JAARGANG 1 NR.4 OKTOBER 2009
EEN UITGAVE VAN DE STICHTING TER VERBETERING VAN DE AGRARISCHE STRUCTUUR
‘Het is goed dat de coalitie haar werk mag afmaken’ ‘Natte stad’ als ommekeer in ruimtelijke opgaven
WWW.
Inhoud
3
Wie, Waar, Wat
Klaas Veldt
4
Interview
6
Achtergrond
Melkveehouder Klaas Veldt in Bergen
Ontwerp Arcadis als ommekeer in ruimtelijke vraagstukken
‘Kavelruilers’ Noord-Holland en Drenthe steken veel van elkaar op
8 Reportage
10
11 Drie meningen
Veehouder maakt stadsrit per trekker naar veldkavel in Haarlem-Noord
Agrarisch makelaar Nico Hoedjes: site draagt bij aan transparantie
Politieke coalitie wil karwei in Noord-Holland graag afmaken
14 A chtergrond
16 P ortret
18 F ocus op de regio
Oud-burgemeester Joke Geldorp op Texel gunt boeren de ruimte
De Noordkop
Boeren en burgers Amsterdam-Noord komen samen op voor open landschap
19 R uilcolumn Hans van den Bemt, districtsmanager Gebiedsinrichting bij Kadaster
www.boerzoektgrond.nl
t oor he Kijk v al op a h r e ve g i d e l .nl/ vol ivasnh j t s . w ww aleri tteng portre
Wie
Waar
Wat
Klaas Veldt (58) heeft samen met zijn broer
De boerderij van Veldt ligt dicht onder de
Doordat een collega vanwege zijn gezond-
Jan (57) een melkveebedrijf in Bergen. De
duinen. Daar nemen de broers als neventak
heid het bedrijf moest beëindigen, kwam
kavelruil ‘Philisteinsepolder’ is de vierde ruil
ook het natuurbeheer voor hun rekening
18 hectare grond vrij in de Philisteinsepolder.
waar het tweetal aan deelneemt. Iedere
van zo’n 860 hectare. Met veertig Schotse
Veldt nam de ene helft voor zijn rekening.
keer ging de structuur er flink op vooruit.
Hooglanders, twintig wilde paarden en vijftig
Het andere deel ging naar een buurman,
Inmiddels is een bijna ideale situatie
Nederlandse Landgeiten begrazen ze het
die zelf 4 hectare afstond aan Veldt om het
ontstaan. Het bedrijf heeft nu een huiskavel
gebied. In de Philisteinsepolder zijn nog enkele
aangekochte perceel te ontsluiten. “Doordat
van 53 hectare aan één stuk. “Het achterste
agrariërs actief, overwegend melkveehouders.
slechts één partij grond inbracht, is het
deel is een hele tippel voor de dieren, maar
Tegen de rand van het dorp Bergen is veel
officieel geen kavelruil. De transactie komt
het is zeker te doen.” In totaal melken de
animo voor de pensionstalling van paarden,
gelukkig wel in aanmerking voor de regeling
broers ongeveer 75 koeien.
de tweede nevenfunctie van het bedrijf.
‘Huiskavelvergroting’. Dat scheelt veel geld.” STIVAS OKTOBER 2009
3
INTERVIEW
Arcadis draagt bij aan evolutie van de landinrichting
‘Natte stad’ als ommekeer in ruimtelijke opgaven Met ‘Fluïd City’ introduceert ingenieurs- en adviesbureau Arcadis een nieuwe manier van ruimtelijk denken. Het adviesbureau kreeg voor het ontwerp landelijke en internationale onderscheidingen. “Het is hoog tijd om onze ideeën om te zetten in concrete projecten,” stelt stedenbouwkundige Hans van Loon. Zijn collega Niek Reichart, senior adviseur vernieuwing landelijk gebied, ziet kansen voor samen werking met Stivas, waarbij hij Waterland uitermate geschikt vindt als pilotgebied.
Niek Reichart
Hoe profiteren de boeren daarvan?
Hans van Loon
Wat is er zo nieuw aan het ontwerp van ‘Fluïd City’?
daarmee het verlies van een typisch Hollands landschap. Met
diensten aan te bieden. Daarmee krijgt de agrariër een
Wat vindt u van de kritiek vanuit het veld, dat Het Grootslag eigenlijk te klein is om interessant te zijn voor Arcadis?
Van Loon: “We zien water niet langer als een bedreiging
dit concept hebben we daar een antwoord op. De agrariër heeft
multifunctionele rol: naast beheerder van het landschap,
Reichart: “Ik kan me daar aan de ene kant wel iets bij voor-
voor de stad, maar juist als een kans. Het is een oplossing
daarin een sleutelrol. Uitgangspunt is namelijk dat de ‘veen-
zijn ze bijvoorbeeld ook postbode, parkeerwacht, winkelier
stellen. We hebben ons in de tweede fase teruggetrokken.
voor de vernatting, die het gevolg is van de opwarming van
weiden’ economische landschappen zijn. Al eeuwenlang zijn
en reisgids. Het principe met de drijvende wooneenheden is
Persoonlijk ging me dat wel aan het hart, omdat ik er vanaf
de aarde. We combineren taken als waterberging, natuur en
agrarische bedrijfsvoering, typische ondergrond en waterhuis-
niet nieuw, maar de directe en toekomstgerichte relatie die
het begin bij betrokken was. We zijn er destijds ingestapt
rust en koppelen die aan drijvende bebouwde eenheden.
houding bepalend voor het cultuurlandschap. Het intensieve
we leggen tussen ‘blauw’, ‘rood’ en ‘groen’, is dat wel.”
vanuit de filosofie dat er voor het economisch perspectief
Het concept is oorspronkelijk bedacht voor het Groene
beheer – nu nog de basis – is steeds lastiger vol te houden.
Reichart: “Dit is een fundamenteel nieuwe aanpak.
in West-Friesland meer nodig is dan alleen de tuinbouw in
Hart, als inzending voor een prijsvraag van Bouwfonds.
Daarom moeten we het gebied met andere ogen bekijken.”
De huidige inspanningen voor het behoud van openheid en
de volle grond. De bewoners hebben groene vingers en zo
groen in de drukke gebieden is weinig perspectiefvol. Door
kwamen we al snel uit op de glastuinbouw. Externe factoren
Van Loon: “Door aanlegplaatsen te verpachten en door
Het basisprincipe kan echter eenvoudig worden gekopieerd naar andere groene (veenweide)gebieden, zoals Waterland.
Hoe ziet Arcadis dat voor zich?
zware restricties op te leggen, wordt het voor ontwikkelaars
zijn er de oorzaak van, dat de ontwikkeling niet vlotte, zoals
De problematiek voor dat gebied, of beter gezegd de
Van Loon: “Door het fijnmazige blauwe netwerk te benutten
steeds aantrekkelijker om toch te mogen bouwen. Schaarste
vooraf was ingeschat. De directie heeft toen het zakelijke
perspectieven, zijn vergelijkbaar met het Groene Hart.
voor woningbouw kan er geld worden gegenereerd voor de
drijft immers de prijs op. Alleen door een rigoureuze omslag
besluit genomen eruit te stappen. Achteraf zeg ik dat het
Zeker vanwege de directe relatie met de grote stad.”
agrariërs. Mobiele huizen bevaren dat netwerk, waardoor
te maken, kan dat een halt worden toegeroepen. Het reste-
rationeel een goede beslissing was. Emotioneel vind ik het minder. Ik had het werk daar graag afgemaakt.”
bewoners op elk gewenst moment de leefomgeving kunnen
rende open landschap klontert zo niet steeds verder dicht,
Welke rol zien jullie voor Stivas?
kiezen, die ze het beste past. Dus de ene keer de rust van
het waterbeheer wordt eenvoudiger en de agrariër blijft de
Reichart: “Om met dit ontwerp te kunnen beginnen, hebben
het platteland, de andere keer de levendigheid van de stad.
economische motor van het platteland.”
we meerdere enthousiaste agrariërs nodig, die redelijk bij
Zoiets is geld waard.”
Inmiddels is de glasontwikkeling in de Noordkop in een stroomversnelling gekomen. Is dat niet wrang? Reichart: “Welnee. Ik gun de regio het beste. Trouwens,
voorwaarden te creëren voor het project. Daarnaast zijn
Vanwaar die betrokkenheid bij de landbouw? Heeft dat nog iets te maken met jullie achtergrond als klassieke landinrichter, de voormalige Heidemij?
de goede contacten met bijvoorbeeld overheden of een
Reichart: “Uiteraard. Onze achtergrond is nog steeds bepa-
Van Loon: “Dat geldt nu voor Fluïd City, maar het gold
waterschap erg nuttig. Ik denk dat we elkaar daarin kunnen
lend voor onze kernactiviteiten. Ik zie dit proces dan ook
vroeger ook voor de ruilverkavelingen, waarbij sloten in
versterken.”
als een soort evolutie van de landinrichting. We doen al veel
het veenweidegebied werden recht getrokken om het land
meer op het gebied van ruimtelijke ordening en beperken
nog intensiever te beheren. Nu maken we de sloten weer
Vanwaar jullie inzet voor een dergelijk project?
ons niet tot de stedelijke vraagstukken. Dat komt ook omdat
meanderend. Inzichten veranderen steeds.”
Van Loon: “Allereerst omdat we geloven in het concept. Het
we altijd de relatie zien met het landelijk gebied. Persoon-
Reichart: “Ooit is de Heidemij ontstaan, voor de ontginning
kan een ommekeer betekenen in ruimtelijke vraagstukken.
lijk heb ik al veel samengewerkt met Stivas, verschillende
van het heidelandschap. En de boer ploegde voort. Zo
Met de stijgende waterspiegel, is het constant leegpompen
landbouwinventarisaties begeleid en kwam zodoende ook
was het toen. Kom daar nu nog eens om. Er komt altijd
van al onze polders niet eeuwig vol te houden. Zeker niet
regelmatig bij de boeren op het erf. Ook bij de ontwikkeling
weer wat anders. Het land is nooit af.”
met het steeds verder inklinken van het veenweidegebied en
van Het Grootslag waren we bijvoorbeeld nauw betrokken.”
elkaar in de buurt opereren. Stivas kent de ondernemers en kan helpen om met eventuele ruilen gunstige ruimtelijke
4
ook aan die ontwikkeling zit een eind. Land inrichten is voortdurend inspelen op nieuwe omstandigheden.”
Het ontwerp van Fluïd City (kleur) in het veenweidelandschap (zwart-wit). STIVAS OKTOBER 2009
STIVAS OKTOBER 2009
5
ACHTERGROND
Drentse ‘kavelruildelegatie’ bezoekt West-Friesland
Openingen creëren De ‘grondpot’ is daarbij een belangrijk instrument, stelt
Samen kansen kavelruil nog beter benutten
Wilms. “Het stelt ons in staat om nog iets meer met de puzzelstukjes te schuiven.” In totaal kocht de Bestuurs commissie in de afgelopen twee jaar zo’n 100 hectare aan, om openingen te creëren in kavelruilen. “Dat werkt heel goed. Zelfs zo goed, dat we eigenlijk nog wel een iets grotere pot zouden willen hebben om in nog meer regio’s iets in gang te kunnen zetten. Komende maanden gaan we met de provincie om de tafel om afspraken te maken voor de periode van 2010 tot 2013. Onze insteek is om nog 50 hectare extra in de pot te stoppen. Voorwaarde blijft wel
Met enige jaloezie kijkt Stivas-directeur Erwin van den Berg naar zijn collega’s in Drenthe. De ‘grondpot’ om kavelruilen te stimuleren en een grote vrijheid van handelen, zijn twee kenmerken van de Bestuurscommissie Planmatige Kavelruil Drenthe, waarover hij ook graag zou beschikken. De Drentse voorzitter Bouke Durk Wilms is op zijn beurt onder de indruk van de betrokkenheid van NoordHollandse overheden en andere organisatie bij structuurverbeteringen.
dat we de gronden zo snel mogelijk weer in omloop brengen, omdat we anders de markt teveel zouden verstoren.” De oproep van Hans Schipper om het té vrijblijvende karakter van structuurverbetering aan de orde te stellen (zie kader), kan rekenen op steun van Wilms. “Door het ontbreken van stimulerende instrumenten en daadkracht,
Albert van Burgsteden
Sinds het symposium ‘Planmatige kavelruil’, dat dit voor-
Die duidelijkheid kan helpen om een twijfelende deelnemer
Freelancers
jaar in Assen werd gehouden, zijn de contacten tussen de
net dat laatste zetje in de goede richting te geven.”
Een ander groot verschil is dat de Drentse instantie uit
Drentse en Noord-Hollandse instantie aangehaald. Op 8
Van Burgsteden ervaart dat principe regelmatig. De coör
sluitend gebruik maakt van freelancers voor de begeleiding
september bracht een Drentse delegatie een bezoek aan
dinator heeft persoonlijk een voorkeur voor complexe ruilen.
van de kavelruilen. Wilms: “Op het moment dat we kansen
kavelruilen in Obdam en Stedebroec. Delegatieleider Wilms
“En dan doel ik niet alleen op het ruilschema, maar ook op
zien voor een ruil of er komt een aanvraag binnen, huren
was verrast dat op beide projecten ook een wethouder zijn
de samenstelling van de groep potentiële deelnemers. Ik kom
we een coördinator in. Toevalligerwijs zijn het stuk voor
woordje kwam doen. “En met name het verhaal dat die
graag vanaf het begin met de hele groep bij elkaar. Tijdens de
stuk nog actieve agrariërs. Bijkomend voordeel daarvan
bestuurders houden, toont aan welk vertrouwen ze hebben
eerste sessie bespreken we de spelregels. De ervaring leert,
is dat ze de taal van de ondernemer spreken en vaak uit
in Stivas. De stichting wordt speciaal ingeschakeld door
dat deelnemers zo meer de verantwoordelijkheid voelen voor
eigen ervaring weten wat belangrijk is voor de ruimtelijke
partijen om ruimtelijke oplossingen te vinden. Daar ben
het slagen van de ruil. Stivas opereert volgens mij voorzichti-
structuur van het bedrijf.”
ik jaloers op. Wij moeten zelf veel meer ‘de boer op’ om
ger in het beginstadium, door eerst individueel te polsen naar
Van Burgsteden is melkveehouder in Een, een dorp op het
structuurverbeteringen tot stand te brengen en we moeten
de wensen. Daarmee vel ik geen oordeel. Het is een andere
‘drie-provinciën-punt’ Groningen, Friesland en Drenthe.
ons daarin dus steeds bewijzen en profileren.”
aanpak. Iedereen werkt op zijn eigen manier. Zo is er in
Op het bedrijf worden 120 koeien gemolken, meestal door
Drenthe ook onderscheid tussen de coördinatoren onderling.”
de vaste medewerker die Van Burgsteden sinds 2007 in
Sterk merk De Drentse kavelruilcoördinator Albert van Burgsteden deelt
vaste dienst heeft, voorafgegaan door vele jaren losse arbeid
‘Wel vrijwillig, niet vrijblijvend’
die mening. “Stivas is een sterk merk. Bij het noemen van die
. “Door een ernstig ongeluk, lukt het me niet meer om volledig op het bedrijf te werken, al ben er ik dagelijks
naam, weet iedereen welke club er wordt bedoeld en waar
Stivas-voorzitter Hans Schipper heeft tijdens de excursie van de
zeker nog wel een uur of zes aan de gang. Mijn functie als
die voor staat. In Drenthe zijn er nog steeds gemeenten die
Bestuurscommissie Planmatige Kavelruil Drenthe in West-Friesland
coördinator is een mooie aanvulling. Ik ben er ooit ingerold
niet precies weten wat we als bestuurscommissie kunnen
gepleit voor minder vrijblijvende structuurverbeteringen. Volgens de
als ‘schatter’ voor de Herinrichting Roden Norg, waarna ik
betekenen. Er is voor ons dus nog veel werk aan de winkel.”
voorman staat de té vrijblijvende inzet van potentiële ruilpartijen nu
in 1998 aankoper werd bij het Bureau Beheer Landbouw
kan iedereen maar blijven meepraten. Zo begin je vrijwillig,
De bestuurscommissie werkt nauw samen met de Dienst
nog te vaak agrarische structuurverbeteringen in de weg. “Als
gronden. In de tussentijd haalde ik mijn taxatiepapieren.”
maar eindig je vrijblijvend. Gevolg kan zijn dat er niks
Landelijk Gebied en de provincie Drenthe. “Ook dat heeft
meerdere agrariërs in een gebied hun bedrijf ruimtelijk kunnen
Als praktiserend veehouder zien deelnemers aan een ruil
voor elkaar komt en het gebied dus stil blijft staan.
voordelen,” stelt Wilms. “We hebben zodoende een zekere
verbeteren, maar één ondernemer, organisatie of overheidsinstantie
Van Burgsteden in eerste instantie vaak als bondgenoot.
De goedwillende ondernemers zijn daarvan de dupe.
vrijheid van handelen, bijvoorbeeld door het afsluiten van
wil niet meewerken, dan gaat het hele verhaal niet door. Dat is een
“Dat is een mooie binnenkomer, maar uiteindelijk ben ik er
Misschien kunnen we met Noord-Holland kijken hoe we
een zogeheten koepelovereenkomst voor kavelruilen.
slechte zaak,” concludeerde hij aan het eind van de excursie. Een
voor het grote geheel. Dat betekent dus dat ik de belangen
daar iets aan kunnen doen. De wet biedt best aanknopings-
Daarmee hoeven we niet iedere transacties afzonderlijk ter
alternatief kan zijn om een strakkere termijn te stellen, waarbinnen
van de landbouw in acht nemen, maar ook die van de
punten. We hebben allebei onze eigen manier van werken
beoordeling voor te leggen, voordat we er financiële middelen
een gebied zelf tot een oplossing kan komen. Schipper: “Lukt dat niet,
natuur. Het is een hele puzzel om alle partijen te laten
en weten welke kansen er liggen om kavelruilen nog
voor krijgen. Als we ons aan de afspraken houden, kunnen we
dan moet gezocht worden naar andere middelen om de structuur van
profiteren. Dat maakt het voor mij ook zo razend
interessanter te maken. Door het beste van elkaars aanpak
de deelnemers aan een kavelruil dus al snel groen licht geven.
een gebied toch te kunnen verbeteren. Het beter benutten van de vele
interessant: het vinden van de optimale oplossing.”
te combineren, staan we nog sterker.”
Bouke Durk Wilms
BBL-hectares voor ruilen, is een daarbij een voorwaarde.” 6
STIVAS OKTOBER 2009
STIVAS OKTOBER 2009
7
REPORTAGE
SANTPOORT ZUID, DONDERDAG 10 SEPTEMBER
Veehouder maakt stadsrit per trekker naar veldkavel:
ouders hun auto ook snel even op de stoep langs deze weg. Dat zorgt voor onoverzichtelijke situaties. Het zijn dus niet zozeer de kinderen, maar eerder hun vaders en moeders die voor gevaar zorgen.”
11.08 uur Dijkzeul bereikt de rotonde in Santpoort-Noord. Het knooppunt is sinds kort verfraaid met het standbeeld van een harddraver. De trekker met aanhanger haalt de bocht soepel. “Het busverkeer gaat hier ook langs, dus dit deel van de route is veel beter berekend op grotere voertuigen, dan de straten in het dorp zelf. De drukte hier gaat me trouwens
11.01 uur
wel steeds meer tegenstaan. Vooral in de spits is het veel remmen en optrekken. Vroeger mocht ik erg graag trekker
Zeven drempels, vier stoplichten en een rotonde
rijden, maar de lol is er inmiddels wel van af. Ik zie het nu veel meer als tijdverlies. Een voorbeeld: op het land achter het bedrijf rijd ik drie mesttanks leeg in een uur, terwijl één wagen me in de Hekslootpolder vijftig minuten kost.”
11.10 uur Onder het viaduct van de N208 stuurt Dijkzeul na het groene licht direct naar de rechterbaan. “De ervaring heeft geleerd dat automobilisten me anders aan de binnenkant proberen in te halen. Gelukkig heb ik nog nooit een ongeluk veroorzaakt. Wel maak ik regelmatig situaties mee,
10.55 uur
stoplichten en een rotonde. “Ik werk best veel samen. Dat
waarbij het maar net goed gaat. Of bizarre manoeuvres
Melkveehouder Paul Dijkzeul in Santpoort-Zuid neemt
komt ook doordat ik relatief ‘zwaar’ gemechaniseerd ben.
van andere weggebruikers: van het inhalen in een bocht,
de laatste slok van zijn kop koffie. Hij heeft even daarvoor
Met veel land op minder courante plekken, is loonwerk
tot spookrijden aan toe.”
de stalwerkzaamheden van die ochtend afgerond en staat
vaak te duur, vanwege het transport. Daarom heb ik de
op het punt om met zijn buurman Hein Rutten balen hooi
meeste machines zelf in huis. Collega’s in de buurt weten
11.13 uur
te halen in de Hekslootpolder, om precies te zijn op een
dat. In ruil voor het gebruik van de machines, doen we
Dijkzeul rijdt de bebouwde kom van Haarlem uit. Een
perceel langs de Slaperdijk tussen Haarlem-Noord en
werkzaamheden samen. Dat is ook een stuk handiger voor
fietser wuift. De veehouder groet steevast terug. “Ik houd
Spaarndam. Het is al de tweede keer dat hij de route aflegt
mij, anders blijf ik heen en weer rijden,” zegt Dijkzeul,
de mensen graag te vriend. Beter dat, dan dat ze denken
die dag, aangezien zijn koeien er ook staan en hij twee keer
die de Middenduinerweg opdraait.
‘daar heb je die kwaaie boer weer’. Zo midden tussen de
daags met een mobiele tankwagen melkt. Paul’s vrouw
stedelingen is het goed dat de meerderheid een beetje
wil weten hoe laat hij weer terug is die middag. Als alles
11.03 uur
normaal verloopt, moet half één haalbaar zijn, stelt hij vast
Al vlot dient de eerste hobbel zich letterlijk en figuurlijk
na een snelle rekensom. “Ik ben een echte planner. Ik denk
aan. Een verkeersdrempel, voor de veiligheid. “Voor mij
11.14 uur
dat iedere boer dat wel heeft, maar met veel land op afstand
houdt het vooral op, omdat ik toch even het gas moet
Vanaf de Slaperdijk slaat Dijkzeul rechtsaf en rijdt de
ben ik gedwongen de dag nog efficiënter in te delen. In mijn
loslaten. Daarnaast is het een aanslag op het materieel.
combinatie het grasperceel op waar de balen in zwart folie
hoofd zit ik steeds mijn activiteiten in een tijdschema uit
En met wegversmallingen is het vaak extra opletten,
blinken in de zon. “Dit perceel is van mijn buurman.
te stippelen. En meestal komt dat aardig uit.” Zijn vrouw
vanwege de dode hoek. Fietsers zijn toch de meest
Mijn pachtgrond ligt iets zuidelijker. Het is een blok van
lacht. “Soms bij het enge af. Gisteravond rekende Paul voor
kwetsbare groep.”
36 hectare aan een stuk. Op zich een mooie grootte, alleen
het eten om kwart over negen terug te zijn uit Uitgeest en écht exact op die tijd stapt hij hier binnen.”
11.01 uur
11.07 uur
11:03 uur
begrip heeft voor het boerenbedrijf.”
11:08 uur
zou de vorm wel iets meer vierkant mogen. Er wordt momenteel door Stivas geïnventariseerd of er mogelijk-
Dijkzeul slaat links af de Wüstelaan op en passeert een
heden zijn om de structuur met kavelruilen te verbeteren.
basisschool. Kinderen spelen op het plein. “Gelukkig
Hoewel ik dat uiteraard hoop, ben ik niet al te optimistisch.
Rutten en Dijkzeul koppelen de platte wagens achter de
hoef ik niet langs de hoofdingang, want daar is het aan
De gronden zijn in handen van minimaal vijf verschillende
trekker om daarna ‘in colonne’ koers te zetten richting
het begin en eind van de schooldag behoorlijk chaotisch.
eigenaren, met allemaal hun eigen belangen. Ik heb al
Slaperdijk. Een rit over zeven drempels, langs vier
Wanneer het daar trouwens vol staat, parkeren sommige
aangegeven, dat ik graag een stal zou willen bouwen in 11:14 uur
8
STIVAS OKTOBER 2009
STIVAS OKTOBER 2009
9
DRIE MENINGEN
‘Het is goed dat deze coalitie werk mag afmaken’
de polder. Dan zou ik pas echt een efficiëntieslag kunnen
De kwestie
maken.”
12.11 uur De wagens van Dijkzeul en Rutten zijn volgeladen. De terugreis kan worden aanvaard. Het grotere gewicht van de combinatie is duidelijk voelbaar in de cabine. “En dan heb ik nog hydraulische remmen op de wagens, in tegenstelling tot veel collega’s. Om in het drukke stadsverkeer snel te kunnen reageren, schaf ik die toch aan op iedere nieuwe aanhanger.” 12.24 uur
12.24 uur Precies volgens planning rijdt Dijkzeul de Middenduinerweg op. Met alleen nog een spoorwegovergang als laatste
dag talloze keren langs.”
mogelijke obstakel, moet het lukken om opnieuw precies
12.31 uur
op de aangekondigde tijd de keuken in te stappen. Als de
Dijkzeul neemt een hap soep. Op zijn bord ligt een grote
rails is gepasseerd, begint het alarm te rinkelen en gaan
stapel brood. ,,Ik ga straks eerst de balen lossen en dan
de slagbomen dicht. “Ik dacht al, dat moet net lukken, voor
nog een keertje nieuwe halen. Als ik dan terug ben, is het
de trein van vijf voor half…,” lacht Dijkzeul, die ondanks
alweer tijd om te melken. Dus dan moet ik weer die kant
dat hij zelf geen fervent treinreiziger is, toch goed op de
op. Of ik het paadje zo langzamerhand niet kan dromen?
hoogte is van het spoorboekje. “Wat wil je? Ik rijd hier elke
Haha, als het moet, rijd ik het met mijn ogen dicht.”
Nico Hoedjes De deelnemers hadden belang bij een snelle
Zou u zelf van de site gebruik willen maken?
afwikkeling. Vergoeding van de notaris- en
“Zonder uit de hoogte te willen doen, verwacht
kadasterkosten woog niet op tegen de snel-
ik er zelf niet direct veel bruikbare informatie
heid van handelen.”
vanaf te halen. Door mijn contacten in het
Zou u interesse hebben in (nog) een kavelruil?
gebied ben ik vaak al vroeg op de hoogte
Wat voor bedrijf heeft u?
“Uiteraard. Dat behoort immers tot mijn werk.
verkeerd: ik laat me graag verrassen. Dat
“H3 Landelijk Vastgoed is een agrarisch make-
Ik ben zo langzamerhand een specialist in
betekent namelijk dat de site functioneert.
laars- en rentmeesterkantoor met Noord-Hol-
bedrijfsverplaatsingen en in de ‘ruimte voor
Puntje van kritiek is dat de toegankelijkheid
land als werkgebied. De H staat voor Hoedjes
ruimte-regeling’, waarbij het vaak ook goed
nu nog te wensen overlaat.”
en de 3 voor mijn kernactiviteiten: aan- en
uitkomt dat meer partijen meedoen. Er zijn op
Heeft u percelen in de aanbieding?
verkoop, taxaties en bedrijfsverplaatsingen.”
termijn wel wat verschuivingen te verwachten,
“Alle percelen in mijn portefeuille staan er
Hoe is de agrarische structuur?
waaronder enkele uitplaatsingen uit de
inmiddels op. Daar zitten ook enkele kavels
“Die is in Noord-Holland heel divers. Er zijn
dorpskern.”
bij die zo strategisch liggen, dat ze in een ruil
gebieden waar agrariërs te maken hebben
zouden kunnen worden meegenomen.”
met meerdere veldkavels en soms slechts een
Wat vind u van de site ‘www.boerzoektgrond.nl’?
klein huiskavel. Ook zijn er beter verkavelde
“Ik ben een groot voorstander van vergaande
“Ik speur voortdurend naar nieuwe kansen.
gebieden zoals Wieringermeer, Beemster en
transparantie op de agrarische grondmarkt.
Het is misschien beroepsdeformatie, maar als
Schermer. Maar ook daar vallen bedrijven
De site draagt daaraan bij. Ik juich het
ergens een perceel te koop komt, begin ik in
ertussenuit, met versnippering als gevolg.”
initiatief daarom toe. Voordeel ten opzichte
mijn hoofd spontaan allerlei combinaties te
Heeft u al eens aan vrijwillige kavelruil gedaan?
van de bestaande verzamelsites is dat Stivas
maken. Ideeën met potentie leg ik aan eventu-
onafhankelijk is. Ze hebben er zelf geen com-
ele partijen voor. Het is aan de ondernemers
“Onlangs nog heb ik een ruil afgerond tussen
mercieel belang bij.”
zelf om te bepalen of ze in zijn voor een ruil.”
drie partijen, overigens buiten Stivas om.
STIVAS OKTOBER 2009
De coalitie in Noord-Holland regeert door. Na het aftreden van het college van Gedeputeerde Staten, vanwege het financiële debacle met de Landsbankiaffaire, hebben VVD, CDA, PvdA en GroenLinks de rijen toch gesloten gehouden. Dat betekent dat het college ‘het karwei mag afmaken’. Dat geldt voor de bestuurders Jaap Bond (CDA) en Bart Heller (GroenLinks) persoonlijk, terwijl de portefeuille van Peter Visser (PvdA) is overgenomen door partijgenoot Rob Meerhof. Nu het bestuur na wat horten en stoten weer in gang is getrokken, zijn er wel wat vragen gerezen. Wat betekent het aanblijven voor het beleid voor het landelijk gebied? Is het nog steeds wenselijk dat landbouw en natuur (en misschien recreatie) nog meer samenwerken om de ruimte multi functioneel te gebruiken? Welke gevolgen hebben de verdwenen miljoenen? Welke kijk heeft nieuwkomer Rob Meerhof op de inrichting van het platteland? En tot slot: hoe kijken de drie gedeputeerden aan tegen kavelruil en het werk van Stivas? De algemene teneur is opluchting over het mogen voortzetten van de ingezette lijn. Al leeft ook het besef, dat het niet eenvoudig wordt met de aangekondigde bezuinigingen door het Rijk.
De reacties
WWW.BOERZOEKTGROND.NL
10
foto’s: Provincie Noord-Holland
van nieuwe ontwikkelingen. Begrijp me niet
Heeft percelen op het oog?
‘Schrappen van natuurplannen niet aan de orde’
‘Ik maak me vooral zorgen over de Rijksbezuinigingen’
‘Volle kracht vooruit met portefeuille’
Bart Heller
Jaap Bond
Rob Meerhof
NATUURGEDEPUTEERDE
LANDBOUWGEDEPUTEERDE
ILG-GEDEPUTEERDE
STIVAS OKTOBER 2009
11
DRIE MENINGEN
Bart Heller
gebieden goed samen. Zo kan ook een
de uitvoering op zich wachten en dan
een nog efficiëntere inzet van gelden,
Vechtstreek, waar natuur en landbouw
link met recreatie worden gelegd. Ik ben
leveren die gereserveerde middelen
bijvoorbeeld voor het weidevogelbeheer.
dichterbij elkaar zijn gekomen. Los van
“Het zou heel vervelend zijn geweest, als
niet zo’n voorstander van het plaatsen
extra rendement op. Daarmee heeft
De ILG-commissies hebben goed werk
de financiële steun die we verlenen, in
we ons werk niet hadden mogen afma-
van grote hekken om natuurgebieden.
Noord-Holland al mooie dingen gedaan.
verricht, al ligt de nadruk nog teveel op
het kader van de verzelfstandiging, ga
ken. Lopende processen in het landelijk
Uiteindelijk gaat het om de natuur
Het is lastig uit te leggen op verjaar-
het verdelen van het geld. Mijn per-
ik er van uit dat zo’n onafhankelijke
gebied zouden stil komen te staan. En
beleving van de burger. Al besef ik ook
dagsfeesten, maar binnen maximaal
soonlijke mening is dat de commissies
instantie meerwaarde blijft houden.
dat terwijl er zulke belangrijke ontwik-
dat er gebieden zijn, die zich niet lenen
twee jaar hebben we die schadepost
best op een iets hoger abstractieniveau
Niet alleen voor de boeren of natuur- en
kelingen spelen. Neem de herijking van
voor een combinatie van activiteiten.
weer afgedekt. En misschien al eerder,
mogen opereren. Het verband tussen
waterbeheerders, maar ook voor onszelf.
de Ecologische Hoofdstructuur (EHS),
De angst dat de verdwenen miljoenen
als we een deel van de gelden alsnog te-
de plannen ontbreekt soms. Ik zou het
Want als we straks over minder middelen
waarbij duidelijk is dat we tientallen
een streep zetten door natuurplannen,
rugkrijgen. Wel ben ik bezorgd over de
jammer vinden als het hierbij zou blijven.
beschikken, helpt het om andere instru-
miljoenen tekort komen om de be-
is ongegrond. Het geld voor natuur is
bezuinigingen door het Rijk. Die korting
Pluspunt is dat vaker voor combinaties
menten in te zetten om onze doelen toch
grensde hectares aan te kunnen kopen.
gelabeld. Door onze insteek om provin-
op de begroting is namelijk structureel
van activiteiten wordt gekozen en dat
te halen. Voor de gronden die we niet
We moeten inventief te werk gaan.
ciale activiteiten vooruit te financieren,
en direct voelbaar. Daarom ben ik blij
daar tegelijk lokaal ook draagvlak voor is.
kunnen kopen, kan kavelruil een goed
Natuur en waterberging gaan in veel
hebben we veel geld in kas. Soms laat
dat we her en der al hebben ingezet op
Stivas speelt daarin ook een rol. Neem de
alternatief zijn.”
Jaap Bond
GROEN LINKS
CDA
vooruit gezet. Dat karwei wil ik zelf
“Ik ben niet zo’n voorstander van het plaatsen van grote hekken om natuurgebieden”
Ik heb hoge verwachtingen van de
we door de bezuinigingen van het Rijk
Stivas speelt ook na haar verzelfstan-
afmaken.
30-jarige pacht. We zijn aan het uit
mislopen. Dat zijn structurele gelden.
diging een goede en praktische rol.
“Het behoud van de coalitie zorgt voor
Ik ben er trots op dat de agrarische
zoeken hoe en waar we die kunnen
Of anderen dat alsnog gaan terugvoeren
Zeker met de schaalvergroting, blijft
continuïteit in provinciaal beleid.
visie integraal is opgenomen in de
neerleggen. Het biedt ondernemers
op de bankgelden? Dat zal gerust, maar
het herschikken van percelen een
Dat is een goede zaak, aangezien de
structuurvisie. Dat betekent dat het
zekerheid en stelt ze in staat om echt te
ik kan uitleggen dat het anders zit.
belangrijke taak. Als provincie willen we
overheid niet altijd uitblinkt in slag-
landbouwbeleid ook is geborgd in de
investeren in natuurbeheer. Daarnaast
Dat heb ik al talloze keren gedaan en
kavelruilen daarom faciliteren. Stivas
vaardigheid. Een nieuwe coalitie had
ruimtelijke ordening. Dat schept duide-
geeft het ons als provincie ook meer
dat blijf ik doen. Het is niet altijd even
kan daarin een rol blijven spelen, maar
ons weer ver teruggeworpen en nieuwe
lijkheid richting de ondernemers en die
houvast, doordat er meer continuïteit
leuk, maar het hoort wel bij het
dan wel in een zelfstandige opzet. We
ontwikkelingen een halt toegeroepen.
hebben dat nodig. De agrarische sector
komt in het beheer.
politieke vak.
hebben de organisatie losgelaten als een
Ik moet toegeven dat het vaak door
heeft te maken met schaalvergroting.
Het wegvloeien van de miljoenen heeft
Er is goed werk geleverd door de
opgroeiende puber en ik ga er vanuit dat
mijn hoofd spookte, dat we de ingezette
Daarmee is in de ruimtelijke visie
geen direct gevolgen voor het land
ILG-commissies, maar het aantal kan
ze nu als volwassene op eigen benen kan
lijn hadden moeten afbreken. Met de
duidelijk rekening gehouden, met name
bouwbeleid. We kunnen deze klap intern
wat mij betreft worden ingekrompen.
en wil staan.”
groei van Agriport, de stimulering van
in het noorden van de provincie. Voor
opvangen. Er bestaat trouwens nog
De inventarisaties in de zeven regio’s
de biologische land- en tuinbouw en
de rest geldt maatwerk en is er ruimte
steeds kans dat we een deel van het geld
zijn uitgevoerd en nu gaan we over tot
de ontwikkeling van de aquacultuur
voor een combinatie van landbouw met
terugkrijgen. Persoonlijk maak ik me
uitvoering. Een teveel aan grenzen kan
hebben we bijvoorbeeld flinke stappen
natuur en recreatie.
veel meer zorgen over de miljoenen die
dan belemmerend werken.
Rob Meerhof
PVDA
“Ik moet toegeven dat het vaak door mijn hoofd spookte, dat we de ingezette lijn hadden moeten afbreken”
aan het oriënteren. Vanuit mijn visie
afgevraagd: hoeveel zorgboerderijen
alsnog snijden in beleid.
Stivas heeft zich een eigen positie
op het landelijk gebied, zal ik zeker
kunnen we er nog bij hebben?
Hoewel ik inhoudelijk nog geen uit-
verworven. Een plek die bijdraagt aan
“De coalitie heeft al knap werk gele-
accenten leggen op de toegankelijkheid
Voorlopig zit er nog rek in, maar het
spraken wil doen over het ILG-beleid,
een beter ingericht landelijk gebied.
verd. Het provinciaal bestuur is – om
van natuur en landschap. De inwoners
houdt een keer op. Gewoon omdat het
durf ik wel te stellen dat de commissies
Wat mij betreft houden we die functie
bekende redenen – een paar maanden
van Noord-Holland moeten er ook van
aanbod de vraag ooit overstijgt en ook
goed functioneren. Er leven veel ideeën,
in ere, waarbij ik wel aanteken nog
afgeleid van de hoofdzaken. Daarom is
kunnen genieten. In het kader van de
omdat niet elke agrariër voelt voor
mensen zijn constructief met elkaar in
geen voorschot te willen nemen op
het goed om nu weer volle kracht voor-
verbrede landbouw kennen we mooie
nevenfuncties.
gesprek en de betrokkenheid is groot.
de financiële ondersteuning voor een
uit te gaan. Vooral ook omdat er nog
voorbeelden, zoals enkele educatieve
Naar de verdwenen miljoenen is me
Dat is een goede zaak. De huidige
volgende termijn. Dat is een van de vele
best enkele flinke opgaven liggen voor
projecten. Ik vind het van belang dat
sinds mijn aantreden herhaaldelijk
werkwijze is wel tijdrovend, maar levert
punten, waar ik me de komende tijd in
deze bestuurstermijn. Zelf ben ik in het
kinderen ook kennis nemen van het
gevraagd. Wij gaan er van uit dat we
in mijn ogen betere plannen op.
ga verdiepen. Daar kijk ik naar uit.”
college gestapt met een dubbel gevoel.
leven op het platteland.
een deel daarvan alsnog terughalen. Ik
Overigens lopen we het risico dat het
Ik vind het nog te vroeg om uitspraken
Overigens wil ik wel opmerken dat
verwacht overigens dat we beduidend
te doen over het verschil tussen mijn
er een eind zit aan de vermenging
meer last krijgen van de economische
aanpak en die van mijn voorganger
van agrarische activiteiten met
recessie en de bezuinigingen van het
Peter Vissser. Ik ben me nog volop
andere functies. Ik heb me wel eens
Rijk. Die zorgen ervoor dat we straks
12
STIVAS OKTOBER 2009
“De huidige werkwijze is wel tijdrovend, maar levert in mijn ogen betere plannen op”
Rijk ons straks gaat verwijten dat we het geld niet snel genoeg hebben uitgegeven. Binnenkort maken we een tussentijdse balans op. STIVAS OKTOBER 2009
13
ANALYSE
Centrale Dorpenraad wil behoud veenlandschap:
Boeren en burgers, schouder aan schouder Als de burgers van Amsterdam-Noord willen blijven genieten van het karakteristieke cultuurlandschap, dan moeten agrariërs in het gebied de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen. Dat is de boodschap van het rapport ‘Dynamiek en beeldkwaliteit in Landelijk Noord’ dat de Centrale Dorpenraad medio oktober presenteert aan de verantwoordelijke stadsdeelraad. De aanpak van de Centrale Dorpenraad gaat verder dan
van essentieel belang. In ‘Dynamiek en beeldkwaliteit’
een inventarisatie en het trekken van enkele conclusies.
hebben we de huidige economische situatie in kaart
Het adviesorgaan van de vijf dorpen Schellingwoude,
gebracht, de toekomstideeën van de ondernemers op een
Durgerdam, Ransdorp, Holysloot en Zunderdorp wil
rijtje gezet en manieren verzonnen om die plannen uit te
schouder aan schouder met de agrarische ondernemers het
voeren. Gaandeweg dat proces is het besef gegroeid dat we
behoud van het veenlandschap garanderen. Voorzitter Jan
elkaar nodig hebben.”
Hendriks van de agrarische werkgroep: “Het vernieuwende
“We kunnen ervoor zorgen dat Landelijk Noord niet in de uitverkoop gaat”
van onze aanpak is dat we het vraagstuk echt door een
Kansloos
ondernemersbril bekijken. Op basis van harde cijfers,
Hendriks is ervan overtuigd dat een veehouder met een
begeleiden. De provincie Overijssel stimuleert dat bijvoor-
met toekomstplannen, bewerkt in het gebied drie kavels
hebben we een plan de campagne opgesteld, waarbij we
bouwaanvraag in het open veenlandschap, hoe goed ook
beeld sterk, met goede resultaten als gevolg. Zoiets zou hier
of meer (zie tabel). Hendriks: “Dat gegeven, maar ook de
willen proberen om de politiek te overtuigen van het
voor de bedrijfsvoering, meestal compleet kansloos is op
ook heel goed passen. Bijvoorbeeld met cultuurhistorische
voorziene ontwikkeling van de bedrijven, maakt dat er
perspectief dat deze aanpak heeft.”
het stadskantoor. “Daar staan ze dat niet toe. En dat is in
bouwvormen, open stallen waarbij voorbijgangers het vee
een sleutelrol ligt voor Stivas. Ons onderzoek wijst uit dat
Hendriks is als adviseur dagelijks betrokken bij ontwik-
principe goed, want door het rigide beleid is het veenland-
zien staan of juist esthetisch fraaie moderne ontwerpen,
de ondernemers voelen voor grondruil. Er zijn dus volop
kelingen in het landelijk gebied. “Deze aanpak is behoorlijk
schap nog mooi intact gebleven. Als we dat zo willen hou-
waarvan in Friesland al enkele mooie voorbeelden staan.”
kansen voor het behoud van het veenlandschap. Dat leggen
innovatief. Ik ben het tenminste nog nergens tegengekomen,
den, moeten we wel snel actie ondernemen,” stelt Hendriks,
dat boeren en burgers in deze vorm samen optrekken om het
die doelt op de gemiddelde leeftijd van de huidige onderne-
Sleutelrol
landschap te behouden. Het agrarisch beheer is daarvoor
mers. Een groot deel nadert de pensioengerechtigde leeftijd
Om de scenario’s een kans van slagen te geven, zijn kavel
af te wachten. “Als de wil er is, kan er veel. Met zo’n 90.000
en heeft (nog) geen bedrijfsopvolger. “Om de gronden
ruilen van essentieel belang. Bijna de helft van de agrariërs
inwoners is de financiële kracht aanwezig om iets uit te
we de stadsdeelraad voor.” Hendriks zegt met spanning de reactie van het stadsbestuur
voor agrarisch gebruik beschikbaar te houden, moeten we blijvende boeren faciliteren. Dat betekent bijvoorbeeld dat er incidenteel mogelijkheden moeten zijn om wel te kunnen bouwen.” In het rapport van de Centrale Dorpenraad zijn drie representatieve praktijkvoorbeelden genomen van ondernemers die hun bedrijf verder willen ontwikkelen. Daaraan zijn scenario’s gekoppeld, waarbij nieuwbouw het landschap of dorpsgezicht niet aantast, maar zelfs verfraait. Hendriks: “Te denken valt dan aan een soort ‘ruimte voor ruimte’regeling, waarbij oude opstallen worden afgebroken en vervangen door nieuwbouw. Ook bestaat het idee om samen te werken met architecten, die zorgen voor passende Overzicht bouwplannen Landelijk Noord 14
STIVAS OKTOBER 2009
ontwerpen en die de ondernemers bij de procedures
richten. Aan ons de taak om vooroordelen weg te nemen. Het romantische beeld van kleine boeren, die kaas maken,
Indeling naar aantal kavels Aantal kavels
Melkvee- Totaal LN Percentage bedrijven aantal van bedrijven
1 kavel
5
11
26,8 %
2 kavels
4
12
29,3 %
3 kavels
5
9
21,9 %
4 kavels
2
5
12,2 %
5 kavels of meer
3
4
9,8 %
Totaal aantal kavels
53
105
Totaal onderzochte bedrijven
19
41
Gem. aantal kavels per bedrijf
2,79
2,56
scholieren ontvangen en misschien wat bootjes verhuren, is wel leuk, maar biedt de regio geen perspectief. Alleen economisch gezonde bedrijven kunnen het beheer van het veenlandschap dragen, al dan niet met nevenfuncties erbij. Als we dat besef weten over te brengen naar het stadsbestuur, dan hebben we een belangrijke slag gewonnen. Daarmee kunnen we ervoor zorgen dat Landelijk Noord niet in de uitverkoop gaat, maar mooi groen en open blijft.
Bron: Bedrijfsinventarisatie in Landelijk Noord
STIVAS OKTOBER 2009
15
PORTRET
Joke Geldorp
Dat maakt het bestuurswerk hier zo interessant, maar
natuurdoelen na te streven. Ze hebben daar recht op,
soms ook ingewikkeld.”
want laten we niet vergeten: het zijn vooral de boeren ge-
Diepspitten Heeft die complexiteit ook iets te maken met de volksaard van de eilanders, die eigenzinnig heten te zijn? “Ik heb me hier nooit een buitenstaander gevoeld. Bestuurlijk was het wel goed dat ik geen historie had op het eiland.” Het feit dat ze op het eiland blijft wonen, toont ook aan dat Geldorp zich er thuis voelt. Opgegroeid in Noord-Holland
weest die Texel hebben gemaakt, zoals het er nu uitziet.”
“Laten we niet vergeten: het zijn vooral de boeren geweest die Texel hebben gemaakt, zoals het er nu uitziet”
en jarenlang werkzaam in Drenthe was ze al bekend met
‘Boeren moeten op Texel wel de ruimte krijgen’
het platteland en de agrarische sector. “Naast het toerisme
Ondanks haar afscheid klinkt Geldorp nog steeds
is dat toch de belangrijkste economische factor op het
bevlogen. Ze is er heilig van overtuigd dat de impasse
eiland. Het scheelt dat ik daar in ieder geval behoorlijk in
van Waal en Burg wordt doorbroken en dat de landbouw-
was ingevoerd. Al moet ik toegeven dat het principe van
structuur een impuls krijgt. Aan de gemeente zal het
het diepspitten me onbekend was. Maar ook dat werd snel
in ieder geval niet liggen, benadrukt ze. “Alle agrariërs
verholpen, door de accurate uitleg van Stivas-bestuurder
hebben een brief gekregen, om hun individuele plannen
Flip Breman.”
te achterhalen. De eerste respons was nog terughoudend. Toen ze nogmaals persoonlijk werden benaderd, bleek het
“Ik was agrarisch behoorlijk ingevoerd, al moet ik toegeven dat het principe van het diepspitten me onbekend was”
initiatief goed te vallen.”
Reclame Het structuuronderzoek – uitgevoerd door Stivas in 2007 – is een mooie leidraad voor de grote lijnen, stelt Geldorp. “Die willen we graag op detailniveau verder inkleuren. Nu agrariërs merken dat er echt naar ze wordt geluisterd,
Aan het lokale bestuur van Stichting Agrarisch Texel
is dat ook goede reclame voor het gemeentebestuur.
– een van de vele automatische nevenfuncties van de
Denk aan het opstarten van agrarische nevenactiviteiten,
burgemeester – houdt Geldorp goede herinneringen over.
de hoogte van een schuur of het behoud van oude tuun-
daarmee dus ook met de provincie Friesland. Ik zat
Ook dat stopt, met het neerleggen van haar functie.
wallen… Het uiteindelijk doel is om een bestemmingsplan
soms zo vaak in Leeuwarden, dat ik bijna vergat dat
“Ik wil mijn opvolger straks niet voor de voeten lopen.
op maat te realiseren, waarmee ook de agrariërs de
‘mijn eigen’ CdK toch echt opereert vanuit Haarlem.”
Tenminste ik neem aan dat onze gemeentelijke positie
komende tien jaar weer goed uit de voeten kunnen.”
Geldorp zegt het met haar kenmerkende glimlach. Zoals
in het Stivas-bestuur ook door hem of haar wordt over
Het geld is er, om de landbouw te herschikken, weet
ze in haar optredens wel vaker een kwinkslag gebruikt,
genomen. Het is een prima plek om bekend te raken met
Geldorp als voorzitter van de ILG-commissie (het
om de discussie niet te zwaar aan te zetten. Tien jaar
de sector en de lastige agrarische structuur op het eiland.”
Investeringsbudget Landelijk Gebied). Een functie die
geleden trad ze aan op Texel (of zoals het zelf gekscherend
Aan dat laatste punt wordt hard gewerkt. Zo lijkt de
ze in overleg met de provincie nog wel blijft vervullen,
zegt: “spoelde aan”) en was daarmee de eerste vrouwelijke
ruilverkaveling Waal en Burg na jarenlange onzekerheid,
om precies te zijn tot 2011. “Elk jaar komt er geld
burgemeester in Den Burg. In oktober word ze 65 jaar.
eindelijk in gang getrokken met de eerste bedrijfs
beschikbaar om 50 hectare grond op het eiland opnieuw
“Tijd voor vers bloed.”
uitplaatsing. Ook worden voorbereidingen getroffen voor
in te richten. Daarmee kunnen we meerdere vliegen in
Halverwege haar ambtsperiode heeft ze nog wel eens
enkele kleinere ruilen. Het stemt Geldorp optimistisch.
één klap slaan.”
overwogen om een overstap te maken naar een andere
“Hoewel we als gemeente zelf geen ruilpartij zijn, hebben
gemeente. “Door uiteenlopende redenen is het er nooit
we wel onze sociale en economische verantwoordelijkheid.
van gekomen. Trouwens ik zat hier altijd prima op mijn
Voor een leefbaar eiland hebben we de boeren nodig.
plek. Texel is een boeiend eiland om te besturen. Ik kan
Dan moeten we ze die ruimte wel geven.”
Als burgemeester pakte ze geregeld de boot naar het vas-
hier namelijk niet alleen lokaal, maar ook regionaal en
Geldorp spreekt wat dat betreft de hoop uit dat
teland. “Soms vaker dan me lief was, want op het eiland
zelfs internationaal mijn ei kwijt. De laatste jaren heb ik
natuurorganisaties de discussie meer willen voeren op
lag er ook veel werk. Punt is dat ik hier als bestuurder te
me ingezet als voorzitter van de Euroregio De Wadden,
natuurkwaliteit in plaats van -kwantiteit. “Om een sterke
maken heb met allerlei overheden. Allereerst natuurlijk
de eilandengroep van Fanö tot Texel. Die club bespreekt
positie te behouden is toch een kritische massa aan
de traditionele link met de provincie Noord-Holland.
onderwerpen als veiligheid, de afname van Europese
landbouwgrond nodig. Het zou daarom goed zijn, als de
Daarnaast met de collega’s op de andere eilanden en
regeldruk en het beheer van het Werelderfgoed.
beherende instanties de agrariërs uitdagen om bepaalde
“Besturen op Texel is als schaken op meerdere borden.” Met die originele vergelijking, legt burgemeester Joke Geldorp de diversiteit bloot van haar functioneren op het Waddeneiland. Per 30 september nam ze afscheid van Texel. Puur ambtshalve, want op het eiland blijft ze wonen. “Gewoon omdat ik me hier helemaal thuis voel.”
16
STIVAS OKTOBER 2009
P NA AM : JOK E GE LD RO R 194 4 GE BO RE N: 11 OK TO BE RD BU RG EM EE STE R BE RO EP : GE PE NS ION EE GE ME EN TE: TE XE L EIN DE LIJ K NA HA AR PE NS IOE N PE RS OO NL IJK : HE EFT N AA N DE DE STE AA ND AC HT TE BE TIJ D OM WE ER EE NS N AA N DE GE EN BR TE EK ZO BE N TU IN EN OM VA KE R EE GO LFB AA N.
STIVAS OKTOBER 2009
17
FOCUS OP DE REGIO
RUILCOLUMN
Stivas De Noordkop
Krachtenbundeling
? ; < > =
moeten omzetten tot praktisch bruikbare
A: Oudesluis
berging en recreatieve functies zijn
klassieke landinrichting. Die expertise mag
instrumenten.
Het hoogheemraadschap Hollands
gerealiseerd. Het merendeel van de
niet verloren gaan. Inmiddels bewijzen we
Stivas heeft zich op dat punt al bewezen.
Noorderkwartier heeft Stivas inge
aanpassingswerken in het gebied, zoals
dat we ook in andere complexe gebieds
De stichting weet heel goed welke wensen
schakeld om te inventariseren hoe
de aanleg van duikers en het dempen
projecten, vanuit het oogpunt van de
er leven in het landelijk gebied en dan met
meerdere doelen kunnen worden
en opnieuw trekken van enkele sloten,
bevordering van de rechtszekerheid, een
name onder agrariërs. Die kennis en kunde
nagestreefd bij de herindeling van een
zijn inmiddels uitgevoerd. De aanleg
belangrijke toegevoegde waarde hebben.
is van onschatbare waarde, aangezien
gebied tussen de dorpskern van
van een fietspad is tot nader orde
Die betrokkenheid heb ik als een groot voor-
boeren en tuinders toch een groot deel van
Oudesluis, de spoorlijn en de Grote
uitgesteld. Dit leidde inmiddels tot
deel ervaren. Er is intern enorm veel kennis
de ruimte in eigendom of beheer hebben.
Sloot. Het schap heeft daar zelf
een demonstratie van bewoners.
gedeeld en nog steeds staat iedereen
Onze inbreng bij de bouw van de door Stivas
open - in woorden en daden – om nieuwe
geïnitieerde site ‘www.boerzoektgrond’ is een
opdrachten uit te voeren en die ervaring uit
sprekend voorbeeld van die koppeling van
16 hectare aangekocht om water
Noordkop
was, door het deels wegvallen van de
berging te realiseren. Door het
D: ‘t Zand
uitruilen van gronden en het veran-
Recente ontwikkelingen in Zijpe
te bouwen.
kennis en ervaring. En van het inzichtelijk
deren van de structuur in het gebied
hebben ertoe geleid dat de kavelruil-
Stivas is een van onze nieuwe partners.
maken van data, waarover wij beschikken.
zouden ook andere doelen kunnen
commissie frequent bij elkaar komt
Ook voor de stichting geldt dat ze een iets
Dat samen zoeken naar nieuwe wegen om
worden gediend, waaronder agrarische
en enkele onafhankelijke adviseurs
andere rol vertolkt in vergelijking met enkele
de schaarse ruimte in Nederland nog beter
en recreatieve. Ook de gemeente Zijpe
zich hebben aangesloten. Als uitvals-
jaren geleden, toen ze nog viel onder de
te benutten, spreekt me enorm aan.
is daarvan een voorstander. De eerste
basis gebruikt de commissie vaak het
directe verantwoordelijkheid van de
Ik ben graag innovatief bezig en wat dat
gesprekken met de grondeigenaren en
onderkomen van BollenNoord in ’t
Sinds het gedeeltelijke wegvallen van de
provincie. Daarnaast geldt voor de Dienst
betreft zit ik hier nu echt op mijn plaats,
–gebruikers zijn inmiddels gevoerd.
Zand. De commissie is het gevolg van
klassieke landinrichtingsprojecten werkt het
Landelijk Gebied – een andere sterke
zij het via een omweg. Na mijn studie
Die moeten leiden tot een eerste opzet
het agrarische structuuronderzoek
Kadaster ook mee aan initiatieven rond de
bondgenoot – dat ze een nieuwe, meer
economische sociale geografie in Nijmegen,
voor een verkavelingsplan.
dat Stivas in 2006 uitvoerde in de
(her)inrichting van Nederland. Door onze
gecentraliseerde positie hebben ingenomen.
ben ik eerst het bedrijfsleven ingegaan.
gemeente. Doel is om sneller in te
proactieve opstelling worden de contouren
Het afgelopen jaar zijn we gedrieën nog
Bij het Kadaster kan ik mijn affiniteit voor
B: Callantsoog
kunnen spelen op nieuwe ontwik-
steeds duidelijker zichtbaar van de rol die
De ILG-gebiedscommissie heeft Stivas
kelingen in het gebied, waarvan de
we kunnen spelen in het landschap, in het
gevraagd om aan de oostelijke rand
genoemde initiatieven in Oudesluis
bijzonder bij vraagstukken omtrent de ruim-
langs de dorpskern van Callantsoog
en Callantsoog voorbeelden zijn.
telijke ordening. Betrouwbaar, onafhankelijk,
een vrijblijvend onderzoek te doen
volledig en adequaat zijn kenmerkende
Dat samen zoeken naar nieuwe wegen om de schaarse ruimte in Nederland nog beter te benutten, spreekt me enorm aan.
naar de mogelijkheden om landbouw,
E: Breezand
natuur, waterbeheer en recreatie
De moeilijke economische situatie
bogen. Dat maakt ons tot een interessante
ruimtelijk optimaler in te vullen.
in de tuinbouw heeft ervoor gezorgd
partner, al moeten we ons daarin blijven
In het bewuste gebied zijn drie bollen
dat verschillende bollenbedrijven in
bewijzen.
telers en twee campinghouders actief.
Breezand en omgeving te koop staan.
Persoonlijk ga ik pas mijn tweede jaar in
nauwer met elkaar opgetrokken. Als
Daarnaast heeft het waterschap 10,8
Een eerdere inventarisatie in 2006
als districtsmanager. Ik kan daarom geen
Kadaster Ruimte en Advies hebben we
hectare in eigendom voor het reali-
van de agrarische structuur in Anna
gedetailleerde vergelijking maken met de
ons daarbij met name onderscheiden op
seren van waterberging. Nog voordat
Paulowna, bood diverse aanknopings-
‘oude’ situatie, maar wat we me wel opvalt
het gebied van onderzoek. De ene keer
Stivas gesprekken voert, dienen zich
punten voor kavelruilen. Zover kwam
is de enorme bevlogenheid in ons team
puur inventariserend, een andere keer ook
spontaan ook andere mogelijke deel
het echter nog niet, door de ruimtelijke
‘Ruimte en Advies’. Een voordeel voor mij
adviserend. De crux zit ‘m in het feit dat
nemers aan.
impasse waarin de sector zich bevond.
was dat bij ons in het westen van het land
we heel veel kennis en gegevens in huis
Werkgebieden regionale Stivassen
De stichting zoekt nu naar kansen om
Stivas is op dit moment samen met de
de noodzaak om te veranderen het grootste
hebben, maar dat we die nog veel meer
1. Stichting Agrarisch Texel
de structuur in het gebied voor alle
Dienst Landelijk Gebied en de gebieds
2. Stivas De Noordkop
genoemde functies te verbeteren.
makelaar in gesprek in hoeverre ze
3. Altonstichting 4. Stivaseo
C: Burgerbrug
5. Stivas Westfriesland
De subsidieaanvraag voor kavelruil
6. Stivas Midden Noord-Holland
Burgerhoudt in Burgerbrug is
7. Stivas De Groene Buffer
gehonoreerd door de provincie Noord-
8. Stivas De Meerlanden-Amstelland
Holland. Stivas begeleidde de ruil
9. Stivas De Vechtstreek
begin dit jaar, waarbij naast agrarische structuurverbetering ook water-
18
STIVAS OKTOBER 2009
een (onafhankelijke) rol kan spelen om - nu zich nieuwe kansen voordoen toch te komen tot een verbetering van
kwaliteiten, waarop we nog steeds kunnen
COLOFON Uitgave Stivas Noord-Holland Oktober 2009
de agrarische structuur in het gebied. Bezoekadres Hertog Aalbrechtweg 22d Alkmaar T: 072 57 66 990 F: 072 57 66 991
de geografie combineren met mijn commerciële ervaring. Mijn verwachtingen van deze job zijn absoluut uitgekomen. Ik ben er trots op dat het ons is gelukt om diverse samenwerkingsverbanden aan te gaan met verschillende organisaties, waar we door middel van een bundeling van kennis en ervaring nog sterker voor de dag komen. Daar wil ik me de komende tijd graag voor
Postadres Postbus 145 1800 AC Alkmaar
blijven inzetten. Hans van den Bemt,
Fotografie De Geus & Hartman, Haarlem
www.stivasnh.nl
[email protected]
Ontwerp en opmaak Fraaie Zaken grafisch ontwerp, Haarlem
Redactie De Geus & Hartman, Haarlem Stivas Noord-Holland
Druk Print Factory, Broek op Langedijk
DISTRICTSMANAGER GEBIEDSINRICHTING BIJ KADASTER
Papier 9Lives, 170 grams FSC gecertificeerd papier Oplage 1500
STIVAS OKTOBER 2009
19
Stivas is een zelfstandige stichting die zich bezighoudt met de verbetering van de (agrarische) ruimtelijke structuur. Het werk van Stivas wordt financieel ondersteund door de provincie Noord-Holland.
Stivas Noord-Holland Hertog Aalbrechtweg 22D 1823 DL Alkmaar (072) 57 66 990
[email protected] www.stivasnh.nl www.boerzoektgrond.nl
