Augustijns Centrum de Boskapel januari 2015
Op de
(Augustinus, Belijdenissen, IV,8,13,p.113)
" ... bij tijd en wijle van mening verschill en zonder haat, alsof iemand het oneens was met zichzelf en juist door die schaars voorko mende onenigh eid fleur geven aan de eensge zindheid van meestal ...."
Sagrada Familia
Tijdelijke redactie Joop Haverkort Jan Revenberg Marcel Arts Colofon 'Op de Hoogte' is het bulletin van de Stichting Augustijns Centrum de Boskapel. Het biedt ruimte voor Boskapellers en andere bezoekers van de kapel om te schrijven of te lezen over zaken die de gemeenschap van de Boskapel of de Kerk in het algemeen raken. Ook geeft het informatie over vieringen in de kapel en activiteiten die vanuit de Boskapel worden ondernomen. 'Op de Hoogte' verschijnt 9 maal per jaar. Op verzoek wordt 'Op de Hoogte' per e-mail toegezonden.
Medewerker Chris Dijkhuis E-mailadres redactie:
[email protected] Druk Helma Bertels Jan van Lierop Adres Boskapel Graafseweg 276 6532 ZV Nijmegen tel/fax 024-3776968 Pastor Ekkehard Muth, emailadres:
[email protected] telefoon: 026-4953153 homepage: www.boskapel.nl e-mail:
[email protected] volg ons ook op: www.facebook.com/DeBoskapel ING-bank: IBAN: NL35 INGB 0002 2069 16 Rabobank: IBAN: NL47 RABO 0157 8328 56 t.n.v. Stichting Augustijns Centrum de Boskapel
Redactie De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden teksten te weigeren, in te korten, of anderszins redactioneel te bewerken. Copyright berust bij de auteurs van de bijdragen. 11 januari 2015
____________ 2 ____________
Inhoud pag. 4
Van de redactie
pag. 6
Liturgiekalender
pag. 7
Van de pastor
pag. 9
De kerk in een veranderend tijdperk
pag. 12
Van de Bestuurstafel
pag. 17
Verslag van de Participantenraad
pag. 18
Oproep leden Participantenraad
pag. 19
Augustinus ten voeten uit
pag. 20
Van de Amnesty-tafel
pag. 21
Toespraak Paus tot Romeinse curie
pag. 22
Vredesverklaring ondertekend
pag. 25
In Memoriam
pag. 28
Week van het gebed
Pag. 29
Verhalenmiddag
Pag. 30
Boekbespreking
Pag. 31
De maand van de Spiritualiteit 2015
Pag. 32
Terugblik op 2 kinderactiviteiten
Pag. 34
Verschijningsdata ODH 2015
Pag. 35
Aanslag Parijs
____________ 3 ____________
Van de redactie “We hebben hier een mooie, levendige parochie, met een geweldige inzet van vele vrijwilligers. Hier komt dus ongevraagd een einde aan,” zei onlangs een bestuurder van een parochie op de Veluwe die per 1 januari opgaat in een nieuw geheel. Opgaan in een nieuw geheel is niet altijd te voorkomen. Soms dwingen de omstandigheden tot het nemen van moeilijke beslissingen. Maar moeilijke beslissingen neem je samen. En die leg je niet van bovenaf op. Een parochie is op de eerste plaats een gemeenschap van gelovigen. En pas heel ver daarna een economische of bestuurlijke eenheid. Ga er dan ook zo mee om, zou ik zeggen. Niemand neemt graag afscheid van het bekende. Het liefst houden we alles bij het oude. Toch sluiten maar weinig mensen hun ogen voor de werkelijkheid. Het aantal kerkgangers neemt inderdaad af, er zijn steeds minder priesters voorhanden en ook financieel staan veel parochies er niet goed voor. De omstandigheden zijn voor iedereen een gegeven. Fusies zijn niet altijd te voorkomen. Daarbij wordt menigmaal opgemerkt: “Daar zou het Augustijns Centrum de Boskapel van moeten profiteren. Zoek die teleurgestelde parochianen op en leidt ze naar de Boskapel”. Maar dat gaat niet vanzelf. Om voor anderen een aansprekende geloofsgemeenschap te kunnen zijn moeten we ‘met de tijd meegaan’. Het is om die reden dat we in dit nummer van ’Op de Hoogte’ uitgebreid ingaan op veranderingen. Jan Revenberg spreekt over de transitie (verandering) van ons geloof. Joop Haverkort roept ons niet alleen op om een Sagrada Familia te worden, maar wijst ons ook op veranderingen in vieren, zoals de Serious Kerkdienst in de Sint Bavo Kerk te Haarlem. Theo Thier herinnert ons aan de uitspraken van de Paus, die stuk voor stuk bedoeld om veranderingen te weeg te brengen. En wat denkt u van de vredesverklaring? Is dat niet de ultieme verandering? Vreedzaam samenleven. Zullen we in de week van het gebed om die vrede bidden?
____________ 4 ____________
Het bestuur is zich bewust van het gegeven dat je een levende gemeenschap samen opbouwt. Het bestuur wil samen met u als Boskapeller komen tot gedragen oplossingen. Het bestuur zal u dit voorjaar bijeenroepen om samen met u van gedachten te wisselen over een Boskapel 3.0. De redactie van Op de Hoogte wenst u allen een zalig nieuwjaar. Een jaar waarin we ‘veranderen’. De Redactie
Een kwetsbaar weefsel Zorg dragen voor elkaar Een levende gemeenschap opbouwen
____________ 5 ____________
Liturgie kalender
Zondag 11 januari 11.15 uur
De hemel gaat open Marcus 1, 7-11
Ekkehard Muth Boskapelkoor
Zondag 18 januari 11.15 uur
Kom maar mee Johannes 1, 35-42 Amnesty-actie
Ekkehard Muth
Zondag 25 januari 11.15 uur
Vissers van mensen Marcus 1, 14-20
Ekkehard Muth Boskapelkoor
Zondag 1 februari 11.15 uur
Ik weet wel wie je bent Marcus 1, 21-28
Joost Koopmans Gemengd Koor Groenestraat
Zondag 8 februari 11.15 uur
Iedereen is naar U op zoek Marcus 1, 29-39
Ekkehard Muth Boskapelkoor
Zondag 15 februari 11.15 uur
Als een lopend vuurtje Marcus 1, 40-45
Meditatievieringen De Familia Augustiniana van de Boskapel verzorgt iedere woensdag een meditatieve viering van 19.30 uur tot 20.00 uur in de kleine kapel van de Boskapel. In deze vieringen staat steeds een tekst van Augustinus centraal. Alle Boskapellers, maar ook anderen die door de week behoefte hebben aan een moment van rust en bezinning, zijn daarbij van harte welkom.
____________ 6 ____________
Gelukkig Nieuwjaar Kan je van een gebouw gelukkig worden? Toen we anderhalf jaar geleden de Sagrada Familia bezochten gebeurde mij dat wel. Ik had het nog nooit meegemaakt, maar toen we binnen kwamen overviel me plotseling een diep gevoel van geluk. Ik voelde me opgetild, alsof al die toeristen met wie we net nog opeengepakt naar binnen schoven er opeens niet meer waren. Je werd bij wijze van spreken naar boven getrokken en naar mate we er langer rondliepen leek het eigenlijk ook steeds vreemder dat de aardse zwaartekracht ons nog aan de grond hield. De ingenieurs hebben lang naar de formule gezocht waarmee Gaudí zo sierlijke en dunne pilaren kon construeren, totdat er iemand op het idee kwam om de bouwtekeningen eens ondersteboven te houden.
____________ 7 ____________
En wat bleek? De pilaren en bogen leken precies dezelfde vorm te hebben als wanneer je een touw aan twee uiteinden vasthoudt en in een lus naar beneden laat hangen. Als je de bouwtekeningen nu weer omdraait dan krijg je dus pilaren en bogen die naar boven ‘hangen’, alsof ze niet door de aardse maar door de hemelse zwaartekracht aangetrokken worden. We hebben net met kerst gevierd dat God zich helemaal overgeeft aan de aardse zwaartekracht. Maar sindsdien lijkt de hemelse zwaartekracht alleen maar toegenomen. Het kind in de kribbe met Maria en Jozef in de stal tussen os en ezel, tussen schapen, herders, engelen en koningen - in de kerstnacht worden ze allemaal één grote Heilige Familie, een sagrada familia aangetrokken door hemel en aarde tegelijk. Het was dan ook helemaal niet zo gek dat Joop Haverkort ons op onze nieuwjaarsreceptie aansprak met ‘beste sagrada familia’. Zou het ons lukken om ook dit jaar weer verder aan de sagrada familia te bouwen, om steeds meer sagrada familia te worden? Een heilige familie uitgestrekt en uitgespannen tussen hemel en aarde, met beide benen op de grond, maar met een ‘hang’ naar de hemel. Kan je van een gebouw gelukkig worden? Misschien niet van de stenen maar van zo’n ‘boskapel-sagrada-familia’ wel. In die zin wens ik ons allen gelukkig nieuwjaar. Ekkehard Muth
____________ 8 ____________
De kerk in een veranderend tijdperk Wanneer u uw krant openslaat is de kans groot dat u ergens het woord ‘transitie’ leest. Wat wordt er met dit woord bedoeld? Jan Rotmans, hoogleraar transities en transitiemanagement aan de Erasmus Universiteit Rotterdam definieert ‘Transities’ als radicale, structurele veranderingen van een maatschappelijk systeem. In de ogen van Rotmans is onze tijd geen tijdperk waarin zoals altijd veranderingen plaatsvinden, maar zitten we in een verandering van tijdperk. Eens in de 150 tot 200 jaar ontstaat een radicaal andere samenleving. Rotmans meent dat we in zo’n tijdperk terecht zijn gekomen. Een belangrijk kenmerk van onze huidige tijd is dat de veranderingen van onder af komen en dat veel gevestigde instellingen, bedrijven en organisaties zich tegen deze veranderingen verzetten of moeite hebben zich aan te passen. Niet alleen onze samenleving maakt een transitie mee. Het geldt ook voor ons geloof. De laatste decennia was de functie van het christelijk geloof eerst en vooral te voorzien in de behoeften van individuele personen. Ze diende, eventueel ondersteund door in groepsverband uitgeoefende rituelen, meer een bron van zingeving, richtinggeving en troost te zijn te midden van de zorgen van het dagelijks bestaan dan een stimulans voor een actieve en kritische betrokkenheid op de maatschappij. Het was tevens de tijd van de verzuiling. Die zuil bood tot op zekere hoogte bescherming. En het was goed. Maar de zuil is niet meer. En er naar toe terug, kan niet en moeten we ook niet willen. Erbij hangen, uit gewoonte naar de kerk gaan of omwille van de sociale controle, we moeten het niet meer willen.
____________ 9 ____________
Onze maatschappij lijkt in een rap tempo afscheid aan het nemen van onze joods-christelijk wortels. Een zorgelijke ontwikkeling in onze samenleving is de plaats van godsdienst in het publieke domein. Zijn wij er ons voldoende van bewust dat we wellicht in een post-christelijke samenleving leven? Een samenleving waarin alles maar gewoon moet kunnen. Vrijheid blijheid en tenslotte ook gelijkheid. Gelijkheid gaat uit van de mondigheid van de mens. We denken immers groot over wat de mens kan. Maar het gevaar is dat iedereen aan zijn lot wordt overgelaten. Wie neemt het nog op voor de zwakkeren in de samenleving als je vooronderstelling is dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen leven? Wijzen op de eigen verantwoordelijkheid van mensen is veeleer een excuus om maar te stoppen met het verlenen van hulp, om te bezuinigen. De politiek wil af van de verzorgingsstaat. Het moet een participatiemaatschappij worden. Maar het dreigt ook een individualistische samenleving te worden, waarin iedereen opkomt voor zijn eigen recht. Het valt natuurlijk niet te ontkennen dat de verzorgingsstaat naast alle sociale en goede punten, een vervelende bijwerking heeft gehad. Mensen zijn erop gaan vertrouwen dat de ‘overheid’ het wel zou regelen. En het is een sport geworden om zoveel mogelijk uit de collectieve ruif te halen. Eigen initiatief wordt nauwelijks beloond. Er wordt voor ons gezorgd. En die vorm van consumentisme is ook herkenbaar in de kerk. Ook voor de kerk ligt er een enorme uitdaging. Hoe worden we van verzorgingskerk een participatiegemeenschap? De huidige samenleving is een netwerksamenleving. Een samenleving waarin internet en sociale media niet meer weg te denken zijn. Op allerlei manieren zijn mensen met elkaar verbonden. Het draait om relaties. Maar dan wel vluchtiger. Dat lijkt minder diepgaand, maar is het dat wel?
____________ 10 ____________
Als het echt oppervlakkig zou zijn, dan zou het pesten via sociale media niet zo ingrijpend zijn. ‘Online pesten is erger’ kopte de krant. En het bericht op internet van Tim Ribberink in 2012 maakte dat eens te meer duidelijk. Hij pleegde zelfmoord omdat hij werd gepest, online. Het heeft pesten op de politieke agenda gezet. Nee, we kunnen sociale media niet negeren. Mensen kunnen niet meer zonder sociale media. Het is de manier om contacten te onderhouden. Hoe oppervlakkig dat dan ook lijkt. Mensen hebben last van verlatingsangst. Sociale media bieden een mogelijkheid om de eenzaamheid te lijf te gaan. Aan de ene kant hechten we aan het individu. Aan de persoonlijke ontwikkeling. Het persoonlijke succes. Maar angst om alleen te zijn is groot. Moeten we in de kerk dan iets met sociale media? Wat en hoe weet ik niet, maar als ik bedenk hoe belangrijk sociale media voor onze jongere generaties zijn, dan is het onvermijdelijk. Jongeren beleven ‘gemeenschap’ ook op een andere manier. Want sociale media maken het mogelijk om contact te hebben waar en wanneer jij maar wilt. Ik kom nog even terug bij Jan Rotmans. Om op een juiste manier met het transitieproces om te kunnen gaan geeft Rotmans ons een aantal tips: • Bevrijd jezelf van oude instituties; • Accepteer onzekerheid; • Ontwikkel vaardigheden passend bij deze nieuwe samenleving; • Doe aan persoonlijk leiderschap; • Werk met gelijkgezinden samen in een netwerk om ideeën en mensen met elkaar te verbinden; • Accepteer dat er geen kant-en-klare oplossingen zijn. Zoek, leer en experimenteer. Bij voorkeur op plaatsen waar dit kan. Jan Revenberg
____________ 11 ____________
Van de bestuurstafel Beste Heilige Familie, beste Sagrada Familia Bij de nieuwjaarsreceptie heb ik u zo aangesproken. We hebben in deze dagen na Kerst en Driekoningen de herinnering aan afbeeldingen van de Heilige Familie, Jezus, Maria en Jozef nog vers in ons geheugen. Ik kies even voor dat intieme schilderij van Rembrandt. Je ziet een gewoon gezinnetje uit de 17e eeuw. Het licht valt via het gelaat van Maria op een gedrukte Bijbel en weerkaatst op het gezicht van de baby. Maria is even gestopt met lezen en wiegt het kindje. Op de achtergrond is Jozef druk doende aan de werkbank. Hij maakt een juk. En kennelijk was dat voor zijn tijdgenoten voldoende om onmiddellijk de link te leggen met de tekst van Jesaja, die ons ook bekend is vanuit de Kerstnacht: “Want het drukkende juk, de stang op hun schouders, de stok van de drijver, U breekt ze stuk als op de dag van Midjan.” Maar dat juk verwijst natuurlijk ook naar de tekst uit het evangelie van Matteüs, waar Jezus zegt: "Neem mijn juk op en kom bij Mij in de leer, omdat Ik zachtmoedig ben en eenvoudig van hart, en u zult rust vinden voor uw ziel. Want mijn juk is zacht en mijn last is licht." Het tafereel is door de gekruisigde houding van die neerdalende eerste engel ook minder liefelijk dan de schijn.
____________ 12 ____________
En de intimiteit van het tafereel wordt zeker later door Jezus doorbroken met de vraag: “Wie zijn eigenlijk mijn broers en moeder? “ Wie behoort eigenlijk tot zijn familie? Wie zijn de mensen van goede wil, wie zijn zachtmoedig en eenvoudig van hart? Wie hoort bij de Sagrada Familia? Zijn dat de kerkleden van de R.K. Kerk of de PKN, de participanten van De Boskapel, de leden van de liberale of orthodoxe Joodse gemeenschap, of zijn dat de moskeegangers? Het kenmerkende van Jezus is, dat hij zich niet in dit soort ordeningen laat vangen. Het zal hem dan ook op het kruis van de vaste kaders laten belanden. We kunnen het ons ook als Boskapellers afvragen: “Wie is onze familie? Met wie willen we ons verbinden?” We genieten van de warmte van onze gemeenschap, van de kracht van onze vieringen en initiatieven en vragen ons af, waarom er niet meer familie naar toe komt. We maken ons terechte zorgen over onze toekomst. Tot hoe lang kan deze gemeenschap zich nog financieel zelfstandig redden? Onze penningmeester doet een beroep op een hogere bijdrage en uitbreiding van het aantal participanten. Waarom verlaten zoveel mensen de kerken? Of verlaten de kerken de mensen? Want kijk, verbaasde Jezus er zich ook al niet over, dat hij zo veel geloof buiten de gevestigde kaders van zijn tijd vond. Veel Boskapellers zijn ouder en/of opa en oma. En zij verbazen zich soms over het geloof, de eenvoud en zachtmoedigheid van hun (klein)kinderen en hun verlangen naar een humane gemeenschap, naar rust en zin. Maar toch krijgen ze hen zelfs vaak niet meer mee naar de viering in de Kerst- of Paasnacht. Waar raken we elkaar kwijt en waar vinden we elkaar mogelijk? Misschien moeten we maar op familiebezoek en gewoon aan al die ‘mensen van goede wil’ vragen wat hen bezielt. Vanuit dat gesprek dienen zich mogelijk allerlei kansen tot coöperatie aan. Recent vertegenwoordigden wij onze gemeenschap bij de ondertekening van een gezamenlijke verklaring tegen geweld uit naam van religie (zie de verklaring elders in dit nummer). Daar zaten we tussen keppeltjes en hoofddoeken, zwarte hoeden en tulbanden, bekenden en onbekenden: wat een inspiratie om elkaar vanuit zo veel verschillende tradities te
____________ 13 ____________
bemoedigen. Het initiatief kwam van Piet Muller van de Raad voor Levensbeschouwing en Religie. We kennen hem als regelmatige bezoeker bij activiteiten van onze gemeenschap. Piet had al langer contact met de veel jongere Saïd Bouharrou van de Al Moslimin moskee. En zo kwam er in korte tijd een beweging op gang. Via de site van ‘Nieuw Wij’ ( www.nieuwwij.nl ) kwam ik op het spoor van een initiatief van de Sint Bavo Kerk in Haarlem, die in de dagen voor Kerst recht tegenover het Glazen Huis stond. De kerk deed mee en organiseerde op zondag een speciale Serious Kerkdienst’. Stadsdominee Tom de Haan en theologe Angeliek Knol leiden die ochtend in samenwerking met singer-songwriters Michael Prins en Mattanja Joy Bradly, dansgroep MAS&CO en Giel Beelen een bijzondere kerkdienst. Een dienst waarin in woord, zang en dans werd stil gestaan bij het doel van 3FM. Een moment van bezinning en stilte maar ook een moment van samenzijn in de (ijskoude) kerk. De kerk verbindt zich met zinnige initiatieven zonder de regie te voeren. Het beroep op de ontwikkeling van een participatiesamenleving kan gemakkelijk weg gezet worden als een botte bezuiniging. Maar ik ben diep onder de indruk van dat echtpaar uit het Haagse Laakkwartier. Ze stelden hun huis open voor alle ouderen en alleenstaanden in hun buurt, toen het buurthuis gesloten werd. En met wat ondersteuning door de Gemeente komt hier iets tot stand waar een bezoekster van zegt: “Dit is toch gewoon
____________ 14 ____________
veel gezelliger bij iemand in de huiskamer. Daar kan zo’n kaal zaaltje in een buurthuis toch niet aan tippen.” Nieuwe familie! Een Trouwlezer uit Rolde nodigt kardinaal Eijk uit om eens bij hem in het dorp te komen kijken, hoe de oude kerk uit 1457 weer middelpunt van het dorp is geworden. Protestanten en katholieken maken gebruik van de ruimte met een eeuwenoude rustgevende sfeer. Maar het is ook de plaats voor lezingen, jubilea, boekenmarkt en kerstmarkt. En de lezer vertelt: “Ik ga niet naar een kerkelijke viering om daardoor meer kans te maken op een hiernamaals, maar om aardige mensen te ontmoeten en met hen na de viering een kop koffie te drinken. Het zijn veelal mensen die openstaan voor de noden in de wereld. Eens per maand is er een stand van de wereldwinkel en Amnesty International en ook zijn er regelmatig inzamelingen voor de voedselbank.” Beste Sagrada Familia, Het wordt tijd dat we in onze eigen buurt, stad en regio op familiebezoek gaan. We hebben elkaar hard nodig, want de bekende familie wordt kleiner. Het bestuur heeft samen met de participantenraad in het jaarplan 2015 naar woorden gezocht om deze zoektocht naar familie, die we niet onmiddellijk meer op onze feestjes verwachtten opnieuw in beeld te krijgen. In 2015 zullen we deze expeditie samen starten. Van kloosterkapel (1.0) werden we een zelfstandige gemeenschap (2.0) en we vermoeden dat we net als de drie koningen een andere weg moeten gaan, op zoek naar een brede familie: De Boskapel 3.0. Bij die expeditie hebben we ondertussen dringend uw hulp nodig, ook in financiële zin. Hoe zorgen we ervoor dat steeds meer mensen aan ons avontuur deelnemen? Durft u vrienden en bekenden uit te nodigen met ons op te trekken? Kunnen we ook in het komend jaar rekenen op uw bijdrage aan onze kerkbalans. En dat mag toch minstens even veel zijn als de kosten voor een dagelijkse krant ofwel € 1,00 per dag. Binnenkort krijgt u weer de toelichting op deze actie en we hebben uw steun beslist nodig om onze expeditie te laten slagen. We staan in deze zoektocht niet alleen. Door de globalisering, het postmodernisme, de opkomst van een creatieve klasse en de revolutionaire ontwikkeling van het internet is Nederland een netwerksamenleving
____________ 15 ____________
geworden. Een nieuwe generatie is opgegroeid met het digitale social web en dat beïnvloedt hun eisen aan de kerk. Jan Revenberg spreekt in zijn bijdrage over een netwerksamenleving. Ook de kerk moet als netwerk fungeren en voluit participatief zijn. Iedereen mag meedoen en zijn/haar ideeën, kwaliteiten, creativiteit en leerervaringen inbrengen om de missie van de kerk mee vorm te geven. Nieuwe gemeenschappen worden 'bottom-up' gestart, niet langer 'top-down'. Deze nieuwe groepen verspreiden zich via vriendschappelijke relaties in allerlei sociale netwerken en zijn dus ook flexibel en mobiel. In het bedrijfsleven heet deze omslag 'het nieuwe werken'; in het godsdienstige leven kunnen we dit 'het nieuwe kerken' noemen. Door ‘het nieuwe kerken’ wordt het geestelijk leven eenvoudiger, flexibeler en veelkleuriger. Eenvoudiger in de zin dat er toegankelijke vormen worden gekozen waar gewone mensen in het dagelijks leven zelfstandig mee uit de voeten kunnen. Het starten en vermenigvuldigen van een groepje van zes mensen vraagt minder kennis en ervaring dan het leiding geven aan een groep van 200 mensen. Flexibeler in de zin dat de kerk daar wordt vormgegeven waar de mensen zijn. Mensen komen niet naar de kerk; de kerk gaat naar de mensen. Veelkleuriger in de zin dat de kerk heel veel verschillende vormen kan aannemen en dat steeds meer christenen deel zullen zijn van meerdere geloofsgroepen tegelijk. Ja, we hebben een bonte veelkleurige familie. Goede reis in 2015! Namens het bestuur, Joop Haverkort
____________ 16 ____________
Van de Participantenraad Op 10 december 2014 heeft er een regulier overleg plaatsgevonden van de Participantenraad. Tijdens deze bijeenkomst heeft er, in aanwezigheid van de voorzitter en secretaris van het Bestuur, een discussie plaatsgevonden over het concept Jaarplan 2015 en de daarop gebaseerde Begroting 2015 van onze Stichting. Deze discussie was een vervolg op het eerdere overleg met het Bestuur op 15 oktober jl. In het Jaarplan 2015 is o.a. aangegeven dat we binnen de Boskapel 3.0gedachte, waarnaar door het bestuur in "Op de Hoogte" van augustus jl. al eerder is verwezen, nadrukkelijk naar samenwerking zoeken, we proberen het bezielend verband meer inhoud te geven en we proberen (o.a. door lezingencycli) levensbeschouwing terug te brengen in het publieke debat etc. Tijdens het overleg van 10 december 2014 is door de Participantenraad ook gewezen op onze niet al te rooskleurige financiële situatie. Besloten is dan ook dat een werkgroep, bestaande uit enkele leden van het Bestuur en enkele leden van de Participantenraad, gezamenlijk gaan zoeken naar een verbetering van de financiële situatie. Uiteraard zullen het Jaarplan en Begroting in het komende voorjaarsoverleg met de Boskapellers aan de orde komen. De datum waarop dit voorjaarsoverleg wordt gehouden zal tijdig bekend worden gemaakt. Op 10 december jl. hebben we ook afscheid genomen van Patrick Oude Alink als lid en als secretaris van de Participantenraad. Patrick heeft vanaf eind 2010 deel uitgemaakt van de Participantenraad en heeft als secretaris veel en uitstekend werk verzet. De Participantenraad is hem daarvoor veel dank verschuldigd. Het eerstvolgende overleg van de Participantenraad is op 11 februari a.s. Indien u belangstelling heeft voor het volledige verslag van 10 december 2014 dan graag een berichtje naar:
[email protected] of
[email protected] De voorzitter van de Participantenraad, Arie van den Broek.
____________ 17 ____________
om zich te melden als lid van de Participantenraad Beste mensen, Zoals in dit nummer van "Op de Hoogte" reeds is aangegeven, heeft Patrick Oude Alink zijn lidmaatschap als lid van de Participantenraad per 1 januari 2015 beëindigd. Hierdoor is er, naast de al bestaande vacatures, wederom een lege plaats ontstaan in de Participantenraad. Per 1 januari 2015 bestaat de Participantenraad nog slechts uit 12 personen terwijl deze in feite uit 25 leden dient te bestaan. Kortom er is een situatie ontstaan die onwenselijk is. De vacatures dienen dus nodig te worden ingevuld. Ga eens bij uzelf te rade of u zich misschien als lid van de Participantenraad dienstbaar kunt maken voor de geloofsgemeenschap van de Boskapel. Het kost u per jaar slechts 8 avonden (van 2 uur per avond). Dus voor nog geen 20 uur per jaar kunt u meepraten over het reilen en zeilen van de Boskapel. Via
[email protected] of
[email protected] kunt u kenbaar maken belangstellend te zijn voor lid van de Participantenraad. Ik ontvang graag uw reactie. De voorzitter van de Participantenraad, Arie van den Broek
____________ 18 ____________
Augustinus ten voeten uit Ethisch en godsdienstig leven, 12 Geen deugd zonder God De civitate Dei, XIX, 25 Tekst en vertaling Chris Dijkhuis Een na verhouding opvallend kort hoofdstuk uit De civitate Dei met een besluit dat beschouwd kan worden als een tastend benaderen van God: uitgaande boven iedere hemelse macht en kracht. Hoe prachtig het ook lijkt dat de geest het lichaam de baas is en de rede de ondeugden, wanneer die geest en die rede God niet dienen zoals God zelf dat heeft voorgeschreven, dan zijn geest en rede het lichaam en de ondeugden absoluut niet op de juiste manier de baas. Wat voor meesteres over lichaam en ondeugden kan immers de ziel zijn die de ware God niet kent, zich niet aan zijn gezag heeft onderworpen, en zich als een hoer heeft verkocht aan abjecte demonen die haar in- en inslecht maken. Daarom zijn de deugden die de ziel denkt te bezitten en waardoor de ziel lichaam en ondeugden in bedwang houdt, eerder ondeugden dan deugden als de ziel zich richt op het krijgen en het behouden van wat ook maar, dat met God niets uitstaande heeft. Want hoewel er filosofen zijn die menen dat er sprake kan zijn van echte en respectabele deugden wanneer die deugden enkel gericht zijn op zichzelf en op niets of niemand anders, zelfs dan gaat het om een opgeblazen en hovaardige houding en daarom moeten die niet als deugden, maar als ondeugden beschouwd worden. Zoals immers wat het lichaam doet leven, niet van datzelfde lichaam komt, maar meer is dan dat lichaam, zo komt wat de hele mens gelukkig doet leven, niet van de mens zelf. Dit gaat boven de mens uit en niet alleen boven de mens, maar zelfs boven iedere hemelse macht en kracht. Aurelius Augustinus
____________ 19 ____________
Van de Amnestytafel Als ik dit schrijf is het oudejaarsavond. Weer een jaar voorbij! Als Amnestygroep hebben we verschillende acties gevoerd en daarbij veel medewerking gekregen van U als Boskapel bezoeker. Dat geeft ons de moed om verder te gaan. Op 10 december, de dag van de rechten van de mens, hebben we met 3 mensen van 19.00-23.00 uur, in de schouwburg gestaan om handtekeningen te verzamelen. Van de 1900 bezoekers hebben er 11 mensen een handtekening gezet. “Soms is je doen en laten net een zeepbel Als je er goed naar kijkt, spat hij uit elkaar Dat wil niet zeggen dat ik vandaag Na zo’n nederlaag Geen nieuwe bellen blaas.” Liselore Gerritsen Wij gaan dus verder met ons eigen enthousiasme en wel op zondag 18 januari. Namens ons allen wens ik u veel geluk en een goede gezondheid voor 2015. Netty Kamerbeek ****************************************
____________ 20 ____________
Roep om hulp De kersttoespraak van paus Franciscus tot de Romeinse curiekardinalen, moet als een plotseling optredend onweer zijn ervaren; en niet alleen door degenen die rechtstreeks door de Paus werden aangesproken. Mocht u die toespraak gemist hebben, dan noem ik u hierbij enkele steekwoorden, waarmee de Paus de kerkleiders op hun falen wees: • zich onsterfelijk, immuun en onmisbaar voelen • noodzakelijk zelfonderzoek verwaarlozen en vernieuwing nalaten • lijden aan een spirituele vorm van Alzheimer en de ziekte van bazen die zich god voelen • slachtoffer van carrièrezucht en opportunisme • bekrompenheid en gedreven zijn door rampzalig egoïsme Het magere applaus dat op de oorwassing volgde sprak boekdelen, en een niet moeilijk te trekken conclusie is, dat de Paus zijn vriendenschaar met zijn noodkreet niet heeft vergroot. De GELDERLANDER schrijft kort daarna: "De kerstrede van de Paus leek een uithaal van een sterk leider, maar velen zien het als een roep om hulp." Ik vroeg me af, waar die hulp vandaan zou moeten komen en in welke vorm? In de laatste Op de Hoogte lees ik van de Facebookpagina van de Boskapel. Ik ben een analfabeet wat dit soort media betreft, maar vraag me toch af, of bijvoorbeeld die Facebookpagina een rol zou kunnen spelen in een adhesiebetuiging aan het adres van de paus terzake van zijn hulproep? Wellicht zijn er alternatieve/betere ideeën? Theo Their / (
[email protected])
____________ 21 ____________
Vredesverklaring officieel ondertekend
Gezamenlijke verklaring tegen geweld uit naam van religie Donderdagavond 18 december was een bijzondere avond in Nijmegen. Verschillende vertegenwoordigers van de christelijke, islamitische, joodse en Alevitische gemeenschappen kwamen deze avond bij elkaar in de Piet Gerritszaal bij Museumpark Oriëntalis, om een gezamenlijke verklaring tegen geweld uit naam van religie voor te lezen. Drukbezochte bijeenkomst De avond was besloten, maar de genodigden (waaronder de voorzitter en secretaris van het Augustijns Centrum de Boskapel) waren talrijk. Verschillende mensen, rij na rij, zaten broederlijk naast elkaar. Soms wel, maar nog veel vaker niet, was niet na te gaan vanuit welke religieuze achtergrond de mensen daar zaten. Wat hen samenbracht was deze verklaring: een vredesverklaring, een verklaring tegen geweld uit naam van religie. Niet alleen de gesproken woorden waren inspirerend, maar vooral ook het gemeenschapsgevoel van al die mensen die zich verenigden achter de onderstaande verklaring.
____________ 22 ____________
Burgemeester Bruls Na een openingswoord door mevrouw Marion Wierda, voorzitter van de Raad voor Levensbeschouwing en Religie, hield burgemeester Hubert Bruls een inspirerende toespraak. Daarna kwamen de religieuze voorgangers van de kerken, moskeeën, synagogen en het cemhuis van de Alevieten aan het woord, met een korte eigen commentaar bij de verklaring.! Vredesverklaring: Wij, vertegenwoordigers van Islamitische, Christelijke, Joodse en Alevitische gemeenschappen in Nijmegen wijzen geweld uit naam van religie af. Wij roepen op tot vreedzaam en respectvol samenleven, want dat is de grondslag van onze religieuze tradities. De sleutel daartoe is open en nieuwsgierig zijn naar anderen en elkaar aanspreken op snelle oordelen en onverdraagzaamheid. Zo kunnen we tegengaan dat conflicten elders in de wereld overslaan naar Nijmegen. Laten we helder zijn: voor de huidige, gewelddadige ontwikkelingen in het Midden-Oosten bestaat ons inziens geen enkele religieuze rechtvaardiging. Dat geldt ook voor gewelddadige conflicten op andere plaatsen in de wereld. Noch de Bijbel, noch de Koran, noch de Thora roept op tot geweld naar anders gelovigen. Toch lijken de problemen die zich elders voordoen te worden geprojecteerd op religieuze gemeenschappen in Europa, ook in Nederland. Wij maken ons zorgen over de spanningen die dit oproept in de Nijmeegse samenleving. Mensen kunnen steeds minder van elkaar hebben. Een paar voorbeelden. Joodse organisaties en gebouwen moeten worden beschermd omdat antisemitische dreigingen en daden tegen Joden in Nederland zijn toegenomen mede onder invloed van de recente conflicten tussen Israel en Palestijnen. Nederlandse moslims worden aangesproken op de extreem jihadistische ideologie van groeperingen in het Midden Oosten. Christelijke kerken organiseren een stille tocht ter nagedachtenis aan de priester die in Syrië is vermoord. In het cemhuis moet men machteloos toezien hoe andere Alevieten in Irak en Syrië worden vermoord omdat ze Aleviet zijn en massaal op de vlucht slaan voor oorlog. Binnen al deze tradities worden mensen beledigd en gekwetst vanwege verkeerde beelden over hun geloof.
____________ 23 ____________
Conflicten elders in de wereld hoeven geen problemen te geven in Nijmegen. Religie is voor ons een bron van inspiratie in plaats van reden voor ruzie en conflict. In onze gemeenschappen staat liefde voor de medemens centraal. Wij benadrukken dat de ene groep niet de waarheid kan claimen ten koste van een andere groep. Onze tradities hebben gemeenschappelijke wortels en zijn slechts verschillende routes naar hetzelfde doel: vreedzaam en respectvol samenleven. Je bent eerst mens, dan pas moslim, christen, jood of aleviet. Gelovigen vinden dagelijks inspiratie in hun traditie om een goed mens te zijn voor iedereen in hun omgeving. Wij, vertegenwoordigers van Islamitische, Christelijke, Joodse en Alevitische gemeenschappen in Nijmegen weten elkaar te vinden: samen roepen wij de mensen in deze stad op om open en nieuwsgierig te zijn naar elkaar. Dat geldt voor buren, collega’s, kinderen en leerkrachten, studiegenoten en wie je ook maar tegenkomt op de werkvloer, in sportclubs, winkels, horeca of gewoon op straat. Leer elkaar kennen, laat je verrassen door verschillen, verbaas je over overeenkomsten. Zo ontstaat waardering en respect. Daarom roepen wij Nijmegenaren op om elkaar aan te spreken op snelle oordelen en onverdraagzaamheid, zeker als dat leidt tot discriminatie of gewelddadig gedrag. Wij roepen alle religieuze en levensbeschouwelijke gemeenschappen in Nijmegen op om deze verklaring te steunen. Door ondertekening, door verspreiding in hun achterban en door het uitdragen van deze boodschap. Wij bieden deze verklaring aan de burgemeester van Nijmegen aan met het verzoek ons in woord en daad te steunen, om te beginnen door als eerste de steunbetuiging te ondertekenen Tot slot hopen wij dat dit initiatief in andere steden in Nederland navolging zal krijgen. Nijmegen, 18 december 2014 (Deze verklaring is tot stand gekomen met steun en bemiddeling van de Raad voor Levensbeschouwing en Religie in Nijmegen (RLRN) op initiatief van Saïd Bouharrou en Piet Muller)
____________ 24 ____________
In Memoriam Eind 2014 zijn ons enkele trouwe Boskapellers ontvallen. Op deze plek willen we op de eerste plaats onze innige deelneming aan de nabestaanden uitspreken en de overledenen nog eens in onze herinnering oproepen. Op 9 november 2014 overleed Toon Snippert We herinneren ons Toon als die grote man die, tot kort voor zijn dood, leunend op zijn stok in onze vieringen naar voren kwam om deel te nemen aan de Maaltijd des Heren. Toon is op 13 november 1927 geboren. Hij was een echte Nijmegenaar die de oorlog zeer bewust heeft mee gemaakt zo ook het bombardement van Nijmegen. Toon was een politieman (eerst Gemeente politie en vanaf 1961 Korps Rijkspolitie). Tijdens het regelen van het verkeer heeft hij Jopie Peters ontmoet. Met haar is hij in 1956 getrouwd. Toon en Jopie kregen 3 zonen (Marc, Tom en Frank). Het jaar 1987 werd voor Toon een ‘rampjaar’. Dat jaar overleed Jopie en trad hij uit dienst. Met behulp van zijn gezin, familie, vrienden en dankzij zijn hobby’s: muziek en knutselen, heeft hij de draad weer opgepakt. Voor Toon stonden de muziekrepetities en het verenigingsleven voorop. De laatste 15 jaren heeft hij veel mooie uren met Bep Roosen doorgebracht.
____________ 25 ____________
Op 20 december 2014 overleed Theo Albers Theo werd geboren op 13 september 1938 in voormalig Nederlands Indië. Zijn jeugd verliep hectisch. Tijdens de Japanse bezetting werden hij en zijn moeder geïnterneerd in één van de beruchte kampen, terwijl zijn vader als krijgsgevangene naar Japan was vervoerd. Het gezin, waarvan hij enig kind is gebleven, werd na de oorlog herenigd, maar zijn ouders namen de trauma’s een leven lang met zich mee. Na de onafhankelijkheid van Indonesië kwam hij met zijn vader en moeder terug naar Nederland. Daar moest Theo als grote vent tussen kinderen de verloren schooljaren inhalen. Dat lukte maar gedeeltelijk. Wel blonk hij uit in atletiek en hij behaalde bij het Nijmeegse Quick vele bekers en medailles. Daar was hij terecht trots op. Later is hij zich gaan specialiseren in sport en spel, behaalde een diploma als spelleider en legde privé een overweldigende hoeveelheid spelmateriaal aan. Hiermee organiseerde hij speldagen op de school, waar hij 23 jaren als conciërge werkte. In die tijd woonde hij in Druten. Van daar uit bezocht hij trouw de Boskapel, totdat hij in 2012 een ernstig herseninfarct kreeg en opgenomen moest worden in het verpleegtehuis Kalorama.
____________ 26 ____________
Op 23 december 2014 overleed Toine Magnus Toine werd op 26 maart 1930 geboren in Absdale in Zeeuws Vlaanderen. Toine kreeg de kans om te leren; hij wilde priester worden. Hij ging naar het seminarie in Hoeven. In 1957 werd hij priester gewijd. Een belangrijk accent in zijn werk als priester lag bij de catechese. Toine gaf les aan scholen en was actief in het katholiek verenigingsleven. Eind jaren 60 nam Toine deel aan het Landelijk Pastoraal Concilie in Noordwijkerhout. Daar werd openlijk gesproken over de afschaffing van de celibaatsverplichting voor priesters. Het opende voor Toine een nieuw perspectief. Bij de Scouting had hij Olga leren kennen, en er groeide een liefde. Hij vroeg en kreeg dispensatie van zijn celibaatsgelofte en in 1972 zijn Toine en Olga getrouwd. Olga en Toine kregen twee kinderen: Stefan en Ester Zijn geloof bleef een belangrijke plaats in zijn leven houden. Na zijn pensionering heeft hij nog veel cursussen gegeven en groepen begeleid. Zo heeft hij ook de liturgiegroep en de voorgangersgroep van de Boskapel begeleid. Langzaam werd Toine vergeetachtig en vergeetachtigheid ging over in dementie. Hij leed onder het verlies aan taal en deed zijn best om de namen van zijn kleinkinderen van wie hij zo genoot, te onthouden. Gelukkig kon hij steeds rekenen op de steun van Olga, die tot het uiterste ging om voor hem te zorgen.
____________ 27 ____________
De Week van Gebed voor de eenheid UITNODIGING In de Week van Gebed voor de eenheid wordt vanuit de Raad van Kerken in Nijmegen een gezamenlijke gebedsviering gehouden. Iedereen is van harte welkom om samen te bidden om eenheid. Week van Gebed
Het thema van de week van gebed en van de gezamenlijke viering is: ‘Dorst?’ Dit thema is aangereikt vanuit Brazilië, een land waar je voortdurend water nodig hebt omdat de temperatuur er hoog is. Elk mens heeft dorst - dorst naar levend water: dat zijn twee facetten die tijdens de viering in de Week van gebed terugkeren. En wellicht doen we, samen biddend, de ontdekking dat we allen één zijn in onze afhankelijkheid van de bron. De gebedsviering wordt voorbereid door de Franciscus broeders, de Rooms-katholieke parochies en de Nederlands gereformeerde kerk. De viering wordt gehouden op donderdag 22 januari om 20.00 uur in de Nederlands Gereformeerde Kerk, Bredestraat 168 in Nijmegen. Route: http://nijmegen.ngk.nl/contact/route/
____________ 28 ____________
Verhalenmiddag in Nijmegen
____________ 29 ____________
Boekbespreking Dit is geen nieuwe rubriek in “Op de Hoogte”. Hoewel……. Het is wel een boek dat het lezen meer dan waard is. Jeroen Gooskens († 2013) liep in 3 etappes (1991-1993) als pelgrim naar Santiago de Compostela en schreef over zijn camino (pelgrimsweg) het bekende boek Ver onderweg. Het werd een bestseller in pelgrimsland omdat hij het ‘meer’ dat de camino biedt, op een aansprekelijke manier wist te verwoorden. Maar ook buiten pelgrimsland werd het gewaardeerd, omdat het boek ook inspirerend bleek te zijn voor het alledaagse pad dat iedereen gaat. Jeroen schreef daarnaast nog vele artikelen en beschouwingen voor onder andere De Jacobsstaf, het tijdschrift van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob. En hij had een eigen website, Compostela.nl. Daarnaast ging hij geregeld voor in de diensten die maandelijks gehouden worden in de Jacobskapel in Nijmegen en schreef hij daarvoor vele overdenkingen en gebeden. Jeroen werd in 2012 door een ongeneeslijke ziekte overvallen. Leo Jacobs, een goede vriend, stelde hem voor een bloemlezing samen te stellen uit zijn geschriften omdat hij vond en vindt dat zoveel waardevols het verdient bijeen gebracht te worden in een handzaam boek. Jeroen was er enthousiast over en bedacht als titel Verder onderweg. Het is een boek geworden van inspirerende teksten en gedachten over de wonderen van het leven. Het is geen boek om in één adem uit te lezen. Het is meer een ‘brevier’ die je af en toe ter hand neemt om je te laten inspireren of om wat te mijmeren of te mediteren over de dingen die er in het leven toe doen.
____________ 30 ____________
De maand van de Spiritualiteit 2015 De maand van de Spiritualiteit duurt van vrijdag 9 januari t/m zondag 8 februari 2015. Veel mensen hebben behoefte aan inspiratie en zingeving. Het lijkt erop dat er ondanks alle welvaart ook iets verloren is gegaan. Daarom zoeken mensen naar een beter evenwicht tussen materiële welvaart en geestelijk en lichamelijk welzijn. De initiatiefnemers van De Maand van de Spiritualiteit willen aansluiten bij deze groeiende behoefte aan zingeving en inspiratie die we in onze samenleving op dit moment zien. Spiritualiteit kan heel concreet evenwicht, voeding en richting geven in een complexe wereld. Richting voor een betere omgang met de medemens, onze leefomgeving en onze planeet. Door met aandacht voor wat er écht toe doet te leven, door bewuster te werken en met anderen om te gaan, vinden we balans, kan het leven gaan bruisen en leven we met ‘hartstocht’. Het thema van dit jaar is Het gelukkige lichaam. Vroeger streefde men al naar een gezonde geest in een gezond lichaam, en uit eigen ervaring kennen we het gevoel van geestelijk welbevinden wanneer we fit zijn van lijf en leden. Wanneer lichaam en geest in balans zijn zitten we ‘lekker in ons vel’. Maar is een gezond lichaam ook voorwaarde voor een gelukkig leven? Ben ik mijn lichaam of heb ik mijn lichaam? Activiteiten Tijdens de Maand van de Spiritualiteit, van 9 januari tot 8 februari, worden er overal in het land activiteiten georganiseerd. Zo kun je workshops yoga, mindfulness en mindful tekenen volgen, lezingen bijwonen en natuurlijk nog veel meer leuke activiteiten. Kijk op: Maand van de Spiritualiteit – Activiteiten
____________ 31 ____________
Terugblik op twee geslaagde kinderactiviteiten
Het meisje met de zwavelstokjes
Met dank aan het Nijmeegs Kinderkoor onder leiding van Wilma Drenthen, accordeonist Gerie Daanen en vertelster Julia Klep én alle medewerkers achter de schermen.
____________ 32 ____________
De Kinderkerstviering
Met dank aan Liesbeth Vroemen, Martine van Poucke en alle musici voor hun inspanningen..
____________ 33 ____________
Verschijningsdata ODH 2015 Maand februari
Datum 05-02-15 15-02-15
Actie ODH kopij inleveren ODH verschijningsdatum (Paasnummer)
april
16-04-15 26-04-15
ODH kopij inleveren ODH verschijningsdatum
mei
28-05-15
ODH kopij inleveren
juni
07-06-15 25-06-15
ODH verschijningsdatum ODH kopij inleveren
juli
05-07-15
ODH verschijningsdatum (zomernummer)
augustus
27-08-15
ODH kopij inleveren
september
06-09-15 24-09-15
ODH verschijningsdatum ODH kopij inleveren
oktober
04-10-15 15-10-15 25-10-15
ODH verschijningsdatum ODH kopij inleveren ODH verschijningsdatum
november
19-11-15 29-11-15
ODH kopij inleveren ODH verschijningsdatum (Advent t/m Driekoningen)
Kopij aanleveren bij Jan Revenberg:
[email protected]
____________ 34 ____________
Aanslag Parijs Tijdens het controleren van de drukproeven voor dit nummer van Op de Hoogte wordt in Parijs een verschrikkelijke aanslag gepleegd onder het uitroepen van de naam van de Allerhoogste. De recent in Nijmegen ondertekende vredesverklaring wordt ten hemel schreiend actueel. Vredesverklaring: Wij, vertegenwoordigers van Islamitische, Christelijke, Joodse en Alevitische gemeenschappen in Nijmegen wijzen geweld uit naam van religie af. Wij roepen op tot vreedzaam en respectvol samenleven, want dat is de grondslag van onze religieuze tradities. De sleutel daartoe is open en nieuwsgierig zijn naar anderen en elkaar aanspreken op snelle oordelen en onverdraagzaamheid. Zo kunnen we tegengaan dat conflicten elders in de wereld overslaan naar Nijmegen. Laten we helder zijn: voor de huidige, gewelddadige ontwikkelingen in het Midden-Oosten bestaat ons inziens geen enkele religieuze rechtvaardiging. Dat geldt ook voor gewelddadige conflicten op andere plaatsen in de wereld…. (zie blz. 22 tot 24) Een eerste daad van vrede kan zijn: de dialoog gaande houden.
____________ 35 ____________
Bestuur Boskapel Joop Haverkort Jan Revenberg Manfred Markhorst Birgitte Ligtenberg Marjolijn Esser Els Verheggen
voorzitter secretaris penningmeester
Recent heeft de participantenraad Joop Haverkort benoemd als voorzitter en Els Verheggen als lid van het Bestuur. Dat betekent ook, dat het bestuur zich opnieuw bezint op de portefeuilleverdeling: gemeenschapsopbouw en augustijnse spiritualiteit, pastoraat en diaconie, liturgie en oecumene, PR en vorming. Julia van Wel maakt kennis met het bestuur.
Kapelbalans actie De kapelbalans actie is voor de Boskapel de belangrijkste bron van inkomsten. Doe daarom mee!! U kunt uw bijdrage overmaken op: ING-bank: IBAN: NL35 INGB 0002 2069 16 of Rabobank: IBAN: NL47 RABO 0157 8328 56 t.n.v. Stichting Augustijns Centrum de Boskapel
____________ 36 ____________