NR. 15 | JULI 2012
EEN UITGAVE VAN DE STICHTING TER VERBETERING VAN DE AGRARISCHE STRUCTUUR
Afscheid voorzitter Hans Schipper onvermijdelijk Nauw verband tussen jubilea Beemster en Stivas
WWW.
Inhoud
3
Klaas Kooyman
4 Interview
7 Reportage
Melkveehouder Klaas Kooyman bespaart tijd en werkt veiliger na kavelruil ‘De Dorpsweg’
Hans Schipper voelt zich genoodzaakt afscheid te nemen als voorzitter Stivas
Melkveebedrijf in Sint Maartensvlotbrug heeft weer perspectief na diverse ‘klaverruilen’
9 Twitterview
10 Achtergrond
12 Wisselgesprek
Prosu Databased Marketing ziet volop agrarische kansen met social media
Leden van Agriboard evalueren het eigen functioneren: ‘De rijen zijn gesloten’
Texelse bestuurders constateren op hun eiland permanente grondhonger
14 Achtergrond
16 Jubileum 1
18 Portret
Aanhouders winnen bij kavelruil ‘Tussen Vecht en Meer’
‘Lastige economische situatie maakt creatief,’ stelt DLG’ster Riena Tienkamp vast
Statenlid Joop Köhne ziet raakvlakken tussen jubilerende Beemster en Stivas
20 Jubileum 2
22 Focus op de regio’s
23 Ruilcolumn
Rabobank heeft als sparringpartner zelf ook veel houvast aan
Wieringerrandmeer, wateraanvoerplannen rond Egmond en verkaveling Zeevang
Jan Apeldoorn ziet grote verbanden tussen recreatie en de land- en tuinbouw
Wie, Waar, Wat
structuuronderzoeken
Kijk voo volle dige r het ver www .stiv haal op as port rette nh.nl/ ngal erij
Wie
Waar
Wat
Klaas Kooyman heeft een melkvee
Kavelruil ‘De Dorpsweg’ is een kleine ruil
Uiteindelijk levert Kooyman met de ruil één
houderijbedrijf in Schellinkhout. Hij houdt
met slechts drie partijen. Het doet niets af
hectare in. Een deal die hij normaal
zo’n tachtig melkkoeien en bijbehorend jong
aan de vooruitgang die de deelnemers er
gesproken niet zou sluiten, omdat ruimte
vee. Op een dag kwam dorpsgenoot en
mee boeken. Zeker in langgerekt lintdorp
nodig is voor de bedrijfsontwikkeling. “Onze
collega Gerard van Dijk buurten. “Hij wist dat
als Schellinkhout. “Ik moet zeggen dat het
percelen komen zo gunstig te liggen, dat we
een bepaald perceel te koop kwam en zag
initiatief vooral bij Gerard lag. Zelf zijn we
er qua efficiëntie toch flink op vooruit gaan.
een kans om na een ruil meer land in de buurt
druk bezig met de bouw van een huis. Dat het
Ik hoef straks voor één perceel alleen de weg
van zijn eigen bedrijf te krijgen. Met de ruil
allemaal binnen enkele maanden is beklonken
over te steken. De rest ligt achter het bedrijf.
grond konden we zelf de huiskavel vergroten.
is aan hem te danken en uiteraard aan Stivas,
Dat scheelt me toch veel ritjes door het dorp.
Eigenlijk zaten we een kwartier na het
die alles organisatorisch en administratief in
Dat kost minder tijd en geld en is ook nog een
gesprek al aan een biertje om het te vieren.”
goede banen heeft geleid.”
stuk veiliger.” STIVAS JULI 2012 3
INTERVIEW
Hans Schipper voelt zich genoodzaakt afscheid te nemen
Nieuwe koers Stivas met nieuwe voorzitter In het jubileumjaar van Stivas voelt Hans Schipper zich genoodzaakt om afscheid te nemen als voorzitter van de stichting. In Stivas Magazine legt de bestuurder uit wat zijn beweegredenen zijn. “Ik heb me met veel plezier en vol overgave ingezet voor Stivas, omdat het al sinds jaar en dag zo’n praktische club is, die concrete resultaten laat zien. Resultaten die onmisbaar zijn voor de economische en sociale vitaliteit van het landelijk gebied. We zijn in een situatie beland die naar mijn mening om een ander type voorzitter vraagt.” ‘Stivas heeft lang rol vervuld van een soort ‘wegenwacht voor het landelijk gebied’
Vanwaar dit besluit?
zekerheden biedt. Het zou dan ook redelijk zijn als de
“Laat ik voorop stellen dat ik het niet heb gedaan omdat ik
betrokken overheid of overheden gezamenlijk de voorfinancie-
geen voldoening meer had in het werk. Waar dit op mijn
ring voor hun rekening nemen. En daar wringt de schoen – in
weg komt, zal ik ook in de toekomst het unieke karakter van
ieder geval mijn schoen – want een werkbudget is uiteindelijk
Stivas blijven uitdragen. Er staat een stevig netwerk en Stivas
niet meegenomen in de diverse POP-beschikkingen, die de
heeft veel kennis en kunde opgebouwd. Zeker het vrijwil-
provincie aan Stivas heeft afgegeven. Daarbij komt ook dat
lige karakter van kavelruil - het tussen alle partijen staan en
ik de administratieve lastendruk, als gevolg van de POP-
problemen bespreekbaar maken - vergt speciale vaardigheden.
subsidies, voor een kleine organisatie als Stivas te zwaar vind
gaat om overheidsgeld, dat goed moet worden besteed. Ik
Waar een wil is, is een weg. Er is altijd een constructie te
Die expertise mag niet tussen de wal en het schip raken. Ik
drukken op de dagelijkse gang van zaken. Er blijft dan te
heb er zelfs begrip voor dat er in de huidige financiële situatie
bedenken om die voorfinanciering te regelen, zonder dat de
heb alle bewondering voor de medewerkers van Stivas, die
weinig tijd over voor het ontwikkelen van de basistaak van
ook richting Stivas flink moet worden bezuinigd. Maar het
provincie of aanvrager juridisch in de problemen komen of
ook in de nieuwe situatie door blijven gaan en zich daarbij
Stivas: het begeleiden en uitvoeren van kavelruilen.”
overgrote deel van ons werk sluit naadloos aan bij provinciale
dat het de provincie onder aan de streep geld hoeft te kosten.
doelen, zoals die zijn opgeschreven in de Landbouwnota en
De rente daargelaten. Eigenlijk hebben we daar ook steeds op
gesteund weten door het algemeen bestuur. Kijkend naar wat er landelijk gebeurt, liggen er ook in de toekomst hopelijk
Is de verzelfstandiging hiermee mislukt?
het huidige collegeprogramma. Ook daarin wordt het belang
ingezet, toen de provincie kenbaar maakte zijn pijlen vooral
nieuwe kansen voor Stivas.”
“Zeker niet. Ik heb de afgelopen vijf jaar ervaren als een
van Stivas genoemd. Ik vind het dan ook niet meer dan
op de POP-regeling te richten. Nu liggen die rentekosten op
boeiende periode. Er zijn goede stappen vooruit gezet. Stivas
redelijk dat er enige provinciale subsidie beschikbaar blijft en
het bordje van Stivas. Dat lijkt een detail, maar de rente wordt
Wat heeft voor u de doorslag gegeven om die kansen zelf niet nog te benutten?
is een actieve en ondernemende organisatie. De POP-finan-
dat we niet afgebouwd worden tot 0 euro. Wij kunnen moeilijk
niet vergoed uit de POP-regeling. Op dit moment moet Stivas
ciering voor de diverse projecten, is mede mogelijk doordat
tegen de medewerkers zeggen ‘jullie krijgen je salaris als de
geld lenen en rente betalen om maatschappelijke doelstellin-
“De keuze van de provincie om Stivas en projecten van Stivas
Stivas hiervoor zelf op tijd aanvragen bij de provincie heeft
POP-subsidie binnen is’. Ik til blijkbaar nogal zwaar aan de
gen te realiseren. Zo liggen dus nu de kaarten.”
alleen nog met POP-gelden te financieren is daarbij cruciaal.
ingediend. Anders was er nu helemaal geen financiering meer
verantwoordelijkheid die ik voel tegenover de medewerkers,
Op zich is het positief om de komende twee jaren 1,2 miljoen
geweest. De reputatie van Stivas staat dus nog fier overeind.
maar dit is een belangrijke overweging voor mijn besluit
Had Stivas niet eerder aan de bel moeten trekken?
euro Europees geld te mogen inzetten voor versterking van
De evaluatie in 2010 had in mijn beleving wel sneller en
geweest om te stoppen. Ik heb geen zin in slapeloze nachten.”
“Achteraf wel, maar in de gesprekken op het provinciehuis is
de agrarische structuur in de provincie, maar er kleven
eenvoudiger gekund. Het is allemaal wat zwaar aangezet. De
aan de POP-financiering ook praktische problemen. Zowel
provincie heeft beleid geformuleerd voor agrarische structuur-
Wat had er dan moeten gebeuren?
en dat er een correcte en werkbare oplossing zou worden uit-
uit oogpunt van continuïteit van de organisatie als ook de
versterking in het landelijk gebied. Stivas is ervoor om dat uit
“Naar mijn idee was er een praktische oplossing. De subsidie
gewerkt. De keuze om het volledig over POP-boeg te gooien,
administratieve en financiële consequenties. Uitgangspunt bij
te voeren. De evaluatie had kunnen uitwijzen dat er hier of
die in provinciale begroting voor 2012 en 2013 stond in
werd pas in de eerste helft van 2011 duidelijk, maar nogmaals
POP-financiering is namelijk dat de aanvrager een aanzienlijk
daar nog wat geschaafd zou moeten worden aan de aanpak of
geboekt, had als werkbudget kunnen worden aangewend om
daarbij werd gesproken over een werkbudget. En dat laatste
deel voorfinanciert. Stivas zou dat geld dus moeten lenen,
de gestelde doelen. Nu leek het wel of het hele functioneren en
het gat te overbruggen, dat er zit tussen het op papier toe
is uiteindelijk dus weggevallen. In de huidige opzet legt de
alleen geeft een bank daar niet zomaar een krediet voor af,
bestaansrecht ter discussie werden gesteld. Begrijp me goed:
kennen van de POP-subsidie en de feitelijke uitbetalingen
provincie alle verantwoordelijkheid neer bij de stichting.
omdat het een subsidiebeschikking betreft die onvoldoende
een kritische kijk op de stichting vind ik een goede zaak. Het
aan Stivas. Het argument dat zoiets niet kan, bestrijd ik.
Daarmee staan we nu overigens wel echt op afstand!
4 STIVAS JULI 2012
altijd de verwachting gewekt dat het allemaal goed zou komen
STIVAS JULI 2012 5
REPORTAGE
SINT MAARTENSVLOTBRUG, DINSDAG 19 JUNI
Veehoudersfamilie Klaver boert op bijna 350 hectare Controles van de projecten, facturen en uiteindelijke uit
voor het landelijk gebied’. Als het ergens vastloopt dan zijn
betalingen worden niet meer door de provincie Noord-Holland
we een goedkope allrounder, die snel voor een oplossing kan
verricht, maar door de afdeling Betaalorgaan van de Dienst
worden benaderd. Die tijd lijkt voorgoed voorbij.”
Landelijk Gebied. Die beoordeling gaat niet op basis van nut of noodzaak, maar uitsluitend op basis van de letter van de wet
Heeft u nog ergens spijt van?
en de inhoud van de beschikking. En daar kan het mis gaan.
“Ja. Zoals al genoemd: dat we niet scherper hebben gereageerd
We hebben al een voorbeeld dat de tekst van een beschikking
op de aanhoudende geruststelling dat het allemaal wel goed
over het nut van de aanleg van een dam op verschillende
zou komen. We worden de hemel in geprezen, maar intussen
manieren kan worden geïnterpreteerd. De aanvrager trekt
wordt de dagelijkse praktijk voor Stivas steeds ingewikkelder.
daarbij altijd aan het kortste eind en kan alleen door formeel
We hebben ons het laatste jaar vooral beziggehouden met het
bezwaar in te dienen proberen haar gelijk te krijgen. Feitelijk
zekerstellen van een duurzame toekomst. Het steeds moeten
leidt een gewijzigde vaststelling tot een lagere bijdrage en dat
reageren op en meebewegen met gewijzigde situaties heeft
verschil is voor rekening en risico van de aanvrager. Dat kan
ervoor gezorgd dat we onvoldoende bezig geweest zijn met
ook om aanzienlijke bedragen gaan. Let wel het werk is dan al
verdere vernieuwing van Stivas, zowel qua organisatiestruc-
gedaan en uitgevoerd. Alle kosten zijn gemaakt. En dat is wat,
tuur als alternatieve financieringsbronnen. Zoals het er nu
naar mijn stellige overtuiging, onvoldoende door de provincie
voor staat is er in 2014 geen zicht op verdere financiering.
wordt beleefd.”
Stivas zal dus komende periode vol aan de bak moeten om bij derden werk te halen. Dat zal niet gemakkelijk zijn, hoewel
Toekomstperspectief dankzij ‘klaverruilen’
De bewuste POP-subsidie krijgt het label agrarische structuurverbetering mee. Welke consequenties heeft dat?
er wel genoeg werk is te verrichten in het landelijk gebied.
“Laat ik voorop stellen dat ik grote waarde hecht aan die
den die de provincie heeft moeten overnemen van het Rijk. De
agrarische structuur, waarbij ik direct ook opmerk dat de
ambities zijn hoog en met alle noodzakelijke bezuinigingen in
agrarische sector zelf ook om een bijdrage mag worden
het vooruitzicht moet de provincie zich realiseren dat de kans
10.32 uur
Het melken van in totaal zo’n 450 koeien vindt plaats op
gevraagd. Dit om solidariteit te tonen en ook om te laten zien
bestaat dat het kind straks met het badwater is weggegooid.
Zoals iedere ochtend verzorgt veehouder Cor Klaver (65)
vestigingen in Burgerbrug en Hippolytushoef.”
dat ze agrarische structuurverbetering en kavelruil op waarde
Een efficiënter beheer van natuur en landschap is meer dan
samen met zijn vrouw Marijke het jongvee op de vestigingen
schatten. De eerlijkheid gebiedt me om vast te stellen dat
ooit cruciaal. Boeren en tuinders spelen daarin een cruciale rol.
van het bedrijf in Burgerbrug en Sint Maartensvlotbrug.
10.50 uur
we daar de afgelopen tijd te weinig mee zijn bezig geweest.
Stivas kan daarvoor goed werk verrichten, maar zit nu in een
Op het erf staat één van de trekkers met een Claas-schudder
In de keuken van de fraaie stolpboerderij op de hoek van
Financiële steun is niet alleen een zaak van de provincie, maar
keurslijf van de POP-bureaucratie. Dat maakt het extra wrang.”
erachter al startklaar. “Gisteren heeft het de hele dag gere-
de Ruigeweg en de Sint Maartensweg, werkt Klaver een
Niet alleen voor de land- en tuinbouw maar ook voor andere functies. Zeker ook kijkend naar de extra verantwoordelijkhe-
gend, maar voor vandaag zijn de weersvooruitzichten goed,”
paar boterhammen en een hardgekookt ei naar binnen. Met
komen richting landbouwsector om Stivas financieel mede op
Wat wilt u uw opvolger nog meegeven?
weet Klaver. “Ik rij dus straks naar 20 hectare ‘vogeltjes-
een kop koffie binnen handbereik leest hij een artikel in de
de rails te houden. Maar terugkomend op de consequenties
“Met gepaste terughoudendheid wil ik daar wel een paar zin-
land’ in de Hargerpolder tussen Petten en Camperduin, om
Schager Courant, dat uitgerekend deze ochtend prominent
van dat POP-label: structuurverbetering voor andere functies
nen over kwijt. Het is natuurlijk niet aan mij om me daarmee
het gras te gaan schudden dat zaterdag is gemaaid.”
in de krant staat. Het gaat over de duurzame zonnepanelen
als waterberging, recreatie, natuur of infrastructuur mogen
te bemoeien. Zelf voel ik me zoals aangegeven voor Stivas niet
daarmee niet worden gefinancierd. Dat is namelijk strijdig met
langer de juiste man op de juiste plaats. De nieuwe uitgangs-
10.41 uur
de subsidieregeling. Dat heeft direct consequenties voor de
situatie vergt in mijn optiek een ander type bestuurder. Wel
Met ‘vogeltjesland’ bedoelt Klaver land met onder andere
begint daar na de bouwvak de bouw van een nieuwe melk-
werkbaarheid binnen kavelruilprojecten.”
onafhankelijk, met een goed provinciaal netwerk, maar vooral
een uitgestelde maaidatum, dat hij sinds eind vorig jaar
stal en de uitbreiding van de bestaande ligboxenstal,” blikt
ook met een grote dosis ondernemersbloed. En iemand die in
pacht van Natuurmonumenten. De kavel van 20 hectare
Klaver vooruit. “Het bedrijf van Niels, mijn andere zoon,
En dat terwijl functieverweving steeds meer een speerpunt werd van Stivas, maar ook van het provinciale beleid voor het landelijk gebied...
staat is kritisch te kijken naar de bestaande organisatiestruc-
is slechts één van de vele kavels in Noord-Holland waar
is iets kleiner. Hij melkt in Hippolytushoef 183 koeien. Bij
tuur van Stivas en die daarin de nodige veranderingen tot
de vier man/vrouw sterke Maatschap Klaver anno 2012
hem vindt de opfok van het jongvee, zo’n 110 stuks, wel op
stand kan brengen. Hoe dan ook hoop ik dat de nieuwe voor-
op boert. “Verspreid over drie vestigingen hebben we
dezelfde locatie plaats.” De huiskavel van de vestigingen in
“Dat moet nu dus worden teruggedraaid. In eerste instantie is
zitter de wegen vindt, om het zinvolle werk van Stivas voort
momenteel bijna 350 hectare land,” vertelt de veehouder,
Burgerbrug en Hippolytushoef is respectievelijk 40 hectare
Stivas gedwongen zich weer puur op agrarische structuurver-
te zetten. Niet puur om de stichting zelf, maar vooral voor de
terwijl hij nog een emmer met biks leeggooit voor het
en 110 hectare groot. Mede daardoor kunnen de koeien
betering te focussen. Het realiseren van neveneffecten moet
agrariërs als economische dragers van het landelijk gebied en
voerhek. “Hier is het in 1958 allemaal begonnen, met
jaarrond zoveel mogelijk buiten lopen en kan de melk
uit andere bronnen worden gefinancierd. Stivas moet daarvoor
diegenen die zorgen voor de vitaliteit op het platteland.”
de verhuizing van mijn vader van Hensbroek naar Sint
via Cono worden afgezet als weidemelk. Klaver: “We zijn
ook van de sector zelf. Er moet absoluut een steviger prikkel
dus facturen sturen aan de provincie, natuurorganisaties of
op het dak van de stal in Burgerbrug, waar zoon Marco Klaver 272 koeien melkt. “Als de bouwvergunning rond is,
Maartensvlotbrug. De melkveestapel groeide gestaag, tot
allemaal voorstander van beweiden. Koeien horen buiten.
het recreatieschap. Dat is de nieuwe zakelijke lijn. Dat zal best
Stivas is achter de schermen druk op zoek naar een nieuwe
200 koeien in 2004. In dat jaar zijn we hier gestopt met
Maar je moet er natuurlijk wel de ruimte voor hebben. Of er
hard aankomen, maar het kan niet anders. Sowieso heeft de
voorzitter. De stichting hoopt die op het jubileumsymposium
melken. Sindsdien wordt in Sint Maartensvlotbrug alleen
de ruimte voor creëren. Dat hebben wij gedaan.”
stichting heel lang de rol vervuld van een soort ‘wegenwacht
op 4 oktober te kunnen presenteren.
nog het jongvee opgefokt, van onze locatie in Burgerbrug.
6 STIVAS JULI 2012
STIVAS JULI 2012 7
11.02 uur
we heel wat uren op de trekker zitten én heel wat kilometers
Klaver neemt nog een kop koffie. Hij vertelt graag over
over de weg moeten maken. Maar zonder de kavelruilen
de serie kavelruilen waar de maatschap in de loop der
waar we aan deel hebben genomen, zou ons bezit nog veel
jaren samen met tientallen andere agrariërs deel aan heeft
meer versnipperd zijn.”
genomen. Wat heet: zonder ‘klaverruilen’ zou het bedrijf
10.32 uur
niet zijn geworden wat het nu is, verzekert hij. “We zitten
11.55 uur
in Sint Maartensvlotbrug op zandgrond die destijds relatief
In de prachtige Hargerpolder stuurt Klaver de trekker het
duur was, omdat er ook bollen op kunnen worden geteeld.
‘vogeltjesland’ op. Op een aanpalend perceel ligt een koppel
Bovendien ligt het bedrijf tegen de dorpskern aan. Allemaal
pinken van de maatschap loom in de zon. “In het kader van
prima, tot duidelijk werd dat Niels en Marco allebei boer
kavelruil Barsinger- en Burghorn, die in december 2011
wilden worden. In respectievelijk 1996 en 1997 zijn ze in de
werd afgerond en waar zeven partijen bij betrokken waren,
maatschap gestapt. Door in Sint Maartensbrug zandgrond
hebben we dit perceel verkocht aan Natuurmonumenten.
te verkopen en elders goedkopere kleigrond en bedrijven
Onderdeel van de overeenkomst is dat ik het land vijf jaar
aan te kopen, zijn we vanaf dat moment heel gericht toe
lang mag gebruiken.” Kavelruil Barsinger- en Burghorn was
12.01 uur
gaan werken naar twee aparte, levensvatbare locaties op
de zesde kavelruil in successie waar Klaver aan heeft deelge-
Klaver staat op het punt om aan het eerste rondje te
kleigrond waar ze op termijn wél zelfstandig verder kunnen
nomen. Stivas is momenteel druk bezig met de zevende
beginnen op het perceel van 20 hectare. Zijn inschatting is
boeren. Dat is gelukt, mede dankzij diverse kavelruilen. Het
kavelruil waar Klaver in zal participeren. De verwachting is
dat hij om een uur of drie klaar zal zijn. Hij wijst naar de
is de bedoeling dat de maatschap in 2015 wordt opgesplitst.
dat de aktepassering daarvan in december zal plaatsvinden.
windmolen in de verte. “Mooi is het hier, hè? En het is nog
Marco en Niels kunnen dan verder op twee sterke bedrijven
Klaver: “Kavelruil is een goed instrument, dat ook in ons
beste grond ook. Bijna jammer dat dit perceel op termijn
met genoeg grond voor beweiding, ruwvoerwinning en
geval zeker een bijdrage heeft geleverd aan de bedrijfsstruc-
aan de landbouw zal worden onttrokken. Maar goed, voor
mestafvoer.”
tuur. Als het er is, waarom zou je er dan geen gebruik van
er natuur van wordt gemaakt hopen we er in ieder geval nog
maken? Daar komt bij dat de financiële voordelen die een
vijf jaar lang optimaal gebruik van te maken, door er gras
kavelruil biedt mooi meegenomen zijn.”
vanaf te halen en jongvee te weiden.”
11.19 uur
12.01 uur
Klaver klimt in de cabine van de Valtra, die van een voor10.50 uur
lader is voorzien. De kortste weg naar het ‘vogeltjesland’ in de Hargerpolder leidt via de nabijgelegen vlotbrug bij Sint Maartensvlotbrug, die het verkeer over het Noordhollands Kanaal leidt. “Maar de schudder is daar net iets te breed voor. Ik heb het één keer geprobeerd. Het lukte wel, maar ik was een hele tijd aan het medderen. Daarom rij ik een eind om, via de Stolperbrug bij Stolpen.” Klaver zal pas in de namiddag weer terug zijn, maar neemt niets te eten of te drinken mee. “Hij is een rare eter als hij het druk heeft,” had zijn vrouw al verteld. “Overdag eet hij vaak heel weinig, ’s avonds des te meer.”
11.39 uur 11.19 uur
De Stolperbrug blijkt inderdaad een stuk breder dan de diverse smalle vlotbruggen over het Noordhollands Kanaal, zodat Klaver de waterweg die Noord-Holland onverbiddelijk in tweeën deelt probleemloos kan oversteken. Switchend tussen de parallelweg langs de drukke provinciale weg en de N9 zelf, is het daarna nog een stief kwartiertje naar het te schudden perceel van 20 hectare. “Met het oog op het uitgebalanceerde rantsoen dat de koeien krijgen, telen we bijna 18 hectare tarwe en 48 hectare maïs,” somt Klaver op. “Graszaad en uien worden geteeld op respectievelijk 5,9 hectare en 4,6 hectare. Daarnaast verhuren we 24,5 hectare land aan bollentelers, zodat we ruim 240 hectare grasland overhouden. Inderdaad, dat betekent dat
11.39 uur 8 STIVAS JULI 2012
TWITTERVIEW ProsuDatbasedMarketing
@PeterArkenbout Databased Marketing Agri - Verkoop - Communicatie - Marktonderzoek Lead Generatie - Agrarische Adressen Telemarketing - Advertizing - NPS http://www.prosu.nl
StivasNH Goedemiddag @PeterArkenbout Uit onderzoek blijkt dat de helft van de agrariërs actief is met social media. Wat vindt u van dat percentage? #twitterview PeterArkenbout Dat is een mooi gegeven voor alle toeleveranciers van agrariërs. @StivasNH Extra kanalen om klanten te bedienen (of te vinden) #twitterview StivasNH Hoe verhoudt zich de agrarische interesse voor sociale media ten opzichte van de rest van Nederland #twitterview PeterArkenbout Dat is wat minder dan in de rest van NL, maar groeit wel. @StivasNH Facebook bijvoorbeeld groeit in agri met 55%. In de rest van NL 45% tov 2011. StivasNH Voordat je ze trekt, moet je jezelf toch onderscheiden? @PeterArkenbout Hoe kan je dat dan het beste doen? #twitterview
Tweets
Favorites Following Followers Lists
PeterArkenbout @StivasNH De belang rijkste tip is eigenlijk voor de toeleveranciers. Als leveranciers heb je altijd iets te melden... 1/2 PeterArkenbout ...trek als toeleverancier je klanten naar sociale media met bijvoorbeeld email. @StivasNH #twitterview 2/2 StivasNH Hoe kunnen agrariërs beter ge bruik maken van social media? @PeterArkenbout Heb je enkele tips? #twitterview PeterArkenbout @StivasNH Een bedrijf onderscheidt zich (als het goed is) dagelijks. Maar ga niet stil zitten wachten. #twitterview Be good and tell it. StivasNH @PeterArkenbout Welke kwaliteiten lenen zich het best om via social media wereldkundig te maken? #twitterview #geloofwaardigheid PeterArkenbout @StivasNH Via sociale media, maar ook via email kan je de interactie zoeken met je klanten en prospects. #twitterview
StivasNH Wij zoeken die interactie ook. @ PeterArkenbout Facebook wint aan populariteit (zoals je tweette). Hoe kan Stivas daar het beste op inspelen? PeterArkenbout @StivasNH Laat via bestaande kanalen en met name email zien dat je op FB zit en wat je te bieden hebt. #twitterview StivasNH Daar willen we graag in mee en daar gaan we dus aan werken. @PeterArkenbout #twitterview Dank voor de tips en wie weet tot gauw #aanvullendadvies
Peter Arkenbout is directeur van Prosu Databased Marketing in Dron ten, dat dit jaar voor vakblad Boerderij onderzoek verrichtte naar de mate waarin agrariërs gebruik maken van social media. http://www.prosu.nl
Wil je ons op twitter volgen? Dit is ons adres: @twitternh STIVAS JULI 2012 9
RONDETAFELGESPREK
VERTEGENWOORDIGERS AGRIBOARD MAKEN DE BALANS OP
‘We hebben de rijen gesloten’ Vier jaar geleden zag Agriboard het levenslicht als een ‘dynamische en krachtige vertegenwoordiger van de agribusiness in Noord-Holland Noord’. Hoewel de agrarische sector de krachtenbundeling toejuichte waren er ook kritische geluiden hoorbaar. Is het niet de zoveelste praatclub die alleen maar weer geld kost? Is het gelukt om die scepsis weg te nemen? In het kantoor in Enkhuizen blikken diverse vertegenwoordigers uit de ‘board’ terug in een rondetafelgesprek.
Roland Peerenboom “Als bedrijfstak staan we sterker. In Agriboard vinden we ruggensteun.”
Siemen Ruiter “Greenport-status is verlate erkenning voor hetgeen hier al tijden gebeurt.”
op eigen houtje. Als bedrijfstak staan
stuurders bij elkaar gekomen om samen
goed bekeken en die zijn echt indruk-
als voorbeeld nemen. Die hebben een
we sterker. In Agriboard vinden we die
de oplossing te vinden. Voorheen gingen
wekkend. Dat is niet nieuw, maar het
uitstraling met internationale allure.”
ruggensteun.”
ze rollebollend over straat. Er is nu meer
was versplinterd en nu hebben we dat
Franx: “We moeten slimmer zijn met
draagvlak om samen te werken, binnen
eens gebundeld en op een rijtje gezet.”
de communicatie dan de andere regio’s.
de regio, maar ook met andere regio’s.”
Ruiter: “Het voordeel is dat anderen
Ik zie daarin een belangrijke functie
dat nu dus ook krijgen te horen en te
voor de landbouwattachés. Die moeten
lezen, zonder dat we het zelf hoeven te
we deze kant ophalen. Dus niet daar
zeggen of te schrijven.”
ons verhaal vertellen, maar hier laten
Eric Lücke (directievoorzitter Rabo-
Hoe belangrijk is de status Greenport voor de regio? En welke rol speelt Agriboard daarin?
Peerenboom: “Ik ben optimistisch
zien wat we voor die landen kunnen
bank Hoorn-Midden Westfriesland):
Ruiter: “Die status maakt ons trots,
dat aanvragen meer kans hebben om
betekenen. De bedrijven zijn al overal op
Een ander thema is: ‘meer markt in plaats van productie’, oftewel creëer toegevoegde in plaats van gaan voor de bulk…
Jan Franx “We vinden met onze lobby veel sneller gehoor bij de politiek.”
Eric Lücke “Om concurrerend te kunnen blijven is bepaald volume primaire sector nodig.”
“Om concurrerend te kunnen blijven
hoewel er feitelijk natuurlijk niet zoveel
te worden gehonoreerd. Al moeten
de wereld actief. Het is de kunst om de
Agriboard heeft ‘ruimte’ als een van de eerste onderwerpen opgepakt. Is dat terecht?
geldt voor Seed Valley. Dat ging niet van
is een bepaald volume van de primaire
is veranderd. Het is eigenlijk een soort
we wel waken dat we ineens projecten
beslissers in die landen te bereiken.`
de ene op de andere dag. Het kost soms
sector nodig. Het mooie is dat de vraag
verlate erkenning voor hetgeen hier al
gaan indienen puur voor het geld. We
Ruiter: “Agriboard is een middel, niet
tijd om visies om te buigen. Kijk ook
naar voedsel de komende jaren al-
tijden gebeurt.”
moeten initiatieven starten die we als
het doel op zich. We kunnen gezamen-
Siemen Ruiter (voorzitter LTO Noord
naar de geplande woningbouw op een
leen maar zal toenemen. Voor andere
Franx: “De Floriade is ook een bewijs
bedrijfsleven anders ook wel hadden
lijk gunstige voorwaarden scheppen,
Noord-Holland): “Ik denk het wel. Het
plek waar de zaadbedrijven prima uit
agrarische producten is die vraag ook
van het nieuwe denken. De gemeenten
uitgevoerd, alleen kan dat nu misschien
maar de initiatieven moeten uit het
begint allemaal met ruimte. Bij de start
de voeten kunnen. Dan is het belangrijk
een essentiële factor is. Wat betreft het
wilden er de schouders onder zetten,
een stuk eerder en sneller.”
bedrijfsleven komen. Het klimaat is
van Agriboard vielen we midden in de
dat niet een individuele ondernemer,
creëren en verhogen van de toegevoegde
ook financieel, zonder dat de precieze
Franx: “Ook de rest van Nederland
gunstig, nu is het de tijd om te oogsten.
discussie over de structuurvisie. Mede
maar het gehele agrarisch bedrijfsleven
waarde zitten we in deze regio goed.
plek op voorhand duidelijk was. Zoiets
moet weten dat ze hier terecht kan. Dat
Dat kan door concrete initiatieven te
door ons pleidooi is daar expliciet ook
zich laat horen. We hebben de rijen
Want ‘agri & food´ en ´agri & health´
was enkele jaren geleden echt ondenk-
moeten we beter verkopen. Als iemand
ontplooien die deze regio nog verder
een landbouwparagraaf in opgenomen.
gesloten en vinden met onze lobby veel
zijn toch thema’s die hun actualiteit
baar. En het leuke is nu dat Almere en
een idee heeft voor een Senseo-appa-
versterken.”
Het is de erkenning dat we een volwaar-
sneller gehoor bij de politiek.”
nooit verliezen.”
Amsterdam bij ons informeren of we
raat , dan komt diegene automatisch uit
Peerenboom: “Initiatief bij de uitvoe-
dige sector zijn. Als we die boodschap
Roland Peerenboom (voorzitter van
Ruiter: “Zoals gezegd blijft ruimte een
willen bijspringen, omdat we blijkbaar
bij Philips. Als het gaat om agritech dan
ring moet bij de werkgroepen blijven
in ons eentje hadden geventileerd, dan
de stichting Seed Valley): “Een concreet
belangrijke voorwaarde om te kunnen
een regio zijn die staat voor een be-
zou deze regio eigenlijk direct in beeld
liggen. Agriboard is het overkoepelende
zou het meer zijn ervaren als preken
voorbeeld is de uitbreiding van Nicker-
ondernemen. Een goede infrastruc-
paalde kennis en kwaliteit. Die positie
moeten komen.”
orgaan dat het overzicht bewaart en die
voor eigen parochie. Nu heeft en houdt
son Zwaan in Harenkarspel, waar we
tuur over de weg is dat ook. Voor de
hebben we verworven.”
iedereen zijn eigen belangen en verant-
als groep een breed gedragen verhaal
handelaren, de verwerkers en ook de
Peerenboom: “Greenport is een vlag
Tot slot: wat kan er nog beter?
Seed Valley trekken we ons eigen plan.
woordelijkheden, maar daar zitten wel
konden vertellen. In Agriboard hebben
leveranciers van uitgangsmateriaal. Die
om mee te zwaaien. Dat is heel mooi.
Lücke: “In deze regio is het zo lang-
We timmeren als stichting al langer aan
heel veel raakvlakken tussen. Overigens
we gelijk een link met de provinciale en
omstandigheden moeten gunstig blijven
Maar dat alleen zegt niks. We moeten
zamerhand wel bekend waar we voor
de weg en rijden als het ware iets voor
kunnen er bij de gemeentelijke imple-
lokale politiek, zodat het geen geïsoleerd
om te kunnen concurreren met andere
er wel concreet mee aan de slag en
staan, maar we moeten dat ook meer
het peloton uit. Wat dat betreft pleit ik
mentatie van het provinciale beleid nog
probleem blijft van één bedrijf. Het zet
regio’s. Agriboard maakt zich daar sterk
concrete resultaten laten zien.”
uitdragen richting de rest van het land.
ook voor een duidelijke agenda om de
wel stappen worden gezet.”
de hele sector op de kaart. Ook het voor-
voor, zodat de agrisector de pijler blijft
Lücke: “De Greenport-status biedt
De provincie heeft drie speerpunten
koers voor de komende jaren te bepalen.”
Jan Franx (wethouder Enkhuizen en
beeld van Jan spreekt voor zich. Ten
waar de economie in het noorden van de
kansen. Doordat dit stukje Nederland
voor dit gebied aangewezen: duurzame
voorzitter van de stichting Aquacul-
aanzien van de voorgenomen woonbe-
provincie op steunt.”
nu op de kaart staat, hebben we ook
energie, recreatie en agri & food. Daar
Dit artikel is een fragment uit een groter verslag
tuur): “Het zijn vaak langlopende
stemming zijn we als zaadveredelingsec-
Franx: “Zulke thema’s stimuleren
een andere ingang in Brussel. Toen de
ligt nog een belangrijke marketing-
van een rondetafelgesprek dat is uitgevoerd
processen, maar de aanhouder wint.
tor uitgedaagd om een toekomstvisie te
indirect ook om meer samen te werken.
aanvraag voor de Greenport-status is
opgave voor ons. Laten we de lat hoog
AgriportA7 is enorm gegroeid. Hetzelfde
schrijven. Voorheen deed iedereen dat
Bij de oostwest-verbinding zijn alle be-
opgestuurd, heb ik de cijfers nog eens
leggen en de Brainport van Eindhoven
10 STIVAS JULI 2012
mogelijke crossovers kan aandragen. Als
in opdracht van Agriboard en dat in juli aan belanghebbenden en belangstellenden van de netwerkorganisatie wordt verstuurd.
STIVAS JULI 2012 11
HET WISSELGESPREK
Agrarische bestuurder over aparte status eiland
‘Op Texel bestaat nog steeds grote grondhonger’ Texel heeft als eiland een status aparte als het gaat om de land- en tuinbouw. Dat is geen eenzijdig oordeel van de vastelanders, want ook de Texelaars zelf ervaren het zo. Onder hen voorzitter Nico Kikkert en vice-voorzitter Alfons Kuip van de lokale LTO Noord/KAVB-afdeling. Ruim een jaar geleden gingen die twee organisaties samen. Volgens beide bestuurders is er sindsdien veel veranderd. “Ten goede,” concludeert Kuip. “Er komt al veel af op de land- en tuinbouw, maar met onze ‘uitzonderingspositie’ voelen we dat op Texel nog iets sterker.”
in het klein. Alles komt hier ook aan de orde, plus de speci-
de leden laten kiezen en een meerderheid kwam met het on-
fieke eilandzaken zelf. Krachtenbundeling was noodzaak.”
derwerp ‘kavelruil’ op de proppen. Daar gaan we de komende
Kikkert: “In de nieuwe opzet hebben we gesteld dat het
jaren dus extra aandacht aan besteden.”
bestuur meer op hoofdlijnen moet leiden. Daaronder ver-
Kikkert: “Op Texel bestaat nog steeds een grote grondhon-
diepen de projectgroepen zich in onderwerpen die leven bij
ger en we hebben geen achterland om naar uit te wijken. De
de ondernemers. Daar hebben we bewust naar gevraagd.
schaalvergroting op het eiland zet nog door en daarnaast
Uiteindelijk hebben we in maart 2011 een lijst met tien
zijn er ook andere kapers op de kust, zoals natuur, recreatie
speerpunten samengesteld, waarvoor we ons sterk maken.
en het hoogheemraadschap dat de dijken wil verzwaren. Als
Die punten komen dus op de agenda tijdens de verschillende
we niet oppassen gaat dat steeds ten koste van de land- en
vergaderingen, maar daarnaast organiseren we ook speci-
tuinbouw en daarmee ook van alle toeleveranciers. Uitein-
ale informatiebijeenkomsten, waar ondernemers worden
delijk hebben we een minimale kritische massa nodig om
bijgepraat over actuele ontwikkelingen, zoals stuifbestrijding
de agribusiness op het eiland overeind te houden. Die grens
en duurzame energie. Daarnaast werken we nauw samen met
is nu wel bereikt. We dringen er bij de gemeente op aan om
de Stichting Agrarisch Texel, agrarische natuurvereniging
een serieuze landbouwparagraaf op te nemen in het nieuwe
De Lieuw en de Agrarische Jongeren Texel.”
structuurplan voor het buitengebied. Er gaan politiek steeds meer stemmen op om de openheid van het landschap beter te beschermen. De boeren en tuinders dragen daar zorg voor.” Kuip: “Eigenlijk zitten we ook op een herijking van de EHS te wachten. De nieuw ontgrensde hectares zouden dan in een grondbank kunnen worden gestopt
‘Grens kritische massa agribusiness wel bereikt’
om ruilen in gang te zetten. Naast het gebrek aan grond, liggen de percelen qua eigendom of gebruik ook lang niet altijd op de juiste
Kikkert: “Ik denk dat ik zo’n beetje de eerste voorzitter
en weet daarom de openheid van het landschap te waarderen.
plek. Kavelruil kan dan een oplossing bieden. We hebben
van de agrarische belangenorganisatie ben zonder een
Om dat in stand te houden is een sterke agrarische land- en
het zelf ervaren. Bij de laatste vrijwillige kavelruil waaraan
eigen bedrijf. Het is voor mij eigenlijk een soort missie. Ik
tuinbouw nodig. Overigens heb ik bij mijn aantreden wel
wij hebben deelgenomen, hebben we verschillende percelen
was tijdelijk freelancer, na mijn wethouderschap op Texel.
gesteld dat ik bij een nieuwe fulltime job deze functie niet
op afstand ingebracht en er land dichterbij huis voor terug
Daarmee heb ik een behoorlijke dossierkennis opgebouwd.
langer kan bekleden. Komende zomer is het zover: ik ga voor
gekregen. En nog belangrijker: grond die voor de bollenteelt
Overigens is de land- en tuinbouw me niet vreemd, omdat ik
Bejo Zaden werken.”
geschikt is. Daardoor heb ik het bedrijf verder kunnen
ook bij CavoLatuco en later Agrifirm heb gewerkt, waarvoor
Kuip: “Ik heb wel een agrarisch bedrijf, met als belangrijkste
ontwikkelen. Dergelijke ruilen hebben voor vele ondernemers
ik nog steeds klussen doe. Daarnaast ben ik geboren op Texel
activiteiten bloembollen en de stamselectie van pootaardap-
positief uitgewerkt en blijven dat ook doen.”
pelen. Daarnaast teel ik een flink areaal brouwgerst. Mijn opa
Kikkert: “Kavelruil blijft actueel. Net als het schapen sche-
is hier ooit begonnen als veehouder, mijn vader is er vervol-
ren komt het steeds weer terug. Een ruil is nog niet afgerond
gens meer akkerbouw en bloembollenteelt bij gaan doen,
of een ondernemer in de buurt verkoopt zijn land, niet aan
terwijl ik de beesten de deur uit heb gedaan en me verder heb
de buurman maar gesplitst aan enkele ondernemers ergens
Alfons Kuip
gespecialiseerd.”
anders op het eiland en het spel is opnieuw op de wagen.”
Kikkert: “De fusie tussen LTO Noord en de KAVB was een
Nico Kikkert
mooie aanleiding om alles bestuurlijk weer eens op te schud-
nog wel vooruitgang kunnen boeken. Ik heb bij het agrarische
den. Zonder de oude bestuurders tekort te doen, was het tijd
Kuip: “De nieuwe aanpak werpt zijn vruchten af. Het aantal
structuuronderzoek enkele jaren geleden ook aangegeven
voor een frisse wind.”
bedrijfsleden is gestegen, er wordt veel minder gemopperd
open te staan voor een ruil. Dat is nog steeds het geval.”
Kuip: “Er komt zoveel op de sector af, dat een iets andere
‘langs de weg’ en ook de betrokkenheid bij de activiteiten van
Kikkert: “Naar aanleiding van dat onderzoek hebben de
organisatie nodig was om het allemaal in goede banen te
de organisatie is een stuk omhoog gegaan.”
Stichting Agrarisch Texel en Stivas ook een ambitieus plan
kunnen blijven leiden. Daarnaast zat er het nodige oud zeer –
Kikkert: “Ik denk dat een belangrijk pluspunt is dat de com-
opgesteld voor een ‘megaruil’. Op zich zou daarmee een
al dan niet terecht - door de natuurontwikkeling op Waal en
municatie is verbeterd. Iedereen houdt elkaar nu beter op de
enorme stap vooruit zijn gezet. Helaas lukte het niet om
Burg. Ik ben het dan ook met Nico eens dat dit een goed mo-
hoogte. Een voorbeeld is dat de algemene ledenvergadering
alle benodigde partijen erbij te betrekken. Nu worden met
ment was. Voor het samengaan
binnen anderhalf uur is afgerond. Er komen geen grote ver-
kleinschalige ruilen alsnog delen van dat plan uitgevoerd.”
met LTO Noord was ik voorzit-
rassingen boven tafel en er zitten geen pijnlijke losse eindjes
Kuip: “Daar gaat ongetwijfeld een voorbeeldfunctie van uit.
ter van de KAVB-afdeling. Het
aan de onderwerpen die we aan de orde brengen.”
Want zeker op een eiland gaat het nieuws over een kavelruil
aantal leden neemt af, maar
Kuip: “Doordat de communicatie nu goed draait, hebben
heel snel. Omdat het op vrijwillige basis gebeurt, gaan alle
de onderwerpen en de impact
we in de vergadering van maart dit jaar een nieuw speerpunt
deelnemers er op vooruit. Als dat verhaal wordt verteld is dat
ervan groeit. Texel is Nederland
aan onze aandachtsgebieden kunnen toevoegen. We hebben
de best denkbare reclame.”
‘Eigenlijk zitten we op een herijking van de EHS te wachten’ 12 STIVAS JULI 2011
Kuip: “Hoewel ik het zelf aardig voor elkaar heb, zou ik ook
STIVAS JULI 2012 13
ACHTERGROND
Aanhouders winnen bij ‘Tussen Vecht en Meer’ Ruim 40 hectare slim herschikt
‘Kavelruil kwam voor ons precies op goede moment’
Kavelruil ‘Tussen Vecht en Meer’ dankt zijn naam aan de geografische ligging. Het werkgebied wordt in het westen begrensd door de rivier de Vecht, in het oosten door het Naardermeer. In de kavelruil brachten vier (melk-) veehouders percelen op afstand af in. Ook Bureau Beheer Landbouwgronden bracht grond in net als een particuliere verpachter (zie kader hieronder). Door de ingebrachte percelen van in totaal ruim 40 hectare slim te herschikken krijgen twee veehouders
“De tijd van het vechten en de streken in deze regio zijn niet meer,” constateerde voorzitter Frans Evers van de ILG-gebiedscommissie De Groene Uitweg vorig jaar in Stivas Magazine. De voorman gelooft in een integrale aanpak, waarbij niet de tegenstellingen maar verbindingen leidend zijn. Kavelruil ‘Tussen Vecht en Meer’ is daarvan een exponent. Op 12 april tekenden de deelnemers daarvoor de akte. Niet in een statig notariskantoor, maar in de toekomstige ontvangstruimte van biologische kaasboerderij De Groene Griffioen, deelnemer aan de ruil.
een grotere huiskavel, waardoor ze niet meer met hun vee de openbare weg hoeven over te steken, terwijl twee collega’s een grotere veldkavel krijgen, dichterbij bij het bedrijf. BBL verwerft gronden aan weerszijde van de Keverdijk; agrarische ruilgrond en grond binnen de natuurbegrenzing en daarnaast ook nog agrarische ruilgrond in de nabijgelegen Zuidpolder. Zo worden de eigendommen van BBL op twee locaties gebundeld, wat weer mogelijkheden biedt voor een (gedeeltelijke) verplaatsing uit andere gebieden, bijvoorbeeld uit het
Boy Griffioen schudt notaris de hand. Marco Baars (midden) kijkt toe
westelijk deel van de polder, waar ruimte nodig is voor de verbreding van de autosnelweg A1 met bijbehorende natuurcompensatie.
Ruim twee maanden later opende het bedrijf nogmaals zijn
Wismeijer is dan ook opgelucht dat de partijen er uit zijn
Zo sterk, dat we zelfs in Den Haag barrières wisten te slech-
deuren voor belangstellenden. Dit keer in het kader van de
gekomen. “Deze ruil kent maatwerk die past bij de bedrijfs-
ten. Grondmobiliteit blijft essentieel voor het beheer van het
biologische open dagen. De week erna geniet veehouder Boy
ontwikkeling die elke partij voor ogen heeft. En dat werd tijd
fraaie landschap in deze streek. Deze kavelruil is daarvan een
Griffioen op de Veluwe van een welverdiend weekje weg,
ook, want er wordt al heel lang gesproken over agrarische
concreet voorbeeld. Ik roep iedereen op dat ook te ventileren.
maar voor Stivas Magazine wil hij het verhaal nog best een
structuurverbeteringen. Er zijn hier in de regio al talloze
Van positieve praat komen weer andere goede dingen. Op
keer uit de doeken doen. “Eigenlijk kwam deze ruil precies op
ruilplaatjes getekend, die klopten, maar uiteindelijk toch
dus naar de volgende kavelruil!”
het goede moment. Zo’n twee jaar geleden heb ik besloten om
steeds ergens vastliepen. Sommige ruilen zijn nog steeds niet
Landbouwgedeputeerde Jaap Bond erkende dat de kavelruil
het melkveebedrijf voort te zetten en ben ik in de maatschap
definitief afgeblazen. Ik hoop dat deze ruil een voorbeeld-
in de Vechtstreek geen gemakkelijk project was. “Het valt
gestapt. Mijn vader zette niet in op groei, omdat hij geen
functie afgeeft voor de rest van het gebied. Logisch dat ik dat
niet altijd mee om diverse partijen van de vooruitgang van
duidelijkheid had over de opvolging. Uitgerekend op
zeg vanuit Stivas, daar gaan we voor. Het stopt nooit en het
bepaalde ontwikkelingen te overtuigen. Hier is dat dus toch
het moment dat we de knoop doorhakten, begonnen de
kan altijd nog beter.”
gelukt. Zowel de landbouw als de natuur gaat er op vooruit.
mogelijkheden voor een ruil te spelen. Hiermee krijgen we
LTO Noord-bestuurder en man van de streek Albert Hooijer
Dat stemt me optimistisch voor de toekomst.”
enkele percelen dichterbij het bedrijf en kunnen we onze
sloot zich aan bij die woorden. “Als veehouder heb ik zelf ook
De provinciale bestuurder doelde daarbij op de forse
Hoewel gedeputeerde Jaap Bond omwille van de tijd
gronden eenvoudiger beweiden. Mooier kan eigenlijk niet.”
de voordelen van huiskavelvergroting ondervonden. Zo’n
bezuinigingen voor het landelijk gebied. “Hoewel het lastig
afzag van de voorgenomen uitgebreide terugblik op de
Ook collega Marco Baars krijgt meer land dichterbij huis.
eerste kennismaking smaakt naar meer. Zeker na door
is zorgt het ervoor dat de sense of urgency toeneemt om
ontstaansgeschiedenis van de kavelruil, wilde hij nog
Als nog belangrijker ervaart hij dat ‘kortlopende’ pachtgrond
rekening van de kostenreductie. Dan blijkt klip en klaar dat
samen te werken. Eigenlijk is deze kavelruil daarvan een
wel even stil staan bij de achtergrond van de particuliere
met een natuurclaim zijn verruild door percelen met meer
het grasland meer tot waarde kan worden gebracht. In 1988
goed voorbeeld. Ik heb laatst een voorbeeld aangehaald van
verpachter die bij de ruil is betrokkenen. Net als veel
zekerheid over het gebruik. “Ik zit al niet ruim en wordt van
was ik als lid van de agrarische belangenorganisatie betrok-
een groep pinguïns, die om warm te blijven dicht bij elkaar
andere aanwezigen, had de naam ‘Ridderlijke Duitsche
verschillende kanten omklemd door de natuur. Deze ruil
ken bij de plannen voor de herinrichting van de Vechtstreek.
gaan staan. Nu staat er ook een gure wind, maar door
Orde (RDO) Balije van Utrecht’ hem nieuwsgierig
geeft het bedrijf in elk geval weer meer lucht en continuïteit.”
Dat ging er toen heet aan toe,” verwees Hooijer, naar het
beurtelings even aan de buitenkant te staan, kunnen we
gemaakt. Navraag leerde dat het gaat om een klooster
Ook projectbegeleider Dick Wismeijer van Stivas is blij met
felle gevecht, waaraan ook ILG-voorzitter Evers refereerde.
samen overeind blijven. Die vergelijking kunnen we ook
de ruil, die niet zonder slag of stoot verliep. “Op deze ruil
“Uiteindelijk hebben de plannen voor infrastructuur een
doortrekken naar de balans tussen natuur, landbouw en
is zeker het gezegde ‘de aanhouder wint’ van toepassing,”
oplossing geboden. Hoewel de ruimteclaim daarmee toenam,
andere ruimtelijke functies. DLG, provincie, de natuur
verzuchtte hij bij de officiële akteondertekening. “Werkelijk
kwam er ook meer geld beschikbaar. Daar is de provincie
beheerders en de agrarische sector hebben een zware klus
allerlei tegenslag hebben we moeten weerstaan, tot de laatste
doortastend op ingesprongen, door de gebiedspartijen bij
te klaren. We moeten efficiënter werken. Dat lukt alleen door
beleidswijzingen in Den Haag aan toe. Dat maakt me extra
elkaar te brengen onder het motto van de Groene Uitweg.
meer samen te werken.”
trots dat we deze ruil toch tot stand hebben weten te
Langzaam is zo in het gebied meer begrip voor elkaar
brengen.”
ontstaan. Het lukte om met één geluid naar buiten te gaan.
14 STIVAS JULI 2012
Kloosterorde als ruilpartij
orde die sinds 1231 in Utrecht zetelt en zich gaandeweg ontwikkelde tot een charitatief vermogensfonds dat voor een belangrijk deel wordt gevormd door in de loop der eeuwen verkregen agrarisch grondbezit. De RDO Balije van Utrecht bewaart en beheert haar waardevol cultuurhistorisch erfgoed, waaronder een van de fraaiste middeleeuwse archieven van Nederland, waarvan de oudste stukken dateren uit het begin van de dertiende eeuw.
BR O N : W W W.R D O . N L
STIVAS JULI 2012 15
JUBILEUM
DLG over samenwerking na intentieverklaring Kadaster, Dienst Landelijk Gebied en Stivas tekenden ruim vijf jaar geleden – mede ter gelegenheid van de verzelfstandiging van de stichting voor agrarische structuurverbetering in Noord-Holland – een intentieverklaring om meer samen op te trekken. Ter gelegenheid van het vijftig jarig bestaan kijkt Stivas Magazine met beide partijen terug op de afgelopen periode, maar stelt ook de vraag: hoe verder? Deze keer schuift accountmanager Riena Tienkamp van DLG aan.
te ontwikkelen om toch ruilverkavelingen te kunnen uit voeren. We hebben het proces behoorlijk versneld, waardoor het minder kost en er bij de ondernemers meer animo is om mee te doen. Dat er soms een iets dwingender karakter noodzakelijk is, wordt ook steeds meer geaccepteerd. De praktijk wijst uit dat een of twee individuele ondernemers anders een heel gebied op slot kunnen gooien, als ze niet willen meewerken. Uiteraard moet zorgvuldig met die
‘DE LASTIGE ECONOMISCHE SITUATIE MAAKT CREATIEF’
hardere maatregelen worden omgesprongen. Het beste blijft om op basis van argumenten brede steun te winnen voor een herverkaveling.” De nieuwe aanpak wordt in Nederland momenteel op een tiental plaatsen toegepast, schat Tienkamp in. “We hebben berekend dat in vrijwillige projecten binnen anderhalf jaar resultaat kan worden geboekt. Dat is deels te danken aan
‘Gezonde landbouw; concurrerend, duurzaam en toekomst-
platteland wordt weer breder erkend.”
nieuwe digitale technieken, maar de truc zit ‘m vooral in
gericht’, kopt een folder van de Dienst Landelijk Gebied.
De destijds door landbouwminister Veerman geïnitieerde
een andere manier van werken. Voorheen werden eerst alle
Volgens Accountmanager Riena Tienkamp zet de dienst
pot in het ILG - met cofinanciering uit Europa voor land-
grondeigenaren individueel bezocht en aan de hand van
van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en
bouwstructuurverbetering - is inmiddels helemaal leeg.
de wenseninventarisatie werd er door de initiatiefnemers
Innovatie hier weer meer op in. Als het gaat om agrarische
“Betrokken overheden en organisaties hebben, na de
– soms dus ook DLG – een kaart ingetekend. Nu leggen
structuurverbetering lopen er ruim twintig projecten,
aangekondigde bezuinigingen op natuur, in korte tijd
we de bal veel meer bij de ondernemers neer in zogeheten
waarbij Tienkamp optimistisch is over de goede afloop.
projecten ingediend. Voor de POP2-periode tot 2014 is er
‘schetsschuiten’. De ondernemers zelf weten het beste wat ze
“Met de nieuwe methodieken kunnen we veel sneller
dus geen Brussels geld meer voorhanden. Bovendien is het
resultaten boeken.”
nu anders geregeld, want de verantwoordelijkheid van de
Tienkamp kwam in januari 2009 in dienst bij DLG. Daar-
provincies is verder geaccentueerd. Daarbij hebben niet alle
Verder volgen de waterschappen de verrichtingen op dit
sessies steeds de knelpunten te inventariseren en vervolgens
voor werkte ze op een beleidsdirectie van het ministerie van
provincies de structuurverbetering van de landbouw hoog
vlak nauwlettend, omdat ze vanwege de kaderrichtlijn
gezamenlijk naar oplossingen te zoeken, komt er heel veel
LNV, onder andere als programmamanager voor het Groene
op de agenda staan.”
Water ook nog voor grote opgaven staan.”
energie en creativiteit vrij.”
Hart. “Het was een boeiende opgave, waaraan we lang
Volgens Tienkamp is het daarom in elk geval zaak dat straks
hebben getrokken. Op zich zijn veel mooie intenties uit
voor POP3 ook agrarische structuurverbetering goed in het
Billijk
gesproken, maar duurde het lang voordat het tot concrete
programma wordt verwerkt. “Daarmee kan er in de toe-
De accountmanager verwacht dat ondernemers in de
resultaten kwam. Het was meer beleidsgericht, vandaar
komst tenminste ook weer het nodige worden gerealiseerd.”
toekomst ook een bijdrage moeten leveren aan een ruil.
Zeevang zien we kansen, net als in de Vechtstreek,
dat ik op een gegeven moment toch bij het praktischer in
“De sector is er ook zeker aan toe”, merkt Tienkamp op.
“Eigenlijk is dat niet meer dan billijk. We hebben laten
Kennemerland en in de Haarlemmermeer met Park 21.”
gestelde DLG heb gesolliciteerd. Hier kan ik meer laten
“Grootschalige verkavelingen zijn op de achtergrond
berekenen wat de financiële voordelen zijn als een melkvee-
zien waartoe goede bedoelingen concreet kunnen leiden.”
geraakt, terwijl de schaalvergroting in de landbouw gewoon
houder minder land op afstand en grotere percelen heeft
Gaat DLG met de nieuwe methodiek niet op de stoel van
doorgaat. Cijfers van het CBS wijzen ook uit dat de situatie
en dat tikt behoorlijk aan. Berekeningen laten zien dat de
de kavelruilbureau’s zitten? Tienkamp: “Integendeel. We
ten opzichte van enkele jaren geleden alweer is verslechterd.
besparingen voor een melkveehouder gemiddeld 200 à 300
werken juist nauw samen met de agrarische belangen
De laatste jaren fixeerden overheden zich voornamelijk op
Het aantal veldkavels per bedrijf is gemiddeld flink toe
euro per hectare per jaar bedragen. Doorrekening van een
organisatie, het Kadaster en de provincie. Ieder brengt zijn
de realisering van natuur, constateert Tienkamp. “De
genomen.”
onlangs afgesloten vrijwillige verkaveling in Genemuiden
eigen kennis en ervaring in. De aanpak en onze rol verschilt
EHS-opgave stond prominent op de agenda. Daar werden
De gronden die zijn aangekocht door het aan DLG gerela-
laat zien dat dit kan oplopen tot meer dan 9000 euro per
daarbij per provincie. In de meeste gebieden kennen ze
provincies en andere overheden ook voortdurend aan
teerde BBL kunnen dienen als belangrijk ‘smeermiddel’,
melkveebedrijf per jaar. Momenteel wordt druk gerekend
geen specifieke organisatie zoals Stivas. Omdat het over het
herinnerd. Het is logisch dat ook wij daarvoor volop werden
stelt Tienkamp. “Bijvoorbeeld om processen te versnellen.”
aan de efficiëntievoordelen van een akkerbouwer en ik
algemeen regionale projecten zijn, hebben we veel met de
ingeschakeld. En dat terwijl er ook wel degelijk geld was
De budgetten voor Landbouwstructuurverbetering zijn
verwacht dat die ook best hoog zijn.”
provincie te maken. In het ene gebied gebeurt dat heel actief
gereserveerd voor agrarische structuurverbetering. In de
krap. Nu moet het geld dus vooral bij de provincie vandaan
Tienkamp is mede daarom geenszins pessimistisch over
en door zelf de regie te voeren en in een ander deel van het
praktijk werd daar meestal alleen op ingezet, als er een
komen. Gemeenten willen ook nog wel eens meebetalen,
de toekomst. De lastige economische situatie maakt ook
land wordt het initiatief meer aan de partijen in het landelijk
direct verband was met natuurontwikkeling. Inmiddels
bijvoorbeeld als het gaat om de verbetering van de
creatief, stelt ze. “Die redenering wordt misschien wel vaker
gebied overgelaten. Ik denk dat die laatste aanpak beter
is de situatie behoorlijk veranderd. Er is veel minder geld
verkeersveiligheid en vermindering van het wegonderhoud.
gebruikt, maar in ons geval, geloof ik er zeker in. De afgelo-
werkt. Omdat dan volop gebruik gemaakt wordt van
beschikbaar en het belang van de economie op de het
Maar zo’n project solo dragen is financieel onhaalbaar.
pen tijd zijn we druk bezig geweest om nieuwe methodieken
aanwezige kennis en energie het gebied.”
EHS-areaal
16 STIVAS JULI 2012
Riena Tienkamp
willen en het blijkt dat ze daar dan onderling ook heel aardig uit kunnen komen. DLG faciliteert dit proces. Door in enkele
Hoewel in Noord-Holland nog geen concrete projecten in uitvoering zijn volgens de ‘schetsschuitmethodiek’, zijn er wel al voorgesprekken gaande. Tienkamp: “Met name in de
STIVAS
JULI 2012
17
PORTRET
VVD-Statenlid en Beemsterling Joop Köhne
Daarna raakte het gebied toch min of meer in een impasse.
zijn aangekocht voor het afgeblazen Wieringerrandmeer.”
Het onderlinge vertrouwen in de voordelen van een georganiseerde verkaveling was weg. Achteraf zie ik best dingen
Dit voorjaar deed Köhne officieel afstand van zijn bedrijf,
die we als bestuur anders hadden moeten aanpakken. We
dat hij verkocht aan twee neven. Spijt van die stap heeft
hebben bijvoorbeeld onvoldoende kunnen ontzenuwen
hij niet. “Ik heb al aardig lang kunnen wennen aan het
dat de ‘warme gronden’ uit het totale ruilplaatje zouden
idee. Drie jaar geleden hebben we daarvoor al een contract
blijven. Ondernemers waren onterecht bang dat ze na een
getekend. En dan daarbij: ik heb 47 jaar koeien gemolken.
ruil percelen konden kwijt raken, waarop later woningen
Dan is het wel eens tijd voor iets anders. Mijn kinderen
of bedrijven mochten worden gebouwd.”
hadden geen interesse om het bedrijf over te nemen. Mijn neven hebben wel allebei een opvolger. We deden al veel
‘Nieuwe generatie is nu aan zet’ De Beemster staat sinds 1991 op de Unesco Werelderfgoedlijst. De droog makerij dateert van 1612. Voor diegenen die door de polder lopen of rijden blijft het 400-jarig bestaan niet onopgemerkt. Overal komen de kleuren rood, groen, geel en blauw uit het gemeentewapen terug in de vlaggen, op borden, maar ook in slingers en linten om lantaarnpalen of bomen. Mede vanwege de eigen vijftigste ‘verjaardag’ zocht Stivas Magazine een ‘jubilerende’ Beemsterling op: oud-veehouder en Statenlid Joop Köhne.
‘Op een gegeven moment heb ik zelfs nog een veehouder door de politie uit vergaderzaal laten verwijderen’
samen, dus dit was de meest logische keuze. Nu kan ik me toeleggen op andere liefhebberijen.” Naast de politiek zijn dat Köhne’s ‘historische campers’. Zijn vrouw Loes schiet in de lach. “Je bedoelt dat ze oud zijn?” Köhne knikt. “Maar daardoor hebben ze wel echt een eigen uitstraling. Het is begonnen toen we er zelf
Köhne trok de kar destijds samen met de bekende oud-
eentje kochten. We hebben altijd – als het bedrijf het ook
bestuurder Wim Schermerhorn. De laatste kreeg in die tijd
maar even toestond – de tijd genomen om er tussenuit te
problemen met zijn gezondheid. “Toen kwam ik helemaal
gaan. Zo hebben we al heel veel van Europa gezien. Een
vol in de wind te zitten. Toch had ik er geen vijf minuten
groot deel dus vanuit de camper.” De vele reisgidsen in
van willen missen. Het was een hele leerzame tijd. En ik
de boekenkast onderstrepen dat.
heb eigenlijk altijd wel mijn nek durven uitsteken. Dat
Inmiddels verhuurt Köhne er een vijftal aan particulieren.
doe ik nu ook in de politiek.”
In de akkerbouwschuur die hij daarvoor huurt, stalt hij
Köhne kwam in 1993 in contact met de gemeentepolitiek
nog een stuk of tien campers voor derden. “Het is een
via zijn oom, die jarenlang wethouder was. De VVD
leuke bijverdienste, maar vooral ook een mooie hobby.
Beemster zocht voor de verkiezingen een kandidaat-
Als jongen was ik altijd al nieuwsgierig hoe iets werkte.
opvolger. Hoewel ik toen nog geen raadslid was, heb ik me
Daar kom je het beste achter door het uit elkaar te halen.
politiek altijd wel geroerd. Zodoende kwamen ze waar-
Eigenlijk heb ik dat nog steeds. Zo mag ik ook graag zelf
schijnlijk bij mij uit. Als scholier had ik al veel interesse
aan die campers sleutelen. Nog liever trek ik er zelf mee op
in vakken als maatschappijleer. Daarnaast ben ik ook best
uit. Ik besefte al vroeg dat de wereld niet ophoudt bij het
eigenwijs en dat helpt toch ook om een eigen mening te
eigen erf en wilde ergens anders ook indrukken opdoen.
vormen. Bij ons thuis of op een verjaardag kon het er soms
Het mooie is: als we met de camper het erf afrijden zijn
fanatiek aan toe gaan tijdens politieke discussies. Dat vind
we er al uit. Die vrijheid is heerlijk.”
ik mooi. Destijds liet mijn persoonlijke situatie het toen
Voor 400 jaar Beemster organiseert Köhne (niet te
De Beemster en Stivas hebben meer met elkaar gemeen
gekafte boekwerk eruit. “Ik vind het nog steeds jammer.
nog niet toe om mij beschikbaar te stellen.”
verwarren met zijn naamgenoot die in het jubileum-
dan hun aanstaande jubileum. Köhne herinnert zich
De kaart van het structuuronderzoek loog er niet om. Ik
Uiteindelijk duurde het nog tot 2005 voor Köhne raadslid
bestuur zit) een agrarisch symposium. “Of er ook nog
nog goed de viering van 375 jaar Beemster. Namens de
zie nog het bonte geheel van allerlei gekleurde vlekken op
werd. Zes jaar later werd hij gekozen voor Provinciale
structuurverbetering op de agenda staat? Nee, deze keer
agrariërs in het gebied werd hij benaderd om voor die
de landkaart, waaruit duidelijk de versnippering bleek.
Staten, nadat hij als dertiende liberaal op de kieslijst stond.
niet,” lacht Köhne. “Maar als iemand het onderwerp ter
speciale gelegenheid een structuuronderzoek door Stivas
We zijn er daarom destijds met vol enthousiasme in
“Op zich vind ik de provinciale politiek interessanter. Het
sprake wil brengen, kan dat natuurlijk altijd. Al voel ik me
te laten uitvoeren. Daaruit vloeide later de aanvraag voor
gesprongen. Uiteindelijk pakte het anders uit. Op een
is veel meer besturen op hoofdlijnen. In de gemeentelijke
nu niet meer de aangewezen persoon om daar als eerste
een ‘ruilverkaveling met administratief karakter’ voort.
gegeven moment heb ik zelfs nog een veehouder door de
politiek spelen veel meer de persoonlijk motieven een rol.
het voortouw in te nemen. Waarmee ik dus niet wil zeggen
Het leidde tot veel commotie en de aanvraag haalde de
politie uit een vergaderzaal moeten laten verwijderen. Zo
Verder vind ik het van belang dat er toch nog een agrariër
dat er niks meer kan worden verbeterd. In tegendeel.
eindstreep niet. Ook Köhne kreeg felle kritiek te verduren
hoog liepen de gemoederen op. Gelukkig zijn de contacten
met praktische kennis in de Staten zitting heeft.”
Maar ik vind dat de nieuwe generatie nu aan zet is.”
van collega’s.
inmiddels weer genormaliseerd.”
Dat in het coalitieakkoord redelijk veel aandacht is voor
Hoewel er sindsdien nog best veel verhandeld of geruild is,
landbouw, vindt Köhne niet meer dan logisch met het CDA
In zijn werkkamer in Middenbeemster heeft Köhne er een
hebben er na de mislukte ruilverkaveling geen grootschali-
en VVD in het college. “Maar goed het moet wel eerst
grote doos bij gepakt, volgestouwd met brieven, rapporten
ge veranderingen meer plaatsgevonden. Een gemiste kans,
worden vastgelegd. Op zich is het akkoord leidend. Dat
en vooral artikelen die in de media verschenen. Een
noemt Köhne daarom het afblazen nog steeds. “De nadruk
Stivas daar als enige organisatie met naam in wordt
onderzoeksrapport met de titel ‘Remise… of toch liever
kwam te liggen op de negatieve effecten, terwijl de stappen
genoemd, is een bewijs dat hun werk en kundigheid geen
schaakmat’ illustreert het mislukken. Köhne vist het blauw
die voorwaarts konden worden gezet ondersneeuwden.
moment worden betwist. Niet voor niets hebben ze de opdracht gekregen voor de herverdeling van de percelendie
18 STIVAS JULI 2012
NA AM : JOO P KÖ HN E 0 GE BO RE N: 13 MA AR T 195
HU UR DE R BE RO EP: CA MP ER VER STE R PLA ATS : MID DE NB EEM
EN VVD STA TEN LID
RIJ F HEE FT JOO P VER KO OP VAN ZIJ N BED PER SO ON LIJ K: NA DE LLI NG VAN STA EN OP DE VER HU UR KÖ HN E ZIC H TOE GELEGD EU RO PA OP UIT . IN G AA GR K OO ER HIJ CAM PER S. ZEL F TRE KT G OP ZIJ N UW -ZE ELA ND STA AN NO T JAG ER. NO OR D-A ME RIK A EN NIE VEN FER NA AST IS KÖ HN E EEN VER LAN GLI JST . DA AR
STIVAS JULI 2012 19
JUBILEUM
Rabobank benadrukt noodzaak goede verkaveling: In het kader van het 50-jarig bestaan van Stivas legt het magazine contact met enkele trouwe partners. De Rabobank is een van hen, onder meer als direct betrokkene bij diverse structuuronderzoeken. Maar ook tot voor kort als goede buur in Alkmaar -Noord. Gosse Hofstra en Wim Sijtsma onderschrijven de noodzaak van een goede verkaveling. “De land- en tuinbouw is een van de pijlers onder de Noord-Hollandse economie. Grond is daarbij de belangrijkste productiefactor,” aldus Hofstra, manager Bedrijven bij Rabobank Schagen-Wieringerland.
‘STRUCTUURONDERZOEK BIEDT ONS ALS ADVISEURS HOUVAST’
Xx Wim Sijtsma en Gosse Hofsma
Collega Sijtsma ‘zwerft’ als agrarisch accountmanager door
toeleveranciers, koelhuizen, niet te vergeten de zaadverede-
gewaardeerd. Wel kunnen we in relevante gevallen
door. Dat is gevaarlijk, want ondernemers moeten wel de tijd
het hele werkgebied van de bank met het kantoor in Schagen
laars en zijdelings ook de recreatie. Want door de diversiteit
onze bijdrage leveren.”
houden om van een emotioneel, naar een rationeel besluit om
als uitvalsbasis. “In de strategische gesprekken die we voeren
aan agrarische activiteiten ontstaat er een uniek landschap,
met onze agrarische klanten is, naast grond, ook een efficiënte
dat veel toeristen trekt.”
Neutraal
bedrijfsvoering een belangrijke factor. Ondernemers hebben
In zijn vorige functie als manager van het Agrarisch Team
Sijtsma werkte eerder op hetzelfde kantorenterrein in
Het tweetal merkt het zelf ook in de strategische gesprekken
ruimte nodig om te kunnen produceren, maar willen hun
bij Rabobank Alkmaar, was Hofstra enkele jaren geleden
Alkmaar-Noord, toen Stivas daar na de verzelfstandiging
met de klanten, dat gevoel vaak een prominente rol speelt.
percelen uiteraard het liefst zo dicht mogelijk bij hun bedrijf
al eens nauw betrokken bij het structuuronderzoek voor de
uit Haarlem naartoe verhuisde. Sindsdien is er het nodige
Hofstra: “Vraag de gemiddelde boer: ‘waarom heb je die
hebben om de kostprijs zoveel mogelijk te drukken. Stivas
regio Bergen. “Dat project had net nog een duwtje nodig om
veranderd. Dat de provincie de stichting nog verder op afstand
grond destijds gekocht?’ en hij zal doorgaans reageren met
helpt om dat voor elkaar te krijgen.”
tot uitvoer te komen. Met een impuls van Rabobank Noord
wil zetten, verrast hem. “De onafhankelijke rol die Stivas altijd
een wedervraag: ‘zie je dan niet wat het ons heeft gebracht?’
Er is in het werkgebied van de lokale bank een hoop gaande,
Kennemerland hebben we ons proactief opgesteld, omdat we
vervulde, is tegelijk ook de kracht van de organisatie. Het
Hoewel zo’n investering in die hectares qua rentabiliteit
de laatste maanden vooral ook vanwege het afblazen van
het belangrijk vinden voor het gebied, maar ook omdat we zelf
gevaar ligt op de loer dat de neutraliteit in het geding komt
meestal niet is rond te rekenen, hebben ze er inderdaad
het Wieringerrandmeer. De honger naar grond is nog steeds
benieuwd waren naar de uitkomsten. Overigens hebben we
als geld en opdrachten uit de markt moeten worden gehaald.
destijds toch vaak goed aan gedaan.”
groot in de agrarische wereld, merkt Hofstra op. “Met een
wel vaker onderzoeken financieel ondersteund. Dit is in het
Dan geldt toch vaak het principe ‘wie betaalt, bepaalt’, althans
Sijtsma merkt ook dat diegenen die in ruimte hebben ge
marktaandeel van zo’n 70 procent in de Wieringermeer zijn
belang van onze klanten. Sijtsma knikt instemmend: “Zo’n
die indruk kan ontstaan. Een goede verkaveling is van oudsher
ïnvesteerd, er door de bank genomen nu het beste voor staan.
wij daar dus ook druk mee. Veel van onze klanten hebben
structuuronderzoek biedt ons houvast om een sterke sparring-
een taak van de overheid. Daar mag je die objectiviteit dus
“Door de waardestijging hebben ze namelijk een buffer op
ook interesse. Dit is voor hen het moment om erbij te zijn.
partner zijn. En daaraan is bij veel agrarische ondernemers
verwachten. En zo’n neutrale houding is ook nodig om iets
gebouwd. Het bezit van grond geeft die bedrijven vermogens-
Ruimere vruchtrotaties en een hogere efficiency omdat de
grote behoefte. Het is goed om de mogelijke bewegingen in
van de grond te krijgen.”
kracht en daarmee ook financieringskracht. Al moet dat laatste
grond dichterbij het bedrijf ligt. We zien een duidelijke trend
een bepaalde regio in kaart te brengen, zowel voor de blijvers,
Ook het in rekening brengen van bemiddelingskosten om zo
uiteraard niet doorslaan. Rente- en aflossingsverplichtingen
van schaalvergroting. Dit vertaalt zich in de veehouderij in een
als voor diegenen die overwegen te stoppen. Zulke uitkomsten
marktconform te kunnen werken, is volgens Hofstra nog niet
moeten passend zijn bij de strategie en bedrijfsvoering.”
groeiende behoefte naar mestplaatsingsruimte.” Sijtsma knikt:
zijn waardevol en wij kunnen helpen om die cijfers nader te
zo eenvoudig. “Ik kan me voorstellen dat er op basis van no
Gevolg is wel dat bij de investering in extra ruimte, die
“Daarnaast roeren ook de institutionele beleggers zich op de
interpreteren.”
cure, no pay iets kan worden ingestoken. Bijvoorbeeld door
hectares niet altijd op de meest courante plekken liggen. “En
markt in het kader van hun zogeheten safe heaven-tactiek.
Volgens Hofstra is dat laatste heel belangrijk. “De onderzoe-
een staffel te verzinnen op basis van het behaalde efficiency-
dan komen we dus weer uit bij kavelruil. Daarom spreekt de
Grond is een risicomijdende investering. Daaraan is in deze
ken verscherpen vooral ook het beeld wat de directe collega’s
voordeel van de deelnemers.” Sijtsma: “Dan kan de onder
aanpak van Stivas me aan. Vooral ook omdat die grond voor
onzekere tijd dringend behoefte.”
willen. Laten we niet vergeten dat de naaste omgeving van
nemer zelf beoordelen of hij dat er voor over heeft. Bij gezond
de sector zo’n essentiële factor is,” constateert Hofstra, die zijn
grote invloed is op de te volgen strategie. Buurman’s land
boerenverstand is dat het geval, want het voordeel is evident.”
stelling illustreert met enkele kengetallen. “Rabobank Scha-
komt maar één keer te koop en is daarmee vaak veel waard.”
Hofstra merkt op dat daarmee wel een teer punt is aangeroerd.
gen-Wieringerland telt zo’n 750 agrarische relaties, waarvan
De Kop van Noord-Holland is uitgeroepen tot Greenport.
Sijtsma ziet nog een bijkomend voordeel van de steun aan
“Grondruilen zijn vaak hele delicate processen. Boerengrond
het merendeel met een actief agrarisch bedrijf. De bank haalt
Hofstra ziet hierin een bevestiging van het besef bij de
structuuronderzoeken. “Met dat commitment tonen we ons
is namelijk vooral ook emotie. Verschuivingen moet je niet
de funding voor de financiering van deze bedrijven in de regio
overheid welke economische rol de agribusiness in de regio
als een echte agrarische bank. Overigens blijft onze rol wel die
willen forceren, want dat werkt vaak averechts. In de praktijk
ook uit het gebied zelf. Een duidelijker bewijs voor het belang
vervult. “Die status betreft niet alleen de primaire sector, maar
van bankier: ik denk dus niet dat we daar een voortrekkersrol
zou dat betekenen, dat de factuur hoger uitvalt als de bege-
van de agrarische sector voor de economie in het gebied en
behelst ook de periferie, zoals de handel, dienstverleners,
in moeten spelen. Hoezeer het ook door onze klanten wordt
leiding van een kavelruil langer duurt, want de meter draait
ook de kracht van die regio is er niet te geven.”
Greenport
20 STIVAS JULI 2012
te schakelen. Die gelegenheid is er misschien niet, want het moet morgen allemaal klaar zijn.”
STIVAS JULI 2012 21
FOCUS OP DE REGIO’S
RUILCOLUMN
Wieringerrandmeer, wateraanvoer en herverkaveling
Vertrouwen moet voorwaarden scheppen om er een
afgegeven, waarna Gedeputeerde Staten
DLG overleggen hierover. Stivas moet
vergelijk het wel eens met de middenstand
redelijke boterham te kunnen verdienen.
van Noord-Holland ermee aan de slag
dit afwachten voordat de partijen in het
in het dorp. Dertig jaar geleden hadden we
Het zijn lastige economische tijden, ook voor
kunnen.
gebied van heldere en duidelijke
meerdere bakkers, slagers, groenteboeren
de toeristische sector. De redenering dat de
informatie kunnen worden voorzien.
en andere kleinere winkeliers. Nu moeten we
Nederlandse recreatieparken juist profiteren
het doen met één bakker en een supermarkt.
van de recessie, omdat het geld ontbreekt om
Neemt niet weg dat we in het dorp nog steeds
naar het buitenland te gaan, klopt niet. Als
Stivas Zaan en Kennemer
Werkgebieden regionale Stivassen
ontwikkelen, wordt uit het oog verloren. Ik
Stivas De Vechtstreek
De POP2-beschikkingen voor de
In de Vechtstreek wordt hard gewerkt
onze boodschappen kunnen doen. En de
het alleen op prijs zou aankomen, verliezen
Wateraanvoerplannen Egmond Zuid en
aan mogelijke ruilplannen rondom
detailhandel is een van de beste draaiende
we de slag met de landen rond de Middel
Uitbreiding Tijdverdrijfslaan zijn door
Keverdijksche Polder, Noordpolder,
branches.
landse Zee. Daar trekken ze toeristen met
de provincie Noord-Holland afgegeven.
BOBM-polder en de schootsvelden
Overigens is dit geen pleidooi voor onge-
‘all inclusive-arrangementen’ voor bodem
Op dit moment wordt hard gewerkt aan
rondom Naarden. In vrijwel alle ruilen
breidelde groei. Er worden allerlei eisen
prijzen. Onze kracht zit ‘m in de genoemde
het organiseren van de financiering zodat
spelen agrarische structuurverbetering en
gesteld, bijvoorbeeld ook in het kader van
omgevingsfactoren.
de betalingsstromen zijn geregeld, als
de realisatie van natuur een belangrijke
het dierwelzijn en het milieu. Op zich is
Ik denk dat we vanwege de wederzijdse
er binnen de projecten deelopdrachten
rol. Ook in deze ruilen is er veelal sprake
dat goed, maar dat betekent niet dat we
afhankelijkheid, nog actiever samen moeten
worden gegeven. Ook zijn de risico’s
van BBL eigendommen in combinatie
terugkeren naar het land van Ot & Sien.
optrekken. Bijvoorbeeld door nog meer
rondom de projecten in beeld gebracht en
met grond van Rijkswaterstaat en de
De schaalvergroting zet door, dat is een feit.
agrariërs te bewegen hun poorten op te
zijn de tijdsplanningen aangepast aan de
gemeente Naarden. Een ruil via een apart
Als mede-eigenaar van een bloembollen
oorspronkelijke termijnen. Dit was nodig
traject loopt in de Aetsveldse Polder. Hier
kwekerij en een recreatiebedrijf ben ik ooit
omdat het afkomen van de beschikkingen
is een mogelijke bedrijfsverplaatsing aan
door de Recron gevraagd om de organisatie
langer duurde dan verwacht.
de orde en dat vergt vele tussenstappen
te vertegenwoordigen in het Stivas-bestuur.
om te komen tot resultaat. Dat heeft alles
Dat doe ik graag, mede dus ook vanwege
te maken met wat er eventueel met de
de praktische insteek van de stichting.
achter te laten agrarische bedrijfslocatie
Ik zie sowieso een sterk verband tussen de
kan en mag gebeuren.
agrarische sector en de recreatieve branche.
Stivas speelt in dat proces een voorname
ook gebruik kunnen maken van haar diensten
Zeker als kweker, want de bloeiende
rol.Zij is vanwege haar onafhankelijke positie
en daarnaast dus doordat agrariërs nog
bloemenvelden verlengen het toeristische
in staat om ondernemers te begeleiden bij
efficiënter het zo gewaardeerde landschap
seizoen in Noord-Holland. Daarnaast zorgt
een efficiënte ruimtelijke indeling van hun
onderhouden. Daarom kijk ik met zorg naar
de grote diversiteit aan agrarische activiteiten
bedrijven. Dat is nodig om te kunnen
de voorgenomen provinciale bezuinigingen
Stivas Midden Noord-Holland
‘We moeten het gevarieerde Noord-Hollandse landschap koesteren’
zetten om de burgers te ontvangen en te laten zien waar de sector voor staat. Dat levert behalve extra recreatieve trekpleisters meer begrip op voor de land- en tuinbouw. Ook voor de recreatieve sector is het werk van Stivas van belang. Aan de ene kant heel
1. Stichting Agrarisch Texel
2. Stivas De Noordkop
De stuurgroep Zeevang heeft dit voorjaar
3. Altonstichting
aangegeven dat kan worden doorgegaan
4. Stivas Zaan en Kennemer
met het project voor agrarische structuur
5. Stivas Westfriesland
verbetering. Voor de Beetskoog ligt
6. Stivas Midden Noord-Holland
er eigenlijk al een verkavelingsplaatje
7. Stivas De Meerlanden-Amstelland
klaar. Echter voordat dit concreet kan
In bijna alle regio’s lopen er kavelruilen die
voor een gevarieerd landschap. Dat moeten
investeren in nieuwe machines om de
op Stivas. De stichting heeft een geweldig
8. Stivas De Vechtstreek
worden gemaakt – onderhandelingen
tot een algehele afronding komen. Voor
we koesteren. Ik zeg dat niet voor niets,
kwaliteit te verbeteren, de kostprijs te
vertrouwen opgebouwd bij de ondernemers
over aan- en verkoop van gronden,
beelden zijn’t Hemeltje in de Vechtstreek en
want ik heb de indruk dat beleidsmakers de
verlagen en zo internationaal te kunnen
en diverse organisaties. Zoals het spreek
inclusief de aanwezige BBL-percelen –
‘Belkmerweg’ en ‘Weg van het Midden’ in de
waarde van dat goed onderhouden landschap
blijven de concurreren.
woord zegt: ‘Dat komt te voet en gaat te
zal het nog wel even duren. Met name
Kop van Noord-Holland. In deze ruilen zijn
wel eens onderschatten.
De agrarische en recreatieve sector kunnen
paard.’
doordat de BBL-grond onlosmakelijk in
alle werken uitgevoerd en opgeleverd. Alle
Ik merk wel eens dat ten onrechte het idee
niet zonder elkaar. Naast de zee, het strand
De afgelopen maanden zijn de mede
deze kavelruil zit verweven en over de
administratieve handelingen zijn ook afge
leeft dat de agrarische sector op sterven na
en de mooie historische steden, is het land
werkers van Stivas druk bezig geweest
beschikbaarheid nog geen duidelijkheid
rond en de uitbetalingen aan deelnemers zijn
dood is. Die veronderstelling wordt gevoed
schap de grote publiekstrekker. Een gezonde
met het onderzoek in de Wieringermeer
is vanwege de lopende onderhandelingen
gedaan. Het definitief ‘financieel-administra
door het grote aantal bedrijven dat stopt.
agrarische sector is uitermate belangrijk voor
en op Wieringen, naar aanleiding van het
tussen Rijk en provincie, wacht Stivas de
tief’ sluiten van het project vindt nu plaats.
Dat die ruimte gelijk weer wordt opgevuld
de gehele Noord-Hollandse economie. Ook
Jan Apeldoorn
om verrommeling tegen te gaan. De overheid
BESTUURSLID RECRON
Stivas De Noordkop
Algemeen
afblazen van het Wieringerrandmeer.
verder ontwikkeling af. Wel is met DLG
Het dossier van een enkele kavelruilen die
Er is met veel partijen gesproken en er
afgesproken om alvast zoveel mogelijk
de eindstreep niet hebben gehaald, worden
lijken goede mogelijkheden te liggen
zaken voor te bereiden, zodat de afhan-
afgesloten en opgeborgen. Dit gebeurt
voor agrarische structuurverbetering,
deling zo spoedig mogelijk kan worden
gelukkig niet al te vaak. Juist vanuit een
realisatie van natuur, waterberging en
opgepakt als er meer duidelijkheid is.
praktische benadering probeert Stivas al in
bijvoorbeeld fietspaden voor recrea-
Voor de deelgebieden Zeevang Oost en
een vroeg stadium het perspectief voor een
tieve doeleinden of uit oogpunt van de
West ligt het iets ingewikkelder. Vooral
ruil in te schatten. Het betekent overigens
verkeersveiligheid. De resultaten en het
het kader waarbinnen de werkzaamheden
niet altijd dat partijen niet willen, maar soms
daaraan gekoppelde fictieve plan zal
verder moeten worden uitgevoerd, is
is een plan simpelweg nog te rijp.
deze zomer aan de provincie worden
een punt van aandacht. De provincie en
22 STIVAS JULI 2012
door agrarische ondernemers die verder
COLOFON Uitgave Stivas Noord-Holland Juli 2012 Bezoekadres Hertog Aalbrechtweg 22d Alkmaar T: 072 57 66 990 F: 072 57 66 991
concreet, doordat toeristische ondernemers
Postadres Postbus 145 1800 AC Alkmaar
Redactie De Geus & Hartman, Haarlem Stivas Noord-Holland
Druk Print Factory, Broek op Langedijk
www.stivasnh.nl
[email protected] twitter: @stivasNH
Fotografie De Geus & Hartman, Haarlem
Papier 9Lives, 170 grams FSC gecertificeerd papier
Ontwerp & opmaak Fraaie Zaken grafisch ontwerp, Haarlem
Oplage 1500
STIVAS JULI 2012 23
Stivas is een zelfstandige stichting die zich bezighoudt met de verbetering van de (agrarische) ruimtelijke structuur. Het werk van Stivas wordt met gebruikmaking van POP2-subsidie financieel ondersteund door de provincie Noord-Holland.
Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
Stivas Noord-Holland Hertog Aalbrechtweg 22D 1823 DL Alkmaar (072) 57 66 990
[email protected] www.stivasnh.nl www.boerzoektgrond.nl
