ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening LOI Hogeschool. CROHO registratie 34414

LOI © Certiked

ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van

HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening LOI Hogeschool CROHO registratie 34414 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003 en 6 januari 2005

Inhoud van het verslag Identificatie................................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................3 Bevindingen ..............................................................................................................................................5 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam ....................................................................................................27 Bijlage 2: Programma..............................................................................................................................28 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ............................................................................................30 Bijlage 4: Documenten ............................................................................................................................39 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................40

De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze,

C.F.M. van Strien Certiked 7 maart 2005

Pagina 1 van 39 rapport ba Financiele en Zakelijke Dienstverlening LOI.doc

LOI © Certiked

Identificatie LOI Hogeschool Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Telefoon 071 54 51 258 Website: www.loi.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: mr. M.J. Kuipers Kwaliteitsfunctionaris: T.J. Steffens

Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • LOI Hogeschool • HBO opleiding Financiële en Zakelijke Dienstverlening Bachelor • Deeltijd • Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs) Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt.

Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: dr. J.F.M. van Sonsbeeck Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid)

Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding. Deze zelfevaluatie alsmede de bijlagen daarbij bleek een goede basis voor de visitatie. De visitatiedag heeft op 6 januari 2005 plaatsgevonden. Het conceptrapport is op 14 februari 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 15 februari 2005 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot het onderhavige definitieve rapport. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle het karakter van kennismaking, voorlichting en planning. Op 11 december 2004 is een visitatie uitgevoerd naar een aantal ‘opleidingsoverstijgende facetten’. Hoewel dat deel van de visitatie plaatsvond meer dan een jaar voorafgaand aan de visitatie van onderhavige opleiding, is vastgesteld dat de bevindingen ten aanzien van betreffende facetten nog steeds dezelfde zijn als een jaar daarvoor.


LOI © Certiked

Managementsamenvatting Op 6 januari 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening van de LOI Hogeschool. De doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op een uiteenlopend gebied, waaronder economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook postHBO opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim 20.000 studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de gewone post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten. De opleiding HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening is op 1 december 2004 van start gegaan. De opleiding is een vervolg op de opleiding HEAO Management, Economie en Recht, Bank- en verzekeringswezen, die sedert 1998 heeft bestaan. In 2000 is het curriculum van deze opleiding aangepast en in 2002 is dat nog een keer gebeurd. In het jaar 2001 is het Beroeps- en opleidingsprofiel Hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening verschenen. Om de aansluiting met dit profiel te maken is de opleiding opnieuw beschreven. Het bestaande programma van HEAO Management, Economie en Recht, Bank- en verzekeringswezen bleek daarbij niet voldoende aan te sluiten, waarop besloten is een volledig nieuwe opleiding te starten, die tevens aansluit op de wensen vanuit de beroepspraktijk. Er zijn van de opleiding HEAO Management, Economie en Recht, Bank- en verzekeringswezen 5 afgestudeerden. De studenten die nu nog het oude programma HEAO Management, Economie en Recht, Bank- en verzekeringswezen volgen, krijgen tot eind 2005 de gelegenheid daarin af te studeren. Hen wordt als alternatief geboden over te stappen naar het nieuwe programma. Hierover zijn de studenten per brief geïnformeerd. De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen.


LOI © Certiked

Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de onderwerpen van het NVAO beoordelingskader Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten voldoende zijn. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening van de LOI Hogeschool het geheel van het NVAO Beoordelingskader adequaat afdekt.


LOI © Certiked

Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven.


LOI © Certiked

Onderwerp: doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

•

•

De eindkwalificaties van de opleiding HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening zijn gebaseerd op het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening. Dit profiel is in augustus 2001 opgesteld door de vertegenwoordigers van een vijftal hogescholen in Nederland. Deze hogescholen waren op dat moment aanbieders van opleidingen op het gebied van de financiële en zakelijke dienstverlening. Het Beroeps- en opleidingsprofiel is voorgelegd aan een grote groep van personen afkomstig uit het beroepenveld. Het gaat daarbij om personen die werkzaam zijn bij banken en bij verzekeringsmaatschappijen en bij koepelorganisaties binnen de branche, zoals het Verbond van Verzekeraars en de Werkgeversvereniging voor het Bankbedrijf. Ook hebben vertegenwoordigers van een veertiental opleidingen, verenigd in het Landelijk overleg Hoger onderwijs Financiële en Zakelijke Dienstverlening geparticipeerd in de totstandkoming van het profiel. Uit deze consultaties is naar voren gekomen dat de eindkwalificaties in de profielen een juiste weergave zijn van de beroepspraktijk op het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. De opleidingskwalificaties van het Beroeps- en opleidingsprofiel zijn opgebouwd uit de volgende competentiegebieden: (1) Verlenen van diensten, (2) Zorgen voor nazorg en afwikkeling van de dienstverlening, (3) Werken aan de business, (4) Samenwerken met medewerkers, (5) Werken vanuit de organisatie, (6) Werken aan de eigen professionaliteit en (7) Leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van de beroepsgroep. Deze competentiegebieden zijn op hun beurt verdeeld in competenties, waarvan er in totaal 26 worden onderscheiden. Deze geven een nadere en meer concrete beschrijving van de competenties die de beginnende beroepsbeoefenaar moet beheersen. De opleiding heeft het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening overgenomen als de eindkwalificaties van de opleiding HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de eindkwalificaties gebaseerd zijn op een beroeps- en opleidingsprofiel, dat door vakgenoten en beroepenveld in voldoende mate zijn gevalideerd.


LOI © Certiked

Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

•

•

•

•

In het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening zijn de eindkwalificaties van de afgestudeerde HBO-bachelor omschreven. Hieronder beschrijven we achtereenvolgens of en in welke mate deze eindkwalificaties overeenkomen met de algemene beschrijvingen van de kwalificaties, zoals die tot uitdrukking komen in de Dublin descriptoren. Kennis en inzicht van de beginnend beroepsbeoefenaar komen in het Beroeps- en opleidingsprofiel met name tot uitdrukking in competentiegebieden 1, 2 en 3. De afgestudeerde dient, zo staat in het profiel aangegeven, kennis en inzicht te bezitten om onder meer klanten te kunnen adviseren, een klantenbestand te kunnen beheren, een keuze te kunnen maken om producten te ontwikkelen of in te kopen, weten aanvragen af te wijzen of te accepteren, de administratie te kunnen verzorgen, het financiële resultaat te kunnen monitoren, projectmatig te kunnen werken, bedrijfsprocessen weten aan te sturen, de kwaliteit te kunnen verbeteren en met ICT te kunnen werken. Het Beroeps- en opleidingsprofiel geeft aan of en in welke mate de afgestudeerde de verschillende kennis- en inzichtcomponenten moet kunnen toepassen. De afgestudeerde moet onder meer in staat zijn kennis en inzicht zodanig toe te passen dat klanten tevreden zijn, de diensten daadwerkelijk worden verkocht, afwegingen over afwijzen of accepteren worden genomen en projecten en bedrijfsprocessen worden aangestuurd en tot effectieve resultaten leiden. De afgestudeerde dient ook in staat te zijn in te spelen op externe ontwikkelingen en deze ontwikkelingen om te zetten in het beleid van de organisatie. Betreffende de oordeelsvorming geeft het Beroeps- en opleidingsprofiel aan dat de afgestudeerde in staat moet zijn afwegingen te maken op het gebied van risico’s, relaties en rendement. Het gaat er daarbij steeds om dat de afgestudeerde in staat is het verwachte rendement voor de organisatie en de klant goed af te wegen tegen de risico’s en dat te doen op een wijze dat de relatie met de klant blijft bestaan. Op het gebied van de ontwikkeling van de beroepsgroep dient de afgestudeerde oog te hebben voor de intrinsieke waarde en de ethische aspecten van het vak van financieel en zakelijk dienstverlener. Over de sociale en communicatieve vaardigheden geeft het Beroeps- en opleidingsprofiel aan dat de afgestudeerde klanten moet kunnen adviseren en overtuigen, moet kunnen samenwerken met anderen binnen de organisatie, artikelen moet kunnen schrijven en presentaties moet kunnen houden. Hij dient daarbij de talen Nederlands en Engels goed te beheersen. In het profiel wordt veel aandacht besteed aan de vaardigheden om klanten goed te kunnen adviseren. Daarvoor zijn sterke communicatieve vaardigheden nodig. Volgens het Beroeps- en opleidingsprofiel moet de afgestudeerde in staat zijn te werken aan zijn eigen professionaliteit. Dat houdt in dat hij een persoonlijk ontwikkelplan moet kunnen maken, moet kunnen reflecteren op de voortgang van zijn eigen ontwikkeling en zijn leervermogen moet kunnen benutten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de vijf Dublin descriptoren voor de HBO-bachelor op adequate wijze aan de orde komen in de eindkwalificaties van de opleiding.


LOI © Certiked


LOI © Certiked

Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

•

•

In het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening is het beroepsprofiel van de afgestudeerde aangegeven. De beroepsbeoefenaar is primair gericht op het adviseren van klanten en het verkopen van financiële en zakelijke diensten aan deze klanten. De afweging tussen rendement, risico en de relatie met de klant staat daarbij centraal. De beroepsbeoefenaar werkt onder meer bij banken, verzekeraars, tussenpersonen, effectenkantoren en pensioenfondsen of bij afdelingen van grote bedrijven. De beroepsbeoefenaar bezit volgens het Beroeps- en opleidingsprofiel een aantal kenmerken: het vermogen om zelfstandig te functioneren, het streven naar en affiniteit met het verkopen van diensten, het hebben van een helicopterview over zijn werkgebied, het representatief optreden en het samenwerken met collega’s. De kenmerken zijn ontleend aan de analyse van een groot aantal personeelsadvertenties voor financieel-zakelijk dienstverleners. Het Beroeps- en opleidingsprofiel geeft een opsomming van beroepen waarin de beroepsbeoefenaar werkzaam kan zijn. Het gaat daarbij expliciet om beroepen voor de beginnend beroepsbeoefenaar. Deze beroepen zijn onder meer financieel adviseur, (schade-)acceptant, relatiebeheerder, financieel planner, hypotheekadviseur en assurantiemedewerker. De doorgroeifuncties, die nog niet door de net afgestudeerde c.q. beginnend beroepsbeoefenaar uitgeoefend kunnen worden, zijn onder meer private banker, marketingmanager, productmanager, beleggingsspecialist en treasurer. Omdat de opleiding de beroepskwalificaties uit het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening als eindkwalificaties neemt, zijn deze eindkwalificaties ontleend aan het beroepenveld en sluiten ze aan bij wat een beginnend beroepsbeoefenaar op HBObachelorniveau moet kunnen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepenveld en dat zij zich richten op de beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau.

Beoordeling van het onderwerp’Doelstellingen opleiding’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen als voldoende. De opleiding is geënt op eindkwalificaties die aansluiten bij de eisen van het vak, de beroepspraktijk en het bachelorniveau.


LOI © Certiked

Onderwerp: programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

• •

• •

•

De opleiding bestaat in de propedeuse uit een aantal modulen van algemene aard en één inleidende module betreffende financiële instellingen. De algemene modulen zijn Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS), Inleiding statistiek (10 ECTS), Inleiding bedrijfsadministratie (11 ECTS) en Sociaal recht (4 ECTS). De specifiek op het vak gerichte module is de module Bedrijfskunde financiële instellingen (11 ECTS). De algemene modulen dragen bouwstenen aan voor de modulen in de hoofdfase. De module Bedrijfskunde financiële instellingen geeft een beeld van de bedrijfsprocessen binnen financiële instellingen. De hoofdfase van de opleiding omvat onder meer de algemene modulen Middle Management (17 ECTS), Inleiding belastingrecht (11 ECTS), Privaatrecht (10 ECTS) en E-business (11 ECTS). Op het gebied van de vak- en branchespecifieke kennis worden de modulen Verzekeringsbedrijf (4 modulen met in totaal 39 ECTS), Bankbedrijf (13 ECTS), Pensioenpraktijk (2 modulen met in totaal 13 ECTS), Hypotheekadvies (10 ECTS) en Employee benefits (3 ECTS) aangeboden. Deze modulen bieden voldoende inzicht in de verschillende vakgebieden en gaan in op het proces van inventariseren, analyseren, keuzes maken en het opstellen van een advies aan klanten. Het aansluiten van de opleiding op het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening uit 2001 en het recentelijk volledig herzien van de opleiding op grond daarvan is een bewijs van de actualiteit van de opleiding. De opleiding volgt de ontwikkelingen in de beroepspraktijk mede via de aansluiting van de modulen Verzekeringsbedrijf en Pensioenpraktijk op de examens van Stichting Examens Assurantiebedrijf (SEA) en van de module Hypotheekadvies op de examens van de Stichting Erkenningsregeling Hypotheekadviseurs (SEH). Alle auteurs van lesmateriaal en docenten zijn extern. Bijna allen zijn werkzaam binnen hun vakgebied naast hun docent- of auteurschap bij de opleiding. Veel docenten en auteurs leveren commentaar op aspecten van de opleiding als actualiteit en relatie met de beroepspraktijk. Bij het lesmateriaal dat de auteur schrijft, is de praktijkgerichtheid een toetsingscriterium. Dat criterium komt onder meer tot uitdrukking in de mate waarin en de wijze waarop casussen zijn beschreven. Het lesmateriaal wordt door een beoordelaar gecontroleerd op de theoretische en praktische vakinhoud en actualiteit. De opleiding werkt met vakdeskundigen en marktverkenners. Deze externe medewerkers nemen ontwikkelingen op het vakgebied waar en beoordelen deze ontwikkelingen. Ze kijken naar de actualiteit van de opleiding, ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting bij de beroepspraktijk. Ze brengen hun bevindingen ter kennis aan de studieleiding van de opleiding. Deze besluit in voorkomende gevallen tot aanpassing van de opleiding.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam:


LOI © Certiked

Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat het programma gebruik maakt van relevant lesmateriaal, dat actueel is en in voldoende mate aansluit bij de beroepspraktijk.

Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

•

• • •

Het competentiegebied Verlenen van diensten (1) omvat Adviseren, Verkopen, Klantenbestand beheren en Marktbewerkingsplan opstellen. Adviseren en Verkopen uit dit competentiegebied worden weerspiegeld in de hoofdfasemodulen Verzekeringsbedrijf (39 ECTS), Pensioenpraktijk (twee modulen met in totaal 13 ECTS), Bankbedrijf (13 ECTS), Hypotheekadvies (10 ECTS) en Employee benefits (3 ECTS). In deze modulen worden niet alleen de concepten en theoretische grondslagen aangereikt maar is ook aangegeven op welke wijze de studenten klanten kunnen adviseren en kunnen komen tot het verkopen van diensten. Het is overigens niet zo dat het daadwerkelijk verkopen aan bod komt in deze modulen. Dat aspect blijft beperkt tot de module Communicatie en maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS). De aspecten Klantenbestand beheren en Marktbewerkingsplan opstellen komen tot uitdrukking in de modulen Bedrijfskunde financiële instellingen (propedeuse, 11 ECTS) en E-business (hoofdfase, 11 ECTS). Binnen het competentiegebied Zorgen voor nazorg en afwikkeling van de dienstverlening (2) zijn opgenomen Productenmanagement, Accepteren of afwijzen en Administratie verzorgen. Deze aspecten komen achtereenvolgens tot uitdrukking in de modulen E-business (hoofdfase, 11 ECTS), de modulen van de hoofdfase Verzekeringsbedrijf (39 ECTS), Pensioenpraktijk (2 modulen met in totaal 13 ECTS), Bankbedrijf (13 ECTS), Hypotheekadvies (10 ECTS), Employee benefits (3 ECTS) en de module Inleiding bedrijfsadministratie (propedeuse, 11 ECTS). Bij het accepteren of afwijzen van klanten speelt het risicomanagement een belangrijke rol. Dit aspect komt echter slechts beperkt tot uitdrukking in de modulen en in het curriculum. Ook het aspect van dienstverleningsconcepten voor de bancaire en verzekeringsdiensten is niet zeer sterk in het curriculum aanwezig. Het competentiegebied Werken aan de business (3) bestaat onder meer uit Monitoren financieel resultaat, Bedrijfsprocessen aansturen en werken met ICT. Deze aspecten blijken uit modulen als Bedrijfskunde financiële instellingen (propedeuse, 11 ECTS), Inleiding bedrijfseconomie (propedeuse, 11 ECTS), E-business (hoofdfase, 11 ECTS) en Middle management (hoofdfase, 17 ECTS). Het competentiegebied Samenwerken met medewerkers (4) wordt teruggevonden in de module Middle management (hoofdfase, 17 ECTS) en in de module Communicatie en Maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS). Het competentiegebied Werken vanuit de organisatie (5) is te vinden in de modulen Bedrijfskunde financiële instellingen (propedeuse, 11 ECTS), E-business (hoofdfase, 11 ECTS) en Middle management (hoofdfase, 17 ECTS). Het competentiegebied Werken aan de eigen professionaliteit (6) heeft in belangrijke mate te maken met het zelfsturend vermogen van de afgestudeerde. Het aspect van zelfstudie, dat sterk in het


LOI © Certiked

•

afstandsonderwijs aanwezig is, leert de studenten de zelfkennis, de zelfreflectie en het verzamelen, verwerken en beoordelen van informatie. Het competentiegebied Leveren van bijdrage aan ontwikkeling van de beroepsgroep (7) impliceert onder andere Artikelen schrijven, Presentaties houden en Informatie verwerken. Deze aspecten komen tot uitdrukking in de modulen Middle management (hoofdfase, 17 ECTS) en Communicatie en Maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS).

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat het curriculum in voldoende mate de eindkwalificaties uit het Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening weerspiegelt. Enige aspecten, waaronder met name het daadwerkelijk verkopen van dienstverlening, dienstverleningsconcepten en risicobeheer, zijn minder duidelijk in het curriculum vertegenwoordigd. Dat is echter in de ogen van het visitatieteam geen reden om een positief oordeel aan dit facet te onthouden.

Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

• • • • •

Het programma bestaat uit een propedeutisch jaar en een hoofdfase. De propedeuse heeft een breed en oriënterend karakter. In de module van de propedeuse Bedrijfskunde financiële instellingen (propedeuse, 11 ECTS) krijgt de student een beeld van de vak- en branchespecifieke aspecten van de studie. Daarnaast biedt de propedeuse een aantal inleidende modulen, waaronder met name Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS) en Inleiding bedrijfsadministratie (11 ECTS). De modulen in de hoofdfase gaan in op de aspecten van het banken verzekeringswezen. Deze modulen zijn onder andere Verzekeringsbedrijf (39 ECTS), Pensioenpraktijk (13 ECTS), Bankbedrijf (13 ECTS) en Hypotheekadvies (10 ECTS). De algemene modulen in de hoofdfase bieden vanuit algemene invalshoeken ondersteuning aan de vakspecifieke modulen. Bij de algemeen georiënteerde modulen gaat het onder meer om Middle management (17 ECTS), Privaatrecht (10 ECTS) en E-business (11 ECTS). Het aandeel van de vak- en branchespecifieke modulen in het curriculum bestaat uit 90 ECTS van in totaal 190 ECTS (240 ECTS minus stage en afstudeeropdracht), zijnde ruim 47%. Bij de afstudeeropdracht wordt van de studenten gevraagd tot een complexere behandeling en toepassing van de leerstof te komen. In de afstudeeropdracht is sprake van een integrerende benadering en oplossing van een probleemstelling. De opleiding laat een geleidelijke opbouw van complexiteit zien, waarbij onderwerpen meerdere malen en dan op verschillende niveaus aan de orde komen.


LOI © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang in het curriculum als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de propedeuse een oriënterend beeld van de opleiding oproept. In de hoofdfase bestaat een voldoende samenhang tussen de modulen met betrekking tot de vakspecifieke en branchespecifieke onderwerpen en de modulen die ondersteuning bieden uit algemene invalshoeken van bedrijfseconomie en bedrijfsadministratie. Het programma kent een oplopende moeilijkheidsgraad.

Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • •

In de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding zijn de eindtermen van de modulen waaruit de opleiding bestaat helder en concreet opgesomd. De termijn voor het inzenden van de correctie van inzendopgaven wordt bewaakt. De interne norm voor het inzenden is 2 tot 3 dagen per e-mail en 5 dagen per post. Deze norm wordt overigens niet naar buiten gebracht. Er komen geen klachten binnen van studenten over de inzendtermijnen. Er is een termijn gesteld door de opleiding waarbinnen de examenuitslag bij de studenten moet zijn. Deze termijn is maximaal 3 maanden. Gewoonlijk gebeurt het sneller: om en nabij 6 weken. Studenten zijn in de gelegenheid om vooraf aan een hoofdstuk van een module een assessment via Campus Pro te doorlopen. Als de uitslag van het assessment meer dan 85% goed is, krijgt de student het advies het hoofdstuk over te slaan. Het aantal examenmomenten per module is twee per jaar.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende.

Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • •

Studenten met HAVO, VWO en MBO-4 worden tot de opleiding toegelaten. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn en relevante kennis en/of ervaring hebben opgedaan, worden ook tot de opleiding toegelaten. De opleiding beziet middels de toetsingcommissie of de kennis en ervaring voldoende zijn om toegelaten te worden. Bij deze opleiding is het hebben van kennis van de Engelse taal op HAVO/VWO-niveau een eis om toegelaten te worden. Bij de toelating kijkt de opleiding wel of de student in een relevante werkomgeving werkzaam is. Het niet aanwezig zijn daarvan leidt niet tot een negatief advies bij het begin van de opleiding.


LOI © Certiked

• •

Mogelijke vrijstellingen op grond van EVC’s (extern verworven competenties) staan in de studiegids van de opleiding aangegeven. De toetsingscommissie verleent deze vrijstelling na bestudering van het verzoek daartoe. De propedeuse van de opleiding is voldoende breed en oriënterend dat de instromende student met de genoemde instroomkwalificaties de aansluiting met dit programma kan maken.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende.

Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •

De omvang van het curriculum bedraagt in totaal 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en 180 ECTS voor de hoofdfase. Het gemiddelde aantal studie-uren bedraagt 15 tot 20 per week. Dat in het aantal studie-uren van 15 tot 20 per week toch de beoogde 240 ECTS kunnen worden gerealiseerd, hangt samen met het concurrency-beginsel. Dat wil zeggen dat de student, die aan deze opleiding studeert, werkzaam is in een werkomgeving waar hij of zij de opgedane kennis kan toepassen. Hierdoor kunnen de studie-uren tot het aangegeven aantal beperkt blijven.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende.

Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: •

• •

Het didactisch concept is geënt op het afstandsonderwijs. Dat houdt in dat de opleiding veel aandacht besteedt aan de didactisering van het lesmateriaal en de opgaven die de studenten als huiswerk inzenden. Het lesmateriaal geeft niet alleen de vakinhoud maar ook de uitleg over de toepassing daarvan, zodat de student zich de lesstof eigen kan maken. In het lesmateriaal zijn na elke les opgaven opgenomen die de studenten kunnen gebruiken om zelf hun vorderingen te toetsen. Ook zijn inzendopgaven opgenomen die door de docent kunnen worden gecorrigeerd. Het lesmateriaal dat de auteur schrijft, wordt voorafgegaan door een proefhoofdstuk. Dat wordt gecontroleerd door een redacteur op taalkundige aspecten en didactiek.


LOI © Certiked

• • •

De opleiding beschikt over een uitgebreid en uitgewerkt arsenaal aan instructies die aan auteurs worden overlegd om lesmateriaal te schrijven. Deze instructies vormen de didactische basis voor het schrijven van lesmateriaal. De opleiding heeft voldoende mechanismen om te bewaken dat de auteurs zich aan de instructies houden. De opleiding houdt dat bij via beoordelaars en redacteurs. De docenten werken voor hun correctiewerk met model-uitwerkingen. De kwaliteit van het correctiewerk door docenten wordt steekproefsgewijze bekeken door een beoordelaar. Als dat werk onvoldoende blijkt te zijn, neemt de afdeling Organisatie Opleidingen contact op met de docent om tot verbetering te komen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de mate waarin het afstandsconcept is toegepast op het curriculum. De lesmaterialen zijn goed gedidactiseerd. Daarbinnen is er een voldoende afwisseling van werkvormen (lesmateriaal met verschillende typen van vraagstellingen, verschillende opdrachtvormen). Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.

Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: •

• •

•

• •

Een aantal modulen wordt via extern gelegitimeerde examens getoetst. In de propedeuse zijn dat de modulen Inleiding bedrijfseconomie en Inleiding statistiek en Inleiding bedrijfsadministratie (in totaal 32 ECTS). In de hoofdfase gaat het om de modulen Middle management, Inleiding belastingrecht, Verzekeringsbedrijf, Pensioenpraktijk en Hypotheekadvies (bij elkaar 90 ECTS). Er worden 122 ECTS van in totaal 190 ECTS (240 ECTS minus 50 ECTS voor de stage en de afstudeeropdracht) extern afgenomen. Dat is ruim 64% van het totale curriculum. De modulen Inleiding bedrijfseconomie, Inleiding statistiek, Inleiding bedrijfsadministratie en Inleiding belastingrecht zijn examens in het kader van de Moderne Bedrijfsadministratie. Deze worden afgenomen door de Associatie voor Praktijkexamens. De module Middle management wordt afgenomen door de Nederlandse Management Stichting (NEMAS). Deze examens zijn een adequate afspiegeling van de inhoud van de modulen, bevinden zich op HBO-bachelorniveau en zijn ook voldoende actueel. Door deze examens wordt ook de lijn gelegd naar de beroepspraktijk. De examens van de modulen Verzekeringsbedrijf en Pensioenpraktijk worden afgenomen door de Stichting Examens Assurantiebedrijf (SEA). De examens voor de module Hypotheekadvies zijn afkomstig van de Stichting Erkenningsregeling Hypotheekadviseurs (SEH). De inhoud en het niveau van de examens van SEA zijn een voldoende afspiegeling van de inhoud van het curriculum en bevinden zich op HBO-bachelorniveau. De examens van SEH bereiken dat niveau overigens niet. Daarom heeft de opleiding extra casuïstiek aan deze module toegevoegd. Deze is van een voldoende complexiteit. De intern geëxamineerde modulen zijn qua niveau voldoende. Het niveau van de afstudeerscripties is voldoende. De eisen die aan de afstudeeropdracht worden gesteld in termen van probleemstelling, analyse, onderzoek, reflectie op het resultaat en conclusies, worden in de afstudeerscripties in voldoende mate weerspiegeld.


LOI © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat alle extern gelegitimeerde examens aan de maat zijn, dat daarnaast de interne examens van een voldoende niveau zijn, dat de aanvullende opdrachten bijdragen aan de toetsing op het juiste niveau en dat de afstudeerscripties van voldoende niveau zijn.

Beoordeling van het onderwerp’Programma’ Certiked stelt vast dat het onderwerp programma voldoende is. Het visitatieteam heeft overwogen dat het programma voldoende interactie met het beroepenveld onderhoudt, een voldoende afspiegeling van de eindkwalificaties is en eveneens voldoende samenhang vertoont. Bovendien heeft het visitatieteam met name overwogen dat de toetsing en beoordeling goed aansluiten op de inhoud van het curriculum. Ook de overige facetten zijn voldoende in de ogen van het visitatieteam.


LOI © Certiked

Onderwerp: inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •

• • • •

• •

De (externe) medewerkers die met het onderwijs belast zijn, hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, examinator, scriptiebegeleider, vakdeskundige en marktverkenner. De auteurs stellen het lesmateriaal samen op grond van auteursinstructies. De beoordelaars kijken het werk van de auteurs na op vakinhoud en didactiek. De redacteur kijkt het lesmateriaal na op schrijfstijl en didactiek. De docent begeleidt de student, wanneer deze bezig is in het leerproces. De examinator kijkt de examens van de student na. De scriptiebegeleider ondersteunt de student bij het schrijven van zijn afstudeerscriptie. De vakdeskundigen en marktverkenners gaan namens de instelling na of de inhoud conform de ontwikkelingen op het vakgebied en beroepenveld is. Alle personen die één of meer functies in het geven van onderwijs hebben, zijn opgenomen in de Externe Relatie Database (ERD) van de opleiding. In de selectiecriteria voor auteurs, docenten, beoordelaars en redacteurs zijn de eisen ten aanzien van ervaring in de beroepspraktijk expliciet opgenomen. Additionele eisen over de beroepservaring van examinatoren, scriptiebegeleiders, vakdeskundigen en marktverkenners heeft het visitatieteam niet aangetroffen. De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken van een opdracht om onderwijs te verzorgen, volgt een controle van het CV op onder meer praktijkervaring. Ook voert de projectleider of business-unitmanager een gesprek met de sollicitant. Ook in dat gesprek is de praktijkervaring één van de toetsingscriteria. Relevante opmerkingen in termen van sterke en zwakke kanten over een persoon die optreedt in één van de functies worden opgenomen in de ERD. Uit de CV’s van auteurs en docenten blijkt het aspect van beroepservaring in voldoende mate.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eisen HBO ten aanzien van het personeel als voldoende.

Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

Op basis van de ERD beschikt de opleiding over een overzicht van alle personen die geschikt zijn voor één of meer van de functies voor het geven van onderwijs. Als een opdracht voor een bepaalde functie open staat, raadplegen de projectleiders en business-unitmanagers van de opleiding de ERD om een kandidaat te vinden. De opmerkingen in de ERD geven een aanwijzing bij de keuze.


LOI © Certiked

•

• •

Aan het ontwikkelen van lesmateriaal gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. In de eerste fase, die van de projectopzet, staan onder andere de afspraken rond de beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. De planning en de realisatie van de werkzaamheden van docenten en examinatoren zijn de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en het Examenbureau. Zij zien erop toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk en examenopgaven in acht genomen worden. Bij uitval van een docent als gevolg van ziekte of anderszins wordt dat gesignaleerd en wordt een andere docent ingezet.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwantitatieve inzet van personeel als zijnde voldoende. Het visitatieteam komt tot dat oordeel na het inzien van de procedures rond planning en inzet van personeel en de effectuering van deze procedures.

Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

•

• •

De personen die een functie ambiëren als onderwijsgevende worden zowel bij hun aanmelding als bij verstrekking van een opdracht gecontroleerd op hun theoretische en vakinhoudelijke kennis en ervaring en op hun didactische vaardigheden. Zij schrijven een proefhoofdstuk ingeval zij optreden als auteur, dat de beoordelaar nakijkt op vakinhoud en dat de redacteur nakijkt op didactiek. Ten aanzien van de organisatorische vaardigheden van onderwijsgevenden ligt de controle bij de afdeling Organisatie Opleidingen. In afstandsonderwijs is het volgens planning insturen van de correctie van huiswerkopdrachten van studenten van belang. De afdeling houdt bij of docenten dat binnen de gestelde tijd doen en maant hen, als zij over de normtijd heen gaan. Opmerkingen over regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd worden in de ERD vastgelegd. Een zelfde vorm van signalering van normtijden wordt gehanteerd door het Examenbureau. Ingeval van examens kijken twee examinatoren het werk van de student na en ook nog een derde, als de eerste twee een significant verschil hebben. Ook in dit geval worden overschrijdingen gesignaleerd en worden examinatoren gemaand. De c.v.’s van docenten en auteurs tonen een voldoende vakinhoudelijke en didactische ondergrond van hen aan. De studenten worden in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over de inhoud van de lessen en over de correctie van hun antwoorden door de docenten. Opmerkingen over auteurs en docenten worden opgenomen in de ERD. De opleiding onderneemt in voorkomende gevallen actie.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwaliteit van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat met name de CV’s van de docenten een voldoende vakinhoudelijke en didactische kennis en vaardigheden blijk geven.


LOI © Certiked

Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als voldoende. De opleiding stelt de relevante eisen aan docenten en auteurs en ziet op de naleving daarvan toe.


LOI © Certiked

Onderwerp: voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •

Voor het afstandsonderwijs beschikt de instelling over een voldoende capaciteit om de postale verzending te beheersen. Daarnaast stelt de instelling een digitale leeromgeving ter beschikking aan de studenten in de vorm van LOI Campus Pro. Deze leeromgeving bieden faciliteiten voor het inzenden van huiswerk, interactie met docenten en terugkrijgen van de (gemotiveerde) correcties op hun huiswerk. Telefonisch contact van studenten met de instelling vindt plaats door het customer contact center van de instelling. Deze afdeling is specifiek voor deze activiteit gecertificeerd.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De mogelijkheden die de studenten geboden worden om de studie met behulp van elektronische leermiddelen uit te voeren, zijn bij de tijd en leveren meerwaarde in het realiseren van de studie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de voorzieningen als goed.

Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

• •

Het beleid van de opleiding is gestoeld op de overweging dat studenten die voor afstandsonderwijs kiezen, zelfstandig hun studie willen doorlopen. Anderzijds wil de opleiding studenten behulpzaam zijn bij hun studie. Daar hoort bij het bieden van momenten waarop de student over het onderwerp van zijn studie kan overleggen met docenten en medestudenten. De vormen van studiebegeleiding zijn onder meer begeleiding door de docent bij het corrigeren van huiswerk, aangeven van welke antwoorden fout zijn en waarom, persoonlijk contact met docent tijdens de mondelinge lessen, assessment van kennis en ervaring door student zelf, op basis waarvan deze sommige stukken in de leerstof kan overslaan, mogelijkheid tot contact met medestudenten via Campus Pro en begeleiding tijdens en voor een stage of praktijkopdracht. Klachten van studenten over examens komen bij de examencommissie, die kan besluiten tot aanpassing van de gewraakte opgaven. De inhoud van de examens worden geëvalueerd op grond van opmerkingen van de examinatoren. De instelling heeft de volgende mechanismen om studenten bij achterblijvende resultaten daarop te attenderen: o De digitale leeromgeving Campus Pro geeft studenten een signaal, wanneer ze niet tijdig hun huiswerk inzenden. Dit geldt alleen als studenten gebruik maken van Campus Pro. Dat is een toenemend aantal (minstens 70%); o De instelling voert zogenaamde service calls uit naar studenten. Deze service calls vinden met een frequentie van tussen 3 en 6 maanden plaats;


LOI © Certiked

o o

De docent kan de studievoortgang van de student in Campus Pro bekijken en desgewenst met de student over de voortgang communiceren; De instelling heeft het voornemen in 2005 een enquête uit te voeren onder studenten die dreigen uit te vallen. Dit voornemen is opgenomen in een actieplan.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp ‘Voorzieningen’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen als voldoende. De overwegingen zijn, dat de materiële voorzieningen goed zijn en dat de opleiding voldoende rekening houdt met de kenmerken van de studenten in termen van hun zelfstandigheid en hun beperkte behoefte aan begeleiding.


LOI © Certiked

Onderwerp: interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •

•

De instelling is ISO 9001-gecertificeerd ten aanzien de bedrijfsprocessen die te maken hebben met het concipiëren en ontwikkelen van opleidingen en examens voor afstandsonderwijs. De relevante procedures en werkwijze instelling zijn in een kwaliteitshandboek beschreven. De opleiding kent een onafhankelijke Raad voor de Kwaliteitsbevordering die toeziet op de totstandkoming en naleving van het kwaliteitssysteem. De kwaliteit wordt op twee niveaus bewaakt, te weten enerzijds de kwaliteit van het (primaire) proces en anderzijds de kwaliteit van de producten. De streefdoelen voor de proceskwaliteit zijn ontleend aan de ISO 9001-normen. Centraal staan begrippen als kwaliteit, continuïteit, helderheid en eenvormigheid van de procedures. Het evalueren van de mate waaraan aan de normen wordt voldaan geschiedt op grond van periodieke audits. Deze vinden eenmaal per jaar plaats. De streefdoelen voor de productkwaliteit zijn integraal ontleend aan het beoordelingskader van de NVAO. De vier stappen in het proces om na te gaan of aan deze streefdoelen wordt voldaan, zijn de zelfevaluatie door de instelling, de visitatie door de VBI, beraadslaging over de visitatie en de reactie van de instelling door de Raad voor de Kwaliteitsbevordering en de rapportage aan de NVAO. Zowel de streefdoelen als de evaluatie daarvan komen tot stand binnen het raamwerk van de accreditatie conform de kaders van de NVAO.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het formuleren van doelstellingen en het evalueren vindt plaats onder diverse stakeholders. Sterk vindt het visitatieteam de positie van de Raad voor de Kwaliteitsbevordering, die een zwaarwichtig stempel drukt op het goed functioneren van de kwaliteitssystematieken van de hogeschool. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de interne kwaliteitszorg als goed.

Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • •

De procedures van het kwaliteitssysteem worden getoetst in het kader van het door de instelling opgestelde vierluiktraject. Het gaat daarbij achtereenvolgens om de projectopzet, de projectuitvoering, de evaluatie van herzieningen en nieuwe projecten en de permanente evaluatie. Binnen de instelling zijn vormen van overleg op verschillende niveaus. Deze overleggen zijn ervoor bedoeld om de activiteiten binnen het vierluiktraject te bewaken en bij te sturen, waar dat nodig is. Naast het overleg zijn binnen de fasen van het vierluiktraject mijlpalen c.q. producten gedefinieerd. Dat zijn concrete activiteiten binnen een fase, waarvoor doel en inhoud zijn geformuleerd. Het evaluatie-instrumentarium bestaat uit:


LOI © Certiked

o

o o o

o o

o

De verschillende netwerken waarin de voorzitter bestuur en de business-unitmanagers deelnemen; input uit deze netwerken levert informatie op voor de bijsturing van de producten van de instelling. Informatievoorziening via vakdeskundigen en marktverkenners; zij leveren informatie aan over actuele en relevante ontwikkelingen op het betreffende vakgebied. Signalen van klanten en docenten; opmerkingen van klanten die bijvoorbeeld via het customer contact center binnenkomen worden verder geleid en kunnen aanleiding zijn voor bijsturing. Enquêtes onder studenten; was de participatie voorheen beperkt, sedert de enquêtes via internet worden afgenomen is de deelname gestegen naar ongeveer 50%; de reacties van de klanten zijn input voor de bijstelling van de producten. Ondervragen van studenten op periodieke basis via service calls; deze vinden eens in de 3 tot 6 maanden plaats. Paneldiscussies met studenten en alumni over hun ervaringen. De evaluaties leiden tot verbeteringen, met name op het gebied van de inhoud en actualisering van de opleiding, de begeleiding van de studenten en de informatievoorziening over de examinering.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Vanwege de sterk aanwezige link tussen doelen stellen, evalueren en vervolgens verbeteren, beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.

Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld; bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • • •

Het betrekken van de verschillende belanghebbenden (stakeholders) bij de processen en producten van de instelling geschiedt op een gestructureerde wijze en conform het kwaliteitssysteem. De medewerkers van de opleiding zijn betrokken via de overlegsituaties en waarin medewerkers zich kunnen uitspreken over het verloop van projecten in het kader van het vierluiktraject. De netwerken van de voorzitter van het bestuur en de business-unitmanagers bieden een waarborg dat het beroepenveld in voldoende mate betrokken is. Vakdeskundigen en marktverkenners signaleren ontwikkelingen in het beroepenveld. De studenten zijn op drie wijzen bij de kwaliteit betrokken: enquêtes onder studenten, service calls door de opleiding en opmerkingen en klachten die studenten bij de opleiding kunnen neerleggen. De opleiding vraagt niet op een regelmatige basis om de input van alumni.


LOI © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de pro-actieve wijze waarop de hogeschool haar netwerken benut voor het verkrijgen van goede informatie. Op grond daarvan beoordeelt zij dit facet als goed.

Beoordeling van het onderwerp ‘Interne kwaliteitszorg’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Interne kwaliteitszorg als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een voldoende werkend kwaliteitssysteem heeft, dat binnen dat systeem evaluaties van resultaten plaatsvinden en dat voldoende input van relevante stakeholders wordt gevraagd.


LOI © Certiked

Onderwerp: resultaten Gerealiseerd niveau: de gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •

•

De correctie van de inzendopgaven door de docenten vindt op een verantwoorde wijze plaats. De correctie wordt steekproefsgewijze door een beoordelaar gecontroleerd. Aanwijzingen van deze kunnen leiden tot een aanscherping van de correctie. Ongeveer tweederde van de examens waarvoor de modulen van de opleiding opleiden, zijn externe examens. Deze examens zijn voor wat betreft de module Hypotheekadvies van niet van voldoende niveau, maar worden in voldoende mate gecompenseerd door additionele eisen die aan studenten worden gesteld. Het visitatieteam heeft enkele afstudeerscripties van de opleiding volgens de oude opzet beoordeeld en vastgesteld dat deze van een voldoende bachelorniveau getuigen. Het visitatieteam heeft, gezien de recente start van het nieuwe programma, nog geen afstudeerscripties van de opleiding volgens de nieuwe opzet kunnen onderzoeken.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het gerealiseerde niveau als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat met name de beoordeelde afstudeerscripties van een voldoende niveau zijn.

Onderwijsrendement: voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •

In de ogen van de opleiding ligt in het geval van afstandsonderwijs de verantwoordelijkheid voor het tempo van studeren en de termijn van afstuderen bij de individuele student. De opleiding heeft daarom daarover geen streefcijfers geformuleerd op dat onderwerp. Ten aanzien van de examens heeft de opleiding als streefcijfer geformuleerd dat examenresultaten van de studenten van de LOI Hogeschool boven het landelijk gemiddelde liggen, als de examens extern worden afgenomen. Over het algemeen blijken de examenresultaten van de kandidaten die van deze opleiding afkomstig zijn, hoger te liggen dan het gemiddelde.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de opleiding streefcijfers in termen van examenresultaten geformuleerd heeft en dat deze streefcijfers over het algemeen worden gehaald. Beoordeling van het onderwerp ‘Resultaten’


LOI © Certiked

Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Resultaten als voldoende. Het gerealiseerde niveau wordt effectief bereikt en de opleiding heeft streefcijfers voor het rendement opgesteld. Deze streefcijfers worden over het algemeen gehaald.


LOI © Certiked

Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam Het visitatieteam bestond uit de volgende personen: Ir R.S. Kloosterman (1967), teamleider De heer Kloosterman is sinds 1995 betrokken bij Certiked, sinds 1998 als directeur. Hij voert audits uit op het gebied van ISO 9001 en IiP bij een brede groep van kennisintensieve organisaties; tevens treedt hij regelmatig op als teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs. Studeerde Bedrijfskunde aan de TU Eindhoven en heeft uitgebreide internationale werkervaring op het gebied van marketing, marktonderzoek, en kwaliteitsmanagement. Dr. J.F.M. van Sonsbeeck (1941), extern deskundige De heer Van Sonsbeeck studeerde wis- en natuurkunde aan de Rijks Universiteit Utrecht en bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. In 2003 promoveerde hij bij de hoogleraren Vosselman en Williams, Erasmus Universiteit Rotterdam. Naast een functie bij enkele gerenommeerde adviesbureaus (waaronder Horringa de Koning) werkte de heer Van Sonsbeeck voor de AMRO Bank NV, gedurende twintig jaar, op diverse terreinen, zoals de Strategische projecten Divisie Binnenland, manager HRM, manager kwaliteitsprogramma, project manager uitbesteding Centrale Diensten, project manager operationeel risico. Sinds 2002 treedt hij op als zelfstandig adviseur, met name op het gebied van risicomanagement voor banken en verzekeraars. Drs. W.J.J.C. Vercouteren (1953), secretaris en studentlid Na zijn studie economie heeft de heer Vercouteren een vijftal jaar managementfuncties bekleed. Sinds 1990 verricht hij op basis van zelfstandigheid, analyse-werkzaamheden en interim management, met name voor opleidingsinstituten: ISBW, Wolters-Kluwer Genève, Ministerie OC&W. Op zeer regelmatige basis treedt de heer Vercouteren op als secretaris van Certiked visitatieteams. Daarnaast is hij in de afrondende fase van zijn postdoctorale controllersopleiding (Nijenrode) alsmede treedt hij op als deeltijd docent aan dit instituut. Het visitatieteam onderschrijft unaniem de bevindingen en beoordelingen per onderwerp en per facet zoals weergegeven in deze rapportage en heeft verklaard op onafhankelijke wijze tot deze beoordeling gekomen te zijn.


LOI © Certiked

Bijlage 2: Programma Programma van de eerste visitatiedag op 11 december 2003 10.00 uur – 10.30 uur Bestuur, portefeuillehouder Hoger Onderwijs en kwaliteitscoördinatie Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag mr. M.J. Kuipers (voorzitter bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (portefeuillehouder Hoger Onderwijs), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscöordinator) 10.30 uur – 12.00 uur Businessunitmanagement en projectleiding Onderwerpen: inzet van personeel (eisen HBO, kwantiteit, kwaliteit) ir. O.W. Helfferich (businessunitmanager), mevrouw drs. C.M. van Halm (projectleider) 11.30 uur – 13.00 uur Documentenonderzoek, lunch 13.00 uur – 14.00 uur Verantwoordelijken voor studiebegeleiding Onderwerpen: voorzieningen (materiële voorzieningen, studiebegeleiding) G. de Bock (manager Opleidings- & Examenorganisatie), B. Marck (coördinator Organisatie Opleidingen) 14.00 uur – 14.30 uur Aanvullend onderzoek 14.30 uur – 15.30 uur Kwaliteitscoördinatie en businessunitmanager Onderwerpen: interne kwaliteitszorg (evaluatie, maatregelen, betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld) mevrouw mr. K.S. Visscher (businessunitmanager), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (Kwaliteitscoördinator) 15.30 uur – 16.30 uur Afronden documentenonderzoek en presentatie Campus en Campus Pro 16.30 uur – 17.00 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (portefeuillehouder Hoger Onderwijs), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (kwaliteitscoördinator)


LOI © Certiked

Programma van de tweede visitatiedag op 6 januari 2005 09.00 uur – 09.15 uur College van Bestuur, Portefeuillehouder HBO, Business-unitmanager Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en de visitatiedag mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), ir. M. Veldhuisen (businessunitmanager HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening), mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO) en T.J. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering) 09.15 uur – 10.30 uur Business-unitmanagement en projectleiding Onderwerpen: domeinspecifiek kader, bachelorniveau, doelstellingen, programma ir. M. Veldhuisen (business-unitmanager), W. Dubbelink (projectleider HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening) en mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO) 10.30 uur – 11.30 uur Documentenonderzoek 11.30 uur – 12.30 uur Beroepenveldvertegenwoordiging Onderwerpen: aansluiting op beroepspraktijk, HBO-oriëntatie mevrouw drs. J. R. Sterrenberg (vakdeskundige, docent), ir. M. Veldhuisen (business-unitmanager) 12.30 uur – 14.00 uur Lunch 14.00 uur – 15.00 uur Externe medewerkers Onderwerpen: afstemming vormgeving en inhoud van onderwijs J. Elzinga (auteur) 15.00 uur – 16.00 uur Studenten Onderwerpen: studeerbaarheid, studiebegeleiding, docenten, voorzieningen mevrouw M. van Tol 16.00 uur – 16.30 uur Overleg visitatieteam 16.30 uur – 17.00 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), ir. M. Veldhuisen (businessunitmanager), mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO) en T.J. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)


LOI © Certiked

Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader Als domeinspecifiek kader is gehanteerd het ‘Beroeps- en opleidingsprofiel hoger onderwijs Financiële en zakelijke dienstverlening’ van augustus 2001. Enkele essenties daaruit zijn hier opgenomen. INLEIDING De opleiding Hoger Onderwijs Financiële en Zakelijke Dienstverlening De opleiding Hoger Onderwijs Financiële en Zakelijke Dienstverlening (HOFZD) leidt op tot de zogenaamde startbekwaam financieel-zakelijk dienstverlener binnen de financieel-zakelijke branche. Het betreft een formeel bij de HBO-raad geregistreerde opleiding. Startbekwaam houdt in dat de afgestudeerde in staat is om binnen de gehele branche hoogwaardige diensten te verlenen, diverse complexe taken uit te voeren en in staat is om zichzelf (zelfsturend) verder te professionaliseren. Via de presentatie van dit beroeps- en opleidingsprofiel onderschrijft het Landelijk Overleg HOFZD de noodzaak om de civiele effectwerking van de opleiding te baseren op één gemeenschappelijk profiel waarmee tot één type beroepsbeoefenaar wordt opgeleid. DEEL A. HET BEROEPSPROFIEL 1. DE FINANCIEEL-ZAKELIJKE DIENSTVERLENING 1.1. Organisaties binnen de branche De financieel-zakelijke branche is de omgeving waarin de financieel-zakelijk dienstverlener werkzaam is. Voorbeelden van organisaties waar de financieel-zakelijk dienstverleners werken, zijn banken, verzekeringsmaatschappijen, (assurantie-)tussenpersonen, effectenkantoren, beurzen (assurantiebeurs, effectenbeurs en optiebeurs), beleggingsinstellingen, pensioenfondsen, adviesbureaus, informatiserings- of IT-bedrijven, internetbedrijven (ebusiness) en grote multinationals met een professionele financiële afdeling (denk bijvoorbeeld aan KLM, Unilever, KPN, Akzo Nobel en Philips). Wat betreft het type organisaties gaat het dus niet alleen om banken en bankkantoren, verzekeraars, (assurantie)tussenpersonen, financiële advieskantoren, maar eveneens om organisaties die in de consultancy actief zijn zoals automatiserings- en organisatieadvies. Uitkomsten van onderzoek naar alumnigegevens1 wijzen uit dat organisaties in de non-profitsector ook tot het domein van de financieel-zakelijk dienstverlener gerekend mogen worden. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan gemeentelijke, provinciale en rijksinstellingen. De primaire doelstelling van de opleiding HOFZD is echter dat zij zich richt op de profitsector. 1.2. De afnemer staat centraal De dienstverlening binnen de financieel-zakelijke branche heeft bijzondere kenmerken. Er worden namelijk geen stoffelijke (tastbare) producten geleverd, maar diensten die niet tastbaar zijn, die overeenkomsten bevatten tussen een afnemer enerzijds en een dienstverlenende organisatie anderzijds. In deze overeenkomst is vastgelegd welke financieel-zakelijke diensten voor de afnemer zullen worden uitgevoerd, welke financieel-zakelijke belangen er zullen worden behartigd en welke financieel-zakelijke risico´s de dienstverlenende organisatie namens de klant zal dragen. Natuurlijk staan in deze overeenkomst ook de verplichtingen die door de afnemer moeten worden nagekomen, vermeld. De afnemer staat tijdens het dienstenproces centraal. 1

Alumnigegevens Amsterdamse Academie d.d. 1 juni 2001


LOI © Certiked

1.3. Rendement, risico en relatie Tijdens het dienstverleningsproces draait dus alles om afnemers, geld, risico´s én zekerheidsstelling. Dit wordt in dit beroeps- en opleidingsprofiel samengevat onder de noemer ‘de drie R’s’, zijnde de afweging tussen rendement, risico én relatie. Deze drie R’s vormen tezamen de kernproblemen (critical factors / critical incidents) van het beroep. Na afweging is het noodzaak de gemaakte afspraken tussen de afnemer enerzijds en de dienstverlenende organisatie anderzijds eenduidig en waterdicht op papier vast te leggen. Dat gebeurt in contracten of polissen. Daarom is het noodzakelijk dat de financieel-zakelijk dienstverlener over juridische, (bedrijfs)economische, fiscale, bancaire en verzekeringstechnische kennis beschikt. 1.4. Brede klantendefinitie De dienstverlening binnen de financieel-zakelijke branche is gericht op afnemers die zich veelal laten onderscheiden in een drietal groepen: de particuliere en de zakelijke klant waaronder ook de vrije beroepsbeoefenaren gerekend worden. Daarbinnen zijn wederom diverse subgroepen aan te geven waarvoor in meerdere of in mindere mate maatwerk wordt ontwikkeld. Omdat de dienst speciaal is afgestemd op de vraag van de afnemer, vindt intensief contact plaats tussen dienstverlener en afnemer. Een afnemer noemen we gemakshalve een klant. Maar een klant kan tevens een opdrachtgever, financier en/of medewerker zijn. Het begrip ‘klant’ moet dus ruim worden opgevat en zal vanaf nu in dit profiel als verzamelnaam worden gebezigd. 1.5. Werkondernemend

De financieel-zakelijk dienstverlener werkt in deze branche ‘werkondernemend’ dat wil zeggen: hij is op inhoudelijk en organisatorisch niveau (mede) toeleverancier van producten en diensten die resultaatgericht aansluiten op de vraag van zowel externe als interne klanten. Binnen de financieel-zakelijke branche wordt onderscheid gemaakt in zogenoemde instroomfuncties en doorstroomfuncties. Instroomfuncties zijn functies die direct na afronding van de opleiding HOFZD (oftewel na het behalen van het bachelors) kunnen worden bekleed. Soms vindt na de opleiding een bedrijfsspecifiek opleidingstraject plaats via het zogenoemde traineeship. Veel organisaties binnen de branche kennen dit traineeship. Meestal duurt zo’n opleidingstraject één tot anderhalf jaar. Instroomfuncties hebben vaak het predikaat “junior” of het voorvoegsel “aankomend”. Na één of enkele jaren een instroomfunctie te hebben bekleed, stroomt een aantal financieel-zakelijk dienstverleners door naar managementniveau of naar expertniveau (senior, specialist of expert). Instroomfuncties Voorbeelden van instroomfuncties zijn (junior of aankomend): • financieel adviseur • consultant • (schade-)acceptant • financieel planner • hypotheekadviseur • relatiebeheerder • schadebehandelaar • pensioenadviseur • assurantiemedewerker.


LOI © Certiked

Doorstroomfuncties Voorbeelden van doorstroomfuncties zijn (senior, specialist of expert): pivate banker, die de klant (integraal) financieel-zakelijk advies verleent consultant, die de klant hoogwaardig fiscaal, juridisch en economisch advies geeft investment banker, die voor zakelijke cliënten bemiddelt - als intermediair fungeert – inzake hun vermogensbehoefte. marketingmanager productmanager beleggingsspecialist treasurer, die middelen, geldstromen en de hieraan verbonden risico’s beheert Bij de gegeven voorbeelden moet voor ogen worden gehouden dat functiebenamingen weinig zeggen over de taken die iemand uitvoert. Dezelfde functiebenamingen worden door verschillende organisaties op uiteenlopende wijze gebezigd. Ook is er een sterke tendens om werknemers een rol toe te delen in plaats van in een functie(omschrijving) aan te stellen. Rollen zijn namelijk ruimer te definiëren en maken een grotere flexibiliteit (employability) mogelijk. Het verdient aanbeveling binnen de opleidingen daar rekening mee te houden en studenten te bekwamen in uitstroomprofielen die aan rollen gekoppeld zijn zoals de consultant, de analist, de beleidsmaker, de productontwikkelaar etc. We geven ter verduidelijking voorbeelden van taken van de hierboven genoemde functies. De kernproblemen, rendement, risico en relatie, spelen binnen de genoemde taken een overheersende rol: - het voeren van commerciële gesprekken met klanten en hun wensen vertalen in een aanbod van diensten en producten; - het adviseren van klanten op diverse zakelijke en financiële terreinen, zowel over bancaire als verzekeringstechnische aangelegenheden; - het onder de aandacht brengen en verkopen van producten en diensten; - het (zelfsturend) opstellen en uitvoeren van marktbewerkingsplannen; - relatiebeheer; - plegen van acquisitie; - inspelen op kansen en bedreigingen en bewerken van de markt; - monitoren van financiële processen; - analyseren van de commerciële inbedding van de organisatie in haar omgeving; - werken met informatietechnologie en bijdragen aan de ontwikkeling daarvan (e-business en de opbouw van informatiesystemen); - het adviseren van financiële instellingen m.b.t. het gebruikt van ICT; - analyseren en adviseren van financiële instellingen op het gebied van organisatie en werkprocessen. Kwalificaties voor functies op expertniveau Aangezien de verwachting is gewettigd dat een functie op expertniveau het uitvloeisel zal zijn van een groei binnen de competentielijnen zoals deze zijn uitgezet voor het startniveau, zal hieronder alleen aparte aandacht worden geschonken aan de basiskwalificaties voor managementfuncties. Deze vereisen andersoortige kwalificaties. Basiskwalificaties voor managementfuncties In het verlengde van het startniveau liggen de zogenaamde doorstroommogelijkheden naar dat van tactisch en strategisch managementniveau. Management kan zich op drie te onderscheiden niveaus afspelen: Het operationele niveau betreft het eerstelijnsmanagement, waarbij de financieel-zakelijk dienstverlener als manager verantwoordelijk is voor de dagelijkse operaties van een afdeling of kleine unit, de implementatie van procedures, het opstellen van plannen en het nemen van beslissingen voor de korte termijn die de dagelijkse gang van zaken


LOI © Certiked

betreffen. Hij is bijvoorbeeld bevoegd om taken te delegeren. In de meeste gevallen behoort het begeleiden en trainen van teams ook tot de taken van de manager. Op tactisch niveau is de manager verantwoordelijk voor beslissingen en planning voor de langere termijn, de budgettering, de financiële resultaten en de initiëring van activiteiten. De verantwoordelijkheden strekken verder dan de dagelijkse gang van zaken, namelijk de controle op de resultaatgerichtheid en het zorgdragen voor het renderen van de organisatie. Als manager op dit niveau draagt de persoon de verantwoordelijkheid voor meerdere teams. Hij heeft een bepalende rol in het personeelsbeleid en de werving en selectie van medewerkers. Een manager op strategisch niveau draagt als general manager van een (deel van een grote) organisatie verantwoordelijkheid voor strategische planning en beleid van een organisatie of een groot deel daarvan. Hij geeft merendeels leiding aan ingewikkelde operaties, aan de vormgeving, aan besluitvorming alsook aan de uitvoering van beleid. In dit profiel is het niveau van startbekwaamheid en dat van basiskwalificaties voor managementfuncties op het operationele en tactische niveau in de geformuleerde competenties verdisconteerd. Het hogere managementniveau is te behalen na gedegen praktijkervaring, of vervolgopleidingen op HBO+ respectievelijk masters niveau. Voorbeelden van managementfuncties zijn: - projectmanager - teamleider - afdelingshoofd - directeur Voorbeelden van taakgebieden voor managers zijn: - Jaarplannen en beleidsdocumenten schrijven (rapporteren en verantwoorden); - Personeelsbeleid uitvoeren en ontwikkelen: - aannemen van personeel; - medewerkers coachen (functionerings- en beoordelingsgesprekken voeren); - teams begeleiden en ontwikkelen. - Monitoren en uitvoeren financieel beleid; - Controlefunctie op kwaliteit van de dienstverlening; - Optimaliseren van verkoopprocessen (omzet); - Stroomlijnen productieprocessen (controle op de planning en resultaten); - De organisatie strategisch positioneren in haar omgeving. Het is dus goed mogelijk dat de financieel-zakelijk dienstverlener zich ontwikkelt tot manager op strategisch niveau. Na gebleken geschiktheid ontwerpt hij de ‘harde’ kanten van zijn organisatie. Hij stuurt vervolgens de organisatie in haar geheel of dat gedeelte waarvoor hij verantwoordelijkheid draagt, in een succesvolle richting. Daarbij is hij bezig met de ‘zachte’ kant, de mens in de organisatie. De bedrijfscultuur heeft zijn volle aandacht. Hij is een voorbeeld voor collega’s en haalt ook in hen het beste naar boven. Als inspirator weet hij een goede sfeer te creëren en hij functioneert als voortrekker. Het vermogen om anderen te overtuigen is een kant die hij sterk heeft ontwikkeld. In zijn optreden naar medewerkers handelt hij vanuit een fundamenteel beroepsethisch normatief besef en functioneert dienovereenkomstig. Onderaan beginnen! Het managementniveau dat gedestilleerd is uit advertenties en functieomschrijvingen, lijkt voor net afgestudeerden (te) hoog gegrepen. Het gekristalliseerde beeld is getoetst aan de beroepspraktijk en moest – naar beneden – worden


LOI © Certiked

bijgesteld. Voor studenten is het goed te weten dat men na het afronden van de opleiding ‘onderaan’ begint, maar met een professionele ontwikkeling start. Managers verwoorden dat veel studenten een verkeerd beeld hebben over hun instroomniveau wegens zelfoverschatting die mede voortkomt uit onvoldoende (praktijk)ervaring en bedrijfsmatig inzicht. Studenten krijgen de wijze raad om naar senioren ‘te luisteren’ en hun (on)vermogen aan de bedrijfsrealiteit te toetsen. Door zich op te trekken aan senioren kunnen zij hun kennispotentieel doelgericht opbouwen en zodoende als professional werken aan een kansrijke loopbaan. Op organisatieniveau heeft een afgestudeerde alle kans zich kritisch en opbouwend te uiten en zodoende bij te dragen aan het verbeteren van bedrijfsprocessen. Hij kan daarmee zijn leidinggevende bekwaamheden ontwikkelen. Het toetsen van zijn wensen aan die van de werkelijkheid kan de student behoeden voor het te lang koesteren van hooggespannen verwachtingen. Dat laat onbetwist dat de professionele financieel-zakelijk dienstverlener de beschikking heeft over een kansrijk carrièreperspectief in een omvangrijke branche. COMPETENTIEGEBIEDEN VAN DE FINANCIEEL-ZAKELIJK DIENSTVERLENER 6.1. Het dendrogram (boomstructuur) De beschrijvingen in het beroepsprofiel zijn uitgangspunt geweest voor het construeren van competenties. Voor het vaststellen van competenties is tevens bronmateriaal gebruikt, verzameld in interviews met beroepsbeoefenaren. Voor het overzichtelijk en op samenhangende wijze presenteren van competentiegebieden is een ordeningsmodel ontworpen. Wat betreft structuur heeft het ordeningsmodel de vorm van een dendrogram: een boomstructuur, met op het hoogste niveau het beroep financieel-zakelijk dienstverlener, een niveau lager een indeling in twee organisatieprocessen (hij en wij) en die van de professionalisering (ik). Daaronder zijn in totaal zeven competentiegebieden gerangschikt. Het laagste niveau is dat van competenties: in totaal 26 (zie illustratie 1. Dendrogram, boomstructuur). Competenties zijn in dit hoofdstuk uitsluitend vermeld als trefwoorden en staan in hun geheel uitgewerkt in deel B dat ‘opleidingsprofiel’ heet. Segment 1. Werken aan de klant (hij) Competentiegebied 1. Verleent diensten De financieel-zakelijk dienstverlener werkt met vragen van klanten in de particuliere en zakelijke markt teneinde hun financiële belangen zo effectief mogelijk te behartigen. Hij analyseert hun financiële huishouding of bedrijfsvoering en ontwerpt een plan van aanpak met oplossingen die bij de klant passen. Daar waar mogelijk vrijwaart hij hen voor de (toekomstige) gevaren en risico’s, of stelt hun financiële toekomst zeker. De financieelzakelijk dienstverlener verleent dus hoogwaardige adviezen en verkoopt producten. Hij handelt vanuit een sterk beroepsethisch bewustzijn en overeenkomstig de beroepscode. Hierbij weegt hij de belangen en risico’s van de klant enerzijds en anderzijds die van zijn organisatie onderling tegen elkaar af en komt hij op zakelijk niveau tot een win-win relatie. Om dit werk consistent en goed uit te voeren doet hij aan klantenbeheer en hij stelt voor het werven van nieuwe klanten een marktbewerkingsplan op. Trefwoorden voor competenties en prestatie-indicatie zijn: 1.1.1. het adviseren; 1.1.2. het verkopen; 1.1.3. klantenbestand beheren; 1.1.4. marktbewerkingsplan opstellen. Competentiegebied 2. Nazorg en afwikkeling dienstverlening


LOI © Certiked

Het is belangrijk om de nazorg en afwikkeling goed op de dienstverlening af te stemmen. Producten moeten op maat op de klant worden toegesneden. Soms worden zij ontwikkeld of ingekocht. Het één (de klant) staat dus niet los van het ander (het product of de dienst). Na de afweging van de drie R’s wordt de klant al dan niet geaccepteerd. Na acceptatie staat het de klant vrij de overeenkomst aan te gaan. Na het aangaan van de overeenkomst moeten er allerlei administratieve handelingen worden verricht. Vanzelfsprekend worden afgewezen klanten daar waar mogelijk verder geholpen, want ook hiermee kan klantentevredenheid worden geoogst. Trefwoorden voor competenties en prestatie-indicatie zijn: ¾ 1.2.1. productenmanagement (make or buy); ¾ 1.2.2. accepteren of afwijzen; ¾ 1.2.3. administratie verzorgen. Segment 2. Werken aan de organisatie (wij) Competentiegebied 3. Werken aan de business Met werken aan de business wordt in dit profiel bedoeld dat de financieel-zakelijk dienstverlener zich vooral richt op de ‘harde’ kanten van zijn organisatie. Deze harde kant manifesteert zich in beroepsactiviteiten die producten moeten opleveren. Het gaat om het (tussentijds) monitoren van het financiële resultaat en het afrekenen op ‘winst of verlies’. Ook de factor beleid speelt hierbij een rol. Beleid moet worden gemaakt en vastgelegd in Nederlands- of Engelstalige documenten en het moet worden uitgevoerd. Er is dan sprake van een bedrijfsproces. In dit profiel wordt met het begrip bedrijfsproces verwezen naar de routing (logistiek) van producten en diensten die binnen de gestelde deadlines en mijlpalen worden opgeleverd. Deze routing verloopt via vaste patronen en heeft een cyclisch (repeterend) karakter. Hier ligt ook een sterke link naar kwaliteitsbeleid omdat deze routing continu kan worden verbeterd om de dienstverlening in al haar opzichten kwalitatief te laten verlopen. Om voor de gesignaleerde problemen nieuwe procedures of werkwijzen te bedenken werkt de financieel-zakelijk dienstverlener projectmatig. De beroepsbeoefenaar werkt hierbij samen met andere experts. Hij ontwerpt met hen oplossingen voor gesignaleerde problemen en bedenkt een unieke aanpak die moet bijdragen aan een tastbare verbetering. Het gaat bij projectmatig werken dus om een a-cyclische (eenmalige) aanpak. Trefwoorden voor competenties en prestatie-indicatie zijn: 2.3.1. monitoren financieel resultaat; 2.3.2. beleidsdocument schrijven; 2.3.3. projectmatig werken (a-cyclisch); 2.3.4. bedrijfsprocessen aansturen (cyclisch); 2.3.5. kwaliteit verbeteren; 2.3.6. werken met informatietechnologie. Competentiegebied 4. (Samen)werken met medewerkers De financieel-zakelijk dienstverlener werkt nauw samen met anderen. Hij moet hierbij initiatiefrijk en veranderingsgezind samenwerken. Met veranderingsgezind wordt onder andere bedoeld dat hij gericht is op zijn persoonlijke ontwikkeling en op die van anderen. Gezien de aard van de vrijheid waarover hij beschikt, maar ook de verantwoordelijkheid die de beroepsbeoefenaar draagt, wordt van hem verwacht dat hij over de resultaten van zijn beroepsactiviteiten rapporteert en zodoende verantwoording aflegt. Deze verantwoording geschiedt tegenover collega’s (niet-hiërarchisch), bij leidinggevende taken tegenover ondergeschikten en ten aanzien van meerderen (hiërarchisch). Rapporteren gebeurt zowel in het Nederlands als in het Engels, waarbij interculturele communicatieve eigenschappen een prominente rol kunnen spelen. Het verantwoorden op het niveau van startbekwaamheid is toegespitst op formele taken en het uitvoeren van organisatorische taken. Bij het aansturen van medewerkers is de financieel-zakelijk dienstverlener gericht op het op respectvolle wijze delegeren van werk en verantwoordelijkheid.


LOI © Certiked

Trefwoorden voor competenties en prestatie-indicatie zijn: 2.4.1. rapporteren; 2.4.2. als teamplayer functioneren; 2.4.3. coachen. Competentiegebied 5. Werken vanuit de organisatie Een organisatie is geen gesloten systeem, maar een open informatieverwerkend orgaan dat zich positioneert in haar omgeving. Omdat deze omgeving voortdurend verandert, is het noodzakelijk dat de organisatie zich voortdurend aanpast, dus leert. Externe informatie moet intern worden verwerkt en interne interpretaties moeten extern worden getoetst. Ook een sterk gevoel voor de politieke omgeving is van groot belang omdat de weten regelgeving ingrijpt in de financiële huishouding van particuliere en zakelijke klanten. Vanzelfsprekend is het hierbij van belang dat nieuwe klantengroepen worden gelokaliseerd. Andere belangrijke factoren zijn de ontwikkelingen in de markt en die van het prijspeil. De financieel-zakelijk dienstverlener moet (strategisch) beleid mee helpen opbouwen. Daarbij wordt hij geacht als ambassadeur van zijn organisatie externe relaties aan te gaan en deze te onderhouden. Trefwoorden voor competenties en prestatie-indicatie zijn: ¾ 2.5.1. inspelen op externe betrekkingen; ¾ 2.5.2. inspelen op politiek en economisch beleid; ¾ 2.5.3. inspelen op markt- en prijspeilontwikkeling; ¾ 2.5.4. ambassadeursrol vervullen. Segment 3. Werken aan mezelf (ik) Competentiegebied 6. Werken aan de eigen professionaliteit Via competentiebeheersing krijgt de afgestudeerde financieel-zakelijk dienstverlener de beschikking over bekwaamheden waarmee hij vanuit een ruim uitwaaieringsperspectief binnen de gehele branche in een breed scala aan organisaties op verschillende niveaus aan de slag kan. De keuzemogelijkheden zijn divers. Het keuzeproces is des te ingewikkelder. Het vermogen om zelf de (studie)loopbaan te plannen en vorm te geven, vereist professionaliseringscompetenties. Via professionaliseringscompetenties ontwikkelt de student reeds tijdens de opleiding zijn bekwaamheden om een (studie)loopbaanplan te ontwerpen en de geformuleerde doelen te bereiken. Hij leert plannen en organiseren ‘waar en hoe’ hij de branche wil instromen, welke rol (respectievelijk functie) hij ambieert en hoe hij zijn kansen vergroot om dat doel te behalen. In overleg met zijn (studie)loopbaanadviseur, begeleider of coach, kan hij zich onder andere op bepaalde competenties toeleggen. Trefwoorden voor competenties en prestatie-indicatie zijn: ¾ 3.1.1. persoonlijk ontwikkelingsplan aansturen; ¾ 3.1.2. reflecteren; ¾ 3.1.3. benutten van leervermogen. Competentiegebied 7. Leveren van een bijdrage aan de ontwikkeling van de beroepsgroep Een kritische succesfactor is in hoeverre de beroepsgroep het komende decennium erin zal slagen om zich met een eigen beroepsidentiteit, beroepsethiek en beroepscode in de markt te profileren. Daarom is het noodzakelijk dat de beroepsgroep zich manifesteert met een eigen specifieke deskundigheid (competenties) die een toegevoegde waarde heeft. Deze toegevoegde waarde moet voor een ieder tastbaar worden gemaakt. Anders kan het werk net zo goed door een ander worden gedaan. Door zich rond een profiel te groeperen en (gezamenlijk) toegepast onderzoek uit te voeren en zich te organiseren, kan de beroepsgroep kennis ontwikkelen. Van prominent belang is natuurlijk dat deze kennis beroepsinhoudelijk wordt overdragen via woord en geschrift, zowel in het Nederlands als in het Engels.


LOI © Certiked

Trefwoorden voor competenties en prestatie-indicatie zijn: 3.2.1. artikel schrijven; 3.2.2. presentatie verzorgen; 3.2.3. informatie verwerken. De geformuleerde competentiegebieden zijn niet specifiek voor de beroepsgroep, maar zijn daarentegen wel op een specifieke wijze voor de financieel-zakelijk dienstverlener ingevuld. Het dendrogram visualiseert tevens dat competentiegebieden te onderscheiden, maar niet te scheiden zijn. Let wel: niet álle competenties hoeven tegelijkertijd te worden gedemonstreerd. Sommige slechts op gezette tijden. Andere daarentegen continu. Het hangt er maar net vanaf welke prestatie er wordt verlangd en welk resultaat er moet worden opgeleverd. DEEL B. HET OPLEIDINGSPROFIEL UITGANGSPUNTEN EN COMPETENTIES 7.1. De beroepsontwikkeling centraal Het opleidingsprofiel is het gedeelte dat de beroepscompetenties van de financieel-zakelijk dienstverlener bevat. Het profiel is in de jij-vorm geschreven. Studenten kunnen er direct mee aan de slag. De beroepsontwikkeling van de student staat centraal. Het is zijn profiel. Omdat competenties geïntegreerde (deel-)gehelen zijn, volgt op een competentie een toelichting die geschreven is in de vorm van een uitdaging. Hierin worden belangrijke componenten van de attitude, kennis en vaardigheden benadrukt. In deze beschrijving wordt geen nieuwe informatie toegevoegd, maar hoofdzakelijk geput uit hetgeen staat beschreven in deel A: Het beroepsprofiel. 7.2. De uitgangpunten van je uitdaging Je wordt door de branche, de opleiding HOFZD en je toekomstige beroepsgenoten uitgedaagd om met dit opleidingsprofiel aan de slag te gaan. Uitgangspunten zijn: De geformuleerde beroepscompetenties doen een beroep op jouw creativiteit. In een beroepscompetentie wordt je niet precies voorgeschreven wat en hoe je iets moet doen. Een competentie plaatst je voor de uitdaging om complexe problemen in werksituaties te analyseren, een plan van aanpak te ontwerpen en resultaatgericht te handelen en de juiste kennisresources te benutten. Je bent hierbij gehouden aan het leveren van een prestatie. De wijze waarop jij je competenties vormgeeft, wordt bepaald door wie je bent. Je handelt zelfsturend, bent vrij, uniek en bent niet te imiteren. Om competentiegericht te werken en te laten zien dat je prestaties levert, zul je tijdens je beroepsactiviteiten besluiten moeten nemen. Besluiten neem je bewust of onbewust (intuïtief) maar leiden altijd tot het vooraf vastgestelde resultaat. Je vrijheid wordt dus beperkt door strikte resultaatverplichtingen, targets en verantwoordelijkheid. Je laat zien dat je competenties beheerst in (soms onverwachte) werksituaties waarin tevoren niet is geoefend. Je werkt transferabel. Met andere woorden: waar je ook te werk wordt gesteld, jij beschikt over een scala aan vaardigheden om conform het door jou verworven competentieniveau te handelen. De competenties in dit profiel zijn vastgelegd op het niveau van startbekwaam beroepsbeoefenaar. Tijdens je opleiding leer je via tussenstappen, de zogenaamde competentieniveaus, het eindniveau te halen. Dit eindniveau wordt ook wel ‘proeve van bekwaamheid’ of ‘proeve van competentiebeheersing’ genoemd. Omdat je je competentiebeheersing (in soms onverwachte werksituaties) moet demonstreren, beschik je over een zelfsturend leervermogen. Niemand hoeft je te zeggen wat je moet doen. Je bent initiatiefrijk en zoekt zelf uit hoe je effectief kunt handelen. Competenties zijn geïntegreerde handelingen van kennis, vaardigheden en attitude. Jij besluit dus zelf welke kennis, inzicht, houding en vaardigheden er gezien de werksituatie noodzakelijk zijn en verantwoordt je keuzen en reflecteert op de uitkomsten.


LOI © Certiked

Competent handelen wordt altijd gemeten aan: de al of niet effectieve wijze van communicatie met klanten (belanghebbenden, afnemers, medewerkers en eindgebruikers); het systematisch en planmatig doorlopen van een proces; het op te leveren resultaat (de tastbare uitkomst); de wijze waarop je jezelf verantwoordt en op de uitkomsten van je activiteiten reflecteert.


LOI © Certiked

Bijlage 4: Documenten Documenten die zijn bestudeerd, zijn: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Zelfevaluatie opleiding HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening Bachelor Beroepsprofiel en civiel effect van de opleiding Beroeps- en opleidingsprofiel Hoger onderwijs financiële en zakelijke dienstverlening, augustus 2001 Curriculumbeoordeling HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening, door de heer T. Tap Onderwijs- en Examenregeling opleiding HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening, tijdvak 2004/2005 Lijst met examenresultaten LOI-studenten versus landelijk gemiddelde voor enkele modulen die extern worden afgenomen Studiegids LOI Hogeschool Brief met overgangsregeling voor studenten van oude programma naar nieuwe studieprogramma per 1 december 2004 Kwaliteitshandboek LOI (versie 26 november 2003), inclusief bijlagen (organisatieschema’s, projectfasen, profiel Raad voor Kwaliteitsbevordering, externe netwerken voorzitter bestuur en business-unitmanagers, functieomschrijvingen) De begeleiding van de student binnen het afstandsonderwijs en de rol van de docent De LOI als organisatie Schematisch overzicht leerplan Studiewijzers Lesmateriaal Toetsen van kennis HBO bachelorniveau Stramien voor leerplannen Selectiecriteria auteurs, docenten, redacteurs en beoordelaars Werken met het LOI-sjabloon Kwantitatief onderzoek Campus Pro (rapport van 27 februari 2003) Draaiboek Service Calls Auteursinstructies (onder meer: aanleveren kopij, schrijven leerstof, maken open vragen, meerkeuzevragen en multimediale opdrachten, herzieningen, opbouwen examenstructuur en samenstellen instructie) Overzicht van auteurs, docenten en scriptiebegeleiders


LOI © Certiked

Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Ir. R.S. Kloosterman Dr. J.F.M. van Sonsbeeck Drs. W.J.J.C. Vercouteren


ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HBO Financiële en Zakelijke Dienstverlening LOI Hogeschool. CROHO registratie 34414

Recommend Documents