NR. 9 | DECEMBER 2010
EEN UITGAVE VAN DE STICHTING TER VERBETERING VAN DE AGRARISCHE STRUCTUUR
Oproep ‘massief protest’ tegen bezuinigingen HVC en glastuinbouw werken aan CO2-leiding
WWW.
Inhoud
Jan & Gert-Jan Smit Kijk voo volle dige r het ver www .stiv haal op a s port rette nh.nl/ ngal erij
3
4 Interview
6 Achtergrond
Jan en Gert-Jan Smit krijgen met Don Bosco overgrote deel van percelen achter huis
Jan Kuiper zou graag massief protest zien tegen bezuinigingen in het buitengebied
HVC en glastuinbouw streven met CO2-pijp het label ‘dubbel duurzaam’ na
8 Reportage
10 www.boerzoektgrond.nl
11 Drie meningen
Medewerkers van rentmeesterskantoor laten praktijk ‘ruimte voor ruimte’ zien
Google Adviseur G.J. Bramer velt oordeel over vindbaarheid site
Het Grootslag geeft maatschappelijke functies aan waterberging
14 Wisselgesprek
16 Portret
18 Focus op de regio
Geen sentimenten bij samenvoeging van Stivas-regio’s
Burgemeester Joan de Zwart waakt over landelijke identiteit van ‘haar’ Blaricum
Bezuinigingen, hunkering naar succes en hypotheekvoordeel
Wie, Waar, Wat
19 Ruilcolumn Rentmeester Joan Naus ziet zichzelf als regisseur van het buitengebied
Wie
Waar
Wat
Jan en zijn zoon Gert-Jan Smit runnen in
Kavelruilen zoals Don Bosco zijn op een
Smit bracht voor de kavelruil Don Bosco
Oudeschild een melkveebedrijf. Jan nam in
eiland als Texel extra belangrijk. Omdat de
enkele percelen op afstand in en kreeg er
het verleden al vaker deel aan kavelruilen.
grondhonger lastiger met extra ruimte bij
een strategisch gesitueerd weiland dichtbij
De veehouder houdt nieuwe ruimtelijke
een buurgemeente kan worden gestild.
de boerderij voor terug. Met het bewuste stuk
ontwikkelingen scherp in de gaten en is vaak
De boerderijnaam ‘De Leste’ verwijst nog
grond ligt 80 procent van al het eigendom
aan het puzzelen op een nog optimalere
naar de laatste boerderij die in 1965 werd
aan de Middellandseweg. Hoewel de situatie
bedrijfsvoering. Sinds oktober 2010 melken
gebouwd in het kader van de ruilverkaveling
na de ruil sterk is verbeterd, blijft Smit
vader en zoon bijna honderd koeien met twee
‘oude stijl’, voor de uitbreiding van Den Burg.
puzzelen op een nog optimalere structuur.
robots. Naast Smit namen een agrarische
Tot die bewuste dorpsuitbreiding kwam het
Don Bosco en de melkrobot zorgen voor
pachter en de Dienst Landelijk Gebied deel
overigens nooit. Smit boert sindsdien aan
een flinke stap voorwaarts, maar al het land
aan de ruil van in totaal 30 hectare.
de Middellandseweg.
rondom de boerderij blijft het doel. STIVAS DECEMBER 2010 3
INTERVIEW
Directeur Jan Kuiper van Landschap Noord-Holland:
‘Bezuiniging buitengebied vraagt om massief protest’
Nu de staatssecretaris op de rem trapt bij nieuwe investeringen, staat het ILG-beleid ook op de tocht... “Het heeft lang geduurd voordat de ILG-commissies een beetje functioneerden. En nog steeds verloopt het niet optimaal. Er moeten zeker één of meer bureaucratische lagen tussenuit. Sommige subsidieregelingen zijn zo ingewikkeld, dat we er administratief speciaal iemand op moeten zetten, zeker als het ook om geld uit Brussel gaat. Aan de andere kant heeft ILG ons ook vruchtbare vormen van samenwerking gebracht. En begrip voor elkaar. Nu zitten we in een impasse. Noord-Holland maakt een pas op de plaats, want die kan de kar ook niet alleen trekken. Dat heeft
Het nieuwe kabinet trekt dikke strepen door gevoerd beleid in het buitengebied. Betrokkenen moeten snel de rijen sluiten, vindt Jan Kuiper. De directeur van Landschap Noord-Holland wil dat het liefst publiekelijk doen. “Zo’n massief protest als dat van de cultuursector, spreekt tot de verbeelding. Voor natuur en landschap staat er ook veel op het spel, dus laten we als één blok opkomen voor een sterk buitengebied.”
verstrekkende gevolgen. Ik ken meerdere voorbeelden van projecten die na lang onderhandelen eindelijk de finish naderden, maar die nu weer op losse schroeven komen te staan. Voor sommige terreinen, die bijna waren verworven, is nu geen geld meer. Dat is richting die boeren onverkoopbaar. Die hebben er rekening mee gehouden, met hun investeringen. Het is weer een flinke deuk in het vertrouwen in de overheid. Het haalt het enthousiasme eruit.”
Worden er coalities gesloten met de andere belang hebbenden in het buitengebied?
ligt er begin december vredig bij, zo onder een deken van
Wat betekent het kabinetsbeleid voor de Ecologische Hoofdstructuur?
sneeuw. Maar schijn bedriegt. Voor de natuurorganisatie
“De precieze gevolgen zijn nog onbekend, maar de hoofdlijnen
gestelde belangen. Dit beleid zet de verhouding tussen
dreigt een koude winter. Kuiper houdt de moed erin en
zijn schokkend genoeg. Het betekent dat het natuurbeleid van
landbouw en natuur op scherp. En dat vind ik misschien
grapt: “Er waait een gure wind, komend uit de richting van
de afgelopen twintig jaar in één klap onderuit wordt gehaald.
nog wel het aller vervelendste. Niet alleen de natuur wordt
Den Haag….”
En dat is frustrerend en totaal onnodig. Natuurlijk is er nú
gepakt, maar ook de boeren.”
Het hoofdkantoor van Landschap Noord-Holland in Heiloo
“Zeker. We moeten niet trappen in de valkuil van tegen
minder geld. Maar waarom vasthouden aan realisatie EHS
Welke gevolgen heeft het nieuwe kabinetsbeleid voor Landschap Noord-Holland?
in 2018? In 2021 kan het toch ook?
Heeft u daar nog een concreet voorbeeld van?
Ik krijg sterk de indruk dat staatssecretaris Bleker niet veel
“In het kader de Robuuste Ecologische verbindingszone ‘Van
Kuiper: “Desastreus. Op zich heb ik er begrip voor dat er moet
opheeft met de natuur. Overigens heeft het me ook sterk
Kust tot Kust’ waren we druk bezig om het laatste stuk in te
worden bezuinigd. Maar vergeleken met 2010 wordt natuur en
verbaasd dat VVD en CDA zich unaniem achter zijn voorstel
vullen rond Castricum. Samen met LTO Noord is een opzet
landschap volgend jaar in de rijksbegroting 38 procent gekort.
hebben geschaard. Daar zitten ook veel mensen met een groot
gemaakt voor een planmatige kavelruil. Door te schuiven met
Dat is buiten elke proportie. De klap komt voor ons werk
gevoel voor natuur en landschap. Er wordt geschermd met een
gronden zouden we een aangesloten ecologisch lint kunnen
dubbel hard aan. We worden van twee kanten gepakt.
herijking van de EHS, maar dat is in Noord-Holland onlangs
maken en tegelijk de agrariërs een betere kavelstructuur
Vorig jaar hebben we al een bezuiniging van vier ton van de
nog gebeurd. Dat was op zich ook goed, maar dit gaat veel
kunnen bieden. Dat nieuwe perspectief staat nu op de tocht.”
provincie moeten doorvoeren. Dit jaar kwam daar nog een
verder. Het oordeel van het kabinet lijkt: ‘wat we nu hebben,
ton bij. Nu moeten we dus nog verder snijden in eigen vlees.
is eigenlijk wel genoeg’. En als er toch nog iets moet gebeuren,
Dat betekent dat we bepaalde vacatures in het veld niet meer
dan kunnen de boeren dat wel doen. Dat is wel heel simplis-
Welke rol kunnen boeren (blijven) spelen in het beheer?
kunnen invullen en er zelfs banen verdwijnen.
tisch gedacht.
“Die rol blijft groot. We hebben terreinen in de duinen, maar
Op kantoor is de rek eruit. We hebben tot nu toe zo min
Nu heeft Bleker als Groningse gedeputeerde wel vaker hoog
vooral ook in het cultuurland. Daar zijn de boeren de belang-
mogelijk bezuinigd op beheer, maar dat is niet langer vol te
ingezet, om vervolgens ergens op een middenweg te eindigen.
rijkste partij. Met de insteek van de staatssecretaris komt er
brengen. Wat dat betreft verwacht ik dat de druk toeneemt
houden. Dat is extra zuur, want we zijn een organisatie van
Ik vind dat sowieso een onsympathieke manier van werken.
misschien nog wel meer op de schouders van de boeren te
om de grondbanken in Noord- Holland beter te benutten.
doeners. Daar worden we ook op afgerekend door onze
Het zorgt namelijk voor veel onnodige onrust. Trouwens,
liggen. Tenminste, als ze dat nog willen…. Want de onduide-
Daarnaast reken ik erop dat Stivas – ondanks de stop op
veertigduizend donateurs. Daarom snoeien we pas op het
het ziet er vooralsnog naar uit dat de harde lijn wordt door
lijkheid blijft voorlopig. Dat is ook het benauwende. Het is
ILG-gelden – ingeschakeld blijft worden. Ik verwacht dat
allerlaatste moment in het fysieke beheer, omdat we zeker
gevoerd. Dit is toch een enorme kapitaalsvernietiging?
bijna onmogelijk om verantwoord te investeren.”
in de toekomst meer op projectbasis wordt gewerkt. Wat nu
sympathie verliezen als de kwaliteit van onze terreinen
Niet voor niks is destijds ingestoken op een sterke hoofd
zichtbaar achteruit gaat. De bezuiniging zal straks het meest
structuur om natuurgebieden met elkaar te verbinden.
Welke waarde hecht u aan het instrument kavelruil?
marktconforme nota voor worden gestuurd. We leven in een
voelbaar zijn op het vlak van voorlichting, excursies en
Internationaal heeft die aanpak zelfs een voorbeeldfunctie.
“Een steeds grotere. Als er geen geld meer is voor aankopen,
van de rijkste landen ter wereld. De noodzaak tot aanpassing
toezicht.”
We zijn al heel ver, maar mogen het dus niet afmaken.”
is ruilen nog de enige manier om ontwikkelingen tot stand te
is er, dan komt het geld er ook.”
4 STIVAS DECEMBER 2010
‘Dit beleid zet de verhouding tussen landbouw en natuur op scherp’
soms vrijblijvend of voor niks gebeurt, daar zal straks toch een
STIVAS DECEMBER 2010 5
ACHTERGROND
Wil Sierhuis en Peter Raven hopen op aanleg CO2-leiding:
HVC en tuinbouw streven label ‘dubbel duurzaam’ na De levering van warmte en CO2 biedt de Noord-Hollandse glastuinbouw nieuw perspectief. Uitvoerend secretaris Peter Raven van LTO Noord Glaskracht hoopt dat de inspanningen van HVC in Alkmaar om een CO2-leiding te trekken naar de noordelijk gelegen kassencomplexen hun vruchten afwerpen. “Dat zou enorm positief zijn voor de concurrentiepositie van de Noord-Hollandse glastuinbouw en een impuls voor de herstructurering.”
‘Tracékeuze pijpleiding heeft ook invloed op ruimtelijk beleid provincie’
Duurzaamheidsmanager Wil Sierhuis van HVC waakt voor te
bassin. Zo’n opslag is nodig voor de nachtperiode. Als de
hoge verwachtingen. “We zitten nog steeds in de verkennen-
zon niet schijnt is namelijk ook geen CO2 nodig.”
de fase. Technisch zijn de voortekenen goed, maar het wordt
Het eerste concrete verzoek voor de mogelijkheden om een
nog een hele complexe opgave om de fikse investeringen in
CO2-pijp te trekken door een deel van Noord-Holland, kwam
duurzaamheid uiteindelijk ook terug te kunnen verdienen.”
van AgriportA7. Een snelle rekensom leerde dat een 35
Verduurzamen
energieprijzen zijn daar mede debet aan, weet Raven.
Ondanks die relativerende woorden, geeft Sierhuis toe nog
kilometer lange leiding specifiek voor het tuinbouwcomplex
Eigenlijk is het idee achter de CO2-leiding heel eenvoudig,
“Als straks voor een concurrerende prijs warmte kan worden
steeds een droom te hebben. Het toppunt van duurzaamheid
in de Wieringermeer financieel onhaalbaar was. Sierhuis:
stelt Sierhuis. “HVC wil verduurzamen en de glastuinbouw
geleverd, dan heeft de sector daar uiteraard baat bij. Vandaar
is een afvalenergiecentrale zonder schoorsteen, waarbij alle
“Agriport was een brug te ver. Vervolgens zijn we het
ook. De eerste heeft een restproduct dat de tweede goed
dat we graag de optie openhouden om ook een aansluiting op
rookgascomponenten (CO2 en water) nuttig worden toege-
dichterbij gaan zoeken. Uiteindelijk kom je dan al snel uit op
kan gebruiken als voedingsstof voor de planten. De vraag is
Het Grootslag mee te nemen in de berekeningen.”
past. De eerste uitkomsten van enkele onderzoeken door
Heerhugowaard, met het glastuinbouwgebied Alton.” Raven
alleen hoe krijgen we dat zodanig efficiënt voor elkaar dat
onderzoeksbureau Joulz stemmen Sierhuis licht optimistisch.
knikt: “Op dat moment waren we met de gemeente aan het
we het voor een aantrekkelijke prijs kunnen aanbieden?”
Ruimtelijk beleid
Zeker in combinatie met de interesse die de agrarische sector
kijken hoe we het kassengebied konden herstructureren.
Bij het verbranden van afval en biomassa in Alkmaar wordt
Raven verwacht dat de tracékeuze voor de pijpleidingen ook
en de provincie Noord-Holland tonen. “Met een haalbare
Een betere energie-infrastructuur was daarbij de sleutel.
per jaar circa 650.000 ton CO2 geproduceerd. De drie
invloed heeft op het ruimtelijke beleid van de provincie.
business case, eventueel met een subsidie, kan het project
Zodoende was de link snel gelegd.”
Noord-Hollandse glastuinbouwgebieden kunnen jaarlijks
“Zo’n 1000 tot 1500 hectare in Noord-Holland is nog
daadwerkelijk van start gaan. Overigens duurt het dan
ongeveer 450.000 ton CO2 verwerken. De kosten van het
aangewezen als zoekgebied. Wat dat betreft is het ook van
nog zeker tot 2014 voor de leiding is getrokken en de eerste
project zijn geraamd op 45 miljoen, waarvan tweederde
belang om te achterhalen wat de plannen van de onder
glastuinders kunnen worden aangesloten”.
nodig is om een speciale installatie te bouwen die CO2 kan
nemers zijn. We weten dat er in Heerhugowaard behoefte
scheiden van de andere rookgassen. De eerste twee tracés
is aan hervestiging. Dan is het essentieel om te achterhalen
voor de pijpleidingen zijn inmiddels van tafel. Ze waren er
welke contracten ondernemers hebben afgesloten met hun
Voorlopig kringelen er dus nog wel een pluimen uit de hoge
voornamelijk op gericht om via de bestaande infrastructuur
energieleverancier en hoe het staat met de afschrijving van
pijp van het enorme gebouw aan de A9. De centrale scoort
zo snel mogelijk bij Agriport uit te komen. Raven: “Door in
investeringen. Ik zie daar een belangrijke rol weggelegd
al jaren een ruime voldoende voor het opvangen van schade-
ieder geval een tussenstop te maken in het Altongebied,
voor Stivas. De stichting heeft in het verleden al bewezen
lijke stoffen uit de rook. Onderzoek heeft uitgewezen dat
kunnen meer ondernemers aanhaken. Daarnaast is de
dergelijke inventarisaties goed te kunnen uitvoeren.”
Ruime voldoende
Wil Sierhuis
Peter Raven
het technisch mogelijk is om daarnaast ook zuivere CO2 te
nieuwe infrastructuur een cruciale factor in het toekomst
Sierhuis knikt instemmend. “Als HVC steken we onze nek
filteren, met een kwaliteit die voldoende is voor de glas-
perspectief voor de glastuinbouw. Vooral omdat ook een
uit, met deze ontwikkeling. Dit is toch een vrij maagdelijk
tuinbouw. “Dat willen we uiteraard ook keihard kunnen
koppeling met restwarmte van HVC wordt gemaakt. Gedacht
gebied. Hier zijn nog geen ervaringen mee, zeker niet op zo
garanderen, vandaar dat we in een volgende fase een soort
wordt aan een warmteretourleiding over de hele noordelijke
grote schaal. Het enthousiasme bij de glastuinbouw is
proefopstelling willen bouwen met een kleine kas naast de
glasdriehoek. Daarnaast is ook de leveringsgarantie een
gelukkig groot. Dat is de basis. Als het ons samen lukt, dan
groot pluspunt. De kans dat alle verbranders uitvallen is
is dat een knap staaltje werk, al zeg ik het zelf. Daar mag
verwaarloosbaar.”
zeker het label ‘dubbel duurzaam’ aan worden gehangen.”
HVC. Daar kunnen dan ook enkele praktische toepassingen worden getest. Bijvoorbeeld het opslaan van CO2. We zitten te denken om dat te doen onder een laag folie in het water6 STIVAS DECEMBER 2010
In een eerste verkennende studie door HVC zijn enkele tracés doorgerekend. De precieze ligging van de leidingen moet nog nader worden bepaald.
De glastuinbouwsector zit in zwaar weer en de hoge STIVAS DECEMBER 2010 7
REPORTAGE
APELDOORN, MAANDAG 13 DECEMBER
Bezoek landgoederen in spé met rentmeesterkantoor:
-
tuigschuur worden gesloopt. Op de vergunningaanvraag om een nieuwe woning te bouwen naast het complex is geen bezwaar binnengekomen. “We willen dit plan heel graag zelf uitvoeren,” glundert Van Baak. Nog steeds, ondanks de moeite die het kost. Want hoewel de gemeente vanaf het eerste moment positief reageerde, staat het echtpaar nog bijna dagelijks versteld van de berg papieren en procedures die dat met zich meebrengt. “We hadden alles ook kunnen overdragen aan een projectontwikkelaar, maar dit is veel leuker. Ik kijk er echt naar uit om nog een nieuw huis te mogen bouwen, uiteraard passend in de sfeer van de rest van het complex. Ik mag dan 64 zijn, ik ga er van uit
13.09 uur
hier toch nog zeker dertig jaar te kunnen wonen,” zegt Arie met een knipoog. Die scheppingsdrang is kenmerkend voor Van Baak, die al eerder heeft bewezen oog te hebben voor cultureel en landschappelijk schoon. Enkele jaren geleden liet hij achter het bedrijf een poel graven. “Als boer had ik
‘Samenleving geniet mee’
het eerst niet zo op natuurontwikkeling, maar toen ik wat ouder werd,dacht ik toch anders over de dingen na….”
14.09 uur We wandelen richting het eigen natuurterrein ’t Kleine Woud. Op de poel ligt een laagje ijs. Van Baak heeft er met de kleinkinderen al eens geschaatst. Nu is het een oase van rust. Op de graswal zijn enkele bankjes getimmerd. “Ieder-
12.08 uur
vertegenwoordigt de waarde van hun bedrijfslocatie
een die geniet van de natuur, is hier van harte welkom,”
Op verzoek mag Stivas Magazine aanschuiven bij rentmees-
grotendeels de pensioenvoorziening of het is dé kans om te
zegt Marie. De Graaf benadrukt die meerwaarde: “Een
ter Wouter Haaksema (Noordanus & Partners) en land-
herinvesteren op een andere locatie. Natuurlijk verdienen
terrein als dit, geeft het geheel duidelijk meer cachet.
schapsarchitecte Lara de Graaf (Agroplan) in hun kantoor
de ondernemers er aan, maar de samenleving geniet mee.
De combinatie van natuur en open cultuurgrond, heeft iets
aan de Linie, direct aan station Apeldoorn-Osseveld. Het is
Er komen namelijk gelden vrij om oude opstallen te slopen.
authentieks. In de schetsen borduren we voort op wat er
een van de vijf vestigingen van het rentmeesterkantoor, dat
Het landschap knapt er echt van op.”
vroeger was. Dat maakt het zo aansprekend.”
in de portefeuille heeft. Het zegt iets over de populariteit
13.03 uur
14.17 uur
van het instrument ‘ruimte voor ruimte’, maar ook over
We rijden het erf op van Arie en Marie - Van Baak. De oud-
Hoewel Van Baak nog honderduit kan en wil vertellen over
de lange looptijd. De Graaf: “Er hangt toch een schimmig
melkveehouder heeft al enkele jaren plannen voor het op-
de rijke historie van de hoeve, mogen we onze volgende
waas over de regeling. Het zou een verkapte manier zijn
waarderen van zijn monumentale boerderij met bijbehoren-
afspraak niet langer laten wachten. Via de kronkelende
om eenzijdig snel geld te verdienen. De praktijk wijst
de schuren tot een multifunctioneel landgoed. De gebouwen
wegen rond Klarenbeek, stuurt Haaksema zijn auto naar
anders uit. Het zijn sowieso meestal langdurige procedures,
zijn destijds ontworpen door architect L.H. Eberson, die
de A50 om vandaar koers te vatten richting Twello, waar
terwijl we daarnaast echt nastreven een locatie een pure
ook veel tekende in opdracht van het koningshuis. De ont-
kuipplantenkwekers Willem Diks en Annemieke Goossens
meerwaarde mee te geven. We verdiepen ons niet voor
ginningsboerderij dateert van 1875 . Het werd gebouwd in
zich al enkele maanden serieus beraden op hun toekomst.
niets in de historie van het gebied en het vastgoed.”
het Beekbergerwoud, het laatste oerbos van Nederland, om
Rijdend door de regio wordt wel duidelijk waar De Graaf
gronden van daaruit cultuurrijp te maken. Van Baak woont
en Haaksema hun inspiratie voor landgoederen vandaan
er al meer dan zestig jaar. “We zouden hier graag willen
halen. In bijna iedere bocht doemt in de rustieke omgeving
blijven. Zoals het er nu naar uitziet gaat dat lukken ook.”
een volgend statig pand op. Wouter mijmert vanachter zijn
momenteel zeker dertig projecten voor functieverandering
12.42 uur Tijd om te gaan rijden. Haaksema toetst ‘Woudweg 63 – Klarenbeek’ in op zijn navigatiesysteem. De route leidt
14:09 uur
14:17 uur
stuur: “Tja, het is hier mooi wonen.” En dat is een under-
langs de Leigraaf, waar een klein dorp wordt ontwikkeld,
13.19 uur
waar nu nog een kippenbedrijf en een varkenshouderij
Marie van Baak schenkt koffie in en serveert er een kerst-
staan. Het project wordt ook door het samenwerkings
krans bij. Op de keukentafel ligt het plan voor de Woudweg
14.56 uur
verband begeleid en trok al veel publiciteit. Niet altijd even
63. De bedoeling is om de twee schuren om te vormen tot
Ook Diks heeft niks te mopperen, qua onderkomen. Het
positief. Onterecht vindt Haaksema. “Voor de ondernemers
meerdere woningen. De ‘moderne’ ligboxenstal en werk-
voormalige koetshuis, horend bij landhuis ‘De Witte Brug’,
statement.
14:56 uur 8 STIVAS DECEMBER 2010
STIVAS DECEMBER 2010 9
DRIE MENINGEN de bouw van drie vrijstaande woningen op de plek van kas. Het bewuste principeverzoek werd eerder deze maand voorgelegd aan de gemeente Voorst. De eerste reactie is positief, hoewel Diks ook wel een zekere terughoudendheid proeft. “Eigenlijk willen ze precies weten wat onze revenuen zijn. Dat is een beetje vreemd. Het zou de gemeente toch vooral om het fysieke resultaat moeten gaan?” De eerste schetsen zijn gebaseerd op een historische kaart uit 1891. Uitgangspunt is een lommerrijk park, gelegen langs het beekje De Fliert. “En dat is toch vele malen beter dan een verouderde kas, zo aan de entree van het dorp,” meent Diks. 15.09 uur
15.09 uur staat er fantastisch bij. Als we binnenstappen via de achter
De tuinder gaat ons voor naar de kas. De helft staat nog leeg,
deur, zit de ondernemer gewapend met een geodriehoek,
om straks alle groene aanwas te kunnen herbergen. Bevlogen
wat linialen en potloden net te schetsen. Komend voorjaar
vertelt Diks over het kweken van kleinere soorten. Door de
worden er nog planten gekweekt, maar daarna is de
schaalvergroting in de sierteelt is het helaas onmogelijk om
toekomst ongewis. Momenteel wordt gekeken naar
de concurrentie met de prijsvechters nog aan te gaan.
alternatieven om de periode te overbruggen, die het kost
“Omdat we ook geen bedrijfsopvolger hebben, zijn we gaan
om het plan verder te ontwikkelen.
nadenken over de toekomst. De gemeente Voorst is bezig om een tuinbouwconcentratiegebied aan te leggen. Dit is toch
15.01 uur
een perfecte kans om op een betaalbare manier glas uit de
Op tafel ligt een rapport van 26 pagina’s, met uitleg over
dorpskern te plaatsen?”
Grootslag geeft maatschappelijke functies aan waterberging
De kwestie
Bij kavelruil Grootslag voldoet Het Grootslag BV door de uitruil van gronden niet ten noorden maar ten zuiden van het glastuinbouwgebied aan de verplichting om voldoende waterberging te realiseren. De nieuwe locatie ligt tegen het bestaande natuurgebied De Weelen aan dat daardoor, als onderdeel van de Ecologische Hoofd Structuur (EHS), robuuster wordt. Inclusief het beheer wordt de waterberging straks overgedragen aan Staatsbosbeheer. De gronden ten noorden van het kassengebied worden eigendom van de rooms-katholieke kerk in Lutjebroek, die ze in twee grote, rechte blokken gaat verpachten aan twee vollegronds groentetelers. De kavelruil biedt bollenteler J. de Wit de mogelijkheid om zijn bedrijfskavel te vergroten en een afscheidingssloot te graven tussen deze kavel en het kassengebied. Directeur Roelof de Haan van Het Grootslag BV, Gerard Broersen lid van de financiële commissie van de rooms-katholieke kerk in Lutjebroek en Nathan Krab van Staatsbosbeheer geven hun mening over de kavelruil die door Stivas in goede banen werd geleid. Naar ieders tevredenheid? Ja, al zijn en blijven er mensen die zich laten leiden door wrevel over de komst van glas tussen de bloemkool en de tulpen.
De reacties
WWW.BOERZOEKTGROND.NL
G. J. Bramer functioneert de site ook niet goed.”
doel – kavels ruilen – is het dus een perfect in-
Zijn er sites die aan alle voorwaarden voldoen?
strument. De potentie is groot. Wat dat betreft
“Uiteraard, maar er zijn er veel meer waarbij
provinciegrenzen ingezet kunnen worden.”
dat niet het geval is. Sommige bedrijven
Wat zou u aan de site veranderen?
besteden duizenden euro’s aan een site,
“Hoewel ik geen bezoekersaantallen ken,
maar vergeten een of meer van de genoemde
kan ik me voorstellen dat de site niet snel
Wat voor bedrijf heeft u?
aspecten. Vooral de vindbaarheid heeft weinig
wordt gevonden. Het geheel is opgebouwd
“WSI Alkmaar houdt zich bezig met zoek
prioriteit. En da’s niet handig met het enorme
uit plaatjes en bevat nauwelijks tekst. Dat
machineoptimalisatie. Kort gezegd ben ik een
aanbod aan sites, dat nog iedere dag groeit.”
betekent dat er geen elementen zijn, die
soort Google Adviseur. Ik probeer klanten
eventueel belangstellenden op het spoor van
optimaal gebruik te laten maken van de wijze
Hoe staat het met sites waarop agrarische kavels worden aangeboden?
waarop zoekmachines werken.”
“Op zich valt er in deze branche nog een
bezoekers trekt, verbetert daarmee uiteraard
Waar moet een goede site aan voldoen?
wereld te winnen. Sites van makelaars blinken
ook het functioneren ervan.”
“Een goede site rust op een aantal pijlers:
niet bepaald uit in finesse. Veel verder dan
allereerst moet het er aantrekkelijk uitzien
het erop plempen van aanbod, gaat het niet.
qua ontwerp. Daarnaast is de technische
Er is te weinig kennis van de mogelijkheden.
Zou u zelf (als u agrarisch ondernemer was) van een dergelijke site gebruik willen maken?
opbouw van belang. Een derde aspect is de
Daarom haalt eigenlijk niemand nog het opti-
“Lijkt me wel. De site kan agrariërs helpen om
vindbaarheid van een site. En uiteraard is het
male uit het enorme potentieel van internet.”
hun bedrijfsvoering te optimaliseren. Er zijn
essentieel dat de site wordt gebruikt, zoals
voor de gebruikers geen kosten aan verbon-
de opdrachtgever voor ogen staat. Als aan
Wat vindt u de sterke punten van de site www.boerzoektgrond.nl?
een van die voorwaarden niet wordt voldaan,
“De site is duidelijk en overzichtelijk. Voor het
Plaatsen dus die kavels en zoekopdrachten!”
10 STIVAS DECEMBER 2010
zou het ook best buiten de Noord-Hollandse
‘boerzoektgrond’ zetten. Als de site meer
den, dus als ondernemer loop je geen risico.
‘Goede oplossing voor ruimtelijke ordening en structuur tuinbouw’
‘Tuinders denken niet meer in gemeentegrenzen’
‘Vollegrondstuinbouw is niet het kind van de rekening’
Roelof de Haan
Gerard Broersen
Nathan Krab
DIRECTEUR HET GROOTSLAG BV
LID FINANCIËLE COMMISSIE VAN DE ROOMS-KATHOLIEKE KERK IN LUTJEBROEK
BEHEERDER/ PROJECTLEIDER STAATSBOSBEHEER STIVAS DECEMBER 2010 11
DRIE MENINGEN
Roelof de Haan
hebben we al 16 hectare waterberging
vanwege de negatieve effecten op de
tare ten noorden van Het Grootslag.
onrealistische eisen, van tuinders die zich
gerealiseerd. Dat zijn we ook verplicht.
vollegrondstuinbouw eromheen. Die
We gaan er 5 hectare waterberging
laten leiden door sentimenten rond het
“Het Grootslag is een bijzonder glastuin-
Als we nog 3,5 hectare waterberging
weerstand was voor Het Grootslag
realiseren, die deel uit gaat maken van
glastuinbouwgebied. Voor Het Grootslag
bouwgebied van 370 hectare bruto, dat
realiseren, heeft Het Grootslag aan zijn
aanleiding om samen met Stivas verder
de EHS. Het Grootslag gaat het gebied
is het bijzonder lastig om rechtstreeks te
een substantiële bijdrage levert aan de
verplichting voldaan: 7,8 procent water
te gaan zoeken in de omgeving. We
inrichten en draagt het daarna om niet
onderhandelen met mensen die gewoon
werkgelegenheid in de regio. Er is veel
binnen hetzelfde peilgebied. Voor die
hebben veel tuinders benaderd, allerlei
over aan Staatsbosbeheer, dat het gaat
het liefst helemaal geen glas hadden
aandacht besteed aan de inrichting, met
resterende wateropgave hadden we ten
varianten onderzocht en uiteindelijk ons
beheren. Het beheer van natuurgebieden,
gezien tussen de bloemkool en de tulpen.
veel groen en water. Het is een mooi ge-
noorden van het kassengebied ongeveer
oog laten vallen op een gebied ten
wegen of fietspaden is tenslotte niet de
Als onafhankelijke partijen hebben Stivas
bied, dat bezoekers aangenaam verrast.
16 hectare grond aangekocht. Wat we
zuiden van Het Grootslag. Naast natuur
core business van Het Grootslag.
en LTO Noord dit vanuit een totaalvisie
Dat kregen we ook letterlijk zo te horen
voor ogen hadden was een recreatieplas,
gebied De Weelen bezat de rooms-
Zonder Stivas had deze uitstekende
op de landbouwontwikkeling benaderd,
van de provinciale delegatie die in 2008
met watersportmogelijkheden en
katholieke kerk van Lutjebroek 15,75
oplossing voor de structuur van de
met als resultaat een uitstekende op
een kijkje komen nemen in Het Groot-
misschien zelfs een restaurant. Die
hectare tuinbouwgrond. Daarvan wordt
tuinbouw en de ruimtelijke ordening de
lossing die de grenzen van gemeenten en
slag. Mensen fietsen of wandelen er met
noordvariant stuitte op weerstand. De
circa 10,33 hectare in het kader van de
eindstreep niet gehaald. Het Grootslag
sectoren overschrijdt. En zo hoort het ook
plezier. Varen kan ook: in Het Grootslag
gemeente en LTO Noord waren tegen,
kavelruil geruild tegen circa 11,60 hec-
is een paar keer geconfronteerd met
in een klein, vol land als Nederland.”
Gerard Broersen
‘Zonder Stivas had deze oplossing de eindstreep niet gehaald’
de mogelijkheden om daar te voldoen
laagwatersloten zodat we van de water-
boerenkool en vooral spinazie huurt en
Hun percelen, die los van elkaar lagen,
aan zijn waterbergingsopgave en haalde
overlast verlost zijn.
ruilt ons bedrijf ook overal in de regio
zijn samengevoegd en worden met een
“Wat grond betreft mogen we er niet
Stivas erbij om te kijken of een kavel-
De kavelruil heeft de agrarische struc-
land.
op hun wensen aangepast kavelpad goed
op achteruit gaan. En onze pachters
ruil haalbaar was.
tuur verbeterd en was voor de parochie
Bij dit soort processen merk je wel dat de
ontsloten. Dat die percelen zo dicht bij
moeten er mee instemmen. Die twee
Dat bleek het geval. Stivas heeft alle
financieel interessant. We hebben er
bollentelers en vollegrondsgroentetelers
de EHS en de waterberging liggen, leidt
voorwaarden hebben we als bestuur
pachters benaderd en is er in recht-
iets meer grond aan overgehouden en
rond Het Grootslag weinig gemeen
niet tot een grotere kans op wildschade.
van de rooms-katholieke kerk in
streekse onderhandelingen met hen
hebben een vergoeding gekregen, die
hebben met de glastuinders in het gebied.
De grens agrarische grond/natuur
Lutjebroek meteen gesteld toen Stivas
uitgekomen: twee zijn er blijven zitten,
we goed kunnen gebruiken want de kerk
Het zijn verschillende sectoren met
gebied is in deze constructie niet langer
bij ons aanklopte met de vraag of we
twee hebben de pacht beëindigd en
wordt momenteel gerestaureerd en dat
weinig overlap. Hooguit valt er op
geworden. Grauwe ganzen veroorzaakten
mee wilden werken aan een kavelruil.
twee zijn er verhuisd naar het gebied
kost handenvol geld. Dat de wateropgave
logistiek gebied wat winst te behalen.
voorheen vooral schade in de buurt van
Naast natuurgebied De Weelen bezaten
van 11,60 hectare ten noorden van
van Het Grootslag uiteindelijk niet in
Nee, dat twee van de zes pachters niet
natuurgebieden, maar tegenwoordig
we 15,75 hectare grond, die we verpach-
Het Grootslag dat we hebben geruild
Andijk maar in Lutjebroek, op grond
participeren in de kavelruil heeft niets te
zitten ze overal in de polder en vormen
ten aan zes tuinders. Prima tuinbouw-
tegen 10,33 hectare naast De Weelen.
gebied van de gemeente Stede Broec,
maken met eventuele negatieve senti-
een groot probleem.”
grond, maar de hoogwatersloot rond
Zelf houden we daar ongeveer 4,5
wordt opgelost, vind ik niet relevant.
menten richting de glastuinbouw. Zij
De Weelen veroorzaakte wel regelmatig
hectare over, verdeeld over twee
Tuinders denken allang niet meer in
hebben een gezamenlijk bedrijf en gaan
wateroverlast. Het Grootslag herkende
blokken die worden omgrind door
gemeentegrenzen. Voor de teelt van
er ook flink zij er op vooruit.
Nathan Krab
‘Grauwe ganzen vormen tegenwoordig overal in de polder een groot probleem’
voor krijgen, wordt beheer door ons
een schoolvoorbeeld van een veel
aan de roep om een oplossing waarmee
Blijft over de ganzenproblematiek.
dan wel interessant. Bovendien maakt
belovende combinatie van functies,
meer maatschappelijke doelen worden
In het voorkaar was ik een van de
“Staatsbosbeheer kwam al in beeld toen
zo’n uitbreiding de EHS robuuster,
die voorheen scherp van elkaar werden
gediend.
sprekers op een bijeenkomst van LTO
Het Grootslag nog plannen had om ten
iets waar we altijd voor te porren zijn.
gescheiden. Als je niet denkt in pro-
Ik vind niet dat de vollegrondstuinbouw
Noord. In het hol van de leeuw, zoals
noorden van het glastuinbouwgebied
En tenslotte biedt het ook nieuwe
blemen maar in oplossingen, blijkt er
daarbij het kind van de rekening is.
ik het gekscherend noemde, heb ik
een waterberging te realiseren. Ik zag
recreatieve mogelijkheden: er komen
heel veel mogelijk. Voorwaarde is wel
Die waterberging moest er komen en dit
uitgelegd dat wij het beleid niet maken
echter geen heil in het beheer van zo’n
een uitkijktoren en een wandelpad rond
dat je partijen hebt die verder kunnen
is misschien wel de allerbeste plek er
maar uitvoeren. Zodra ik van de pro-
solitaire waterplas die wordt omringd
de waterberging en je kunt er straks
kijken dan de eigen horizon. Wat dat
voor, juist door de mogelijkheid het aan
vincie eieren mag schudden, doe ik dat.
door glas en percelen met kool en bol-
vissen en met een bootje rondvaren en
betreft heb ik waardering voor de drie
De Weelen te linken en er een waardevol
Ik heb begrip voor de emoties rond dit
len. Qua natuur is dat niet interessant
aanmeren.
betrokken wethouders. En ook voor Het
onderdeel van de EHS van te maken.
onderwerp. Juist door de locatie, tegen
en bovendien zijn er geen potjes waar
Met Stivas hebben we al vaker projec-
Grootslag. Vergeet niet dat de grond om
Als je rekent vanaf het moment dat Het
De Weelen aan, ben ik er overigens van
het beheer van kan worden betaald.
ten gerealiseerd, waarbij functies als
de waterbergingsopgave ten noorden
Grootslag grond voor waterberging wist
overtuigd dat de extra wildschade door
Heel anders wordt het als je zo’n water-
waterberging, natuurontwikkeling,
van het kassengebied in te vullen al
te verwerven ten noorden van het
de waterberging van Het Grootslag
berging onderdeel kunt maken van de
landbouw en recreatie met succes zijn
was gekocht. Het Grootslag was in feite
kassengebied, kost deze oplossing de
beperkt blijft.”
EHS. Omdat we er een reële vergoeding 12 STIVAS DECEMBER 2010
gecombineerd. Ook deze kavelruil is
al klaar maar heeft gehoor gegeven
‘Die waterberging moest er komen en dit is misschien wel de allerbeste plek er voor’
land- en tuinbouw geen extra grond. STIVAS DECEMBER 2010 13
HET WISSELGESPREK
Vorming Stivas Zaan en Kennemer is ‘nieuw begin’
‘Geen sentimenten bij samenvoegen regio’s’ Stivas Zaan en Kennemer. Dat is sinds 1 januari 2011 de nieuwe naam van de regionale Stivas, die is ontstaan door het samengaan van Stivas De Groene Buffer en Stivaseo. Een ‘wisselgesprek’ met de ex-voorzitters van beide Stivassen, respectievelijk Nico van Tunen en Gerardine Vahl-Res, maakt duidelijk dat het een afscheid én een nieuw begin zonder sentimenten is. Nico van Tunen: “Ik zit inmiddels een jaar of tien in het
Destijds was ik de eerste vrouwelijke voorzitter van een
bestuur van De Groene Buffer en fungeer al acht jaar als
regionale Stivas. Hoe ik er in verzeild ben geraakt? Via het
voorzitter. Vooral de eerste jaren hebben we weinig kavel-
agrarische jongerenwerk. Mijn broers hebben een gemengd
ruilen gehad. Dat leidde tot minder contacten met agrariërs.
bedrijf aan de provinciale weg tussen Castricum en Uitgeest.
En hoewel het tot dusver steeds is gelukt om alle bestuurs-
En mijn man had tot zeven jaar geleden een bollenbedrijf.
functies te vervullen, zagen we wel aankomen dat het steeds
Zelf heb ik altijd in het onderwijs gewerkt, dat doe ik trou-
lastiger zou worden. Twee jaar geleden hebben we een
wens nog steeds, maar ik had en heb veel affiniteit met de
eerste gezamenlijke bijeenkomst met Stivaseo gehouden.
land- en tuinbouw. Toen ik tien jaar geleden werd gevraagd
Dat beviel goed en was voor beide besturen aanleiding om
als voorzitter van Stivaseo, heb ik gezegd: goed, maar dan
de koppen eens bij elkaar te steken. Samenvoeging van
wordt ik alleen technisch voorzitter.”
beide Stivassen tot één grote, sterke regionale Stivas, leek
Van Tunen: “Natuurlijk verschillen De Groene Buffer en
de meest voor de hand liggende manier om het hoofd te
Stivaseo van elkaar, maar dat heeft geen rol gespeeld bij het
bieden aan het afnemende aantal boeren en tuinders waar
samengaan. De Groene Buffer heeft veengrond en alleen
zowel De Groene Buffer als Stivaseo mee te maken heeft.”
maar veehouders, Stivaseo heeft veel zandgrond en ook veel
Gerardine Vahl-Res: “De eerste aanzet voor de fusie
tuinders. Het nieuwe bestuur vormt een goede afspiegeling
besprekingen werd een paar jaar geleden gegeven door de
van beide gebieden. Het zal in het begin even wennen zijn,
plannen voor het OerIJ, de robuuste verbindingszone die
maar in de praktijk verwacht ik dat het zijn weg wel zal
door beide werkgebieden loopt. In plaats van twee presenta-
vinden. Letterlijk en figuurlijk: veertig jaar geleden was het
ties is er toen één presentatie geweest, voor beide Stivassen.
een wereldreis als je vanuit Assendelft naar Bergen moest,
Na afloop zeiden we: dit smaakt naar meer.”
tegenwoordig ben je er in een vloek en een zucht.”
Géén fusie
met nuchtere Noord-Hollanders. Dat bleek ook wel tijdens
Van Tunen: “Formeel is het geen fusie. Daar zaten wat
de gezamenlijke bestuursvergaderingen die we hebben
meer haken en ogen aan. Stivaseo wordt opgeheven, De
gehad. Dat waren bepaald geen sentimentele bijeenkomsten.
Groene Buffer gaat door, met een nieuw bestuur, een groter
Iedereen is trots op wat De Groene Buffer en Stivaseo de
werkgebied en een nieuwe naam: Zaan en Kennemer.”
afgelopen decennia hebben bereikt en ziet vooral de voor-
Vahl: “Een fusie zou duurder en complexer zijn geweest
delen in van het samengaan. De vorming van Stivas Zaan
en meer tijd hebben gekost. Al met al is het verrassend snel
en Kennemer komt de efficiëntie van de Stivas-organisatie
gegaan. Voor mij is de opheffing van Stivaseo aanleiding
bijvoorbeeld ten goede. Voor de twee veldmedewerkers
om helemaal te stoppen met mijn bestuurswerk voor Stivas.
wordt het overzichtelijker. Op termijn zal zowel het
14 STIVAS DECEMBER 2010
Vahl: “Een cultuurshock? Ben je gek. We hebben te maken
dagelijks bestuur als het algemeen bestuur kleiner worden.
ook in ons werkgebied de laatste jaren aangetoond dat
Het lijkt me bijvoorbeeld niet meer nodig dat alle
Stivas nodig blijft. De agrarische structuur zal nooit
gemeenten in het veel grotere werkgebied van Stivas Zaan
klaar, nooit af zijn. En juist omdat ze op basis van vrij
en Kennemer nog zitting krijgen in het algemeen bestuur.”
willigheid plaatsvinden, krijg je zonder een onafhankelijke,
Begin van het einde?
professionele organisatie als Stivas geen kavelruil van de grond.”
Van Tunen: “Het samengaan van De Groene Buffer en
Van Tunen: “Zelf melken we 70 koeien. We hebben 55
Stivaseo is zeker niet het begin van het einde. Stivas heeft
hectare land tot onze beschikking, maar de huiskavel tegen
nog steeds bestaansrecht. Er zal altijd behoefte blijven
de A9 aan is maar zeven hectare groot. Mede daardoor lukt
bestaan aan verbetering van de agrarische structuur. Juist
het hier niet om de beweiding goed rond te zetten, reden
de laatste twee jaar, toen we al in gesprek waren met het
om de koeien al een jaar of tien binnen te houden en met
bestuur van Stivaseo, hebben hier weer enkele kavelruilen
behulp van een melkrobot te melken. Of een kavelruil in
plaatsgevonden. In Spaarnwoude moest bijvoorbeeld een
onze situatie uitkomst zou bieden? Nee, echt uitbreiden
bedrijf worden verplaatst voor de Polderbaan. Dat was de
kunnen we pas als het bedrijf compleet wordt verplaatst.”
aanleiding voor een grote kavelruil die in een gebied van
Vahl: “Mijn famous last words richting de provincie?
misschien wel 200 hectare de agrarische structuur flink
Wees trots op de land- en tuinbouw in Noord-Holland.
heeft verbeterd.”
En blijf het grote belang inzien van Stivas bij de verbetering
Vahl: “Diverse complexe, slepende kavelruilen hebben
van de agrarische structuur in de provincie.”
‘Een cultuurshock? Ben je gek. We hebben te maken met nuchtere Noord-Hollanders’
‘De vorming van Stivas Zaan en Kennemer is zeker niet het begin van het einde’
STIVAS DECEMBER 2010 15
PORTRET
Joan de Zwart, burgemeester met landbouw in portefeuille
De ASB speelt dan ook een belangrijke rol in het behoud
we gebrainstormd over neventakken die een kans van
van de landelijke sfeer. De Zwart maakt deel uit van de
slagen zouden kunnen hebben. Het herintroduceren van
stichting. Logisch want ze heeft onder meer agrarische
‘vergeten groenten’ is zo’n mogelijkheid met potentie.
zaken in haar portefeuille. En dat is een stuk minder
Zeker met de vele restaurants die Blaricum rijk is.”
logisch. “Ik denk inderdaad dat weinig collega’s mij dat
De aandacht voor het landelijk gebied is een behoorlijke ommezwaai voor De Zwart. “Eigenlijk ben ik een
‘Het herintroduceren van ‘vergeten groenten’ is hier een mogelijkheid met potentie’
stadsmens. Ik heb in het hart van Amsterdam, Haarlem en Zutphen gewoond. Met name de laatste stad lag wel in een prachtige landelijke omgeving, waarvan ik erg heb genoten. Dit is dus voor het eerst dat ik in een dorp woon en dat bevalt me uitstekend.” De Blaricumse burgemeester heeft een verpleegkundige achtergrond. Via de raadsfractie van D66 in Zutphen,
‘Agrarisch beheer cruciaal voor identiteit Blaricum’
kunnen navertellen. Het heeft deels te maken met de
klom ze langzaam op in de politiek. “Ik heb het altijd
kleine omvang van de gemeente. Ik ben de enige fulltime
interessant gevonden om met beleid bezig te zijn dat
bestuurder. Aan de andere kant is het ook een bewuste
de mensen echt raakt”, aldus De Zwart. In 2002 wordt
keuze geweest bij mijn komst. Samen met kunst & cultuur,
ze wethouder, met onder meer welzijn en zorg in haar
is landbouw een wezenlijk onderdeel van mijn taken
portefeuille, maar ook toerisme en recreatie. “Vanaf dat
pakket. Dat is niet voor niets. Beide aandachtsvelden zijn
moment ben ik me dus meer met het buitengebied gaan
van groot belang voor de identiteit van Blaricum. Een
bezighouden. Ik moet zeggen dat ik het een heel interes-
betere manier om in te burgeren is er niet. Ik ben hier dan
sant beleidsterrein vind.” Dat laatste komt zeker ook door
ook helemaal op mijn plek.” De zetel in de ASB heeft daar zeker een grote bijdrage aan geleverd, vertelt De Zwart. “Het is een club met razend enthousiaste mensen. Een heel inspirerende omgeving. Er leven van allerlei ideeën om de landelijke uitstraling
‘Blaricum zit niet te wachten op de bouw van allerlei nep-villa’s’
te behouden. Lang niet allemaal zijn ze haalbaar of
Joan de Zwart-Bloch kende Blaricumvooral uit de tijd dat ze nog in Amsterdam woonde. Tijdens de vakanties bracht ze geregeld een bezoek aan het fraaie dorp in het Gooi. Sinds april 2008 is de D66-politica er burgemeester. “Ik moet zeggen: de eerste maanden voelde het bijna weer als vakantie. En nog steeds vind ik het een voorrecht om hier te wonen en te werken.”
uitvoerbaar, maar de verbondenheid en de liefde voor het
het enthousiasme van de betrokkenen, zegt De Zwart.
dorp maken het iedere keer heel boeiende bijeenkomsten.”
“We mogen hier dan niet zo veel en geen grote agrarische
De gemeente Blaricum stond enkele jaren geleden voor
ondernemers hebben, ze zijn wel heel betrokken en
een tweesprong: of opstoten in de vaart der volkeren of
merendeels vastbesloten om door te zetten. Dat verdient
behouden wat er was. “Het lijkt misschien eenvoudiger
een steun in de rug van de gemeente. Dat hoeft niet altijd
om aan iets vast te houden, maar dat gaat hier niet
in de vorm van geld, maar kan ook in de vorm van hulp bij
op. Blaricum is een populaire woongemeente. Het zou
vergunningaanvragen, het organiseren van evenementen
eenvoudiger zijn om dat uit te buiten en her en der nog
of het generen van een subsidies bij provincie of het Rijk.”
enkele wijken uit de grond te stampen. De bevolking wil
‘Blaricum, authentiek dorp in ’t Gooi’, luidt de toekomst
het echter houden zoals het is. Als in de tekeningen van
visie van de gemeente. De Zwart: “Dat zijn we en willen we
Met name de karakteristieke landelijke sfeer van Blaricum
aan speculanten. In april hebben we de laatste hectares
Anton Pieck. Daarop is ons beleid dus gericht.”
graag blijven. Daar zijn we hard mee bezig en daar speelt
spreekt De Zwart aan. Inmiddels weet ze dat dit geen
in het buitengebied overgedragen aan de Agrarische
Steun aan de overgebleven agrariërs is dan ook onont-
de agrarische sector dus een voorname rol in. Zeker met
vanzelfsprekendheid is. De gronden in en rondom het
Stichting Blaricum (ASB), die ze verpacht aan agrarische
beerlijk vindt De Zwart. Schaalvergroting is geen optie.
de constante dreiging van gemeentelijke herindelingen.
dorp zijn erg in trek bij projectontwikkelaars. “Blaricum
Ondernemers moeten het zoeken in verbreding. Mede
Blaricum is altijd zuinig geweest op zijn identiteit. Dat kun
zit niet te wachten op de bouw van allerlei ‘nep-villa’s”,
om die reden bracht de ASB onlangs een bezoek aan de
je niet zomaar verloren laten gaan….”
stelt de burgemeester zonder omwegen. “Vandaar dat het gemeentelijk beleid er op is gericht om de gronden zo lang
‘Bevolking wil Blaricum houden als in de tekeningen van Anton Pieck’
Achterhoek om daar enkele agrarische bedrijven met een neventak te bekijken. “Het was een hele leerzame
mogelijk agrarisch te laten beheren.” Dat is op zich niets
excursie. We hebben bewust ingezet op voorbeelden die
nieuws. Vroeger had Blaricum verschillende meenten,
ook van toepassing waren op Blaricum. Zo hebben we
waar boeren gemeenschappelijk hun vee konden weiden.
ondernemers in de buurt. De gebieden zijn overgedragen
een zorgboerderij, een boerderijwinkel en een wijngaard
“De gemeente heeft die gronden in eigendom gehouden en
onder de voorwaarden dat het huidige gebruik in stand
bezocht. Stuk voor stuk activiteiten die hier ook spelen
waar mogelijk extra weiland en akkers verworven, met als
wordt gehouden en het agrarisch karakter behouden
of kunnen gaan spelen. Wat ook aardig is dat tijdens zo’n
belangrijkst oogmerk dat ze niet ten prooi zouden vallen
wordt.”
uitje de tongen ook wat losser komen. Zo hebben
16 STIVAS DECEMBER 2010
T-B LOC H NA AM : JOA N DE ZW AR 9 GE BO RE N: 15 AP RIL 195 R BE RO EP : BU RG EM EE STE M PLA AT S: BL AR ICU
AR ICU M IS HA AR KO MS T NA AR BL PE RS OO NL IJK : SIN DS AR DE RE N. WA AN GA EN LEV SE DO RP JOA N DE ZW AR T HE T ES SE N IJL DR AR PA ZE DE N VO LGT SIN DS EN KE LE MA AN
STIVAS
DECEMBER 2010
17
FOCUS OP DE REGIO’S
RUILCOLUMN
Bezuinigingen, hunkering naar succes en hypotheekvoordeel
Regisseur
pervlakte agrarische structuurverbetering
Westfriesland
vooral interessant om de nieuwe voerrobot
is belangrijk om op de hoogte te blijven van
eens aan het werk te zien. Het bedrijf is
de laatste stand van zaken, zeker over de
automatisch kleiner wordt. Alleen door
Vorige maand zijn er drie kavelruilen
klaar voor de toekomst, zeker wanneer het
financiële ontwikkelingen in de land- en
opsplitsing worden partijen die sneller
(waarvoor eerder dit jaar een overeen-
melkquotum wordt afgeschaft.
tuinbouw.
vooruitgang willen boeken, gemotiveerd
komst was getekend) notarieel getrans-
De ondernemer was heel open in zijn
Op het tweede bedrijf dat we bezochten,
om daadwerkelijk tot een afronding te
porteerd. Deze ruilen worden ook door
opstelling. Dat spreekt me aan. In onze
werd getoond dat bedrijfsontwikkeling
komen.
de provincie in behandeling genomen.
kring opereren we eigenlijk ook zo. We
niet alleen schuilt in vergroting van
Daaronder ook De Oude Gouw als een
hebben rentmeesters met uiteenlopende
het oppervlak. Ook de keuze voor een
wel heel aansprekende (naast Belkmer-
achtergronden. De een werkt vooral voor
neventak – in dit geval een zorgtaak – kan
Technisch medewerker Wouter van
weg en Waterberging Oudesluis; beiden
de overheid, de ander voor kerkelijke
toekomstperspectief bieden. Het bedrijf
Egteren en directeur Erwin van den
in De Noordkop). Stivas is hier erg blij
genootschappen of meer als agrarisch
heeft overigens meegedaan aan een
Berg van Stivas Noord-Holland hebben
mee. Als gevolg van de aangekondigde
makelaar. Dat maakt het ook zo aardig
kavelruil, met een efficiëntere ligging van
donderdag 8 december een presentatie
bezuinigingen hebben Rijk en provincie
Met de Kring West van de Nederlandse
om enkele keren per jaar samen te komen.
de percelen als gevolg. Dat bewijst dat een
gegeven voor de lokale afdeling van de
op de rem getrapt en projecten in het
Vereniging van Rentmeesters (NVR)
We zijn geen belangenorganisatie, maar
goede verkaveling belangrijk is, voor welke
KAVB in BolleNoord in ’t Zand. Voor
landelijk gebied stopgezet (zie ook
hebben we dit najaar – mede op uitnodiging
een beroepsvereniging met als belangrijk-
agrarische onderneming dan ook.
een groep van dertig ondernemers is een
interview met Jan Kuiper van Land-
van Stivas - een bezoek gebracht aan twee
ste doelstelling het uitwisselen van kennis
Zelf leveren we daar als rentmeesters ook
drietal kavelruilen inhoudelijk toegelicht.
schap Noord-Holland op pagina 5 & 6).
Noord-Hollandse melkveehouders. Ik was
en ervaring.
onze bijdrage aan. We spreken de taal
Een van de deelnemers van een kavelruil
De komende maanden wordt nagegaan
vooral onder de indruk van de onderne-
wees zijn collega’s nog eens extra op de
welke projecten geld krijgen en welke
merszin op beide bedrijven. Het toont aan
toegevoegde waarde van een dergelijk
niet. Ook agrarische structuurverbetering
dat de landbouw in de provincie zeker
project. Een interessant punt dat hij
en kavelruil hebben hier mee te maken.
toekomstperspectief heeft. Enkele jaren
opmerkte is dat een eventuele hypotheek
In de praktijk is het zo dat Stivas blijft
geleden hebben we dat ook al ervaren
Werkgebieden regionale Stivassen
- afgesloten onder gunstige voorwaarden
doorwerken aan kavelruilen.
tijdens een bezoek aan het nieuwe
1. Stichting Agrarisch Texel
en met een gunstig rentepercentage bij -
2. Stivas De Noordkop
het inbrengen en toebedelen van grond in
3. Altonstichting
een kavelruil zonder meer mee overgaat.
De verwachting was dat in de Noordelijke
Zelf ben ik als rentmeester voornamelijk
Op zich is het verschil in interesses ook
leen, maar meestal om een ideale integrale
4. Stivas Zaan en Kennemer
Dit kan indirect een behoorlijk financieel
Vechtstreek nog voor het einde van dit
actief in Zuid-Holland. Hoewel ik niet over
iedere keer weer leuk om mee te maken,
oplossing. Net als bij Stivas, reikt onze rol
5. Stivas Westfriesland
voordeel met zich meebrengen.
jaar een kavelruilovereenkomst tot stand
harde cijfers beschik, denk ik dat land- en
met name tijdens die excursies. De een
dus verder. Dat maakt ons tot een soort
zou komen. Dit is niet gelukt. De ruil is
tuinbouw bij ons (nog) meer in de verdruk-
heeft vooral belangstelling voor de laatste
regisseur in het gebied.
afhankelijk van onder meer de aankoop
king zit door de verstedelijking. Neemt
technische ontwikkelingen, de ander voor
van grond en een bedrijfsverplaatsing. De
niet weg dat ook de agrarische structuur
het persoonlijk verhaal van de ondernemer
Stivas Zaan en Kennemer is met ingang
bezuinigingsrondes hebben er toe geleid
in Noord-Holland nog stukken kan worden
of de economische kengetallen. Hoewel
van 1 januari 2011 een feit. Het afgelopen
dat even onduidelijk was of wel aan
verbeterd. Dat is ook logisch met de
de interesse van het merendeel van ons
jaar hebben de twee – dan voormalige
deze voorwaarden kon worden voldaan.
schaalvergroting die doorzet.
uiteraard ook uitgaat naar cijfermateriaal.
– regio’s De Groene Buffer en Stivaseo
Inmiddels is gebleken van wel, maar is
Het eerste bedrijf dat we hebben bezocht
Dat is toch een essentieel onderdeel van
Texel is toe aan een nieuw (kavelruil-)
diverse keren overleg gevoerd. Dit heeft
hiervoor wel weer veel maatwerk nodig.
is uitgeplaatst vanwege de beoogde
ons werk. Onderling zijn we overigens ook
succes, maar ambitieuze plannen voor
geresulteerd in een samengaan van deze
In het nieuwe jaar zal technisch mede-
uitbreiding van een bedrijventerrein.
niet terughoudend in het uitwisselen van
een kavelruil met circa dertig partijen op
twee regio’s. Aan de ene kant vermin
werker Dick Wismeijer een agrarische
De nieuwe stal is gebouwd met een ruime
kennis. Gelukkig maar. Het geeft de NVR-
het oostelijk deel van Texel bleken een
dering van bestuurlijke drukte en
kavelruil, die deels in de provincie
overcapaciteit en verschillende werkzaam-
kring een duidelijk meerwaarde en maakt
VOORZITTER KRING WEST
brug te ver. De afgelopen periode is door
anderzijds versterking van het bestuur.
Utrecht moet plaatsvinden, gaan vorm
heden zijn geautomatiseerd. Ik vond het
het tot een goede netwerkorganisatie. Het
Nederlands Vereniging van Rentmeesters
technisch medewerkers Monique van
De dagelijks bestuur en algemeen bestuur
geven. De Vechtstreek is toe aan een
Peperstraten en Jelle de Ruyter gewerkt
van Stivas Noord-Holland juichen dit
succes. Stivas Noord-Holland - maar ook
aan meerdere scenario’s. Op dit moment
samengaan toe. Hoewel het geen hoofd
andere betrokkenen in het gebied - had-
is een kavelruil in afgeslankte vorm in
item was bij de verzelfstandiging, past
den dit graag eerder gezien.
voorbereiding. De verwachting is dat
het wel in het streven om nog efficiënter
daarna minimaal nog één kavelruil kan
te werk te gaan (in de regio’s). Zie ook
worden gerealiseerd. In het algemeen is
Het Wisselgesprek (pagina 14 & 15) waar
het zo dat de oplevering van meerdere
in de voorzitters van beide regio’s hun
kavelruilen geenszins betekent dat de op-
licht over het samengaan laten schijnen.
Stivas De Noordkop
6. Stivas Midden Noord-Holland 7. Stivas De Meerlanden-Amstelland 8. Stivas De Vechtstreek
Texel
18 STIVAS DECEMBER 2010
Stivas Zaan en Kennemer
Stivas De Vechtstreek
van de boeren, weten welke regelgeving
‘Goede verkaveling is belangrijk voor welke agrarische onderneming dan ook’
actueel is en welke ontwikkelingen er spelen. We kijken als het ware met een helikopterview naar een gebied, speurend naar de beste uitkomst voor alle partijen. Dat kan zijn voor een klant, maar ook als
glastuinb ouwgebied Agriport A7 bij
onafhankelijke deskundige. Bij ons gaat het
Middenmeer.
zelden sec om de verkoop- of aankoop al-
COLOFON Uitgave Stivas Noord-Holland December 2010 Bezoekadres Hertog Aalbrechtweg 22d Alkmaar T: 072 57 66 990 F: 072 57 66 991
Postadres Postbus 145 1800 AC Alkmaar
Joan Naus,
Fotografie De Geus & Hartman, Haarlem
www.stivasnh.nl
[email protected]
Concept en basisontwerp Fraaie Zaken grafisch ontwerp, Haarlem
Redactie De Geus & Hartman, Haarlem Stivas Noord-Holland
Opmaak en druk Print Factory, Broek op Langedijk
Papier 9Lives, 170 grams FSC gecertificeerd papier Oplage 1500
STIVAS DECEMBER 2010 19
Stivas is een zelfstandige stichting die zich bezighoudt met de verbetering van de (agrarische) ruimtelijke structuur. Het werk van Stivas wordt financieel ondersteund door de provincie Noord-Holland en de Europese Unie.
Stivas Noord-Holland Hertog Aalbrechtweg 22D 1823 DL Alkmaar (072) 57 66 990
[email protected] www.stivasnh.nl www.boerzoektgrond.nl
fijne Stivas wenst un een kerstdagen e ar! goed nieuwja
