ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Communicatie. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Instituut Educatie en Communicatie

NHL © Certiked

ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van

Communicatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Instituut Educatie en Communicatie Croho-registratienummer 34405 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 13 oktober en 11 november 2004

Inhoud van het verslag Identificatie................................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................3 Bevindingen ..............................................................................................................................................5 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam ....................................................................................................30 Bijlage 2: Programma..............................................................................................................................31 Bijlage 3: Documenten............................................................................................................................33 Bijlage 4: Gehanteerd beoordelingskader ...............................................................................................35 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................65

De verantwoordelijke teamleider: drs. R. de Lusenet namens deze,

C.F.M. van Strien Certiked 23 maart 2005

Pagina 1 van 65 NHL_Opleiding_Communicatie_dv_0503

NHL © Certiked

Identificatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Instituut Educatie en Communicatie / opleiding Communicatie Bouhof, Rengerslaan 10 8917 DD Leeuwarden Telefoon: (058) 293 42 19 Website: www.iec.nhl.nl/comm/index.html

Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • Noordelijke Hogeschool Leeuwarden • Instituut Educatie en Communicatie • Opleiding: Communicatie • Voltijd opleiding Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat wordt afgedekt.

Teamsamenstelling Teamleider: drs. R. de Lusenet Extern deskundige: T.J.R. de Wit Secretaris: drs. P.A.M. van Sonsbeeck-van den Brink Studentleden: V. Ramjanam en M.M. Hoekstra

Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding, en deze doen toekomen aan het visitatieteam medio september 2004. De uitvoering van de visitatie vond plaats op 13 oktober en 11 november 2004. Het conceptrapport is op 10 januari 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 10 februari zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomst had het karakter van kennismaking, voorlichting en planning.


NHL © Certiked

Managementsamenvatting Op 13 oktober en 11 november 2004 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding Communicatie van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De nog relatief jonge opleiding Communicatie laat zich kenmerken als een van de grotere en succesvolle opleidingen binnen een middelgrote hogeschool. De opleiding is in 1998 gevormd mede als gevolg van het advies van de commissie Koppelaars uit 1997 waarbij samengestelde programma's als Voorlichting & Communicatie, Kunst & Design, Publiciteit & Presentatie als niet-lerarenvarianten binnen de Faculteit Onderwijs werden verboden. De opleiding is samen met een afdeling voor contractactiviteiten als enige niet-lerarenopleiding opgenomen in het Instituut Educatie en Communicatie. De opleiding heeft vanaf 1998 met een jaarlijkse instroom van ongeveer 200 studenten een vliegende start gemaakt, waarbij vooral in de beginjaren door een relatief klein maar zeer gemotiveerd docententeam veel werk is verzet in de ontwikkeling van het programma en het opzetten van een solide structuur. Inmiddels heeft de opleiding een stabilisatiefase achter de rug, waarin het programma is vernieuwd om het beter studeerbaar, doceerbaar en organiseerbaar te maken en is de organisatiestructuur verder uitgewerkt om beter te kunnen aansluiten op de omvang en de nog steeds toenemende complexiteit van de afdeling en haar activiteiten. De opleiding staat nu aan de vooravond van verdergaande onderwijsvernieuwingen, waaronder competentiegericht onderwijs en competentiegericht toetsen, maar aarzelt niet simultaan verdere uitbreidingen en vernieuwingen in het bestaande onderwijsaanbod, zoals de zesde afstudeerroute “Internationale Communicatie” door te voeren. Docenten en studenten zijn opvallend positief over de opleiding. Studenten van de opleiding wisten zowel in 2002 als in 2003 en 2004 beslag te leggen op de landelijke Van Hulzen PR talentenprijs, een jaarlijkse PR en Communicatiewedstrijd voor studenten van Nederlandse en Vlaamse hogescholen en universiteiten. De periodieke uitkomsten van externe evaluaties (Elseviers Thema, NHL enquêtes, werkveld) bevestigen het beeld dat ook bij Certiked bestaat over de hoge kwaliteit van de opleiding en met name de praktijkgerichtheid van de opleiding. De opleiding laat geen gelegenheid onbenut om ‘buiten naar binnen te halen’. Externe sprekers, parttime werkende docenten, stages, het leerbedrijf, excursies en projecten zijn voorbeelden van het gehanteerde instrumentarium. Ondanks de inmiddels forse omvang van de opleiding, kennen de docenten de ongeveer 700 studenten, veelal persoonlijk en zijn zij in staat pro-actief te opereren in de gewenste/vereiste studentenbegeleiding. Docenten gaan onderling én met studenten informeel om en maken op het Certiked team een uitermate gemotiveerde indruk, waarbij er een aantoonbare ambitie aanwezig is de beste communicatieopleiding te worden en vervolgens ook te blijven. De verbeterbereidheid en reactiesnelheid bij signalen uit het werkveld of afkomstig van andere stakeholders zijn groot. Flexibiliteit staat hoog in het vaandel. In het programma komt dit terug bij de mogelijkheden voor studenten om onder andere via de afstudeerroutes het eigen studieprogramma te kunnen inrichten, maar toch eveneens een geïntegreerd opgeleide communicatiedeskundige te kunnen worden. Daarnaast komt dit goed tot uitdrukking in de wijze waarop de opleiding ontwikkelingen in het onderwijs- en werkveld op een creatieve/progressieve manier vertaalt naar noodzakelijke aanpassingen en vernieuwingen in het programma en werkvormen. Onderwerpen die volgens het visitatieteam aandacht (blijven) vragen zijn de noodzakelijke samenhang tussen docenten, vakken en onderwijsmodules, af te nemen toetsen en gebalanceerde beoordelingen


NHL © Certiked

tussen docenten en dergelijke. Enige terughoudendheid met het doorvoeren van te veel veranderingen tegelijkertijd zou ten goede kunnen komen aan de gewenste rust en stabiliteit, waarbij het adequaat implementeren van reeds op gang gebrachte veranderingstrajecten prioriteit dient te krijgen. Speciale aandacht zal uit moeten gaan naar het toetsings- en beoordelingskader, waaronder het expliciteren van toetsingscriteria, het bepalen van de hoogte van de meetlat, het vastleggen en communiceerbaar maken van toetsresultaten, alsook het beoordelen en vastleggen van projectresultaten en het organiseren en formaliseren van individuele terugkoppeling van toets-, en beoordelingsresultaten. Tot slot dient via gestructureerde feedback naar stakeholders meer inzichtelijk gemaakt te worden wat is gedaan met geanalyseerde evaluaties en geleverde suggesties, tot welke aanpassingen en verbeteringen dat heeft geleid en welke resultaten die al hebben opgeleverd of naar verwachting zullen gaan opleveren. Samenvattend stelt Certiked dat de opleiding Communicatie aan de NHL opleidt tot een voldoende niveau van HBO-bachelors. De praktijkgerichtheid, de verbinding met de actualiteit in het werkveld en de praktijkoriëntatie van het ingezette docentencorps alsmede het betrekken van de stakeholders bij kwaliteitszorg en continue verbetering zijn zelfs zeer goed te noemen. Certiked heeft op alle facetten - en daarmee ook op alle onderwerpen uit het Beoordelingskader - een positieve beoordeling kunnen geven.


NHL © Certiked

Bevindingen Voor de zes NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij een facet van het te beoordelen onderwerp horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van het betreffende facet gegeven. Elk onderwerp wordt met een eindbeoordeling afgesloten.


NHL © Certiked

Onderwerp: doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: Huidige situatie • Bij het eerste leerplanontwerp van de opleiding Communicatie in 1998 zijn de beroepsniveauprofielen Communicatiemanagement (B/C-niveau) van de Landelijke Beroepsvereniging voor Communicatie (BvC) en van de Vereniging voor Overheidscommunicatie (VVO) uit 1996 richtinggevend geweest. Het concept ‘geïntegreerde communicatie’ vervult zowel in deze beroepsprofielen als in de opleiding Communicatie van de NHL een centrale rol. • In het landelijk overleg voor Communicatieopleidingen op HBO-niveau (LOCO), zijn in 1999 eindtermen opgesteld, die zijn afgeleid van bovenstaande beroepsniveauprofielen. Zij vormen tezamen het landelijk opleidingsprofiel. De gemeenschappelijke stam van de communicatieopleidingen wordt hierin ingevuld door middel van thema’s die zijn afgeleid van drie concentrische aandachtsgebieden: ‘het beroep’, ‘het beroep en de organisatie’, en ‘het beroep, de organisatie en de omgeving’. Het LOCO laat de opleidingen expliciet vrij wat betreft de didactische invulling van hun programma. • De opleiding Communicatie van de NHL participeert actief in het LOCO en onderschrijft de landelijke visie. • De opleiding heeft het landelijk profiel uitgewerkt naar haar eigen opleidingskwalificaties. De eindtermen zijn met name van toepassing op de stamstudie, zoals die vooral in de eerste twee jaren vorm krijgt. Het leerplan krijgt een eigen inkleuring via de, voor de opleiding kenmerkende afstudeerroutes: Grafisch Design Tekst en Publiciteit Communicatiemanagement Eventmanagement en Styling Audiovisuele Producties Internationale Communicatie (vanaf 2004). • Het visitatieteam heeft geconstateerd dat de eindtermen in voldoende mate in het huidige curriculum zijn terug te vinden. Dat de aansluiting niet overal één op één is heeft te maken met de overgangssituatie waar de opleiding zich in bevindt (zie hieronder ‘nieuwe ontwikkelingen’). De opleidingskwalificaties liggen in het verlengde van de beroepsniveauprofielen. • Opleidingsspecifieke kwalificaties zijn besproken met en goedgekeurd door de docenten, de Werkveldadviescommissie en de Opleidingscommissie. • De Opleidingscommissie heeft stemrecht wat betreft wijzigingen van het curriculum. • Diverse stakeholders, waaronder de Werkveldadviescommissie, stagewerkgevers, opdrachtgevers ‘leerbedrijf’ en oud-studenten, worden periodiek bevraagd over de actualiteit van de eindkwalificaties.


NHL © Certiked

Nieuwe ontwikkelingen • In december 2003 heeft het LOCO de eindkwalificaties geactualiseerd en beschreven in een beperkt aantal kerncompetenties. In het LOCO is afgesproken dat de competenties voor tenminste 60% van het curriculum gelden. De overige 40% dient met specialisaties te worden ingevuld. Dit LOCO-kader sluit goed aan bij de huidige structuur van de opleiding. • De opleiding heeft volgens het landelijk format per afstudeerroute één competentie geformuleerd en een werkveldonderzoek in gang gezet om de relevantie hiervan te toetsen. • De opleiding heeft een traject uitgezet om de competenties te operationaliseren en aan te passen en te implementeren in het leerplan. Het studiejaar 2003/2004 stond in het teken van een inventarisatie, waarbij het bestaande onderwijs is afgezet tegen de competenties. • Het omzettingsproces van eindtermen naar competenties is ingrijpend en dient zorgvuldig te gebeuren. Het studiejaar 2004/2005 zal worden gebruikt voor de voorbereiding van de invoering van competentiegericht onderwijs. Op diverse plaatsen in het curriculum is een eerste aanzet hiertoe reeds zichtbaar (assessment einde jaar 1, POP stagejaar). • Het nieuwe LOCO-profiel, heeft een breed draagvlak onder de leden; het is voorgelegd aan en goedgekeurd door het beroepenveld (BvC en VVO). Ook de diverse stakeholders van de opleiding hebben hun mening kunnen geven. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het communicatievakgebied is steeds in beweging. Dit heeft de afgelopen periode geleid tot aanpassingen en wijzigingen in het landelijke opleidingsprofiel. De opleiding volgt de veranderingen alert en maakt waar hiervoor ruimte is haar eigen, weloverwogen keuzes. Hoewel het huidige curriculum als gevolg hiervan, niet overal meer naadloos aansluit op de eindtermen uit 1999, heeft het visitatieteam op basis van wat zij heeft gezien en gehoord, er vertrouwen in dat de landelijk geformuleerde kerncompetenties plus de door de NHL geformuleerde afstudeercompetenties een stevig fundament vormen voor de opleiding die momenteel wordt aangepast aan de nieuwe situatie en in 2005/2006 naar verwachting haar definitieve vorm zal hebben. Zij beoordeelt het facet Domeinspecifieke eisen daarom als voldoende.

Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

De opleiding Communicatie leidt studenten op tot HBO-Bachelors die zijn toegerust om als beginnend beroepsbeoefenaar te werken binnen het veld van de geïntegreerde communicatie. De opleiding onderschrijft de algemene internationale beschrijvingen van het bachelor-niveau (Dublin Descriptoren). Zij maakt dit op onderstaande wijze zichtbaar in haar curriculum. Kennis en Inzicht (brede multidisciplinaire basis) Het curriculum is zodanig opgezet dat de student wordt toegerust met de competenties die noodzakelijk zijn om in de beroepspraktijk te kunnen werken. Kennis en vaardigheden zijn onontbeerlijk, maar er wordt gedurende de hele opleiding ook veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van een professionele beroepshouding.


NHL © Certiked

Multidisciplinair werken is een van de uitgangspunten van het curriculum. Dit komt tot uitdrukking in het thematische gedeelte van het onderwijs. Zowel in projecten en cases (jaar 1 en 2), als in de stageopdrachten in het derde en vierde jaar staat de integratie van kennis, vaardigheden en beroepshouding centraal. De boekenlijst bevat naast standaardwerken ook een aantal actuele boeken. De readers zijn up to date en worden jaarlijks geactualiseerd. De Werkveldadviescommissie geeft tijdens de visitatie aan dat het onderwerp ‘Administratieve organisatie’ en ‘de persoonlijke presentatie binnen de eigen doelgroep’ meer aandacht zouden mogen krijgen. Studenten en alumni geven aan het belangrijk te vinden dat de aandacht voor de theorie wordt vastgehouden. Probleemgericht werken: toepassen van kennis en inzicht Vanaf het begin van de opleiding is sprake van probleemgestuurd onderwijs. In het tweede jaar komt via het leerbedrijf een échte opdrachtgever in beeld. Tijdens de stage in het derde jaar wordt van de student verwacht dat hij zelfstandig een complexer probleem aanpakt. Vanaf het vierde jaar ligt de focus met name op de beleidsmatige kant van een vraagstuk. Steeds wordt van de student gevraagd methodisch te werken en de aangedragen oplossingen wetenschappelijk te onderbouwen. Dat dit niet kan zonder creativiteit en innovatief vermogen is evident. ‘Van plan tot product’ is de leus waarmee de opleiding duidelijk wil maken dat zij ‘dubbeltalenten’ opleidt in het kader van de geïntegreerde communicatie. Oordeelsvorming Van de studenten wordt steeds gevraagd verantwoording af te leggen over hun manier van werken. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in de projecten van de verschillende leerjaren die worden getoetst aan de hand van het protocol Beoordeling Individuele Bijdrage Groepsopdrachten (BIG). Aan de ontwikkeling van een professionele beroepshouding wordt door de opleiding veel aandacht besteed. Dit komt expliciet aan de orde in de ‘Persoonlijke ontwikkelingslijn’ en in het thema ‘Communicatie en beleid’. Ook de docenten worden geacht bij dit proces, door hun voorbeeld, een belangrijke rol te spelen. Communicatie De ontwikkeling van de persoonlijke en sociaalcommunicatieve vaardigheden zijn ondergebracht in de SMS-lijn (Studieloopbaanbegeleiding, Mentoraat en Sociale Vaardigheden) en de POP-lijn. Studenten worden hierin getraind en zij worden uitgedaagd het geleerde te oefenen en te demonstreren op diverse plekken zowel binnen als buiten de opleiding, onder andere in stages en projecten en bij het afstuderen. Intern en extern kunnen communiceren is een professionele eindkwalificatie van de opleiding. Deze competentie komt in de studie regelmatig aan bod in de vorm van een presentatie na afronding van een studieonderdeel of voor een opdrachtgever. Uit diverse periodieke evaluaties en ook uit de gesprekken tijdens de visitatiedagen blijkt dat de taalbeheersing casu quo de schriftelijke presentatie weliswaar al enige tijd een speciaal aandachtspunt vormt voor de opleiding, maar dat hier nog steeds ruimte ligt voor verbetering. Leervaardigheden De competenties die de opleiding aanleert hebben een transferwaarde naar de diverse beroepssituaties. Inlevingsvermogen is hierbij een belangrijke karakteristiek. Dit is een beoordelingscriterium bij bijna alle thema’s, projecten en opdrachten. De opleiding brengt de student het besef bij dat blijvende scholing noodzakelijk is. Gedurende de opleiding wordt toegewerkt naar een steeds grotere zelfstandigheid, waarbij het initiatief kennis te verzamelen en geïntegreerd toe te passen steeds meer bij de student zelf komt te liggen.


NHL © Certiked

•

De diverse stakeholders (studenten en oud-studenten, docenten, stageopdrachtgevers en Werkveldadviescommissie) geven tijdens de interviews aan dat naar hun mening het HBO-niveau door de opleiding in de praktijk wordt waargemaakt.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bovenstaande bevindingen het facet ‘Niveau’ als voldoende. Zij baseert zich hierbij op de Dublin Descriptoren en op de wijze waarop het niveau door de opleiding via de stakeholders wordt bewaakt.

Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

• •

•

De 131 eindtermen waarop de opleiding is gebaseerd, zijn afgeleid van de landelijke beroepsniveauprofielen van BvC en VVO (herziene versie 2002). Een vertegenwoordiger van het LOCO heeft zitting in de onderwijscommissies van BvC en VVO en legt wijzigingen in de eindtermen ter legitimering voor. Recent is op initiatief van het sectoraal adviescollege (SAC) van de HBO-raad een eerste beschrijving verschenen van de domeincompetenties van de gemeenschappelijke opleidingen in de sector Hoger Economisch Onderwijs. Voor de sector communicatie zijn vijf specifieke competenties geformuleerd en twee algemene die voor alle domeinen gelden. De uiteindelijke competenties zullen, samen met de eerder genoemde LOCO-competenties (december 2003), plus het NHL-onderwijskader de context vormen waarbinnen de opleiding communicatie in de nabije toekomst haar eindkwalificaties en leerplan zal herzien. In de landelijke eindtermen is aangegeven aan welke kwalificaties de afgestudeerde moet voldoen. Deze kwalificaties worden aangetoond tijdens het afstudeerjaar. Zij worden zichtbaar gemaakt in het adviesrapport, de afstudeerstage en de performance. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de kwaliteit van deze afstudeerproducten relevant en van goed niveau is. Bij het onderwerp ‘Resultaten’ wordt dit nader toegelicht. De opleiding onderzoekt bij haar alumni tweejaarlijks de aansluiting van de opleiding op het werkveld. De uitkomsten van de evaluaties en van de panelgesprekken met de stagewerkgevers vertonen een positief beeld.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft kunnen vaststellen dat de eindkwalificaties van de opleiding hun fundament vinden in de door het beroepenveld opgestelde beroepsprofielen. De opleiding volgt de veranderingen die momenteel op dit vlak gaande zijn nauwlettend, anticipeert waar mogelijk op aanstaande veranderingen en zal in de nabije toekomst haar eindkwalificaties op basis hiervan bijstellen. Op grond van bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet ‘HBO-oriëntatie’ als voldoende.


NHL © Certiked

Beoordeling van het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ als voldoende. De opleiding is geënt op eindkwalificaties die aansluiten bij de eisen van het vak, de beroepspraktijk en het bachelorniveau. Hierbij wordt aangetekend dat de opleiding in de nabije toekomst haar eindkwalificaties en leerplan zal herzien op basis van de huidige ontwikkelingen.


NHL © Certiked

Onderwerp: programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• • •

•

• •

•

Actualiteit en praktijkgerichtheid zijn centrale uitgangspunten van de missie van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, geformuleerd in 1999. Zij wil “hoger beroepsonderwijs verzorgen voor de kennismaatschappij van morgen.” Daarbij wil zij zich ontwikkelen van hogeschool tot kenniscentrum. Het studiemateriaal is actueel. Dit geldt zowel voor de literatuurlijst als voor de readers en het beeldmateriaal dat tijdens de lessen wordt gebruikt. De opleiding stimuleert studenten zelf informatie te verzamelen. De mediatheek, waar de opleiding haar eigen plek heeft, biedt hiervoor een goede mogelijkheid. Om recht te doen aan de complexe beroepspraktijk waarvoor wordt opgeleid, is de lesstof geordend in thema’s (gestructureerd) en projecten (minder gestructureerd). Uitgangspunt is steeds de geïntegreerde communicatie van plan tot product. Tijdens de gesprekken wordt benadrukt dat het opleiden tot ‘dubbeltalent’ een belangrijk selling point van de opleiding is, dat in het bijzonder door het MKB erg wordt gewaardeerd. De beroepspraktijk loopt als rode draad door de hele opleiding: Jaar 1: werkveldoriëntatie door middel van gastsprekers en excursies Jaar 2: gastsprekers, excursies en opdrachten vanuit het ‘leerbedrijf’; stagevoorbereiding Jaar 3: oriënterende stage van 16 weken Jaar 4: afstudeerstage van 21 weken; de student heeft twee afstudeeropdrachten: een adviesrapport en een stageopdracht; beide dienen gerelateerd te zijn aan de oplossing van concrete praktijkcases; vanaf 2004 dient ook de adviesopdracht aan de stage gelieerd te zijn. Het leerbedrijf is opgericht in 1998/1999. Het heeft circa 40 ‘echte’ opdrachtgevers in portefeuille die opdrachten verstrekken aan tweedejaars studenten, zoals het doen van onderzoek of het ontwikkelen van een huisstijl. De opleiding heeft velerlei contacten met het werkveld: Docenten zijn afkomstig uit de beroepspraktijk, hebben vaak nog een eigen bedrijf op het vakgebied, zijn lid van diverse vakverenigingen en bezoeken regelmatig symposia. De praktijk wordt binnengehaald door de inzet van een aanzienlijk aantal gastdocenten, gastbeoordelaars et cetera. De opleiding verricht zelf onderzoek in de praktijk. Medewerkers voeren consultancyopdrachten uit voor het kenniscentrum en bieden cursussen aan voor omringende bedrijven. De opleiding beschikt momenteel over een goed functionerende ‘brede’ Werkveldadviescommissie met een aantal ‘interessante partijen’. De laatste twee jaren werkt de commissie meer en meer proactief. Zij toetst het curriculum twee keer per jaar. De Werkveldadviescommissie is zeer tevreden over het brede karakter en de praktijkgerichtheid van de opleiding.


NHL © Certiked

• •

De opleiding toetst de aansluiting van de opleiding op de praktijk via diverse invalshoeken: onder andere alumni, opdrachtgevers leerbedrijf, panel stagewerkgevers. Zij heeft het voornemen de alumni in de nabije toekomst nog sterker bij de opleiding te gaan betrekken. Uit de diverse evaluaties (Elzevier Thema, studentenenquête) blijkt dat de opleiding over het geheel genomen goed aansluit bij de praktijk.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat het curriculum over de volle breedte zeer praktijkgericht is. De opleiding ‘haalt buiten binnen’, en kan in dit opzicht beschouwd worden als een vóórloper. Het ‘leerbedrijf’ is hiervan een creatief voorbeeld en vormt een sterk punt van de opleiding. De inbedding in bedrijven en organisaties in de regio biedt een stevig fundament. Bovendien staan interne en externe docenten met beide benen in de praktijk. Op grond van bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet Eisen HBO als goed.

Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

• •

De opleiding heeft de beroepsniveauprofielen vertaald naar de stam van de opleiding. De stam beslaat ongeveer 70% van de totale route, de afstudeerroute 30%. Hiermee voldoet de opleiding aan de richtlijn van het LOCO. De leerdoelen zijn dekkend voor de eindkwalificaties omdat het leerplan er rechtstreeks van is afgeleid. Per onderdeel zijn leerdoelen geformuleerd. Deze staan duidelijk zowel in de studiegids als in de modulewijzers vermeld. De ‘Leerplancommissie’, opgenomen in het afdelingsteam, toetst in hoeverre de eindkwalificaties door het leerplan worden bereikt. Tweejaarlijks wordt het leerplan geëvalueerd door studenten en docenten, jaarlijks levert de NHL-studentenenquête extra gegevens op. De ‘Opleidingscommissie’ heeft een beoordelende functie met betrekking tot de uitvoering van de opleiding. Zij komt tenminste driemaal per jaar bijeen en functioneert naar behoren, hoewel de opkomst bij de eerste bijeenkomst van het jaar soms wat tegenvalt. De ‘Werkveldadviescommissie’ toetst de opzet en inhoud van het curriculum tweemaal per jaar. De NHL faciliteert Internationalisering. Het afdelingshoofd is hogeschoolbreed bij dit onderwerp betrokken. Hij is portefeuillehouder op instituutsniveau, wordt ondersteund door een hiertoe gefaciliteerde docent (0.2 fte) en heeft beschikking over een instituutsbudget. De opleiding onderhoudt structurele contacten met universiteiten en hogescholen in Zweden, Finland, Hongarije en Frankrijk. Internationale uitwisseling vindt op diverse manieren plaats: per cohort lopen 5 tot 10 studenten hun (vooral derde jaars-)stage in het buitenland; studenten kunnen bij diverse buitenlandse partnerinstellingen studiepunten halen; tussen de twintig en dertig studenten maken per cohort gebruik van deze regeling; per jaar volgen circa tien buitenlandse studenten modules bij de opleiding Communicatie;


NHL © Certiked

• • • • •

docenten treden als gastdocent op bij partnerinstellingen en vice versa. De opleiding streeft naar uitbreiding van het aantal vaste contactpartners in het buitenland en naar verdere uitbouw van de studenten- en docentenuitwisseling. Concreet zegt de opleiding ernaar te streven dat 50% meer studenten tijdens hun studie een ‘buitenlandervaring’ hebben. In 2003/2004 is een drietal thema’s in het Engels gegeven (13 studiepunten). In de komende periode zullen meer studieonderdelen in het Engels worden verzorgd. Per september 2004 is de afstudeerrichting ‘Internationale Communicatie’ van start gegaan. Een buitenlandstage is hierbij verplicht. Momenteel loopt een scholingstraject om de Engelse taalvaardigheid van docenten te vergroten. Engelse les is opgenomen in het studiepakket van de studenten in jaar 1, 2 en 3 gekoppeld aan ‘Interculturele Communicatie’, ‘Internationale communicatie’ en ‘Grafische media’. Toch pleiten zij voor meer aandacht voor de Engelse taalvaardigheid en voor de niveauverschillen die wat dit betreft tussen de studenten bestaan.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De beoogde eindkwalificaties worden door het huidige programma in voldoende mate afgedekt. Het visitatieteam heeft het vertrouwen dat de op handen zijnde veranderingen in de eindkwalificaties waar nodig naar het programma zullen worden doorvertaald. De opleiding spant zich in om internationalisering te stimuleren, te verbreden en er extra draagvlak voor te creëren. Op grond van bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma’ als voldoende.

Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• • •

De leerstof is geordend in thema’s, projecten en lijnen: Bij de thema’s ligt het accent op de opdracht en de theorie. Het is een gestructureerde, multidisciplinaire onderwijsvorm waarbij 2 of 3 modules met elkaar worden verbonden. Een project is minder gestructureerd. De nadruk ligt op beroepsvaardigheden en generieke competenties. De theoretische basis wordt gelegd in de leerlijnen waarin het begrippenkader waarbinnen het communicatievak valt, vorm krijgt. De ontwikkelingslijnen lopen als ‘rode draad’ door het hele curriculum. De SMS-lijn in jaar 1 en 2, en de POP-lijn in jaar 3 en 4 richten zich op de persoonlijke ontwikkeling van de student. Begeleiding is gericht op toenemende zelfstandigheid. In de praktijkgerichte onderdelen van de studie (stages en leerbedrijf) worden kennis, houding en vaardigheden samengebracht. Toetsen zijn zoveel mogelijk geïntegreerd, waarbij de verschillende disciplines wel herkenbaar aanwezig zijn. De moeilijkheidsgraad van de thema’s die op elkaar voortbouwen loopt van jaar 1 tot jaar 3 geleidelijk op. Studenten geven aan dat zij de verticale samenhang duidelijk vinden. Een voorbeeld hiervan is: jaar 1 ‘De Wereld’, jaar 2 ‘Interculturele Communicatie’, jaar 3 'Internationale communicatie’.


NHL © Certiked

• • •

•

De stamstudie is bepalend. De specialismen zoeken steeds verbinding met de stamstudie. De meeste docenten zijn zowel bij de stam als bij de afstudeerroute betrokken. In de studiegids wordt bij de meeste studieonderdelen de samenhang met het curriculum aangegeven. De vormgeving en lay-out van de gids ziet er professioneel uit. Tijdens de gesprekken met studenten en oud-studenten blijkt dat docenten regelmatig verschillen in het hanteren van procedures. De opleiding is zich hiervan bewust en doet er veel aan om dit te voorkomen door onderling overleg te faciliteren. Bij de multidisciplinaire thema’s is sprake van ‘teamcoaching’. Teamoverleg is structureel geregeld door een jaaragenda. Per jaar zijn 5 studiedagen ingeroosterd, waaronder een tweedaagse leerplanbijeenkomst voor het hele team. Naar de samenhang van het curriculum wordt periodiek gevraagd in de curriculumevaluaties.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat een inhoudelijk samenhangend programma wordt aangeboden. De opleiding doet er veel aan om te zorgen dat de docenten op één lijn zitten. Toch zal dit aspect, zeker gezien de groei van de opleiding, een aandachtspunt blijven voor de komende periode. Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het facet ‘Samenhang’ als ‘voldoende’.

Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

• • • •

Het curriculum is opgebouwd uit een brede stam, waarnaast de student in de loop van zijn studie steeds meer ruimte krijgt voor eigen keuzes. Deze keuzemogelijkheden zijn nog vergroot door het invoeren van de nieuwe afstudeerrichting ‘Internationale Communicatie’. Aan het einde van het eerste jaar bereidt de student zich in een kennismakingstraject voor op de keuze voor een afstudeerrichting. In jaar 2 wordt gekozen voor een stageplaats in jaar 3. Heeft de student hiervoor niet de benodigde studiepunten dan start hij in jaar 3 met een ‘tussensprinttraject’. De vierdejaarsstage wordt stapsgewijs gekozen aan de hand van het Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP). De stam loopt door gedurende het hele curriculum; het accent ligt op jaar 1 en 2. Alle thema’s, projecten en modules worden in het eerste jaar tweemaal aangeboden, in de daaropvolgende jaren eenmaal. Per toets of opdracht heeft de student één herkansing per jaar. Voor een extra toetskans dient een schriftelijk verzoek bij de examencommissie te worden ingediend, dat met redenen moet zijn omkleed. De studielast wordt periodiek geëvalueerd onder de studenten. Bovendien wordt het onderwerp in de Opleidingscommissie vooral door de ouderejaarsstudenten regelmatig ter sprake gebracht. Onderwerp van deze evaluatie is onder andere het aantal studie-uren per week. Bijna de helft van de studenten geeft aan tussen de 20 en 29 uur per week aan de studie te besteden. 80% vindt de zwaarte van de studie overigens ‘normaal’. De opleiding geeft een aantal mogelijke verklaringen voor deze tendens, waaronder een oververtegenwoordiging van de eerstejaarsstudenten in het onderzoek (38%). De brede stam in het eerste jaar wordt door VWO- en MBO-studenten minder zwaar gevonden dan door studenten met een HAVO-achtergrond. De gesprekken met studenten tijdens de visitatie maken bovenstaande verklaring aannemelijk: zij vertellen dat de studie qua zwaarte aanvankelijk wel


NHL © Certiked

• • • •

meevalt, maar dat dat het tweede jaar snel verandert. De opleiding doet verder onderzoek naar de gesignaleerde verschillen in het aantal studie-uren en heeft al een aantal maatregelen genomen. Ook naar aanleiding van opmerkingen over spreiding van de studielast heeft de opleiding vanaf 2002/2003 een aantal maatregelen genomen. Hoewel dit wel voor verbetering heeft gezorgd ervaren de studenten nog steeds momenten van piekbelasting. De opleiding ‘houdt de vinger aan de pols’. Vanaf 2003/2004 staat het tentamenrooster voor het hele studiejaar in de studiegids. Exacte tijden zijn vier weken tevoren bekend. De NHL heeft voor 2004/2005 een nieuwe perioderegeling vastgelegd om de studeerbaarheid te vergroten en uitwisseling in verband met de BA-MA structuur te vergemakkelijken. De opleiding past haar systeem hierop aan. De opleiding heeft samen met Universiteit Twente en de Rijksuniversiteit Groningen aansluitingsprogramma’s ontwikkeld om studenten in staat te stellen in één tot anderhalf jaar het Mastersdiploma te halen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Uit bovenstaande bevindingen blijkt dat de opleiding ‘studeerbaarheid’ ziet als een belangrijk aandachtspunt. Met behoud van het goede zoekt zij naar oplossingen voor gesignaleerde knelpunten. Daarom beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Studielast’ als ‘voldoende’.

Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • • •

• • •

De opleiding concentreert zich op instroom op HAVO-niveau. Toelating vindt plaats met een viertal profielen, waarvan Cultuur en Maatschappij en Economie en Maatschappij de voorkeur verdienen. Voor VWO-ers is er per 2004/2005 een speciaal traject. Studenten met een MBO-diploma kunnen via een assessment in aanmerking komen voor een verkort traject. Voor individuele gevallen (bijvoorbeeld studenten met een ander HBO-diploma) bestaan vrijstellingsmogelijkheden als studieonderdelen relevant en aantoonbaar zijn. De 21+ regeling bevat een algemeen en een opleidingsspecifiek gedeelte, inclusief een zomercursus en een toelatingsexamen economie. De aansluitingsproblematiek MBO-HBO krijgt landelijk en regionaal aandacht. Via het LOCO participeert de opleiding in de landelijke werkgroep. Op regionaal niveau is een projectplan geschreven, waarvan kwalificatievergelijking, assessmentontwikkeling en gezamenlijke projecten met de aanleverende instellingen deel uitmaken. De opleiding heeft een breed voorlichtingsprogramma voor scholieren vanaf HAVO 3. Instroommoeilijkheden kunnen worden gesignaleerd via de curriculumevaluaties. Ze komen ook in de mentorgesprekken aan de orde. Structureel worden exitgesprekken met studenten die voortijdig de studie staken gevoerd en geanalyseerd.


NHL © Certiked

•

Tijdens de visitatiegesprekken blijkt dat de studenten in het algemeen tevreden zijn over het toelatingsbeleid en de voorlichting over de studie.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De opleiding houdt rekening met verschil tussen de doelgroepen en streeft naar een goede aansluiting voor alle geledingen. Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het facet ‘Aansluiting op de instroomkwalificaties’ als voldoende.

Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

•

De NHL en het IEC voeren het ministeriële beleid uit dat voorziet in 42 studiepunten per studiejaar, wat bij een studieduur van vier jaar een totale studielast van 168 punten bedraagt. Met ingang van het studiejaar 2004/2005 werkt de NHL met ECTS in plaats van studiepunten. In de studentengids staat de verdeling van de studiepunten vermeld. De studiepunten zijn evenredig verdeeld over de opleiding; de verhouding tussen contacturen en zelfstudie is globaal genomen 1:4. Voor de berekening zijn richtlijnen opgesteld. Training van vaardigheden vraagt bijvoorbeeld meer contacturen dan sommige andere studieonderdelen. De gemiddelde verblijfsduur van de afgestudeerden bedroeg in 2002 4.08 jaar en in 2003 4.27 jaar. Dit ligt ruim onder het gemiddelde van de NHL als geheel.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de verdeling van de studiepunten. Zij bewaakt een evenwichtige verdeling, doet hier regelmatig onderzoek naar en neemt maatregelen als dat nodig is. Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het facet ‘Duur van de opleiding’ als voldoende.

Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

De didactische kaders zoals die zijn geformuleerd door de NHL en het instituut Educatie en Communicatie hebben een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van de opleiding Communicatie. Recente notities van de NHL gaan over de invoering van competentiegericht onderwijs binnen de hogeschool. De opleiding sluit zich hierbij aan en is momenteel bezig haar curriculum stapsgewijs aan te passen. Het didactisch concept komt als volgt in het curriculum tot uiting:


NHL © Certiked

•

• •

• •

Thema’s en projecten: de opleiding werkt met multidisciplinaire thema’s en projecten. De integratie van de individuele vakinhouden wordt hierdoor sterk bevorderd. Leerlijnen: via de leerlijnen wordt in hoor- en werkcolleges een theoretische basis aangereikt. Praktijk- en beroepsgerichtheid: deze loopt als ‘rode draad’ door de hele opleiding. De praktijk wordt onder andere zichtbaar in ‘het Leerbedrijf’ en de derde- en vierdejaarsstage (zie ook facet 2.1 ‘Eisen HBO’). Ontwikkelingslijnen: de opleiding besteedt veel aandacht aan de persoonlijke ontwikkeling van de student. In jaar 1 en 2 in de SMS-lijn en in jaar 3 en 4 in de POP-lijn. Bij de SMS-lijn staat de student centraal, het aanleren van vaardigheden neemt hier een belangrijke plaats in. Bij de POPlijn gaat het om reflectie en persoonlijke coaching, de aankomend professional staat hier centraal. Brede opleiding met keuzemogelijkheden: veel van wat wordt aangereikt is ook bruikbaar buiten de professionele communicatiecontext. De opleiding biedt een aanzienlijke hoeveelheid keuzemogelijkheden: de student kan bijvoorbeeld kiezen uit zes afstudeerroutes. De opleiding streeft ernaar de opleiding in de toekomst nog flexibeler te maken. Interactie met medestudenten, docenten en werkveld: de leeromgeving is interactief. Er is sprake van een gevarieerd aanbod aan didactische werkvormen. Zeker in de eerste twee studiejaren wordt veel in kleine groepen gewerkt. In de loop van de opleiding wordt het accent verlegd naar meer zelfsturing en individueel werken. Zoals hierboven reeds aangegeven, wordt veel in groepen gewerkt. Sommige geïnterviewden vragen zich zelfs af of dit niet iets té veel is. Om ‘meeliften’ bij groepswerk tegen te gaan worden de groepsleden beoordeeld aan de hand van het protocol Beoordeling Individuele Groepsleden (BIGprotocol). Hierdoor wordt ieders bijdrage zichtbaar. Niet alleen de ‘meelifters, maar ook de ‘uitblinkers’ kunnen zo worden onderscheiden. Blijkens de gesprekken tijdens de visitatie is de opleiding Communicatie een echte praktijkopleiding. De theoretische component krijgt volgens enkele geïnterviewden verhoudingsgewijs iets minder aandacht. Wat betreft de ontwikkelingslijnen wordt tijdens de gesprekken benadrukt dat SMS een wezenlijk ander karakter heeft als het POP-traject. Dit laatste gaat na de derdejaarsstage van start. “Na deze stage zijn studenten echt veranderd” aldus een van de gesprekspartners. Het initiatief en ook de verantwoordelijkheid liggen in deze tweede fase meer bij de student zelf. De opleiding is gericht op toenemende zelfstandigheid. Het blijkt hier wel te gaan om zelfstandigheid binnen kaders. ‘Loslaten’ is volgens meerdere geïnterviewden tijdens de visitatie een aspect dat blijvend aandacht behoeft. Wat betreft de ontwikkelingen in de richting van competentiegericht onderwijs, toont de opleiding zich enthousiast, maar ook zelfkritisch en bescheiden. Toch worden de contouren al zichtbaar in portfolio-ontwikkeling, assessment aan het einde van het eerste jaar, de ‘kritische beroepssituaties in de stage en de ‘Performance’ aan het einde van de opleiding.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het didactisch concept is in ontwikkeling. Invoering van competentiegericht onderwijs en de daarbij behorende toetsvormen vormt een uitdaging voor de komende periode. Op basis van de bovenstaande bevindingen beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Afstemming tussen vormgeving en inhoud’ als voldoende.


NHL © Certiked

Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

• • • • •

De toetsing sluit aan bij het onderwijsconcept, dat gestructureerd is in thema’s, lijnen en projecten. De multidisciplinaire opzet van de opleiding met ingang van het studiejaar 2002/2003 leidt voor veel studieonderdelen tot geïntegreerde, schriftelijke individuele toetsing. Bij deze toetsing zijn meerdere docenten betrokken. Om onnodige vertraging te vermijden vindt alleen bij twijfel intercollegiaal overleg plaats. De beoordelingstermijn van 3 weken wordt in het algemeen gehaald. De toetsen zij adequaat gespreid: thema’s: geïntegreerde schriftelijke toetsing projecten: groepsopdracht leerlijnen: individuele schriftelijke toetsing persoonlijke ontwikkelingslijnen: POP, portfolio, assessment et cetera. De opleiding zoekt naar de juiste balans tussen individuele en groepsbeoordeling. Bij de groepsbeoordelingen hanteert zij het BIG-protocol om de individuele bijdrage aan een groepsproduct zichtbaar te maken en ‘eerlijk’ te kunnen beoordelen. Het protocol bestaat uit een zelfevaluatie, een evaluatie door de medestudenten en een beoordeling door de docent. Deze laatste bepaalt het cijfer. De schriftelijke toetsen zijn in het begin van de opleiding vooral reproductief én gericht op het toepassen van de aangereikte kennis. In de loop van de studie wordt steeds meer een appèl gedaan op de eigen visie en het eigen strategisch inzicht. Dit mondt uiteindelijk uit in het adviesrapport dat deel uitmaakt van het afstudeertraject. Zie hiervoor ook het onderwerp ‘Resultaten’. Er is een adequaat examenreglement (OER), waarin de examenprocedures staan beschreven. Toetsen kunnen in principe slechts eenmaal per jaar worden herkanst, om ‘prijsschieten’ te voorkomen. In uitzonderingsgevallen kan een extra herkansing worden aangevraagd bij de examencommissie. De studenten wordt op een vast moment de gelegenheid geboden de toets te zien. In de studenten- en docentenevaluaties worden vragen gesteld over de kwaliteit van de toetsing. Studenten geven voor de toetspraktijk het cijfer 7.1. Sinds april 2003 maakt het onderwerp toetsing structureel onderdeel uit van de agenda op de periodieke studiedagen voor docenten. Een lid van de werkgroep kwaliteitszorg voorziet de toetsen systematisch van feedback. Regelmatig wordt een externe deskundige ingeschakeld om thema’s en stages mede te beoordelen. Het visitatieteam heeft diverse tentamens en projecten, gespreid over de leerjaren bekeken, inclusief een zestal afstudeeropdrachten. Zij komt tot de volgende conclusie: de instructie bij de projecten is helder en duidelijk; beoordelingen zijn steeds aanwezig individuele schriftelijke feedback bij de beoordeling van projecten is soms beperkt de kwaliteit van de beoordelingscriteria bij opdrachten en toetsen is wisselend het taalgebruik van de studenten is hier en daar voor verbetering vatbaar de vormgeving van de eindopdrachten is goed; de strategische component is zichtbaar aanwezig; er is steeds sprake van een theoretische onderbouwing; de beoordeling van de afstudeeropdrachten is weliswaar tamelijk kritisch, maar het visitatieteam krijgt de indruk dat een onvoldoende niet snel wordt gegeven.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het opleidingsteam geeft tijdens de visitatie aan, met betrekking tot een aantal aspecten betreffende beoordeling en toetsing nog zoekende te zijn. Bovendien zal ook de overgang naar competentiegericht onderwijs haar gevolgen hebben voor de toetsing. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de breedte en het niveau van de toetsingen adequaat is terwijl op het gebied van het geven van schriftelijke feedback, het formuleren van beoordelingscriteria en de zwaarte van de beoordelingen nog ruimte ligt voor verbetering. Het opleidingsteam is zich bewust van het feit dat het, zeker ook gezien de omvang van het docententeam, van cruciaal belang is dat het onderwerp ‘beoordeling en toetsing’ zowel inhoudelijk als procedureel goed is geregeld. Dit komt onder andere tot uitdrukking in de structurele aandacht vanuit de werkgroep Kwaliteit, het ‘toetsingsbeleidsplan’ en de wijze waarop externe beoordelaars bij de opleiding worden betrokken. Uit evaluaties blijkt dat studenten de toetsing van de opleiding Communicatie, wat betreft de aansluiting van de tentamens op het studiemateriaal en op de colleges, waarderen met een 7.1. Dit alles overwegende beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Beoordeling en toetsing’ als ‘voldoende’.

Beoordeling van het onderwerp ‘Programma’ Op grond van de positieve scores op alle facetten beoordeelt het visitatieteam het onderwerp ‘Programma’ als voldoende.


NHL © Certiked

Onderwerp: inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• • • • • • •

Sinds de start van de opleiding in 1998 is het docententeam meer dan verdubbeld. De bemanning in 1998 bestond uit 18 docenten afkomstig uit diverse afdelingen van de toenmalige faculteit Onderwijs. De nieuwe aanwas is gerealiseerd door mensen aan te trekken met recente praktijkervaring. Een deel van de docenten heeft een eigen communicatieadviesbureau of is bijvoorbeeld als vormgever werkzaam. De meeste docenten zijn breed bij de opleiding betrokken: zij hebben naast hun docerende taak ook een taak als stage- of afstudeerbegeleider. Via het eerder genoemde ‘Leerbedrijf’ hebben niet alleen de studenten, maar ook de begeleidende docenten intensief contact met opdrachtgevers. Via het Kenniscentrum voeren ongeveer 10 docenten jaarlijks zelf externe opdrachten uit namens de opleiding communicatie. De opleiding streeft ernaar al haar docenten, voor zover mogelijk een dergelijke kans te bieden. Voor enkele docenten bestaat de mogelijkheid een ‘docentstage’ te lopen bij een bedrijf. Tien procent van de aanstellingstijd van docenten is gereserveerd voor deskundigheidsbevordering. Tijdens de visitatiegesprekken geven docenten er blijk van dat verzoeken op dit terrein ruimhartig worden gehonoreerd. De opleiding schakelt gastdocenten in bij nagenoeg alle studieonderdelen in een brede variëteit aan rollen. Vaak zijn zij afkomstig uit het eigen netwerk van de betreffende vakdocent. Studenten geven in de periodieke evaluaties en ook tijdens de visitatiegesprekken aan, zeer tevreden te zijn over de praktijkgerichtheid van de meeste docenten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam stelt vast dat de opleiding wordt verzorgd door een enthousiast en creatief team dat met beide benen in de praktijk staat en daarnaast voldoende onderwijservaring bezit. Zij ziet dit als een sterk punt van de opleiding en beoordeelt het facet ‘Eisen HBO’ als ‘goed’.

Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

De huidige student/docent ratio is 1:30. Dit is conform de richtlijnen die hiervoor worden gehanteerd binnen het instituut Educatie en Communicatie.


NHL © Certiked

• • • • • •

De afstudeerrichtingen Grafisch Design, Eventmanagement & Styling en Audiovisuele Producties hebben een sterke praktijkcomponent. Om hier extra ondersteuning te bieden zijn sinds 2001 drie praktijkinstructeurs aangesteld. Er is binnen het team sprake van een evenwichtige spreiding van leeftijd en sekse. Kortdurende lesuitval (2 uur of minder) wordt ad hoc opgelost, bijvoorbeeld door een collega uit het themateam in te zetten. Bij langduriger uitval wordt een vervanger geregeld. In de opbouwfase van de opleiding was sprake van een (te) hoge werkdruk. In 2002 hebben een aantal organisatorische maatregelen geleid tot afname van deze druk en dientengevolge meer tevredenheid onder docenten en studenten. Tijdens de jaarlijkse functioneringsgesprekken komt de werkdruk ter sprake, zodat zonodig bijstelling kan plaatsvinden. Jaarlijks worden in het afdelingsteam afspraken gemaakt over formatieverdeling voor de nietuitvoerende taken.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van oordeel dat voldoende personeel wordt ingezet om de opleiding op het gewenste niveau te kunnen verzorgen. De goede organisatie en planning gekoppeld aan een positieve werksfeer maken dat de werkbelasting als aanvaardbaar wordt ervaren. Het visitatieteam beoordeelt het facet ‘Kwantiteit personeel’ als ‘voldoende’.

Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie, waaronder de c.v.’s van alle docenten het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

• •

De NHL, het instituut Educatie en Communicatie en de afdeling hechten veel belang aan de kwaliteit van de docenten. Op afdelingsniveau zijn diverse werkgroepen geformeerd onder andere met betrekking tot competentiegericht onderwijs en marketingstrategie. Verspreiding van de expertise vindt informeel en formeel (tijdens de studiedagen), plaats. Acht docenten hebben een intensieve scholing gevolgd op het gebied van geïntegreerde communicatie. Nieuwe docenten zonder onderwijsbevoegdheid worden didactisch geschoold door de RUG. Hogeschoolbreed worden ICT-trainingen voor docenten verzorgd. ICT/Blackboard-scholing wordt aangeboden aan docenten die bij het Blackboard pilot-project (digitale leeromgeving) zijn betrokken. Omdat steeds meer studieonderdelen in het Engels zullen worden aangeboden, bestaat voor docenten de mogelijkheid zich hierin bij te scholen. Scholingstrajecten voor Competentiegestuurd onderwijs, Strategische communicatie en Intervisie en coaching staan op de agenda. Intercollegiale afstemming vindt plaats in themateams, projectteams en leerlijnenteams. De vergaderstructuur is vastgelegd in een jaarschema. Studenten doen een leerstijlentest in het eerste jaar. Docenten zijn, op basis van hun didactische ervaring, in staat met de verschillende leerstijlen om te gaan. De themacoördinatoren zijn verantwoordelijk voor de bewaking van het didactisch concept.


NHL © Certiked

• •

Uit periodieke evaluaties en uit de gesprekken met studenten en oud-studenten tijdens de visitatiedagen blijkt dat zij over het algemeen tevreden zijn met de kwaliteit van de docenten. Uit de gesprekken met docenten blijkt dat zij, hoewel er nog enige verbeteracties staan gepland, tevreden zijn over het huidige scholingsbeleid: “De NHL is een warm bad. Er zijn veel speciale regelingen; alles kan als je het zelf maar aangeeft”.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat de opleiding wordt verzorgd door een deskundig team dat wordt gestimuleerd deze deskundigheid op peil te houden en te vergroten. Het feit dat er relatief veel nieuwkomers zijn vraagt extra aandacht en overleg (zie ook het facet ‘Samenhang’). Er wordt gewerkt aan een verdere uitbouw van de planmatige aanpak van het opleidingsbeleid. Het visitatieteam beoordeelt het facet ‘Kwaliteit van Personeel’ als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’ Op grond van een positieve score op alle genoemde facetten beoordeelt het visitatieteam het onderwerp ‘Inzet van personeel’ als voldoende.


NHL © Certiked

Onderwerp: voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• • • • •

• • •

De NHL wil studenten een rijke leeromgeving bieden en docenten een prettige werkomgeving. In de nieuwbouwplannen van de NHL, waarbij op een unielocatie een kenniscampus wordt gecreëerd, kunnen het instituut en de opleiding zich goed vinden. De huidige maatregelen dienen in dit licht te worden gezien. De kern van de huisvesting is gelegen in de 07-sector van het karakteristieke gebouw de Bouhof van architect Abe Bonnema, door de groei van de opleiding aangevuld met de 08- en 09-sector. De mediatheek bezit een ruime collectie boeken, naslagwerken, tijdschriften, videobanden en cdrom’s. Zij vervult de rol van studielandschap en van onderwijswerkplaats. Deze laatste functie wordt nog niet optimaal benut. De opleiding maakt gebruik van gebouwbrede, goede technische basisvoorzieningen die kunnen worden ‘ingekocht’ bij het facilitair bedrijf. Per 10 studenten is een pc beschikbaar met toegang tot internet en intranet. Bovendien kan op diverse plaatsen met de eigen laptop worden gewerkt. 2003/2004 heeft de opleiding Communicatie een pilot uitgevoerd als voorbereiding op de afdelingsbrede implementatie van Blackboard, de open elektronische leeromgeving. De afgelopen jaren is door de opleiding veel geld geïnvesteerd in opleidingsspecifieke voorzieningen op audiovisueel en ICT-gebied hardware en software. Voorbeelden hiervan zijn de twee Applelokalen met 40 machines, vier semi-professionele montagestudio’s, een technisch zeer goed geoutilleerd AV-lab en een werkruimte voor ruimtelijke vormgeving. Het beheer van de specialistische werkruimtes valt onder de verantwoordelijkheid van daartoe aangestelde instructeurs die onder andere toezien op de naleving van de veiligheidsvoorschriften. Alle medewerkers hebben een eigen werkplek met pc en telefoon. Uit periodieke evaluaties en uit de gevoerde gesprekken blijkt dat de meeste voorzieningen voldoende tot goed worden beoordeeld, ook in vergelijking met andere communicatieopleidingen. Evaluatie-uitkomsten leiden regelmatig tot verdere verbetering of vernieuwing.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van oordeel dat huisvesting en de materiële voorzieningen toereikend zijn om het programma te realiseren. Het opleidingsspecifieke gedeelte is goed verzorgd en loopt hier en daar zelfs vóór op wat in de toekomstige beroepspraktijk verwacht mag worden. Zij beoordeelt dit facet als voldoende.


NHL © Certiked

Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

• • • • •

In het eerste en tweede studiejaar krijgt de begeleiding vorm via de SMS-lijn, waarin studieloopbaanbegeleiding, mentoraat en training sociale vaardigheden hun plek hebben. Wekelijks is per halve klas (maximaal 15 studenten) een mentor-uur ingeroosterd. Bovendien vinden regelmatig individuele mentorgesprekken plaats, die aan het einde van het eerste jaar uitmonden in een individueel studieadvies. Dit ter voorbereiding op het bindend studieadvies dat met ingang van 2004/2005 door de NHL is gesteld op 28 punten. Ook na het tweede studiejaar wordt een advies gegeven. Zo mogelijk behoudt de student dezelfde mentor gedurende het eerste en het tweede jaar en tijdens de oriënterende stage in het derde jaar. In het eerste jaar is de begeleiding vooral gericht op oriëntatie en selectie. Aan het einde van het eerste jaar voert de student een self-assessment uit. Bij de begeleiding in het tweede jaar ligt het accent meer op de training van sociale vaardigheden, oefenen van zelfreflectie en voorbereiding op de beroepspraktijk in de derdejaarsstage. Na de derdejaarsstage en gedurende het afstudeerjaar heeft iedere student een persoonlijke begeleider die hem of haar kan ‘bijstaan’ bij het opstellen van en werken aan zijn Persoonlijk ontwikkelplan (POP). De contacten hebben in deze fase meer en meer een consulterend karakter: het initiatief ligt bij de student. De begeleiding is zodanig van opzet dat wordt toegewerkt naar toenemende zelfstandigheid. Studenten die in hun derde jaar nog niet voldoen aan de stagedrempel, kunnen deelnemen aan een ‘tussensprintersklas’. Studenten die langer dan vier jaar over hun studie doen, worden vanaf hun vijfde jaar begeleid door de ‘studieadviseur bovenbouw’. Informatievoorziening aan studenten vindt via diverse kanalen, mondeling, schriftelijk en elektronisch plaats. De opleiding heeft werkgroepen ingesteld om de interne communicatie en de informatievoorziening te bewaken en te optimaliseren. Periodiek wordt de tevredenheid over studiebegeleiding en informatievoorziening geëvalueerd. Klachten over onder andere tijdigheid van informatie over studieresultaten en rooster en over de duidelijkheid van het mededelingenbord hebben geleid tot de instelling van een werkgroep ‘Interne communicatie’ in september 2003. De ondernomen acties hebben, blijkens de gevoerde gesprekken met het visitatieteam, al geleid tot een aantal verbeteringen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Uit de gevoerde gesprekken blijkt dat de opleiding veel waarde hecht aan een persoonlijke sfeer en een goede band met de studenten. De degelijk opgezette begeleiding is erop gericht de studeerbaarheid van het programma te vergroten. Klachten over informatievoorziening worden serieus genomen en er wordt adequaat op gereageerd. Het visitatieteam beoordeelt het facet ‘Studiebegeleiding en informatievoorziening’ als voldoende.


NHL © Certiked

Beoordeling van het onderwerp ‘Voorzieningen’ Op grond van een positieve score op alle genoemde facetten beoordeelt het visitatieteam het onderwerp ‘Voorzieningen’ als voldoende.


NHL © Certiked

Onderwerp: interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

• •

Het instituut Educatie en Communicatie sluit met haar kwaliteitszorgsysteem aan bij de uitgangspunten van de NHL. Het is gebouwd op drie peilers: het EFQM-model, de beleidscyclus (PDCA) en de organisatiestructuur (voor de uitvoering). Het beleid komt tot uitdrukking in de operationele maatregelen die zijn vastgelegd in het ‘Handboek Kwaliteitszorg’. In het jaarplan van het IEC, waarin ook het jaarverslag is opgenomen, kan op instituutsniveau en op afdelingsniveau een relatie worden gelegd tussen plannen, de uitwerking ervan en de resultaten. Sinds de curriculumherziening in 2002 worden de beschikbare evaluatie-instrumenten planmatig ingezet, in de opbouwfase van de opleiding was het karakter van de kwaliteitszorg minder planmatig. Sinds 2003 heeft de afdeling een werkgroep Kwaliteitszorg die de uitvoering van het kwaliteitsbeleid binnen de afdeling bewaakt. Sinds 2004 heeft het instituut een kwaliteitszorgmedewerker in dienst die onder andere verantwoordelijk is voor uitwerking van de evaluatiegegevens. Wat betreft de onderwijsprocessen zijn de volgende instrumenten beschikbaar: Cursus-, curriculum-, en stage-evaluaties, onderzoeken onder afgestudeerden en in het werkveld, onderzoeken naar studieadvies en studievoortgang, Quick-scan ICT-gebruik en exitinterviews. Uit de visitatie-interviews blijkt dat klachten worden gehoord en dat er meestal snel en adequaat op wordt gereageerd. Een aantal geïnterviewden constateert dat de terugkoppeling niet in alle gevallen even consequent gebeurt.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat het kwaliteitszorgsysteem door de NHL goed is aangezet en dat het door de afdeling voortvarend is opgepakt. Een voorbeeld hiervan is de KZ-werkgroep op afdelingsniveau die is gericht op verdieping en implementatie. Kwaliteitszorg is in al haar facetten ingebed in de jaarcyclus. De PDCA-cyclus komt goed van de grond, waarbij het zichtbaar maken van de resultaten wel een verbeterpunt is voor de komende periode. Zij beoordeelt het facet ‘Evaluatie van resultaten’ als ‘voldoende’.

Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

Onderwijsplanning voor het nieuwe studiejaar vindt in het tweede semester plaats. Voor het doorvoeren van wijzigingen en aanpassingen vormen evaluatiegegevens een belangrijke bron. Tijdens de visitatie worden hier desgevraagd meerdere voorbeelden van genoemd.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam constateert dat de verbeterbereidheid van de opleiding groot is. Op zichzelf een positief gegeven. Toch adviseert zij ervoor zorg te dragen dat dit niet ten koste gaat van de rust en stabiliteit binnen de opleiding, waar in deze fase ook veel behoefte aan bestaat. Zij beoordeelt het facet ‘Maatregelen tot verbetering’ als voldoende.

Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld; bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

De inspraak van de studenten is geregeld via de Opleidingscommissie, waarin de klassenvertegenwoordigers 4 zetels hebben, maar waarvoor zij allemaal worden uitgenodigd (circa 20). De docenten en overige medewerkers worden langs de lijnen van het organisatieplan bij de kwaliteitszorg betrokken. De betrokkenheid van alumni en beroepenveld vindt plaats via het Kenniscentrum Communicatie en via de Werkveldadviescommissie.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is van mening dat medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld, de gelegenheid krijgen hun stem te laten horen. Medewerkers, studenten en ook de Werkveldadviescommissie bevestigen hun betrokkenheid. Drie alumni hebben in de Werkveldadviescommissie zitting. De inzet waarmee de werkgroep Kwaliteitszorg haar taak vervult, dwingt respect af. Daarom beoordeelt het visitatieteam het facet ‘Betrokkenheid bij kwaliteitszorg’ als ‘goed’.

Beoordeling van het onderwerp ‘Kwaliteitszorg’ Het visitatieteam heeft waardering voor de huidige planmatige aanpak en het enthousiasme waarmee wordt gewerkt. Op grond van een positieve score op alle genoemde facetten beoordeelt zij het onderwerp ‘Kwaliteitszorg’ als voldoende.


NHL © Certiked

Onderwerp: resultaten Gerealiseerd niveau: de gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• •

•

Tijdens het afstudeerjaar toont de student aan dat hij het niveau van ‘beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-niveau’ heeft bereikt op de navolgende wijze: Adviesrapport: in dit rapport wordt een strategisch advies geformuleerd om door middel van een communicatieplan van een uitgangssituatie naar een gewenste situatie te komen. Het rapport wordt in de Performance verdedigd ten overstaan van twee beoordelaars, de docent-mentor en een co-referent. Het onderwerp weerspiegelt relevante ontwikkelingen in het communicatieveld. Afstudeerstage: de student realiseert communicatieve beroepswerkzaamheden en toont aan de eindcompetenties van de opleiding op B/C-niveau (volgens de indeling van de Communicatieberoepsniveauprofielen) te beheersen. Ditzelfde geldt voor de competenties van zijn afstudeerroute. De stage wordt begeleid en beoordeeld door de stagedocent en de stagebegeleider vanuit het stagebedrijf. Het Adviesrapport en de opdracht voor de afstudeerstage zijn geïntegreerd met ingang van 2004/2005. In een Persoonlijk Ontwikkelplan (POP) wordt de keuze voor de stageplek en de stageopdracht door de student verantwoord. In de studiehandleidingen zijn heldere criteria vastgelegd waaraan het Adviesrapport, de stage en de Performance dienen te voldoen. Het visitatieteam heeft een zestal adviesrapporten bekeken. De rapporten zijn relevant en van goed niveau. De vormgeving is professioneel. De strategische component is steeds zichtbaar aanwezig. Ook is steeds sprake van een degelijke theoretische onderbouwing. Het commentaar bij de rapporten is kritisch, zorgvuldig en gedetailleerd; niemand krijgt ten onrechte een voldoende. Wel heeft het visitatieteam de indruk dat het eindcijfer, gezien het bijgevoegde commentaar soms ‘aan de hoge kant’ is. De opleiding verricht eenmaal per twee jaar een alumnionderzoek onder afgestudeerden. Er worden periodiek bijeenkomsten voor alumni georganiseerd en zij ontvangen tweemaal per jaar een nieuwsbrief. Het bureau externe relaties voert het secretariaat van de alumniwerkgroep.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam is op grond van bovenstaande bevindingen van mening dat het gerealiseerde eindniveau in overeenstemming is met de doelstellingen die de opleiding beoogt te bereiken. Door de integratie van het Adviesrapport met de opdracht voor de eindstage heeft het afstudeertraject aan kracht en praktijkrelevantie gewonnen. Zij beoordeelt het facet ‘Gerealiseerd niveau’ als ‘voldoende’.


NHL © Certiked

Onderwijsrendement: voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

De opleiding Communicatie vergelijkt zich voor haar streefcijfers met de twee andere opleidingen van de NHL van vergelijkbare grootte MER en HBO-V en met vergelijkbare opleidingen binnen het landelijk domein Hoger Economisch Onderwijs. De cijfers voor propedeuserendement, voortgangsrendement en afstudeerrendement zijn acceptabel en wijken niet significant af van vergelijkbare opleidingen of van het NHL-gemiddelde. De beleidsstaf van de NHL publiceert jaarlijks onderwijskengetallen en rendementscijfers. Deze worden op instituutsniveau geanalyseerd en bekeken op verbetermogelijkheden. Vervolgens worden concrete acties door het afdelingsmanagement geïnitieerd en samen met het team uitgevoerd. Voorbeelden hiervan zijn: versterking van het eerstejaars mentoraat, het tussensprinterstraject voor derdejaars die onvoldoende studiepunten hebben om op stage te gaan, clustering van onderwijseenheden en verhoging van de drempel waaronder het negatief bindend studieadvies wordt gegeven van 21 naar 28 punten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De geformuleerde streefcijfers worden in het algemeen gehaald. Waar dit niet gebeurt wordt adequaat actie ondernomen. Het beoordelingsteam beoordeelt dit facet als 'voldoende'.

Beoordeling van het onderwerp ‘Resultaten’ Op grond van een positieve score op alle genoemde facetten beoordeelt het visitatieteam het onderwerp ‘Resultaten’ als voldoende.


NHL © Certiked

Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam Drs. R. de Lusenet (1954), teamleider De heer De Lusenet is sinds eind 2003 actief betrokken bij Certiked, als extern deskundige en teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs en auditor op het gebied van ISO-certificering van kennisintensieve organisaties. In zijn overige werkzaamheden als zelfstandig organisatieadviseur is hij gespecialiseerd in Human Resources Management, opleiding en training, kwaliteitsmanagement en professionalisering van het management binnen organisaties. De heer De Lusenet is ruim twintig jaar in leidinggevende/ bestuurlijke functies verbonden geweest aan ( internationaal opererende) organisatieadviesbureaus (waaronder KPMG Management Consulting en GITP International) en was in die hoedanigheid verantwoordelijk voor onder andere kwaliteit van de dienstverlening, professionalisering en innovatie. T.J.R. de Wit (1956), extern deskundige De heer De Wit (56) trad op 1 oktober 1997 in dienst als Market Leader bij Burson-Marsteller, Amsterdam. In juni 2003 werd hij benoemd als Chairman van Burson-Marsteller. Hij is generalist op het gebied van corporate communicatie. Met advies, begeleiding en ondersteuning helpt hij cliënten bij hun positionering en profilering en bij processen van cultuurverandering. Voordien leidde de heer De Wit ABN AMRO’s Corporate Communicatie afdeling, die in 1990 ontstond direct na de fusie tussen de ABN Bank en de AMRO Bank. In deze rol was hij tevens verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van een communicatiesystematiek die de bank en haar divisies in staat stelde een sterk corporate image en de gewenste interne organisatiecultuur te creëren. Voor zijn indiensttreding bij de ABN Bank in 1989 was de heer De Wit Public relations Manager bij Hoogovens (staalproductie), de Stevin Groep (aannemerij), de NCM (kredietverzekering) en CCFriesland (zuivel). Drs. P.A.M. van Sonsbeeck-van den Brink (1947), secretaris Mevrouw Van Sonsbeeck heeft ontwikkelingspsychologie gestudeerd aan de RUU. Aanvankelijk werkte zij als psycholoog voor een Schoolbegeleidingsdienst, daarna een aantal jaren als freelance trainer. Vanaf 1992 heeft zij uitgebreide werkervaring opgedaan in het toetsen van opleidingen, zowel via CEDEO als via de Stichting Post-HBO. M.M. Hoekstra (1982), studentlid Monte Hoekstra studeert sinds 2002 aan de ‘InterCollege Business School’ in Den Haag. In 2005 hoopt hij zijn Bachelor Degree in Business Administration te verkrijgen, met als afstudeerrichting Management and Finance. In de zomer van 2003 liep hij stage bij International Channel Management, eEye Digital Security, International Headquarters, in Zwitserland. Op dit moment is hij projectleider International Relations, InterCollege Business School, waarbij hij verantwoordelijk is voor het opzetten van een internationaal platform van competentiegerichte Business Schools. V. Ramjanam (1984), studentlid Vikash Ramjanam is momenteel derdejaars Bachelor student (met een minor in Marketing Sales & Communication) aan InterCollege Business School in Den Haag. Binnen de opleiding heeft hij ervaring opgedaan met een aantal business thema's als Kwaliteit, Business Modelling en Business Analysis. Hij heeft twee externe stages met succes afgerond Het visitatieteam onderschrijft unaniem de bevindingen en beoordelingen per onderwerp en per facet zoals weergegeven in deze rapportage, en heeft verklaart op onafhankelijke wijze tot deze beoordeling gekomen te zijn.


NHL © Certiked

Bijlage 2: Programma Programma visitatie d.d. 13 oktober 2004 Instituut Educatie en Communicatie Opleiding Communicatie Tijd Onderwerp 10.00-10.30 Opleidingsmanagement: Directeur IEC, afdelingsteam Start up; kennismaken, toelichting op visitatie, doornemen programma

10.30-12.00 Hoofd afdeling, opleidingscoördinator, onderwijscoördinatoren Domeinspecifieke eisen, bachelorniveau, hbo-oriëntatie Programma van de opleiding, didactisch concept, toetsing en examinering

12.00-13.00 Visitatiecommissie Documentenonderzoek, lunch 13.00-13.45 Oud-studenten (korter dan 5 jaar afgestudeerd) Resultaten opleiding, aansluiting bij de praktijk

13.45-14.30 Werkveldadviescommissie Domeinspecifieke eisen, HBO-oriëntatie, programma. 14.30-15.30 Studieadviseurs leerjaar 1, 2 en 3, 4, stage- en afstudeerbegeleiders Eindtermen en competenties, SMS-lijn, POP, stage- en afstudeerbegeleiding

Wie Drs. A.C.M. van den Bogaart Drs. E.R. Koning Mevr. ir. F. Geertsma Mevr. J.H. Gelling Mevr. drs. R.C. Poelstra Mevr. ir. J.P. Lania Dhr. R.R. Kruiderink Drs. B.J. Kramer Dhr. J.M.J. van Benthem Mevr. E. Idzerda (hoofd afdelingsbureau) Drs. E.R. Koning Mevr. ir. F. Geertsma Mevr. J.H. Gelling Mevr. ir. J.P. Lania Dhr. R.R. Kruiderink Drs. B.J. Kramer Dhr. J.M.J. van Benthem

Mevr. M.J. Vonderman Mevr. A.M. de Haan Mevr. S. Hiemstra Mevr. R.C. Huisman Ir. A. van Weperen Dhr. O. van der Galiën Dhr. H.R. van der Broek Drs. B.J. Kramer Mevr. J.H. Gelling Mevr. Drs. S.R. Tanja Mevr. L. Witteveen Mevr. Drs. M. Stoppelenburg Mevr. Drs. R.C. Poelstra

15.30-16.30 Visitatiecommissie Aanvullend onderzoek 16.30-17.00 Opleidingsmanagement Terugkoppeling van bevindingen


NHL © Certiked

Programma visitatie d.d. 11 november 2004 Instituut Educatie en Communicatie Opleiding Communicatie Tijd Onderwerp 09.45-10.30 Opleidingsmanagement Kaders opleiding, kwaliteitsbewaking

10.30-12.00 Docenten stamvakken Marketing, Intercultureel, Communicatielijn, Huisstijl en Begeleider leerbedrijf Eindtermen en competenties, programma van de opleiding, lesmodulen, toetsing

12.00-13.00 Visitatiecommissie Documentenonderzoek, lunch 13.00-14.00 Docenten afstudeerrichtingen Communicatiemanagement, Grafisch Design en Eventmanagement & Styling Eindtermen en competenties, programma van de opleiding, lesmodulen, afstudeeropdrachten, toetsing

14.00-15.00 Studenten alle richtingen, verspreid over de leerjaren

Wie Drs. E.R. Koning Mevr. ir. F. Geertsma Mevr. J.H. Gelling Mevr. drs. R.C. Poelstra Mevr. ir. J.P. Lania Dhr. R.R. Kruiderink Drs. B.J. Kramer Dhr. J.M.J. van Benthem Drs. B. Penning Dhr. J.M.J. van Bethem Mevr. G.A. Postma Drs. K.J. Huizing Mevr. ir. J.P. Lania Mevr. B. v.d. Ploeg

Mevr. ir. J.P. Lania Drs. G. Tinholt Dhr. R.R. Kruiderink Dhr. G. Gast Mevr. J.H. Gelling Dhr. J.C.W.W. van Vliet Mevr. E. Leuvenink Mevr. A.J. Cornelissen Mevr. J.F. Eizema Mevr. S.A. Toering Mevr. L.J. van Woerden Mevr. M.J. Visser Mevr. P. v.d. Laag Dhr. J.W. Wessels Mevr. I.M.T. Odolphie Mevr. M.H.E.D. de Vries Mevr. A. Speelman Mevr. L. Borghuis Mevr. E. Bijsterveld Mevr. A.M. Lans

15.00-16.30 Visitatiecommissie Aanvullend onderzoek, intern beraad 16.30-17.00 Opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen


NHL © Certiked

Bijlage 3: Documenten Documenten die zijn bestudeerd • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Zelfevaluatierapport opleiding Communicatie ‘Aanvullende informatie n.a.v. 1e accreditatiedag’ Programma onderwijskader NHL Organisatieplan afdeling Communicatie (2002) Vernieuwing curriculum afdeling Communicatie (2002) Profiel NHL Strategisch plan NHL 2000-2003 en 2004-2007 Beleidsnotitie Internationalisering (NHL) Beroepsniveauprofielen Beroepsvereniging voor Communicatie Landelijk beroeps- en opleidingsprofiel Communicatieopleidingen Competentieprofiel HBO Communicatie Domeincompetenties voor de bachelorgraad in de HEO-domeinen Competenties afstudeerroutes Matrix eindtermen opleiding Communicatie Werkveldonderzoeken T&P, E&S, AV Onderwijs- en examenregeling Opleidingsprofiel Notitie en verslagen Werkveldadviescie Notitie marketingstrategie Notitie Internationalisering NHL Onderwijsconcept NHL studentengids Didactisch concept (hst 2 OER) Opleidingsmodel (hst 3 OER) Wijzigingen OER 2005 Leerplanschema Studentengidsen vanaf 2001 Roosternotitie Stagebeleid, stagehandleiding, verslagen panelgesprekken stagewerkgevers, samenvatting evaluatieverslag stages, reacties stagebedrijven, tevredenheidsonderzoek stagewerkgevers Notitie Kenniscentrum Communicatie, Overzichtsverslag Leerbedrijf, Tevredenheidsonderzoek Leerbedrijf Communicatie Studiehandleidingen, mappen, toetsen, eindwerkstukken etc. Overzicht studieboeken Verslagen leerplanconferenties Module- en curriculumevaluaties Resultaten exit-interviews Verkort traject MBO Onderzoek instroom 1e jaars Toetsen en beoordelen Docentenevaluatie april 2004-12-13 Beoordelingsportfolio Individuele bijdrage groepsproducten (BIG)


NHL © Certiked

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Procedure vacaturevervulling Taakbelastingsnotitie Regeling procedure Bindend Studieadvies C.v.’s van alle docenten Persoonlijk ontwikkelingsplan (handleiding voor leidinggevenden) Sociale verslagen 2000-2003 Competentieprofiel afdelingshoofden en onderwijsgevenden Formatieplan 2003-2006 (IEC) Notitie personeelsbeleid Overzichten personeel, kwalitatief en kwantitatief Beleidsplan ICT 2003-2005 Toekomstige rol en positie mediatheek Het grijze gebied tussen mentoraat en studentendecanaat Overzicht studiebegeleidingmomenten Kwaliteitszorgnotitie 2000-2003 Kwaliteitshandboek IEC 2004-12-13 Studentenenquêtes 1999, 2001, 2003 Jaarplannen IEC 1999-2004 Jaarplannen Communicatie vanaf 1999 Notulen docentenvergaderingen, werkveldadviescommissie, opleidingscommissie Jaarverslag examencommissie Elseviers Thema Vergaderschema afdeling communicatie Jaarverslag NHL 2002 Kengetallen Alumnibeleid, verslagen alumniwerkgroep, alumnionderzoeken 2002 en 2004


NHL © Certiked

Bijlage 4: Gehanteerd beoordelingskader Het visitatieteam is bij haar beoordeling uitgegaan het ‘Landelijk Beroeps- en Opleidingsprofiel Communicatieopleidingen’ dat door het LOCO in 1999 is vastgesteld en beschreven in 131 eindtermen (A). In het licht van de ‘overgangssituatie’ waarin de opleiding zich bevindt (nader toegelicht bij het onderwerp ‘Doelstellingen van de opleiding’), heeft zij bij haar beoordeling de nieuwe kerncompetenties zoals die in 2003 door het LOCO zijn geformuleerd, gebaseerd op de aangepaste beroepsniveauprofielen uit 2002 (B) en de door de opleiding geformuleerde afstudeercompetenties (C) meegenomen.


NHL © Certiked

A. Landelijk beroeps- en Opleidingsprofiel Communicatie Opleidingen (LOCO) 1999 Beroeps- en opleidingsprofiel hogere economische opleiding Communicatie Opgesteld door: D. van der Laan, A. Ruts, W. Geurts & G. van Santen Opgesteld op: 2 maart 1999 Vastgesteld door: Landelijk Overleg CommunicatieOpleidingen (Hogeschool van Utrecht, Fontys Hogescholen, Ichthus Hogeschool, Hogeschool Zeeland, Hanzehogeschool, Hogeschool van Amsterdam, Christelijke Hogeschool Windesheim, Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Hogeschool Holland) Vastgesteld op: 6 april 1999 Status: Definitieve versie Betrokken werkveld: Beroepsvereniging voor Communicatie en Vereniging voor Overheidscommunicatie Gebruikte informatie: • Eindtermen van Raak/Ruts (HBO-Raad, Den Haag, 1993) • Beroepsniveauprofielen communicatiemanagement (BvC, Den Haag, 1996) • Identiteit en Imago (Van Riel, Schoonhoven 1996) • Gemeenschappelijke Stam Communicatieopleidingen (LOCO, 1998) • HEO beroeps- en opleidingsprofielen uitlijnen (SAC HEO, Verreck, 1998) • Opleidingsprofielen en eindtermen aangesloten communicatieopleidingen (diverse jaren) Nadere informatie bij Voorzitter of secretaris Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen Beroepsprofiel Communicatie Het is voor het communicatieberoep niet eenvoudig om aan te geven welke eisen aan pas afgestudeerde hbo-ers mogen worden gesteld. Dat heeft te maken met minimaal twee oorzaken: 1. het object van het werkterrein communicatie zelf wordt door de beroepsbeoefenaren niet eenduidig gedefinieerd en is daarnaast onderhevig aan snelle ontwikkelingen; 2. binnen het terrein dat doorgaans in de beroepspraktijk met ‘communicatie’ wordt aangeduid, is geen sprake van één duidelijk omlijnd profiel, maar van een grote diversiteit aan functieprofielen met elk - naast algemene basisvereisten – ook uiteenlopende specifieke, aan domeinen gerelateerde vereisten. We doelen op de domeinen concern-, interne en marketingcommunicatie. In de in 1996 gepubliceerde nota Beroepsniveauprofielen is daarom vanuit de beroepsverenigingen die twee van deze drie deeldomeinen vertegenwoordigen - De Beroepsvereniging voor Communicatie en de Vereniging voor Overheidscommunicatie - het initiatief genomen om tot a) een terreinafbakening te komen en b) niveaus in de beroepsbeoefening te onderscheiden die elk een scala aan vergelijkbare beroepsprofielen omvatten. De nota Beroepsniveauprofielen is door het werkveld als een zeer bruikbaar werkdocument ontvangen. De ervaringen van de eerste drie jaar hebben inmiddels een schat aan aanvullende informatie opgeleverd. Momenteel vindt daarom een eerste herzieningsronde plaats van de bij de verschillende niveaus aangegeven specificaties. De omissies in de eerste versie worden hersteld, daar waar nodig worden


NHL © Certiked

actuele ontwikkelingen vertaald in nadere specificaties binnen de genoemde categorieën, maar er wordt tegelijkertijd ook getracht meer recht te doen aan het concept van geïntegreerde communicatie door met name het deeldomein van de marketingcommunicatie uitgebreider tot haar recht te laten komen. Het streven is om de geformuleerde profielen eenmaal in de drie jaren te herzien. De nota Beroepsniveauprofielen zoals die nu binnen het publieke en private beroepenveld wordt gehanteerd is tot stand gekomen op basis van uitvoerig literatuuronderzoek (nationaal/internationaal), een vergelijkend onderzoek naar bestaande functieprofielen, trendstudies en expertinterviews met vooraanstaande praktijkdeskundigen. Bij de verschillende niveaus (A tot en met D) zijn op grond van deze informatie basisvereisten geformuleerd in termen van taken, kennis, vaardigheden, persoonlijke vaardigheden en beroepshouding. Verbindend element in de aangegeven niveaus is het concept van geïntegreerde communicatie. De in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO) geregistreerde communicatieopleidingen1 zijn overeengekomen de stam van hun opleidingen vorm te geven conform het concept van geïntegreerde communicatie en conform de vereisten bij de beroepsniveaus B en C. Zij geven daarbij aan dat pas afgestudeerden minimaal op B-niveau operationeel inzetbaar zijn en binnen een termijn van 5 jaar moeten kunnen uitgroeien tot functies op C-niveau. Daartoe hanteren de genoemde opleidingen binnen hun opleidingen een onderwijsaanbod dat zowel B- als C-componenten kent. Deze staan hieronder beschreven. Niveau B: communicatiemedewerker Deze communicatiespecialist werkt uitvoerend en ambachtelijk. Hij houdt zich voornamelijk bezig met uitvoering, uitvoeringsadviezen en productiebegeleiding. Hij voert taken uit in opdracht van manager of senior en heeft verantwoordelijkheid voor kleinere projecten en een optimale eigen taakuitvoering. Hij geeft geen leiding, met uitzondering van het leidinggeven aan junioren in duidelijk vooraf overeengekomen projectsituaties. Hij voert onderdelen uit van het vastgestelde communicatiebeleid op het niveau van productadvies, productiebegeleiding en redactionele en organisatorische taken. Hij levert bijdragen aan de ontwikkeling van het interne en/of externe communicatiebeleid en activiteiten die uit dat beleid voortvloeien. Een globale omschrijving van vereiste kennis, opleidingsniveau en eigenschappen laat zien dat van hem of haar mag worden verwacht dat • hij kennis heeft van relevante onderdelen van de organisatie, haar interne eigenschappen en externe omgeving (in termen van belangen, doelgroepen, positionering, communicatieve uitgangspunten, communicatiestrategie en inzet van middelen); • hij bij voorkeur vakkennis op communicatiegebied heeft zowel door opleiding als door werkervaring verworven en in ieder geval zeer goed op de hoogte is van ontwikkelingen in het vak; • hij kennis heeft van methoden en technieken van onderzoek; • hij minimaal een hbo-niveau heeft; • hij beschikt over uitstekende communicatieve en sociale vaardigheden. Voorbeelden van thans voorkomende functieprofielen op dit niveau zijn: medewerker PR/voorlichting/publiciteit/communicatie, redactioneel medewerker, communicatie-adviseur, account 1

In het CROHO staan onder Communicatie ingeschreven: Hogeschool van Utrecht, Fontys Hogescholen, Ichthus Hogeschool,

Hogeschool Zeeland, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool van Amsterdam, Christelijke Hogeschool Windesheim, Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Hogeschool Holland


NHL © Certiked

executive, (junior-)adviseur, pers- of publieksvoorlichter, beleids-/bestuursvoorlichter, coördinator pr/voorlichting. Niveau C: senior communicatiemedewerker/communicatieadviseur Deze communicatiespecialist werkt vooral beleidsstrategisch. Hij houdt zich bezig met communicatieadvisering, projectleiding en specialistische staftaken en expertadviezen. Hij voert taken uit in opdracht van de manager dan wel op eigen gezag of gezag van derden. Hij heeft verantwoordelijkheid voor complexe projecten en geeft leiding aan medewerkers in een project of een projectorganisatie. Hij voert zelfstandig specialistische onderdelen van het vastgestelde communicatiebeleid uit met een hoog afbreukrisico. Hij ontwikkelt (mede) communicatiebeleid en communicatiestrategie te behoeve van grotere afdelingen, sectoren, divisies, business-units van de organisatie en initieert, coördineert longitudinale, complexe communicatiecampagnes. De senior communicatiemedewerker (communicatieadviseur) adviseert lijnmanagers over communicatiekwesties en coördineert een of meer belangrijke communicatieactiviteiten van de organisatie. Een globale omschrijving van vereiste kennis, opleidingsniveau en eigenschappen laat zien dat van hem of haar mag worden verwacht dat: • hij inzicht heeft in en een grote kennis heeft van de organisatie, haar interne eigenschappen en externe omgeving (in termen van belangen, doelgroepen, positionering, communicatieve uitgangspunten, communicatiestrategie en inzet van middelen). • hij een uitgebreid netwerk heeft • hij beschikt over zowel algemene als gespecialiseerde vakkennis op communicatiegebied, verworven door zowel opleiding als ruime werkervaring. • hij zeer goed op de hoogte is van gangbare ontwikkelingen in het vak • hij sterk ontwikkelde onderzoeks- en adviesvaardigheden en -ervaring heeft • hij een academisch of een hbo-niveau heeft • hij beschikt over uitstekende communicatieve en sociale vaardigheden. Enkele bestaande voorbeeldfuncties bij dit niveau zijn senior beleidsmedewerker, publieksvoorlichting, adviseur interne communicatie, senior beleids- of bestuursvoorlichter, senior account manager, senior adviseur, adviseur public affairs of senior persvoorlichter. Opleidingsprofiel Communicatie Inleiding De opleiding Communicatie heeft tot doel studenten voor te bereiden op advies- en kaderfuncties op het gehele gebied van de interne en externe communicatie van organisaties. De student heeft geleerd alle vormen van communicatie in samenhang aan te sturen (geïntegreerde communicatie) opdat een positieve uitgangspositie ontstaat met alle personen, groeperingen en instanties die voor die organisatie relevant zijn. De student verricht deze taak op systematische wijze in de context van de visie en missie van de organisatie. In de vier jaren die de studie duurt, brengt de opleiding competenties aan die de student brengt op het niveau van communicatiemedewerker, die al beschikt over een denkkader waarmee hij binnen vijf jaar kan doorstromen naar zwaardere functies. In dit opleidingsprofiel beschrijft de opleiding op welke wijze zij deze competenties gestalte geeft. Zij hanteert daartoe de categorisering van de Beroepsvereniging voor Communicatie zoals deze verwoord staat in het document Beroepsniveauprofielen Communicatiemanagement (Den Haag, 1996).


NHL © Certiked

Dit document volgt qua structuur de gemeenschappelijke stam van de heo-opleidingen Communicatie. De gemeenschappelijke stam is de kortste aanduiding van het opleidingsprofiel en geeft inzicht in de mate waarin aan onderscheiden competenties aandacht wordt besteed. De stam is gebaseerd op thema’s die zijn afgeleid uit drie concentrische aandachtsgebieden: 1. Het beroep Binnen de eerste cirkel staan de kwalificaties beschreven die de opleidingen aanbrengen rondom de uitoefening van het beroep: de inhoud en reikwijdte van het communicatievak en de benodigde ambachtelijke, sociale en managementvaardigheden. 2. Het beroep en de organisatie Binnen de tweede cirkel staan de kwalificaties beschreven die de opleidingen aanbrengen rondom de plaats waar het beroep wordt uitgeoefend: profit-, not-for-profit en overheidsorganisaties. Er is gekozen voor het aanbieden van kennis en vaardigheden vanuit de functies binnen organisaties: beleid en bestuur, financiën, marketing, communicatie, human resources, juridische zaken, R&D, ICT en productie2. Steeds gaat het daarbij om de vraag welke ondersteuning de communicatiefunctionaris aan die functies moet aanbieden. 3. Het beroep, de organisatie en de omgeving Binnen de derde cirkel staan de kwalificaties beschreven die de opleidingen aanbrengen rondom externe ontwikkelingen en hun invloed op het organisatie- en communicatiebeleid: technologische, politiek-bestuurlijke, sociaal-culturele en economische ontwikkelingen. Het tijdig signaleren van trends die uitgroeien tot issues is een zeer belangrijk onderdeel van het communicatieberoep

2

Het begrip Productie moet breed worden geïnterpreteerd en betekent hier ook “dienst” of “beleidsvorming”, waarmee het primaire proces van not-for-profitorganisaties en overheden wordt aangegeven


NHL © Certiked

Hieronder is de stam schematisch weergegeven:

Gemeenschappelijke stam heo-opleidingen Communicatie Januari 1999 Beroep Onderzoek Doelbepaling en strategie Communicatieuitvoering Evaluatie en innovatie Geïntegreerde communicatie Communicatietheorie

Stageopdracht Afstudeeropdracht

Stp. 7

Organisatie Beleid en bestuur

Stp. 5

6

Financiën

4

12

Marketing

5

2

Communicatie (afdeling) HRM

1

Juridische Zaken R&D ICT Productie Stageopdracht Afstudeeropdracht

2 1 3 1 5 5 36

10 6

9 9 61

Omgeving Stp. Politiek-bestuurlijke 2 omgev. Technologische 2 omgeving Sociaal-culturele 8 omgeving Economische 3 omgeving

4

Stageopdracht Afstudeeropdracht

3 3 21

Opleidingsprofiel Communicatie Opleidingen LOCO – april 1999

Beroep Van onderzoek tot innovatie 1. Het doen van onderzoek, bepalen van meetbare communicatiedoelen voor gesegmenteerde doelgroepen en het ontwikkelen van een communicatiestrategie vanuit een geïntegreerde visie 2. Het beschikken over basisvaardigheden op de gebieden management, advies en organisatie Het (doen) uitvoeren van de taken van een communicatiemedewerker (bijlage Eindtermen) 3. Het evalueren van activiteiten en het bijstellen van het communicatieplan 4. Het creatief en innoverend benaderen van communicatievraagstukken

Organisatie Beleid en bestuur 6. Het gevraagd en ongevraagd kunnen adviseren van de directie over communicatievraagstukken 7. Het communicatiebeleid kunnen inpassen in het strategisch management van de organisatie Financiën 8. Het kunnen adviseren van financieel managers over communicatievraagstukken 9. Het kunnen lezen en redigeren van een financieel jaarverslag


NHL © Certiked

10. Het kunnen lezen en interpreteren van de financiële pers 11. Het kunnen voorlichten van de niet-financiële pers Marketing 12. Het kunnen adviseren van marketingmanagers over communicatievraagstukken 13. Het kunnen samenwerken met marketingfunctionarissen 14. Het kunnen ontwikkelen van een marketingcommunicatiestrategie 15. Het kunnen integreren van marketingcommunicatie in het communicatiemanagement Communicatie 16. Het kunnen functioneren in een communicatieafdeling/-bureau 17. Het kunnen opzetten en managen van een communicatiefunctie in een organisatie HRM 18. Het kunnen adviseren van het HRM-managers over communicatievraagstukken 19. Het kunnen adviseren over/ondersteunen van veranderingscommunicatie 20. Het kunnen adviseren over/ondersteunen van de arbeidsmarktcommunicatie Juridische Zaken 21. Het tijdig kunnen inwinnen van juridisch advies 22. Het kunnen adviseren van de organisatie over communicatie- en mediarecht 23. Het binnen juridische kaders kunnen uitvoeren van het beroep Research & Development 24. Het kunnen meewegen van R&D-aspecten in communicatieplannen en -acties ICT 25. Het kunnen adviseren van ICT-managers over communicatie met eindgebruikers 26. Het kunnen gebruikmaken van ICT in de communicatie-uitvoering Productie 27. Het kunnen adviseren van hoofden Productie over communicatievraagstukken 28. Het kunnen communiceren met verschillende niveaus in de organisatie

Omgeving Politiek-bestuurlijke ontwikkelingen 29. Het kunnen afleiden van issues uit politieke ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid Technologische ontwikkelingen 30. Het kunnen afleiden van issues uit technologische ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid Sociaal-culturele ontwikkelingen 31. Het kunnen afleiden van issues uit sociaal-culturele ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid Economische ontwikkelingen Pagina 41 van 65 NHL_Opleiding_Communicatie_dv_0503

NHL © Certiked

32. Het kunnen afleiden van issues uit economische ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid

Eindtermen Communicatie LOCO – april 1999

Beroep Beroepsvaardigheden Onderzoek 1. Een communicatieprobleem op alle niveaus kunnen onderkennen en analyseren 2. Een onderzoeksvraag kunnen definiëren 3. Een complex onderzoek intern of extern kunnen uitbesteden en begeleiden 4. Een eenvoudig intern en een extern onderzoek kunnen opzetten en uitvoeren (kwalitatief en kwantitatief) 5. Onderzoeksresultaten elektronisch kunnen verwerken 6. Onderzoeksresultaten kunnen interpreteren 7. Onderzoeksresultaten kunnen hanteren als input voor beleidsaanpassingen (doel en strategie) op het strategische planningsniveau van geïntegreerde communicatie

Doelgroepbepaling 8. Het kunnen bepalen van doelgroepen 9. Het kunnen segmenteren binnen doelgroepen Doelbepaling 10. Meetbare doelstellingen kunnen bepalen voor alle niveaus van communicatiemanagement op het niveau van kennis, houding en gedrag of op het niveau van competenties 11. Communicatiedoelstellingen kunnen herleiden uit organisatiedoelstellingen 12. Hoofd- en subdoelstellingen kunnen vaststellen uit het geïntegreerde communicatieplan Strategie 13. Een adequate en realistische strategie kunnen bepalen om de vastgestelde doelen te kunnen bereiken op organisatie- en productniveau 14. Een weloverwogen mix van middelen kunnen vaststellen om deze strategie uit te voeren 15. De totstandkoming van de middelen delegeren, uitbesteden, begeleiden, accepteren en implementeren Uitvoering Het beschikken over algemene beroepsvaardigheden op de gebieden: 16. waarnemen en interpreteren 17. luisteren 18. leren 19. kritiek geven en ontvangen 20. omgaan met stress, emoties en weerstanden 21. professioneel mondeling en schriftelijk presenteren 22. vergaderen 23. argumenteren 24. onderhandelen 25. ethisch handelen Pagina 42 van 65 NHL_Opleiding_Communicatie_dv_0503

NHL © Certiked

26. leiding geven 27. samenwerken 28. projecten managen 29. netwerken en relatiebeheer 30. organiseren en plannen 31. adviseren Het beschikken over voor het communicatieberoep relevante vaardigheden 32. het opstellen van briefings 33. het opstellen, aanvragen en beoordelen van een offerte 34. het opstellen en bewaken van een budget 35. het ontwikkelen van een concept 36. het ontwikkelen, corrigeren en redigeren van schriftelijke middelen 37. het begeleiden van de totstandkoming van audiovisuele middelen en nieuwe media 38. het begeleiden van grafische vormgeving, productdesign en omgevingsdesign 39. het kunnen organiseren en coördineren van overige voorkomende communicatieactiviteiten 40. het kunnen representeren van de organisatie bij beroepsbeoefenaars van gelijkwaardig niveau 41. het verzorgen van mondelinge en schriftelijke perscontacten 42. het uitvoeren van het sponsor-, donatie- en relatiegeschenkenbeleid 43. het verzamelen en rubriceren van klachten 44. het opstellen van een database 45. het uitvoeren van klantrelaties in een bureausetting (sales en aftersales) 46. het beschikken over uitdrukkingsvaardigheid betreffende het beroep in het Engels en ten minste een andere vreemde taal. Evaluatie 47. Het beoordelen van de kwaliteit van communicatiemiddelen 48. Het meten van het effect van communicatiemiddelen 49. Het aanpassen van het communicatieplan Innovatie 50. Communicatievraagstukken creatief en innoverend kunnen benaderen 51. Een bijdrage willen leveren aan de ontwikkeling van het communicatieberoep

Beroepskennis en –inzicht Communicatietheorie 52. Actuele kennis van massacommunicatie, interpersoonlijke communicatie en intrapersoonlijke communicatie: grondslagen, modellen, instrumenten, werking en effecten 53. Kennis van de hoofdlijnen van toeleverende vakdomeinen: psychologie, sociologie, taalbeheersing, filosofie, bedrijfsethiek en wijsgerige antropologie Geïntegreerde communicatie 54. Visies op geïntegreerde communicatie 55. Historie van het communicatievak 56. Stand van zaken van het beroep in Nederland (visies van verenigingen, bureaus, bedrijven, not-forprofit en overheid) 57. Beroepsethiek 58. Gespecialiseerde kennis van de deeldomeinen en aandachtsgebieden van geïntegreerde communicatie volgens verschillende vooraanstaande auteurs en wetenschappers Pagina 43 van 65 NHL_Opleiding_Communicatie_dv_0503

NHL © Certiked

59. Kennis van verschillende omgevingen waarin of van waaruit geïntegreerde communicatie op beleidsniveau plaatsvindt: bureaucontext (organisatie- en productcommunicatie) en opdrachtgeverscontext (overheid, bedrijfsleven en not-for-profit)

Organisatie Beleid en bestuur 60. Het gevraagd en ongevraagd kunnen adviseren van de directie over communicatievraagstukken 61. Het communicatiebeleid kunnen inpassen in het strategisch management van de organisatie 62. Kennis van vigerende visies op het besturen van organisaties 63. Kennis van de totstandkoming van organisatiestrategie en -beleid 64. Kennis van de belangrijkste functies van organisaties 65. Kennis van toekomstgerichte visies op strategisch management 66. Kennis van methoden om organisaties te reorganiseren 67. Kennis van kwaliteitsmanagement Financiën 68. Het kunnen adviseren van financieel managers over communicatievraagstukken 69. Het kunnen lezen en redigeren van een financieel jaarverslag 70. Het kunnen lezen en interpreteren van de financiële pers 71. Het kunnen voorlichten van de niet-financiële pers 72. Kennis van het financiële beleid van organisaties (NV, BV, VOF, Stichting, Vereniging, centrale en decentrale overheden) 73. Kennis van de taken en functies van financieel management in organisaties 74. Globale kennis van kosten en kostprijs, financiering, balans en resultaten Marketing 75. Het kunnen adviseren van marketingmanagers over communicatievraagstukken 76. Het kunnen samenwerken met marketingfunctionarissen 77. Het kunnen ontwikkelen van een marketingcommunicatiestrategie 78. Het kunnen integreren van marketingcommunicatie in het communicatiemanagement 79. Kennis van strategische marketing voor verschillende organisatiesoorten 80. Kennis van de taken en functies van marketingmanagement in organisaties 81. Kennis van verschillende visies op de relatie tussen de communicatiefunctie en de marketingcommunicatiefunctie 82. Kennis van de levenscyclus van producten/diensten 83. Kennis van marktsegmentatie(strategieën) 84. Kennis van de marketingmix 85. Kennis van marketingplanning Communicatie 86. Het kunnen functioneren in een communicatieafdeling/-bureau 87. Het kunnen opzetten en managen van een communicatiefunctie in een organisatie 88. Kennis van communicatiemanagement in verschillende organisatiesoorten 89. Kennis van de taken en functies van een communicatieafdeling/-bureau op beleidsstrategisch niveau 90. Kennis van de inrichting, werkwijze en aansturing van een communicatieafdeling/-bureau HRM 91. Het kunnen adviseren van HRM-managers over communicatievraagstukken 92. Het kunnen adviseren over/ondersteunen van veranderingscommunicatie Pagina 44 van 65 NHL_Opleiding_Communicatie_dv_0503

NHL © Certiked

93. Het kunnen adviseren over/ondersteunen van de arbeidsmarktcommunicatie 94. Kennis van personeelsmanagement in verschillende organisatiesoorten 95. Kennis van functies en taken van een personeelsafdeling 96. Kennis van de hoofdlijnen van personeelsplanning, werving- en selectie, -introductie, functiewaardering, beloning, motivatie, beoordeling, opleiding, management development, arbeidsomstandigheden, organisatieverandering en HRM 97. Kennis van de relatie van HRM met het communicatiemanagement Juridische Zaken 98. Het tijdig kunnen inwinnen van juridisch advies 99. Het kunnen adviseren van de organisatie over communicatie- en mediarecht 100. Het binnen juridische kaders kunnen uitvoeren van het beroep 101. Kennis van de hoofdlijnen van het Nederlands en Europees recht 102. Kennis van het ondernemingsrecht in ruime zin 103. Kennis van recht voor het communicatieberoep (ondernemingsrecht, mediarecht, privacyrecht, diverse industriële en intellectuele eigendomsrechten, reclamerecht, diverse bijzondere overeenkomsten) Research & Development 104. Het kunnen meewegen van R&D-aspecten in communicatieplannen en –acties 105. Kennis van taken en functies van R&D-afdelingen van organisaties 106. Kennis van de betekenis van R&D voor het communicatieberoep ICT 107. Het kunnen adviseren van ICT-managers over communicatie met eindgebruikers 108. Het kunnen gebruikmaken van ICT in de communicatie-uitvoering 109. Kennis van ICT-beleid in organisaties 110. Kennis van intranet en interne communicatie 111. Kennis van de betekenis van internet voor communicatiemanagement 112. Kennis van informatiebeleid, informatieplanning, systeemontwikkeling en het afbreukrisico hiervan 113. Kennis van de belangrijkste informatiesystemen en –leveranciers (besturingssystemen, databases, netwerken, logistieke software, planningssoftware, personeels- en salarissystemen) Productie 114. Het kunnen adviseren van hoofden Productie over communicatievraagstukken 115. Het kunnen communiceren met verschillende niveaus in de organisatie 116. Kennis van productieafdelingen en productiemedewerkers in relatie tot de communicatiefunctie 117. Kennis van verschillende niveaus van productiemedewerkers (van ongeschoolde tot hoogwaardige professionals) en de betekenis daarvan voor communicatiemanagement Omgeving Politiek-bestuurlijke ontwikkelingen 118. Het kunnen afleiden van issues uit politiek-bestuurlijke ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid 119. Kennis van de functies, taken en inrichting van centrale en decentrale overheden 120. Kennis van regionale, landelijke en Europese politiek-bestuurlijke ontwikkelingen Technologische ontwikkelingen


NHL © Certiked

121. Het kunnen afleiden van issues uit technologische ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid 122. Kennis van de belangrijkste technologische ontwikkelingen en hun betekenis voor het communicatiebeleid van organisaties Sociaal-culturele ontwikkelingen 123. Het kunnen afleiden van issues uit sociaal-culturele ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid 124. Kennis van sociologische ontwikkelingen 125. Kennis van sociaal-culturele trends en ontwikkelingen 126. Kennis van maatschappij-inrichting 127. Kennis van demografische ontwikkelingen 128. Kennis van publieks- en consumentengedrag Economische ontwikkelingen 129. Het kunnen afleiden van issues uit economische ontwikkelingen en deze implementeren in het communicatiebeleid 130. Kennis van de Nederlandse economie, de actoren daarbinnen en de ontwikkeling ervan. 131. Kennis van de betekenis van de Europese en mondiale economie voor organisaties.


NHL © Certiked

B. Competentieprofiel LOCO 2003 Inleiding bij competentiebeschrijving opleiding Communicatie In het licht van de bachelor/masterstructuur, competentiegericht onderwijs en de accreditaties is het van belang dat de bij het LOCO aangesloten communicatieopleidingen aangeven hoe zij gezamenlijk over de ontwikkeling van het communicatieberoepsprofiel en opleidingsprofiel denken en is het van belang dat ze een gemeenschappelijke visie hebben over hoe studenten worden opgeleid voor de communicatieberoepspraktijk. De in dit document geformuleerde competentieprofielen behelzen in eerste instantie een belofte dat de aangesloten opleidingen in hun communicatieonderwijs uitgaan van de geformuleerde competenties en bij de invulling rekening houden, via toetsing, met de geformuleerde criteria en kwaliteitseisen per competentie. Bij de competentiebeschrijvingen zijn eveneens de HBO-kwalificaties/ Dublindescriptoren opgenomen. In tweede instantie kunnen de geformuleerde profielen per opleiding aanleiding geven niet alleen accenten te leggen, maar deze ook onderscheidend te formuleren. Opleidingen kunnen met andere woorden aangeven in welke competenties ze zich extra willen specialiseren of differentiëren. Hierbij wordt uitgaan van dat de competenties worden gerealiseerd binnen 60% van het curriculum van de bacheloropleiding (binnen de bacheloropleidingen wordt uitgegaan van een verhouding tussen major (50%) en minor (50%). De werkgroep is bij de totstandkoming van dit document uitgegaan van de eerder beschreven Gemeenschappelijke stam (werkgroep Van der Laan, Ruts e.a.), de beroepsniveauprofielen van de Beroepsvereniging voor Communicatie en andere vastgelegde criteria zoals die van de VEA. Dat het communicatievakgebied zich nog steeds behoorlijk ontwikkelt, blijkt bijvoorbeeld uit een analyse van de gemeenschappelijke stam (april 1999) en de beroepsniveauprofielen van de BvC (juli 2002). Bovendien is er nog steeds sprake van het streven naar verdere professionalisering en de ontwikkeling van geïntegreerd communicatiebeleid, waarbij communicatiebeleid als een belangwekkend beleidsinstrument wordt gezien. Omwille van deze redenen gaat de commissie niet alleen op kennis en beroepsvaardigheden, maar worden ook criteria rond de beroepshouding geformuleerd. Bij de beschrijving van de competentieprofielen is de commissie uitgegaan de beroepsproducten die rol spelen in de beroepspraktijk. Wat betreft het formuleren van de gekozen competenties heeft de commissie de richtlijnen van Dick de Bie (BDFadviesgroep) gevolgd. De commissie dankt hem voor de gegeven kritieken en adviezen. De geformuleerde competenties dienen als uitgangspunt voor het (her)schrijven van de curricula. Bij de ordening is uitgegaan van de beleidscyclus: probleemsignalering/formulering, beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering en evaluatie. De laatste is ondergebracht bij de procescriteria van verschillende competenties. Dit document is op het moment van verspreiding (oktober 2003) geaccordeerd door het LOCO en is voorgelegd aan diverse vertegenwoordigers uit het werkveld. In november zal het nog worden voorgelegd aan de Onderwijs Adviesraad van de Beroepsvereniging voor Communicatie. Oktober 2003


NHL © Certiked

Kees van de Brink (Hogeschool Leiden) Jeroen Janssen (Fontys Hogeschool) Stytia de Leeuw (Hogeschool Inholland) Bart Nillesen (Hanzehogeschool Groningen) Gabriëlle Peters (Hogeschool Inholland) Anita Rietberg (Hogeschool Windesheim) André Uhlenbusch (Hogeschool van Utrecht) Toelichting bij het competentieprofiel Communicatie Zoals in de inleiding al is gezegd: bij de beschrijving van de competenties is uitgegaan van de eerder beschreven eindtermen in de Gemeenschappelijke stam (werkgroep Van der Laan, Ruts e.a.), de beroepsniveauprofielen van de Beroepsvereniging voor Communicatie en andere vastgelegde criteria zoals die van de VEA. Deze eindtermen waren gebaseerd op de volgende structuur: vakinhoud, vaardigheden, context en realisatie. De kwalificaties waren niet in competenties geformuleerd en niet geordend naar rollen en taken die de (pas afgestudeerde) communicatiemedewerker vervult. De doelstelling van het nieuwe competentieprofiel is dan ook: actualisering en concretisering van het beroeps- en opleidingsprofiel. Het competentieprofiel omvat de beoogde eindkwalificaties, m.a.w. de competenties beschrijven in termen van beroepsrelevante handelingen/beroepsbekwaamheden wat een afgestudeerde moet kennen en kunnen om een goede start te maken in de communicatieberoepspraktijk. Bij de formulering van de competenties is uitgegaan van het standpunt dat competenties beroepsrelevante handelingen beschrijven en dus niet de onderwijsinhouden. Elke communicatieopleiding beslist zelf hoe ze het curriculum opbouwt en studenten in samenhang de competenties laat ontwikkelen. Het competentieprofiel verplicht de opleidingen wel het beschreven competentieniveau te bereiken. Specificaties met betrekking tot competentiebeschrijving • De competenties zijn gebaseerd op de Beroepsniveauprofielen Communicatie 2002. Daarbij is niveau B (communicatiemedewerker, junior adviseur) leidend geweest; in de beschrijvingen zijn echter ook niveau C-componenten opgenomen. • De competenties weerspiegelen de breedte van de beroepspraktijk. • De competenties matchen met de criteria voor de beoordeling van het Communicatieprogramma op het niveau van een HBO-bachelor (aandacht voor algemene HBO-competenties/Dublin-descriptoren). • Bij de ordening van de competenties is uitgegaan van de beleidscyclus. Aandachtspunt daarbij is dat de eerst genoemde competentie gekoppeld is aan het strategische niveau en de competenties die daarop volgen in toenemende mate het operationele niveau van beroepsbekwaamheden betreffen. • Bij iedere competentie worden voorbeelden genoemd van beroepsproducten. Bij het noemen van de voorbeelden is uitgegaan van het exemplarische karakter niet van volledigheid. • Hier en daar is een overlap waarneembaar; dit heeft te maken met de verschillende niveaus waarop de verschillende beroepshandelingen worden uitgevoerd.


NHL © Certiked

Ordening van de competenties (beleidscyclus) Probleemsignalering/formulering • competentie 1: issuesignalering en onderzoeksvoorbereiding Beleidsontwikkeling • competentie 2: onderzoek en analyse • competentie 3: advies • competentie 4: communicatiebeleid • competentie 5: communicatieplannen • competentie 6: ontwerpen campagne Beleidsuitvoering • competentie 7: realiseren van communicatieprojecten • competentie 8: communicatiemiddelen • competentie 9: representeren. Evaluatie Is ondergebracht bij de procescriteria bij alle competenties. Generieke kernkwalificaties HBO-bachelor (incl. Dublin-descriptoren) Aan iedere competentie zijn generieke kernkwalificaties verbonden. Ze worden hieronder één keer genoemd, maar moeten dus gekoppeld worden aan elke afzonderlijke competentie. Hierin zijn ook de Dublin-descriptoren opgenomen. • Methodisch en reflectief kunnen denken en handelen • Ceatief en innovatief kunnen denken en handelen • Vraagstellingen breed en multidisciplinaire kunnen aanpakken • Probleem- en oplossingsgericht kunnen werken • Is in staat draagvlak te creëren op alle niveaus (terugkoppelen en overtuigen en volwaardige gesprekspartner kunnen zijn) • Intern en extern kunnen communiceren • Samen kunnen werken en functioneren in een team • Adequaat kunnen handelen met betrekking tot wensen/ behoeften van de opdrachtgever en doelgroepen ( intern en extern) • Kunnen handelen op basis van maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef • In internationaal perspectief kunnen denken en werken.


NHL © Certiked

Competenties en Beroepsproducten opleiding Communicatie Definitieve versie oktober 2003 Probleemsignalering/probleemformulering Competentie 1

Relevante signalen voor de organisatie systematisch opsporen en Interpreteren en er gewicht aan toekennen binnen de gegeven communicatiebeleidskaders

Korte toelichting op de competentie /Beroepssituatie

De communicatiemedewerker signaleert ontwikkelingen in de interne en externe omgeving. Hij beoordeelt de relevantie van de opgespoorde (inter)nationale trends en issues en brengt deze in het proces in van de strategische beleidsvorming. Hij managet de voor de organisatie relevante issues.

Beroepsproduct

Analyse met betrekking tot beleid en strategie Bijvoorbeeld: trendanalyse, actoren/ factoren analyse, analyse van het maatschappelijk krachtenveld.

Criteria m.b.t. product en proces

Proces • strategisch kunnen denken • efficiënt en effectief onderzoek kunnen selecteren en voorbereiden • gebruik kunnen maken van verschillende bronnen • een visie op communicatie en de strategie van de organisatie kunnen ontwikkelen en formuleren • als gesprekspartner/teamlid in het MT kunnen functioneren • verbanden kunnen leggen, relaties onderkennen • gevoel kunnen ontwikkelen voor verschillende standpunten en politieke processen Product • bevat een goede doorvertaling van de gesignaleerde trends naar het communicatiebeleid • bevat een duidelijke visie op communicatie • bevat voorstellen voor aanpassingen van het communicatiebeleid (probleemanalyse)

Kwaliteit van resultaat

• • • • • •

voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/faciliteiten


NHL © Certiked

Beleidsontwikkeling Competentie 2

Naar aanleiding van een communicatievraagstuk een toegepast onderzoek kunnen ontwerpen, uitvoeren, analyseren en rapporteren

Korte toelichting op de competentie/beroepssituatie

Om te komen tot communicatiebeleid en communicatieplanning is het nodig onderzoek te doen. Achterhaald moet worden wat er leeft bij publieks- en doelgroepen. Op deze manier kunnen er beter verantwoorde keuzes worden gemaakt. Na het opgestelde communicatiebeleid en de uitgevoerde communicatieplannen moet worden achterhaald of het beoogde effect is gerealiseerd. Ook hier moet weer onderzoek naar gedaan worden.

Beroepsproduct

Onderzoeksrapport Voorbeelden: evaluatieonderzoek, marktonderzoek, imago-onderzoek, belevingsonderzoek

Criteria m.b.t. product en Proces

Criteria m.b.t. het proces • bij de uitvoering van het onderzoek de uitgangspunten van de • onderzoeksopzet als leidraad kunnen nemen • meetbare doelstellingen kunnen bepalen voor alle niveaus van communicatiemanagement • inzicht hebben in verschillende analysetechnieken • doelgroepen kunnen bepalen en segmenteren • als gesprekpartner/ teamlid in het MT kunnen functioneren • onderzoeksresultaten kunnen interpreteren en hanteren voor beleidsontwikkeling • beperkingen van het onderzoek kunnen aangeven • een kostencalculatie kunnen maken Criteria m.b.t. het product • bevat een onderbouwde onderzoeksopzet ( de stappen en gemaakte keuzes m.b.t. onderzoek) • bevat heldere en overzichtelijke rapportage van de onderzoeksresultaten • bevat een verantwoording m.b.t. deugdelijkheid van het onderzoek (validiteit, betrouwbaarheid en representativiteit) • bevat een antwoord op de probleemstelling zoals deze is geformuleerd in de onderzoeksopzet. • bevat een verantwoorde analyse van de onderzoeksgegevens (volgens de vereisten die horen bij de betreffende methode van onderzoek). • bevat een overzicht van de belangrijkste conclusies van dit onderzoek • bevat aanbevelingen voor vervolgonderzoek bevat een overzicht van de te maken kosten

Kwaliteit van het resultaat

• • • • • • •

voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/ faciliteiten


NHL © Certiked


Het opstellen van een advies over Algemeen communicatiebeleid (strategisch) Vaststelling van de doelgroep De communicatie met in- en externe publieks- dan wel doelgroepen De positionering van een merk en/of een organisatie

Korte toelichting op de competentie /beroepssituatie

De communicatiemedewerker adviseert het management van een organisatie schriftelijk en/of mondeling over communicatie op strategisch niveau. Het gaat hier om gevraagd advies.

Beroepsproducten

Adviesrapport, Presentatie, Adviesgesprek Voorbeelden: identiteitsadvies, intern communicatieadvies, campagneadvies


Criteria m.b.t. het proces • strategisch kunnen denken • gebruik kunnen maken van verschillende bronnen • een helder beleidsadvies kunnen opstellen • als gesprekspartner van MT kunnen functioneren Criteria m.b.t. de producten • het advies is een passend antwoord op de vraag / het probleem. • het advies past binnen het organisatiebeleid, dan wel het corporate communicatiebeleid. • bevat een heldere en goede onderbouwing en stelt het management in staat een weloverwogen besluit te nemen. • mondelinge/schriftelijke rapportage is volledig. Daarvoor moet deze minimaal de volgende elementen bevatten: ¾ *analyse van de situatie met een heldere probleembeschrijving ¾ *duidelijk geformuleerde communicatiedoelen die aansluiten bij het probleem ¾ *meerdere (strategische) opties met een beschrijving van de mate waarin deze antwoord geven op de vraag / het probleem, de mate waarin ze passen binnen de beleidskaders en overige te verwachten voor- en nadelen ¾ een helder, onderbouwd communicatieadvies ¾ *de financiële en budgettaire consequenties van dit advies • •


• • • • • • •

het adviesgesprek sluit inhoudelijk aan op het (eventueel voorafgegane) rapport en de presentatie. het adviesgesprek verheldert mogelijke onduidelijkheden en licht de gemaakte keuzes indien nodig toe.

voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels mondeling toegelicht of schriftelijk vastgelegd is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to-date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoordingen van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met digitale hulpmiddelen


NHL © Certiked


Vertalen van organisatiestrategie in communicatiebeleid (tactisch)


Als communicatiemedewerker (of hoofd communicatie / medewerker communicatiebureau) een dusdanig communicatiebeleid vaststellen, zodat door de operationalisering hiervan het organisatiedoel/ de organisatiestrategie optimaal gerealiseerd kan worden.

Beroepsproduct

Communicatiebeleidsplan Voorbeelden: corporate communication beleidsplan, marketingcommunicatieplan


Criteria m.b.t. het proces • onderzoeksresultaten kunnen hanteren als input voor beleidsaanpassingen op strategisch planningsniveau • relevante informatie kunnen verzamelen • een strategische analyse kunnen uitvoeren • communicatiebeleid kunnen inpassen in het strategisch plan • op basis van gestelde doelen een strategie kunnen formuleren • heeft een visie op de inzet van de middelen • besluitvormingsprocessen kunnen hanteren • een begroting van de kosten die aan het beleid zijn verbonden kunnen opstellen Criteria m.b.t. het product


• • •

toont voldoende kennis m.b.t. strategische alternatieven m.b.t. communicatiebeleid communicatiebeleid is ingepast in het strategisch beleid van de organisatie bevat een goed beargumenteerde onderbouwing van het beleid

• • • • • • •

voldoet aan vorm - en stijleisen van het beoogde product is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/ faciliteiten


NHL © Certiked


Opstellen van een communicatieplan binnen het vastgestelde beleidsplan (opstellen budget, inzet communicatiemiddelen) (operationeel)


De globale strategische organisatiekaders zijn bekend. Deze zijn vertaald naar algemene vertrekpunten op het gebied van de beleidscommunicatie. Deze vertrekpunten zijn het kader waarin de communicatieplannen worden geschreven. Deze plannen kunnen betrekking hebben op verschillende communicatiedisciplines. Het kan daarbij zowel om interne als externe communicatie gaan.

Beroepsproduct

Communicatieplan Bijvoorbeeld: intern communicatieplan, promotieplan


Criteria m.b.t. het proces • kunnen terugkoppelen naar de beleidsuitgangspunten • communicatiedoelstellingen kunnen herleiden uit organisatiedoelstellingen • vast kunnen stellen wat hoofden subdoelstellingen zijn in het geïntegreerde communicatieplan • een goede vaststelling kunnen maken van de doelgroep(en) • planmatig kunnen opzetten en aanpakken • Budget kunnen opstellen en bewaken • als gesprekspartner/teamlid van het MT kunnen functioneren Criteria m.b.t. het product • De stappen van een communicatieplan moeten zichtbaar zijn (analyse, doelgroep, doelstellingen, strategie, middelen, planning, budget, evaluatie) • De keuzes moeten worden toegelicht waardoor de keuzes logisch lijken • De onderdelen van het communicatieplan moeten onderling samenhangen, er moet een duidelijke rode draad zijn • Waar kan zijn vaktermen op adequate wijze gebruikt • Het plan sluit aan bij de gezamenlijke vertrekpunten op het gebied van de communicatie • het plan kan uitgevoerd worden binnen het daarvoor vastgestelde budget


• • • • • •

Voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product Is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven Is voldoende gericht op de doelgroep en het doel Geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/faciliteiten


NHL © Certiked


Het ontwerpen van een campagne


De communicatiemanager binnen een organisatie is belast met het ontwerpen van een strategisch plan voor een communicatiecampagne. In het plan moeten m.b.t. doel, mediakeuze, in te schakelen deskundigen, budget, tijd e.d. al veel keuzes worden gemaakt. Op basis van deze keuzes moeten/kunnen diverse andere besluiten m.b.t. deze campagne genomen worden op organisatorisch en operationeel niveau.

Beroepsproduct

Campagne Voorbeelden: voorlichtingscampagne, reclamecampagne


Criteria m.b.t. het proces • de campagne kunnen plaatsen ten opzichte van de communicatieplannen • een adequate en realistische strategie kunnen bepalen om de vastgestelde doelen te bereiken op organisatie- en productniveau • kunnen ontwikkelen van een marketingcommunicatiestrategie • concepten kunnen ontwikkelen en beoordelen • een doelmatige mix van middelen kunnen vaststellen om de strategie uit te voeren • procedures opstellen en kunnen bewaken Criteria m.b.t. het product • doelen zijn helder geformuleerd • zelfstandig tot goede keuzes komen of verantwoordelijk zijn voor een team dat deze keuzes maakt. • de strategie is duidelijk op papier gezet in de vorm van een strategisch plan • organisatorische en operationele consequenties van de strategie zijn goed ingeschat en op ( commerciële) haalbaarheid getoetst • Geeft een financiële onderbouwing van de campagnes


• • • • • • •

voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat een toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/faciliteiten


NHL © Certiked

Beleidsuitvoering

Competentie 7

Het realiseren van een communicatieproject


Communicatieactiviteiten worden doorgaans in de vorm van projecten of in het kader van evenementen georganiseerd. De organisator / projectleider is verantwoordelijk voor de planning, briefing, draaiboek en de realisatie van de activiteiten en voor de terugkoppeling van het resultaat naar de opdrachtgever.

Beroepsproduct

Project, evenement, intern veranderingstraject Voorbeelden: beurs, congres, nieuwe huisstijl


Criteria m.b.t. het proces • kan goede analyse maken m.b.t. de communicatieactiviteiten die gerealiseerd moeten worden en stelt de doelen vast. • werkt doelen resultaatgericht en binnen de gestelde kaders. • bewaakt de voortgang en kwaliteit en stelt prioriteiten. • instrueert en begeleidt medewerkers waar nodig. • biedt het resultaat aan de opdrachtgever aan. • kan budget opstellen en bewaken • kan op resultaatgerichte wijze een project beheersen

Criteria m.b.t. het product Het projectplan is volledig en bevat minimaal een beschrijving van • de aanleiding voor het project • het doel van het project • het gewenste resultaat • de gestelde randvoorwaarden • de kwaliteitscriteria voor het evenement / de activiteiten • de fasering en planning • de organisatie • de communicatiemiddelen • de beheersaspecten ( financiën, ondersteunende processen) De briefing is volledig en bevat informatie over de kaders en de randvoorwaarden de berichtgeving is eenduidig en laat geen ruimte voor verschillende interpretatie • biedt de derde voldoende informatie en aanknopingspunten om de gewenste activiteit met succes te kunnen uitvoeren • bevat mogelijkheid om te checken of de wederzijdse verwachtingen goed zijn afgestemd • biedt, indien gevraagd, aanvullende relevante informatie, zowel mondeling als schriftelijk Het draaiboek sluit aan bij het projectplan, is goed gestructureerd, overzichtelijk en biedt voldoende sturing aan alle betrokkenen. Het bevat minimaal: • een taakomschrijving van alle betrokkenen • een gedetailleerde fasering en planning van de taken / activiteiten • de bijbehorende data en zonodig de tijden Het project / evenement • voldoet aan de omschrijving van het gewenste resultaat • voldoet aan de beschreven criteria


NHL © Certiked


•

valt binnen de gestelde randvoorwaarden

• • • • • • •

Voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product Is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven Is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/faciliteiten


NHL © Certiked

Beleidsuitvoering

Competentie 8

Het realiseren van communicatiemiddelen in vorm en inhoud

Korte toelichting op de competentie /beroepssituatie

Om diverse communicatiedoelen bij diverse doelgroepen te kunnen bereiken, moeten regelmatig communicatiemiddelen gerealiseerd worden. Het kan hier gaan om zowel periodieke als niet-periodieke activiteiten voor zowel interne als externe doelgroepen. De communicatiemedewerker organiseert en coördineert de communicatieactiviteiten.

Beroepsproducten

Communicatiemiddelen Voorbeelden: ICT-toepassingen, audiovisuele middelen, schriftelijke middelen


Criteria m.b.t. het proces • planning: de uitvoerder oriënteert zich op doelgroep, doel, onderwerp, de communicatiesituatie en de beleidscontext en koppelt het resultaat hiervan zonodig terug naar de opdrachtgever • formulering: de uitvoerder ontwerpt (bijv. schrijft) het concept van het betreffende communicatiemiddelen • reviseren / redigeren: de uitvoerder past na evaluatie van het concept met betrokkenen het middel aan en realiseert de definitieve versie • binnen de budgetruimte alternatieven kunnen aandragen • heeft visie op de visuele identiteit van de organisatie • processen m.b.t. grafische vormgeving, productdesign en omgevingsdesign kunnen begeleiden • richting en sturing kunnen geven aan anderen in het kader van hun taakvervulling • de voortgang en uitvoering van de communicatie kunnen evalueren en kunnen aanpassen wanneer dat nodig is Criteria m.b.t. het product Het communicatiemiddel is • doelen doelgroepgericht geformuleerd, indien nodig in het Engels • het ontwerp van het product past goed binnen de gekozen marketingcommunicatiemix • voldoet aan de vormgevingseisen van het betreffende medium • bevat indien nodig passende illustraties • is geschreven en opgemaakt volgens de huisstijl van de organisatie • past binnen het organisatie- en communicatiebeleid • heeft een goede balans tussen kosten en baten (blijft binnen het budget) • biedt mogelijkheden voor feedback van de doelgroep


• • • • • • •

Voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product Is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven Is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/faciliteiten


NHL © Certiked

Beleidsuitvoering Competentie 9

Representeren van de organisatie

Korte toelichting op de competentie /Beroepssituatie

De communicatiemedewerker is in staat en heeft voldoende affiniteit met en kennis van de organisatie om als een ware ambassadeur voor het bedrijf op te treden. Hij kan belangrijke issues voor verschillende doelgroepen en vertegenwoordigers van uiteenlopende organisaties zodanig communiceren dat recht wordt gedaan aan de strategische belangen van de organisatie.

Beroepsproduct

Perscontacten Voorbeelden: persconferentie, toespraak, woordvoerderschap tijdens een crisis


• • • • • •

Criteria m.b.t. het proces bewaken van de organisatiebelangen afstemmen met belanghebbenden voert mediaselecties uit kan relaties met de binnenlandse en buitenlandse pers en andere belangrijke relaties opbouwen en onderhouden hanteert morele grenzen bij het opstellen van communicatie-uitingen kan effecten van communicatie-uitingen interpreteren

Criteria m.b.t. het product • eenduidige berichtgeving • gebaseerd op feiten en niet op speculaties • toonzetting en woordkeuze aanpassen aan de situatie • persoonlijke uitstraling en overtuiging • op een professionele wijze de organisatie vertegenwoordigen • kan publiciteit genereren


• • • • • • •

voldoet aan vormen stijleisen van het beoogde product is in correct en aantrekkelijk Nederlands of Engels geschreven is voldoende gericht op de doelgroep en het doel geraadpleegde bronnen zijn betrouwbaar en up-to- date bevat literatuurverwijzingen waar nodig en een referentielijst bevat toelichting en verantwoording van keuzes heeft op adequate wijze gewerkt met ICT-toepassingen/faciliteiten


NHL © Certiked

C. Competenties afstudeerroutes Communicatie

Communicatiemanagement

Naar aanleiding van een communicatievraagstuk een toegepast onderzoek ontwerpen, uitvoeren, analyseren en rapporteren. Opstellen van een strategisch communicatieadvies. Vertalen van een organisatiestrategie in communicatiebeleid. Opstellen van een communicatieplan binnen het vastgestelde beleidsplan (operationeel, middeleninzet, budgettering).

Toelichting

Verdieping van kennis en vaardigheden uit de stamstudie staat in deze afstudeerroute centraal. Dit blijkt o.a. uit het feit dat de afgestudeerde verantwoorde keuzes kan maken, communicatieprocessen kan sturen en monitoren, communicatieplannen kan initiëren en coördineren en gevoeligheden bij partners in de communicatie kan herkennen en hanteren. Een afgestudeerde met communicatiemanagement als specialisatie heeft zodoende een brede blik ontwikkeld op het communicatievak. Deze persoon kan in een team, zelfstandig, afstemmend, uitvoerend, delegerend en planmatig adequaat handelen.

Beroepsproducten

Een communicatiebeleidsplan of deelfacetten daarvan, zoals: imago-onderzoek, intern communicatieadvies, marketingcommunicatieplan, p.r.plan, jaarverslag, sponsorplan.


Proces: • er is sprake van methodisch en reflectief handelen; • vraagstellingen worden breed en, indien noodzakelijk, multidisciplinair aangepakt; • er wordt probleem- en oplossingsgericht gewerkt; • op alle gewenste niveaus in de organisatie wordt noodzakelijk draagvlak gecreëerd; • wensen/behoeften van opdrachtgever en/of doelgroepen worden adequaat gehanteerd. Product: • een plan heeft een heldere en logische structuur; • heeft duidelijke uitgangspunten, vertoont samenhang en leidt tot nieuwe inzichten; • een plan is gebaseerd op informatie die d.m.v. adequaat (bronnen-)onderzoek is verzameld, geordend en samengevat; • een plan is in talige zin juist gesteld en stijlbewust; • uitkomsten kunnen overtuigend gepresenteerd worden.


Er dient sprake te zijn van gedegen onderzoek, goede analyses en gerichte terugkoppeling. Bij het eind van de studie geven uitkomsten blijk van strategisch inzicht gericht op C-niveau.


NHL © Certiked

Tekst & Publiciteit

Gedurende een gehele beleidscyclus adequaat tekstmateriaal verzorgen. Verdieping en verbreding van competentie 8.

Toelichting

Een afgestudeerde van de afstudeerroute Tekst en Publiciteit is in staat om gedurende een gehele beleidscyclus (probleemsignalering, beleidsontwikkeling, beleidsuitvoering) correct en passend tekstmateriaal te produceren, redigeren en presenteren vanuit een brede culturele bagage, op basis van een plan.

Beroepsproducten

onderzoeksrapport, adviesrapport, (communicatie-) beleidsplan, reclameplan, bedrijfsblad, magazine, brochure, folder, tekst voor website, persbericht, interview, column, tekst voor toespraak, brief, recensie, (teksten voor) radioprogramma, mailing, advertorial, essay, slogan, koppen en bijschriften.


Proces: • doel, doelgroep en middelen zijn adequaat vastgesteld; • er is voldoende en bruikbaar bronmateriaal verzameld; • materiaal is effectief geselecteerd; • materiaal is overzichtelijk en doelmatig geordend; • teksten zijn adequaat geschreven; • teksten zijn op een juiste wijze geredigeerd en gecorrigeerd; • teksten zijn overtuigend gepresenteerd en in de juiste vorm gepubliceerd. Product: • de tekst is foutloos geformuleerd; • de tekst voldoet aan de wensen van de opdrachtgever • de tekst is binnen de gestelde termijn voltooid; • de tekst is passend bij de doelgroep. • de tekst voldoet aan de gangbare conventies, • d.m.v. de tekst blijkt de doelstelling bereikt te zijn; • de tekst is geschreven in het juiste register; • de tekst laat creatieve oplossingen zien t.a.v. het gestelde probleem en sluit aan bij de wensen van de opdrachtgever.


Het product voldoet aan de gestelde criteria en laat in overeenstemming met doelstelling en doelgroep een consequent gehanteerde stijl en taalgebruik zien. Uitkomsten zijn gericht op het B/C niveau.


NHL © Certiked

Grafisch Design

Het realiseren van een Verdieping en verbreding van competentie 8.

grafisch

communicatiemiddel.

Toelichting

Bedrijven en instellingen gebruiken een veelheid aan grafische middelen om daarmee communicatiedoelstellingen te realiseren. Deze kunnen variëren van eenvoudige beeldoplossingen tot uitkomsten waarmee complexe beleidsproblematiek wordt gecommuniceerd. Het doel betreft informatieoverdracht te realiseren die visueel wervend, voorlichtend, imagoversterkend of identiteit verschaffend van aard is. Een afgestudeerde van de afstudeerroute Grafisch Design kan het totale traject van opdrachtformulering tot en met realisatie van een visueel grafisch middel zelfstandig en volgens plan uitvoeren, daarover advies geven, of daarin begeleidend optreden.

Beroepsproducten

Logo/huisstijl, affiche, folder, brochure, bedrijfsjournaal, jaarverslag, campagnemiddelen, bewegwijzering, illustratie, boekvorm, display, infographics, enz.


Proces: • er is sprake van een adequate probleemanalyse; • er is sprake van voldoende visueel bronnenonderzoek; • doel, doelgroep en beleidscontext zijn voldoende in kaart gebracht; • het visuele concept is op grond van criteria voldoende onderbouwd; • beeldend uitvoerend onderzoek t.a.v. voorstelling, kleurgebruik en opmaak heeft voldoende plaats gevonden; • typografische keuzes zijn onderbouwd; • er is sprake van een effectieve omgang met computerteken- en opmaakprogramma’s; • uitkomsten worden overtuigend gepresenteerd; • er is voldaan aan de aanleveringeisen van de drukker; • controle van drukproces en uitkomst drukwerk is effectief geweest. Product: • het ontwerpconcept biedt mogelijkheden tot keuze en verandering; • het eindproduct vertoont in vormgevende zin voldoende samenhang & uitdrukkingskwaliteit en past binnen de gewenste huisstijl; • het eindproduct communiceert de gewenste boodschap voor de doelgroep waarvoor het product bedoeld is; • het eindproduct is goed leesbaar en te onderscheiden; • het eindproduct laat stijl en ontwerpvisie van de maker zien.


Het eindproduct voldoet aan de gestelde criteria in functionele, inhoudelijke en vormgevende zin. Uitkomsten zijn gericht op B/C niveau.


NHL © Certiked

Eventmanagement & Styling

Het organiseren, vormgeven en realiseren van een event. Verdieping en verbreding van competentie 8.

Korte toelichting

In de beroepswereld van communicatie wordt een veelheid aan ruimtelijke middelen ontwikkeld die dienen om communicatiedoelstellingen te realiseren. Deze middelen variëren van (deel)plannen ter voorbereiding van een event tot het ontwerpen van ruimtelijke concepten en/of uitwerkingen voor evenementen. Een afgestudeerde van de afstudeerroute Eventmanagement & Styling is in staat samenwerkend met specialisten het totale traject van voorbereiding, beleids- en vormontwikkeling volgens plan te voltooien. De competentie omvat de volgende taken: het mede vormgeven van beleidsplannen, het geven en/of uitvoeren van opdrachten, het geven van adviezen, het ontwikkelen van concepten, het ontwikkelen, uitvoeren en begeleiden van stylingplannen/processen (media)

Beroepsproducten

Tentoonstellingsplan, beursplan, stylingplan, maquette, digitale 3Dproducties, environment, aankledingconcept voor feest en personeel, ontwerpen voor woon/ werken ontmoetingsruimtes, en alle daarmee in verband staande ruimtelijke producten die afhankelijk van de gewenste maat op schaal of op werkelijk grootte worden uitgevoerd.


Proces: • er is sprake van een goede probleemanalyse; • er is sprake van voldoende en adequaat (voor)onderzoek; • doel, doelgroep en beleidscontext zijn voldoende in kaart gebracht; • concept en begroting zijn voldoende onderbouwd, rekening houdend met de beperkingen binnen de gestelde opdracht; • planvorming is compleet, doelgericht en overzichtelijk; • planning, tijdstraject en logistiek zijn volledig en realistisch ingeschat; • bewaking en/of begeleiding kennen een adequate vorm. Product: • het ontwerpconcept biedt mogelijkheden tot verandering; • het ontwerp vertoont in vormgevende zin voldoende samenhang & uitdrukkingskwaliteit; • uitvoering van het ontwerp is binnen het gestelde budget mogelijk; • uitkomsten worden overtuigend gepresenteerd.


Het eindproduct voldoet aan de gestelde criteria van functionele, inhoudelijke en vormgevende aard. Het eindproduct is uitvoerbaar en geschikt voor de omgeving/locatie waarvoor het bedoeld is. Uitkomsten zijn gericht op B/C niveau.


NHL © Certiked

Audiovisuele producties

Het realiseren van een audiovisuele productie. Verdieping en verbreding van competentie 8.

Toelichting

Om diverse communicatiedoelstellingen bij uiteenlopende doelgroepen te kunnen bereiken kan als middel daartoe een AV.productie worden ingezet. Dit kan variëren van een eenvoudig tot een complex inhoudelijk werkstuk. De competentie omvat het in samenwerking met andere disciplines tot stand brengen van een productie waarbij de rol van de betrokkene kan variëren: hij kan zich bezig houden met de redactie, met de productie(begeleiding) en met de regie. Een afgestudeerde van de afstudeerroute AV-producties kan zowel conceptueel inhoudelijk als productioneel een bijdrage leveren aan een audiovisuele -productie.

Beroepsproducten

Scenario, storyboard, productieplan en audiovisuele producten als reportage (rtv.), fotoserie, bedrijfsfilm, reclamespot (rtv.), voorlichtingsfilm, multimediaproductie.

Criteria m.b.t. proces en product

Proces: • doel, doelgroep, onderwerp, communicatiesituatie en beleidscontext zijn voldoende in kaart gebracht; • verzamelde informatie is uitgewisseld met de opdrachtgever; • er is sprake van een in overleg met de opdrachtgever goedgekeurd scenario; • er is sprake van een productieplan dat de opdrachtgever voldoende inzicht geeft in organisatie, aanpak en kosten; • de bewaking van de kwaliteit en/of begeleiding van de uitvoering gebeurt effectief; • het eindproduct wordt op adequate wijze gepresenteerd en gedistribueerd. (deel)Product: • het scenario omvat alle elementen waarmee het filmverhaal, de synopsis, de boodschap, de locaties, de opnametijden en de dialogen worden duidelijk gemaakt; • het storyboard maakt alle situaties, scènes, handelingen, camerastandpunten en – bewegingen, dialogen, geluidseffecten en muziekkeuzes duidelijk; • het productieplan brengt alle opnamedata, medewerkers, technische faciliteiten, props, adres- en telefoonnummers in kaart; • het productieplan bevat een begroting en een planning; • de productie is goed vertoonbaar en voldoet aan de technische eisen t.a.v. beeld, geluid en montage; • de productie voldoet aan filmische principes als kadrering, standpunt en decoupage, enz. •


De audiovisuele productie voldoet aan de gestelde criteria van productionele aard en realiseert de gewenste boodschap passend binnen de gestelde beleidscontext. Uitkomsten zijn gericht op B/C niveau.


NHL © Certiked

Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Drs. R. de Lusenet T.J.R. de Wit Drs. P.A.M. van Sonsbeeck-van den Brink M.M. Hoekstra V. Ramjanam


ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Communicatie. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Instituut Educatie en Communicatie

Recommend Documents