LOI © Certiked
ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van
HBO Accountancy LOI Hogeschool Croho-registratie: 34484 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 11 december 2003 en 18 augustus 2004
Inhoud van het verslag Identificatie ...............................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................3 Bevindingen ..............................................................................................................................................4 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam....................................................................................................25 Bijlage 2: Programma..............................................................................................................................26 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ...........................................................................................28 Bijlage 4: Documenten............................................................................................................................29 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................30
De verantwoordelijke teamleider: ir. R.S. Kloosterman namens deze,
C.F.M. van Strien Certiked 29 juni 2005
Pagina 1 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Identificatie LOI Hogeschool Postbus 4200, 2350 CA Leiderdorp Leidsedreef 2, 2352 BA Leiderdorp Telefoon 071 54 51 258 Website: www.loihogeschool.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: mr. M.J. Kuipers Kwaliteitscoördinator: T.F. Steffens
Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • LOI Hogeschool • HBO opleiding Accountancy • Deeltijd • Locatie Leiderdorp (afstandsonderwijs). Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt.
Teamsamenstelling Teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundige: drs. R.R. van Aalst Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid)
Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding. Deze zelfevaluatie alsmede de bijlagen daarbij is een goede basis voor de visitatie gebleken. De visitatiedagen hebben op 11 december 2003 en 18 augustus 2004 plaatsgevonden. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle het karakter van kennismaking, voorlichting en planning.
Pagina 2 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Managementsamenvatting Op 11 december 2003 en 18 augustus 2004 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HBO Accountancy van de LOI Hogeschool. De doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader. De LOI Hogeschool is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op een uiteenlopend gebied, waaronder economie, informatica, marketing & sales en management. Daarnaast biedt de LOI Hogeschool ook postHBO opleidingen aan. Er studeren in totaal ruim 20.000 studenten aan de LOI Hogeschool, die daarmee tot de grote hogescholen in Nederland behoort. De LOI Hogeschool verzorgt afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten onafhankelijk van plaats, tijd en studietempo de opleidingen kunnen volgen. Belangrijke pijlers van de LOI Hogeschool zijn de kwaliteit van de leerstof, de begeleiding van de studenten door de docent en innovatie van het onderwijs. De leerstof wordt samengesteld door inhoudsdeskundigen op het betreffende vakgebied, waarbij de Hogeschool veel aandacht besteedt aan de didactisering van de lesstof, juist met het oog op het afstandsonderwijs. De begeleiding van de studenten vindt plaats door de docent in de vorm van correctie van en commentaar op de ingezonden huiswerkopgaven van de student. De student heeft daarnaast de mogelijkheid additionele vragen aan de docent te stellen. De interactie tussen de student en de docent vindt plaats via de gewone post en in toenemende mate via de digitale leeromgeving van de Hogeschool. De innovatie van het onderwijs komt tot uiting in het hebben en ontwikkelen van de digitale leeromgeving, LOI Campus Pro. Deze leeromgeving biedt de student het overzicht over de opleiding, inzicht in de eigen vorderingen en mogelijkheden tot overleg met de docent en met medestudenten De opleiding HBO Accountancy is in 2002 van start gegaan. De opleiding HBO Accountancy is in 2004 aan nieuwe ontwikkelingen op het vakgebied aangepast. In 2004 is het beroeps- en opleidingsprofiel van deze opleiding opnieuw beschreven door de Nederlandse Orde van Accountantsadministratieconsulenten (NOvAA). Als gevolg van dit nieuwe profiel is het programma van de opleiding in 2004 aan de actualiteit aangepast. Het Examenbureau AA heeft een zogenaamde Verklaring van Gelijkwaardigheid hiervoor afgegeven aan de hogeschool; Certiked ziet dit als een belangrijke externe borging van de kwaliteit van deze opleiding. De studenten die nu nog bij HBO Accountancy het oude programma volgen, worden automatisch naar het nieuwe programma overgezet, op grond van de vrijstellingen die ze uit het oude programma meenemen. Er zijn van de opleiding nog geen afgestudeerden. De zelfevaluatie met de bijlagen die de opleiding heeft geschreven had een goed niveau en bood het visitatieteam voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleiding te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de onderwerpen van het NVAO beoordelingskader Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten alle voldoende zijn. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding HBO Accountancy van de LOI Hogeschool het geheel van het NVAO Beoordelingskader adequaat afdekt.
Pagina 3 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven.
Pagina 4 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: Doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
•
De eindkwalificaties van de opleiding HBO Accountancy zijn gebaseerd op het Beroepsprofiel van de in het openbaar beroep werkzame Accountant-Administratieconsulent (De AA-Accountant ‘en profil’). Dit beroeps- en opleidingsprofiel is in 2004 opgesteld door de Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten (NOvAA). De NOvAA is de beroepsvereniging van accountants-administratieconsulenten in Nederland. Het beroeps- en opleidingsprofiel is door de NOvAA opgesteld in overeenstemming met het wettelijke kader dat voor het beroep van accountant-administratieconsulent bestaat. Dat wettelijk kader wordt gevormd door de Wet op de Accountants-Administratieconsulenten die op 1 januari 1994 in werking is getreden. Binnen dat wettelijk kader is de NOvAA belast met het vormgeven en uitdragen van het beroep. Het beroeps- en opleidingsprofiel van de NOvAA is opgesteld op grond van de behoeften van het maatschappelijk verkeer ten aanzien van de accountant-administratieconsulent, wet- en regelgeving ten aanzien van dat beroep, gedrags- en beroepsregels voor accountants-administratieconsulenten (neergelegd in GBAA), uitspraken van de tuchtrechter en de civiel rechter en de stand van zaken in het beroepenveld en daarmee samenhangende inzichten van (de leden van) de NOvAA en vakgenoten. Deze elementen weerspiegelen de eisen die door de beroepspraktijk en de vakgenoten aan de accountant-administratieconsulent worden gesteld. Het beroeps- en opleidingsprofiel van de NOvAA is opgebouwd uit vier beroepsgebieden, te weten het financieel-administratieve beroepsgebied, het beroepsgebied controle, het fiscale beroepsgebied en het beroepsgebied advisering. Daarnaast dient volgens het beroeps- en opleidingsprofiel de accountant-administratieconsulent te beschikken over een juiste beroepshouding, die gekenmerkt wordt door integriteit, geheimhouding, onpartijdigheid en onafhankelijkheid. Tot slot geeft het beroeps- en opleidingsprofiel aan dat de accountant-administratieconsulent dient te beschikken over beroepsvaardigheden die tot uitdrukking komen in een sterk inlevingsvermogen in de situatie van zijn klant en goede communicatieve vaardigheden. De opleiding heeft het beroeps- en opleidingsprofiel van de NOvAA met de kerncompetenties die betrekking hebben op de bacheloropleiding, overgenomen als de eindkwalificaties van de opleiding HBO Accountancy.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties gebaseerd zijn op een beroeps- en opleidingsprofiel, dat vakgenoten en beroepenveld hebben vastgesteld.
Pagina 5 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
•
•
In het beroeps- en opleidingsprofiel voor de accountant-administratieconsulent van de NOvAA zijn de eindkwalificaties van de afgestudeerde accountant-administratieconsulent omschreven. Hierbij beschrijven we voor de eindkwalificaties van de opleiding HBO Accountancy of en in welke mate de eindkwalificaties overeenkomen met algemene beschrijvingen van de kwalificaties, zoals die tot uitdrukking komen in de Dublin descriptoren. De kennis en het inzicht van de beginnend beroepsbeoefenaar komen in het profiel tot uitdrukking in het financieel-administratieve beroepsgebied bij de kerncompetenties Vaststellen van de eisen waaraan administratieve systemen moeten voldoen, Verzamelen en structureren van gegevens, Verrichten van gegevens- en systeemgerichte controlewerkzaamheden en Vaststellen van de verplichtingen ten aanzien van verschillende belastingen. Het beroeps- en opleidingsprofiel geeft aan in welke mate de afgestudeerde zijn kennis en inzicht moet kunnen toepassen. Dat blijkt uit kerncompetenties als Boeken en verwerken van financiële data, Opstellen van financiële verslagen, Verrichten van controlewerkzaamheden, Toepassen van onafhankelijkheidsregels en Opstellen van schriftelijke opdrachtbevestigingen. De oordeelsvorming van de afgestudeerde wordt in het profiel weerspiegeld in Inventariseren van interne behoeften en externe verplichtingen, Verzamelen, structureren, analyseren en beoordelen van financiële data om aan interne behoeften en externe verplichtingen te voldoen, Beoordelen van de opzet van de interne organisatie, waaronder interne controle en Beoordelen van de jaarrekening, het jaarverslag en overige verantwoordingen. Over de sociale en communicatieve vaardigheden geeft het profiel aan dat de afgestudeerde in staat moet zijn tot Verantwoord (vertrouwelijk doch kritisch) omgaan met verschillende typen cliënten en Adviseren en assisteren van cliënten op verschillende gebieden, waaronder het ondernemersplan. Op het gebied van de leervaardigheden moet de afgestudeerde volgens het profiel in staat zijn tot een juiste beroepshouding op het gebied van integriteit, geheimhouding, onpartijdigheid en onafhankelijkheid. Deze vergen van de accountant-administratieconsulent dat hij zowel in zijn geesteshouding als in zijn daadwerkelijk optreden deze aspecten weet te waarborgen.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de Dublin descriptoren van de HBO-bachelor op adequate wijze aan de orde komen in de eindkwalificaties van de opleiding.
Pagina 6 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
In het beroeps- en opleidingsprofiel accountant-administratieconsulent van de NOvAA zijn de taken en kerncompetenties voor de beroepsbeoefenaar aangeduid. Deze taken bestrijken het gehele gebied dat de beroepsbeoefenaar dient te beheersen. De NOvAA is als beroepsorganisatie van de accountants-administratieconsulenten de organisatie die de ontwikkelingen op het vakgebied en in het beroepenveld van dit beroep juist sterk in het oog houdt. Het beroeps- en opleidingsprofiel weerspiegelt om die reden ook de visie van het beroepenveld op het beroep van accountantadministratieconsulent. Het beroeps- en opleidingsprofiel van de NOvAA bestaat uit twee delen, te weten een opleiding op bachelorniveau en een opleiding op post-bachelorniveau. Per beroepsgebied zijn in het profiel de kerncompetenties aangegeven. Van deze kerncompetenties is ook duidelijk gemaakt welke tot de bacheloropleiding behoren en welke tot de post-bacheloropleiding. De achterliggende gedachte is dat de student na het afronden van de bacheloropleiding zijn studie kan voortzetten met de postbacheloropleiding. Het beroeps- en opleidingsprofiel van de NOvAA geeft geen expliciete vermelding van de functies waartoe de bacheloropleiding opleidt. Uit het onderscheid tussen bachelorniveau en postbachelorniveau in de kerncompetenties valt af te leiden dat de bacheloropleiding opleidt tot het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar, dat wil zeggen functies als assistent-accountant, assistentcontroller en medewerker administratieve organisatie. Deze dient alle beroepsgebieden te bestrijken, over de juiste beroepshouding te beschikken en ook de juiste beroepsvaardigheden te hebben. Daaruit blijkt dat de afgestudeerde een compleet palet aan taken moet kunnen uitvoeren en zelfstandig moet kunnen optreden, zij het op een beginnend niveau. Een aantal taken en kerncompetenties liggen op een hoger niveau of zijn complexer en vallen buiten de kerncompetenties van de bachelor. De opleiding neemt de beroepskwalificaties uit het beroeps- en opleidingsprofiel van de accountantadministratieconsulent van de NOvAA als eindkwalificaties. Om die reden zijn de eindkwalificaties ontleend aan het beroepenveld en sluiten ze aan bij wat een beginnend beroepsbeoefenaar op HBObachelorniveau moet kennen en kunnen.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties zijn ontleend aan het beroepenveld en dat zij zich richten op de beginnend beroepsbeoefenaar op HBO-bachelorniveau.
Beoordeling van het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen opleiding als positief. De opleiding is geënt op eindkwalificaties die aansluiten bij de eisen van het vak, de beroepspraktijk en het bachelorniveau.
Pagina 7 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: Programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
•
•
•
•
•
De opleiding is opgebouwd uit een aantal modulen, te weten zeven in de propedeuse en veertien in de hoofdfase. Deze modulen bestrijken het gehele veld van de taken en kerncompetenties die de afgestudeerde volgens de eindkwalificaties van de opleiding zou moeten beheersen. In de propedeuse komen op een inleidend niveau modulen aan bod als Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS), Inleiding bedrijfsadministratie (11 ECTS), Inleiding statistiek (10 ECTS) en Inleiding belastingrecht (10 ECTS). Ook is er de module Oriëntatie op het accountantsberoep (5 ECTS) waarin een beeld van het beroep wordt gegeven. In de hoofdfase komen modulen aan bod als Externe verslaggeving (10 ECTS), Bedrijfseconomie (14 ECTS), Financiële administratie (14 ECTS), Bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS), Belastingrecht (12 ECTS), Financiering (9 ECTS) en Leer van de accountantscontrole I (7 ECTS). De opleiding volgt ook de ontwikkelingen in het beroepenveld via de aansluiting van een aantal van de modulen van de opleiding op de examens van het Examenbureau AA. Dit examenbureau is in Nederland gemachtigd de examens voor de accountant-administratieconsulent op te stellen en af te nemen. Wanneer deze examens veranderen op grond van ontwikkelingen in het beroepenveld, dan wordt de opleiding aangepast om de aansluiting met deze examens te behouden. De opleiding heeft het curriculum aan het Examenbureau AA voorgelegd om de zogenoemde Verklaring van Gelijkwaardigheid te verkrijgen. Deze verklaring is verstrekt op 12 november 2004. Daaruit blijkt dat de opleiding optimaal opleidt voor de examens van het Examenbureau AA. Certiked beschouwt dit als een belangrijke externe borging van de kwaliteit van deze opleiding. De inhoud van de opleiding HBO Accountancy is voldoende actueel. De aansluiting bij het recent, in 2004 tot stand gekomen beroeps- en opleidingsprofiel van de NOvAA is daarvan een bewijs. Verder heeft de beroepenveldcommissie van de opleiding vanuit de actualiteit van de opleiding nog elementen toegevoegd, zoals IAS/IFRS bij de module Externe Verslaggeving (hoofdfase, 10 ECTS) en Steekproeven bij de module Leer van de accountantscontrole I (hoofdfase, 7 ECTS). Alle auteurs van lesmateriaal en docenten zijn extern. Bijna allen zijn werkzaam op hun vakgebied naast hun docent- of auteurschap bij de opleiding. Veel docenten en auteurs leveren commentaar op aspecten van de opleiding als actualiteit en relatie met de beroepspraktijk. Bij het lesmateriaal dat de auteur schrijft, is de praktijkgerichtheid een toetsingscriterium. Dat criterium komt onder meer tot uitdrukking in de mate waarin en de wijze waarop casussen zijn beschreven. Het lesmateriaal wordt door een beoordelaar gecontroleerd op de theoretische en praktische vakinhoud en actualiteit. De opleiding werkt met vakdeskundigen en marktverkenners. Deze externe medewerkers nemen ontwikkelingen op het vakgebied waar en beoordelen deze ontwikkelingen. Ze kijken naar de actualiteit van de opleiding, ontwikkelingen in het beroepenveld en de aansluiting bij de beroepspraktijk. Ze brengen hun bevindingen ter kennis van de opleiding. Deze besluit in voorkomende gevallen tot aanpassing van de opleiding.
Pagina 8 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
•
•
De opleiding heeft een beroepenveldcommissie in het leven geroepen. Deze is samengesteld uit onafhankelijke deskundigen en vertegenwoordigers uit het bestuur van de NOvAA. De commissie heeft als doel het curriculum en de examens te toetsen aan de eisen van de beroepspraktijk, het curriculum en de examens te toetsen aan de actualiteit en aan ontwikkelingen in de beroepspraktijk en verbeteringen naar voren te brengen. De opleiding richt zich hoofdzakelijk op de situatie in Nederland. Verreweg de meeste studenten zullen werkzaam zijn in de Nederlandse beroepspraktijk en dienen dan ook daarvoor opgeleid te worden. In de modulen Economie (hoofdfase, 10 ECTS) en Externe verslaggeving (hoofdfase, 10 ECTS) wordt niettemin aan internationale vraagstukken aandacht besteed.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de inhoud van de modulen van een voldoende theoretische gehalte en de praktijkgerichtheid zijn.
Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
Het financieel-administratieve beroepsgebied van de eindkwalificaties komt terug in de modulen Inleiding bedrijfsadministratie (propedeuse, 11 ECTS), Bestuurlijke informatievoorziening (hoofdfase, 10 ECTS), Inleiding bedrijfseconomie (propedeuse, 11 ECTS) en Bedrijfseconomie (hoofdfase, 14 ECTS). Het beroepsgebied controle wordt behandeld in de module Oriëntatie op het accountantsberoep (propedeuse, 5 ECTS) en in de module Leer van de accountantscontrole I (hoofdfase, 7 ECTS). De kerncompetenties Verrichten van evaluatie van opdracht, Beoordelen van gebeurtenissen na balansdatum, Beoordelen van de jaarrekening, jaarverslag en overige verantwoordingen en Doen verstrekken van bevestiging van de verantwoording komen voor in de module Leer van de Accountantscontrole I. Het fiscale beroepsgebied komt aan de orde in de modulen Inleiding belastingrecht (propedeuse, 10 ECTS) en Belastingrecht (hoofdfase, 12 ECTS). Vaststellen van verplichtingen ten aanzien van Zelfstandigenbelastingen en Opstellen van vermogensvergelijkingen komen impliciet voor in de module Belastingrecht, en zouden explicieter gemaakt kunnen worden. Het beroepsgebied advisering komt aan de orde in een breed aantal modulen. Het op de hoogte houden van cliënten van wet- en regelgeving komt aan bod in Externe verslaggeving (hoofdfase, 10 ECTS), Inleiding belastingrecht (propedeuse, 10 ECTS), Sociaal recht (hoofdfase, 4 ECTS) en Belastingrecht (hoofdfase, 12 ECTS). Het adviseren en assisteren van cliënten bij het opstellen van een ondernemingsplan staat in de modulen Inleiding bedrijfseconomie (propedeuse, 11 ECTS), Bedrijfsorganisatie (hoofdfase, 6 ECTS), Management accounting (hoofdfase, 9 ECTS) en Strategisch management (hoofdfase, 9 ECTS).
Pagina 9 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
•
•
•
De beroepshouding die tot uitdrukking dient te komen in integriteit, geheimhouding, onpartijdigheid en onafhankelijkheid, komt aan bod in de module Oriëntatie op het accountantsberoep (propedeuse, 5 ECTS). De beroepsvaardigheden van de accountant-administratieconsulent, te weten inlevingsvermogen in de situatie van zijn klant en goede communicatieve vaardigheden komen aan de orde in de module Sociale en communicatieve vaardigheden (propedeuse, 6 ECTS). In de verklaring van 12 november 2004 heeft het Examenbureau van de NOvAA vastgesteld dat de opleiding adequaat opleidt voor de examens van het Examenbureau AA.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het curriculum de eindkwalificaties in voldoende mate weerspiegelt. Er is sprake van een voldoende breed en diepgaand programma.
Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
Het programma bestaat uit een propedeutisch jaar en een hoofdfase. De propedeuse heeft een breed en oriënterend karakter. De modulen van de propedeuse, met name Inleiding bedrijfseconomie (11 ECTS), Inleiding bedrijfsadministratie (11 ECTS), Inleiding statistiek (10 ECTS) en Inleiding belastingrecht (10 ECTS) geven een beeld van studie als geheel. De module Oriëntatie op het accountantsberoep (5 ECTS) biedt daarnaast een beeld van het toekomstig beroep van de student. Deze modulen bieden aldus zicht op de vakgebieden en vervullen de oriënterende functie die van de propedeuse gevraagd mag worden. In de hoofdfase komen modulen voor die ingaan op specifieke onderwerpen die relevant zijn voor de accountant-administratieconsulent. Dat zijn vooral de modulen Bedrijfsorganisatie (6 ECTS), Externe verslaggeving (10 ECTS), Bedrijfseconomie (14 ECTS), Financiële administratie (14 ECTS), Bestuurlijke informatievoorziening (10 ECTS), Belastingrecht (12 ECTS), Management accounting (9 ECTS), Financiering (9 ECTS), Strategisch management voor het MKB (9 ECTS) en Leer van de accountantscontrole I (7 ECTS). Deze modulen besteden aandacht aan de verschillende onderwerpen die in de studie aan de orde moeten komen en doen dat in een evenwichtige opbouw. Bij de afstudeeropdracht wordt van de studenten gevraagd tot een complexere behandeling en toepassing van de leerstof te komen. In de afstudeeropdracht is sprake van een integrerende benadering en oplossing van een door de student geformuleerde probleemstelling. De opleiding laat een geleidelijke opbouw van complexiteit zien van de propedeutische fase naar de hoofdfase, waarbij onderwerpen op verschillende niveaus aan de orde komen.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang in het curriculum als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de propedeuse een oriënterend beeld van de opleiding oproept. In de hoofdfase bestaat een voldoende samenhang tussen de modulen met betrekking tot de kernonderwerpen. Het programma kent een oplopende moeilijkheidsgraad.
Pagina 10 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
• •
•
• •
In de Onderwijs- en Examenregeling van de opleiding zijn helder en concreet opgesomd de eindtermen van de modulen waaruit de opleiding bestaat. De termijn voor het inzenden van de correctie van inzendopgaven wordt bewaakt. De interne norm voor het inzenden is 2 tot 3 dagen per e-mail en 5 dagen per post. Deze norm worden overigens niet naar buiten gebracht. Er komen geen klachten binnen van studenten over de inzendtermijnen. Er is een termijn gesteld door de opleiding waarbinnen de examenuitslag bij de studenten moet zijn. Deze termijn is maximaal 3 maanden. Gewoonlijk gebeurt het sneller: om en nabij 6 weken. Studenten zijn in de gelegenheid om voorafgaande aan een hoofdstuk van een module een online assessment via Campus Pro te doorlopen. Als de uitslag van het assessment meer dan 85 % goed is, krijgt de student het advies het hoofdstuk over te slaan. Dat is een verantwoorde manier om met de studielast van de studenten om te gaan. Het overslaan van leerstof laat overigens onverlet dat de studenten de betreffende examens moeten afleggen. De studenten kunnen naast het krijgen van antwoorden op hun inzendopgaven ook in het geval van andere vragen en problemen over de leerstof contact opnemen met de docent. Deze geeft gewoonlijk binnen een korte termijn een antwoord. De antwoorden zijn van dien aard dat de studenten met hun studie weer verder kunnen. Tijdens mondelinge lesdagen zijn de studenten in de gelegenheid om ook persoonlijk vragen aan docenten te stellen. Het aantal examenmomenten per module is twee per jaar. De studenten vinden dat weinig en zouden graag zien dat er meer examenmomenten in een jaar waren.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studenten binnen een korte termijn een antwoord krijgen op hun ingeleverde huiswerkopgaven en dat zij ingeval van problemen met de studie vragen kunnen stellen aan docenten die daar een adequaat antwoord op geven.
Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
Studenten met HAVO, VWO en MBO-4 worden tot de opleiding toegelaten. Daarmee wordt voldaan aan de formele vereisten. Studenten die ouder dan 21 jaar zijn en relevante kennis en/of ervaring hebben opgedaan, worden ook tot de opleiding toegelaten. De opleiding beziet middels de toetsingcommissie of de kennis en ervaring voldoende zijn om toegelaten te worden.
Pagina 11 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
• •
•
Bij de toelating kijkt de opleiding wel of de student in een relevante werkomgeving werkzaam is. Het niet aanwezig zijn daarvan leidt niet tot een negatief advies bij het begin van de opleiding. Mogelijke vrijstellingen op grond van EVC’s (extern verworven competenties) staan in de studiegids van de opleiding aangegeven. De toetsingscommissie verleent deze vrijstelling na bestudering van het verzoek daartoe. De propedeuse van de opleiding is voldoende breed en oriënterend dat de instromende student met de genoemde instroomkwalificaties de aansluiting met dit programma kan maken. Daarnaast is het zo dat de moeilijkheidsgraad van de propedeuse dusdanig is dat het volgen van de propedeuse geen onoverkomelijke moeilijkheden mag opleveren.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende.
Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
•
•
•
De omvang van het curriculum bedraagt in totaal 240 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de propedeuse en 180 ECTS voor de hoofdfase. De LOI biedt de student de mogelijkheid deze opleiding in drie jaar af te ronden. Studenten die geen relevante werkplek hebben, dienen een aanvullende stage te lopen van een half jaar. Gezien het feit dat vrijwel alle studenten wél een relevante werkplek hebben, betekent dit een studieduurverkorting van een half jaar ten opzichte van de reguliere vier jaar. Daarnaast duurt een studiejaar bij de LOI niet 42 weken, zoals in het bekostigd onderwijs gebruikelijk is, maar heeft een student de mogelijkheid alle weken van het jaar te studeren. Dit levert, over de gehele opleiding bekeken, nogmaals een studieduurverkorting van een half jaar op. Daarnaast is er sprake van een efficiencyfactor. Deze factor levert een versnelling in het leertraject op doordat de student onder andere geen tijd hoeft te besteden aan (de voorbereiding van) hoor- of werkcolleges. De efficiencyfactor is ten tijde van de aanwijzing van de LOI Hogeschool in de procedure ter beoordeling voorgelegd aan de Onderwijsinspectie en het Ministerie van OC&W. Voor de Open Universiteit is de efficiencyfactor destijds zelfs wettelijk vastgesteld op 1,5. De efficiencyfactor bedraagt tegenwoordig 1,2 en toepassing ervan betekent dat studenten bij een studiebelasting van 32 in plaats van 40 uur per week binnen de beoogde drie jaar de benodigde 240 ECTS kunnen behalen. Dit blijft echter een relatief begrip, aangezien de belastbaarheid per individu kan verschillen. In de Onderwijs- en examenregeling (OER) is aangegeven dat de aansluiting tussen de werksituatie en de opleiding kenmerkend voor de deeltijdopleiding is. De studenten dienen werkzaam te zijn in de administratieve sector. Tijdens de opleiding krijgen de studenten een theoretisch kader aangeboden in de relevante vakgebieden. Er is sprake van een samenhangend leerproces. Theorie en praktijk vormen tijdens de opleiding een onlosmakelijk geheel en ook dit draagt bij aan de efficiency. Uit onderzoek door de LOI blijkt, dat het gemiddelde aantal studie-uren van actieve studenten 15 tot 20 uur per week bedraagt. Uit recent onderzoek onder alle afgestudeerden van de LOI Hogeschool blijkt verder dat de gemiddelde studieduur op dit moment 3,5 jaar bedraagt.
Pagina 12 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de toepassing van het concurrency-beginsel en de efficiencyfactor een afdoende verklaring biedt voor de verhouding tussen het aantal studie-uren en studiepunten.
Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: •
•
•
•
•
• •
Het didactisch concept is geënt op het afstandsonderwijs. Dit houdt in dat de opleiding veel aandacht besteedt aan de didactisering van het lesmateriaal en de opgaven die de studenten als huiswerk inzendt. Het lesmateriaal geeft niet alleen de vakinhoud maar ook de uitleg over de toepassing daarvan, zodat de student zich de lesstof zelf eigen kan maken. De opleiding slaagt erin de uitleg in het lesmateriaal zo te laten zijn, dat de studenten hoofdzakelijk met zelfwerkzaamheid door de lesstof heen kunnen gaan. De leerstof is in hoge mate gestructureerd en opgedeeld in modulen, die bestaan uit vakken, die bestaan uit onderdelen, die bestaan uit hoofdstukken, die bestaan uit paragrafen, die bestaan uit kernbegrippen, die bestaan uit trefwoorden. Door deze structuur is de lesstof voor de studenten gemakkelijk te doorgronden. In het lesmateriaal zijn na elke les opgaven opgenomen die de studenten kunnen gebruiken om zelf hun vorderingen te toetsen. Ook zijn inzendopgaven opgenomen die door de docent kunnen worden gecorrigeerd. Het lesmateriaal dat de auteur schrijft, wordt voorafgegaan door een proefhoofdstuk. Dat wordt gecontroleerd door een beoordelaar op taalkundige aspecten en didactiek. Daardoor is bij het proces van schrijven van het lesmateriaal een toets ingebouwd op de didactische kwaliteit en uitwerking van het materiaal. De opleiding beschikt over een uitgebreid en uitgewerkt arsenaal aan instructies die aan auteurs worden overlegd om lesmateriaal te schrijven. Deze instructies vormen de didactische basis voor het schrijven van lesmateriaal. De opleiding heeft voldoende mechanismen om te bewaken dat de auteurs zich aan de instructies houden. De opleiding houdt dit bij door het inzetten van beoordelaars en redacteurs. De docenten werken voor hun correctiewerk met model-uitwerkingen. De kwaliteit van het correctiewerk door docenten wordt steekproefsgewijze bekeken door een beoordelaar. Als dat werk onvoldoende blijkt te zijn, neemt de afdeling Organisatie Opleidingen contact op met de docent om tot verbetering te komen.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de mate waarin het afstandsconcept is toegepast op het curriculum. De lesmaterialen zijn goed gedidactiseerd. Daarbinnen is er een voldoende afwisseling van werkvormen (lesmateriaal met verschillende typen van vraagstellingen, verschillende opdrachtvormen). Op grond van deze bevindingen beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.
Pagina 13 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: •
•
• •
•
Een aantal modulen wordt via extern gelegitimeerde examens getoetst. In de propedeuse zijn dat de modulen Inleiding bedrijfseconomie, Inleiding bedrijfsadministratie, Inleiding statistiek en Inleiding belastingrecht. Dat zijn samen 42 ECTS ofwel 70 % van het totaal van de propedeuse. Deze modulen leiden op voor de examens in het kader van Moderne Bedrijfsadministratie (MBA). In de hoofdfase worden de modulen Externe verslaggeving, Bedrijfseconomie, Bestuurlijke informatievoorziening, Belastingrecht, Financiering, Management accounting, Strategisch management voor het MKB en Leer van de accountantscontrole I door middel van extern gelegitimeerde examens geëxamineerd. Het gaat daarbij om 80 ECTS van de hoofdfase. De eerste vier modulen leiden op voor examens in het kader van SPD. De laatste vier modulen leiden op voor AA-certificaten. Het examenbureau AA ziet landelijk toe op de examinering voor het beroep van accountant-administratieconsulent. De extern gelegitimeerde examens zowel in de propedeuse als in de hoofdfase zijn van een voldoende niveau. De door de opleiding zelf geëxamineerde modulen zijn qua niveau voldoende. De modulen Computervaardigheden & boekhouden, Sociale & communicatieve vaardigheden en Oriëntatie op het accountantsberoep (alle modulen in de propedeuse) worden met een praktijkopdracht afgesloten. De overige modulen worden afgesloten met een schriftelijk examen. Het niveau van de afstudeerscripties heeft het visitatieteam niet kunnen onderzoeken, omdat er nog geen afstudeerscripties beschikbaar zijn.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat alle extern gelegitimeerde examens aan de maat zijn en dat daarnaast de interne examens van een voldoende niveau zijn.
Beoordeling van het onderwerp ’Programma’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Programma als positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de inhoud van het programma leidt tot het realiseren van de doelen van de opleiding, alsmede dat het programma voldoende beroepsgericht is. Ook de samenhang van het programma, de studielast, de studieduur, de instroom, de afstemming tussen vormgeving en inhoud en de beoordeling en toetsing zijn in de ogen van het visitatieteam voldoende.
Pagina 14 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: Inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • De (externe) medewerkers die met het onderwijs belast zijn, hebben als functie: auteur, beoordelaar, redacteur, docent, examinator, scriptiebegeleider, vakdeskundige en marktverkenner. • De auteur stelt het lesmateriaal samen op grond van auteursinstructies. De beoordelaar controleert het werk van de auteurs op vakinhoud en didactiek. De redacteur kijkt het lesmateriaal na op schrijfstijl en didactiek. De docent begeleidt de student, wanneer deze bezig is in het leerproces. De examinator kijkt de examens van de student na. De scriptiebegeleider ondersteunt de student bij het schrijven van zijn afstudeerscriptie. De vakdeskundigen en marktverkenners gaan namens de instelling na of de inhoud conform de ontwikkelingen op het vakgebied en beroepenveld is. • Alle personen die één of meer functies in het geven van onderwijs hebben, zijn opgenomen in de Externe Relatie Database (ERD) van de opleiding. • In de selectiecriteria voor auteurs, docenten, beoordelaars en redacteurs zijn de eisen ten aanzien van ervaring in de beroepspraktijk expliciet opgenomen. • Additionele eisen over de beroepservaring van examinatoren, scriptiebegeleiders, vakdeskundigen en marktverkenners zijn beschikbaar. • De opleiding beoordeelt alle personen die een functie hebben als boven bedoeld, bij hun sollicitatie op basis van hun ervaring in de beroepspraktijk. Zij worden dan opgenomen in de ERD. Bij het voornemen tot het verstrekken van een opdracht om onderwijs te verzorgen, volgt een controle van het CV op onder meer praktijkervaring. Ook voert de projectleider of businessunitmanager een gesprek met de sollicitant. Ook in dat gesprek is de praktijkervaring één van de toetsingscriteria. • Relevante opmerkingen in termen van sterke en zwakke kanten over een persoon die optreedt in één van de functies worden opgenomen in de ERD. • Uit de CV’s van auteurs en docenten blijkt het aspect van beroepservaring in voldoende mate. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de eisen HBO ten aanzien van het personeel als voldoende. De binding die docenten met de beroepspraktijk hebben, wordt door de opleiding in voldoende mate onderzocht en vormt een selectiecriterium voor de aanstelling van docenten.
Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • Op basis van de ERD beschikt de opleiding over een overzicht van alle personen die geschikt zijn voor één of meer van de functies voor het geven van onderwijs. Als een opdracht voor een bepaalde functie open staat, raadplegen de projectleider en businessunitmanager van de opleiding de ERD om een kandidaat te vinden. De opmerkingen in de ERD geven een aanwijzing bij de keuze.
Pagina 15 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
• Aan het ontwikkelen van lesmateriaal gaat een projectplan vooraf, waarin projectfasen zijn onderscheiden. In de eerste fase, die van de projectopzet, staan onder andere de afspraken rond de beoogde productie en planning van de werkzaamheden. Het waarborgen van voldoende capaciteit van auteurs en de aanlevering van materiaal door auteurs is als afgeleide daarvan vastgelegd. • De planning en de realisatie van de werkzaamheden van docenten en examinatoren zijn de verantwoordelijkheid van de afdelingen Organisatie Opleidingen en het Examenbureau. Zij zien erop toe dat de termijnen voor het corrigeren van huiswerk en examenopgaven in acht genomen worden. • Bij uitval van een docent als gevolg van ziekte of anderszins wordt dat gesignaleerd en wordt een andere docent ingezet. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwantitatieve inzet van personeel als zijnde voldoende. Het visitatieteam komt tot dat oordeel na het inzien van de procedures rond planning en inzet van personeel en de effectuering van deze procedures.
Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
• •
De personen die een functie ambiëren als onderwijsgevende worden zowel bij hun aanmelding als bij verstrekking van een opdracht gecontroleerd op hun theoretische en vakinhoudelijke kennis en ervaring en op hun didactische vaardigheden. Zij schrijven een proefhoofdstuk ingeval zij optreden als auteur, dat de beoordelaar nakijkt op vakinhoud en dat de redacteur nakijkt op didactiek. Ten aanzien van de organisatorische vaardigheden van onderwijsgevenden ligt de controle bij de afdeling Organisatie Opleidingen. In afstandsonderwijs is het volgens planning insturen van de correctie van huiswerkopdrachten van studenten van belang. De afdeling houdt bij of docenten dat binnen de gestelde tijd doen en maant hen als zij over de normtijd heen gaan. Opmerkingen over regelmatige overschrijding van de geplande inlevertijd worden in de ERD vastgelegd. Een zelfde vorm van signalering van normtijden wordt gehanteerd door het Examenbureau. Ingeval van examens kijken twee examinatoren het werk van de student na en, als de eerste twee een significant verschil hebben, nog een derde. Ook in dit geval worden overschrijdingen gesignaleerd en worden examinatoren gemaand. De termijn waarop bij overschrijdingen docenten worden gemaand, is vastgesteld op veertien dagen en zal in de nabije toekomst verder naar beneden worden bijgesteld. De CV’s van docenten en auteurs tonen een voldoende vakinhoudelijke en didactische ondergrond van hen aan. De studenten worden in de gelegenheid gesteld opmerkingen te maken over de inhoud van de lessen en over de correctie van hun antwoorden door de docenten. Opmerkingen over auteurs en docenten worden opgenomen in de ERD. De opleiding onderneemt in voorkomende gevallen actie.
Pagina 16 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de kwaliteit van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de CV’s van de docenten van een voldoende vakinhoudelijke, didactische en organisatorische kennis en vaardigheden blijk geven.
Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als positief. De opleiding stelt de relevante eisen aan docenten en auteurs en ziet op de naleving daarvan toe. De docenten blijken aan de eisen van vakinhoudelijke, didactische en beroepsmatige kennis en ervaring te voldoen.
Pagina 17 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: Voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •
• •
Voor het afstandsonderwijs beschikt de instelling over een voldoende capaciteit om de postale verzending te beheersen. Daarnaast stelt de instelling een digitale leeromgeving ter beschikking aan de studenten in de vorm van LOI Campus Pro. Deze leeromgeving bieden faciliteiten voor het inzenden van huiswerk, interactie met docenten en terugkrijgen van de (gemotiveerde) correcties op hun huiswerk. Voor een verdere beschrijving hiervan wordt verwezen naar het facet ‘Studiebegeleiding’. In het geval van mondelinge lesdagen, praktijkdagen en examens draagt de opleiding zorg voor een adequate accommodatie, materiaal en apparatuur. Telefonisch contact van studenten met de instelling vindt plaats door het customer contact center van de instelling. Deze afdeling is specifiek voor deze activiteit gecertificeerd.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: De mogelijkheden die de studenten geboden worden om de studie met behulp van elektronische leermiddelen uit te voeren, zijn bij de tijd en leveren meerwaarde in het realiseren van de studie. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de voorzieningen als goed.
Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
Het beleid van de opleiding is gestoeld op de overweging dat studenten die voor afstandsonderwijs kiezen, zelfstandig hun studie willen doorlopen. Anderzijds wil de opleiding studenten behulpzaam zijn bij hun studie. Daar hoort bij het bieden van momenten waarop de student over het onderwerp van zijn studie kan overleggen met docenten en medestudenten. De verschillende vormen van begeleiding van de student bij de LOI Hogeschool zijn: • begeleiding door de docent bij het corrigeren van huiswerk, aangeven van welke antwoorden fout zijn en waarom • geautomatiseerde beantwoording van inzendopdrachten met meerkeuzevragen • gelegenheid tot het stellen van vragen aan de docent inzake de inzendopgaven of de aangeboden leerstof • persoonlijk contact met docent tijdens mondelinge lessen • begeleiding voor en tijdens de periode van beroepspraktijkvorming of stage door een stagecoördinator en een praktijkmentor • voorts biedt de digitale leeromgevingen mogelijkheden tot assessment van kennis en ervaring door student zelf, op basis waarvan deze sommige stukken in de leerstof kan overslaan, alsmede de mogelijkheid tot contact met medestudenten.
Pagina 18 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
•
•
Klachten van studenten over examens komen bij de examencommissie, die kan besluiten tot aanpassing van de gewraakte opgaven. De inhoud van de examens worden geëvalueerd op grond van opmerkingen van de examinatoren. De instelling heeft de volgende mechanismen om studenten bij achterblijvende resultaten daarop te attenderen: • De digitale leeromgeving Campus Pro geeft studenten een signaal, wanneer ze niet tijdig hun huiswerk inzenden. Dit geldt alleen als studenten gebruik maken van Campus Pro. Dat is een toenemend aantal (minstens 70%). • De instelling voert zogenaamde service calls uit naar studenten. Deze service calls vinden met een frequentie van tussen 3 en 6 maanden plaats. • De docent kan de studievoortgang van de student in Campus Pro bekijken en desgewenst met de student over de voortgang communiceren.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding als voldoende.
Beoordeling van het onderwerp ‘Voorzieningen’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen als positief. De overwegingen daarbij zijn, dat de materiële voorzieningen goed zijn en dat de opleiding voldoende rekening houdt met de kenmerken van de studenten in termen van hun zelfstandigheid en hun beperkte behoefte aan begeleiding.
Pagina 19 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: Interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
•
De instelling is ISO 9001-gecertificeerd ten aanzien van de bedrijfsprocessen die te maken hebben met het concipiëren en ontwikkelen van opleidingen en examens voor afstandsonderwijs. De relevante procedures en de werkwijze van de instelling zijn in een kwaliteitshandboek beschreven. De opleiding kent een onafhankelijke Raad voor de Kwaliteitsbevordering die toeziet op de totstandkoming en naleving van het kwaliteitssysteem. De kwaliteit wordt op twee niveaus bewaakt, te weten enerzijds de kwaliteit van het (primaire) proces en anderzijds de kwaliteit van de producten. De streefdoelen voor de proceskwaliteit zijn ontleend aan de ISO 9001-normen. Centraal staan begrippen als kwaliteit, continuïteit, helderheid en eenvormigheid van de procedures. Het evalueren van de mate waaraan aan de normen wordt voldaan geschiedt op grond van periodieke audits. Deze vinden eenmaal per jaar plaats. De streefdoelen voor de productkwaliteit zijn integraal ontleend aan het beoordelingskader van de NVAO. De vier stappen in het proces om na te gaan of aan deze streefdoelen wordt voldaan, zijn de zelfevaluatie door de instelling, de visitatie door de VBI, beraadslaging over de visitatie en de reactie van de instelling door de Raad voor de Kwaliteitsbevordering en de rapportage aan de NVAO. Zowel de streefdoelen als de evaluatie daarvan komen tot stand binnen het raamwerk van de accreditatie conform de kaders van de NVAO.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het formuleren van doelstellingen en het evalueren vindt plaats onder diverse stakeholders. Sterk vindt het visitatieteam de positie van de Raad voor de Kwaliteitsbevordering, die een zwaarwichtig stempel drukt op het goed functioneren van de kwaliteitssystematieken van de hogeschool. Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de interne kwaliteitszorg als goed.
Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
• •
De procedures van het kwaliteitssysteem worden getoetst in het kader van het door de instelling opgestelde vierluiktraject. Het gaat daarbij achtereenvolgens om de projectopzet, de projectuitvoering, de evaluatie van herzieningen en nieuwe projecten en de permanente evaluatie. Binnen de instelling zijn vormen van overleg op verschillende niveaus. Deze overleggen zijn ervoor bedoeld om de activiteiten binnen het vierluiktraject te bewaken en, waar nodig, bij te sturen. Naast het overleg zijn binnen de fasen van het vierluiktraject mijlpalen casu quo producten gedefinieerd. Dat zijn concrete activiteiten binnen een fase, waarvoor doel en inhoud zijn geformuleerd.
Pagina 20 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
•
Het evaluatie-instrumentarium bestaat uit: De verschillende netwerken waarin de voorzitter bestuur en de businessunitmanagers deelnemen; input uit deze netwerken levert informatie op voor de bijsturing van de producten van de instelling. Informatievoorziening via vakdeskundigen en marktverkenners; zij leveren informatie aan over actuele en relevante ontwikkelingen op het betreffende vakgebied. Signalen van klanten en docenten; opmerkingen van klanten die bijvoorbeeld via het customer contact center binnenkomen worden verder geleid en kunnen aanleiding zijn voor bijsturing. Enquêtes onder studenten; was de participatie voorheen beperkt, sedert de enquêtes via internet worden afgenomen is de deelname gestegen naar ongeveer 50%; de reacties van de klanten zijn input voor de bijstelling van de producten. Ondervragen van studenten op periodieke basis via service calls; deze vinden eens in de 3 tot 6 maanden plaats. Paneldiscussies met studenten en alumni over hun ervaringen. De evaluaties leiden tot verbeteringen, met name op het gebied van de inhoud en actualisering van de opleiding, de begeleiding van de studenten en de informatievoorziening over de examinering.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Vanwege de sterk aanwezige link tussen doelen stellen, evalueren en vervolgens verbeteren, beoordeelt het visitatieteam dit facet als goed.
Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld; bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •
• • •
Het betrekken van de verschillende belanghebbenden (stakeholders) bij de processen en producten van de instelling geschiedt op een gestructureerde wijze en conform het kwaliteitssysteem. De medewerkers van de opleiding zijn betrokken via de overlegsituaties waarin medewerkers zich kunnen uitspreken over het verloop van projecten in het kader van het vierluiktraject. De netwerken van de voorzitter van het bestuur en de businessunitmanagers bieden een waarborg dat het beroepenveld in voldoende mate betrokken is bij de ontwikkeling van de opleiding en het up-todate houden ervan. Vakdeskundigen en marktverkenners signaleren ontwikkelingen in het beroepenveld. De studenten zijn op drie wijzen bij de kwaliteit betrokken: enquêtes onder studenten, service calls door de opleiding en opmerkingen en klachten die studenten bij de opleiding kunnen neerleggen. De opleiding vraagt niet op een regelmatige basis om de input van alumni.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam heeft waardering voor de pro-actieve wijze waarop de hogeschool haar netwerken benut voor het verkrijgen van goede informatie. Op grond daarvan beoordeelt zij dit facet als goed.
Pagina 21 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Beoordeling van het onderwerp ‘Interne kwaliteitszorg’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Interne kwaliteitszorg als positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een voldoende werkend kwaliteitssysteem heeft, dat binnen dat systeem evaluaties van resultaten plaatsvinden en dat voldoende input van relevante stakeholders wordt gevraagd.
Pagina 22 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Onderwerp: Resultaten Gerealiseerd niveau: de gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
• •
De correctie van de inzendopgaven door de docenten vindt op een verantwoorde wijze plaats. De correctie wordt steekproefsgewijze door een beoordelaar gecontroleerd. Aanwijzingen van deze kunnen leiden tot een aanscherping van de correctie. Ongeveer 2/3 van de examens waarvoor de modulen van de opleiding opleiden, zijn externe gelegitimeerde examens. Deze examens zijn van een voldoende niveau. De interne examens van de opleiding zijn ook van een voldoende niveau. Zie verder ook de beschrijvingen bij het facet ‘toetsing’ in dit rapport. Van belang is voorts dat de studenten naast de scriptie zelf ook een mondelinge verdediging van het afstudeerwerk dienen af te leggen. Het feitelijke niveau van de afstudeerscripties heeft het visitatieteam niet kunnen onderzoeken, aangezien er nog geen afstudeerscripties beschikbaar zijn. Bovengenoemde eisen, alsmede de procedure met betrekking tot de totstandkoming van de afstudeerscriptie bieden in de optiek van Certiked echter genoeg waarborgen dat studenten zich op het niveau van de eindkwalificaties bevinden.
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het gerealiseerde niveau als voldoende. Het visitatieteam heeft met name hierbij overwogen dat het niveau van de examinering voldoende is.
Onderwijsrendement: voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •
•
•
In de ogen van de opleiding ligt in het geval van afstandsonderwijs de verantwoordelijkheid voor het tempo van studeren en de termijn van afstuderen bij de individuele student. De opleiding heeft daarom daarover geen streefcijfers geformuleerd op dat onderwerp. Ten aanzien van de examens heeft de opleiding als streefcijfer geformuleerd dat examenresultaten van de studenten van de LOI Hogeschool boven het landelijk gemiddelde liggen, als de examens extern worden afgenomen. Over het algemeen blijken de examenresultaten van de kandidaten die van deze opleiding afkomstig zijn, hoger te liggen dan het gemiddelde.
Pagina 23 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding streefcijfers in termen van examenresultaten geformuleerd heeft en dat deze streefcijfers over het algemeen worden gehaald.
Beoordeling van het onderwerp ‘Resultaten’ Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Resultaten als positief. Het gerealiseerde niveau wordt effectief bereikt en de opleiding heeft streefcijfers voor het rendement opgesteld. Deze streefcijfers worden over het algemeen gehaald.
Pagina 24 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam Het visitatieteam bestond uit de volgende personen: Ir. R.S. Kloosterman (1967), teamleider De heer Kloosterman is sinds 1995 betrokken bij Certiked, sinds 1998 als directeur. Hij voert audits uit op het gebied van ISO 9001 en IiP bij een brede groep van kennisintensieve organisaties; tevens treedt hij regelmatig op als teamleider bij visitaties in het hoger onderwijs. Studeerde Bedrijfskunde aan de TU Eindhoven en heeft uitgebreide internationale werkervaring op het gebied van marketing, marktonderzoek, en kwaliteitsmanagement. Drs. R.R. van Aalst (1971), extern deskundige Raoul van Aalst volgde de opleiding Bedrijfseconomie aan de RijksUniversiteit Groningen. Na afronding daarvan is hij werkzaam geweest in zowel controllersfuncties als adviesfuncties, onder andere voor Hewlett Packard, KPN en PricewaterhouseCoopers. Tot 2002 is hij mede-eigenaar geweest van het financieel detacheringsbedrijf 4U Control, dat zich toelegde op detacheren van personeel in administratieve functies teneinde administraties op te zetten, te verbeteren en jaarrekeningen samen te stellen. De heer Van Aalst was daarin zowel leidinggevend als mede-uitvoerend. Sinds 2002 vervult hij de functie van concerncontroller bij energiebedrijf NUON. Drs. W.J.J.C. Vercouteren (1953), secretaris en studentlid Na zijn studie economie heeft de heer Vercouteren een vijftal jaar managementfuncties bekleed. Sinds 1990 verricht hij op basis van zelfstandigheid, analyse-werkzaamheden en interim management, met name voor opleidingsinstituten: ISBW, Wolters-Kluwer Génève, Ministerie OC&W. Op zeer regelmatige basis treedt de heer Vercouteren op als secretaris van Certiked visitatieteams. Daarnaast is hij in de afrondende fase van zijn postdoctorale controllersopleiding (Nijenrode) alsmede treedt hij op als deeltijd docent aan dit instituut. Het visitatieteam onderschrijft unaniem de bevindingen en beoordelingen per onderwerp en per facet zoals weergegeven in deze rapportage en heeft verklaard op onafhankelijke wijze tot deze beoordeling gekomen te zijn.
Pagina 25 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Bijlage 2: Programma Programma van de eerste visitatiedag op 11 december 2003 10.00 uur – 10.30 uur College van Bestuur, Portefeuillehouder HBO, Kwaliteitscoördinatie Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
10.30 uur – 12.00 uur Businessunitmanagement en projectleiding Onderwerpen: inzet van personeel (eisen HBO, kwantiteit, kwaliteit) ir. O.W. Helfferich (businessunitmanager), mevrouw C. van Halm (projectleider Facility Management/Office Management)
11.30 uur – 13.00 uur Documentenonderzoek, lunch
13.00 uur – 14.00 uur Verantwoordelijken voor studiebegeleiding Onderwerpen: voorzieningen (materiële voorzieningen, studiebegeleiding) G. de Bock (manager Opleidings- & Examenorganisatie), B. Marck (coördinator Organisatie Opleidingen)
14.00 uur – 14.30 uur Aanvullend onderzoek
14.30 uur – 15.30 uur Kwaliteitsteam en businessunitmanager Onderwerpen: interne kwaliteitszorg (evaluatie, maatregelen, betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld) mevrouw mr. K.S. Visscher (businessunitmanager), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
15.30 uur – 16.30 uur Afronden documentenonderzoek
16.30 uur – 17.00 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), mevrouw mr. K.S. Visscher (businessunitmanager), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie) en T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
Pagina 26 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Programma van de tweede visitatiedag op 18 augustus 2004 09.00 uur – 09.15 uur College van Bestuur, Portefeuillehouder HBO, Businessunitmanager Onderwerpen: voorstellen, doornemen van het programma en van de visitatiedag drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), mevrouw mr. K. Visscher (portefeuillehouder HBO, tevens business-unitmanager), T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
09.15 uur – 11.00 uur Businessunitmanagement en projectleiding Onderwerpen: domeinspecifiek kader, bachelorniveau, doelstellingen, programma mevrouw mr. K. Visscher (businessunitmanager), mevrouw C. van den Adel (projectleider HBO Accountancy)
11.00 uur – 12.00 uur Documentenonderzoek
12.00 uur – 13.00 uur Beroepenveldvertegenwoordiging Onderwerpen: aansluiting op beroepspraktijk, HBO-oriëntatie mr. drs. W.A. Tijhaar
13.00 uur – 13.30 uur Overleg visitatieteam
13.00 uur – 14.00 uur Terugkoppeling mr. M.J. Kuipers (voorzitter College van Bestuur), drs. C. Schonagen (manager Personeel & Organisatie), mevrouw mr. K. Visscher (portefeuillehouder HBO, tevens businessunitmanager), T.F. Steffens (coördinator Kwaliteitsbevordering)
Pagina 27 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader Als domeinspecifiek referentiekader is gehanteerd het Beroepsprofiel van de in het openbaar beroep werkzame Accountant-Administratieconsulent, NOvAA 2004. Ter illustratie is hieronder de samenvatting uit dat document weergegeven.
Pagina 28 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Bijlage 4: Documenten Documenten die zijn bestudeerd, zijn: • • • • • • • • •
• • • • • • • • • • • • •
• •
Zelfevaluatie opleiding HBO Accountancy Beroepsprofiel en civiel effect van de opleiding De AA-Accountant ‘en profil’; Het beroepsprofiel van de in het openbaar beroep werkzame Accountant-Administratieconsulent, NOvAA, 2004 Rapportage aangaande de eisen voor accreditatie en gelijkwaardigheid van de opleiding Bachelor Accountancy, door mevrouw V.J. Roetman-Copsy RA, 10 augustus 2004 Samenstelling en verslagen van de beroepenveldcommissie voor de opleiding HBO Accountancy Onderwijs- en Examenregeling opleiding HBO Accountancy, tijdvak 2004/2005 Lijst met examenresultaten LOI-studenten versus landelijk gemiddelde voor enkele modulen die extern worden afgenomen Studiegids LOI Hogeschool Kwaliteitshandboek LOI (versie 26 november 2003), inclusief bijlagen (organisatieschema’s, projectfasen, profiel Raad voor Kwaliteitsbevordering, externe netwerken voorzitter bestuur en business-unitmanagers, functieomschrijvingen) De begeleiding van de student binnen het afstandsonderwijs en de rol van de docent De LOI als organisatie Schematisch overzicht leerplan Studiewijzers Lesmateriaal Toetsen van kennis HBO bachelorniveau Stramien voor leerplannen Selectiecriteria auteurs, docenten, redacteurs en beoordelaars Werken met het LOI-sjabloon Kwantitatief onderzoek Campus Pro (rapport van 27 februari 2003) Draaiboek Service Calls Auteursinstructies (onder meer: aanleveren kopij, schrijven leerstof, maken open vragen, meerkeuzevragen en multimediale opdrachten, herzieningen, opbouwen examenstructuur en samenstellen instructie) Overzicht van auteurs, docenten en scriptiebegeleiders Brief van NOvAA de dato 12 november 2004
Pagina 29 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc
LOI © Certiked
Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Ir. R.S. Kloosterman Drs. R.R. van Aalst Drs. W.J.J.C. Vercouteren
Pagina 30 van 30 LOI HBO Accountancy dv 0506.doc