ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO-Verpleegkunde Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Croho-registratienummer: 34560

NHL © Certiked

ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van

HBO-Verpleegkunde Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Croho-registratienummer: 34560 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op21 april en 10 mei 2006

Inhoud van het verslag Identificatie ...............................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................4 Bevindingen ..............................................................................................................................................6 Bijlage 1: Programma..............................................................................................................................47 Bijlage 2: Documenten............................................................................................................................50 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ...........................................................................................52 Bijlage 4: Visitatieteam...........................................................................................................................65 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................65 Bijlage 6: Verantwoording van de Dublin-descriptoren .........................................................................67 Bijlage 7: Voorbeeld van een samenhangend POP (tweedejaars semester) ...........................................69

De verantwoordelijke teamleider: mevrouw dr. M.S.Leloux namens deze,

M.I. van de Velde Certiked Oktober 2006

Pagina 1 van 69 NHL HBO-Verpleegkunde - Definitief Rapportage

NHL © Certiked

Identificatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Rengerslaan 10 8917 DD Leeuwarden Telefoon: 058 - 2934934 Website: www.nhl.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: G. Jeuring

Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • Noordelijke Hogeschool Leeuwarden • HBO-Verpleegkunde • Voltijd, deeltijd en duaal • Locatie Rengerslaan (Bouhof) Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat worden afgedekt.

Teamsamenstelling Teamleider: mevrouw dr. M.S.Leloux Extern deskundige: dhr. E.M.A. Krechting Secretaris: mevrouw drs. P.A.M. van Sonsbeeck-van den Brink Studentlid: mevrouw C. Grootendorst


NHL © Certiked

Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding, en deze doen toekomen aan het visitatieteam op 31 maart 2006. De visitatie is uitgevoerd op 21 april en 10 mei 2006. Op 20 april heeft een voorbereidende bijeenkomst plaatsgevonden. Het conceptrapport is totstandgekomen door nauwe samenwerking tussen de teamleden. De teamleden hebben voor aanvang van de visitatie, tijdens de visitatiedagen en bij het schrijven van het rapport hun bijdrage kunnen leveren volgens de daartoe vastgestelde procedures. Het concept is in gezamenlijkheid vastgesteld. Het conceptrapport is op 14 juli 2006 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 26 september 2006 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er tweemaal, namelijk op 17 februari en 13 maart 2006, contact geweest tussen het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle een voorlichtend en planningstechnisch karakter.


NHL © Certiked

Managementsamenvatting Op 21 april en 10 mei heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HBO-Verpleegkunde van Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. Bij de ontwikkeling van het competentiegerichte leerplan is een principiële keuze gemaakt voor het gezamenlijk ontwikkelen van de drie varianten voltijd, deeltijd en duaal. Het inhoudelijke opleidingskader en het niveau gelden onverkort voor alle varianten. Het onderwijsconcept is identiek om studenten uit de verschillende varianten met elkaar samen te laten werken om daardoor optimaal van elkaar te kunnen leren. Alleen op een aantal randvoorwaardelijke punten verschillen de varianten van elkaar. Het betreft de facetten 2.3, 2.4, 2.5 en 2.6 (Samenhang, Studielast, Instroom en Duur van de opleiding) en 4.1 en 4.2 (Materiele voorzieningen en Studiebegeleiding). Teksten die op de deeltijd en duale variant betrekking hebben zullen bij deze facetten (en waar van toepassing ook elders in de tekst) cursief worden weergegeven.

Algemeen beeld De opleiding Verpleegkunde aan de Noordelijke Hogeschool te Leeuwarden heeft naar aanleiding van de voorgaande visitatie in 2000 haar onderwijsconcept ingrijpend veranderd en de opleiding omgevormd tot een volledig nieuw competentiegericht curriculum. Er is sprake van een bij uitstek competentiegericht en praktijkgericht didactisch concept, dat getuige de diverse stakeholders een innovatieve werking heeft voor de beroepsgroep, c.q. het beroepenveld. Binnen het Onderwijsconcept HBO-V zijn competentieleren en vraagsturing de kernbegrippen. De ontwikkeling van de student staat centraal en de beroepscompetenties zijn hierbij richtinggevend. De vraagsturing komt naar voren in de volgorde van de leeractiviteiten, de beroepscontext, de inkleuring van opdrachten en assessments en de keuze van de uitstroomprofielen. De opleiding is sterk gericht op het laten aansluiten van haar eindkwalificaties bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld, regionaal, nationaal en zeker ook internationaal (Florence Netwerk). De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aantoonbaar aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van die kwalificaties, zoals die in de Dublin-descriptoren worden beschreven. Het totaal aan beroepscompetenties dat de rode draad binnen het curriculum vormt omvat het profiel van de HBO-verpleegkundige zoals dat landelijk is vastgesteld in het document ‘Met het oog op de toekomst’. De twaalf beroepscompetenties zijn op drie niveaus geformuleerd en uitgewerkt, waarbij het derde niveau verdergaat dan het vereiste HBO-niveau en aanligt tegen het Master-niveau. Het verzwaren van het HBO-niveau is een duidelijke keuze die de opleiding heeft gemaakt bij het ontwikkelen van het nieuwe curriculum, naar aanleiding van de bevindingen van de visitatiecommissie in 2000. Naast de landelijk ‘afgesproken’ differentiaties (AGZ, MGZ en GGZ) geeft de opleiding ook een eigen inkleuring door toevoeging van de profielen ‘Management van zorg’ en ‘Innovatie van zorg’. Bij de ontwikkeling en invoering van een aantal minoren krijgt de actualiteit ruim baan. Er wordt nadrukkelijk gebruik gemaakt van kennis uit de lectoraten (Competenties in de zorg, Strategieën en methoden van sociale interventie en Domotica) en uit de verschillende vervolgopleidingen


NHL © Certiked

De doelstellingen van de opleiding zijn zodanig geformuleerd dat afgestudeerde HBO-verpleegkundigen in staat moeten worden geacht om als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag te gaan op het beoogde niveau. Het definitieve bewijs hiervoor kan pas worden geleverd als het eerste cohort is afgestudeerd. De positieve ervaringen van zowel stage-instellingen als de nog kleine groep van recent afgestudeerden wijzen wel in deze richting. De opleiding is erin geslaagd om in relatief korte tijd een vernieuwend en echt competentiegericht onderwijsconcept in te voeren dat goed in elkaar zit, consequent wordt doorgevoerd en waarin een actief verbeterbeleid centraal staat. In dat opzicht kan men de opleiding karakteriseren als een echte lerende organisatie. De visitatiecommissie meent dat het didactisch concept van deze opleiding Verpleegkunde (facet 2.7) als excellent kan worden beoordeeld, mede door de positieve innovatieve uitstraling richting het beroepenveld en de voortrekkersrol die de opleiding in landelijk overleg uitoefent. Facetten rond de domeinspecifieke eisen (1.1, 1.2 en 1.3) en enkele facetten rond het programma (facetten 2.1 en 2.2.) worden als goed beoordeeld, gezien de adequate inbedding van het programma in het landelijk beroepskader en de praktijkgerichtheid van de opleiding, waarbij met name de opzet van leerafdelingen opvalt. Ook de beroepsgerichtheid der docenten wordt als goed beoordeeld (facet 3.1). Tenslotte worden aspecten rond kwaliteitszorg (facetten 5.1 en 5.2), mede door de duidelijke doorgevoerde verbeteringen n.a.v. cohortevaluaties ook als goed beoordeeld. De visitatiecommissie ziet ook enkele verbeterpunten, met name op het gebied van het toetsbeleid, aspecten rond de structurering van het onderwijs (met name in het eerste jaar) en de uniformiteit van het digitale (studenten)portfolio alsmede de borging hiervan. Overwegende dat de opleiding op de essentiële punten voldoende tot zelfs bovengemiddeld scoort en dat de verbeterpunten duidelijk minder prominent zijn, concludeert het visitatieteam van Certiked dat de Opleiding tot Verpleegkundige van de Noordelijke Hogeschool te Leeuwarden (voltijd, deeltijd en duaal) een voldoende scoort op alle gevisiteerde onderdelen. Details hieromtrent leest u in de volgende hoofdstukken.


NHL © Certiked

Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven. Tabel 1: Bevindingen van het visitatieteam m.b.t. de opleiding Verpleegkunde, NHL (scores gelijk voor voltijd, deeltijd en duaal)

Onderwerp en facet

Doelstellingen opleiding

Domeinspecifieke eisen Niveau: Bachelor Oriëntatie HBO

Programma

Voldoende

Eisen HBO Relatie doelstellingen / inhoud Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming vormgeving / inhoud Beoordeling en toetsing

Goed Goed Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Excellent Voldoende

Voldoende Goed Goed Goed

Inzet van personeel

Voldoende

Goed Voldoende Voldoende

Eisen HBO Kwantiteit personeel Kwaliteit personeel

Voorzieningen

Voldoende

Voldoende Voldoende

Materiële voorzieningen Studiebegeleiding

Interne kwaliteitszorg

Voldoende

Goed Goed Voldoende

Evaluatie resultaten Maatregelen tot verbetering Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld

Resultaten

Voldoende

Voldoende Voldoende

Gerealiseerd niveau Onderwijsrendement


NHL © Certiked

1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

Het leerplan van de opleiding HBO-Verpleegkunde (HBO-V) is direct gekoppeld aan de twaalf landelijk vastgestelde (kern)competenties voor de HBO-verpleegkundige (‘Met het oog op de toekomst’). De assessments (zie ook 2.8) binnen het leerplan zijn op de kerncompetenties terug te voeren. Platforms van werkveldvertegenwoordigers valideren de beoordelingscriteria van de assessments en voorzien ze van feedback. Deze platforms zijn gekoppeld aan de cohortteams (teams van docenten/begeleiders per jaargroep). Ze bestaan uit werkveldvertegenwoordigers die als rolmodel voor HBO-verpleegkundigen gelden. De leden van de platforms vertegenwoordigen de diverse settings binnen de gezondheidszorg. De opleiding bracht de competenties tot stand in nauwe samenwerking met collega-opleidingen en het werkveld, ondermeer door actieve participatie in het landelijke overleg van HBO-V opleidingen. De opleiding koppelt de twaalf kerncompetenties aan de 5 rollen van de HBO-verpleegkundige. In het onderstaande schema staan de rollen en kerncompetenties vermeld.

•

Rol Zorgverlener

•

Regisseur

•

Ontwerper

•

Coach

•

Beroepsbeoefenaar

Kerncompetentie 1. Zorg verlenen aan zieken, gehandicapten en stervenden. 2. Het verlenen van individuele en collectieve preventie. 3. het geven van gezondheidsvoorlichting en preventie. 4. Het coördineren van zorg voor zieken, gehandicapten en stervenden. 5. Het coördineren van voorlichtings- en preventieactiviteiten. 6. Het deelnemen aan zorgprogrammeringsprojecten. 7. Het meewerken aan verpleegbeleid van een afdeling. 8. Het ontwikkelen van kwaliteitszorg. 9. Begeleiding bij het uitvoeren van zorgprogramma’s en verpleegbeleid. 10.Het geven werkbegeleiding in de rol van coach. 11.Beroepsinnovatie 12.Deskundigheidsbevordering.

De afgestudeerde kan in verschillende functies werkzaam zijn, zoals verpleegkundige, psychiatrisch verpleegkundige, sociaal verpleegkundige, wijkverpleegkundige, verpleegkundige in de huisartsenpraktijk, verpleegkundig consulent, zorgcoördinator, jeugdzorgverpleegkundige etc.


NHL © Certiked

•

•

•

•

De opleiding werkt binnen de kaders van de wet BIG. Vanuit deze kaders sluit de opleiding aan bij Europese richtlijnen voor verpleegkundige opleidingen. Vanaf 1995 participeert de opleiding in een netwerk van Europese hogescholen en universiteiten in Europa: het Florence Netwerk, waarin 21 verpleegkunde opleidingen uit Europa samenwerken aan afstemming van delen van het onderwijsprogramma’s en uitwisseling van studenten. De opleiding heeft binnen dit netwerk verschillende activiteiten ontplooid, waaronder een presentatie over haar competentiegerichte onderwijs. Ook bij de uitwerking van de uitstroomprofielen c.q. differentiaties (binnenkort minoren) wordt gebruik gemaakt van landelijk vastgestelde competentieprofielen. Dit betreft enerzijds landelijke profielen in samenwerking tussen koepels en HBO-raad (profiel van de VAZ, GGZ, MGZ, JGZ, Landelijke Huisartsen Vereniging) en anderzijds het gebruik van de beroepsdeelprofielen zoals ontwikkeld binnen de AVVV. Landelijk vinden experimenten plaats om de ontwikkelde uitstroomprofielen tussen koepels en HBO- raad te testen of te implementeren in de praktijk. Ook regionaal vindt in samenwerking met 4 andere HBO-V opleidingen een experiment plaats met het uitstroomprofiel praktijkondersteuner in de huisartsenpraktijk. Toetsing aan internationale standaarden vindt plaats door deelname aan het Florence Netwerk. Benchmarking met Fontys Hogeschool Eindhoven heeft plaatsgevonden door wederzijdse deelname aan een proefvisitatie. Afstemming over de invulling van uitstroomprofielen vindt verder plaats in overleg en studiedagen van het landelijke overleg HGZO. Verder neemt de opleiding het voortouw in landelijke afstemming rond de ontwikkeling van assessments. De NHL voert vanaf september 2005 op hogeschoolniveau een major-minor stelsel in. In aansluiting hierop start de HBO-V per 1september 2006 met een achttal minoren. Naast de bestaande specialisatiemogelijkheden zijn nieuwe aandachtsgebieden ‘Spoedeisende Hulp Verpleegkundige’, ‘OK Verpleegkundige’, en ‘Intensive Care Verpleegkundige’.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Op basis van bovenstaande bevindingen kan worden geconstateerd dat de opleiding sterk gericht is op het laten aansluiten van haar eindkwalificaties bij de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld, regionaal, nationaal en zeker ook internationaal (Florence Netwerk). Naast de landelijk ‘afgesproken’ differentiaties (AGZ, MGZ en GGZ) geeft de opleiding ook een eigen inkleuring door toevoeging van de profielen ‘Management van zorg’ en ‘Innovatie van zorg’. Bij de ontwikkeling en invoering van een aantal minoren krijgt de actualiteit ruim baan. Er wordt nadrukkelijk gebruik gemaakt van kennis uit de lectoraten (Innovatie en competentieontwikkeling in de zorg, Strategieën en methoden van sociale interventie en Domotica) en uit de verschillende vervolgopleidingen. Door het actief benutten van de intensieve inbedding in de diverse netwerken, houdt de opleiding ‘de vinger aan de pols’ wat betreft toetsing, evaluatie en bijstelling van de kwalificaties: herzieningen worden getoetst aan de domeinspecifieke eisen. In meerdere opzichten meet de opleiding zich enerzijds met anderen, maar vervult zij anderzijds ook een voortrekkersrol. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Domeinspecifieke eisen’ als goed voor alle varianten.


NHL © Certiked

1.2 Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

Het totaal aan beroepscompetenties dat de rode draad binnen het curriculum vormt omvat het profiel van de HBO-verpleegkundige zoals dat landelijk is vastgesteld in het document ‘Met het oog op de toekomst’. De student werkt vanaf het begin van de opleiding aan leerpakketten met beroepsrelevante opdrachten en assessments. De leerpakketten hebben rechtstreeks betrekking op de vijf rollen en de twaalf kerncompetenties voor de HBO-verpleegkundige. De twaalf kerncompetenties kunnen op drie taxonomieniveaus worden behaald: toepassen, beslissen en ontwikkelen. De student verantwoordt de uitkomst van de opdrachten aan de hand van actuele werkmodellen en handboeken die relevant zijn voor de kerncompetenties waarop de opdrachten betrekking hebben. In het schema op de volgende bladzijde (bijlage 2 uit de zelfevaluatie) maakt de opleiding inzichtelijk hoe het profiel van de opleiding, zoals dat in de eindkwalificaties behorend bij de leerpakketten tot uitdrukking komt, de Dublin-descriptoren afdekt. In bijlage 6 van dit onderzoeksverslag wordt aangegeven hoe de inhoudelijke vertaling is gemaakt.


NHL © Certiked


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat de opleiding naar behoren heeft zichtbaar gemaakt hoe de eindkwalificaties het vereiste niveau weerspiegelen. Meetlat zijn de assessments die rechtstreeks zijn afgeleid van de beroepscompetenties. Met deze beroepscompetenties en hieraan gekoppelde assessments als startpunt is het nieuwe programma vanaf 2002 ontwikkeld. De twaalf beroepscompetenties zijn op drie niveaus geformuleerd en uitgewerkt, waarbij het derde niveau verdergaat dan het vereiste HBO-niveau en aanligt tegen het Master-niveau. Het verzwaren van het HBO-niveau is een duidelijke keuze die de opleiding heeft gemaakt, naar aanleiding van de bevindingen van de vorige visitatiecommissie in 2000, bij het ontwikkelen van het nieuwe curriculum. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘niveau’ als goed voor alle varianten.


NHL © Certiked

1.3 Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnende beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

De opleiding heeft de visitatie in 2000 gebruikt als start voor een ingrijpende onderwijsvernieuwing, waarbij de programmatische samenhang aantoonbaar is versterkt door een zeer directe relatie te leggen met het landelijk vastgestelde competentieprofiel. In de leerpakketten zijn de kerncompetenties het uitgangspunt voor assessments en opdrachten. De beoordelingscriteria zijn afgeleid uit de gedragsindicatoren die in het landelijk document ‘Met het oog op de toekomst’. staan en tevens uit de vakliteratuur, waarin professionele werkmodellen en achtergrondkennis zijn opgenomen. De assessments en beoordelingscriteria zijn op drie beheersingsniveaus geformuleerd, zodat er sprake is van een concentrische ontwikkeling van de onderliggende kerncompetenties. De student ontwikkelt tijdens de opleiding alle twaalf competenties tot op het tweede taxonomieniveau (beslissen). Daarnaast sluit zij zes competenties (via haar uitstroomprofiel) af op het derde niveau (ontwikkelen). De studenten verwerken binnen de uitstroomprofielen de landelijke competentieprofielen (VAZ, GGZ, MGZ, JGZ, Landelijke huisartsenvereniging) in hun persoonlijk ontwikkelplan (POP). Dit geldt ook voor beroepsdeelprofielen zoals ontwikkeld binnen de AVVV. De HBO-V heeft bovendien een leerlijn van HBO- en studiecompetenties ontwikkeld waarin de student de ontwikkeling van houdingsaspecten en algemene competenties laat zien zoals die zijn geformuleerd door de HBO-raad in termen van de HBO-standaard. In de loop van de opleiding moet de student laten zien dat zij de vaardigheden uit bovenstaande leerlijn beheerst. Zij wordt hierop aangesproken door mensen uit de praktijk en door medestudenten en docenten. De borging van de HBO-oriëntatie vindt landelijk plaats in overleg tussen koepels en de HBO-raad. Regionale borging vindt plaats in BOOG (Bestuurlijk Overleg Onderwijs Gezondheidszorg).

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Op basis van het bovenstaande kan worden geconcludeerd dat beroepsprofielen en competenties die door of met het relevante beroepenveld zijn opgesteld bepalend zijn voor de eindkwalificaties van de opleiding. Door de taxonomieniveaus steeds centraal te stellen wordt bereikt dat de student de kwalificaties voor het niveau van een beginnend HBO-verpleegkundige bij het afstuderen aantoonbaar bezit en op bepaalde aspecten zelfs verder is dan dat. De gesprekken die het visitatieteam met vertegenwoordigers uit het beroepenveld voerde bevestigen dit beeld. Zij stellen dat de huidige studenten (weliswaar nog maar een beperkt aantal) bij hun afstuderen een hoger niveau bezitten dan de afgestudeerden ‘oude stijl’ en dat zij als bachelor duidelijk zijn te onderscheiden van MBO-afgestudeerden. Ze zijn zelfstandig, leergierig en innovatief. ‘Leren leren’ is voor hen een belangrijke verworvenheid. Dit laatste wordt expliciet door de studenten zelf bevestigd. Diverse andere HBO-V opleidingen hebben al belangstelling getoond voor de wijze waarop binnen de opleiding met de taxonomieniveaus wordt gewerkt. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Oriëntatie HBO’ als goed voor alle varianten.


NHL © Certiked

Beoordeling van het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ Ten aanzien van het beroepsbeeld werd in de visitatie van 2000 aangegeven dat de opleiding onvoldoende gebruik maakte van het ‘Beroepsprofiel van de verpleegkundig’ en dat onvoldoende werd geanticipeerd op het project ‘Beroepscompetenties hbo-verpleegkundige’. Het visitatieteam is van mening dat de opleiding zich in dit opzicht volledig heeft gerevancheerd. De opleiding sluit niet alleen goed aan op de eisen van vakgenoten uit de beroepspraktijk maar geeft ook impulsen aan innovatie binnen het beroepenveld. Daarnaast zijn de landelijk geformuleerde kerncompetenties uitgangspunt geweest en nog steeds richtinggevend voor het beoogde eindresultaat. Nationale en internationale netwerken worden benut om de onderwijsvernieuwing vorm te geven en de opleiding neemt in landelijke discussies (bijv. op het gebied van de ontwikkeling van assessments) regelmatig het voortouw. De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aantoonbaar aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van die kwalificaties, zoals die in de Dublin-descriptoren worden beschreven. Het HBO-niveau komt principieel tot uiting doordat in propedeuse en hoofdfase de rollen ontwerper, coach en beroepsbeoefenaar gelijk gewaardeerd worden in de studiebelasting als de rollen zorgverlener en regisseur. De doelstellingen van de opleiding zijn zodanig geformuleerd dat afgestudeerde HBO-verpleegkundigen in staat moeten worden geacht om als beginnend beroepsbeoefenaar aan de slag te gaan op het beoogde niveau. Het definitieve bewijs hiervoor kan pas worden geleverd als het eerste cohort is afgestudeerd. De positieve ervaringen van zowel stage-instellingen als de nog kleine groep van recent afgestudeerden wijzen wel in deze richting. De drie facetten van het onderwerp doelstellingen van de opleiding zijn alle als ‘goed’ beoordeeld. Derhalve is het visitatieteam van mening dat het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ voldoet aan de door de NVAO gestelde criteria voor alle varianten.


NHL © Certiked

2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

• •

•

De kern van de opleiding bestaat uit aan de beroepspraktijk ontleende opdrachten aan de hand waarvan de competentieontwikkeling op gang wordt gebracht, vorm krijgt en uiteindelijk wordt beoordeeld. Studenten leren vanaf het begin van de opleiding in de praktijk (minimaal 2400 uur conform de wet BIG). De opdrachten en de daarbij behorende assessments (leerpakketten) worden vastgesteld in overleg met de zorginstellingen en worden daar ook uitgevoerd. Naast de individuele stages werken studenten ook groepsgewijs in praktijkprojecten en op leerafdelingen. In deze setting komt de beroepsgerichtheid van de opleiding als sterk punt naar voren: stakeholders spreken in dit verband over ‘een aanjaagfunctie voor de afdeling’. Bij drie van de vier stagesporen (individuele stages, projectopdrachten, leerafdelingen en onderzoeken) wordt gewerkt met opdrachten die het werkveld zelf formuleerde en koppelde aan de competenties. De platforms (vertegenwoordigers uit het beroepenveld) die aan de jaarteams (vaste groep docenten die gedurende de gehele opleiding aan een bepaalde cohort zijn verbonden) zijn verbonden, beoordelen de opdrachten op relevantie en beoogd niveau. Bij de uitstroomprofielen wordt van de student verwacht dat zij zelf relevante, actuele ontwikkelingen in de assessments verwerkt. Een beoordelingscommissie, waarin werkveld en school zijn vertegenwoordigd, beoordeelt of de gevraagde actualiteit en het niveau ook daadwerkelijk aanwezig zijn. Leermogelijkheden in het werkveld worden besproken met de platforms, het duale overleg en Bestuurlijk overleg Opleidingen & Gezondheidszorg (BOOG). De literatuurlijst is van goed niveau en wordt jaarlijks geactualiseerd. Er is een regulier overleg tussen de mediatheek en een HBO-V docent over de aanschaf van nieuwe actuele literatuur. Aanvullende litteratuur wordt in de tutorgroepen aangeboden en besproken als daar aanleiding toe is. Duo’s van een werkveldvertegenwoordiger en een docent construeren in het studiejaar 2005/2006 voor alle leerpakketten en voor de kennisdomeinen een cursus in de elektronische leeromgeving Blackbord, waarin relevante actuele opdrachten en materiaal zijn te vinden.


NHL © Certiked

•

•

Voor duale studenten blijkt het niet altijd eenvoudig om de leerpakketten op de actuele praktijksituatie toe te passen. De druk om als werknemer mee te draaien op de afdeling speelt hierbij een belangrijke rol. In het tweemaandelijks duaal overleg is de uitvoering en realiseerbaarheid van het leerplan voor de duale studenten een vast agendapunt. Docenten duaal hebben de opdracht vóór 1 september een heldere instructie te schrijven voor het toepassen van de leerpakketten op de actuele praktijksituatie en deze voor te leggen aan het duaal overleg en aan de opleidingscommissie. Uit de semesterevaluaties komt naar voren dat het praktijkleren een goede bijdrage levert aan de competentieontwikkeling.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Uit de bevindingen van het visitatieteam blijkt dat de opleiding gebruik maakt van voldoende relevante en actuele literatuur. Door Blackboard als elektronische leeromgeving in te richten kan de actualiteit door de studenten naar behoefte worden binnengehaald. Het hele didactisch concept (zie ook 2.7) appelleert aan een onderzoekende en actieve houding van de student, die zelf verantwoordelijk wordt gesteld voor de diepgang van haar keuzes. Aansluiting tussen het binnenschools en het buitenschools curriculum ligt opgesloten in het onderwijsconcept (zie ook 2.7). Het leren vindt meer en meer buiten de muren van de school plaats. De stagesporen hebben alle betrekking op de relevante beroepspraktijk. Het creëren van voldoende mogelijkheden voor duale studenten om relevante opdrachten in de breedte te kunnen uitvoeren is voor alle HBO-V opleidingen een knelpunt. Het wordt door de opleiding momenteel voortvarend opgepakt en krijgt prioriteit. ‘Onderzoek’ is als vierde stagespoor ingebed in de beroepspraktijk. Zoals ook al onder hoofdstuk 1 beschreven zijn de intensieve contacten tussen opleiding en beroepenveld via diverse kanalen, meer dan in het verleden kenmerkend aanwezig. Ieder cohortteam heeft een eigen platform met vertegenwoordigers uit het beroepenveld als ‘sparring partner’. Overleg binnen en tussen de verschillende cohortteams is gericht op actualisatie. Kortom: de interactie met de beroepspraktijk is op hoog niveau. Dit alles overwegend is het visitatieteam van mening dat het facet ‘Eisen HBO’, zoals in bovenstaand kader beschreven, het predikaat ‘goed’ verdient voor alle varianten omdat dit het basisniveau duidelijk overstijgt. Het werken in leerafdelingen (b.v. Leerteam thuiszorg Oosterwolde), dat als een innovatief concept kan worden beschouwd en waarin de opleiding landelijk ook voorop loopt, verdient volgens het visitatieteam in het licht van dit facet een speciale vermelding.


NHL © Certiked

2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

De kern van het leerplan van de opleiding HBO-V bestaat uit de twaalf kerncompetenties van het competentieprofiel van de HBO-verpleegkundige (‘Met het oog op de toekomst’). Iedere kerncompetentie is op drie beheersingsniveaus vertaald in gedragsindicatoren en beoordelingscriteria. Deze zijn, samen met de algemene HBO-competenties en de geformuleerde ICT-competenties sturend voor de assessments en de (beroepsrelevante) opdrachten zoals die in de leerpakketten staan verwoord. Het leerplanschema van de HBO-V op de volgende bladzijde laat een direct verband zien tussen het leerplan, de kerncompetenties en de beheersingsniveaus. Door de platforms is een algemene definitie van de te behalen niveaus afgegeven. De assessments zijn hierop afgestemd en worden jaarlijks aan de platforms voorgelegd. Aan het einde van de opleiding heeft de student via de assessments aangetoond dat zij alle kerncompetenties op niveau 2 beheerst en dat zij (via de uitstroomprofielen) zes competenties op niveau 3 beheerst. Het feit dat de leervragen van de studenten niet altijd overeenstemmen met de gangbare werkprocessen (immers niet alle functies en rollen zijn in de gangbare werkpraktijk even sterk vertegenwoordigd c.q. ingevuld), is een knelpunt dat landelijk wordt gesignaleerd. In het landelijk overleg HBO-V is op instigatie van het opleidingsmanagement HBO-V NHL, samen met Saxion en Hogeschool Leiden het initiatief genomen de mogelijkheid te onderzoeken om landelijke assessments te ontwikkelen.


NHL © Certiked


NHL © Certiked

•

Bij het verwerven van kennis staat de verantwoordings- en gebruiksfunctie bij de opleiding voorop. Er wordt onderscheid gemaakt tussen procedurele kennis, conceptuele kennis en feitelijke kennis. o Procedurele kennis (werkmodellen en methodieken) wordt gekoppeld aan de kerncompetenties. o Domeinkennis die als basis noodzakelijk is voor het verpleegkundige beroep is geplaatst in drie basisdomeinen die studenten in de eerste fase van de opleiding doorlopen. o Domeinkennis van de zorgcategorieën zelf (domeingebonden kennis) maakt de student zich eigen op het moment dat voor een bepaalde stagesetting wordt gekozen. Keuzes hieromtrent worden in het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) verwerkt. De student creëert hiermee een eigen kenniskader.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Bij de visitatie van 2000 werd geconstateerd dat het binnenschoolse curriculum onvoldoende was gebaseerd op de toen geldende eindtermen. Het visitatieteam heeft nu kunnen constateren dat het competentiegerichte leerplan rechtstreeks is gekoppeld aan de (landelijk geformuleerde) beroepscompetenties van de HBO-verpleegkundige. De beoordelingscriteria bij de assessments zijn afgeleid van de gedragsindicatoren uit het landelijk document en vakliteratuur waarin professionele werkmodellen en achtergrondkennis zijn opgenomen. Via de drie beheersingsniveaus is sprake van een concentrische ontwikkeling van de onderliggende competenties. Zo is het programma zondermeer een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau (alle competenties op niveau 2 en zes op niveau 3), oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Ook zijn de eindkwalificaties adequaat vertaald in (onderdelen van) leerdoelen. De inhoud van het programma biedt, met inachtneming van onderstaande kanttekening, de studenten zonder twijfel de mogelijkheid de geformuleerde eindkwalificaties te behalen en zich als HBO-V-er te profileren. De nauwe samenwerking met het beroepenveld middels de platforms is wat betreft het niveau van de assessments een sterk punt. Op basis van haar bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma’ als goed voor alle varianten. Hierbij weegt mee dat diverse andere HBO-V opleidingen al belangstelling hebben getoond voor de manier waarop de opleiding met taxonomieniveaus werkt: de opleiding vervult in dit opzicht een voorbeeldfunctie. Kanttekening (= positieve ontwikkeling) De opleiding geeft in haar zelfevaluatie aan dat kennis in het leerplan van de HBO-V een centrale plaats inneemt. Overeenkomstig het vraaggestuurde onderwijsconcept HBO-V (zie 2.7) zijn een aantal principiële keuzes gemaakt, die ervan uitgaan dat de student haar eigen leerproces in hoge mate zelf vorm geeft. Tot vorig jaar werd daarom ondersteuning bij het verwerven van de basiskennis alleen op verzoek aangeboden en georganiseerd. Vanaf 2005/2006 worden, mede op grond van de evaluatiegegevens en op verzoek van de opleidingscommissie, weer meer hoorcolleges, vaardigheidstrainingen en workshops op vaste momenten aangeboden. Dit wordt zowel door docenten als studenten gezien als een positieve ontwikkeling. Ook het visitatieteam is van mening dat dit een terechte aanpassing is van het programma en tevens een illustratie van de verbeterbereidheid van de opleiding.


NHL © Certiked

2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

•

De leerplanstructuur leidt ertoe dat de student in de vorm van zijn persoonlijk ontwikkelplan (POP) een eigen samenhang en integratie tot stand brengt binnen de kaders van het competentieprofiel en de leerlijnen. Zij wordt hierbij door haar eigen persoonlijke coach begeleid (zie ook 2.7 en 4.2). In het schema op de volgende bladzijde wordt het studieverloop en de positie van de leerlijnen hierin, inzichtelijk gemaakt. De student kan zich als het ware ‘vrij bewegen’ door het leerplan. Uit didactische overwegingen geldt een beperking voor de volgorde van de beheersingsniveaus die moet worden aangehouden bij de keuze van leerpakketten en de vaardigheidsleerlijn. Deze eis is een garantie voor de concentrische opbouw van het programma. Bovendien moeten zowel de somatische als de psychosociale kant, bij voltijd, deeltijd én duaal, voldoende aan bod komen. De kerncompetenties zijn leidend voor de leerplanstructuur. De taxonomieniveaus onderscheiden zich wat betreft het type activiteit (toepassen, beslissen, ontwikkelen) én wat betreft de complexiteit. De ‘theoretische vakken’ zijn ondergebracht in de domeinkennislijn en dienen door de student in overleg met de coach geïntegreerd te worden met de ontwikkeling van de competenties in de leerpakketten. Dit geldt ook voor de vaardigheden. De HBO-V heeft een leerlijn van HBO- en studiecompetenties ontwikkeld waarin de student de ontwikkeling van houdingsaspecten en algemene competenties laat zien. Zij werkt hieraan gedurende haar hele opleiding en maakt in haar POP inzichtelijk hoever zij hiermee is gevorderd. Kennis, vaardigheden en houding zijn dus voorwaardelijk en ondersteunend voor de ontwikkeling van de beroepscompetenties, in overeenstemming met de definitie van competentie: een geïntegreerd geheel van kennis, vaardigheden en houding in een bepaalde beroepscontext. In de portfolio’s van de studenten heeft het visitatieteam inderdaad de inzichtelijkheid in deze leerprocessen kunnen waarnemen. Zoals boven beschreven is het aantonen van de samenhang in het programma een verantwoordelijkheid van de student. Zij doet dit in haar POP. In bijlage 7 wordt inzichtelijk gemaakt hoe samenhang in een POP zichtbaar kan worden gemaakt. De meeste studenten zijn hier goed toe in staat maar sommigen vinden het moeilijk. Daarom is door het cohortteam 2005/2006 een aantal borgingsmaatregelen genomen: o De handleiding voor de invulling van het POP is meer gestructureerd. Er wordt van elke student verwacht dat zij op basis hiervan haar keuzes meer inhoudelijk en in samenhang verantwoordt. o Een halfjaarlijkse integrale assessment is ingevoerd. Hierin worden meerdere leerpakketten in hun samenhang getoetst. o In de vorm van oefeningen wordt tijdens de groepscoaching aandacht besteed aan het zodanig formuleren van de leerdoelen dat ook hierin de samenhang naar voren komt. De gepercipieerde samenhang onder studenten wordt periodiek geëvalueerd. De tevredenheid is licht toegenomen ten opzichte van het vorige jaar. 81.3% van de studenten geeft een score ≥ 3 op een 5-puntsschaal. In de cohortteams en door de leerplancommissie wordt de samenhang regelmatig besproken.


NHL © Certiked

•

Duale studenten en deeltijders volgen in principe hetzelfde programma als de voltijdstudenten. Eerder verworven competenties (EVC’s), geven vrijstellingen voor leerpakketten op een of meerdere niveaus en soms ook voor delen van de overige leerlijnen. Onder 2.5 wordt dit onderwerp verder uitgewerkt. Uit de gevoerde gesprekken blijkt dat EVC’s zeker niet te gemakkelijk worden gegeven, zodat de samenhang van het programma hierdoor niet in het geding komt.


NHL © Certiked

STUDIEVERLOOP

Intake-assessment

Vaststellen

POP

portfolio

portfolio

Centrale leerlijnen Leerpakketten Praktijkleren + Ondersteunende leerlijnen Domeinkennis Verpleeg technische vaardigheden Sociale vaardigheden ICT-competenties Algemene hbo- en studiecompetenties

Afsluiten

POP

portfolio

Assessments/ toetsen


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Bij het nieuwe onderwijsconcept wordt uitgegaan van een programma met een grote flexibiliteit. Dit is volgens de diverse stakeholders de kracht van de opleiding; in de Keuzegids Hoger Onderwijs 2005-2006 komt de HBO-V van de NHL wat dit betreft dan ook als beste uit de bus t.o.v. andere landelijke HBO-V opleidingen. De vakmodulen worden door de student geïntegreerd in haar persoonlijke leerplan en zichtbaar gemaakt in haar POP, waardoor de grote lijnen zichtbaar blijven en wordt voorkomen dat vakken ‘als los zand’ aan elkaar hangen (een van de kritische kanttekeningen bij het visitatierapport 2000). De kerncompetenties zijn leidend: zij vormen de kapstok waar het curriculum aan is opgehangen en zij komen verdiepend minimaal tweemaal aan bod, waardoor een adequaat eindniveau hierin kan worden behaald. De diverse leerlijnen hebben een ordenende en structurerende functie. Ook de algemene HBO-competenties lopen als een rode draad door de hele opleiding. Het feit dat het cohortteam met de student ‘meereist’ door de hele opleiding bevordert volgens de studenten ook de ervaren samenhang. Bovendien heeft het visitatieteam kunnen vaststellen dat het opleidingsmanagement, samen met de cohortteams, actief zoekt naar verbeteringen van het onderwijs naar aanleiding van evaluaties, een open oor heeft voor eventuele probleempunten die zich hierin zouden kunnen voordoen en zich hierbij dus duidelijk opstelt als een lerende organisatie (zie ook onderwerp 5). Keerzijde van het flexibele programma is, dat het veel van de zelfstandigheid en inzet van de studenten vraagt. Daarom is het visitatieteam van mening dat de bovengenoemde structurerende maatregelen, die door het cohortteam 2005/2006, bij wijze van pilot zijn geïnitieerd om de student te helpen in haar POP de samenhang tussen de verschillende studieonderdelen zichtbaar te maken, een terechte toevoeging zijn. Definitieve conclusies kunnen echter pas na afronding van de pilot worden getrokken. De studenten zelf geven tijdens de gevoerde gesprekken aan het programma als voldoende samenhangend te ervaren. Een recente schriftelijke evaluatie geeft hetzelfde beeld. Op basis van bovenstaande feiten en overwegingen is het visitatieteam van mening dat de samenhang van het flexibele en eigenzinnige opleidingsprogramma voldoende is geborgd. Daarom beoordeelt zij het facet ‘Samenhang’ als voldoende voor alle varianten.

2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

De student stelt zelf per semester een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) vast dat bestaat uit gemiddeld vier leerpakketten (bij een regulier studietempo).


NHL © Certiked

•

•

•

•

• • •

Het kostte een aantal studenten in de beginperiode (2002/2003) moeite thuis te raken in het onderwijsconcept. Ze voelden zich, naar eigen zeggen enigszins ‘in het diepe gegooid’. De opleiding heeft een aantal maatregelen genomen om dit aspect te verbeteren : o In het introductieprogramma wordt nu veel aandacht besteed aan het onderwijsconcept. Hierbij worden ook ouderejaarsstudenten betrokken die als ervaringsdeskundige kunnen optreden. Studenten krijgen aan het begin een zeer gedetailleerde en zorgvuldig uitgewerkte leerplanmap uitgereikt waarin de hele opleiding is uitgewerkt. o De handleiding voor het maken van de POP is aangescherpt en meer gestructureerd. o De schoolverlaters van HAVO en VWO (de reguliere studenten), krijgen een standaardadvies voor het samenstellen van hun eerste POP. De varianten voltijd, deeltijd en duaal zijn gelijkwaardig in omvang (EC en studiebelastingsuren). Variatie in duur van de opleiding is afhankelijk van het aantal eerder verworven competenties (EVC) en van de planning en de capaciteiten van de individuele student. Deeltijdstudenten kunnen door hun werkzaamheden minder tijd aan hun studie besteden dan voltijdstudenten, maar door de mogelijkheden die het flexibele leerplan biedt (gebruik van buitenschoolse situaties en koppelen van leerpakketten) kan weer tijd worden ingelopen. Deeltijdstudenten hebben een vaste lesdag samen met de reguliere studenten. Voltijdstudenten komen daarnaast voor een aantal activiteiten een tweede dag naar school. De duale studenten die het visitatieteam heeft gesproken vinden het lerend werken behoorlijk zwaar. Gemiddeld doen zij 4.5 jaar over de opleiding. Maar het is een bewuste keuze, betaald en met garantie op werk en daarom hebben zij het er graag voor over. Duale studenten en deeltijdstudenten vertellen tijdens de visitatie dat de opleiding er in de randvoorwaardelijke sfeer (bijvoorbeeld bij het maken van afspraken) alles aan doet om de opleiding studeerbaar te houden. In de tweejaarlijkse NHL studentenenquêtes en in de semesterevaluaties worden studenten bevraagd over de studielast en de spreiding ervan. Zij noemen de spreiding van de studielast voldoende tot goed. De studie vinden zij normaal tot zwaar. Van de studenten geeft 30.9 % aan meer dan 40 uur per week te werken tegenover 17.7 % NHL-gemiddeld (studentenenquête 2005). Uit de semesterevaluatie 2004-2005 blijkt dat studenten tevreden zijn over de spreiding van de toetsen/assessments (mogelijkheid dit in te plannen in hun programma). Studeerbaarheid is een vast agendapunt voor de klankbordgroepen (studentenpanels) en de opleidingscommissie. Uit de jaarlijkse peiling van de studievoortgang (VOLG+) blijkt dat de studeerbaarheid de laatste twee jaren vrij constant is. Met studenten die afhaken wordt door de decaan en exitgesprek gevoerd. Motivatie voor opleiding en beroep (vooral bij Havisten) en de begeleidingsstructuur zijn de meest genoemde redenen om de studie te staken.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding de studeerbaarheid van het programma zorgvuldig volgt. Het maken van een goede planning is essentieel bij het huidige flexibele programma. In feite bepaalt de student hoe studeerbaar haar programma is. Er wordt van haar een flinke dosis discipline gevraagd. Het visitatieteam is echter van mening dat de opleiding haar taak als voorlichter in deze voldoende serieus oppakt. Zowel groepsgewijs als individueel worden de studenten verder intensief ondersteund en begeleid bij het maken van hun planning. Factoren die belemmerend kunnen werken worden zoveel mogelijk weggenomen. De opleiding heeft bijvoorbeeld een aantal doeltreffende maatregelen genomen om de eerstejaarsstudenten beter wegwijs te maken in het onderwijsconcept. De bereikbaarheid van de docenten voor voltijdstudenten kan wellicht nog efficiënter worden geregeld. Bij sommige studenten en naar hun zeggen ook bij een aantal instellingen bestaat de wens in het eerste jaar de kennis- en vaardigheidsbasis te leggen, voordat de student de praktijk ingaat. De huidige timing is weliswaar een bewuste didactische keuze van de opleiding, maar toch adviseert het visitatieteam de opleiding deze behoefte verder te onderzoeken en op grond van de uitkomsten eventuele (organisatorische) aanpassingen in het programma door te voeren. Het visitatieteam is van mening dat de feitelijke studielast ten opzichte van de visitatie in 2000 is gestegen tot een acceptabel niveau. Extra informatie hierover kan verkregen worden door ook bij de schriftelijke enquêtes een uitsplitsing naar doelgroep te maken. Op basis van haar bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Studielast’ als voldoende voor alle varianten.

2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

HAVO- en VWO-leerlingen zijn met alle profielen toelaatbaar. Voor studenten die geen biologie in hun pakket hebben bestaat de mogelijkheid een deficiëntiecursus (MEDEX 0) te volgen. Voor studenten die niet aan voornoemde eisen voldoen bestaat de 21+ regeling: een taaltoets Nederlands en Engels en een intakegesprek. De HBO-V kent een EVC-procedure waarbij op basis van een portfolio en een intake-assessment vrijstellingen voor leerpakketten (en in beperkte mate ook voor andere kleine leerplanonderdelen) kunnen worden gegeven. Dit leidt tot individuele leerroutes en een reële verkorting van de leerweg. Van cohort 2002-2003 (eerste cohort) zijn bijvoorbeeld zeven studenten afgestudeerd na 3 jaar studie en één zelfs na twee jaar studie. Bij de EVC-procedure wordt het vier-ogen-principe gehanteerd; vrijstellingen worden door de daartoe ingestelde EVC-commissie verleend. Studenten die instromen vanuit MBO-4 Verplegen kunnen op basis van hun eerder verworven competenties tussen de 60 en 90 EC vrijstelling krijgen. Uit de door het visitatieteam gevoerde gesprekken blijkt dat deze groep studenten zich bij de start van de opleiding in het verleden als ‘zij-instromer’ onvoldoende voorbereid voelde op het didactisch concept. Het voelde volgens één van hen een beetje als ‘een koude douche’. Inmiddels zijn door de opleiding maatregelen genomen om dit effect te voorkomen. De NHL participeert in het ‘aansluitingsnetwerk VO-HO Fryslân en is betrokken bij het ‘Netwerk Beroepskolom’ (VMBO, ROC’s en NHL).


NHL © Certiked

•

• •

De vooropleiding van deeltijdstudenten is zeer divers, veel MBO-4 studenten VP en AG en ook studenten met afgeronde HBO-opleidingen in andere domeinen. De EVC-procedure maakt de opleiding voor deze studenten aantrekkelijk. Sommige studenten veranderen ook tijdens de opleiding van variant. De groep duale studenten wordt gevormd na het tweede jaar. Uit de evaluatiegegevens blijkt dat de studenten in het algemeen tevreden zijn over de consequenties van het intake-asessment. De uitkomsten van de exitinterviews (zie ook 2.4) worden in de cohortteams en in de leerplancommissie besproken.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding wat haar toelatingsbeleid betreft voldoet aan de wettelijk gestelde eisen. Het flexibele programma maakt het mogelijk om voor studenten die door opleiding of werkervaring hiervoor in aanmerking komen een echt maatwerktraject te creëren dat maximaal aansluit bij hun kwalificaties. Voor veel aspirant-studenten is dit een aantrekkelijk gegeven en een van de redenen om voor deze opleiding te kiezen. De afgelopen jaren is gezocht naar een optimale procedure om de EVC’s vast te stellen. Tijdens de gesprekken met de studenten wordt duidelijk dat vrijstellingen zeker niet onterecht zijn gegeven. Zoals een van hen opmerkt: “Ik moest er echt voor vechten.” Momenteel wordt het vigerende EVC-beleid geëvalueerd. Het definitieve beleid zal worden vastgesteld door de EVC-commissie met ondersteuning van een onderwijsconsultant vóór 1 juli 2006. De opleiding is betrokken bij diverse externe overlegstructuren die zich bezighouden met de aansluiting tussen vooropleidingen en vervolgonderwijs. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Instroom’ als voldoende voor alle varianten.

2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

De opleiding HBO-V omvat 240 EC (6720 studiebelastingsuren) die evenredig zijn verdeeld over de 12 kerncompetenties. Zoals reeds vermeld onder 2.4 stelt de student per semester een Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP) op dat, bij een regulier studietempo, bestaat uit gemiddeld vier leerpakketten. Het werken met leerjaren die een vaste opbouw kennen is in het leerplan losgelaten. Wel is er sprake van een drietal opleidingsfasen, namelijk propedeuse, hoofdfase en afstudeerfase (uitstroomprofiel). o De propedeuse omvat 8 leerpakketten naar keuze op beheersingsniveau 1 en/of 2. o De hoofdfase omvat de overige 16 leerpakketten op beheersingsniveau 1 en 2. o De afstudeerfase bestaat uit 4 verplichte leerpakketten van één van de vijf uitstroomprofielen en 2 leerpakketten naar keuze uit dit profiel. Vanaf studiejaar 2006-2007 bestaat het uitstroomprofiel uit twee minoren van ieder 3 leerpakketten (30 EC).


NHL © Certiked

•

•

Geïntegreerd in de leerpakketten worden keuzes gemaakt in domeinkennis (20 studiebelastingsuren per leerpakket), trainingen (20 uur per leerpakket) en praktijkleersituatie (40 uur per leerpakket op beheersingsniveau 1, 80 op beheersingsniveau 2 en 160 op beheersingsniveau 3 (uitstroom- of afstudeerfase)). De verdeling van de studiebelastingsuren over de kerncompetenties, de beheersingsniveaus en de leerlijnen wordt hieronder weergegeven.

•

De varianten voltijd, deeltijd en duaal zijn gelijkwaardig in omvang (EC en studiebelastingsuren). Variatie in duur van de opleiding is afhankelijk van het aantal eerder verworven competenties (EVC) en van de planning en de capaciteiten van de individuele student (zie ook 2.4 studielast).

•

Uit de semesterevaluatie 2004-2005 blijkt dat de studenten tevreden zijn over de verhouding tussen feitelijke studielast en toegekende studiepunten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat door de opleiding een reële vertaling is gemaakt van studiepunten naar studie-uren. Het didactisch concept (2.7) doet een sterk appèl op de zelfwerkzaamheid van de student, maar de opleiding biedt hierbij ook voldoende ondersteuning (individueel en groepsgewijs). De werkelijke studielast en studieduur worden periodiek onderzocht. Op basis van haar bevindingen stelt het visitatieteam vast dat de opleiding voldoet aan de formele eisen die aan de duur worden gesteld. Daarom beoordeelt zij het facet ‘Duur’ als voldoende voor alle varianten.


NHL © Certiked

2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

De opleiding heeft haar missie als volgt gedefinieerd: De HBO-V stelt zich ten doel om studenten te begeleiden bij hun individuele leerweg tot beginnend beroepsbeoefenaar op hbo-niveau. De beroepswerkelijkheid van de verpleegkundige op hbo-niveau wordt zoveel en zo snel mogelijk als uitgangspunt voor het leren gebruikt. Dit betekent dat er veel samenwerking wordt gezocht met relevante actoren uit het praktijkveld en dat voor het onderwijs gebruik wordt gemaakt van aan de actuele beroepspraktijk ontleend materiaal (opdrachten, casuïstiek). De student wordt beschouwd als klant, die zelf weet wat zij wil. Van de student wordt verwacht het eigen leerproces te sturen en hierin initiatieven te nemen. De opleiding stelt zich voorlichtend adviserend, ontwikkelend en dienstverlenend op. De kernactiviteit ligt hierbij in het begeleiden van leerprocessen. De opleiding nodigt studenten uit tot activiteit door het bieden van een uitdagende, afwisselende en inspirerende leeromgeving. Daarnaast blijkt de opleiding een actief lerende organisatie te zijn die het onderwijs nauwkeurig evalueert en bijstelt waar nodig.

•

Deze missie is vertaald naar een Onderwijsconcept HBO-V waarin competentieleren en vraagsturing de kernbegrippen zijn. De ontwikkeling van de student staat centraal en de beroepscompetenties zijn hierbij richtinggevend. De vraagsturing komt naar voren in de volgorde van de leeractiviteiten, de beroepscontext, de inkleuring van opdrachten en assessments en de keuze van de uitstroomprofielen. De opleiding onderscheid zes leerlijnen, waarbij de leerlijnen 1-5 in de zesde leerlijn worden geïntegreerd. De leerlijnen zijn: 1. Integrale leerlijn: leerpakketten met toenemende zelfsturing 2. Domeinkennislijn 3. Vaardigheidslijn 4. Praktijkleerlijn 5. HBO- en studiecompetenties 6. Studieloopbaanlijn

•


NHL © Certiked

•

Bij elke leerlijn staan bepaalde werkvormen centraal. 1. Bij de Integrale leerlijn wordt gewerkt met professionaliseringstaken (opdrachten en assessmentproeven), die zoveel mogelijk worden uitgevoerd in een reële beroepscontext (stage-instelling) en die leiden tot bepaalde beroepsproducten. Vanaf 2005 werkt de opleiding bij deze leerlijn met workshops, waarin studenten zich rond één kerncompetentie groeperen. 2. Bij de Domeinkennislijn gaat het om basiskennis en contextafhankelijke kennis. De kennis over de basisdomeinen wordt in hoorcolleges aangeboden. Contextafhankelijke kennis verzamelt de student zelf, eventueel met behulp van haar coach/begeleider. E-learning wordt nadrukkelijk gestimuleerd en is zeker voor deeltijd en duale studenten een zeer belangrijke werkvorm. ICT-competenties zijn geformuleerd en worden getoetst. 3. Bij de Vaardigheidsleerlijn behoren korte trainingen tot de mogelijkheden. 4. De Praktijkleerlijn komt tot uitdrukking in vier stagesporen die ieder weer andere werkvormen met zich meebrengen: individuele stages, projectopdrachten, leerafdelingen en onderzoeken. 5. De HBO- en studiecompetenties krijgen gedurende de hele opleiding veel aandacht. De student wordt hierop intern en extern aangesproken en beoordeeld. Resultaten worden in het portfolio vastgelegd. 6. Studieloopbaanbegeleiding (coaching) is vooral individueel. Het POP is als het ware het leercontract tussen de coach en de student. In haar portfolio besteedt de student ruim aandacht aan zelfreflectie. Van haar wordt verwacht dat zij hierin de verbanden legt tussen de verschillende leerlijnen. Elementen van groepscoaching zijn in het cohort 2005/2006 ingevoerd om het leren van elkaar meer ruimte te geven.

•

Zaken rondom het didactisch concept komen in de diverse evaluaties aan de orde (zie ook onderwerp 5). Ze worden besproken in de cohortteams, de klankbordgroepen en de opleidingscommissie en tenslotte in de leerplancommissie. Uit de semesterevaluaties 2004/2005 en uit de evaluaties van onderwijseenheden blijkt dat studenten tevreden zijn over de gehanteerde werkvormen en vinden dat er voldoende variatie in werkvormen is.

•

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De visitatie en zelfevaluatie in 2000 waren een belangrijke reden om het toenmalige didactische concept helemaal ‘om te gooien’ en (geïnspireerd door een bedrijfskundige opleiding van Saxion) een nieuw competentiegericht onderwijskader te ontwikkelen. In 2002 kon de opleiding, gebaseerd op het nieuwe concept van start gaan. In het huidige, zorgvuldig uitgewerkte, competentiegerichte onderwijsconcept is een belangrijke plaats voor leren in en door de praktijk ingeruimd. Landelijk is er sprake van een gebrek aan passende stageplekken. De opleiding slaagt er tot op heden goed in dit knelpunt op te lossen, (soms heel creatief bijvoorbeeld door het inzetten van innovatieve leerafdelingen en leerprojecten), maar de situatie blijft zorgelijk, zeker nu de stage-instellingen wettelijk verplicht zijn een vergoeding aan de studenten te betalen.


NHL © Certiked

Uit de visitatiegesprekken met de diverse stakeholders blijkt dat het onderwijsconcept aan allen bekend is en breed wordt gedragen. Het visitatieteam is op basis van haar bevindingen van mening dat het concept naadloos voortbouwt op de doelstellingen van de opleiding. Ook heeft zij kunnen vaststellen dat er sprake is van een veelheid aan werkvormen die goed aansluiten bij het concept, waar zij logisch uit voortvloeien. Op basis van evaluaties worden de werkvormen door de opeenvolgende cohorten aangescherpt en bijgestuurd als dat functioneel is. De recent ingevoerde, meer structuur biedende hoorcolleges en workshops zijn hier een goed voorbeeld van. Het visitatieteam is van mening dat er sprake is van een bij uitstek competentiegericht didactisch concept, dat getuige de diverse stakeholders een innovatieve werking heeft voor de beroepsgroep, c.q. het beroepenveld. Vertegenwoordigers van het beroepenveld geven zelfs aan dat het werkveld (afdeling etc.) door de studenten soms wordt aangezet tot verandering. Zowel intern (binnen de NHL) als extern (bij andere HBO-V-instellingen) bestaat interesse voor het concept. Het opleidingsmanagement profileert zich actief als voortrekker bij het opzetten van landelijke assessments. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Afstemming tussen vormgeving en inhoud’ als excellent voor alle varianten. Daarom ondersteunt zij het verzoek van de opleiding om in aanmerking te komen voor toekenning door de NVAO van het kwaliteitskenmerk ‘Bijzondere kwaliteit”, zoals dit is beschreven in de “Nieuwe beleidslijnen bijzondere kwaliteitskenmerken’ (NVAO, 12 juli 2006).

2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

De NHL heeft als gevolg van een aantal interne en externe ontwikkelingen haar visie op toetsen geëxpliciteerd in het document ‘Toetsbeleid Noordelijke Hogeschool Leeuwarden’ dat vanaf januari 2006 van kracht is. NHL-breed is een format vastgesteld waarmee iedere opleiding haar toetsplan vastlegt. In dit toetsplan dient rekenschap te worden gegeven van de wijze waarop met toetsen wordt omgegaan. Om tot een dergelijk document te komen voor de HBO-V, is door een onderwijsconsultant van de NHL, in overleg met een aantal medewerkers uit de diverse cohorten, een inventarisatie en analyse uitgevoerd met betrekking tot het huidige toetsen beoordelingsbeleid. Het beeld dat uit de inventarisatie naar voren komt stemt in hoge mate overeen met het beeld dat de visitatiecommissie zich zelf tijdens de visitatiedagen heeft kunnen vormen. Dit beeld kan als volgt worden samengevat:


NHL © Certiked

Kwaliteit: o Er is sprake van een grote variatie aan toetsvormen die binnen de diverse leerlijnen worden gebruikt. Vorm en inhoud van deze toetsen passen in de regel goed bij elkaar (valide).

o

o

o o

De studenten weten (en kunnen dit goed onder woorden brengen), waarop zij getoetst worden. Binnen de leerlijnen zijn de beoordelingscriteria tevoren bekend. Studenten kunnen ook zelf (in overleg met de coach) binnen de daartoe vastgestelde kaders invloed uitoefenen op de inhoud van de toetsing. Assessments spelen een cruciale rol bij de toetsing van het competentiegerichte programma. Formatieve toetsen vanuit de praktijk zijn hierbij belangrijk. Bij de ontwikkeling en beoordeling van de assessments wordt het beroepenveld in toenemende mate betrokken. Bij de beoordeling gaat het altijd om minimaal twee assessoren, waardoor de betrouwbaarheid is geborgd. Feedback speelt bij een aantal toetsvormen, met name bij de assessments een belangrijke rol, waardoor sprake is van een echt leermoment. De portfolio’s die het visitatieteam heeft gezien zijn goed gevuld maar verschillen qua structuur.

Toetsproces: o Het ontwikkelen van de toetsen is een collectieve verantwoordelijkheid (meestal binnen de cohorten). o Kennis- en vaardigheidstoetsen en leerpakketten worden regelmatig geëvalueerd en bijgesteld. Evaluaties worden besproken in de cohortteams en de opleidingscommissie. Assessments worden geëvalueerd met de betrokken assessoren, waaronder praktijkbegeleiders. o De huidige assessmentprocedure is goed uitgewerkt en op schrift gesteld. Hoewel de normering van de beoordeling zeker voldoende mag worden genoemd, kan zij op enkele aspecten (bijvoorbeeld weging van onderdelen) nog verder worden aangescherpt.


NHL © Certiked

Uitstroomprofielen: o In de afstudeerfase wordt een keuze gemaakt uit vijf uitstroomprofielen (AGZ, GGZ, MGZ Management en Innovatie). Binnen het gekozen profiel dienen vier verplichte en twee keuzecompetenties te worden beheerst op niveau 3 (ontwikkelen). Toetsing vindt plaats volgens de gebruikelijke assessmentprocedure of via een geïntegreerde meesterproef op het einde. Studenten schrijven een voorstel volgens het eisenkader dat ter goedkeuring wordt voorgelegd een beoordelingscommissie bestaande uit 3 personen waaronder een of meer inhoudsdeskundige docent(-en) en een of meer vertegenwoordiger(s) uit het werkveld. Het voorstel wordt vervolgens vastgesteld door de examencommissie. De beoordelingscommissie levert de assessoren. Na afronding van de assessments of de meesterproef vindt ter afronding van de opleiding nog een loopbaanpresentatie plaats, ten overstaan van de beoordelingscommissie, de coach en andere belangstellenden. •

Het EVC-assessment op basis waarvan vrijstellingen kunnen worden verleend bestaat uit een portfoliobeoordeling en een gesprek.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van oordeel dat de opleiding zich terecht competentiegericht noemt. Niet alleen de inrichting en inhoud van het curriculum, maar ook de toetsing, middels integrale assessments, verdient dit predikaat. Het team heeft kunnen vaststellen dat zowel de validiteit als de betrouwbaarheid zijn geborgd: vorm en inhoud van de toetsen sluiten goed op elkaar en op de diverse leerlijnen aan. Bij de assessments worden altijd meerdere assessoren ingezet en er wordt veel gebruik gemaakt van 360% feedback. Geheel in lijn met de didactische uitgangspunten geeft de student, binnen de vastgestelde kaders, mede vorm aan de eigen toetsing. Het beroepenveld wordt meer en meer bij de beoordelingen betrokken. Portfolio’s nemen in de opleiding een belangrijke plek in. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat zij goed gevuld zijn maar dat de structuur flink kan verschillen. Hierin schuilt het gevaar dat zij voor een coach of assessor minder toegankelijk zijn. Uiteraard kan de portfolio niet los worden gezien van het verhaal van de student. Toch lijkt enige uniformering hier wenselijk, hoewel die niet ten koste moet gaan van de persoonlijke ‘inkleuring’ door de individuele student. Het EVC-assessment sluit qua vorm en inhoud goed aan bij de ‘reguliere assessments. Er is hierbij sprake van objectieve criteria en van een transparante procedure. Veel activiteiten met betrekking tot ontwikkeling en beoordeling van de toetsing vinden binnen de cohorten plaats. Door een meer cohort overstijgende aanpak kan wellicht efficiencywinst worden geboekt. De opleiding is volop in ontwikkeling, een aantal procedures en werkwijzen zijn derhalve nog erg ‘vers’. De toetsprocedure met betrekking tot de afstudeerfase staat goed en voldoende duidelijk op schrift, maar er zijn momenteel nog te weinig studenten afgestudeerd om een meer feitelijke uitspraak te kunnen doen. Ook wat betreft het facet toetsing zal de praktijk zich de komende periode verder bewijzen. Het visitatieteam heeft hier vertrouwen in. Daarom beoordeelt zij het facet ‘Toetsing’ als voldoende voor alle varianten.


NHL © Certiked

Beoordeling van het onderwerp ‘Programma’ Zoals al vaker gezegd: ‘een opleiding volop in ontwikkeling.’ Er is een goede vertaling gemaakt vanuit landelijke profielen, via de opleidingskwalificaties naar het programma. Hierbij wordt de mogelijkheid aan de studenten geboden aan dit programma van meet af aan een eigen inkleuring te geven. Het programma van de opleiding HBO-V aan de NHL is zondermeer beroepsgericht te noemen. De competentiegerichtheid wordt door de opleiding in haar opzet en werkwijze ook echt waargemaakt, terwijl veel opleidingen zich als competentiegericht presenteren die dat in de kern niet zijn. De lijn waarlangs het toetsbeleid is opgezet verdient waardering. Het concept waarop het programma is gebaseerd is zo vernieuwend en tegelijk consequent doorgevoerd dat het als voorbeeld kan dienen voor andere verwante opleidingen met vergelijkbare ambities. Bij haar trouw aan het concept loopt de opleiding af en toe aan tegen de grenzen van de soms minder ideale werkelijkheid/praktijk. In die gevallen wordt niet star gereageerd, maar wordt soms een stapje ‘terug’ gedaan, door bijvoorbeeld meer structuur te bieden (hoorcolleges en workshops) of innovatieve oplossingen te zoeken (leerafdelingen). De opleiding hanteert haar transparante EVC-procedure op een verantwoorde manier. Hierdoor en door haar flexibele programma is zij bij uitstek ook geschikt voor deeltijd- en duale studenten. Alle facetten van het onderwerp ‘Programma’ voldoen minimaal aan de basiskwaliteit. Het merendeel van de facetten heeft het predikaat ‘goed’ gekregen, één zelfs ‘excellent’. Daarom is het visitatieteam van mening dat het onderwerp ‘Programma’ voldoet aan de door de NVAO gestelde criteria voor alle varianten.


NHL © Certiked

3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

• • •

Uitgangspunt bij aanname van nieuwe docenten is dat zij dienen te beschikken over een aantal jaren relevante werkervaring. Uit de CV’s van de docenten blijkt dit in de praktijk ook zo te zijn. Veertien van de 42 docenten zijn naast hun functie als docent ook op andere plekken werkzaam. Het wordt door de opleiding van belang geacht dat docenten op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk en dat zij voldoende ‘lopende’ contacten met deze praktijk hebben. Deze contacten lopen langs de volgende lijnen: o Aan elk cohort is een ‘platform’ van personen uit de beroepspraktijk verbonden. De deelnemers zijn op diverse manieren bij de opleiding betrokken (o.a. bij curriculumadvisering en -evaluatie, als gastdocent en bij beoordeling van het plan van aanpak van de afstudeerprofielen en de uiteindelijke beoordeling). o Elke docent is contactpersoon voor één of meer instellingen waar studenten praktijkervaring kunnen opdoen. o Vrijwel alle docenten participeren in stage- en afstudeerbegeleiding. o Docenten geven begeleiding in de instelling aan projectstages en leerafdelingen en werken bij zes projecten ook zelf mee. Voor het inzetten van gastdocenten is in de begroting 0.27 fte gereserveerd. De praktijkgerichtheid van de opleiding en de docenten komt aan de orde bij een aantal evaluatieinstrumenten. Uit de gevoerde gesprekken blijkt dat er sprake is van een zinvolle verbinding van de opleiding met de praktijk, waaraan de docenten in hun diverse rollen een bijdrage leveren.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Zoals bij onderwerp 2 is besproken is er sprake van opleiding die in haar opzet praktijkgericht is. De inzet van gastdocenten is voldoende, zeker als daarbij de externe gerichtheid van de opleiding als geheel en de contacten die studenten met externe beroepsbeoefenaars hebben wordt meegenomen. Het visitatieteam heeft kunnen constateren dat de docenten in hun diverse rollen, elk op eigen wijze, aan deze praktijkgerichtheid vorm geven. De intensieve contacten van de cohortteams met hun ‘eigen’ platform, spelen hierbij een belangrijke rol. Zowel de werkervaring van de individuele docenten als de huidige relatie met de praktijk is van een goed niveau. Eenderde deel van de docenten is werkzaam in de praktijk, een zestal docenten werkt in het kader van de opleiding zelfs mee in de praktijk. Het opleidingsmanagement benadrukt het belang dat zij in haar visie hecht aan dit aspect. Dit alles overwegende is het visitatieteam van mening dat het personeel de verbinding met de beroepspraktijk nadrukkelijk legt. Daarom beoordeelt zij het facet ‘Eisen HBO’ als goed voor alle varianten.


NHL © Certiked

3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

• •

•

Het instituut Zorg en Welzijn werkt met een formatieplan dat ook voor de afdeling Gezondheidszorg geldt. De docent/student ratio is voor de komende jaren begroot op 1:28. De huidige ratio bedraagt 1:23. Door de start van een deeltijd HBO-V en een duale variant bij Hanzehogeschool Groningen is er sprake van een dalende instroom. Om dit op te vangen zijn vaste docenten deels bij andere opleidingen binnen het instituut of binnen de NHL ingezet. Daarmee zijn ook bepaalde kwaliteiten van het personeel minder inzetbaar. Dit vraagt volgens het management om een bezinning op de relatie tussen de kwalitatieve en de kwantitatieve aspecten van het personeelsbestand. Bij de leeftijdsverdeling valt op dat bijna iedereen ouder is dan 40 jaar. Veel van de vaste docenten traden bij de oprichting van de HBO-V in 1985 in dienst. Met ingang van het huidige studiejaar werken vier cohorten volgens het nieuwe onderwijsconcept. In de cohortteams maken docenten afspraken over onderlinge vervanging bij ziekte. Bij langdurige uitval komt structurele vervanging. De werkdruk wordt door de docenten als hoog ervaren. Dit hangt samen met het verhoogde beroep op docenten in tijden van onderwijsontwikkeling. Hierop wordt momenteel onderzoek verricht; bovendien staat een aantal maatregelen op de agenda om de taakverdeling efficiënter te regelen en meer op opleidingsniveau te organiseren.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De nieuwe vormen van onderwijs vragen veel van de docenten, zij ervaren een forse werkdruk. Wel geven zij tijdens de gevoerde gesprekken ook aan dat zij juist deze nieuwe onderwijsvormen als zeer motiverend ervaren: “Je kunt de studenten echt helpen bij hun ontwikkeling.” Ondanks de hoge werkdruk bleek het team de afgelopen periode in staat de gewenste kwaliteit te leveren (3.3). De curriculumontwikkeling is met ingang van het huidige studiejaar afgerond. Bovendien heeft het visitatieteam vastgesteld dat de werkdruk, de formatieproblematiek én de leeftijdsopbouw de aandacht hebben van het management. Er is al een aantal maatregelen in gang gezet om de druk terug te brengen tot een acceptabel niveau. De voorgenomen taakdifferentiatie zal naar verwachting leiden tot een efficiëntere aansluiting bij de individuele kwaliteiten. Ook door meer gebruik te maken van cohortoverstijgend overleg kan de werkdruk naar verwachting worden verminderd. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Kwantiteit personeel’ als voldoende voor alle varianten.


NHL © Certiked

3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

• •

•

•

In het NHL-competentieprofiel staat, uiteraard naast de inhoudelijke deskundigheid, een aantal competenties centraal die te maken hebben met ‘de nieuwe rollen’ die aan docenten zijn toegedeeld zoals coaching, tutoring en het uitvoeren van assessments. Het competentieprofiel is uitgangspunt voor de functionerings- en (sinds kort ook) POP-gesprekken die periodiek worden gehouden. De genoemde rollen zijn, zowel individueel als in cohortverband, onderwerp van scholing sinds de invoering van het nieuwe curriculum. Recent is hier als speerpunt E-learning aan toegevoegd: inhoudsdeskundigen uit alle cohorten en gastdocenten uit het werkveld, werken momenteel samen aan de verdere vormgeving en onderhoud van Blackbord, een digitale leeromgeving voor alle leerlijnen. De cohortteams bereidden zich gedurende het jaar voorafgaand aan de uitvoering, voor één dag per week voor op de uitvoering van het nieuwe onderwijs. Daarnaast is via diverse invalshoeken aandacht besteed aan het zich eigen maken van het didactische concept (trainingen en studiedagen op onderdelen). Ook tijdens de uitvoering is wekelijks overleg in cohortverband; bovendien vindt intervisie plaats, deels onder begeleiding van externe supervisoren. Binnen de kenniskringen van de lectoraten (Competenties in de zorg, Sociale interventie en Domotica) worden vijf docenten ingezet om zich verder te professionaliseren met betrekking tot onderzoek. Het onderwijsondersteunend personeel ontwikkelt competenties om het management beter te ondersteunen, vooral op ICT-gebied. De kwaliteit van de docenten wordt periodiek geëvalueerd in semesterevaluaties en evaluaties van de onderwijseenheden. Er worden meerdere vragen over gesteld. Het algemene beeld dat daaruit naar voren komt is voldoende. Gemiddelde score op een vijfpuntsschaal varieert van 2.9 (‘Begeleiding bij het opstellen van de POP’) tot 3.6 (‘Docent is goed toegerust’ en ‘Voldoende feedback van docenten’) op de verschillende onderdelen. Als daar aanleiding toe is wordt actie ondernomen. Met ingang van het nieuwe studiejaar wordt gestart met een nieuw systeem van competentieontwikkeling, beoordelen en belonen van docenten, waarbij resultaatgerichte afspraken centraal staan. De studenten en afgestudeerden die het visitatieteam heeft gesproken geven aan dat de kwaliteit van de docenten zeker voldoende is en dat ze heel bewust met coaching bezig zijn. Zij zeggen echter ook dat er wel duidelijke verschillen in kwaliteit en werkwijze zijn aan te geven.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft een aantal docenten uitvoerig gesproken. Op basis van wat zij heeft gezien en gehoord, ook van de diverse stakeholders, beoordeelt zij het team als gekwalificeerd, gemotiveerd en sterk betrokken. Het team gaat goed om met de ontwikkeling van de opleiding, het zijn enthousiaste dragers van de lerende organisatie en als zodanig een voorbeeld voor de studenten. Hoewel de basiskwaliteit zeker voldoende en in meerdere gevallen zelfs goed is te noemen, valt op dat studenten wat betreft de kwaliteit van de docenten verschillen signaleren. Wellicht heeft dit o.a. te maken met het feit dat van iedereen wordt verwacht dat hij ‘alles’ doet. Door de voorgenomen roldifferentiatie, waarbij meer wordt aangesloten bij de specifieke talenten van de individuele docenten en door de voorgenomen verdere scholing met name op het gebied van coaching (5e cohort), kan volgens het visitatieteam nog winst worden geboekt (zie ook 3.2). Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Kwaliteit personeel’ als voldoende voor alle varianten.

Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’ Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding wordt uitgevoerd door personeel dat goed in staat is de verbinding met de praktijk te leggen en dit ook daadwerkelijk doet. De school treedt hiermee duidelijk buiten haar muren en de praktijk wordt de school binnengehaald. Door ‘mee te werken’ in de praktijk vervullen docenten een voorbeeldfunctie. De ontwikkelingsfase van de opleiding is bijna afgerond en de consolideringsfase breekt aan. Hoewel de werkdruk hierdoor en door een aantal efficiencyverbeterende maatregelen naar verwachting zal afnemen, blijft het van belang deze goed in de gaten te houden. De begrote docent/student ratio van1:28 lijkt, mede gezien het feit dat het didactisch concept veel van de docenten vraagt, aan de hoge kant. De aanwezige basiskwaliteit van de docenten is door het visitatieteam vastgesteld. Een weloverwogen roldifferentiatie zal de kwaliteit en het werkplezier naar verwachting verder kunnen verhogen. Alle facetten van bovengenoemd onderwerp zijn door het visitatieteam als voldoende of goed beoordeeld. Daarom is het visitatieteam van mening dat het onderwerp ‘Inzet van personeel’ voldoet aan de door de NVAO gestelde criteria voor alle varianten.


NHL © Certiked

4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

•

• • •

•

• •

•

De huisvesting en algemene voorzieningen zijn hogeschoolbreed georganiseerd en gebundeld in het facilitair bedrijf. Opleidingsspecifieke voorzieningen geven een eigen inkleuring aan de opleiding. Het studielandschap, waar tutorbijeenkomsten, coachgesprekken en intervisie plaatsvinden is vooruitlopend op de unielocatie gecreëerd. Het heeft een open uitstraling en is veel minder ‘hokkerig’ dan het oude ontwerp. De aankleding van de opleidingsafdeling oogt vrolijk en creatief. De Pc’s (80) staan verspreid over het studielandschap, de mediatheek en de voor studenten beschikbare lokalen. De afdeling heeft 10 ‘eigen’ Pc’s. Op diverse plekken kan (via het draadloze netwerk) worden gewerkt met de eigen laptop. De open elektronische leeromgeving Blackboard is sinds 2005 gestructureerd volgens de leerlijnen van het leerplan. Invulling vindt plaats in samenwerking met het werkveld. De opleiding beschikt over een eigen Skillslab bestaande uit één instructieruimte en drie trainingsruimtes. De opleiding is in gesprek met een ziekenhuis om daar een oefenruimte te creëren, zodat materialen en handelingen die studenten oefenen zo up-to-date mogelijk blijven. In de mediatheek is een ruime hoeveelheid naslagwerken, tijdschriften, videobanden en Cd-roms beschikbaar. Ook wordt literatuur aangeschaft die veel bij de leerpakketten wordt gebruikt. Het aantal bronnen dat via het web kan worden geraadpleegd (o.a. Krantenbank en Encyclopedia Brittannica) neemt toe. De docentenkamers zijn per cohort gegroepeerd rond het studielandschap, waardoor de docenten naar eigen zeggen goed bereikbaar zijn. Bovendien zijn docenten bereikbaar via coachgroepen, Blackboard, e-mail en telefoon. Tijdens de gevoerde gesprekken blijkt dat nog niet alle studenten deze mogelijkheden voldoende weten uit te nutten. Per cohort zijn er één of meer vaste lesdagen vastgesteld. Deeltijders krijgen voorrang bij aanvraag van responsiecolleges en vaardigheidstrainingen, zodat al hun lesactiviteiten op één vaste dag kunnen plaatsvinden. Zij vertellen hier tevreden over te zijn. De studenten worden periodiek ondervraagd over hun tevredenheid met de voorzieningen. De scores liggen gemiddeld rond en iets boven de 3 op een 5-puntsschaal. Uitschieters naar boven betreffen de mediatheek. Het aantal computers blijft het belangrijkste kritiekpunt van de studenten.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft kunnen vaststellen dat huisvesting en voorzieningen toereikend zijn om het programma te realiseren. Het Skillslab is van voldoende niveau, de diverse ruimtes zijn bruikbaar voor het doel dat zij beogen en de mediatheek is up-to-date. Waar nodig is ondersteuning beschikbaar. Tijdens de gevoerde gesprekken geven diverse stakeholders, waaronder de studenten uit de opleidingscommissie aan dat de informatievoorziening (inclusief studieplanning / organisatie) de afgelopen periode aanzienlijk is verbeterd en dat Blackboard nu goed werkt. De adequate inrichting van de elektronische leeromgeving heeft het visitatieteam met eigen ogen kunnen vaststellen. Het gesignaleerde knelpunt rond pc’s vereist aandacht maar is niet onrustbarend in relatie tot andere vergelijkbare opleidingen. Duale studenten en deeltijders zijn tevreden over de manier waarop de opleiding in organisatorisch opzicht rekening met ze houdt. De bereikbaarheid van de docenten is voldoende, ook via de mail, maar zou volgens sommige studenten beter kunnen worden georganiseerd. Alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Voorzieningen’ als voldoende voor alle varianten.

4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Informatievoorziening • De voorlichting voor aankomende studenten aan de NHL vindt plaats via beurzen, wegwijsdagen, meeloopdagen per opleiding, open dagen, proefstuderen en spreekuren. • Vanaf 2003/2004 wordt Blackboard gebruikt als communicatiemiddel voor mededelingen, naast het ‘vertrouwde’ prikbord. Toetsresultaten van assessments zijn direct beschikbaar. Cijfers voor kennistoetsen in principe binnen twee weken. Twee keer per jaar ontvangt de student een overzicht van studieresultaten thuis.


NHL © Certiked

Studiebegeleiding en coaching • Studie(loopbaan)begeleiding vindt plaats in de vorm van coaching en vormt als het ware het hart van het systeem. Het POP vormt als ‘leercontract’ tussen de coach en de student het uitgangspunt voor de coaching. De coach volgt de competentieontwikkeling door bespreking van het POP en de daaruit voortvloeiende Portfolio’s. Het streven is erop gericht dat studenten gedurende hun hele opleiding dezelfde coach houden. Door formatiewisselingen is dit in de praktijk niet altijd mogelijk. • Naast individuele coaching vindt ook groepscoaching plaats. Coachgroepen worden ingedeeld naar studenttype: voltijd, deeltijd, duaal. • Het decanaat is beschikbaar voor problemen rond studievaardigheden, financiering en studiekeuzeproblematiek. • Voor specifieke individuele problemen bestaat een samenwerkingsverband met GGZ-Friesland. • De tevredenheid van studenten over studiebegeleiding en informatievoorziening wordt periodiek getoetst. Het beeld is wisselend. Uit de gesprekken tijdens de visitatie met diverse studentgroepen komt naar voren dat er sprake is van een opwaartse lijn. Blackboard functioneert steeds beter en de werkwijze rond de studieloopbaanbegeleiding wordt voortdurend aangescherpt. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De NHL en de opleiding besteden voldoende aandacht aan de voorlichting van nieuwe studenten. De informatievoorziening met betrekking tot mededelingen en studieresultaten loopt volgens de diverse stakeholders aanzienlijk beter nu Blackboard de kinderziektes voorbij is. De voorlichting over het onderwijsconcept van de opleiding scoorde in 2004/2005 matig. Het visitatieteam heeft hier met de studenten uitgebreid over gesproken en komt tot de conclusie dat dit voor een deel inherent is aan het concept. Studenten vertellen dat het beeld al doende echter wel snel duidelijk wordt. Bovendien is het eerste POP nu meer voorgestructureerd. Tenslotte is de Leerplanmap nu helemaal gevuld en in de ogen van de visitatiecommissie van zeer goede kwaliteit, zodat de student aan het begin van haar opleiding een compleet beeld krijgt. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studiebegeleiding/coaching, hoewel nog enigszins persoonsafhankelijk, aansluit op het nieuwe leren. De basiskwaliteit is voldoende en er is een duidelijke ontwikkeling zichtbaar. Er is sprake van gerichte benadering van de doelgroepen voltijd, deeltijd en duaal, ook bij de begeleiding. Het cohortteam 2005/2006 heeft verdere uitwerking van het coachingsproces op haar agenda gezet. Alles overwegend is het visitatieteam van mening dat de informatievoorziening momenteel van voldoende niveau is. Het concept van de studieloopbaanbegeleiding is adequaat en verdient waardering maar behoeft daarnaast, gezien de centrale plaats die het inneemt in het onderwijsconcept, ook blijvende aandacht. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Studiebegeleiding en informatievoorziening’ als voldoende voor alle varianten.

Beoordeling van het onderwerp ‘Voorzieningen’ Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de materiele voorzieningen toereikend zijn om het opleidingsprogramma naar behoren uit te voeren. De goed toegeruste mediatheek verdient een pluim evenals de elektronische leeromgeving die is ingericht in aansluiting op de diverse leerlijnen. De bereikbaarheid van docenten is een aandachtspunt. De informatievoorziening blijkt de afgelopen periode behoorlijk verbeterd en de studieloopbaanbegeleiding c.q. coaching wordt adequaat uitgevoerd en krijgt terecht veel aandacht. Beide facetten zijn als voldoende beoordeeld. Daarom is het visitatieteam van mening dat het onderwerp ‘Voorzieningen’ voldoet aan de door de NVAO gestelde criteria voor alle varianten.


NHL © Certiked

5. Onderwerp: kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

Binnen de kwaliteitszorgsystematiek van de HBO-V zijn vier aandachtgebieden te onderscheiden: de beleidsplanningscyclus, de evaluatie door cohortteams van het voorgaande cohort, het formele NHL-systeem en ‘de kleine kwaliteit’. o De beleidsplanningscyclus: het jaarplan van het instituut Z&W en de afdelingsplannen. Hier worden beleidsvoornemens (streefdoelen) geformuleerd en geëvalueerd. o De cohortevaluaties: deze leiden aantoonbaar tot bijstellingen van het onderwijsconcept. Het resultaat hiervan is af te lezen in de leerplanmap van het betreffende cohort. o De kleine kwaliteit (o.a. bejegening, klantvriendelijkheid en servicegerichtheid): deze krijgt vorm in de contacten tussen studenten en docenten en tussen de docenten onderling. o Het NHL-systeem: het kwaliteitshandboek is in 2004 op instituutsniveau aangepast en in 2005 vertaald naar het kwaliteitshandboek op opleidingsniveau conform de hogeschoolbreed geformuleerde criteria. In 2005 is tevens gestart met de gegevensverzameling op opleidingsniveau. De implementatie wordt dit jaar voortgezet. De diverse instrumenten kennen een verschillende afnamefrequentie. Daarom is de cyclus op dit moment nog niet ten aanzien van alle instrumenten doorlopen. In onderstaand overzicht wordt aangegeven welke instrumenten worden en zijn gehanteerd.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Vanaf het studiejaar 2004/2005 wordt de beleidsplanningscyclus geformaliseerd in de vorm van jaarplannen en jaarverslagen binnen de kaders van het instituut Zorg en Welzijn. Het visitatieteam heeft kunnen vaststellen dat periodieke evaluatie planmatig wordt uitgevoerd. Er zijn (meetbare) doelstellingen geformuleerd op hogeschoolniveau, op instituutsniveau (cyclus planning and control) en op afdelingsniveau. Deze doelen worden geëvalueerd. De organisatiestructuur is via de cohortteams zodanig ingericht dat ‘de kleine kwaliteit’ wordt bevorderd. Studenten hebben een vast aanspreekpunt. De opeenvolgende cohortteams evalueren hun ‘eerdere cohortteams systematisch en consequent. Dit alles overwegend beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Evaluatie resultaten’ als goed voor alle varianten.


NHL © Certiked

5.2 Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

• • •

Tijdens de visitatie van 2000 scoorde de toenmalige opleiding HBO-V op een aantal punten onvoldoende. De opleiding heeft krachtig en aantoonbaar gereageerd op de kritiekpunten door het ontwikkelen van een nieuw onderwijsconcept waarmee de geformuleerde kritiek werd gepareerd. Elders in de tekst wordt hier regelmatig naar verwezen. Zoals bij 5.1 aangegeven evalueren de opeenvolgende cohortteams het leerplan van hun voorgangers inhoudelijk en procedureel. Wanneer de leerplanmappen van de cohorten van de afgelopen vier leerjaren naast elkaar worden gelegd, blijken er overduidelijke verbeteringen naar aanleiding van de evaluaties te zijn ingezet waardoor de conclusie gerechtvaardigd is dat de cohortteams inderdaad van elkaar leren. Onderdelen van de evaluatie-instrumenten die lager scoren dan 2.5 (op een 5-puntsschaal) worden expliciet besproken en aangepakt. In de praktijk gebeurt dit ook regelmatig met onderwerpen die lager dan 3 scoren. De opleidingscommissie is van mening dat de verbeterbereidheid van de opleiding groot is. De aandacht voor de ‘kleine kwaliteit’ leidt tot een open cultuur en een werkomgeving die door de studenten als stimulerend wordt ervaren. Diverse stakeholders geven tijdens de visitatiegesprekken aan dat er goed naar ze wordt geluisterd. Alle opleidingen HBO-V lieten gezamenlijk door de NQA een onderzoek uitvoeren naar doelstellingen, niveau en resultaten van afgestudeerden. De gegevens zullen dit najaar met de stakeholders worden besproken. De opleiding wil op basis hiervan verbeterbeleid inzetten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Op de vraag of uitkomsten van evaluaties tot aantoonbare verbeteringen leiden, kan het visitatieteam op basis van haar bevindingen slechts positief reageren. ‘Bewijsstukken’ zijn ruim voorhanden; het gaat hier om een lerende organisatie. Daarom beoordeelt zij het facet ‘Maatregelen tot verbetering’ als goed voor alle varianten.


NHL © Certiked

5.3 Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

Het kwaliteitssysteem voorziet in enquêtes en overlegsituaties met diverse stakeholders, waarin de kwaliteit van het onderwijs wordt besproken: · studentenpanel/klankbordgroep; · docententeam/cohortteam/opleidingsteams; · leerplancommissie; · landelijk overleg Verpleegkunde opleidingen; · stagecoördinatorenoverleg/duaal overleg; · platforms/werkveldadviescommissie; · overleg met decanen; · examencommissie; · opleidingscommissie; · deelraad; · Managementteam Instituut Zorg en Welzijn.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: In principe is er sprake van een breed veld van stakeholders betrokken bij kwaliteitsverbetering. De opleidingscommissie, de klankbordgroepen en de platforms bestaande uit vertegenwoordigers van het beroepenveld functioneren goed. Intern voelt iedereen zich ‘gehoord’. Het visitatieteam is van mening dat dit zo zijnde, de alumni een wat ondergeschikte plaats is toebedeeld. Omdat hier nog verbeterruimte ligt beoordeelt zij dit facet als voldoende voor alle varianten.

Beoordeling van het onderwerp ‘Interne kwaliteitszorg’ De ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs heeft na de visitatie in 2000 een grote sprong voorwaarts gemaakt. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding formeel en informeel, samen met een aantal stakeholders, werkt aan kwaliteit. Ze heeft dit tijdens de visitatie op meerdere manieren aan kunnen tonen. Ook de cohortteams worden al doende professioneler. Om de veelheid aan documenten te stroomlijnen wordt instituutsbreed gewerkt aan een systeem voor het invoeren van digitale archivering. Het visitatieteam is van mening dat de opleiding zich profileert als een lerende organisatie. De drie facetten van het onderwerp ‘Kwaliteitszorg’ zijn alle voldoende of goed beoordeeld. Daarom is het visitatieteam van mening dat het onderwerp ‘Interne kwaliteitszorg’ voldoet aan de door de NVAO gestelde criteria voor alle varianten.


NHL © Certiked

6. Onderwerp: resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

Zoals reeds onder 2.8 beschreven zijn er nog maar weinig studenten volgens het nieuwe onderwijsconcept afgestudeerd. De door de studenten geformuleerde uitstroomprofielen versterken echter wel de positieve verwachtingen ten aanzien van het niveau en de innovatiegerichtheid van de opleiding. Een illustratie: o Het inrichten van een zorgboerderij voor ouderen met psychiatrische problematiek in samenwerking met GGZ-Groningen en het verwerven van een kwaliteitscertificaat hiervoor (2 studenten, uitstroomprofiel Innovatie). o Het oprichten van een particuliere thuiszorgorganisatie op één van de Waddeneilanden (3 studenten, uitstroomprofiel Management). o Het combineren van werk op een neurologieafdeling en in een pijnkliniek Verpleegkundige zorg, project AIV en coaching van medestudenten in het kader van een leerteam in een Thuiszorgorganisatie. (2 studenten, uitstroomprofiel MGZ). o Het vervullen van de rol van teamcoördinator in het kader van een leerafdeling in een algemeen ziekenhuis. (1 student, uitstroomprofiel AGZ/ Management). De eindopdrachten ‘oude stijl’ die door het visitatieteam zijn bekeken zijn zowel inhoudelijk als qua empirische structuur op HBO-niveau. Dit geldt ook voor de tussenopdrachten (client-zorgniveau en overstijgende items) van de leerlingen ‘nieuwe stijl’. De opleiding verzamelt via de HBO-monitor evaluatiegegevens over het niveau waarop afgestudeerden werken, over hun carrièremogelijkheden en over ontwikkelde competenties. Studenten ‘oude stijl’ signaleren competenties die meer dan gemiddeld zijn ontwikkeld maar ook een aantal dat minder is ontwikkeld. De nieuwe HBO-V heeft als uitgangspunt dat zij optimaal (en beter dan voorheen) wil kunnen inspelen op functies die bestaan of ontstaan op kwalificatieniveau 5 (HBO-niveau). Daarom is met betrekking tot de uitstroomprofielen een procedure ontwikkeld die door de individuele student, haar coach en eventuele andere adviseurs op maat wordt ingevuld.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft de notitie over het eisenkader en de procedure met betrekking tot de uitstroomprofielen bestudeerd. Zij is van mening dat de student aan de hand van deze notitie, samen met haar coach, tot een verantwoord ‘maatwerk’ uitstroomplan kan komen dat voldoet aan alle eisen die gesteld worden aan het gerealiseerde niveau van een HBO-verpleegkundige. De toetsing via assessments of een meesterproef is zodanig ingericht dat het beoogde niveau kan worden aangetoond (zie ook 2.8): de competenties zijn sturend en worden rechtstreeks op het beoogde niveau getoetst. De kracht van de uitstroomfase ligt in het flexibele karakter dat de mogelijkheid biedt maximaal aan te sluiten bij de ontwikkelingen en rollen in het werkveld. De kwetsbaarheid wordt naar de mening van het visitatieteam door de kaders die in de procedurebeschrijving worden gesteld en door de betrokkenheid en deskundigheid van diverse interne en externe begeleiders/beoordelaars (meerogenprincipe plus 360° feedback, voldoende geborgd. De gesprekken met de eerste afgestudeerden ‘nieuwe stijl’ bevestigen dit beeld. Daarom beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Gerealiseerd niveau’, ondanks het feit dat er pas enkele studenten zijn afgestudeerd, als voldoende voor alle varianten.

6.2 Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

De opleiding HBO-V streeft ernaar de selecterende functie van de propedeuse te versterken. Zij bewerkstelligt dit door de representativiteit van de assessments (verdeeld over de beroepsrollen) en de inhoudsvaliditeit ervan (realistische beroepssituaties). Verder streeft de opleiding HBO-V ernaar, dat studenten efficiënt hun opleiding kunnen doorlopen. Dit om de studieduur te beperken tot maximaal vijf jaar. De opleiding vergelijkt jaarlijks de kengetallen met de andere opleidingen binnen de NHL en met andere vergelijkbare HBO-V opleidingen. In de zelfevaluatie zijn een tweetal tabellen opgenomen die zicht bieden op instroom, doorstroom, uitstroom en studiestakers. In een toelichting geeft de opleiding aan wat haar visie is op de ontwikkeling van de rendementen uitgedrukt in streefcijfers. o

o

o

Instroom: er wordt door studenten van de opleiding Management, Economie en Recht (MER) een marketingplan gemaakt. Het wachten is op de analyse van de instroom, vervolgens worden streefcijfers op de instroom geformuleerd. Doorstroom: Het gemiddelde aantal EC in zowel jaar 1 en jaar 2 voor het studiejaar 2006/2007 wordt verhoogd naar 40. Voor jaar 3 wordt het gemiddelde aantal EC verhoogd naar 50 (genoemde streefcijfers zijn exclusief uitvallers). Uitstroom: het percentage geslaagden na 5 jaar schommelt rondom de 70%. Gezien de vergelijking met andere vergelijkbare HBO-V opleidingen en de NHL wil de opleiding dit rendement handhaven. De opleiding is tevreden over de gemiddelde studieduur geslaagden (50, 5 maanden) en streeft ernaar de komende jaren hieraan vast te houden.


NHL © Certiked

o

•

Studiestakers: De gemiddelde studieduur van de studiestakers in peiljaar 2003/2004 bedroeg 19,1 maanden. Dit (feitelijk) cijfer is te hoog en wordt teruggebracht naar een gemiddelde studieduur van 18 maanden. De opleiding hecht veel belang aan de selecterende functie van de propedeuse en is niet tevreden over het laatst gemeten rendement van 17,2 % uitval onder eerstejaars (peiljaar 2003/2004). Voor de volgende jaren streeft de opleiding naar een uitvalspercentage tussen de 20%- 25%.

Streefgetallen worden jaarlijks besproken met diverse stakeholders, opvallende zaken worden nader geanalyseerd waarna eventuele verbeteracties in gang worden gezet.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Op basis van het bovenstaande concludeert het visitatieteam dat gegevens over onderwijsrendement worden verzameld en dat zij worden geanalyseerd in relatie tot geformuleerde streefcijfers. Als hier rede voor is wordt actie ondernomen. Daarom beoordeelt zij het facet ‘Onderwijsrendement’ als voldoende voor alle varianten. Beoordeling van het onderwerp ‘Resultaten’ De HBO-V ‘nieuwe stijl’ staat aan het einde van dit studiejaar volledig op de rails. Het vierjarig curriculum is voltooid. Bewijsmateriaal voor het bereiken van het beoogde niveau moet dus vooral indirect worden gekregen. Het visitatieteam is door wat zij heeft gezien en gehoord, inclusief het gesprek met de allereerste afgestudeerden, overtuigd van het feit dat de opleiding het beoogde niveau in de praktijk kan waarmaken. Zij doet dit op een manier die beter dan voorheen aansluit op datgene wat de markt c.q. het beroepenveld vraagt en die er soms zelfs (op verantwoorde wijze) op vooruit loopt (voorbeeldfunctie). Het onderwijsrendement voldoet (gedeeltelijk) aan de streefcijfers. Waar dit niet zo is, (het gaat namelijk om streefcijfers), komt de opleiding in actie. Beide facetten van het onderwerp ‘Resultaten’ zijn voldoende beoordeeld. Daarom is het visitatieteam van mening dat het onderwerp ‘Resultaten’ voldoet aan de door de NVAO gestelde criteria voor alle varianten.


NHL © Certiked

Bijlage 1: Programma 1e visitatiedag vrijdag 21 april 2006 Tijd 09.30-10.00 uur

Onderwerp Aankomst en ontvangst visitatiecommissie

Geïnterviewden

10.00-10.30 uur

Bestuur, Opleidingsmanagement Voorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedag Opleidingsmanager plus didactische staf MT) Domeinspecifieke eisen, bachelorniveau, hbooriëntatie, programma van de opleiding

A. Uitham G. Jeuring

directeur instituut Zorg en Welzijn afdelingshoofd Gezondheidszorg

G. Jeuring W. Buis P. Hogenhuis A. van der Ploeg A. Stam

afdelingshoofd Gezondheidszorg onderwijsconsultant NHL onderwijskundig adviseur HBO-V vertegenwoordiger Leerplancommissie vertegenwoordiger Leerplancommissie, kwaliteitszorg

G. van Buiten

Zorggroep Noorderbreedte, ziekenhuis MCL (platformlid) GGZ Friesland (platformlid) ziekenhuis Nij Smellinghe (opleidingscoördinator) Thuiszorg De Friese Wouden (platformlid) Thuiszorg De Friese Wouden (opleidingscoördinator)

10.30-12.00 uur

12.00-13.30 uur

Documentenonderzoek, lunch, eventueel aanvullend gesprek Opleidingsmanager

13.30-14.30 uur

Beroepenveldcommissie Domeinspecifieke eisen, hbo oriëntatie

M. Feenstra J. Hofstra A. Reinders J. van Opzeeland

Parallelgesprek: (lokaal 21.02) studentleden opleidingscommissie/ klankbordgroep Programma van de opleiding, studeerbaarheid

14.30-16.00 uur

16.00-17.00 uur 17.00-17.30 uur

Docenten/Coaches Studieloopbaanbegeleiding

Aanvullend onderzoek Opleidingsmanagement Terugkoppeling van de bevindingen van de visitatiedag, maken van vervolgafspraken

J. Bosscher M. Dijkstra A. van de Lageweg A. Leen G. de Vries R. Elmont B. Kramer R. van de Laar I. Walta

Ex voorzitter opleidingscommissie Voorzitter opleidingscommissie (cohort 3) lid opleidingscommissie (cohort 2) lid opleidingscommissie (cohort 1) lid opleidingscommissie (cohort 2) coach cohort 2 coach cohort 1 coach cohort 4 en EVC commissie coach cohort 3

J. Silkens N. Wiegersma

reserve, coach cohort 1 reserve, coach cohort 2 en begeleider leerteam Thuiszorg Oosterwolde




NHL © Certiked

programma 2e visitatiedag woensdag 10 mei 2006 Tijd 09.00-10.00 uur

Onderwerp Docenten, doceren in hoofdvakken Vakinhoud, beroepsoriëntatie en didactiek

Geïnterviewden B. Aalbers

P. Groenewoud

M. Mol

J. Silkens

10.00-11.00 uur

Stages en afstuderen (uitstroomprofielen)

C. Sinia M. Greefhorst

A. van der Ploeg A. Smit N. Wiegersma D. Wielenga

11.00-12.30 uur

Studenten Studiebegeleiding, studielast, informatievoorziening, faciliteiten, programma

12.30-14.00 uur

Rondleiding faciliteiten, Corrie Sinia documentenonderzoek, lunch

M. Renkema N. Cnossen G. Hof J. Miedema G. Zijlstra F. Stienstra A. Aanstoot M. Boon

domeinkennis medisch en exacte kennis en inhoudsdeskundige leerpakket 3, 5, 11, 12 domeinkennis verpleegkunde, intensieve klinische zorg, verpleegkundige vaardigheden en inhoudsdeskundige leerpakket 1 en 2 vaardigheidslijn ICT, elektronische leeromgeving (Blackboard) en inhoudsdeskundige leerpakket 1 en 2 domeinkennis chronisch zieken en inhoudsdeskundige leerpakket 6 en 7 onderwijsconsultant NHL (toetsplan) cohort 1, begeleider uitstroomprofiel en leerafdeling ziekenhuis Nij Smellinghe cohort 3, begeleider uitstroomprofiel en aandachtsgebied praktijkleren betrokken bij project uitstroomprofiel praktijkondersteuner bij de huisarts, cohort 2, begeleider uitstroomprofiel en leerteam Thuiszorg Oosterwolde cohort 4, begeleiding projectstage Nieuw Toutenburg (geriatrie) en leerbedrijf i.s.m. het MBO Friesland College cohort 1, duaal cohort 1, voltijd cohort 2, voltijd cohort 2, voltijd cohort 3, deeltijd cohort 3, voltijd cohort 4, deeltijd cohort 4, duaal


NHL © Certiked

14.00-15.00 uur

Afstudeerders, verschillende afstudeerrichtingen Resultaten van de opleidingen

L. Schouten

C. Wunderink,

cohort 1, duaal, Algemene Gezondheidszorg cohort 1, voltijd, Geestelijke Gezondheidszorg cohort 3, voltijd, Maatschappelijke Gezondheidszorg cohort 3, voltijd, Algemene Gezondheidszorg cohort 2, deeltijd innovatie/management

S. Verweij A. Kootstra S. van de Zwet

15.00-16.00 uur

Alumni Aansluiting opleidingen op beroepspraktijk, afstudeerprogramma

J. Geerding A. Nieuwland M. Nieuwland

cohort 1 cohort 2 cohort 2

16.00-17.00 uur

Aanvullend onderzoek, intern beraad van visitatieteam Opleidingsmanagement Terugkoppeling van de bevindingen



17.00-17.30 uur


NHL © Certiked

Bijlage 2: Documenten Documenten bestudeerd / ter inzage: o

Zelfevaluatierapport ‘Ontwikkeling centraal’

o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o

HBO-monitor Toetsbeleid NHL NHL-studentenstatuut NHL-competentieprofielen personeel NHL Sociaal Jaarverslag 2004 NHL Onderwijskengetallen 2004 Europese opleidingseisen / Wet BIG Beroepsprofiel Verpleegkunde ‘Met het oog op de toekomst’ Beroepsdeelprofielen Notulen landelijk overleg verpleegkunde Notulen BOOG Keuzegids Hoger Onderwijs Landelijke kengetallen HGZO/Verpleegkunde Gekwalificeerd voor de toekomst WHW Informatie Florence network NHL Beleidsnotitie Internationalisering Basisnotities lectoraten NHL Beleidsplan ICT NHL Strategisch plan Formatieplannen Instituut Z&W Leerplanmappen diverse cohorten Toetsplan HBO-V (concept) Major-minor plan HBO-V Overzicht gebruik boeken mediatheek Richtlijnen EVC Kwaliteitshandboek Implementatieplan kwaliteitszorg Jaarplan HBO-V 2005 (en concept 2006) Jaarverslag HBO-V 2005 Toelichting begroting en jaarplan 2006 Beleidsnotitie Internationalisering HBO-V Stappenplan stageprocedure Voorbeelden uitstroomplannen Voorbeelden POP / portfolio’s Afstudeerwerkstukken


NHL © Certiked

o o o o o o o o o o o o o o o o o

Brochure toelatingsonderzoek Protocollen (integrale) assessments Overzicht examinatoren / assessoren 2005-2006 Regeling vaststellen examinatoren (integrale) assessments CV’s docenten Verslagen cohortteams Verslagen leerplancommissie Verslagen opleidingscommissie Verslagen klankbordgroepen Praktijkprojecten ‘Leerteam Oosterwolde’ MCL, UMCG, Ielanen Model taakbelasting cohortteams Handleiding coaching Beleidsnotitie Skillslab Communicatieplatforms Blackboard Kennistoetsen Cd-rom Assessment Documenten visitatie 2000


NHL © Certiked

Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked


NHL © Certiked

Bijlage 4: Visitatieteam Mevrouw dr. M.S.Leloux, teamleider: Mevrouw Leloux is na haar studie en promotie farmacie aan de RUU bij diverse organisaties (AKZO Nobel, RIKILT, NIZO food research) in verschillende research-functies (onderzoeker, projectleider, programmaleider, onderzoeksdirecteur en business development manager). Als onderzoeksdirecteur van het RIKILT was zij tevens programmaleider van een interdepartementaal programma over ketenkwaliteit voedingsmiddelen. Als Business Development Manager bij NIZO food research acquireerde zij contractonderzoek o.a. op het gebied van functional food en food processing. Daarnaast voert zij voor Certiked regelmatig visitaties uit, o.a. als teamleider, secretaris en extern deskundige. Momenteel is zij zelfstandig adviseur op het gebied van kennisexploitatie en daarnaast tevens werkzaam aan de Universiteit Twente als senior onderzoeker op dit gebied. Dhr. E.M.A. Krechting, extern deskundige: De heer Krechting werkt al meer dan 25 jaar als verpleegkundige en leidinggevende in de psychiatrie. In 1994 studeerde hij aan de HMN af als verpleegkundig specialist, differentiatie ouderenzorg. Als leidinggevende en inhoudelijk deskundige leverde hij een bijdrage aan verschillende verpleegkundige en multidisciplinaire innovatieve projecten. Momenteel werkt hij als multidisciplinair teamleider bij de GGZ instelling De Gelderse Roos Arnhem, op de opnameafdeling voor ouderen. Binnen de Gelderse Roos heeft hij mede aan de wieg gestaan van de ontwikkeling van het verpleegkundig dossier. Later heeft hij het multidisciplinaire samenwerkingsmodel ‘circuitwijzer’ (publicatie MGV) in samenwerking met adviesbureau Plexus Medical Consult ontwikkeld en geïmplementeerd. Hij gaf in dit kader trainingen op diverse afdelingen binnen de Gelderse Roos. Naast zijn reguliere baan verzorgt hij gastcolleges aan de Hogeschool Ede en het VIP (verpleegkundig informatief platform). Hij was langere tijd voorzitter van de Vakgroep Verpleging en Ouderen. Mevrouw drs. P.A.M. van Sonsbeeck-van den Brink, secretaris: Mevrouw Van Sonsbeeck heeft ontwikkelingspsychologie gestudeerd aan de RUU. Aanvankelijk werkte zij als psycholoog voor een Schoolbegeleidingsdienst, daarna op de opleidingsafdeling van de AMRO-bank als trainer/adviseur en tenslotte een aantal jaren als freelance trainer met name in de zakelijke dienstverlening en de advocatuur. Naast inhoudelijke trainingen verzorgde zij ook trainingen op het gebied van sociale/communicatieve vaardigheden. Vanaf 1992 heeft zij uitgebreide werkervaring opgedaan in het toetsen van opleidingen, zowel via CEDEO (bedrijfsopleidingen) als via de Stichting Post-HBO (postinitiële opleidingen). Zij was betrokken bij een groot pilot-project gericht op continue kwaliteitsverbetering van opleidingsinstellingen. In diverse bestuurlijke functies vervulde zij de rol van secretaris. Mevrouw C. Grootendorst (1982), studentlid: Carolien Grootendorst heeft in 2000 haar HAVO-diploma behaald. In 2001 heeft zij haar propedeuse HBOVerpleegkunde behaald, waarna ze Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) is gaan studeren in Leiden. In 2005 is ze aan deze opleiding afgestudeerd. Momenteel studeert Carolien Politicologie in Amsterdam, afstudeerrichting Internationale Betrekkingen. Tijdens de studie MWD heeft ze een half jaar in de psychiatrie stage gelopen in Den Haag en ook is zij in het kader van een stage een half jaar naar Suriname geweest. Naast haar studie heeft ze het afgelopen jaar op de Hogeschool Leiden projectgroepjes begeleid voor de opleidingen MWD en SPH. Taken hierbij zijn onder andere het coachen/begeleiden van studenten, het controleren van HBO-niveau van de eindproducten en het evalueren en verbeteren van het project.


NHL © Certiked

Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen


NHL © Certiked

Bijlage 6: Verantwoording van de Dublin-descriptoren


NHL © Certiked


NHL © Certiked

Bijlage 7: Voorbeeld van een samenhangend POP (tweedejaars semester)

Deze student stelt een samenhangend programma op waarin projectmatig werk binnen de stage-instelling en cliëntcontacten met elkaar gecombineerd worden, ondersteund met relevante kennis, vaardigheden en algemene hbo-competenties. Het is denkbaar dat deze student de praktijkondersteuner in de betreffende huisartsenpraktijk ondersteunt in het in kaart brengen van een zorgprogramma/zorgketen voor patiënten met Diabetes Mellitus, een aantal spreekuren draait om ervaring op te doen met de zorg en een plan bedenkt voor het overdragen van het zorgprogramma naar de intramurale setting.


ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO-Verpleegkunde Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Croho-registratienummer: 34560

Recommend Documents