LOI © Certiked
ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van
HBO Informatica LOI Hogeschool CROHO registratie 34479 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003, 30 september 2004 en 7 december 2004
Inhoud van het verslag Identificatie................................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................3 Bevindingen ..............................................................................................................................................4 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam ....................................................................................................23 Bijlage 2: Programma..............................................................................................................................24 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ............................................................................................27 Bijlage 4: Documenten ............................................................................................................................35 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................36
De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze,
E. Hillebrink Certiked 3 februari 2005
Pagina 1 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Identificatie LOI Hogeschool Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Telefoon 071 54 51 258 Website: www.loi.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: mr. M.J. Kuipers Kwaliteitscoördinator: T.F. Steffens
Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • LOI Hogeschool • HBO-opleiding Informatica • Deeltijd • Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs) Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt.
Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: ing. C.R. van Wieringen Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid)
Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding. Deze zelfevaluatie alsmede de bijlagen daarbij bleek een goede basis voor de visitatie. De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 11 december 2003 en op 30 september 2004 en 7 december 2004 hebben de tweede en derde visitatiedag plaatsgevonden. Het conceptrapport is op 14 december 2004 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 17 december zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot het onderhavige definitieve rapport. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle het karakter van kennismaking, voorlichting en planning.
Pagina 2 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Managementsamenvatting Op 11 december 2003, 30 september 2004 en 7 december 2004 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij opleiding HBO Informatica van de LOI Hogeschool. De doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op een uiteenlopend gebied, waaronder economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook postHBO-opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim 20.000 studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de gewone post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten De opleiding HBO Informatica Software Engineer is in 2000 van start gegaan. Met ingang van september 2004 is de opleiding volledig aangepast. Het doel daarvan is geweest de opleiding in overeenstemming te brengen met een reeks van ontwikkelingen in het beroepenveld van de informaticus en ontwikkelingen op het gebied van de externe examinering bij EXIN, het landelijk instituut voor examens op het gebied van informatica. De studenten die zich sedert 2000 volgens het oude programma hebben ingeschreven, krijgen de gelegenheid in het nieuwe programma van september 2004 in te stromen. De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld dat de onderwerpen van het NVAO beoordelingskader Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten voldoende zijn. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding HBO Informatica van de LOI Hogeschool het geheel van het NVAO Beoordelingskader adequaat afdekt.
Pagina 3 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven.
Pagina 4 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Onderwerp: doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
• •
•
De eindkwalificaties van de opleiding HBO Informatica zijn gebaseerd op het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I van het HBO-I platform. Dat profiel dateert uit 2000 en is opgesteld door de samenwerkende HBO-opleidingen Informatica in Nederland. Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I omvat zowel algemene beroepscompetenties waarover iedere beginnend beroepsbeoefenaar in de informatica moet beschikken alsook beroepsspecifieke competenties voor de informaticus. De eindkwalificaties van de opleiding zijn daarnaast als tweede gerelateerd aan de omschrijvingen uit het standaardwerk Taken, Functies, Rollen en Competenties in de Informatica, samengesteld door een werkgroep van de NGI (Nederlands Genootschap voor Informatica), de beroepsvereniging van informatici in Nederland. Als derde haken de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de beroepscompetenties van de EUCIP (European Certification of Informatics Professionals), een Europese overkoepelende vereniging van informatici. Ten vierde zijn voor de eindkwalificaties de exameneisen van EXIN bepalend, het landelijk instituut voor examens in de informatica. In de bijstelling van deze examens van begin 2004 is de invloed van Frameworks herkenbaar, een overzicht van beroepskwalificaties uit 2001. De opleiding heeft de verschillende domeinspecifieke kaders genomen om op basis daarvan de eindkwalificaties van de opleiding vast te stellen. Voor elk van de kaders geldt dat deze door het relevante beroepenveld zijn gevalideerd. In elk van de kaders is de invloed van het beroepenveld herkenbaar aanwezig. De genoemde kaders vertonen een grote mate van overeenkomst. Omwille van de overzichtelijkheid wordt hier verder het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I als bepalend domeinspecifiek kader genomen. In de beroeps- en opleidingscompetenties van het HBO-I platform zijn de andere kaders in voldoende mate opgenomen. Het HBO-I platform maakt een onderscheid tussen 10 algemene beroepscompetenties en 12 beroepsspecifieke beroepscompetenties voor de informaticus. Deze competenties zijn gedetailleerd en verder onderverdeeld naar opleidingscompetenties. De algemene beroepscompetenties zijn: Betrekken van de context bij het advies, Flexibele opstelling bij samenwerken, Belangen van verschillende partijen meewegen, Functioneren in multidisciplinaire en internationale omgeving, Reflecteren op eigen gedrag, Effectief communiceren, Juiste beroepshouding, gericht op kwaliteit, dienstverlening en prestaties, Omgaan met ethische aspecten en Kennis up-to-date houden, uitbreiden en uitdragen en een lerende houding hebben. De beroepsspecifieke competenties zijn samengevat: Procesanalyse samen met domeindeskundigen uitvoeren, van daaruit een informatiesysteem, softwaresysteem of computersysteem specificeren en tot de inzet daarvan komen, daarbij methoden en technieken toepassend in een multidisciplinaire omgeving, Specificeren van processen en vertalen naar specificaties van informatiesystemen, Ontwerpen, bouwen en implementeren van informatiesystemen en softwaresystemen van een grote complexiteit, Beheer en onderhoud van informatiesystemen uitvoeren en daarin functioneren en Beoordelen haalbaarheid van plannen in juridisch, financieel, cultureel en organisatorisch opzicht. In deze opsomming komen de drie fasen in
Pagina 5 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
de levenscyclus van een informatie-, software- en computersysteem tot uitdrukking, te weten Beleid en innovatie, Ontwikkeling en invoering en Exploitatie en beheer. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eindkwalificaties van de opleiding als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de eindkwalificaties gebaseerd zijn op relevante externe kaders met voldoende inbreng van het beroepenveld en dat de eindkwalificaties volledig zijn.
Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
•
De kennis en inzicht van de beginnend beroepsbeoefenaar komen tot uitdrukking in de genoemde beroepsspecifieke competenties van het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I. Ze bestrijken de levenscyclus van informatiesystemen, softwaresystemen of computersystemen. Alle bij de beroepsuitoefening relevante kennisdomeinen komen aan bod. De diepgang waarmee de beroepsspecifieke competenties moeten worden beheerst door de beginnend beroepsbeoefenaar getuigt van een voldoende beheersing van en inzicht in de verschillende kennisdomeinen. Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I geeft bij veel van de kennis- en inzichtcomponenten aan in welke mate de afgestudeerde deze moet kunnen toepassen. Dat geldt met name voor Procesanalyse uit kunnen voeren en systemen van daaruit weten te specificeren en in te zetten, Ontwerpen, bouwen en implementeren van informatiesystemen, softwaresystemen of computersystemen en het Beheer en onderhoud van informatiesystemen kunnen uitvoeren. Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I specificeert in de algemene beroepscompetenties de mate van oordeelsvorming door de beginnend beroepsbeoefenaar. Het gaat onder andere om het Betrekken van de context bij het advies, Meewegen van belangen van verschillende partijen, Functioneren in een multidisciplinaire en internationale omgeving, Juiste beroepshouding hebben, gericht op kwaliteit, dienstverlening en prestaties en Omgaan met ethische aspecten. Dat houdt in dat de afgestudeerde in voldoende mate in staat is om bij zijn werkzaamheden verschillende aspecten te betrekken bij het vormen van een oordeel. Over de sociale en communicatieve vaardigheden zegt het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel dat de afgestudeerde in staat moet zijn tot het Effectief kunnen communiceren op diverse manieren in verschillende geledingen en een Flexibele opstelling bij het samenwerken aan de dag moet kunnen leggen. In het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I wordt aangegeven dat de afgestudeerde in staat moet zijn te Reflecteren op zijn eigen gedrag en over een Lerende houding moet beschikken.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de vijf Dublin Descriptoren voor de HBO-bachelor op adequate wijze aan de orde komen in de eindkwalificaties van de opleiding.
Pagina 6 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
•
•
•
Het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I is door representatieve vertegenwoordigers van het beroepenveld gevalideerd. De andere kaders die de opleiding als uitgangspunt heeft genomen voor de eindkwalificaties zijn ook in voldoende mate door het beroepenveld gevalideerd. De opleiding heeft uit de verschillende functies die voor de beginnend beroepsbeoefenaar zijn beschreven een bepalend en het meest brede functieprofiel als uitgangspunt voor de eindkwalificaties van de opleiding genomen. Dit functieprofiel is dat van de Applicatieontwerper. Onder dit functieprofiel bevindt zich een reeks van specifieke functies. De Applicatieontwerper draagt zorg voor achtereenvolgens het technisch ontwerp, het ontwerp van de applicatiearchitectuur, de programmering en de programma- en systeemtesten van applicaties. De applicatieontwerper zorgt zowel voor het ontwerp van informatiesystemen als voor het programmeren van het systeem zelf alsook voor het onderhoud daarvan. De opleiding heeft in de titel van de opleiding aan de term Informatica de term Software Engineer toegevoegd. Deze toevoeging is specifiek bedoeld om uitdrukking te geven aan het feit dat het in dit beroep om ingenieurscompetenties als systematisch ontwerpen, bouwen, implementeren en beheren van applicaties, systemen of delen van systemen gaat. Het functieprofiel waartoe de opleiding aangeeft op te leiden is voldoende diepgaand in termen van de benodigde kennis, inzicht en de toepassing daarvan in complexe situaties om het niveau van HBObachelor te rechtvaardigen. De mate waarin de afgestudeerde over deze kwalificaties moet beschikken zijn die van een beginnend beroepsbeoefenaar. De opleiding heeft dat als dusdanig gespecificeerd.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepenveld en dat zij zich richten op de beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau.
Beoordeling van het onderwerp “Doelstellingen” Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen als voldoende. De opleiding is geënt op eindkwalificaties die aansluiten bij de eisen van het vak, de beroepspraktijk en het bachelorniveau.
Pagina 7 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Onderwerp: programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
• • • •
•
•
•
De opleiding bestaat uit elf modulen die aansluiten op de externe examens van EXIN in het kader van de I-tracks. Deze modulen beslaan in totaal 47 ECTS, waarvan 22 ECTS in de propedeuse en 25 ECTS in de hoofdfase. Deze modulen geven een overzicht van aspecten van de informatica, onder meer hardware, IT management, databases, netwerken en beveiliging. Relevante modulen voor de afgestudeerde informaticus zijn Kennis- en informatiemanagement (propedeuse, 14 ECTS), Projectmanagement IT (hoofdfase, 12 ECTS), Informatieanalyse en modellering (hoofdfase, 10 ECTS), Inleiding in het programmeren (hoofdfase, 8 ECTS) en Objectgeoriënteerd programmeren (hoofdfase, 10 ECTS). De laatste modulen Inleiding in het programmeren en Objectgeoriënteerd programmeren sluiten nauw aan bij de HP-lijn van het AMBIexamen van EXIN en leiden op tot inzicht en vaardigheid in gestructureerd programmeren. Andere modulen zijn Software Engineering (hoofdfase, 6 ECTS) en Application Development 1, 2 en 3 (hoofdfase, samen 27 ECTS). De modulen Application Development leiden op tot het niveau van Microsoft Certified Application Developer. In de hoofdfase komen aan de orde Praktijkopdrachten Informatica algemeen (hoofdfase, 2 ECTS) en Praktijkopdrachten Software Engineering (hoofdfase, 5 ECTS). Daarin wordt in de vorm van casuïstiek inzicht en vaardigheden aangeboden en getoetst. Alle auteurs van lesmateriaal en docenten zijn extern. Bijna allen zijn werkzaam binnen hun vakgebied naast hun docent- of auteurschap bij de opleiding. Veel docenten en auteurs leveren commentaar op aspecten van de opleiding, zoals actualiteit en relatie met de beroepspraktijk. Bij het lesmateriaal dat de auteur schrijft, is de praktijkgerichtheid een toetsingscriterium. Dat criterium komt onder meer tot uitdrukking in de mate waarin en de wijze waarop casussen zijn beschreven. Het lesmateriaal wordt door een beoordelaar gecontroleerd op de theoretische en praktische vakinhoud en actualiteit. De opleiding werkt met vakdeskundigen en marktverkenners. Deze externe medewerkers nemen ontwikkelingen op het vakgebied waar en beoordelen deze ontwikkelingen. Ze kijken naar de actualiteit van de opleiding, ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting bij de beroepspraktijk. Ze brengen hun bevindingen ter kennis aan de studieleiding van de opleiding. Deze besluit in voorkomende gevallen tot aanpassing van de opleiding. De opleiding is met ingang van september 2004 geheel vernieuwd en sluit aan bij de meest recente ontwikkelingen in het vakgebied en bij de recente specificaties van de externe examens van EXIN. De opleiding sluit op die wijze goed aan bij de actualiteit en volgt deze ook goed. Het lesmateriaal is voldoende actueel. De internationale component is in deze opleiding aanwezig doordat de inhoud van de modulen internationaal is. Dat betekent dat de theoretische grondslagen van de modulen en de praktische uitwerking daarvan niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland valide en toepasbaar zijn.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam:
Pagina 8 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat het programma gebruik maakt van theoretisch voldoende lesmateriaal, dat actueel is en in voldoende mate aansluit bij de beroepspraktijk.
Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
• •
• •
•
•
De modulen Kennis- en informatiemanagement (propedeuse, 14 ECTS), Informatieanalyse en modellering (hoofdfase, 10 ECTS), Java programmeren (hoofdfase, 6 ECTS), Inleiding in het programmeren (hoofdfase, 8 ECTS), Objectgeoriënteerd programmeren (hoofdfase, 10 ECTS) en Application Development 1, 2 en 3 (hoofdfase, 27 ECTS) komen in voldoende mate tegemoet aan de competenties Procesanalyse uitvoeren met specificatie en inzet van systemen en toepassen van methoden en technieken, Specificeren van systemen, Ontwerpen, bouwen en implementeren van systemen en Beoordelen van haalbaarheid vanuit verschillende invalshoeken. In de modulen Projectmanagement IT en Software Engineering komt aan de orde Ontwerpen, bouwen en implementeren van systemen en Beoordelen van haalbaarheid vanuit verschillende invalshoeken. In de Praktijkopdrachten Informatica algemeen (hoofdfase, 2 ECTS) en in de Praktijkopdrachten Software Engineering (hoofdfase, 5 ECTS) wordt ook aandacht geschonken aan de competentie Beheer en onderhoud van systemen uitvoeren. Het niveau daarvan is bij nadere bestudering van de opdrachten voldoende gebleken. De modulen die ingaan op de verschillende Foundations zowel in de propedeuse als in de hoofdfase dragen lesstof aan op inleidend niveau voor de verschillende competenties. De algemene competenties Betrekken van de context bij het advies, Belangen van verschillende partijen meewegen, Juiste beroepshouding, gericht op kwaliteit, dienstverlening en prestaties, Functioneren in multidisciplinaire en internationale omgeving en Omgaan met ethische aspecten worden inhoud gegeven in de Praktijkopdrachten Informatica algemeen (hoofdfase, 2 ECTS) en Praktijkopdrachten Software Engineering (hoofdfase, 5 ECTS). De in deze praktijkopdrachten opgenomen casuïstiek is bedoeld om de lesstof van de module op een hoger plan te brengen en verschillende elementen uit de modulen te integreren. De competenties Effectief communiceren en Flexibele opstelling bij samenwerken komen voldoende tot uitdrukking in de modulen Communicatie en maatschappelijke vorming (propedeuse, 6 ECTS), Professional communication advanced (hoofdfase, 4 ECTS), de stage en afstudeeropdracht. Bij de afstudeeropdracht wordt gevraagd een betoog op het gevraagde niveau op schrift te stellen en ook om het afstudeerwerk mondeling te verdedigen. De competenties Reflecteren op eigen gedrag en Kennis up-to-date houden, uitbreiden en uitdragen en een lerende houding hebben komen aan bod in het principe van het afstandsonderwijs, waarin veel van de studenten wordt gevraagd op het gebied van zelfsturing.
Pagina 9 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat het curriculum voldoende getuigt van het HBO-bachelorniveau en van de mate waarin de competenties uit het Beroeps- en Opleidingsprofiel in het curriculum worden weerspiegeld.
Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
• • • •
Het programma bestaat uit een propedeutisch jaar en een hoofdfase. De propedeuse heeft een breed en oriënterend karakter. Relevant zijn in de propedeuse onder meer de modulen Kennis- en informatiemanagement (14 ECTS), Communicatie en maatschappelijke vorming (6 ECTS), Information systems foundation (5 ECTS) en Infrastructure management foundation (4 ECTS). Deze modulen geven op inleidend niveau een beeld van de verschillende onderwerpen die in de opleiding aan de orde komen. De hoofdfase omvat modulen met kennis op het vakgebied van de informatica inzake het ontwerp, de ontwikkeling, de bouw en het beheer van informatiesystemen. Alle relevante onderwerpen worden behandeld. De leerstof in de hoofdfase wordt op een hoger niveau van complexiteit gebracht door de praktijkopdrachten die in de hoofdfase worden aangeboden. De opleiding laat een geleidelijke opbouw van complexiteit zien, waarbij onderwerpen meerdere malen, in de propedeuse en in de hoofdfase, en dan op verschillende niveaus aan de orde komen. Bij de afstudeeropdracht wordt van de studenten gevraagd tot een complexere behandeling en toepassing van de leerstof te komen. In de afstudeeropdracht is er sprake van een integrerende benadering en de behandeling van een onderwerp aan de hand van een probleemstelling.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de samenhang in het curriculum als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de propedeuse een duidelijk beeld van de opleiding oproept, dat de samenhang van de algemene en vakspecifieke modulen voldoende is en dat er sprake is van een oplopende mate van complexiteit.
Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
In de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding zijn helder en concreet opgesomd de eindtermen van de modulen waaruit de opleiding bestaat. De termijn voor het inzenden van de correctie van inzendopgaven wordt bewaakt. De interne norm voor het inzenden is 2 tot 3 dagen per e-mail en 5 dagen per post. Deze norm worden overigens niet naar buiten gebracht. Er komen geen klachten binnen van studenten over de inzendtermijnen.
Pagina 10 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
• • •
Er is een termijn gesteld door de opleiding waarbinnen de examenuitslag bij de studenten moet zijn. Deze termijn is maximaal 3 maanden. Gewoonlijk gebeurt het sneller: om en nabij 6 weken. Studenten zijn in de gelegenheid om vooraf aan een hoofdstuk van een module een assessment via Campus Pro te doorlopen. Als de uitslag van het assessment meer dan 85% goed is, krijgt de student het advies het hoofdstuk over te slaan. Het aantal examenmomenten per module loopt uiteen van minimaal twee keer per jaar tot, voor wat betreft externe examens, dagelijks.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende.
Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • •
Studenten met HAVO, VWO en MBO-4 worden tot de opleiding toegelaten. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn en relevante kennis en/of ervaring hebben opgedaan, worden ook tot de opleiding toegelaten. De opleiding beziet middels de toetsingcommissie of de kennis en ervaring voldoende zijn om toegelaten te worden. Bij de toelating kijkt de opleiding wel of de student in een relevante werkomgeving werkzaam is. Het niet aanwezig zijn daarvan leidt niet tot een negatief advies bij het begin van de opleiding. Mogelijke vrijstellingen op grond van EVC’s (extern verworven credits) staan in de studiegids van de opleiding aangegeven. De toetsingscommissie verleent deze vrijstelling na bestudering van het verzoek daartoe. De propedeuse van de opleiding is voldoende breed en oriënterend dat de instromende student met de genoemde instroomkwalificaties de aansluiting met dit programma kan maken.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende.
Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
De omvang van het curriculum bedraagt in totaal 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en 180 ECTS voor de hoofdfase. Het gemiddelde aantal studie-uren bedraagt 15 tot 20 per week.
Pagina 11 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
•
Dat in het aantal studie-uren van 15 tot 20 per week toch de beoogde 240 ECTS kunnen worden gerealiseerd, hangt samen met het concurrency-beginsel. Dat wil zeggen dat de student, die aan deze opleiding studeert, werkzaam is in een werkomgeving waar hij of zij de opgedane kennis kan toepassen. Hierdoor kunnen de studie-uren tot het aangegeven aantal beperkt blijven.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende.
Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: •
• • • • •
Het didactisch concept is geënt op het afstandsonderwijs. Dat houdt in dat de opleiding veel aandacht besteedt aan de didactisering van het lesmateriaal en de opgaven die de studenten als huiswerk inzenden. Het lesmateriaal geeft niet alleen de vakinhoud maar ook de uitleg over de toepassing daarvan, zodat de student zich de lesstof eigen kan maken. In het lesmateriaal zijn na elke les opgaven opgenomen die de studenten kunnen gebruiken om zelf hun vorderingen te toetsen. Ook zijn inzendopgaven opgenomen die door de docent kunnen worden gecorrigeerd. Het lesmateriaal dat de auteur schrijft, wordt voorafgegaan door een proefhoofdstuk. Dat wordt gecontroleerd door een redacteur op taalkundige aspecten en didactiek. De opleiding beschikt over een uitgebreid en uitgewerkt arsenaal aan instructies die aan auteurs worden overlegd om lesmateriaal te schrijven. Deze instructies vormen de didactische basis voor het schrijven van lesmateriaal. De opleiding heeft voldoende mechanismen om te bewaken dat de auteurs zich aan de instructies houden. De opleiding houdt dat bij via beoordelaars en redacteurs. De docenten werken voor hun correctiewerk met model-uitwerkingen. De kwaliteit van het correctiewerk door docenten wordt steekproefsgewijze bekeken door een beoordelaar. Als dat werk onvoldoende blijkt te zijn, neemt de afdeling Organisatie Opleidingen contact op met de docent om tot verbetering te komen.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de mate waarin het afstandsconcept is toegepast op het curriculum. De lesmaterialen zijn goed gedidactiseerd. Daarbinnen is er een voldoende afwisseling van werkvormen (lesmateriaal met verschillende typen van vraagstellingen, verschillende opdrachtvormen). Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.
Pagina 12 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: •
•
• • •
De modulen die behoren tot de serie van foundations-modulen die in de propedeuse (vijf modulen met in totaal 22 ECTS) en de hoofdfase (zes modulen met in totaal 25 ECTS) zijn opgenomen, worden door de externe examens van EXIN afgesloten. Het niveau van deze examens bevindt zich niet op HBO-bachelorniveau maar op MBO- of MBO-plusniveau. Andere modulen die ook via extern gelegitimeerde examens getoetst, zijn Projectmanagement IT, Informatieanalyse en modellering, Inleiding in het programmeren, Objectgeoriënteerd programmeren, Windows en Application Development 1, 2 en 3. De eerste drie worden ook door EXIN geëxamineerd en de laatste door Microsoft. Het gaat hierbij om in totaal 75 ECTS. Daarnaast wordt Inleiding statistiek (10 ECTS) in de propedeuse ook extern getoetst, omdat het om een MBA-examen gaat. Dat houdt in dat 132 ECTS van de in totaal 240 ECTS, zijnde iets meer dan 50% van de opleiding extern geëxamineerd worden. Het niveau van deze examens, uitgezonderd de foundations-examens, is voldoende. De interne examens zijn voldoende. De praktijkopdrachten zijn van hoog niveau en bieden een belangrijke bijdrage aan de complexiteit en integratie van lesstof. De in de praktijkopdrachten opgenomen casuïstiek wordt apart via een intern examen door de opleiding getoetst. De eisen die aan de afstudeeropdracht worden gesteld in termen van probleemstelling, analyse, onderzoek, reflectie op het resultaat en conclusies, worden in de afstudeeropdrachten in voldoende mate weerspiegeld. Wel stelt Certiked dat, in gesprekken met docenten die optreden als afstudeerbegeleider, er een verschillende opvatting lijkt te heersen over de mate van betrokkenheid bij het afstuderen.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat alle extern gelegitimeerde examens, met het toevoegen van de verzwarende casuïstiek, aan de maat zijn.
Beoordeling van het onderwerp “Programma” De opleiding heeft een voldoende adequaat programma opgesteld. Het visitatieteam heeft overwogen dat het niveau van het programma, de mate waarin de externe algemene en domeinspecifieke kaders en dan met name het Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I in het programma doorgevoerd is en de mate waarin de toetsing zich op het juiste niveau bevindt, voldoende duidelijk naar voren komen in het programma.
Pagina 13 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Onderwerp: inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
• • • •
• •
De (externe) medewerkers die met het onderwijs belast zijn, hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, examinator, scriptiebegeleider, vakdeskundige en marktverkenner. De auteur stelt het lesmateriaal samen op grond van auteursinstructies. De beoordelaar kijkt het werk van de auteur na op vakinhoud en didactiek. De redacteur kijkt het lesmateriaal na op schrijfstijl en didactiek. De docent begeleidt de student, wanneer deze bezig is in het leerproces. De examinator kijkt de examens van de student na. De scriptiebegeleider ondersteunt de student bij het schrijven van zijn afstudeerscriptie. De vakdeskundigen en marktverkenners gaan namens de instelling na of de inhoud conform de ontwikkelingen op het vakgebied en beroepenveld is. Alle personen die één of meer functies in het geven van onderwijs hebben, zijn opgenomen in de Externe Relatie Database (ERD) van de opleiding. In de selectiecriteria voor auteurs, docenten, beoordelaars en redacteurs zijn de eisen ten aanzien van ervaring in de beroepspraktijk expliciet opgenomen. Additionele eisen over de beroepservaring van examinatoren, scriptiebegeleiders, vakdeskundigen en marktverkenners heeft het visitatieteam niet aangetroffen. De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken van een opdracht om onderwijs te verzorgen, volgt een controle van het c.v. op onder meer praktijkervaring. Ook voert de projectleider of business-unitmanager een gesprek met de sollicitant. Ook in dat gesprek is de praktijkervaring één van de toetsingscriteria. Relevante opmerkingen in termen van sterke en zwakke kanten over een persoon die optreedt in één van de functies worden opgenomen in de ERD. In de c.v’s van auteurs en docenten blijkt het aspect van beroepservaring in voldoende mate.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eisen HBO ten aanzien van het personeel als voldoende.
Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
Op basis van de ERD beschikt de opleiding over een overzicht van alle personen die geschikt zijn voor één of meer van de functies voor het geven van onderwijs. Als een opdracht voor een bepaalde functie open staat, raadplegen de projectleiders en businessunitmanagers van de opleiding de ERD om een kandidaat te vinden. De opmerkingen in de ERD geven een aanwijzing bij de keuze. Aan het ontwikkelen van lesmateriaal gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. In de eerste fase, die van de projectopzet, staan onder andere de afspraken rond de
Pagina 14 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
• •
beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. De planning en de realisatie van de werkzaamheden van docenten en examinatoren zijn de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en het Examenbureau. Zij zien erop toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk en examenopgaven in acht genomen worden. Bij uitval van een docent als gevolg van ziekte of anderszins wordt dat gesignaleerd en wordt een andere docent ingezet.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwantitatieve inzet van personeel als zijnde voldoende. Het visitatieteam komt tot dat oordeel na het inzien van de procedures rond planning en inzet van personeel en de effectuering van deze procedures.
Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
• •
De personen die een functie ambiëren als onderwijsgevende worden zowel bij hun aanmelding als bij verstrekking van een opdracht gecontroleerd op hun theoretische en vakinhoudelijke kennis en ervaring en op hun didactische vaardigheden. Zij schrijven een proefhoofdstuk ingeval zij optreden als auteur, dat de beoordelaar nakijkt op vakinhoud en dat de redacteur nakijkt op didactiek. Ten aanzien van de organisatorische vaardigheden van onderwijsgevenden ligt de controle bij de afdeling Organisatie Opleidingen. In afstandsonderwijs is het volgens planning insturen van de correctie van huiswerkopdrachten van studenten van belang. De afdeling houdt bij of docenten dat binnen de gestelde tijd doen en maant hen, als zij over de normtijd heen gaan. Opmerkingen over regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd worden in de ERD vastgelegd. Een zelfde vorm van signalering van normtijden wordt gehanteerd door het Examenbureau. Ingeval van examens kijken twee examinatoren het werk van de student na en ook nog een derde, als de eerste twee een significant verschil hebben. Ook in dit geval worden overschrijdingen gesignaleerd en worden examinatoren gemaand. De c.v.’s van docenten en auteurs tonen een voldoende vakinhoudelijke en didactische ondergrond van hen aan. De studenten worden in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over de inhoud van de lessen en over de correctie van hun antwoorden door de docenten. Opmerkingen over auteurs en docenten worden opgenomen in de ERD. De opleiding onderneemt in voorkomende gevallen actie.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwaliteit van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat met name de c.v.’s van de docenten blijk geven van een voldoende vakinhoudelijke en didactische kennis en vaardigheden.
Beoordeling van het onderwerp “Inzet van personeel”
Pagina 15 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als voldoende. De opleiding stelt de relevante eisen aan docenten en auteurs en ziet op de naleving daarvan toe.
Pagina 16 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Onderwerp: voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
Voor het afstandsonderwijs beschikt de instelling over een voldoende capaciteit om de postale verzending te beheersen. Daarnaast stelt de instelling een digitale leeromgeving ter beschikking aan de studenten in de vorm van LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt faciliteiten voor het inzenden van huiswerk, interactie met docenten en terugkrijgen van de (gemotiveerde) correcties op hun huiswerk. Telefonisch contact van studenten met de instelling vindt plaats door het customer contact center van de instelling. Deze afdeling is specifiek voor deze activiteit gecertificeerd.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De mogelijkheden die de studenten geboden worden om de studie met behulp van elektronische leermiddelen uit te voeren, zijn bij de tijd en leveren meerwaarde in het realiseren van de studie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de voorzieningen als goed.
Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
• •
Het beleid van de opleiding is gestoeld op de overweging dat studenten die voor afstandsonderwijs kiezen, zelfstandig hun studie willen doorlopen. Anderzijds wil de opleiding studenten behulpzaam zijn bij hun studie. Daar hoort bij het bieden van momenten waarop de student over het onderwerp van zijn studie kan overleggen met docenten en medestudenten. De vormen van studiebegeleiding zijn onder meer begeleiding door de docent bij het corrigeren van huiswerk, aangeven van welke antwoorden fout zijn en waarom, persoonlijk contact met docent tijdens de mondelinge lessen, assessment van kennis en ervaring door student zelf, op basis waarvan deze sommige stukken in de leerstof kan overslaan, mogelijkheid tot contact met medestudenten via Campus Pro en begeleiding tijdens en voor een stage of praktijkopdracht. Klachten van studenten over examens komen bij de examencommissie, die kan besluiten tot aanpassing van de gewraakte opgaven. De inhoud van de examens worden geëvalueerd op grond van opmerkingen van de examinatoren. De instelling heeft de volgende mechanismen om studenten bij achterblijvende resultaten daarop te attenderen: De digitale leeromgeving Campus Pro geeft studenten een signaal, wanneer ze niet tijdig hun huiswerk inzenden. Dit geldt alleen als studenten gebruik maken van Campus Pro. Dat is een toenemend aantal (minstens 70%). De instelling voert zogenaamde service calls uit naar studenten. Deze service calls vinden met een frequentie van tussen 3 en 6 maanden plaats.
Pagina 17 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
De docent kan de studievoortgang van de student in Campus Pro bekijken en desgewenst met de student over de voortgang communiceren. De instelling heeft het voornemen in 2004 een enquête uit te voeren onder studenten die dreigen uit te vallen. Dit voornemen is opgenomen in een actieplan.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding als voldoende.
Beoordeling van het onderwerp “Voorzieningen” Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen als voldoende. De overwegingen zijn dat de materiële voorzieningen goed zijn en dat de opleiding voldoende rekening houdt met de kenmerken van de studenten in termen van hun zelfstandigheid en hun beperkte behoefte aan begeleiding.
Pagina 18 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Onderwerp: interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
•
De instelling is ISO 9001-gecertificeerd ten aanzien de bedrijfsprocessen die te maken hebben met het concipiëren en ontwikkelen van opleidingen en examens voor afstandsonderwijs. De relevante procedures en werkwijze instelling zijn in een kwaliteitshandboek beschreven. De opleiding kent een onafhankelijke Raad voor de Kwaliteitsbevordering die toeziet op de totstandkoming en naleving van het kwaliteitssysteem. De kwaliteit wordt op twee niveaus bewaakt, te weten enerzijds de kwaliteit van het (primaire) proces en anderzijds de kwaliteit van de producten. De streefdoelen voor de proceskwaliteit zijn ontleend aan de ISO 9001-normen. Centraal staan begrippen als kwaliteit, continuïteit, helderheid en eenvormigheid van de procedures. Het evalueren van de mate waaraan aan de normen wordt voldaan geschiedt op grond van periodieke audits. Deze vinden eenmaal per jaar plaats. De streefdoelen voor de productkwaliteit zijn integraal ontleend aan het beoordelingskader van de NVAO. De vier stappen in het proces om na te gaan of aan deze streefdoelen wordt voldaan, zijn de zelfevaluatie door de instelling, de visitatie door de VBI, beraadslaging over de visitatie en de reactie van de instelling door de Raad voor de Kwaliteitsbevordering en de rapportage aan de NVAO. Zowel de streefdoelen als de evaluatie daarvan komen tot stand binnen het raamwerk van de accreditatie conform de kaders van de NVAO.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het formuleren van doelstellingen en het evalueren vindt plaats onder diverse stakeholders. Sterk vindt het visitatieteam de positie van de Raad voor de Kwaliteitsbevordering, die een zwaarwichtig stempel drukt op het goed functioneren van de kwaliteitssystematieken van de hogeschool. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de interne kwaliteitszorg als goed.
Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
•
De procedures van het kwaliteitssysteem worden getoetst in het kader van het door de instelling opgestelde vierluiktraject. Het gaat daarbij achtereenvolgens om de projectopzet, de projectuitvoering, de evaluatie van herzieningen en nieuwe projecten en de permanente evaluatie. Binnen de instelling zijn vormen van overleg op verschillende niveaus. Deze overleggen zijn ervoor bedoeld om de activiteiten binnen het vierluiktraject te bewaken en bij te sturen, waar dat nodig is. Naast het overleg zijn binnen de fasen van het vierluiktraject mijlpalen casu quo producten gedefinieerd. Dat zijn concrete activiteiten binnen een fase, waarvoor doel en inhoud zijn geformuleerd.
Het evaluatie-instrumentarium bestaat uit:
Pagina 19 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
De verschillende netwerken waarin de voorzitter bestuur en de businessunitmanagers deelnemen; input uit deze netwerken levert informatie op voor de bijsturing van de producten van de instelling. Informatievoorziening via vakdeskundigen en marktverkenners; zij leveren informatie aan over actuele en relevante ontwikkelingen op het betreffende vakgebied. Signalen van klanten en docenten; opmerkingen van klanten die bijvoorbeeld via het customer contact center binnenkomen worden verder geleid en kunnen aanleiding zijn voor bijsturing. Enquêtes onder studenten; was de participatie voorheen beperkt, sedert de enquêtes via internet worden afgenomen is de deelname gestegen naar ongeveer 50%; de reacties van de klanten zijn input voor de bijstelling van de producten. Ondervragen van studenten op periodieke basis via service calls; deze vinden eens in de 3 tot 6 maanden plaats. Paneldiscussies met studenten en alumni over hun ervaringen. De evaluaties leiden tot verbeteringen, met name op het gebied van de inhoud en actualisering van de opleiding, de begeleiding van de studenten en de informatievoorziening over de examinering.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Vanwege de sterk aanwezige link tussen doelen stellen, evalueren en vervolgens verbeteren, beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.
Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld; bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • • •
Het betrekken van de verschillende belanghebbenden (stakeholders) bij de processen en producten van de instelling geschiedt op een gestructureerde wijze en conform het kwaliteitssysteem. De medewerkers van de opleiding zijn betrokken via de overlegsituaties en waarin medewerkers zich kunnen uitspreken over het verloop van projecten in het kader van het vierluiktraject. De netwerken van de voorzitter van het bestuur en de business-unitmanagers bieden een waarborg dat het beroepenveld in voldoende mate betrokken is. Vakdeskundigen en marktverkenners signaleren ontwikkelingen in het beroepenveld. De studenten zijn op drie wijzen bij de kwaliteit betrokken: enquêtes onder studenten, service calls door de opleiding en opmerkingen en klachten die studenten bij de opleiding kunnen neerleggen. De opleiding vraagt niet op een regelmatige basis om de input van alumni.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de pro-actieve wijze waarop de hogeschool haar netwerken benut voor het verkrijgen van goede informatie. Op grond daarvan beoordeelt zij dit facet als goed.
Pagina 20 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Beoordeling van het onderwerp “Interne kwaliteitszorg” Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Interne kwaliteitszorg als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een voldoende werkend kwaliteitssysteem heeft, dat binnen dat systeem evaluaties van resultaten plaatsvinden en dat voldoende input van relevante stakeholders wordt gevraagd.
Pagina 21 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Onderwerp: resultaten Gerealiseerd niveau: de gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
De correctie van de inzendopgaven door de docenten vindt op een verantwoorde wijze plaats. De correctie wordt steekproefsgewijze door een beoordelaar gecontroleerd. Aanwijzingen van deze kunnen leiden tot een aanscherping van de correctie. Van de examens zijn iets meer dan 50% externe examens. Deze examens zijn van niet altijd van een voldoende niveau maar worden in voldoende mate gecompenseerd door additionele eisen die aan studenten worden gesteld door het toevoegen van de praktijkopdrachten.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het gerealiseerde niveau als voldoende.
Onderwijsrendement: voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
In de ogen van de opleiding ligt in het geval van afstandsonderwijs de verantwoordelijkheid voor het tempo van studeren en de termijn van afstuderen bij de individuele student. De opleiding heeft daarom daarover dan ook geen streefcijfers geformuleerd op dat onderwerp. Ten aanzien van de examens heeft de opleiding als streefcijfer geformuleerd dat examenresultaten van de studenten van de LOI Hogeschool boven het landelijk gemiddelde liggen, als de examens extern worden afgenomen. Omdat de opleiding in zijn huidige, vernieuwde vorm nog maar zeer recent is begonnen, zijn nog geen examenresultaten bekend.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als voldoende. Het visitatieteam heeft overwogen dat de opleiding streefcijfers in termen van examenresultaten geformuleerd heeft.
Beoordeling van het onderwerp “Resultaten” Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Resultaten als voldoende. Het gerealiseerde niveau wordt effectief bereikt en de opleiding heeft streefcijfers voor het rendement opgesteld.
Pagina 22 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam Het visitatieteam bestond uit de volgende personen: Ir. R.S. Kloosterman (1967), teamleider De heer Kloosterman is sinds 1995 betrokken bij Certiked, sinds 1998 als directeur. Hij voert audits uit op het gebied van ISO 9001 en IiP bij een brede groep van kennisintensieve organisaties; tevens treedt hij regelmatig op als teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs. Studeerde Bedrijfskunde aan de TU Eindhoven en heeft uitgebreide internationale werkervaring op het gebied van marketing, marktonderzoek en kwaliteitsmanagement. Ing. C.R. van Wieringen (1965), extern deskundige Technische Informatica Studeerde aan de H.I.O. Eindhoven (1988) en heeft sindsdien verschillende automatiseringsfuncties vervuld. Daardoor vergaarde hij een brede ervaring op het gebied van automatisering, teamleiding en projectmanagement. Zo werkte Van Wieringen onder andere als programmeur en analist voor IP/INFORMATICA PROJECTGROEP (huidig Sogeti) en de Katholieke Universiteit Nijmegen. In de periode 1997 tot en met 2003 werkte hij voor het automatiseringsbedrijf CMG. Hij vervulde uitvoerende functies en projectmanagementfuncties voor een zeer uiteenlopend klantenspectrum. Sinds begin 2003 is hij gevestigd als zelfstandig trainer en communicatie-consultant, waarbij hij zich vooral beweegt op het raakvlak van psychologie en informatica. Drs. W.J.J.C Vercouteren (1953), secretaris en studentlid Na zijn studie economie heeft Wim Vercouteren een vijftal jaar managementfuncties bekleed. Sinds 1990 is hij op basis van zelfstandigheid, analyse-werkzaamheden en interim management verricht, met name voor opleidingsinstituten: ISBW, Wolters-Kluwer Genève, Ministerie OC&W. Op zeer regelmatige basis treedt de heer Vercouteren op als secretaris van Certiked visitatieteams. Daarnaast is hij in de afrondende fase van zijn postdoctorale controllersopleiding (Nijenrode) alsmede treedt hij op als deeltijd docent aan dit instituut. Het visitatieteam onderschrijft unaniem de bevindingen en beoordelingen per onderwerp en per facet zoals weergegeven in deze rapportage en heeft verklaard op onafhankelijke wijze tot deze beoordeling gekomen te zijn.
Pagina 23 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Bijlage 2: Programma Programma van de eerste visitatiedag op 11 december 2003 10.00 uur – 10.30 uur College van Bestuur, Portefeuillehouder HBO, Kwaliteitscoördinatie Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering) 10.30 uur – 12.00 uur Business-unitmanagement en projectleiding Onderwerpen: inzet van personeel (eisen HBO, kwantiteit, kwaliteit) ir. O.W. Helfferich (business-unitmanager), mevrouw C. van Halm (projectleider Facility Management/Office Management) 11.30 uur – 13.00 uur Documentenonderzoek, lunch 13.00 uur – 14.00 uur Verantwoordelijken voor studiebegeleiding Onderwerpen: voorzieningen (materiële voorzieningen, studiebegeleiding) G. de Bock (manager Opleidings- & Examenorganisatie), B. Marck (coördinator Organisatie Opleidingen) 14.00 uur – 14.30 uur Aanvullend onderzoek 14.30 uur – 15.30 uur Kwaliteitsteam en business-unitmanager Onderwerpen: interne kwaliteitszorg (evaluatie, maatregelen, betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld) mevrouw mr. K.S. Visscher (business-unitmanager), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering) 15.30 uur – 16.30 uur Afronden documentenonderzoek 16.30 uur – 17.00 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (business-unitmanager), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie) en T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
Pagina 24 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Programma van de tweede visitatiedag op 30 september 2004 09.00 uur – 09.15 uur College van Bestuur, Portefeuillehouder HBO, Business-unitmanager Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO), ir. O.W. Helfferich (business-unitmanager HBO Informatica), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie) en T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering) 09.15 uur – 10.30 uur Business-unitmanagement en projectleiding Onderwerpen: domeinspecifiek kader, bachelorniveau, doelstellingen, programma mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO), ir. O.W. Helfferich (business-unitmanager HBO Informatica), Th. Van der Hoeden (projectleider HBO Informatica) 10.30 uur – 12.00 uur Beroepenveldvertegenwoordiging, marktverkenner Onderwerpen: aansluiting op beroepspraktijk, HBO-oriëntatie drs. R.C. Baas (marktverkenner Informatica), drs. P.W. Aertsen (marktverkenner Bedrijfskundige Informatica) 12.00 uur – 14.00 uur Documentenonderzoek, lunch 14.00 uur – 15.00 uur Externe medewerkers Onderwerpen: didactiek, toetsing, studiebegeleiding O. ter Haar (auteur, beoordelaar, docent) en L. Jaspers (auteur, toetsconstructeur, docent) 15.00 uur – 16.00 uur Documentenonderzoek 16.00 uur – 16.30 uur Overleg visitatieteam 16.30 uur – 17.00 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO), ir. O.W. Helfferich (business-unitmanager HBO Informatica), Th. van der Hoeden (projectleider HBO Informatica), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie) en T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
Pagina 25 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Programma van de derde visitatiedag op 7 december 2004 14.00 uur – 15.00 uur Businessunitmanagement en projectleiding Onderwerpen: domeinspecifiek kader, bachelorniveau, doelstellingen, programma mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO), ir. O.W. Helfferich (businessunitmanager HBO Informatica), Th. Van der Hoeden (projectleider HBO Informatica) 15.00 uur – 16.30 uur Documentenonderzoek 16.30 uur – 17.00 uur Terugkoppeling mevrouw A. van Noort BA (portefeuillehouder HBO), ir. O.W. Helfferich (businessunitmanager HBO Informatica), Th. van der Hoeden (projectleider HBO Informatica) en T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
Pagina 26 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader Het domeinspecifieke kader is ontleend aan het Beroepsprofiel en opleidingenprofiel HBO-I, van augustus 2000. Voor de goede orde zijn hieronder de belangrijkste punten daaruit te vinden.
Pagina 27 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Pagina 28 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Pagina 29 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Pagina 30 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Pagina 31 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Pagina 32 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Pagina 33 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Pagina 34 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Bijlage 4: Documenten Documenten die zijn bestudeerd, zijn: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Zelfevaluatie opleiding HBO Informatica, HBO Technische Informatica, HEAO Bedrijfskundige Informatica Beroepsprofiel en civiel effect van de opleiding Beroepsprofiel en Opleidingsprofiel HBO-I: Bedrijfskundig Informaticus, Informaticus, Technisch Informaticus, HBO-I Platform, 2000 Beoordeling van de curricula van de opleidingen BI (Bedrijfskundige Informatica), I (Informatica), TI (Technische Informatica) door prof. dr. ir. Th.P. van der Weide, augustus 2004 Rapport betreffende het uitgevoerde marktreferentieonderzoek van de HBO-I opleidingen van de LOI door F. Kevenaar, juli 2004 EUCIP (European Certification of Informatics Professionals) Core Syllabus, Information Systems Analyst, Business Analyst, Software Developer, Network Manager, februari – augustus 2004 Aanpassingen in de curricula Bedrijfskundige Informatica, Informatica en Technische Informatica naar aanleiding van werkveldreferentieonderzoek Onderwijs- en Examenregeling opleiding HBO Informatica, tijdvak 2004/2005 Overgangsregeling, januari 2005 Studiegids LOI Hogeschool Kwaliteitshandboek LOI (versie 26 november 2003), inclusief bijlagen (organisatieschema’s, projectfasen, profiel Raad voor Kwaliteitsbevordering, externe netwerken voorzitter bestuur en businessunitmanagers, functieomschrijvingen) De begeleiding van de student binnen het afstandsonderwijs en de rol van de docent De LOI als organisatie Schematisch overzicht leerplan Studiewijzers Lesmateriaal Toetsen van kennis HBO bachelorniveau Stramien voor leerplannen Selectiecriteria auteurs, docenten, redacteurs en beoordelaars Werken met het LOI-sjabloon Kwantitatief onderzoek Campus Pro (rapport van 27 februari 2003) Draaiboek Service Calls Auteursinstructies (onder meer: aanleveren kopij, schrijven leerstof, maken open vragen, meerkeuzevragen en multimediale opdrachten, herzieningen, opbouwen examenstructuur en samenstellen instructie) Overzicht van auteurs, docenten en scriptiebegeleiders
Pagina 35 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502
LOI © Certiked
Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Ir. R.S. Kloosterman Ing. C.R. van Wieringen Drs. W.J.J.C. Vercouteren
Pagina 36 van 36 Opleiding HBO Informatica dv 0502