OP DE HOOGTE Augustijns Centrum de Boskapel
Juli 2007
"" ... bij tijd en wijle van mening verschillen zonder haat, alsof iemand het oneens was met zichzelf en juist door die schaars voorkomende onenigheid fleur geven aan de eensgezindheid van meestal ..."" (Augustinus, Belijdenissen, IV,8,13,p.113)
Colofon: Op de Hoogte is het bulletin van de Boskapelgemeenschap. Het biedt ruimte voor Boskapellers en andere bezoekers van de kapel om te schrijven of te lezen over zaken die de gemeenschap van de Boskapel of de kerkgemeenschap in het algemeen raken. Ook geeft het informatie over vieringen in de kapel en andersoortige informatie over activiteiten die vanuit de Boskapel worden ondernomen. Op de Hoogte verschijnt 10 maal per jaar.
Redactie: Mechy Dolmans-van Oosterhout, Louis de Mast, Gerard Willems, Chris Dijkhuis en Jan Garnier (eindredacteur) e-mail
[email protected] Einsteinstraat 125, 6533 NJ Nijmegen Lay-out en druk: Helma Bertels, Myriam Devos, Hans Thoonen (e-mail
[email protected]) Abonnementen: Na schriftelijke aanmelding: ontvangt u voor 9 euro een jaar lang Op de Hoogte thuis Adres Boskapel: Graafseweg 276 6532 ZV Nijmegen tel/fax 024-3776968 b.g.g. 024-3726610 homepage: www.boskapel.nl e-mail:
[email protected] Postbank: 22 06 916, Rabobank: 15 78 32 856 t.n.v. Rector Boskapel De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden teksten te weigeren, in te korten, of anderszins redactioneel te bewerken. Copyright berust bij de auteurs van de bijdragen
VOORWOORD Dit is de laatste OP DE HOOGTE van het seizoen. De vakanties beginnen en velen zwermen uit naar verschillende bestemmingen. In de Boskapel zal het ook rustig zijn. De afwezigheid van de pastor zal geen belemmering zijn om op de zondagmorgens toch door te gaan met vieren. De liturgiecommissie heeft enkele agapèvieringen gepland. Zie de liturgiekalender. Van de bestuurstafel; deze keer een lange en belangrijke bijdrage. Graag uw aandacht hiervoor. Chris Dijkhuis begint met een ambitieus project. Hij leest voor ons ‘De Stad Gods’ van Augustinus. De naam van dit boek zullen velen kennen, maar met de inhoud van dit belangrijke theologische werk van de grote kerkvader zijn we meestal minder vertrouwd. De volgende aflevering van OP DE HOOGTE verschijnt op 26 augustus. Traditiegetrouw wordt dit een nummer dat gewijd is aan Augustinus. Uw bijdragen hiervoor zijn welkom./ Inleverdatum is 15 augustus. DE redactieleden wensen u een prettige vakantie.
1
LITURGIEKALENDER Juli en augustus 2007 14e tot en met 21e zondag door het jaar liturgische kleur: groen Liturgisch beleven we in deze maanden een rustige tijd. De grote feesten zijn achter de rug. Maar een normale viering met zijn vaste rituelen en met lezingen die we al vaak gehoord hebben, kent ook zijn aantrekkelijke kanten. Pastor W.Bekedam schrijft daarover in het parochieblad voor Hees-Neerbosch: Het leven bestaat niet alleen uit hoogte -en dieptepunten. Tussen de bergen en dalen van het leven zijn we gewoon op weg. Natuurlijk staan we stil, soms langere tijd, bij die hoogte- en dieptepunten, maar het grootste deel van ons leven zijn we normaal bezig met al die dagelijkse dingen die we doen. Het zou goed zijn daar eens wat vaker bij stil te staan. Hoe bewust leven, beleven we het normale leven? Of is dat leven voor ons echt een sleur, handelen we zonder er bij na te denken als een robot of een zombie? Een Chinese leerling kwam bij zijn meester en vroeg: ‘hoe kan ik verlichting vinden?’ die antwoordde: ‘Als je loopt, loop dan en als je zit, zit dan. ’De leerling zei :’meester, dat lijkt me logisch, dat doe ik toch al?’ ‘Nee”, zei de meester, ‘als jij loopt ben je al bezig met waar je zult zitten, en als je zit ben je al bezig met waarheen je moet lopen.’ De normale vieringen in de vakantietijd echoën als het ware ons gewone dagelijkse leven. In de rust die we vinden in dat vertrouwde, kunnen we misschien ook de rust vinden om ons eens extra te concentreren op God. Om dankbaar te gedenken wat we allemaal ‘gewoon’
2
mogen en kunnen doen, wat we allemaal gewoon geven en ontvangen.
-
zondag 8 juli: Lucas 10, 1-12+17-20. ‘’Met vertrouwen op reis. ‘ Overweging door Maria Schröder zondag 15 juli: Lucas 10, 25-37. ‘De barmhartige Samaritaan’. Zondag 22 juli: Lucas 10, 38-42. ‘Marta en Maria’ Voorganger: Martien vd. Nieuwenhuizen zondag 29 juli: Lucas 11,1-13. ‘Leer ons bidden’. Agapè; Karel Peijnenborg zondag 5 augustus: Lucas 12, 13-21. ‘Rijk bij God’. Agapè; Koen van Rossum zondag 12 augustus: Lucas 12, 32-48’. ‘Waar is je schat?’ woensdag 15 augustus: Maria ten Hemelopneming. Eucharistieviering om 19.30u. zondag 19 augustus: Lucas 12, 49-53. ‘Vuur dat blijft’. Vandaag begint de kindernevendienst weer! zondag 26 augustus: Augustinus-jaarfeest. Vandaag zingen onze twee koren.
- PS: Eventuele uitvaart tijdens afwezigheid van de pastor doorbellen naar Jan Garnier: 3561344
3
Toelichting bij De plaats van de voorganger De stoelen van voorganger en lezer stonden lange tijd tussen orgel en lezenaar. Wie daar zit, kijkt tegen de rug aan van degene die aan de lezenaar staat. Dat is niet prettig. Daarom hebben we wat met de plaatsen geschoven. Uiteindelijk zitten we –denk ik- het beste aan de zijkant op de eerste rij links. Zowel lezer als predikant kunnen elkaar dan in het gezicht zien. Ook druk je zo beter uit dat degenen die voorgaan ‘midden uit het volk’ komen. En…. omdat de zon in lente en zomer rechtstreeks op het liturgisch centrum schijnt, met alle opwarming vandien, is zo'n voorgangersplaats aan de zijkant wel zo aangenaam! Joost Koopmans VAN DE BESTUURSTAFEL Kapeloverleg van 23-04-2007 Op 23 april jl. is in de zaal van de Boskapel het Kapeloverleg gehouden. Het Kapeloverleg is toegankelijk voor alle Boskapellers en is bedoeld om de mening te horen van de Boskapellers en inspraak te verlenen aan de Boskapellers omtrent het reilen en zeilen van de Boskapel. Het was daarom jammer, dat slechts 7 Boskapellers naar dit overleg met het Boskapel bestuur zijn gekomen. Onderwerpen van het Kapeloverleg waren:
4
Monumentenlijst De Boskapel is door het Nijmeegse stadsbestuur op de monumentenlijst geplaatst. Op 8 en 9 september 2007 worden de open monumentendagen gehouden en de Boskapel is gevraagd om hieraan deel te nemen. Om de Boskapel meer bekendheid te geven, heeft het bestuur besloten om alleen op 8 september mee te doen aan de open monumentendag en de Boskapel die dag van 11.00 tot 16.00 uur open te stellen voor het publiek. Het bestuur vraagt vrijwilligers voor deze dag om rondleidingen en muziek te verzorgen. Mgr. Bekkersviering Op 13 mei jl. is in de Boskapel Mgr. Bekkers herdacht, die 41 jaar geleden is overleden. Voorgangers in de viering waren Mgr. Bluyssen en Joost Koopmans. Vooraf was bekendheid gegeven aan de viering door artikelen in de Gelderlander, Trouw en de Roerom. In de Boskapel was een fototentoonstelling te zien van Mgr. Bekkers afkomstig uit het Bossche Prentenmuseum. Jan van Lierop heeft geassisteerd bij de inrichting van de tentoonstelling. Brandmelders In de Boskapel zijn op last van de brandweer brandmelders aangebracht. De brandweer verricht regelmatig controles i.v.m. de veiligheid in de Boskapel. Er wordt momenteel gewerkt aan een ontruimingsplan (noodplan) voor de Boskapel. We zullen u in "Op De Hoogte" nader informeren over het ontruimingsplan.
5
Bestrating perkje De grond van het perkje, waarin de omgevallen beuk heeft gestaan, is zodanig verontreinigd, dat nieuwe beplanting niet meer mogelijk is. Het perkje is daarom inmiddels bestraat en bij de parkeerplaats getrokken. Er zal bekeken worden hoe de parkeergelegenheid duidelijk kan worden aangegeven aan de Boskapelbezoekers. Nieuwe folder De Augustijnse Beweging heeft een nieuwe folder opgesteld, die beschikbaar is voor belangstellenden. Verslagen De jaarrekening 2006 en het jaarverslag 2006 werden goedgekeurd. Het jaarverslag is beschikbaar voor geïnteresseerden. Kascommissie De kascommissie, bestaande uit Helma Bertels en Gerrit Turkenburg, heeft verslag gedaan van haar bevindingen en oordeelt dat zij een betrouwbare indruk heeft gekregen van de boekhouding van de Boskapel van het afgelopen jaar. Gerard Willems volgt Gerrit Turkenburg op als lid van de kascommissie.
6
Notulist Netty Kamerbeek heeft sedert jaren de notulen verzorgd van bestuursvergaderingen, Medewerkersoverleg en Kapeloverleg. Naast haar taak als notulist is Netty Kamerbeek voorzitter van de Amnesty groep en helpt zij mee in de koffiegroep. Zij heeft het bestuur laten weten te stoppen als notulist. Het bestuur moet daarom op zoek gaan naar een nieuwe notulist. Mocht u geïnteresseerd zijn of iemand hiervoor weten, laat dit s.v.p. aan het bestuur weten. Het bestuur is Netty zeer erkentelijk voor haar inspanningen als notulist en zal haar in deze functie beslist missen. Verzelfstandiging In 2010 gaat Joost Koopmans met pensioen en dan heeft de Boskapel geen pastor meer. Het is daarom belangrijk te bezien hoe de Boskapel na de pensionering van Joost Koopmans door kan gaan. Er is inmiddels een stuurgroep opgericht, die leiding geeft aan het onderzoek van zelfstandig doorgaan na het pensioen van Joost Koopmans. De leden van de stuurgroep zijn Gerard van Hoof osa, Henny Peters, Jacques Janssen, Antoinette Meys, Willemijn Markhorst en Koen van Rossum. De stuurgroep is momenteel bezig met het formeren van adviesgroepen, die aan de hand van duidelijke opdrachten een aantal zaken gaan onderzoeken. Er komen adviesgroepen voor liturgie, diaconie, vorming, financiën,
7
organisatie en personeel en juridische zaken. De afgelopen tijd zijn mensen benaderd om zitting te nemen in een adviesgroep. Mocht er interesse bij u zijn om te helpen in een adviesgroep, laat dat dan aan één van de leden van de stuurgroep weten. Bestuursvergadering van 11-4-2007 Cursus 'Theologie' Er is een cursusaanbod 'Theologie' ontvangen. De cursus bestaat uit 22 dagdelen en wordt gehouden in Maarssen. Er is voor deelname aan de cursus geen speciale vooropleiding vereist. Als men belangstelling heeft voor deze cursus dan graag contact opnemen met één van de bestuursleden voor nadere informatie Abonnement "Op De Hoogte" De prijs voor een abonnement op "Op De Hoogte" wordt verhoogd van 7,50 euro naar 9,00 euro per jaar. De verhoging is te wijten aan de stijging van de portokosten. Boskapelbezoekers kunnen, indien zij dat willen, "Op De Hoogte" ook per e-mail ontvangen. Daartoe moeten zij hun e-mail adres opgeven aan het bestuur. Henny Peters voorzitter Boskapel bestuur
8
KENNISMAKINGSAVOND "De mensen zijn heel betrokken", "het voelt alsof je er thuishoort", "met een tevreden gevoel de kerk uitgaan" en "het evangelie wordt op een lichtere manier uitgelegd". Zomaar wat uitspraken van Boskapellers, die op 5 juni 2007 naar de kennismakingsavond in de zaal van de Boskapel gekomen waren. In totaal waren 10 Boskapellers en een deel van het bestuur aanwezig tijdens deze avond. Onder leiding van Joost Koopmans werd de avond begonnen met een kopje thee of koffie. In de introductie werd het doel van de kennismakingsavond uitgelegd namelijk, Boskapellers, die daar nog nooit aan toegekomen waren, de gelegenheid geven om kennis te maken met de pastor en het bestuur. Na de inleiding werd er naar een zeer professioneel gemaakt en prachtig filmverslag gekeken van de Eerste Communie van 20 mei 2007. Het verslag was gemaakt door Stan Overes. Het leek erop, dat hij daarbij gebruik heeft gemaakt van een helikopter om het complex van de Boskapel te filmen. De opnames in de kindernevendienst gaven een goed beeld van de intensieve voorbereiding van de Eerste Communie. Daarna vertelde iedere aanwezige iets over zichzelf en zijn of haar motivering om naar de vieringen in de Boskapel te komen. Rond 22 uur werd de avond afgesloten met een gevoel van: zo'n kennismakingsavond moet elk jaar gehouden worden. Zeer geslaagd dus! Frans van den Boogaard
9
VAN DE AMNESTYTAFEL. “Make some noise against discrimination”. Met deze slogan voert Amnesty het hele jaar actie. Voor onze viering in september hebben wij ons bij deze slogan aangesloten. Het protest kan zich in verschillende toonaarden uiten. Niet iedereen kan de verschillende festivals bezoeken waar Amnesty zich heel nadrukkelijke manifesteert. Ieder doet dit op zijn eigen manier. Maar als je het tijdschrift van Amnesty leest ,is dat “op zijn eigen manier” niet zo vanzelfsprekend. “Iedereen die door Mugabes regering als een bedreiging wordt gezien, wordt door arrestatie, intimidatie, of marteling het zwijgen opgelegd.” “Op zijn eigen manier “ kan ook een averechtse wijze van werken hebben. Het vredesproces van Colombia wordt gesteund door onze regering. Wij financieren het “ontwapeningsprogramma”. Maar Gloria Cuartas, de Colombiaanse mensenrechtenactiviste,weet ook dat de para militairen hun wapens inleveren, deze militairen krijgen een functie als beveiliger en zo krijgen zij hun wapens weer terug. Gloria roept daarom Amnesty op “haar stem te verheffen voor hen die dat niet kunnen”. Maar ook lees ik goed nieuws. Door de inspanning van Amnesty zijn mensen vrijgelaten. Zoals Fasil, een Ethiopische journaliste. In 2005 heeft zij kritische artikelen in de krant geplaatst over de regering tijdens de verkiezingen. Marie-Therese Nlandu en 9 medegedetineerden zijn vrijgelaten in de Congo. Zij werden verdacht van
10
lidmaatschap van een rebellen organisatie en bezit van wapens. Onze groeten- en handtekening acties zijn nog steeds sterke speerpunten. En daarom gaan wij er ook mee door. Namens de Amnesty groep Netty Kamerbeek Voor u gelezen: DE STAD VAN GOD, INLEIDING (1) Nog niet zo lang geleden heb ik de hand weten te leggen op ‘De stad van God’ in de vertaling van Gerard Wijdeveld. Die wilde ik uit de serie Ambo-Klassiek, met rode stofomslag. Van meerdere kanten kreeg ik te horen dat de vertaling alleen maar in paperback was te krijgen, maar ik had de gewenste versie zelf ooit in handen gehad en dus heb ik allerlei antiquaren net zolang aan hun hoofd gezeurd tot er iemand met het kleinood kwam. In mijn studietijd had ik Christelijk Latijn als eerste bijvak en daarvan heb ik in de Loeb-editie de Latijnse tekst met Engelse vertaling (zeven mooie rode bandjes) overgehouden. Ik vond dat de Nederlandse vertaling ook een stevige band vereiste omdat ik vaag het plan had ooit nog eens iets met ‘De civitate Dei’ te gaan doen. Het boeiende artikel van Karel Peijnenborg in Augustijns forum van maart 2007 ‘Augustinus de wonderdoener’ deed me weer eens naar het laatste deeltje grijpen omdat ik las dat in het laatste hoofdstuk (boek 22) van De stad
11
van God wonderen een belangrijke rol spelen. Dat wist ik niet. Enig zoeken leerde me dat het niet staat in het laatste, het dertigste, hoofdstuk, maar in hoofdstuk 8 van boek 22. Het is maar of je het over boeken en hoofdstukken of over hoofdstukken en paragrafen hebt. Bij het zoeken viel mijn oog nog eens op het einde van dat boek 22. “Hiermee meen ik wel met Gods hulp de op mij genomen taak, dit enorme werk, ten einde te hebben gebracht. Wie het te kort of te lang vinden, mogen het mij vergeven. Wie er voldaan over zijn, moeten hun dank niet aan mij brengen, maar met mij, in gedeelde vreugde, aan God. Amen. Amen.” Het bijzonder einde met twee maal amen bracht ik links en rechts eens ter sprake, voor vrijwel iedereen als iets onbekends. Ik realiseerde me dat naast de Belijdenissen van Augustinus De stad van God als werk best bekend is, maar wat er in staat is naar mijn oordeel mede door de kolossale omvang van het werk zeker geen gemeengoed. Daarmee was het plan geboren een serie artikelen over De stad Gods te schrijven. Daarvoor put ik voornamelijk uit de twee genoemde boeken. Zo niet, dan komt er in belangrijke gevallen een bronvermelding bij. In zijn voorwoord aan Marcellinus, in Carthago gevolmachtigde van keizer Honorius, omschrijft Augustinus zijn plan als ‘magnum opus et arduum’. Ik ben mij ervan bewust dat ik dat Augustinus een klein beetje na kan zeggen: een groot en moeilijk werk, maar ik waag het er toch maar op. Het werk van Augustinus recht doen is absoluut onmogelijk, daarvoor is het te groot en te complex. Misschien slaag ik er wel in de grote lijnen duidelijk te maken en anderen ook aan het lezen van delen of zelfs het geheel te zetten.
12
‘De civitate Dei’ is ten nauwste verweven met de Goten, een volk van het eiland Gotland en Zuid-Zweden. De Goten trokken al vóór Christus de Baltische Zee over. Rond 400 waren ze gevestigd aan de Zwarte Zee. Ze splitsten zich in Visigoten en Ostrogoten. De Visigoten onder leiding van Alarik plunderden Rome van 24 tot 26 augustus 410. Dat was voor velen, christenen en nietchristenen een schok: zou de eeuwige stad Rome vergaan? Bijvoorbeeld uit zijn preken weten we dat de ramp ook niet aan Augustinus in Hippo, Noord-Afrika, voorbij ging. De christenen kwamen met het verwijt dat de stoffelijke resten van in Rome begraven heiligen de stad niet hadden geholpen, de niet-christenen met de klacht dat de goden wraak namen op de groei van de nieuwe godsdienst. In zijn Retractationes, waarin de oude Augustinus na herlezing van zijn werk wat herzieningen (letterlijk ‘terugtrekkingen’) aanbrengt zegt hij De stad Gods te willen schrijven tegen godslasteringen en misvattingen van de heidenen. Dat geldt dan voornamelijk de boeken 1-10. In de boeken 11-22 gaat het vooral om wat het christendom zelf inhoudt. De eerste boeken zijn dus meer apologetisch van aard: een intellectuele verdediging van het christendom. In de latere boeken speelt de Bijbel een veel grotere rol dan in de eerste 10. Augustinus heeft gekozen voor de gedachte van het tegenover elkaar afzetten van de stad van God en de stad van de Duivel. In boek 11-14 gaat het over de schepping en de val zowel van de mens als van de engelen. In 15-19 staat de geschiedenis van beide steden met veel citaten uit het Oude Testament. De toekomst en
13
de eindfase van beide steden komt aan de orde in boek 19-22. Het volgende artikel roert een aantal andere aspecten van De civitate Dei aan, daarna staan samenvattingen met hier en daar een citaat van alle 22 boeken op het programma. Inderdaad ‘magnum opus et arduum’: ruim twee jaar zo God wil en wij leven. Chris Dijkhuis PROMOTIE
Op vrijdag 8 juni promoveerde T. van der Zee tot doctor in de theologie. Hij deed een onderzoek naar het verstaan van bijbelverhalen door kinderen. 14
MEN WIJST ONS DE WEG Rechts-af krijgt u eerst ‘Den Otter’, nan het huis ‘De Stier van Potter’ en dan links, na zeven straten, staat een bordje: Vier-Verlaten’, Negenshuizen, Zuider-Eelde’ en zo nadert u dan Zeelde. Dat zal zijn – nou, ‘k weet niet beter dan zo’n veertig kilometer. Dan, bij ‘t Zeelder raadhuis slaat u rechts – nee, ’s kijke’, beter gaat u links tot de Drie Koningseiken, en dan langs de Hallerwijken tot Het Zandt. Daar neemt u ’t pontje bij ’t café ‘Het laatste rondje’; slaat daar af naar Krabbedijke tot het landgoed ‘Trouw moet blijke’ en dan langs ‘De Pint van Pater’ komt u aan ‘Het Galgewater’, Verder zou ik willen zeggen - ’t valt niet mee ’t u uit te leggen -: vraagt u dáár dan nog eens even. Laat eens kijken, ‘k was gebleven meen ik aan het Galgewater, dan – zo’n tien minuten later – krijgt u…krijgt u… een momentje, een smal wegje: ‘’s Heren Endje’ en dan, aan uw rechterhand, komt u aan ‘Het Hoge Land’. Als u daar bent aangekomen, ziet u zeven hoge bomen;
15
dat is ‘Het Onzalig Houtje’. ’t Restaurant ‘’t Vergulde Boutje’ ziet u daar in ’t groen gelegen aan de kruising van twee wegen. En om geen tijd te verliezen moet u wel de straatweg kiezen, komt dan bij ’t café ‘De Noecke’ en laat ‘De Drie Pannekoeke’ links dan liggen en u gaat dan door het gehucht Ternaet. Daarna ziet u dan algauw ‘De Gekroonde Bietebauw’. ‘k Zou dan maar weer eens vragen. Eenmaal om de veertien dagen pleeg ik zelf daar langs te komen en kan dus de weg wel dromen. Meestal stuurt mijn zoon Paul-Peter - een echte kilometervreteren we gieren langs de wegen, want je komt geen kip er tegen. Nou, meneer, dat was het dan; neem er goeie nota van. Jac.van Hattum
16
