ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Eerstegraads Lerarenopleidingen Engels en Wiskunde Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

NHL © Certiked

ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van

Eerstegraads Lerarenopleidingen Engels en Wiskunde Noordelijke Hogeschool Leeuwarden aan het NVAO Accreditatiekader Croho-registratienummer Engels: 5112 Wiskunde: 5106 De visitatie vond plaats op 7 december 2004, 9 december 2004 en 17 november 2005

Inhoud van het verslag Identificatie......................................................................................................................................... 2 Managementsamenvatting................................................................................................................... 3 Bevindingen........................................................................................................................................ 5 Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam ................................................................................................26 Bijlage 2: Programma ........................................................................................................................28 Bijlage 3: Domeinspecifiek kader.......................................................................................................31 Bijlage 4: Documenten.......................................................................................................................38 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen .........................................................................................41

De verantwoordelijke teamleider: drs. R. de Lusenet namens deze,

C.F.M. van Strien Certiked 27 januari 2006

Pagina 1 van 41 NHL-opleidingen LAV I Engels en Wiskunde dv 0601.doc

NHL © Certiked

Identificatie Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Postbus 63 8900 AB Leeuwarden Telefoon 058 - 296 16 80 Website: www.nhl.nl/lav1 Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: drs. A.C.M. van den Bogaart Opleidingscoördinator: drs. J. Borkent

Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • NHL, Noordelijke Hogeschool Leeuwarden • HBO-opleidingen Eerstegraads Lerarenopleiding Algemene Vakken, Engels en Wiskunde • Deeltijd • Locatie Groningen. Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader, daterende uit februari 2003 adequaat wordt afgedekt. Het doel van het onderzoek was daarnaast meer specifiek na te gaan of de opleidingen zich op het niveau van professional master (Master of Education) bevonden en of voor deze opleidingen volstaan kon worden met een maatwerkvisitatie. Deze laatste zou aanvullend zijn op de eerdere visitatie uit 2002, waarbij de bevindingen uit 2002 bruikbaar bleven. In de visitatie hebben de uitkomsten van de visitatie van 2002 expliciet aandacht gekregen, alhoewel de onderhavige visitatie een integrale was.

Teamsamenstelling Teamleider: drs. R. de Lusenet Externe deskundigen: mevrouw drs. J.H.C. Hagen-Kraan (Engels) en prof. dr. J. de Lange (Wiskunde) Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid)

Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld voor de gevisiteerde opleidingen. Deze zelfevaluatie met de bijlagen en de extra documenten die beschikbaar waren, bleek een goede basis voor de visitatie. De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 7 december 2004, op 9 december 2004 heeft de tweede visitatiedag plaatsgevonden en op 17 november 2005 was er de derde en afsluitende visitatiedag. Het conceptrapport is op 1 december 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 12 december 2005 zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot het onderhavige definitieve rapport. In de aanloop naar de visitatie is er een keer een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomst had het karakter van kennismaking, voorlichting en planning. Tussen de tweede en derde visitatiedag zijn er nog twee bijeenkomsten geweest die vooral gericht waren op bespreking van de vooruitgang die de opleiding had geboekt (tweede bespreking) en planning van de laatste visitatiedag (derde bespreking).


NHL © Certiked

Managementsamenvatting Op 7 december 2004, 9 december 2004 en 17 november 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de Eerstegraads Lerarenopleidingen Algemene Vakken, Engels en Wiskunde, hierna te noemen Engels respectievelijk Wiskunde van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL). De doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van deze opleidingen, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader.

Algemeen beeld De NHL is een hogeschool, die opleidingen verzorgt op het gebied van Zorg & Welzijn, Techniek, Educatie & Communicatie en Management & Economie. De NHL is onderverdeeld in een viertal instituten, waarin opleidingen zijn georganiseerd. Binnen de instituten bevinden zich afdelingen, die gelijkaardige opleidingen bundelen. Er studeren in totaal ongeveer 9.500 studenten aan de NHL. Binnen de hogeschool bestaat het instituut Educatie en Communicatie (IEC). Dit instituut is ten aanzien van de eerstegraads lerarenopleidingen op 1 januari 2002 een samenwerkingsverband aangegaan met het Universitair Onderwijs Centrum Groningen (UOCG), dat behoort bij de Rijksuniversiteit Groningen. Deze samenwerking, uitmondend in het LAV1-instituut, is gebaseerd op de gemeenschappelijke regeling conform artikel 8.1 van de WHW. Alhoewel de opleidingen tot de NHL behoren, betekent de gemeenschappelijke regeling dat de instituten gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling en de uitvoering van het onderwijs van de eerstegraads lerarenopleidingen. De NHL in haar geheel wordt bestuurd door het College van Bestuur. De directeur van het IEC en de directeur van het UOCG vormen formeel de directie van het LAV1-instituut. De dagelijkse leiding is in handen van het hoofd van het instituut. De eerstegraads lerarenopleidingen omvatten de actieve opleidingen Duits, Engels, Fries, Nederlands, Algemene Economie, Wiskunde, Natuurkunde en Godsdienst. De opleiding Godsdienst maakt overigens geen deel uit van het LAV1-instituut. Daarnaast zijn er nog een aantal slapende en nog niet gestarte opleidingen, waarvoor wel een CROHO-registratie bestaat. De slapende opleidingen zijn Bedrijfseconomie, Frans en Maatschappijleer. De in 2003/2004 nog niet gestarte opleidingen zijn Aardrijkskunde, Geschiedenis, Biologie en Scheikunde. Aan de eerstegraads lerarenopleidingen Engels en Wiskunde studeerden in 2004/2005 respectievelijk 24 en 33 studenten. De jaarlijkse instroom aan studenten bedraagt voor Engels ongeveer 10 en ongeveer 15 voor Wiskunde. De instroom in het jaar 2005/2006 is beperkter met 2 voor Engels en 10 voor Wiskunde. Het gaat dus om getalsmatig bescheiden opleidingen. Dat neemt niet weg dat de opleidingen voor de kennisinfrastructuur van het Noorden van Nederland van vitaal belang zijn. De opleidingen werken in een intensieve interactie met de scholen van het voortgezet onderwijs, hebben als doel hoogwaardige afgestudeerden aan deze scholen te leveren en bouwen zo samen met deze scholen voor het Noorden belangrijke kennis op. In 2002 zijn de vorige visitaties van de opleidingen Engels en Wiskunde uitgevoerd. Deze hebben geleid tot een aantal kritische kanttekeningen van de zijde van de visitatiecommissie. De belangrijkste daarvan waren samengevat de onderwijskundige samenhang, niveau en wetenschappelijke oriëntatie van met name de beroepscomponent van de opleidingen, de interactie met en de inbreng van de scholen (relatie met het afnemend beroepenveld), waaronder de stages, systematische aandacht voor de kwaliteit en borging van de kwalificaties (kwaliteitszorg) en sturing van de gemeenschappelijke onderwijsdidactische en –organisatorische ontwikkeling.


NHL © Certiked

Als gevolg van de bevindingen uit de visitaties uit 2002 is het in 1998 gestarte proces van vernieuwing geïntensiveerd. De vernieuwing heeft organisatorisch geleid tot de oprichting van het LAV1-instituut onder de samenwerking tussen de NHL en de Rijksuniversiteit Groningen. In dat kader zijn de kwaliteitszorg en de onderwijskundige sturing ter hand genomen. Ook ten aanzien van de inhoudelijke opmerkingen over de beroepscomponent en de interactie met het beroepenveld hebben de opleidingen stappen tot vernieuwing gezet. Deze vernieuwingen hebben geleid tot de instelling van de werkgroep Paraplu in de zomer van 2003 die de opdracht had een visie en een onderwijskundig kader te formuleren. Nadien heeft vanaf januari 2004 de werkgroep Postparaplu de concretisering en implementatie van de visie en het kader uitgevoerd. Het visitatieteam van Certiked heeft op verzoek van de opleidingen besloten om de opleidingen Engels en Wiskunde te beoordelen aan de hand van het nieuwe, op de onderwijskundige vernieuwing gebaseerde leerplan. De opleidingen zijn in september 2004 met het nieuwe leerplan begonnen. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de implementatie in volle gang is, het nieuwe leerplan in verschillende documenten is uitgewerkt en het leerplan in 2004/2005 en 2005/2006 op deze wijze wordt uitgevoerd. De doelstelling van de visitatie was na te gaan of de opleidingen Engels en Wiskunde masterwaardig zijn, dat wil zeggen te beoordelen of deze opleidingen ook daadwerkelijk opleiden voor een mastergraad, te weten Master of Education. De zelfevaluatie die de opleidingen hebben geschreven, alsmede de bijlagen en de documenten die ter inzage lagen, hadden een goed niveau en boden het visitatieteam een voldoende basis om mede aan de hand daarvan de opleidingen te beoordelen. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat alle onderwerpen van het NVAO beoordelingskader, te weten Doelstellingen, Programma, Inzet van personeel, Voorzieningen, Interne kwaliteitszorg en Resultaten voldoende zijn.

Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de eerstegraads opleidingen Engels en Wiskunde van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden voldoende het geheel van het NVAO Beoordelingskader afdekken en daardoor voldoen aan de eisen die aan opleidingen op het niveau van professional master gesteld moeten worden.


NHL © Certiked

Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven.


NHL © Certiked

Onderwerp: doelstellingen opleiding Domeinspecifieke eisen: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

• • •

•

De eindkwalificaties van deze opleidingen zijn ontleend aan de Bekwaamheidseisen van de Docent Voorbereidend Hoger Onderwijs van het Samenwerkingsorgaan Beroepskwaliteit Leraren (SBL). Het SBL heeft de afgelopen jaren in samenwerking met het onderwijsveld en de lerarenopleidingen de bekwaamheidseisen voor de verschillende soorten onderwijs geformuleerd. Dat heeft geresulteerd in de landelijk binnen lerarenopleidingen gehanteerde SBL-competenties, waarin de verschillende rollen van de onderwijsgevenden zijn beschreven. Het ministerie van Onderwijs heeft in augustus 2005 via een Algemene Maatregel van Bestuur de bekwaamheidseisen van leraren vastgesteld, waarvoor de SBL-competenties de basis vormden. De SBL-competenties voor de docent Voorbereidend Hoger Onderwijs luiden interpersoonlijk competent (in staat om een klimaat te scheppen waarin leerlingen zich kunnen ontwikkelen naar zelfstandigheid), pedagogisch competent (in staat een veilige omgeving, houvast en structuur voor leerlingen te bieden), didactisch en vakinhoudelijk competent (in staat tot het creëren van een krachtige leeromgeving, waarin leerlingen begrip van vakinhouden krijgen en deze weten te verbinden met hun omgeving), organisatorisch competent (in staat tot het scheppen van een ordelijke en taakgerichte omgeving voor leerlingen), competent in het samenwerken met collega’s (in staat om door constructieve samenwerking met collega’s aan het goed functioneren van de schoolorganisatie bij te dragen), competent in samenwerking met de omgeving (in staat goed te communiceren met ouders/verzorgers en goed gebruik te maken van het netwerk van de school) en competent in reflectie en professionele ontwikkeling (in staat om goed na te denken over en te werken aan de eigen professionele ontwikkeling). De competenties zijn geconcretiseerd in indicatoren die in duidelijke termen beschrijven waaraan de afstudeerder moet voldoen als het om deze competenties gaat. Deze indicatoren kunnen beschouwd worden als de opleidingskwalificaties waarin de (beroeps)competenties uiteenvallen. De competenties zijn gevalideerd door het langdurige proces van ontwikkeling ervan door SBL en de verschillende stappen die SBL heeft gezet om de beschrijvingen van de competenties te toetsen aan de praktijk en aan de opvattingen van bij het beroep van docent nauw betrokkenen. De rol van onderwijskundig onderzoeker is door SBL niet genoemd. De opleidingen hechten veel waarde aan deze rol maar hebben hem niet opgenomen, omdat ze het landelijk geaccepteerde en gevalideerde en regionaal sterk gewaardeerde profiel niet willen wijzigen. In het curriculum komt deze rol met name in het actieonderzoek overigens wel aan de orde. De opleidingen hebben de indicatoren die hierboven bedoeld zijn, als de eindkwalificaties van de opleiding genomen. Bij deze indicatoren zijn ook begrepen de eindtermen van de vakcomponent die gezien kunnen worden als een nadere concretisering van de didactische en vakinhoudelijke competentie.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van de opleidingen als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de opleidingen gebaseerd zijn op de landelijk ontwikkelde en gevalideerde competenties. Deze competenties en de bijbehorende indicatoren geven een compleet beeld van de kwalificaties waaraan de afstuderende moet voldoen.

Niveau: de eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •

•

•

•

•

De competenties van SBL zijn door de opleidingen in een matrix tegen de Dublin descriptoren afgezet, zoals deze geformuleerd zijn voor het HBO-masterniveau ofwel het niveau van de professional master. Ten aanzien van kennis en inzicht bouwen de competenties voor de eerstegraads lerarenopleidingen voort op de tweedegraads opleidingen, die zich op het niveau van de HBO-bachelor bevinden. De verdieping van kennis en inzicht door de eerstegraads opleidingen komt in de competenties tot uitdrukking in goed op de hoogte zijn van communicatietheorieën, de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van adolescenten en processen van identiteitsvorming en zingeving. Daarnaast is relevant dat de afgestudeerde een originele bijdrage moet kunnen leveren aan het ontwikkelen van ideeën en dat hij een grondige kennis van de wetenschappelijke achtergronden van de leerinhouden van het schoolvak en van methoden van kennisontwikkeling en –toepassing heeft. Tenslotte beschikt de afgestudeerde over diepgaande kennis op de verschillende deelgebieden van de vakken, te weten Engels en Wiskunde. Het masterniveau komt in de vakkennis tot uitdrukking in de mate waarin de afgestudeerde de leerlingen kan brengen tot ‘deep understanding’ van het betreffende vakgebied en hen weet voor te bereiden op een vervolgstudie in het hoger onderwijs. De concretisering daarvan is door de opleidingen vastgelegd in de eindtermen van de vakinhouden. Het toepassen van kennis en inzicht op het masterniveau komt onder andere tot uitdrukking in indicatoren binnen de competenties zoals het bieden van een helder pedagogisch kader aan leerlingen, doeltreffend om kunnen gaan met belemmeringen in de morele ontwikkeling van leerlingen, om weten te gaan met organisatorische aspecten van verschillende leeromgevingen, gebruik maken van het actieonderzoek voor de ontwikkeling van de school en kennis en inzicht kunnen toepassen in nieuwe contexten. De oordeelsvorming van de afstuderende wordt verwoord in indicatoren zoals het kunnen motiveren van het omgaan met cultureel heterogene groepen of individuele leerlingen, passende adviezen kunnen geven aan leerlingen voor hun verdere ontwikkeling op basis van hun sterke en zwakke kanten, de eigen vakinhoudelijke en didactische opvattingen kunnen verantwoorden, in staat zijn om zelfstandig de resultaten van (didactisch) onderzoek te beoordelen en zich op grond van onvolledige informatie een oordeel te vormen. Het aspect communicatie op masterniveau komt tot uitdrukking in de indicatoren rekening kunnen houden in taalgebruik met de leefwereld van adolescenten, expliciet kunnen maken van gehanteerde normen en waarden, besluiten en conclusies over kunnen dragen aan een publiek van deskundigen en niet-deskundigen en op een open en constructieve manier de contacten met ouders, verzorgers en andere belanghebbenden kunnen onderhouden. De leervaardigheden die van de afgestudeerde worden gevraagd, staan onder meer in de indicatoren zoals het samen met leerlingen kunnen reflecteren van hun leerproces en de leerresultaten, hanteren


NHL © Certiked

van instrumenten van intervisie en collegiale consultatie en in houding aansluiting kunnen zoeken bij maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen en het kunnen reflecteren op de eigen professionaliteit, onderzoekend zijn en de eigen professionalisering zelfstandig ter hand weten te nemen. Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het niveau van HBO-master als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de eindkwalificaties in voldoende mate aansluiten bij de Dublin descriptoren voor de HBO-master, die een indicatie zijn van de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties.

Oriëntatie HBO: de eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Oriëntatie HBO: een HBO-master heeft de kwalificaties voor het niveau van een zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

• •

•

De bekwaamheidseisen voor de Docent Voorbereidend Hoger Onderwijs van SBL zijn opgesteld door werkgroepen van leraren en zijn in de eerste versie in de praktijk van de scholen getoetst. Dat houdt in dat deze competenties in sterke mate aan het beroepenveld ontleend zijn. Ook is op de eerste versie commentaar vanuit het beroepenveld gevraagd, gekregen en in de definitieve versie van de bekwaamheidseisen verwerkt. De opleidingen zelf hebben op verschillende manieren de afstemming van de opleidingen met het beroepenveld vormgegeven. Mede als gevolg van het landelijke project Educatief Partnerschap is vanaf 1999 de afstemming met de afnemende scholen geïntensiveerd. De opleidingen hebben in die zin ook een belangrijke regionale functie in het noorden van het land ten aanzien van het voorzien in gekwalificeerde eerstegraads docenten Engels en Wiskunde. Bij de totstandkoming van de nieuwe studieopzet, die vanaf het studiejaar 2004/2005 in werking is getreden, is aan de werkgroep Paraplu van de opleidingen ook input gegeven door docenten die in het beroepenveld werkzaam waren. Daarnaast kennen de opleidingen sinds juli 2004 een veldadviescommissie. De commissie werkt op basis van een taakomschrijving. De commissie speelt ook een belangrijke rol in het verder ontwikkelen van het duale leertraject, dat wil zeggen leren in de opleidingen en deels leren op school (“samen opleiden”). De indicatoren van de competenties van SBL dienen gelezen en begrepen te worden vanuit het masterniveau. Dat wil zeggen dat de afgestudeerde de in de indicatoren verwoorde kwalificaties dient te bezitten op het niveau van de zelfstandige beroepsbeoefenaar of van de beginnend leidinggevende, op te vatten vanuit de context van onderwijskundig leiderschap danwel vanuit het leidinggeven aan andere beroepsbeoefenaren.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties als goed. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de inbreng van het beroepenveld bij de totstandkoming en de bewaking van de eindkwalificaties meer dan voldoende is en dat de eindkwalificaties zich bevinden op het masterniveau, zijnde het niveau van zelfstandig beroepsbeoefenaar of de beginnend leidinggevende. Met name de intensieve wijze waarop de opleiding zich op verschillende niveaus verstaat met het afnemende beroepenveld, de scholen, is in de ogen van het visitatieteam een sterk punt, dat de kwalificatie goed rechtvaardigt.

Beoordeling van het onderwerp "Doelstellingen opleiding" Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Doelstellingen als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de opleiding afgeleid zijn van de landelijk tot stand gekomen en gevalideerde bekwaamheidseisen en gevraagde competenties voor de docenten Engels en Wiskunde. De competenties en de indicatoren die daarvan een concrete uitwerking zijn, sluiten in voldoende mate aan op de internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties, die zijn verwoord in de Dublin descriptoren. Daarnaast sluiten de eindkwalificaties voldoende aan op het niveau van zelfstandig beroepsbeoefenaar en zijn ze in sterke mate tot stand gekomen en gevalideerd door het relevante beroepenveld.


NHL © Certiked

Onderwerp: programma Eisen HBO: kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

•

•

• •

De vakliteratuur die bij de opleidingen gebruikt wordt, is van een voldoende niveau en van een voldoende recente datum. De opleidingen maken gebruik van Nederlandstalige en internationale literatuur. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van readers die de specifieke leerstof bieden voor een aantal vakken en die voldoende actueel zijn. Het afnemende beroepenveld, de scholen spelen een belangrijke rol bij het faciliteren van studenten in termen van het beschikbaar stellen van tijd, ruimere roostering en het les kunnen geven in de HAVO/VWO-bovenbouw. De studenten kunnen op die wijze een aantal van de onderdelen van hun programma, met name betreffende de professionaliseringstaken in de werksituatie, dat wil zeggen op school uitvoeren. Bij het faciliteren wordt zoveel mogelijk aangesloten bij ervaringen van de opleidingsscholen, waar de schoolopleider deze faciliteiten al aan de studenten van de opleidingen biedt. Deze opleidingsscholen zijn scholen waarmee de opleidingen wat dat betreft een bijzondere band hebben en die als voorloper op dit gebied fungeren. Het Instituut Educatie en Communicatie en het UOCG sluiten convenanten met scholen. Binnen deze convenanten maakt het LAV1-instituut nadere, op de situatie van LAV1 toegesneden afspraken. In de opleidingen treden met enige regelmaat gastdocenten vanuit het beroepenveld en vanuit de universitaire wereld op om de studenten extra kennis en inzicht bij te brengen zowel op het gebied van de vakinhoud als op het gebied van de beroepstaken. Ook op deze wijze houden de opleidingen voldoende banden met ontwikkelingen op het vakgebied. Meerdere docenten vanuit het UOCG (deel van de Rijksuniversiteit Groningen) brengen hun kennis en ervaring in door onderwijs te ontwikkelen, uit te voeren en een rol te spelen in de beoordelingen. Eén UOCG docent heeft een specifieke taak om ervoor te zorgen dat het UOCG en het LAV1instituut profiteren van elkaars ontwikkelingen. Deze docent is ook lid van de werkgroep Postparaplu. Het niveau van de taalvaardigheden van Engels is ontleend aan het European Framework of Reference. De opleiding neemt het niveau C1 of C2 van dit Framework als doelstelling. Dat is het hoogste niveau. Het niveau van de vakinhoud voor Wiskunde is ontleend aan de eisen van de tweede fase van het voortgezet onderwijs. Het vakniveau heeft de afgelopen jaren geen wijziging ondergaan maar wel is de vormgeving meer afgestemd op de eisen van de eerstegraads docent, zoals bij het toegenomen gebruik van ICT in het het onderwijs.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO eisen ten aanzien van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de inhoud van het curriculum voldoende actueel is en een voldoende relatie onderhoudt met de beroepspraktijk.


NHL © Certiked

Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma: het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

• •

•

Het programma van de opleidingen kent een vaklijn en een beroepslijn. De vaklijn telt in totaal 60 ECTS en omvat de vakinhoudelijk gerichte modulen. De beroepslijn omvat een tiental professionaliseringstaken en telt 30 ECTS. De vaklijn is met de vernieuwing van het programma vanaf het studiejaar 2004/2005 niet wezenlijk veranderd. De vaklijn omvat voor Engels modulen als Drama, Poetry, Discourse Analysis, Cultural Affairs, Project Talen en Wereldliteratuur. De vaklijn omvat voor Wiskunde modulen als Differentiaalrekening, Constructies in Meetkunde, Getaltheorie, Lineaire Algebra, Statistiek en Wiskunde in Beroep. Alle modulen van zowel Engels als Wiskunde zijn tussen 5 en 6 ECTS in omvang. De professionaliseringstaken zijn een nieuw element in de opleidingen en zijn een direct gevolg van de ingezette vernieuwing van het programma. De professionaliseringstaken zijn verdeeld over het programma aan de hand van een drietal fasen. De eerste fase betreft de oriëntatie op het competentieprofiel van de eerstegraads docent op grond van het onderzoek naar de kenmerken van de tweede fase van het voortgezet onderwijs. In deze fase vinden de professionaliseringstaken 1, 2 en 3 plaats met in totaal 6 ECTS. De tweede fase van de professionaliseringstaken is de toepassingsfase. In deze fase vinden de professionaliseringstaken 4 – 9 plaats voor 15 ECTS. De derde fase is de fase van integratie en profilering. Deze fase bestaat uit één professionaliseringstaak, 10, te weten het afsluitend actieonderzoek waarin de student op grond van de problematisering van de eigen onderwijspraktijk een onderzoek doet naar het inrichten en uitvoeren van een rijke leeromgeving onder aan de reële onderwijspraktijk ontleende voorwaarden. De opleidingen hebben beide een matrix opgesteld die aangeeft in welke SBL-compententies in welke modulen en professionaliseringstaken aan de orde komen. Uit deze matrix blijkt dat alle competenties in het curriculum in voldoende mate aan bod komen. De opleidingen hebben per professionaliseringstaak in de beroepslijn en per module in de vaklijn de relatie gelegd tussen enerzijds de SBL-competenties en anderzijds de leerdoelen en leerinhouden van de professionaliseringstaken en modulen. De opleidingen hebben daartoe relatieschema’s opgesteld. Uit deze relatieschema’s is af te leiden op welke wijze de betreffende SBL-competenties in de leerdoelen en leerinhouden aanwezig zijn. De opleidingen hebben daarnaast ook in de studentengidsen aangegeven welke SBL-competenties in de modulen en professionaliseringstaken aan de orde komen en hoe deze vertaald zijn in leerdoelen en leerinhouden.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de relatie tussen doelstellingen en programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleidingen voldoende duidelijk hebben kunnen maken dat alle eindkwalificaties in het curriculum aan bod komen en op welke wijze de eindkwalificaties van de opleidingen in de doelen en de leerinhouden van de modulen en van de professionaliseringstaken terechtkomen.


NHL © Certiked

Samenhang programma: studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

• • •

•

•

De modulen in de vaklijn dienen om vakinhoudelijke verdieping en verbreding te realiseren. Bij Engels doet de student de verschillende taalvaardigheden in de modulen van de vaklijn op. Bij Wiskunde worden in de vaklijn de verschillende vakken doorlopen, waarbij niet alleen de theorie maar ook de beroepsvaardigheden aan de orde komen. Dat wil zeggen dat binnen de vaklijn onder andere onderzoek wordt gedaan met behulp van bepaalde softwareprogramma's Het eerste jaar van de opleidingen dient als een jaar waarin de oriëntatie en zelfselectie van de studenten mogelijk wordt gemaakt. In de vaklijn maken de studenten kennis met niveau en inhoud van de vakcomponent. In de beroepslijn komt de oriënterende fase van de professionaliseringstaken aan de orde. Bij Engels kunnen de studenten aan het einde van het programma een specialisatie kiezen. Bij Wiskunde is er aan het einde van de opleiding ruimte voor een keuzevak gecreëerd. Op deze wijze is er zowel bij Engels als bij Wiskunde ruimte geschapen voor de studenten om zich te specialiseren. De beroepsvoorbereidende lijn aan de hand van de professionaliseringstaken volgt een opgaande lijn van complexiteit vanaf de oriëntatiefase, via de toepassingsfase naar het afsluitende actieonderzoek. Daarin is de samenhang aanwezig. De modulen en de professionaliseringstaken staan niet los van elkaar maar hebben een verband. De vakmodulen zijn ook gericht op het uitoefenen van het beroep. Daarom omvatten zij aan de situatie in de les ontleende praktische oefeningen. De producten die uit de oefeningen in de vaklijn komen, hebben relevantie voor de beroepsuitoefening. De professionaliseringstaken omvatten vakmatige onderwerpen als invulling. Met andere woorden, het uitvoeren van een professionaliseringstaak gebeurt aan de hand van een onderwerp uit een bepaald vakgebied. Zo willen de opleidingen de samenhang tussen de vaklijn en de beroepslijn bewerkstelligen. In de modulen van de vaklijn maken de opleidingen de vertaling naar de beroepsuitoefening door de studenten te wijzen op en ervaring te laten opdoen met de wijze waarop de studenten de vakkennis in de praktijk van de school kunnen toepassen. De modulen kennen aldus een dubbele bodem, waarin niet alleen de vakkennis zelf maar ook de toepassing in de praktijk worden onderwezen. De studenten vullen in de beroepslijn de verschillende professionaliseringstaken in aan de hand van hun persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). Zij gaan na welke van de beroepsvaardigheden voor hen in de uitvoering van een professionaliseringstaak relevant en nodig zijn. De tutor beoordeelt of een student zijn POP correct heeft opgesteld en geeft toestemming voor de uitvoering. In de uitvoering van de professionaliseringstaken dienen de studenten de vakcomponenten van hun studie mee te nemen. In de beschrijving van de modulen is deze vakkennis geëxpliciteerd.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de samenhang in het programma als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat er sprake is van een logische opbouw van de modulen van de vaklijn en van de professionaliseringstaken en dat de samenhang tussen de vaklijn en beroepslijn voldoende consistent is.


NHL © Certiked

Studielast: het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •

•

• •

•

•

De opleidingen werken in de eerste twee jaren volgens een carrouselsysteem. Dat wil zeggen dat de eerstejaars studenten en de tweedejaars studenten hetzelfde programma lopen. Dit systeem heeft alleen betrekking op de vaklijn. Bij Wiskunde komt een carrousel van jaar 2 en 3 beperkt voor. Voor de eerste twee perioden van de studie, zijnde het eerste halfjaar hanteren de opleidingen geen carrouselsysteem. Ze zien daarvan af om beter aan te kunnen sluiten op de individuele wensen en situatie van de studenten die met de studie beginnen. De opleidingen kunnen op deze wijze inspelen op de specifieke achtergrond van de studenten. Het is wel zo dat elke module elk jaar wordt getoetst, ongeacht het carrouselsysteem. Daarnaast zijn maatwerktrajecten voor studenten bespreekbaar. Het toetsrooster staat evenals andere informatie over de opleidingen op het intranet van LAV1. In het toetsrooster zijn ook de herkansingen opgenomen. Deze vinden plaats in de volgende toetsperiode. De elektronische leeromgeving van de opleidingen geeft de studenten achtergrondinformatie over een module of over p-taken en maakt aldus deel uit van de begeleidingsomgeving. Dat is mede bedoeld om de weinige contacturen (één avond per week) te compenseren. De begeleiding van de kant van de docenten voor de studenten is voldoende. Elke student krijgt begeleiding op twee gebieden. Op het gebied van de organisatie van de studie kan de student zich wenden tot de kerndocent die in deze optreedt als mentor. Deze is ook aanspreekbaar in het geval van vragen of problemen op het gebied van de studie. Daarnaast hebben de studenten een tutor die hen inhoudelijk begeleidt naar de eindkwalificaties. De docenten zijn goed bereikbaar, zo hebben de studenten desgevraagd laten weten. De studenten doorlopen de professionaliseringstaken aan de hand van een portfolio. Daarin slaan zij de bewijsstukken ten aanzien van het goed afgerond hebben van de professionaliseringstaken op. De studenten ontwikkelen daarnaast een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). Daarin leggen ze hun voornemens vast op grond van een analyse van de stand van zaken betreffende hun persoonlijke ontwikkeling. Ze leggen ook vast aan welke competenties en indicatoren ze zullen werken. Ze geven op basis daarvan de inrichting en uitvoering van de professionaliseringstaken vorm. De studenten beoordelen de studie als zwaar door de combinatie van werken en leren. Ze ervaren de studielast echter als passend. Desgevraagd antwoorden de studenten dat de studielast gemiddeld op ongeveer 20 uur per week ligt.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studielast binnen aanvaardbare grenzen ligt en dat de studenten voldoende mogelijkheden hebben in de vorm van de begeleiding door docenten, door de roostering en de ondersteuning van de kant van de opleidingen.


NHL © Certiked

Instroom: het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten, blijkend uit toelatingsonderzoek. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • •

De opleiding heeft als eis ten aanzien van de vooropleiding het bezitten van de tweedegraads bevoegdheid in Engels respectievelijk Wiskunde. Met elke aankomende student aan de opleidingen wordt een intakegesprek gevoerd. Dit gesprek vindt plaats aan de hand van een gestandaardiseerd intakeformulier. De docenten die de intake afnemen, krijgen daar ook twee uren voor ter beschikking gesteld. Tijdens de intakegesprekken wordt ook nagegaan of aankomende studenten in aanmerking komen voor vrijstellingen op grond van diploma's of op grond van EVC’s. Voor de laatste dienen de studenten bewijsstukken te overleggen. Tweedegraads docenten die een profiel met eerder verworven competenties hebben, kunnen een aangepast studieprogramma volgen. De opleidingen voeren exitgesprekken met studenten die vroegtijdig de opleidingen verlaten. Uit deze gesprekken blijken als hoofdreden voor het staken van de studie een te zware belasting als gevolg van de combinatie van werken, leren en privé-omstandigheden en als gevolg van het te hoge abstractieniveau van de vakcomponent van de opleidingen. De bevindingen uit de exitgesprekken zijn mede aanleiding geweest om de intake aan te scherpen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de aansluiting met de instroomkwalificaties als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de toelatingseisen helder zijn en dat intakegesprekken en exitgesprekken op een adequate wijze worden gevoerd.

Duur: de opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: minimaal 60 ECTS. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

• • •

De formele omvang van het curriculum bedraagt 90 ECTS, waarvan 60 ECTS voor de vaklijn en 30 ECTS voor de beroepsvoorbereidende lijn (de professionaliseringstaken). Deze 30 ECTS zijn mede voldoende omdat de studenten in de tweedegraads opleiding al aan de beroepsvoorbereiding op dat niveau hebben gewerkt. De nominale studieduur is drie jaar. De eerste twee jaren van de opleidingen zijn verdeeld in elk vier perioden van elk 7 ECTS tot 8 ECTS. Het derde jaar is meer vrij in te vullen door de student met name aan de hand van de professionaliseringstaken. De opleiding stelt een gemiddelde studiebelasting van 20 uur per week bij 40 studieweken per jaar. De feitelijke studiebelasting van de studenten is daarmee in overeenstemming.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studieduur als voldoende.

Afstemming tussen vormgeving en inhoud: het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen van het visitatieteam: •

• • •

•

•

Het didactisch concept van de opleidingen bestaat uit een aantal kenmerken. Deze zijn dat de studenten in belangrijke mate zelf hun leerproces en professionele ontwikkeling sturen, de beroepsopleidingen een sterk duaal karakter hebben, de opleidingen een verdieping zijn van de tweedegraads opleidingen en daarop aansluiten, het leerprincipe van de dubbele bodem hebben en gelegitimeerd worden door de uitvoering van onderwijstaken in de tweede fase van het voortgezet onderwijs (HAVO/VWO). De studenten zijn in hoge mate zelfwerkzaam. Het aantal contacturen in het onderwijs is beperkt, namelijk één avond per week. De begeleiding door de docenten, mentoren en tutoren vindt mede plaats op aangeven van de student. De begeleidingstijd begint om 16.00 uur. Een belangrijk deel van met name de professionaliseringstaken vindt plaats op de werkplek, op de school van de student. Ook daar ligt een grote verantwoordelijkheid voor de student zelf. De docenten functioneren als coach door op te treden als tutor, in de begeleiding van professionaliseringstaken en in de begeleiding bij onder meer toepassingstaken van het vakonderwijs als taalproject, specialisaties Talen, doen van vakgericht onderzoek en wiskunde in beroep. In het concept van competentiegestuurd opleiden speelt de ontwikkelingsgerichte benadering een grote rol (formatief beoordelen). Hierin heeft de docent een coachende verantwoordelijkheid. De professionaleringstaken en de inhoud van de vakmodulen sluiten aan op de kennis en ervaring die tweedegraads docenten al hebben. Zij hebben in hun opleiding tot tweedegraads docent kennis gemaakt met leersituaties. De professionaliseringstaken borduren daarop voort. Zij hebben in de tweedegraads opleidingen vakinhoud onderwezen gekregen. De modulen van de eerstegraads opleidingen zijn een verdieping en verbreding daarvan. In de lessen worden door de docenten niet alleen de vakinhouden overgedragen maar worden ook onderwijssituaties naar voren gebracht die voor de beroepsvoorbereiding van de studenten relevant zijn. Dat is het principe van de ‘dubbele bodem’. Dit principe houdt in dat de studenten niet alleen de vakinhoud overgedragen krijgen maar ook uit de wijze waarop de docenten deze overdragen nieuwe onderwijsvormen kunnen afleiden, die zij vervolgens in hun eigen praktijk als docent kunnen toepassen. De variëteit in lesgeven is groot en sluit aan bij de verschillende lessituaties die de studenten in hun werk kunnen creëren.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de afstemming tussen vorm en inhoud van het onderwijs als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de opleidingen de verschillende aspecten van vakonderwijs en beroepsvoorbereiding adequaat in het onderwijs naar voren laten komen. Verder wordt de zelfstandigheid van de studenten sterk gestimuleerd.


NHL © Certiked

Beoordeling en toetsing: door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen van het visitatieteam: • • •

• • •

•

•

De modulen van de vaklijn worden in een groot deel van de situaties afgesloten door schriftelijke tentamens. Bij een aantal vakmodulen wordt de toepassing van de kennis getoetst in de vorm van onder meer werkstukken, onderzoeken, portfolio’s en presentaties. De beoordeling van tentamens en opdrachten in de vaklijn wordt bij Engels door twee docenten uitgevoerd. Bij Wiskunde gebeurt dat soms wel maar niet altijd. De toetsing in de beroepsvoorbereidende lijn vindt plaats in de vorm van assessments die volgen op de drie verschillende fasen van de professionaliseringstaken, dat is na P1 – P3, na P4 – P9 en na P10. Bij deze taken maken de studenten gebruik van een POP waarin zij de uit te voeren taken aangeven en een portfolio waarin zij de vorderingen ten aanzien van de professionaliseringstaken bijhouden. De beoordeling van elk van de professionaliseringstaken afzonderlijk vindt plaats door de begeleider. Dat is een vorm van formatieve toetsing. De tutor neemt aan het eind van elk van de fasen het assessment af. Bij de assessments kan naast de tutor ook een andere docent betrokken zijn. Dat is vaak een docent van UOCG die met name ook naar de theoretische en methodologische kwaliteit kijkt. Soms is een schoolopleider vanuit de praktijk bij het assessment betrokken. Bij de afsluiting van het meesterwerk (professionaliseringstaak 10) is altijd meer dan één beoordelaar betrokken. De wijze van beoordeling en de criteria zijn volledig en adequaat beschreven in de handleiding voor de integratie- en profileringsfase, meesterwerk P10. Bij de uitvoering en assessments van de professionaliseringstaken spelen de scholen een belangrijke rol. De uitvoering van de professionaliseringstaken vindt plaats mede onder begeleiding van een coach. De rol van de coach is weliswaar beschreven maar komt nog niet overal uit de verf. De beoordeling van zowel de modulen in de vaklijn als de professionaliseringstaken in de beroepslijn vindt plaats op basis van beoordelingsformulieren. Daarin is aangegeven aan de hand van welke criteria de beoordeling zal gebeuren, wat het procentuele gewicht van de verschillende criteria bij de totstandkoming van het cijfer is en in welke situaties een beoordeling onvoldoende, voldoende, goed en uitstekend gegeven zal worden per criterium. Voor de vaklijn maken de opleidingen gebruik van het instrument van de rubricschema’s. Voor de professionaliseringstaken zijn beoordelingsformulieren ontwikkeld. Voorbeelden van criteria van beoordeling zijn kennis en inzicht, oordeelsvorming, didactische toepassing, verantwoording vakinhoudelijke en didactische opvattingen, formulering en reflectie. De daadwerkelijke beoordelingen van de vakmodulen, professionaliseringstaken en het meesterwerk zijn correct uitgevoerd. De beoordelaars zijn daar tot een juiste beoordeling gekomen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen de toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de transparantie met betrekking tot de toetsing voldoende is. De criteria van toetsing, de procedures en de vertaling van de indicatoren en eindtermen naar de criteria zijn adequaat. De toetsing zelf is op een correcte en inhoudelijk verantwoorde wijze uitgevoerd.


NHL © Certiked

Beoordeling van het onderwerp "Programma" Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleidingen op alle facetten een voldoende behalen. Het niveau van de opleidingen is adequaat, de vertaling van eindkwalificaties naar het curriculum is correct en transparant gebeurd en de samenhang van het programma is gewaarborgd. De studielast, de duur van de opleiding en de instroom geven geen aanleiding tot kritische kanttekeningen. Het didactisch concept is voldoende uitgewerkt en wordt ook juist gehanteerd. De toetsing en beoordeling zijn een correcte afspiegeling van de eindkwalificaties van de opleidingen.


NHL © Certiked

Onderwerp: inzet van personeel Eisen HBO. Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •

• •

De docenten van de opleidingen hebben taken op het gebied van lesgeven, de begeleiding van werkstukken, presentaties en professionaliseringstaken. Ook werken zij als tutor of als mentor. Ieder van de opleidingen heeft één kerndocent. De inbreng van de scholen, het afnemend beroepenveld bij de opleiding neemt in het nieuwe opleidingsconcept sterk toe. Een belangrijk deel van de leerprocessen vindt in de scholen plaats. Daardoor wordt de relatie tussen de docenten en de beroepspraktijk geïntensiveerd. Docenten overleggen met coaches over de begeleiding en beoordeling. Een bezoek aan de school kan deel uitmaken van de begeleiding. In het lesgeven maken de docenten gebruik van de verschillende onderwijssituaties en lesmethoden die zij kennen. De opleidingen maken gebruik van gastdocenten die vanuit verschillende achtergronden komen en de inbreng vanuit de beroepspraktijk meenemen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de mate waarin het personeel een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de contacten met de beroepspraktijk en de inbreng vanuit de beroepspraktijk voldoende zijn.

Kwantiteit personeel: er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • •

De totale vaste formatie voor Engels bedraagt 0,82 fte. Het aantal ingeschreven studenten bedroeg in het jaar 2004/2005 in totaal 24. De docent-student ratio bedraagt 1 : 29,3. Boven de vaste bezetting zijn er nog tijdelijke aanstellingen van 0,1 fte. De totale vaste formatie voor de opleiding Wiskunde bedraagt 1,11 fte. Het aantal ingeschreven studenten bedroeg in 2004/2005 in totaal 33. De docent-student ratio bedraagt 1 : 29,7. De totale vaste formatie is zo beperkt, dat een zeker risico met betrekking tot de continuïteit bestaat. Het meer bij de opleidingen betrekken van flexibel inzetbare docenten wordt door de opleidingen gedaan, onder meer in de vorm van de inzet van gastdocenten. De personele bezetting blijft echter getuigen van een zekere kwetsbaarheid gezien vanuit de waarborg voor de continuïteit.


NHL © Certiked

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwantitatieve aspecten van het personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij wel in haar overweging meegenomen dat de opleidingen op het gebied van de inzet van voldoende docenten en vanuit het oogpunt van continuïteit kwetsbaar zijn. Versterking op dit gebied is aan te bevelen. Het is overigens geen overweging die zwaar genoeg is om dit facet als onvoldoende te beoordelen.

Kwaliteit personeel: het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • •

•

•

De opleidingen hebben een onderwijsconsulent aangetrokken. Deze zal de komende twee jaar een belangrijke bijdrage leveren aan de deskundigheidsbevordering van de docenten opdat het nieuwe onderwijskundige model en het nieuwe leerplan goed geïmplementeerd kan worden. De opleidingen hebben de competenties van de docenten beschreven. Daarin staat dat de docenten een gedegen vakkennis moeten hebben, aantoonbare onderzoeksvaardigheden en vakdidactische kennis en inzichten moeten hebben, in staat moeten zijn studenten te begeleiden, inzicht in leerprocessen moeten hebben en kennis van de tweede fase moeten hebben. De opleidingen voorzien in het voeren van functioneringsgesprekken. Deze gesprekken worden gevoerd aan de hand van het competentieprofiel van het personeel. De docenten hebben een persoonlijk ontwikkelingsplan dat hen in staat stelt om vast te stellen waar ze staan als het om de te verwerven competenties gaat. De opleidingen zullen aandacht besteden aan het opleiden van de docenten op het gebied van het begeleiden en beoordelen van studenten door middel van portfolio’s en assessments. Een traject om tot deze opleiding te komen is ingezet.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwalificaties van het personeel als voldoende.

Beoordeling van het onderwerp "Inzet van personeel" Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Inzet van personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding duidelijke criteria hanteert om docenten op te beoordelen en dat de opleiding voldoende faciliteiten aan de docenten biedt om zich te ontwikkelen.


NHL © Certiked

Onderwerp: voorzieningen Materiële voorzieningen: de huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • •

De materiële voorzieningen bestaan uit zalen, computerzalen, een onderwijsinformatiecentrum met leermiddelen voor de tweede fase en een docentenkamer. De opleidingen hebben in de zalen de beschikking over een laptop, een beamer en een video. De kantinevoorzieningen zijn slechts in beperkte mate beschikbaar. De studenten hebben een account bij de Rijksuniversiteit Groningen en bij de NHL. De studenten zijn niet zeer goed te spreken over de voorzieningen ten aanzien van de catering.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de voorzieningen als voldoende, ook al laten de cateringfaciliteiten te wensen over.

Studiebegeleiding: de studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • •

De studenten beschikken via de elektronische leeromgeving en in de vorm van de studiegidsen over de nodige informatie over relevante aspecten van de opleidingen, waaronder roosters en tentamens. In het examenreglement staan de toegestane termijnen binnen welke de resultaten van de tentamens aan de studenten meegedeeld moeten worden. Deze termijnen zijn adequaat. De studieresultaten kunnen de studenten benaderen via het studievolgsysteem Progress van de Rijksuniversiteit Groningen. Dat kunnen ze op elk gewenst moment doen. Ze kunnen zo hun eigen studieresultaten inzien. De studenten worden tijdens hun studie begeleid door een tutor voor de onderwijsinhoudelijke aangelegenheden en door een mentor voor de onderwijsorganisatorische zaken. De door de student bij te houden portfolio maakt het mogelijk de vorderingen te volgen. De studenten zijn tevreden over de informatievoorziening en ook over de begeleiding door de docenten. De docenten zijn gemakkelijk te benaderen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding als voldoende.


NHL © Certiked

Beoordeling van het onderwerp "Voorzieningen" Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Voorzieningen als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de voorzieningen en studiebegeleiding aan de eisen voldoen die daaraan gesteld moeten worden.


NHL © Certiked

Onderwerp: interne kwaliteitszorg Evaluatie resultaten: de opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

• •

• •

De opleidingen maken gebruik van het kwaliteitszorgsysteem van het IEC van de NHL, dat op zijn beurt is gebaseerd op het kwaliteitszorgsysteem van de NHL. Dat systeem is operationeel vanaf het begin van 2004. De opleidingen willen in het licht van hun geringe omvang op gepaste wijze gebruik maken van het kwaliteitssysteem. Dat wil zeggen dat sommige voorschriften minder op hun plaats zouden kunnen zijn. De opleidingen hebben een aantal doelstellingen geformuleerd, zoals gebruik van het handboek Kwaliteitszorg voor de LAV1-situatie, stroomlijnen van het proces van evaluatie, formuleren van streefdoelen en het verankeren van het kwaliteitsbewustzijn. De opleidingen beschikken over een aantal overlegorganen. Het platformoverleg is een overleg van studenten en docenten per opleiding om de reacties van de studenten op de opleiding te bespreken. In het kernteam van de opleidingen en in de werkgroep Postparaplu is overleg over innovatie en kwaliteit aan de orde. De opleidingen hebben aan de hand van het EFQM-model uitvoerig vastgelegd welke verbeteringen zij op de verschillende gebieden willen realiseren. Deze verbeteringen zijn concreet uitgewerkt. De opleidingen houden een aantal kentallen over de opleiding bij en baseren daar mede de te nemen verbeterstappen op.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de interne kwaliteitszorg als goed. Daarbij heeft het visitatieteam overwogen dat de opleidingen beschikken over een kwaliteitssysteem, dat op systematische wijze de opleidingen worden geëvalueerd en dat concreet uitgewerkte streefdoelen zijn geformuleerd.

Maatregelen tot verbetering: de uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: •

•

De opleidingen hebben onder andere de volgende maatregelen tot verbetering genomen: instellen van veldadviescommissie voor de opleidingen, instelling van een studentenoverleg, participeren in de kwaliteitskring van IEC, gebruik maken van een nieuw studentenvolgsysteem, aanpassing van het evaluatie-instrumentarium, vergroting van variatie in toetsing en beoordeling, flexibilisering van de beroepsvoorbereidende lijn, invoering van tutoraat voor persoonlijke begeleiding van de studenten en bewaking van de studeerbaarheid. Deze verbeteracties zijn mede voortgekomen uit de evaluaties van de opleidingen. De opleiding stelt jaarlijks het Jaarplan op. Daarin staan de verbeteracties die voor het komende jaar uitgewerkt zullen worden.


NHL © Certiked

•

De opleiding hanteert een cyclus van het verzamelen van gegevens over de prestaties van de opleiding, het formuleren van verbeterpunten op grond daarvan, die vastgelegd worden in het jaarplan en het uitvoeren van deze verbeterpunten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de maatregelen tot verbetering als goed. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleidingen een groot aantal verbeterpunten hebben geformuleerd, die gebaseerd zijn op de evaluaties van de opleidingen en dat de opleidingen een cyclus van meten en verbeteren hebben ingevoerd.

Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld; bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • • •

De opleidingen vragen tweemaal per jaar aan de studenten om hun mening over de opleidingen in de vorm van een enquête over de modulen van het afgelopen halfjaar. Specifiek zijn de studenten ook gevraagd naar hun ervaringen met de professionaliseringstaken. De opleidingen hebben ook de alumni naar hun mening over de opleiding gevraagd. De activiteiten van de veldadviescommissie zijn een vorm van periodieke evaluatie van de opleiding vanuit het beroepenveld. De docenten en de studenten zijn binnen de overlegorganen van de opleidingen zoals het platformoverleg, aanwezig. Tijdens studiedagen worden docenten, studenten, afgestudeerden en vertegenwoordigers van het beroepenveld bij de opleidingen betrokken en naar hun opvattingen over de opleidingen gevraagd. Er wordt op het niveau van de NHL één keer per twee jaar een periodieke enquête onder studenten gehouden. De uitkomsten van de opleiding kunnen worden vergeleken met de uitkomsten voor de NHL als geheel.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het betrekken van de stakeholders bij de opleidingen als voldoende. De studenten, afgestudeerden, docenten en het afnemende beroepenveld, samen, ook wel aangeduid als de stakeholders, zijn bij de evaluatie van de opleiding betrokken.

Beoordeling van het onderwerp “Kwaliteitszorg” Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Interne kwaliteitszorg als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleidingen een kwaliteitssysteem hebben en de voornaamste functies van dat systeem, doelen formuleren, meten en evalueren, verbeteracties inzetten en meten of deze bereikt worden, op een voldoende wijze benutten.


NHL © Certiked

Onderwerp: resultaten Gerealiseerd niveau: de gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • • •

De beoordelingscriteria en de beoordelingsprocedure zijn voldoende doortimmerd om van een juiste beoordeling van het eindniveau te kunnen spreken. De beoordelingscriteria zijn ook via de leerdoelen en leerinhouden afgestemd op de eindkwalificaties van de opleidingen. De inhoud van de als voldoende beoordeelde modulen in de vaklijn, professionaliseringstaken en het meesterwerk zijn adequaat in termen van de beoogde eindkwalificaties. Het niveau van de meesterwerken waarborgt het behaalde eindniveau van de afgestudeerden. De afgestudeerden geven aan in de beroepspraktijk de toegevoegde waarde van de opleiding te ervaren, zowel in termen van vakinhoud als in termen van beroepsvaardigheden.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het gerealiseerde niveau als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het niveau van met name de meesterwerken voldoende is en dat de afgestudeerden naar behoren als eerstegraads leraren kunnen optreden.

Onderwijsrendement: voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Het visitatieteam heeft de volgende bevindingen gedaan: • • • •

De opleidingen streven naar instroomcijfers van 10 studenten per jaar. Met een nagestreefde uitval van 1 tot 2 studenten per jaar zouden de opleidingen 25 studenten hebben. De opleidingen hebben geen streefcijfers voor het onderwijsrendement geformuleerd. Dat is in de ogen van de opleidingen bij deze zeer kleine aantallen studenten niet zinvol. Er zijn geen landelijke cijfers van eerstegraads opleidingen beschikbaar. Vergelijkingen met een landelijk gemiddelde of met andere opleidingen kunnen dan ook niet gemaakt worden. Bij de opleiding Wiskunde is het aantal uitvallers de laatste jaren gedaald en is de gemiddelde studieduur van de afgestudeerden verkort. Bij Engels zijn de studentenaantallen van de laatste twee cohorten zo gering, dat geen conclusies aan de cijfers kunnen worden verbonden.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als voldoende. De streefcijfers zijn geformuleerd, waar dat relevant geacht kan worden en het onderwijsrendement vertoont een stijgende lijn voor Wiskunde.


NHL © Certiked

Beoordeling van het onderwerp “Resultaten” Het visitatieteam beoordeelt het onderwerp Resultaten als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleidingen de nagestreefde eindkwalificaties daadwerkelijk weten te bereiken en dat voor het rendement van het onderwijs, waar relevant, streefcijfers zijn geformuleerd.


NHL © Certiked

Bijlage 1: Samenstelling visitatieteam Het visitatieteam bestond uit de volgende vier personen: Drs. R. de Lusenet (1954), teamleider De heer De Lusenet is sinds eind 2003 actief betrokken bij Certiked, onder andere ook als extern deskundige. In zijn overige werkzaamheden als zelfstandig organisatieadviseur is hij gespecialiseerd in human resources management, opleiding en training, kwaliteitsmanagement en professionalisering van het management binnen organisaties. De heer De Lusenet (bedrijfskunde Nijenrode 1975 en bedrijfskunde Delft 1976) is ruim vijfentwintig jaar actief geweest in leidinggevende functies bij enkele toonaangevende internationale organisatieadviesbureaus (waaronder KPMG Consulting en GITP International). Naast zijn werkzaamheden op het gebied van human resources management en strategie en beleid, is hij in die hoedanigheid verantwoordelijk geweest voor het formuleren en (doen) uitvoeren van het bureaubeleid. Rol in het visitatieteam: auditdeskundigheid. Drs. J.H.C. Hagen-Kraan (1941), extern deskundige Engels Mevrouw Hagen heeft Engelse taal en literatuur gestudeerd aan de Vrije Universiteit. Ook heeft zij haar graad behaald als tolk-vertaler in de Engelse taal. Zij is jarenlang werkzaam geweest als senior lecturer in de Engelse taal en literatuur aan de Hogeschool Holland. Mevrouw Hagen heeft als specialisaties onder meer taalkunde, taalverwerving, fonetiek, Britse culturele geschiedenis en Britse en Amerikaanse literatuur. Zij heeft onder meer in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk studieopdrachten uitgevoerd op verschillende gebieden. Mevrouw Hagen is lid van een groot aantal verenigingen en instellingen die zich de studie van Engelse taal en cultuur tot doel stellen. Rol in het visitatieteam: deskundigheid Engels, internationale werkveldervaring. Prof. dr. J. de Lange, extern deskundige Wiskunde De heer De Lange is directeur van het Freudenthal Instituut en professor in de wiskunde aan de Universiteit van Utrecht. Hij is gespecialiseerd in het onderwijs in de wiskunde en de verschillende aspecten die daar deel van uitmaken. Hij was en is voorzitter van een aantal commissies op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe curricula in de wiskunde. De heer De Lange is lid van verschillende internationale commissies op het gebied van het wiskundeonderwijs. Hij is daarnaast voorzitter van de Mathematical Functional Expert Group van het OECD PISA project. Hij is in die hoedanigheid nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van het OECD Framework voor Mathematics. Dit Framework is door ruim 30 landen inmiddels overgenomen. De heer De Lange heeft in meer dan 30 landen lezingen gegeven en hij heeft meer dan 200 publicaties op zijn naam staan. Rol in het visitatieteam: deskundigheid Wiskunde en onderwijs, internationaal toonzettend. Drs. W.J.J.C. Vercouteren (1953), secretaris, studentlid Na zijn studie economie heeft de heer Vercouteren een vijftal jaar managementfuncties bekleed. Sinds 1990 verricht hij op basis van zelfstandigheid, analysewerkzaamheden en interim management met name voor opleidingsinstituten: ISBW, Wolters-Kluwer Génève en voor het Ministerie van OC&W. Op zeer regelmatige basis treedt de heer Vercouteren op als secretaris van Certiked visitatieteams. Daarnaast is hij in de afrondende fase van zijn postdoctorale controllersopleiding (Nijenrode) en treedt hij op als deeltijd-docent aan de Universiteit Nijenrode. Rol in het visitatieteam: volwassenenonderwijs en visitatie-ervaring.


NHL © Certiked

Het visitatieteam onderschrijft unaniem de bevindingen en beoordelingen per onderwerp en per facet zoals weergegeven in deze rapportage en heeft verklaard op onafhankelijke wijze tot deze beoordeling gekomen te zijn.


NHL © Certiked

Bijlage 2: Programma Programma van de eerste visitatiedag op 7 december 2004

Algemeen 09.30 – 10.00

Directie IEC, UOCG, Opleidingsmanagement Voorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedagen A.C.M. van den Bogaart (directeur IEC), J. Buitink (afdelingshoofd UOCG) en J. Borkent (hoofd LAV1-instituut)

10.00 – 11.30

Opleidingsmanager plus didactische staf (Kerndocenten en beleidsmedewerker) Domeinspecifieke eisen, masterniveau, hbo-oriëntatie, programma van de opleiding H.A.J. Bloem (kerndocent Wiskunde), E. de Ruiter (kerndocent Engels), T. van der Veen (beleidsmedewerker) en J. Borkent (hoofd LAV1-instituut)

11.30 – 12.30

Leden van de veldadviescommissie Domeinspecifieke eisen, hbo-oriëntatie, masterniveau E.H. Bischop-Boele (lid veldadviescommissie vanuit HBO), J. Oude-Lohuis (lid veldadviescommissie als docent), J. Pranger (lid veldadviescommissie vanuit IEC), P. van Son (lid veldadviescommissie als schoolopleider) en J. Bakkelo (lid veldadviescommissie als schoolleider)

12.30 – 14.00 Wiskunde 14.00 – 15.00

Documentenonderzoek, lunch

Docenten/P-taakbegeleiders/tutors Didactisch concept, studielast, professionaliseringstaken, meesterwerk, toetsen, beoordelen H.A.J. Bloem (kerndocent Wiskunde), R. Geel (docent Wiskunde) en H. Teeninga (docent Wiskunde en lid werkgroep Postparaplu)

15.00 – 16.00

Studenten en oud-studenten Studiebegeleiding, studielast, faciliteiten, resultaten van de opleiding N. Booij (student Wiskunde), E. Denissen (student Wiskunde), J. Peters (student Wiskunde), J. Baars (afgestudeerde Wiskunde), G. Hanemaaijer (afgestudeerde Wiskunde), O. Eringa (afgestudeerde Wiskunde)

16.00 – 17.00

Documentenonderzoek, intern beraad

17.00 – 17.30

Opleidingsmanager plus didactische staf Terugkoppeling van de bevindingen van de visitatiedag A.C.M. v.d. Bogaart (directeur IEC), J. Borkent (hoofd LAV1-instituut), J. Buitink (afdelingshoofd UOCG) en anderen


NHL © Certiked

Programma van de tweede visitatiedag op 9 december 2004 Algemeen 09.30-10.30

Opleidingsmanager plus twee leden werkgroep post paraplu Kwaliteitszorg Aanwezig: H.A.J. Bloem (kerndocent Wiskunde en lid werkgroep Paraplu), J. Borkent (hoofd LAV1-instituut) en C. Sinia (coördinatie werkgroep Postparaplu)

10.30-11.30

Opleidingsmanager Relatie tussen domeinspecifiek kader en programma van de opleiding Aanwezig: J. Borkent (hoofd LAV1-instituut), H.A.J. Bloem (kerndocent Wiskunde), E. de Ruiter (kerndocent Engels)

Engels 11.30-12.30

Drie tot vier docenten/P-taakbegeleiders/tutors Didactisch concept, studielast, professionaliseringstaken, meesterwerk, toetsen, beoordelen Aanwezig: C. Sinia (coördinatie werkgroep Postparaplu), V. Hopmans (docent Engels), E. de Ruiter (kerndocent Engels) en W.R. Struiving (docent Engels)

12.30-14.00


14.00-15.00

Studenten en oud-studenten Studiebegeleiding, studielast, faciliteiten, resultaten van de opleiding Aanwezig: L. Bakker-de Vries (student Engels), R. Sikkens (student Engels), P. v.d. Laan (student Engels), B. Wursten (student Engels), R. Heller (afgestudeerde Engels), W. van Leunen (afgestudeerde Engels), J.B. Wakker (afgestudeerde Engels)

15.00-16.30 Algemeen 16.30-17.00

Aanvullend onderzoek, intern beraad

Directie IEC, UOCG, Opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen Aanwezig: A.C.M. van den Bogaart (directeur IEC), J. Buitink (afdelingshoofd UOCG), J. Borkent (hoofd LAV 1 instituut) en anderen


NHL © Certiked

Programma van de derde visitatiedag op 17 november 2005

Algemeen 10.00 – 10.30

Directie IEC, UOCG, Opleidingsmanagement Voorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedagen A.C.M. van den Bogaart (directeur IEC), J. Buitink (afdelingshoofd UOCG) en J. Borkent (hoofd LAV1-instituut) en T. van der Veen (beleidsmedewerker IEC)

10.30 – 11.30

Docenten Engels Eisen HBO, relatie tussen doelstellingen en inhoud programma, professionaliseringstaken, meesterwerk, beoordelen en gerealiseerd niveau S. Hartog (docent Engels), V. Hopmans (docent Engels), E. de Ruiter (kerndocent Engels) en W.R. Struiving (docent Engels)

11.30 – 12.30

Studenten en schoolopleiders Samenhang programma, beoordelen, gerealiseerd niveau M. Kop (student Engels), H.J. Peters (student Wiskunde), M. Post (schoolopleider), T. Warmelink-Westerman (student Engels) en R. Wijma (student Wiskunde)

12.30 – 13.15 Wiskunde 13.15 – 14.00


Docenten Wiskunde Eisen HBO, relatie tussen doelstellingen en inhoud programma, professionaliseringstaken, meesterwerk, beoordelen en gerealiseerd niveau H.A.J. Bloem (kerndocent wiskunde), R. Geel (docent wiskunde), G. Roorda (docent wiskunde) en H. Teeninga (docent wiskunde)

14.00 – 15.00

Afgestudeerden, schoolopleider en coach Studielast, beoordelen, meesterwerk en gerealiseerd niveau J.P. van Eerten (afgestudeerde Wiskunde), C. de Groot (coach), G. Houweling (afgestudeerde Wiskunde), P. van der Laan (afgestudeerde Engels), J. Pomp (afgestudeerde Engels) en G. Schuurman (schoolopleider)

15.00 – 15.30

Documentenonderzoek, intern beraad

15.30 – 16.00

Directie IEC, Opleidingsmanagement Terugkoppeling van de bevindingen van de visitatiedag A.C.M. v.d. Bogaart (directeur IEC), J. Borkent (hoofd LAV1-instituut), T. van der Veen (beleidsmedewerker) en anderen


NHL © Certiked

Bijlage 3: Domeinspecifiek kader Samenwerkingsorgaan Beroepskwaliteit Leraren (SBL): Competenties Docent Voorbereidend Hoger Onderwijs (eerstegraads) met bijbehorende kennis- en gedragsindicatoren (met het oog op het masterniveau worden de afgestudeerden geacht de in de indicatoren verwoorde kwalificaties (bekwaamheden) als zelfstandig beroepsbeoefenaar en/of als beginnend leidinggevende te bezitten). INTERPERSOONLIJK COMPETENT Een interpersoonlijk competente leraar vho weet een vriendelijk, coöperatief en open leerklimaat tot stand brengen dat de ontwikkeling van de leerlingen naar zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid bevordert en waarin sprake is van een goede balans tussen leiden en begeleiden, sturen en volgen en tussen stimuleren en corrigeren. 1. is zowel op praktisch als theoretisch niveau goed op de hoogte van communicatietheorieën, groepsdynamica en interculturele communicatie en vertaalt de implicaties daarvan voor het pedagogischdidactisch handelen in adequaat docentengedrag; 2. biedt een helder pedagogischdidactisch en organisatorisch kader, waarbinnen de leerlingen waar nodig met zijn/haar ondersteuning hun eigen leer- en ontwikkelingsproces kunnen vormgeven; 3. maakt leerlingen medeverantwoordelijk voor een goed klassenklimaat en stimuleert initiatieven van leerlingen die daaraan bijdragen; 4. motiveert (verantwoordt) naar leerlingen zijn/haar omgaan (handelen) met cultureel heterogene groepen of individuele leerlingen, daarbij gebruik makend van relevante theoretische en methodische inzichten terzake; 5. houdt in zijn/haar taalgebruik, omgangsvormen en manier van communiceren rekening met wat gebruikelijk is in de leefwereld van adolescenten en jong volwassenen;

PEDAGOGISCH COMPETENT Een pedagogisch competente leraar vho biedt leerlingen in een veilige leer- en werkomgeving houvast, structuur en ondersteuning (bij door hen te maken keuzes), houdt rekening met de individuele kwaliteiten van de leerlingen en zorgt voor een respectvolle wijze van omgang met en het willen nemen van verantwoordelijkheid voor elkaar. 1. is vertrouwd met de sociaalemotionele en morele ontwikkeling van adolescenten en jong volwassenen, met processen van identiteitsvorming en zingeving en hun culturele bepaaldheid en brengt de implicaties ervan op adequate wijze tot uitdrukking in zijn/haar pedagogisch-didactisch handelen; 2. is bekend met de problemen en belemmeringen die zich kunnen voordoen in de sociaal-emotionele en morele ontwikkeling van adolescenten en jong volwassenen, herkent deze in zijn/haar onderwijspraktijk en gaat daarmee op een doeltreffende manier om door het opzetten en uitvoeren – eventueel samen met collega’s – van een passend handelingsplan of door verwijzing naar begeleidings-instanties; 3. creëert leeromgevingen waarin leerlingen initiatief kunnen tonen en gebruikt op systematische wijze de input (inbreng) van leerlingen in zijn/haar onderwijsleerproces; 4. helpt leerlingen hun affiniteiten, ambities, sterke en zwakke kanten te ontdekken op basis waarvan ze keuzes kunnen maken met betrekking tot vervolgstudie en toekomstige beroepsloopbaan en draagt eraan bij dat ze passende adviezen krijgen die

DIDACTISCH en VAKINHOUDELIJK COMPETENT Een didactisch en vakinhoudelijk competente leraar vho creëert krachtige leeromgevingen, die de individuele leerling in staat stellen een ‘deep understanding’ van de onderscheiden kennis-, leer- of vakgebieden te verwerven en waarin ze hun (schoolse) leren in verband kunnen brengen met realistische en voor hen relevante toepassingen in de maatschappij, hun leefwereld, het toekomstig beroep of de vervolgstudie. 1. levert op basis van een aantoonbare, gedegen disciplinaire kennisbasis al dan niet in onderzoeksverband een originele bijdrage aan het ontwikkelen en/of toepassen van ideeën; 2. beheerst op praktisch en theoretisch niveau zijn/haar vak- of leergebied en de betreffende vakdidactiek zodanig, dat hij/zij leerlingen kan brengen tot een ‘deep understanding’ van het betreffende vak(gebied) en hen adequaat weet voor te bereiden op een vervolgstudie in het hoger onderwijs en hun toekomstige plaats in de samenleving; 3. heeft grondige kennis van de wetenschappelijke achtergronden van de leerinhouden van zijn/haar schoolvak alsmede de methoden van kennisontwikkeling en – toepassing daarbinnen en laat in samenhang daarmee leerlingen kennismaken met en oefenen in diverse vormen van wetenschappelijk werken; 4. levert vanuit de eigen vakdiscipline een bijdrage aan de afstemming met andere vakgebieden binnen één van de vier voprofielen; 5. creëert zelfstandig of samen met collega’s betekenisvolle onderwijs-arrangementen voor zelfstandig leren, teamleren en onderzoeken in de Tweede Fase waarbij de randvoorwaarden zodanig van aard zijn, dat leerlingen zelfstandig en op hun eigen niveau en wijze (leerstijl) en in eigen tempo hun leren vormgeven; 6. reflecteert samen met (de) leerling(en) op zijn


NHL © Certiked

aansluiten bij hun ambities en capaciteiten; 5. maakt in woord en gedrag expliciet welke waarden en normen (beroepsopvatting) hij/zij hanteert in zijn didactische en pedagogische omgang (begeleiding) met leerlingen;

(hun) leerproces en het bereikte leerresultaat; 7. verantwoordt de eigen vakinhoudelijke en didactische opvatting(en), daarbij gebruik makend van actuele en relevante theoretische en methodische inzichten; 8. beoordeelt softwareprogramma’s op hun educatieve en didactische functionaliteit en past ict in de verzorging van zijn/haar onderwijs effectief en efficiënt toe.

ORGANISATORISCH COMPETENT Een organisatorisch competente leraar vho zorgt voor een ordelijke en taakgerichte leeromgeving, waarin sprake is van heldere leer- en werkinstructies, zodat de leerlingen precies weten ‘ waar ze aan toe zijn’.

COMPETENT IN HET SAMENWERKEN MET COLLEGA’S Een leraar vho die competent is in het samenwerken met zijn/haar collega’s levert een bijdrage aan het goed functioneren van de schoolorganisatie door een constructieve samenwerking in allerlei vormen van collegiaal vak(sectie)- en schooloverleg.

COMPETENT IN SAMENWERKING MET DE OMGEVING Een leraar die competent is in de samenwerking met de omgeving zorgt voor een goede communicatie met ouders of verzorgers van de leerlingen en maakt op een zorgvuldige, verantwoordelijke en doeltreffende manier gebruik van het professionele netwerk van de school ten behoeve van de leerlingen.

1. hanteert op een consequente wijze eenduidige, functionele en door de leerlingen gedragen procedures en afspraken; 2. is zich bewust van de organisatorische aspecten van de verschillende leeromgevingen binnen de school en weet daar op een adequate manier mee om te gaan; 3. improviseert in onverwachte situaties op een professionele manier en stelt daarbij duidelijke prioriteiten; 4. hanteert voor zijn/haar onderwijs een heldere tijds- en werkplanning en bewaakt deze samen met de leerlingen; 5. verantwoordt zijn/haar aanpak van klassenmanagement en de organisatie van zijn/haar onderwijs;

1. draagt bij aan een effectief en efficiënt functionerende (school)organisatie door te werken volgens in de organisatie geldende afspraken, procedures en systemen; 2. werkt samen met collega’s in het voorbereiden, uitvoeren (team-teaching) en evalueren van onderwijs; 3. stelt teambelang boven eigenbelang, daarbij duidelijk aangevend wat hij/zij (niet) wil of kan; 4. hanteert een toegankelijke registratie en administratie van leerlingengegevens (onderwijsresultaten e.d.); 5. maakt gebruik van vormen van actieof handelingsonderzoek ter verbetering van de eigen onderwijspraktijk dan wel om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de school als organisatie; 6. hanteert instrumenten van intervisie en collegiale consultatie in teamverband; 7. levert als zelfstandige professional een aanwijsbare bijdrage aan de interne kwaliteitszorg van de school; 8. brengt besluiten, conclusies en

1. is op de hoogte van de professionele infrastructuur waarvan zijn/haar school deel uitmaakt; 2. onderhoudt op een open en constructieve manier contacten met ouders, verzorgers en andere belanghebbenden ten dienste van een individuele leerling of de school als geheel; 3. zorgt ervoor dat waar nodig het binnen- en buitenschoolse leren alsmede de interne en externe begeleiding van de leerlingen goed op elkaar zijn afgestemd; 4. raadpleegt reeds aanwezige informatie, registreert nieuwe informatie en stelt anderen in de gelegenheid hiervan gebruik te maken; 5. beschikt over de attitude, die hem/haar in staat stelt in de praktijk te anticiperen op en aansluiting te zoeken bij maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen (vernieuwingen), die voor de doelgroep relevant zijn; 6. is bereid en in staat om zelfstandig resultaten van (didactisch) onderzoek op


NHL © Certiked

standpunten, alsmede de daaraan ten hun merites te beoordelen voor, te grondslag liggende kennis en motieven vertalen naar en toe te passen in duidelijk en ondubbelzinnig over op een zijn/haar eigen onderwijspraktijk; publiek van deskundigen en nietdeskundigen; COMPETENT IN REFLECTIE en PROFESSIONELE ONTWIKKELING Een leraar vho die competent is in reflectie en professionele ontwikkeling denkt regelmatig na over zijn/haar beroepsopvatting en professionele bekwaamheid en werkt planmatig aan een verdere ontwikkeling respectievelijk verbetering daarvan. 1. expliciteert vanuit welke professionele opvattingen hij/zij vorm en inhoud geeft aan het leraarschap (wat is daarin voor hem/haar het belangrijkste) en brengt die in verband met de onderwijskundige en/of levensbeschouwelijke identiteit van de school; 2. kijkt kritisch naar zijn/haar werk en gebruikt evaluatie, feedback en reflectie om zich verder te professionaliseren; 3. benut het uitvoeren van actieof handelingsonderzoek om de eigen competenties verder te ontwikkelen; 4. stemt de eigen professionele ontwikkeling af op het personeelsen scholingsbeleid van zijn/haar school; 5. is reflectief en bezit een onderzoekende en innovatieve attitude ten aanzien van vraagstukken, tendensen en ontwikkelingen binnen het onderwijs in z’n algemeenheid en binnen de eigen schoolorganisatie in ’t bijzonder; 6. past kennis, inzichten en (probleemoplossende) vaardigheden toe in nieuwe (multidisciplinaire) contexten (situaties); 7. vormt zich op basis van onvolledige of beperkte informatie een oordeel, waarbij hij/zij rekening houdt met zijn/haar sociaalmaatschappelijke en morele verantwoordelijkheid bij het uiten daarvan c.q. bij het daaruit voortvloeiend handelen; 8. toont aan over leervaardigheden te beschikken die hem/haar in staat stellen verdere professionalisering zelfstandig (zelfgestuurd) en zelfverantwoordelijk ter hand te nemen.


NHL © Certiked

European Framework of Reference (alleen betrekking hebbend op de opleiding Engels) De Raad van Europa heeft een zogenoemd framework of reference ontwikkeld voor de moderne vreemde talen in het voortgezet onderwijs. Aan de hand daarvan is het mogelijk de communicatieve competentie (het vermogen om in een vreemde taal te communiceren) te beoordelen op vaardigheden en zes niveaus: • Begrijpen: luisteren en lezen • Spreken: gesproken interactie en gesproken productie • Schrijven. Begrijpen Luisteren A1 Ik kan vertrouwde woorden en basiszinnen die mijzelf, mijn familie en directe concrete omgeving betreffen herkennen, wanneer de mensen langzaam en duidelijk spreken. A2 Ik kan zinnen en de meest frequente woorden begrijpen die betrekking hebben op gebieden die voornamelijk van direct persoonlijk belang zijn (bijvoorbeeld basisinformatie over mijzelf en familie, winkelen, plaatselijke geografie, werk). Ik kan de belangrijkste punten in korte, duidelijke eenvoudige boodschappen en aankondigingen volgen. B1 Ik kan de hoofdpunten begrijpen van een duidelijke toespraak over vertrouwde zaken die ik regelmatig tegenkom op mijn werk, school, vrije tijd enz. Ik kan de hoofdpunten van veel radio- of tvprogramma's over actuele zaken of over onderwerpen van persoonlijk of professioneel belang begrijpen wanneer er betrekkelijk langzaam en duidelijk gesproken wordt. B2 Ik kan een uitgebreid betoog en lezingen volgen en ik kan zelfs complexe redeneringen volgen, aangenomen dat het onderwerp redelijk vertrouwd is. Ik kan het meeste nieuws op de tv en programma's over actuele zaken begrijpen. Ik kan het grootste deel van de films in het standaarddialect begrijpen. C1 Ik kan een uitgebreide toespraak begrijpen, zelfs wanneer deze niet duidelijk gestructureerd is en wanneer relaties slechts impliciet en niet expliciet worden aangegeven. Ik kan zonder al te veel inspanning tv-programma's en films begrijpen C2 Ik heb geen problemen met het begrijpen van de gesproken taal, in welke vorm dan ook, hetzij in direct contact, hetzij via de radio, zelfs niet wanneer het normale spreektempo wordt gebruikt, aangenomen dat ik enige tijd heb om vertrouwd te raken met het accent. Lezen A1 Ik kan vertrouwde namen, woorden en zeer eenvoudige zinnen begrijpen, bijvoorbeeld in mededelingen, op posters en in catalogi. A2 Ik kan korte eenvoudige teksten lezen. Ik kan specifieke voorspelbare informatie vinden in eenvoudige, alledaagse teksten zoals advertenties, menu's en dienstregelingen en ik kan korte, eenvoudige, persoonlijke brieven begrijpen. B1 Ik kan teksten begrijpen die hoofdzakelijk bestaan uit zeer frequente dagelijkse, of aan mijn werk gerelateerde taal. Ik kan de beschrijving van gebeurtenissen, gevoelens en wensen in persoonlijke brieven begrijpen. B2 Ik kan artikelen en verslagen lezen die betrekking hebben op eigentijdse problemen, waarbij de schrijvers een bijzondere houding of standpunt innemen. Ik kan eigentijds literair proza begrijpen.


NHL © Certiked

C1 Ik kan lange en complexe feitelijke en literaire teksten begrijpen, en het gebruik van verschillende stijlen appreciëren. Ik kan gespecialiseerde artikelen en lange technische instructies begrijpen, zelfs wanneer deze geen betrekking hebben op mijn terrein. C2 Ik kan moeiteloos vrijwel alle vormen van de geschreven taal lezen, inclusief abstracte, structurele of linguïstische teksten, zoals handleidingen, gespecialiseerde artikelen en literaire werken. Spreken Gesproken interactie A1 Ik kan een eenvoudige interactie uitvoeren, aangenomen dat de andere persoon bereid is om dingen te herhalen of opnieuw te formuleren in een langzamer spreektempo en mij helpt bij het formuleren van wat ik probeer te zeggen. Ik kan eenvoudige vragen stellen en beantwoorden met betrekking tot directe behoefte of zeer vertrouwde onderwerpen. A2 Ik kan communiceren over eenvoudige en alledaagse taken die een eenvoudige en directe uitwisseling van informatie over vertrouwde onderwerpen en activiteiten betreffen. Ik kan zeer korte sociale gesprekken hanteren, zelfs terwijl ik gewoonlijk niet voldoende begrijp om het gesprek zelfstandig gaande te houden. B1 Ik kan omgaan met de meeste situaties die kunnen optreden tijdens een reis in een gebied waar de betreffende taal wordt gesproken, om te gaan. Ik kan onvoorbereid deelnemen aan een gesprek over onderwerpen die vertrouwd zijn, of mijn persoonlijke belangstelling hebben of die betrekking hebben op het dagelijks leven (bijvoorbeeld familie, hobby's, werk, reizen en actuele gebeurtenissen). B2 Ik kan tot op zekere hoogte deelnemen aan een vloeiende en spontane interactie, waardoor regelmatige interactie met moedertaalsprekers redelijk mogelijk is. Ik kan binnen een vertrouwde context actief deelnemen aan een discussie en hierin mijn standpunten uitleggen en ondersteunen. C1 Ik kan mezelf vloeiend en spontaan uitdrukken zonder nadrukkelijk naar uitdrukkingen te moeten zoeken. Ik kan de taal flexibel en effectief gebruiken voor sociale en professionele doeleinden. Ik kan ideeën en meningen met precisie formuleren en mijn bijdrage vaardig aan die van andere sprekers relateren. C2 Ik kan zonder moeite deelnemen aan welk gesprek of discussie dan ook en ben zeer vertrouwd met idiomatische uitdrukkingen en spreektaal. Ik kan mezelf vloeiend uitdrukken en de fijnere betekenisnuances precies weergeven. Als ik een probleem tegenkom kan ik mijn betoog zo herstructureren dat andere mensen het nauwelijks merken. Gesproken productie A1 Ik kan eenvoudige uitdrukkingen en zinnen gebruiken om mijn woonomgeving en de mensen die ik ken, te beschrijven. A2 Ik kan een reeks uitdrukkingen en zinnen gebruiken om in eenvoudige bewoordingen mijn familie en andere mensen, leefomstandigheden, mijn opleiding en mijn huidige of meest recente baan te beschrijven. B1 Ik kan uitdrukkingen op een simpele manier aan elkaar verbinden, zodat ik mijn ervaringen en gebeurtenissen, mijn dromen, hoop en ambities kan beschrijven. Ik kan in het kort redenen en verklaringen geven voor mijn meningen en plannen. Ik kan een verhaal vertellen, of de plot van een boek of film weergeven en mijn reacties beschrijven.


NHL © Certiked

B2 Ik kan duidelijke, gedetailleerde beschrijvingen presenteren over een breed scala van onderwerpen die betrekking hebben op mijn interessegebied. Ik kan een standpunt over een actueel onderwerp verklaren en de voordelen en nadelen van diverse opties uiteenzetten. C1 Ik kan duidelijke, gedetailleerde beschrijvingen geven over complexe onderwerpen en daarbij subthema's integreren, specifieke standpunten ontwikkelen en het geheel afronden met een passende conclusie. C2 Ik kan een duidelijke, goedlopende beschrijving of redenering presenteren in een stijl die past bij de context en in een effectieve logische structuur, zodat de toehoorder in staat is de belangrijke punten op te merken en te onthouden. Schrijven A1 Ik kan een korte, eenvoudige briefkaart schrijven, bijvoorbeeld voor het zenden van vakantiegroeten. Ik kan formulieren met persoonlijke details invullen, bijvoorbeeld het invoeren van mijn naam, nationaliteit en adres op een hotelinschrijvings-formulier. A2 Ik kan korte, eenvoudige notities en boodschappen die betrekking hebben op directe behoeften opschrijven. Ik kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om iemand voor iets te bedanken. B1 Ik kan eenvoudige samenhangende tekst schrijven over onderwerpen die vertrouwd of van persoonlijk belang zijn. Ik kan persoonlijke brieven schrijven waarin ik mijn ervaringen en indrukken beschrijf. B2 Ik kan een duidelijke, gedetailleerde tekst schrijven over een breed scala van onderwerpen die betrekking hebben op mijn interesses. Ik kan een opstel of verslag schrijven, informatie doorgeven of redenen aanvoeren ter ondersteuning van of tégen een specifiek standpunt. Ik kan brieven schrijven waarin ik het persoonlijk belang van gebeurtenissen en ervaringen aangeef. C1 Ik kan mijzelf in duidelijke, goed gestructureerde tekst uitdrukken en behoorlijk uitgebreid standpunten uiteenzetten. Ik kan in een brief, een opstel of een verslag gedetailleerde uiteenzettingen schrijven over complexe onderwerpen en datgene wat ik als in het oog springende kwesties beschouw, benadrukken. Ik kan verschillende soorten teksten schrijven in een zelfverzekerde, persoonlijke stijl die aangepast is aan de lezer die ik in gedachten heb. C2 Ik kan een duidelijke en vloeiend lopende tekst in een gepaste stijl schrijven. Ik kan complexe brieven, verslagen of artikelen schrijven waarin ik een zaak weergeef in een effectieve, logische structuur zodat de lezer de belangrijke punten kan opmerken en onthouden. Ik kan samenvattingen en kritieken op professionele of literaire werken schrijven.


NHL © Certiked

Eindtermen vakcomponent (alleen betrekking hebbend op de opleiding Wiskunde) Een student van de deeltijd eerstegraads lerarenopleiding Wiskunde beschikt aan het einde van de opleiding over adequate vakinhoudelijke kennis en vaardigheden, om die te kunnen gebruiken in het leiding geven aan onderwijsleerprocessen. Het gaat om de volgende domeinen. (a) Analyse Kennis van de geschiedenis en de wiskundige concepten en methoden die de achtergrond en verdieping vormen van de analyse uit havo-vwo; Goede beheersing van minstens één symbolisch en numeriek softwareprogramma, zoals Derive, Mathematica, Maple e.a.; Kennis van economische en natuurwetenschappelijke toepassingsgebieden; De vaardigheid om bij een reële probleemsituatie analytische modellen op te stellen, aan te passen en op waarde te toetsen. (b) Waarschijnlijkheidsrekening en statistiek Kennis van de geschiedenis en de wiskundige concepten en methoden die de achtergrond en verdieping vormen van de waarschijnlijkheidsrekening en statistiek uit havo-vwo; Goede beheersing van minstens één statistisch softwareprogramma, zoals SPSS; De vaardigheid om terzake en kritisch te kunnen oordelen over het gebruik en misbruik van de statistiek in wetenschappelijke, populaire en politieke publicaties; De vaardigheid om methodologisch verantwoord een klein statistisch, hypothese toetsend, onderzoek op te zetten en uit te voeren. (c) Meetkunde Kennis van de geschiedenis en de wiskundige concepten en methoden die de achtergrond en verdieping vormen van de meetkundige domeinen uit havo-vwo; Goede beheersing van minstens één meetkundig softwareprogramma, zoals Cabri; De vaardigheid om de rol van het deductief redeneren en van de verschillende bewijsmethoden in de (geschiedenis van de) wiskunde en andere wetenschappen te kunnen toelichten; De vaardigheid een eigen onderzoek uit te voeren in een meetkundig gebied. (d) Discrete wiskunde Kennis van de geschiedenis en de wiskundige concepten en methoden die de achtergrond en verdieping vormen van de domein-delen uit havo-vwo, gerelateerd aan discrete wiskunde; Goede beheersing van minstens één symbolisch en numeriek softwareprogramma, zoals Derive, Mathematica, Maple e.a.; De vaardigheid om bij een reële probleemsituatie een passend discreet wiskundig model op te stellen en daarmee het probleem te lijf te gaan/op te lossen; De vaardigheid om de rol van de discrete wiskunde binnen de huidige wetenschappelijke ontwikkelingen toe te lichten.


NHL © Certiked

Bijlage 4: Documenten Documenten die zijn bestudeerd, zijn: Algemeen - Passen en meten; zelfevaluatie opleiding eerstegraads leraren Engels en Wiskunde, november 2004 - LAV1: een meesterlijke opleiding, NHL-rapport, april 2004 - Een competente leraar, NHL-rapport, augustus 2004 - Overzicht relatie domeinspecifiek kader, eindtermen en leerinhouden opleiding, december 2004 - Hink-stap-sprong: zelfevaluatie LAV1 Engels en Wiskunde, oktober 2005 Vorige visitatie - Zelfevaluatierapport opleiding Wiskunde 2001 - Zelfevaluatierapport Engels/Nederlands 2001 - Over kwaliteit in kleinschaligheid, eindrapport deel I en II - Bestuurlijk natraject visitatie Landelijk en NHL beleid - Verslag, Hoger Onderwijs & Wetenschappelijk onderzoek 2003 - Beleidsplan ICT 2003-2005 - Strategisch plan 2004-2007 - Internationalisering, beleidsvoornemen 2003-2005 - Eindrapportage werkgroep Master of Education - Landelijk LAV1 platform IEC beleid - Jaarplan IEC 2004 - Jaarplan IEC 2005 - Handboek kwaliteitszorg - Kwaliteitskring IEC, verslag, november 2004 - Instituut Educatie & Communicatie, begroting 2005 (deelraad versie) - EPS-eindrapportage - Boekjes: Hoe houden we overzicht, 2002 en 2004 - Managementteam, agenda’s en verslagen - Resonansgroep, agenda’s en notulen - Stagelijn: Cursus 2002 – 2003, Cursus 2004 - Onderwijs en Examen Reglement, Engels en Wiskunde 2004 – 2005 Kwaliteitszorgsysteem en evaluaties - PR Brochures - Personeel: competentieprofiel onderwijsgevende NHL en IEC - Studenten enquête Deeltijd 2003 - Evaluatieformulieren met uitgewerkte evaluaties - Evaluatie P-taken 2004/2005 - Curriculumonderzoek 2004/2005 - Alumniumonderzoek 2004/2005 - Jaarplan Lav1-instituut 2005


NHL © Certiked

Overlegsituaties - Vakgroepvergadering, agenda’s en verslagen - Kernteamvergadering, agenda’s en verslagen - Postparaplu werkgroep, taakstellingen, agenda’s en notulen - Veldadviescommissie IEC, taakstelling, agenda’s en verslagen - Studenten platforms, taakstelling, agenda’s en verslagen - Studiedagen 2002, 2003, 2004 Studenten en organisatie - Studentenbegeleiding - Roosters - Studenten dossiers - Overzicht gastsprekers en tijdelijke docenten, december 2004 Studentenmateriaal Algemeen - Opleidingsspecifieke deel Studentenstatuut 2005/2006; studentengids deeltijd Lerarenopleiding Wiskunde 1e graad - Opleidingsspecifieke deel Studentenstatuut 2005/2006; studentengids deeltijd Lerarenopleiding Engels 1e graad - Handleiding voor de integratie- en profileringsfase, meesterwerk P10 - Omschrijving rollen begeleider, coach en tutor - Verantwoording P-taken (P1 – P5 en P10) met betrekking tot SBL-competenties en Dublin descriptoren - Relatieschema’s modulen Wiskunde en Engels - Beoordelingsschema’s Wiskunde en Engels - Modulebeschrijving P-taken P1 t/m P9 - Voorbeelden van uitgevoerde P-taken - Voorbeelden van POP - Portfolio’s Wiskunde Voorbeelden van uitgevoerde p-taken: - P5 - ‘educatief ontwerpen’ - P9 - ‘Effectiviteit van ICT ondersteuning’ - P-taak P1, P2, P3 (pilotuitvoering 2003/2004) + plan van aanpak - Plan van aanpak P-taken na september 2004 Voorbeelden van: - POP na september 2004 Engels: - P-taken – Professionaliseringstaak LAVI talen oriëntatiefase - Portfolio - Scoreformulier portfolio - Poetry: selectie studentenmateriaal (Engels) - Assessment sheet Oral Skills - Specialisatie CKV: module beschrijving + dossiers studenten


NHL © Certiked

-

Stageverslagen Lesbezoekformulieren Afstudeerwerken Cluster Discourse Analysis Taalportfolio – modulebeschrijvingen

Lesmateriaal en achtergronden Wiskunde Modulebeschrijvingen, boeken en dictaten Tentamens, studenten uitwerking van tentamens, blackboard elo impressies, practica en ‘onderzoekjes’ + beoordelingsformulieren van: Lineaire algebra Keuzeruimte Differentiaalrekening Integraalrekening Dynamische systemen Statistiek Cabri Presentaties Meetkunde Constructies in meetkunde Wiskunde in beroep Getaltheorie Engels Boekenlijst en readers Drama- Oral Skills en Poetry jaar 1 Project geïntegreerd literatuuronderwijs 2002 The Norton Anthology: English Literature, sixth Edition Reader Cluster: Current Affairs year 1 Period 2 2004 – 2005 Diversen en achtergronden - Petra Ponte, Onderwijs van eigen makelij - Elise Boltjes, Voorbeeld & Onderwijs - Werkplan lector J. Lepeltak - NVOX, tijdschrift voor natuurwetenschap op school (publicaties Boltjes)


NHL © Certiked

Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Drs. R. de Lusenet Drs. J.H.C. Hagen-Kraan Prof. dr. J. de Lange Drs. W.J.J.C. Vercouteren


ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Eerstegraads Lerarenopleidingen Engels en Wiskunde Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

Recommend Documents