werd. Onze "klok" is ontregeld. Doch niet alleen de mens kent een persoonlijke tijdsindeling. Alle levende organismen; zo ook de plantenwereld kennen een "tijdsindeling" of hebben een dagelijks ritme. Bij bepaalde plantensoorten is dit fenomeen bijzonder opvallend bijv. door het regelmatig openen en sluiten van de blaadjes.

(cfr. vorige Courant - Pionier der Wetenschap) had dit fenomeen vastgesteld en als aardigheidje stelde hij een bloembed samen waarvan de bloemen op opeenvolgende uren open en toegingen. Deze natuurlijke bloemenklok oogstte veel succes bij de tuiniers van de 1ge eeuw. Wie uiteraard zijn klok wou gelijkstellen op het ritme van de planten had het lelijk mis. De meeste planten werken bij behoorlijk zonnig weer en dan nog.

De Zweedse Botanicus Carolus Linnaeus

Ook de breedtegraad waar de plant zich bevindt, in het noorden of zuiden, de oriëntering van de tuin, het plaatselijk klimaat, enz. zorgen ervoor dat "uurwerkbloemen" alles behalve nauwkeurig zijn. Het uurwerk dat in de stations prijkt zal dus nog niet zo snel vervangen worden door een heerlijk geurend bloemenbed.

000, AAO, ADD

?

De compact disc, die je in de winkel koopt bevat digitale informatie op de niet bedrukte onderzijde van het plaatje. Het proces van de digitale audio-techniek berust op het principe dat analyse akoestische geluidssignalen bij de opname omgezet worden in digitale numerieke computerinformatie. Dit noemt men de analoog-digitaal-omzetting. Nadien, bij de weergave, wordt het geluid, spraak of muziek in herkenbare akoestische signalen omgezet. Dit is de digitaal-analoge-omzetting. De compactspeler , zorgt zowel voor de optische lezing met een laserstraal, als voor de omzetting naar een analoog elektro-akoestisch signaal, dat via versterker en luidsprekers beluisterd kan worden.

naties

DDD

de analoog-digitale omzetting gebeurde bij het begin van de produktieketen. De opname werd op een digitale bandopnemer gemaakt en de montage ervan gebeurde met computer en de cd bevat digitale informatie.

AAD : de omzetting gebeurde pas helemaal op het einde van de produktieketen. De opname werd op een traditionele (analoge) bandopnemer gemaakt en gemonteerd met schaar en kleefband. Pas daarna werd het signaal in digitale informatie omgezet om op de CD te kunnen komen. ADD : de omzetting

Die digitaal-analoge-omzetting gebeurt dus thuis. Wat de klant niet kan weten is in welk stadium van het produktieproces de analoog-digitale omzetting gebeurde. Dit kan zijn bij de oorspronkelijke opname of bij de montage van de "mastertape" of bij de fabrikatie zelf van het CD-plaatje. Daarom werd een drielettercode ingevoerd, waarbij A staat voor Analoog, en D voor digitaal. Er zijn drie combi-

26

gebeurde in een lab ergens tussen de oorspronkelijke analoge opname en de fabrikatie van het digitale compactplaat je. Dit noemt men "digitally remastered". Er zijn diverse mogelijkheden. Zo kunnen bestaande analoge banden op een digitale band worden overspoeld, zodat de montage met de computer i.p.v. schaar en kleefband kan gebeuren. Of zo kan het geluid van oudere klankdragers (78 toerenplaten) of een oude grammofoon voor verdere manipu-

Toch heeft Linnaens een schema opgegeven: - om 3 uur gaat de haagwinde open - om 4 uur volgt de wilde schorsenier - om 5 uur is het beurt aan de wilde cichorei. Deze gaat dicht om 14 uur - om 6 uur komt de witte waterlelie die prompt sluit om 17 uur. - om 7 uur is het tijd voor het hersthooi - om 8 uur opent het duizend guldenkruid en sluit om 15 uur. - om 9 uur ontluikt de anjelier en sluit 's middags. - om 11 uur is het de beurt aan de melkdistel en aan de elfurebloem - om 14 uur schiet de scilla waker - om 16 uur tijd voor het koekoesbrood - om 17 uur bloeit de silene - om 18 uur is het de beurt aan de nachtschone - om 22 uur gaat de rodewinde open.

latie op een digitale band worden vastgelegd. Vooral bij ADD is er manipulatie. Dit laat het wegfilteren van ruis, krassen en andere onzuiverheden tot het toevoegen van stereo-effecten en het "opsmukken" van de klank mogelijk. Nu waren en/of zijn de analoge opnamen niet slecht. De studiobanden zijn steeds van de beste kwaliteit maar een vinylplaat en een piek-upcel slijten; dus er kan kwaliteitsverlies optreden. Dit is niet het geval bij een compact-disco - Muziek Zien, deel I, Artis-Historia, Pasirn 1985 - Omtrent CD's - brochure Fnac - Philips.

P.D.R.

PIONIERS DER WETENSCHAP 100 JAAR GEBROEDERS LUMIERE


Louis Lumière en August Lumière werden op respectievelijk 5 oktober 1864 en 19 oktober 1862 te Besançon, Frankrijk geboren als. zonen van een Franse fotograaf, die in 1881 in Lyon een fabriek voor fotografische platen begon. Toen de zaak bijna failliet ging ontwikkelt Louis een nieuw procédé dat het tij deed keren. Onder zijn leiding en deels van zijn broer draaide de fabriek zo goed dat zij meer dan 300 mensen in dienst konden nemen. Het succes van de fabriek liet hen toe .geld te investeren in verschillende experimenten. Zo ontwierpen zij in februari 1895 een apparaat dat gebruikt kon worden voor het opvangen en bekijken van chronografische afdrukken. In maart kregen zij een nieuw patent op een verbeterde uitgave van dit toestel dat zij de cinematographe noemden. Het nieuwe was de sprongsgewijze voortbeweging met behulp van een grijper, die een gelijkmatig tempo bij de vertoning mogelijk maakt. Op 28 december 1895 greep de eerste openbare filmvertoning plaats in de Salons Indien van het Grand Café aan de Boulevard des Capucines in Parijs. Dit wordt beschouwd als de geboorte van de film als nieuwe vorm van amusement en industrie, omdat de voorstelling openbaar was voor een betalend publiek. Het gebruikte projectietoestel diende niet meer wezenlijk veranderd te worden. Het beroemdste stuk dat die

dag vertoond werd was "L'arrivée d'un train en gare de Cistat" (aankomst van een trein). Die film werd daarop in alle toenmalige wereldsteden vertoond. August Lumière realiseerde slechts één film ("Mauvaise Herbes/les brûleurs d'Herbes", 1896) en trok zich al spoedig terug uit het bedrijf om zich te wijden aan onderzoek op medisch gebied. Louis daarentegen maakte in de jaren 1895-1896 als cameraman en regisseur ongeveer 40 films met een gemiddelde lengte van twintig meter dat is ca. 1 minuut draaitijd . Ondanks het grote succes van zijn cinematographie zag Lumière er zelf niet zo'n grote toekomst in. Hij experimenteerde verder en ontwikkelde filmprojecties op een reuzescherm (21 x 16 m) voor de wereldtentoonstelling van Parijs in 1900 en vond ook een "stereoscopische film"· met dieptewerking uit die pas in 1936 voor het eerst vertoond kon worden. De toeschouwers hadden voor het zien van de film een speciaal tweekleurige bril nodig. In 1905 stopte Lumière met de produktie van films en in 1920 verliet hijzelf de fabriek. Wel bleef hij aktief in de ontwikkeling van de techniek. Zo werkte hij aan een systeem voor binnenverwarming van vliegtuigen (WO I). Louis overleed op 6 juni 1948 te Bandol en zijn broer in augustus op 10 april 1954 te Lyon. Zij worden internationaal als de uitvin-

Ór

11.. j'

~I'

A'"

'r

POR

ISO

s s I V M c: AE

L''''.''.\·'. ,•... ",'L ,., •••Jt~"IUJ.

<,;[,,'10, C Jfr: T r: A. " TI

~

••,

L #t..Y"

r.

f(.

T

der van de documentaire films beschouwd en het is precies 100 jaar geleden dat de eerste openbare filmvoorstelling (1895) gebeurde. Ter info: Georges Méliès (1861-1938) wordt beschouwd als de grondlegger van de fictiefilm.

OBJECTIEVE AANSPRAKELIJKHEID

Vanaf 1 januari 1995 zal de zwakke weggebruiker die bij een verkeersongeval betrokken raakt of desnoods zelf een verkeersongeval veroorzaakt van de betrokken autobestuurder automatisch de opgelopen lichamelijke schade vergoed krijgen. Dus goed nieuws voor de zwakke weggebruiker en slecht nieuws voor de autobestuurder die waarschijnlijk een hogere premie zal moeten betalen voor de burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering. Onder zwakke weggebruikers verstaat men fietsers, voetgangers en bestuurders van een motorrijtuig dat zich stapvoets verplaatst.

Dus een voetganger die zonder kijken de straat overloopt wordt vanaf 1 januari een zwakke weggebruiker en zal voor de opgelopen lichamelijke schade vergoed worden ongeacht wie er in fout is, door de verzekeringsmaatschappij van de betrokken automóbilist. Deze regeling die volledig nieuw is voor België, bestaat al een tijdje in Frankrijk, Denemarken, Spanje, Griekenland, Portugal en Duitsland. Hoewel de zwakke weggebruiker voortaan "altijd gelijk" heeft, zijn enkele beperkte maatregelen ingevoerd. Wie zich bij wijze van spreken onder een wagen stort, of een fietser die door het rode

licht rijdt, kan geen beroep doen op die nieuwe regeling. In dit geval spreekt men van een onverschoonbare fout. Wel blijft er natuurlijk het bewijsprobleem ... Vaststelling is zeker: de kosten voor de premie van de burgerlijke aansprakelijkheid zullen verhogen, het aantal rechtszaken zal wellicht toenemen en het RIZIV zal minder kosten hebben omdat voortaan de kosten voor de medische verzorging verhaalt zullen worden op de verzekeringsmaatschappijen. P.D.R.

27

:...:J

Cursiefje (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

door Frans

DE ANDERE KANT VAN DE STAD

Ik had, toen op die lenternorgen, nog net de verfborstel in mijn hand om enkele deuren een nieuw kleurtje te geven, toen de postbode mijn moeder een aangetekende brief overhandigde. Even later werd ze bleek en riep de onheilsboodschap uit: "We moeten hier weg!" Het huis zou gesloopt worden.

Zo nu en dan kom ik nog eens terug in de buurt waar ik ooit vijftien jaar gewoond heb, daar aan de andere kant van de stad. Mijn huisarts heeft er nog steeds zijn praktijk. Ik ben er reeds meer dan tien jaar weg, maar elk bezoek geeft me nog steeds het gevoel van een terugkeer naar de stal, die er al lang niet meer staat.

Het was een oud herenhuis waar we toen in woonden, net naast het rustoord. Van achteren bood het een mooi uitzicht op de uitgestrekt tuin, die zich' achter een hele huizenrij uitstrekte. In de zomer, als het bladerdek van de bomen was dichtgegroeid, zag die tuin er als een volwaardig park uit. Van achter de muur van onze eigen tuin, kon je er zelfs een heus bos in zien, een oase van groen in de stad.

In het laatste kwart van de vorige eeuw was de rijke burgerij zich daar komen vestigen op de toen nog braakliggende gronden. Naarmate de stad gestaag uitbreidde, weken ook zij verder uit, tot een flink eind buiten de agglomeratie. Toen wij er, halverwege de jaren zestig, kwamen wonen, was de buurt er al heel wat demokratischer op geworden. De luister van het verleden lag nog enkel in de bouwstijlen en in de herinneringen van oude mensen bewaard. Maar ook

28

daar kwam vlug verandering in, naarmate de' oude mensen stierven en het ene Jugendstilhuis na het andere plaats moest ruimen voor kantoren. Een groot herenhuis, dat me als tienjarige bijna een paleis leek, verging het nog erger. na jaren van verval ontfermde de slopershamer er zich over en in de plaats kwam er slechts een fantasieloze schutting. Die heeft er jaren gestaan, tot de toenmalige Commissie van Openbare Onderstand eindelijk het pand aanhechtte bij de tuin van het rustoord. Het fraaie parkje werd voor het publiek opengesteld en er werd een wandelweg aangelegd tussen onze straat en een straat die langs de andere kant op de tuin van het rustoord doodliep. Een decennium later heeft het OCMW de zes huizen tussen het parkje en het rustoord, evenals het rustoord zelf, laten slopen. Het begrip 'beschermd monument' met het daarbij horende blauw-witte schildje was net uitgevonden, maar onze hoop dat het de afbraakwoede zou kunnen tegenhouden, bleek al snel ongegrond, want niet van toepassing op het negentiende eeuwse patrimonium van de stad. Het OCMW argumenteerde, ook weer niet geheel ten onrechte, dat de afbraak van het rustoord nodig was, gezien de weinig komfortabele omstandigheden waarin de mensen er nog woonden. We verhuisden op onze beurt naar een appartement in een andere buurt - zoals we al veel mensen voor ons hadden weten doen. Het laatste beeld dat ik van ons huis heb, was toen het in de steigers stond, terwijl het rustoord al in een puinhoop herschapen was. Enkele we-

ken later reden de bulldozers over de bouwwerf en het leek wel of de vijftien jaar van ons leven mee gesloopt waren. Vreemd hoezeer iets in waarde kan toenemen als het er niet meer is. "Waartoe dienen de commissies ter bescherming van het bouwkundig erfgoed ?" had iemand nog vlug in zwarte letters op de schutting geschilderd. "Ze dienen nergens toe, want. .. " De rest van het antwoord ben ik nooit te weten gekomen, want het was reeds bedekt met nieuwere houten panelen. Op de puinen van het vroegere rusthuis staat nu een heel nieuw gebouw. Ik weet nog ongeveer de plaats af te lijnen waar ons huis gestaan heeft : op de laatste meters van het rusthuis en de helft van wat nu een branddoorgang is. De gronden van de huizen links daarvan zijn bij het parkje- gevoegd, maar dat deel is afgesloten voor het publiek. Even voorbij de omheining kom ik het parkje in. Ongeveer samen met de val van de Berlijnse muur heeft men daar, naast de wandelweg, een nieuwe muur opgetrokken : het ene deel van de tuin is toegankelijk voor het publiek, het andere is gereserveerd voor de bewoners van het rustoord. De integratie van de leeftijden vlotte blijkbaar niet zo goed als we wel dachten. Tot een jaar of tien geleden stond hier een kiosk. Op woensdagavonden in de lente en de zomer kwam jong en oud er luisteren naar de muziek. De ouderen zaten op de banken of in tuinstoelen, terwijl de kinderen speelden op de gazon. Het gras was meestal kort daarvoor afgereden, zodat de frisse geuren nog volop door de lucht dreven en zich vermeng-

den met die van de bloesems van de kastanjebomen, de ligusters of de Japanse kerselaars. Tegen het. einde van het concert was het helemaal donker, zodat het licht van de lampions voor een feeëriek dekor zorgde. Vaak bleven we er na de voorstelling nog een hele tijd onder de bomen zitten, rustig pratend of de sfeer opsnuivend. Maar net zoals de aanpalende huizen is ook de kiosk er al lang niet meer.


Ook heel wat mensen zijn er weg. Of onze wegen zijn zodanig uit elkaar gelopen dat we alle kontakt verloren hebben. Wanneer ik in de winterse kou door de buurt stap, gaan mijn gedachten uit naar degenen die ik er gekend heb. Zo was er Tanja, mijn eerste lief, die op een appartement in een van de straten woonde : luidens de laatste berichten - inmiddels ook weer al tien jaar geleden - heeft ze twee kindjes. Joost mag weten waar ze nu verzeild is. Een steenworp daarvandaan huist Karel, een vroegere vriend, nog steeds. Hij is kunstenaar geworden, maar ook een beetje op de dool geraakt. In een sierlijk huis dat inmiddels leeg staat, woonden Lut en Inge, twee klasgenoten van mijn zus, die jarenlang bij ons over de vloer kwamen. Een straat verder hadden we Martine, die nog bij ons in de jeugclub kwam. De laatste keer dat ik haar toevallig ontmoette, kwam ze net uit de psychiatrie. Maar sindsdien zijn er ook al weer zes jaren voorbijgegaan. De straat aan de andere kant van het park, komt uit op een braakliggend pleintje, waar vroeger ook nog huizen hebben gestaan. Begin jaren tachtig hebben we het met enkele bewoners samen helemaal omgespit om er gras en bloemen te zaaien. Om "die van 't stad" te tonen dat we niet van plan waren te blijven wachten tot zij die halve vuilnisbelt eindelijk zouden verfraaien. Nu ligt het nog steeds braak, maar het doet inmiddels wel dienst als parking voor enkele burelen in de buurt. De beloofde herinrichting van een ander pleintje om de auto's te laten afremmen, is er vooralsnog niet gekomen. Hoe meer ik in de omgeving ronddwaal, hoe meer verval ik bespeur. Alsof ik de buurt nu met heel andere ogen bekijk. Het is niet meer wat het geweest is en het zal nooit meer worden zoals het was. Ik denk aan Bosnië, waar de bewoners stukje bij beetje hun leefwereld door bommen

zien weggeveegd inbegrepen.

worden.

Henzelf

Het is al laat en op weg naar de tramhalte verlaat ik de puinhoop van mijn herinneringen. De striemende regen dwingt mij mijn paraplu op te steken. Het weer past bij mijn stemming. In de wind slingeren de straatlantarens op en neer. De witte stralen werpen hun lichtflitsen op het studentenkafee, aan de overkant van het gerechtshof. Menig uur hebben we daar nog gesleten en de koppeltjes die daar gevormd zijn, zijn

niet te tellen. Inmiddels is "De Floere" al lang gesloten en het huis staat op instorten. Dat is trouwens ook het geval voor de vijf panden ernaast. De tram is al flink over tijd. Ik ga op het spoor staan en kijk of ik hem in de verte niet zij aankomen. De regen ruist zachtjes over mijn paraplu. "Maak je geen zorgen!" mompelt een man op middelbare leeftijd, "Die tram komt wel. Nu of later." Ik draai me om. Een dranklucht overvalt mij.

·:·:···:·:······;::f:···· .:.;.. ::::.:.: ..;.:.:.:

...•..

"GEHEUGEN EN VERLIES, EEN VERHAAL OVER BEGINNENDE DEMENTIE". Dementie. Het blijft een moeilijk thema. mensen worden niet graag geconfronteerd met dit fenomeen. En toch wordt dementie wel eens één van de grote uitdagingen van de volgende eeuw genoemd. Met de toenemende vergrijzing zullen we er immers in groeiende mate mee geconfronteerd worden. Het verzorgen en opvangen van een demente persoon is geen makkelijke opgave. Goed geïnformeerd zijn is hierbij een cruciaal gegeven. Om tegemoet te komen aan de vraag naar informatie over dementie realiseerde de Provinciale Dienst voor Ouderen, in samenwerking met de Alzheimer Liga een video. Er werd gekozen voor dit medium omdat het zeer toegankelijk is voor het grote publiek. In het najaar zal de Koning Boudewijnstichting een brochure uitbrengen die hierbij nauw aansluit. De video beginfase een erg zowel de de familie

het gebeuren is. Aan de hand van het verhaal van een familie die geconfronteerd wordt met een dementerende vader krijgt de kijker informatie over de beginfase van een dementeringsproces. Welke symptomen treden op, hoe kan de probleem last voor de familie verminderd worden, welke professionele hulp kan geboden worden. Opzet van de video is mensen weerbaarder te maken en hun kennis over het thema te verhogen. De video kan aangekocht worden door 150 fr. te storten op de rekening van de Provinciale Dienst voor Ouderen, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt. Rekeningnummer: 000-0080076-51 met vermelding "ouderen, video dementie". Voor meer informatie kan u terecht op de Provinciale dienst voor Ouderen (011/23.81.10).

M.S.

spitst zich vooral toe op de van de dementie. Vaak is dit verwarrende periode omdat dementerende persoon als de niet weet wat er allemaal aan

29

FILMS

IN DE

MARGE ,

,

-----

.


WRESTLING ERNEST HEMINGWAY Regie. Scenario Acteurs Verdeler

Randa Haines Steve Conrad Robert Duvall (Walter) , Richard Harris (Frank), Shirley Maclaine (Heien), Sandra Bulloek (Elaine), Piper Laurie (Georgia). Warner Bross, USA, 1994, kleur, engelstalige film met nederlandstalige onderschriften, komedie.

Het scenario gaat over twee oudere mannen die uiteraard een verschillende achtergrond hebben en die eenzaam zijn. Walter, afkomstig uit Cuba, was levenslang kapper. Dansen was zijn hobby maar of hij ooit een partner vond? Daarom danst hij mooi in zijn eentje op zijn kamer. Hij trekt iedere dag naar de snackbar in de buurt en eet er dagelijks zijn sandwich met enkele sneden gebakken spek. Een dergelijke sandwich staat weliswaar niet op het menu maar het is zijn lievelingskost. Elaine, de jonge serveerster wijst hem geregeld op het ongezonde van zijn vast menu, maar hij zet door. Voor Walter is Elaine het symbool 'van alles wat hij in zijn leven miste. Aan vrouwen had Frank dan weer geen gebrek. Naar eigen zeggen was hij vier keer getrouwd. Als zeeman afkomstig

GEEF ME DE VIJF

uit Ierland, heeft hij een ruig leven achter de rug. Frank gaat er prat op dat hij in 1938 Ernest Hemingway ontmoette en dat hij met hem worstelde (vandaar de titel). Net als Walter heeft hij zich teruggetrokken in een stadje in het Zuiden van Florida. Er spelen nog een paar vrouwen een rol in zijn leven. Hun rol in de films is slechts een klankbord voor de mannen. Met Helen heeft hij zijn Ierse achtergrond en de liefde voor Ierse whiskey. Met Georgia mag hij wekelijks één keer naar de bioscoop. Beide mannen ontmoeten elkaar en worden op den duur vrienden. Hun vriendschap kent hoogtes en laagtes en het zijn wellicht de verschillen die hen bij elkaar houden. Walter is de meest ontvankelijke van de twee, terwijl Frank het grote woord voert. Hij worstelde niet voor niets met

Voorkeurspelling: "Botsen we nu".

Hemingway. .. Richard Harris (Frank) speelt met veel overgave en zonder de minste fysieke gêne de zeebonk die zich vastklampt aan zijn macho-verleden om de eenzaamheid te ontvluchten. Rovert Duvall (Walter) speelt de gereserveerde Cubaan die een heel andere opvatting heeft over (waardig) ouder worden. De tegenstelling belette niet dat het dikke vrienden waren, die ondanks een protesterende prostaat graag op de versiertoer gaan. Cineaste Randa Haines probeert een eerlijke en vrijmoedig portret op te hangen van de verzuchtingen en verlangens van bejaarde mensen. Ze doet dit weliswaar op een wat slome en al te nadrukkelijke manier, maar het engagement van haar acteurs maakt veel goed. Na het wintersprookje "Grumpy Old men" is dit een zomerse variatie op het thema van twee bejaarde heren op liefdespad. Daarbij wordt in deze komedie nauwelijks over Hemingway gerept. Een typisch Amerikaanse film met op het einde een optimistische noot. Toch de moeite waard om te kijken.

"Botswana"

Een goede nachtrust bevordert het werk zit je goed.

is Antwerps en staat voortaan voor

de prestatie.

Bedenking: "Sommige toespraken centimeter diep. "Een roddelaar praat over anderen,

Als je dus slaapt op

zijn een kilometer

een zeveraar

lang en een

over zichzelf".

Men kan een vrouw niet beter vleien dan over andere vrouwen kwaad te spreken.

30

MleR.~

~

BEWEGENDE REUZENINSTEKTEN


Nog tot 2 april 1995 kruipen tegen de gevel van het Museum voor Natuurwetenschappen gigantische mutante lieveheers beest jes. Ook binnen hebben de insekten het museum naar hun hand gezet. Reusachtige robotinsekten domineren een hele zaal en ook op andere plaatsen is alle aandacht aan de zespotige en/of achtpotige (spinnen) gewijd.

De tentoonstelling omvat drie thema's: "Een wereld op zes poten", "kleuren en vormen" en "de tuin der giganten". Aan de hand van didactische panelen en interactieve spelelementen die de betrokkenheid van de bezoekers verhogen, worden een zeer aantrekkelijke maar tevens didactische manier de bouwen andere kenmerken van insekten bekeken. Na de kennismaking met de insekten worden de kleuren en vormen van de insekten bekeken. In dit gedeelte van de tentoonstelling worden het ontstaan, de evolutie en de diversiteit van insekten behandeld. In de afdeling "De tuin der giganten" leert men onder meer wat en hoe insekten eten, hoe ze zich camoufleren, en wat hun rol in de natuur is en wat hun betekenis is voor de mens. Ook hier geven didactische panelen de bezoekers een duidelijk antwoordt.

Insekten vormen de grootste en soortenrijkste dierengroep op aarde. Bijna 80% van alle wetenschappelijke beschreven diersoorten behoort tot de insekten. Bovendien worden dagelijks nog nieuwe soorten ontdekt. Er zijn reeds een 800.000 insektsoorten, maar volgens schattingen, gebaseerd op onderzoek in tropische regenwouden, zouden er 30 tot 50 miljoen soorten zijn. Insekten komen overal voor en vervullen een belangrijke rol die bijdraagt tot het natuurlijk evenwicht in ecosystemen. Geen enkele insektensoort is daarbij overbodig.

.~.

~

~.~~

verscheidenheid aan insektesoorten op aarde en hun een duidelijk beeld te schetsen van de betekenis die insekten vervullen in ecosystemen waarvan de mens ook deel uitmaakt. "Micro Macro", is te bezichtigen in het Museum van het Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen, Waversesteenweg 260 te Brussel. Dagelijks open van halftien tot kwart voor vijf, op zondag tot zes uur. Gesloten op maandag. Kostprijs 150 fr. Info 02/627.42.52.

De grote blikvangers in dit deel van de tentoonstelling zijn de spectaculaire en reuzegrote robots van insekten en spinachtigen. Het doel van een dergelijke tentoonstelling is ondermeer de jeugd en het grote publiek bewust te maken van de enorm

~~~~

~

31

PUZZEL NR. 40 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1 2 3

Winnaar:


4

E. ARYS (Hoboken)

Oplossing puzzel nr. 39 2

5

3

4

5

6

7

8

9

10

6 7

8 9

10 Hilda VAN W AES

Horizontaal

Sigaarvormig projectiel - muziekschijf Uit bed - munteenheid - smart Drukt de snelheid - muzieknoot - hoevedier Brandsingel - betweterig, verwaand Zeegod - negen van troef Vlaktemaat - symbool voor goud 7. Parademars - schoonzoon van Mohammed 8. Muzieknoot - chinese lengtemaat - zonder het minste gedruis 9. Rivier in Midden Europa - touw tussen 10. Muzieknoot - gebied. Vertikaal

1. Slanke vogel, zinnebeeld der tedere huwelijks liefde 2. Dramatische poëzie met muziek verbonden - vulkaan 3. Familielid - volmaakt, onberispelijke 4. Recipiënt - vroeg, eerst 5. Daar - het keur 6. Splitsen - oude stad "/. Stanu - tint van aanZIen 8. Reeks - smulde 9. Spaanse stad - het ergens anders zijn 10. Personen die een verderfelijke invloed hebben in hun omgeving.

IrkJ

Driemaandelijk

~LJ

Übe~

B?nd~

v~

F. COSIJN, J. DE liEVER, DECEUNINCK, N. REMS, JANSSENS,

~pc~lI~~rdcn

P. DE RAEDT, D. L. HOFMAN, M.

J. NOTERMANS,

L. VAN NIEU-

WENDORGH, R. VAN HEE, M. VAN HOEY, G. VERDRUGGHE, A. VERNIMMEN. Hoofdredacteur MarcelIa JANSSENS Redeer Ieeec ret aria Guido VERDRUGGHE Samenaclling

vormgeving

en eindredactie

Pierre DE RAEDT BricfwiMeling

en verzendadminist

Alle briefwisaeling

ratie

in verband met de redactie, de

abonnementen en de advertenties dienen gericht Ban: De L.IJ.G.-

Courant,

Livornostraat

25 -

1050 Brussel

Fax 02/537.04.40.

Abonnementeo 195 fr. door betaling op hel rekeningnummer 310-0005171-19van de L.B.G. Prijs per afzonderlijk Verantwoordelijke

numrner : 70 fr.

uitgever

Frans DEREZE,

Leuvenselaan

55 - 3300 Tienen

Druk Landsbond

32 .

van de

Redserie

Telefoon 02/538.59.05.

Zend de oplossing naar ons adres met vermelding van uw naam en adres uiterlijk tegen 6 februari 1995.

lijdschrift

van Liberale Mutualiteiten

(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

Recommend Documents