afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur

Provincie Limburg - Gemeente Alken, Hasselt, Herk-De-Stad

gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan

afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur regio Haspengouw-Voeren Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”

Bijlage III: toelichtingsnota tekst


1 Inhoudsopgave 1

Inhoudsopgave......................................................................................................................................................2

2

Inleiding .................................................................................................................................................................3

3

Toelichtingsnota ...................................................................................................................................................4 3.1 Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces voor de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - algemeen deel......................................................................4 3.1.1

De bindende bepalingen........................................................................................................................4

3.1.2

Het richtinggevend gedeelte..................................................................................................................4

3.1.3

Het afbakeningsproces voor de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur.................5

3.1.4

Het afbakeningsproces in de regio Haspengouw-Voeren................................................................5

3.2 Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - gebiedsgericht deel .............................................................6 3.2.1

Positionering van het gebied ten opzichte van de ruimtelijke elementen van de bestaande natuurlijke en agrarische structuur ......................................................................................................6

3.2.2

Visie en gewenste ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven..............................................................7

3.2.3

Verantwoording voor opname van de gebieden in een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ................................................................................................................................................................10

3.3 Bestaande feitelijke en juridische toestand.................................................................................................19 3.3.1

Bestaande feitelijke toestand...............................................................................................................19

3.3.2

Bestaande juridische toestand.............................................................................................................19

3.4 Passende beoordeling ten aanzien van als speciale beschermingszones te beschouwen gebieden...20 3.5 Watertoets .......................................................................................................................................................21 3.6 Ruimtebalans ..................................................................................................................................................22 3.7 Vertaling naar verordenende stedenbouwkundig voorschriften en op te heffen voorschriften .......23

Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”

Bijlage III Toelichtingsnota (tekst) 2


2 Inleiding Voorliggend document is een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan in de zin van het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening van 18 mei 1999. Een ruimtelijk uitvoeringsplan bevat: -

een grafisch plan dat aangeeft voor welk gebied of welke gebieden het plan van toepassing is;

-

de bijhorende stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming, de inrichtingen en/of het beheer;

-

een weergave van de feitelijke en juridische toestand;

-

de relatie met het ruimtelijk structuurplan waarvan het een uitvoering is;

-

een opgave van de voorschriften die strijdig zijn met het ruimtelijk uitvoeringsplan en opgeheven worden.

Het grafisch plan (Bijlage I) en de erbij horende stedenbouwkundige voorschriften (Bijlage II) hebben verordenende kracht. De teksten en grafische plannen van de toelichtingsnota (Bijlage III) hebben als dusdanig geen verordenende kracht, maar behouden hun waarde als inhoudelijk onderdeel van het geheel van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan.




3 Toelichtingsnota

3.1

3.1.1

Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces voor de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - algemeen deel De bindende bepalingen Het Vlaams Gewest bakent de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur als volgt af in gewestplannen of gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen:

3.1.2

-

75.000 tot 100.000 ha grote eenheden natuur (in overdruk) en 25.000 tot 50.000 ha grote eenheden natuur in ontwikkeling (in overdruk). Daarvoor is een toename van 38.000 ha natuur- en reservaatgebied (t.o.v. 1994) tot een totaal van 150.000 ha natuur- en reservaatgebied nodig.

-

750.000 ha agrarisch gebied, ruimtelijk bestemd voor de beroepslandbouw.

-

10.000 ha bijkomend bosgebied of bosuitbreidingsgebied, tot een totaal van 53.000 ha bosgebied.

-

150.000 ha natuurverwevingsgebied (in overdruk).

Het richtinggevend gedeelte Ruimtelijke visie op de ontwikkeling van Vlaanderen: “Vlaanderen open en stedelijk”

Met de metafoor ‘Vlaanderen, open en stedelijk’ wil het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) een trendbreuk realiseren met betrekking tot de ruimtelijke ontwikkeling. Deze trendbreuk beoogt de versterking van het buitengebied en het tegengaan van de versnippering door een optimaler gebruik en beheer van de stedelijke structuur. Daarom wordt de ruimtelijk structurerende werking van het fysisch systeem als principe vooropgesteld. Het fysisch systeem is ruimtelijk structurerend voor de natuurlijke structuur (inclusief de bosstructuur), de agrarische structuur, de nederzettingsstructuur en het landschap. Ruimtelijk structurerend betekent dat de huidige, intrinsieke kenmerken van het bestaand fysisch systeem het richtinggevend kader zijn voor de ruimtelijke ontwikkeling van de structuurbepalende functies natuur, bos, landbouw en wonen en werken op het niveau van het buitengebied. In Vlaanderen wordt de ruimtelijke structuur van het buitengebied vandaag bepaald door het samenhangend geheel (netwerk) van rivier- en beekvalleien, grote en aaneengesloten natuur- en boscomplexen, belangrijke landbouwgebieden, de nederzettingsstructuur, het landschap en de infrastructuur, … Inbedden van landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen

Elk van de drie voor het buitengebied structuurbepalende functies – landbouw, natuur en bos – kan slechts op een duurzame wijze functioneren indien de gebieden die aan deze functie worden toegewezen, ingebed zijn in een goed gestructureerd geheel. Daarom wordt het buitengebiedbeleid gedifferentieerd naar een beleid voor de natuurlijke structuur, de agrarische structuur en de nederzettingsstructuur. De natuurlijke en de agrarische structuur kunnen elkaar in bepaalde gebieden (natuurverwevingsgebieden) overlappen. Het afbakenen van de gebieden van de natuurlijke en de agrarische structuur in ruimtelijke uitvoeringsplannen moet daarom gelijktijdig en op gelijkwaardige basis gebeuren. De natuurlijke Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”



structuur kan in bepaalde gebieden ook overlappen met andere functies (recreatie, overige functies, …). 3.1.3

Het afbakeningsproces voor de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur De Vlaamse Regering besliste op 7 december 2001 de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur in uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen uit te voeren in twee fasen. In een “eerste fase” stelde de Vlaamse Regering op basis van procedure in het decreet Natuurbehoud een afbakeningsplan voor de 86.500 ha grote eenheden natuur en grote eenheden natuur in ontwikkeling van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) definitief vast op 18 juli 2003. Parallel werden in deze fase via een reeks gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen ca. 2000 ha bestemmingswijzigingen naar natuurgebied doorgevoerd voor een aantal onderdelen van het VEN. Op 17 oktober 2003 legde de Vlaamse Regering de werkwijze voor de “tweede fase” van het afbakeningsproces vast. In deze tweede fase wordt in overleg met gemeenten, provincies en belangengroepen een geïntegreerde en gebiedsgerichte ruimtelijke visie op landbouw, natuur en bos opgesteld. In juni 2004 startte het overlegproces over deze ruimtelijke visies in twee pilootregio’s m.n. Kust-Polders-Westhoek en Haspengouw-Voeren. Vanaf begin 2005 worden systematisch planningsprocessen opgestart in andere buitengebiedregio’s. In totaal zijn er 13 van dergelijke buitengebiedregio’s gedefinieerd. Het resultaat van deze overlegprocessen is een ruimtelijke visie die de krachtlijnen vastlegt voor de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur in een bepaald gebied én een uitvoeringsprogramma waarin een fasering en de beleidsmatige prioriteiten voor de opmaak van concrete afbakeningsplannen wordt vastgelegd. Op 3 juni 2005 besliste de Vlaamse Regering over een methodiek voor het herbevestigen van samenhangende agrarische gebieden. Voor deze gebieden kan een formele beleidsbeslissing op het niveau van de Vlaamse Regering genomen worden waarin het planningsproces voor landbouw, natuur en bos afgerond wordt én gesteld wordt dat er geen initiatieven op gewestelijk niveau voor bijkomende natuur- of bosgebieden binnen deze agrarische gebieden genomen worden. Het bestaande gewestplan wordt voor deze gebieden op dit moment beschouwd als een voldoende juridisch-planologische vertaling van de gewenste agrarische structuur. De bestaande regelgeving binnen deze gebieden blijft ongewijzigd. Nieuwe planningsinitiatieven binnen deze gebieden zullen expliciet getoetst moeten aan hun impact op de agrarische structuur. Het beleid dat de Vlaamse overheid binnen deze gebieden wenst te voeren is nader omschreven in een omzendbrief RO/2005/01 van 23 december 2005.

3.1.4

Het afbakeningsproces in de regio Haspengouw-Voeren Voor de buitengebiedregio Haspengouw-Voeren werd het afbakeningsproces voor de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur opgestart in juni 2004. In een verkenningsfase werd via een consultatie van de betrokken gemeenten, provincies en voornaamste belangengroepen gepeild naar inzichten op de gewenste natuurlijke en agrarische structuur. Samen met de inzichten vanuit de Vlaamse administratie en binnen het kader van de richtinggevende bepalingen van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) werd op basis hiervan een eerste aanzet tot gewenste ruimtelijke structuur uitgewerkt in een verkenningsnota (november 2004). Deze verkenningsnota werd voor formeel advies voorgelegd aan de betrokken gemeenten, provincies en belangengroepen. In maart 2005 werden een reeks overlegsessies georganiseerd waarbij de actoren hun adviezen konden toelichten en gepeild werd naar de marges waarbinnen concepten bijgestuurd zouden kunnen worden. Na deze overlegronde werd een eindvoorstel van gewenste ruimtelijke structuur en een uitvoeringsprogramma opgemaakt en voor advies voorgelegd aan de betrokken actoren (mei 2005). De Vlaamse Regering nam op 22 juli




2005 akte van het eindvoorstel van gewenste ruimtelijke structuur en uitvoeringsprogramma én de adviezen van de gemeenten, provincies en belangengroepen hierover. Op 2 december 2005 keurde de Vlaamse Regering de beleidsmatige herbevestiging van de bestaande gewestplannen voor ca. 41.000 ha agrarisch gebied in Haspengouw-Voeren goed, volgens de werkwijze vastgelegd in de beslissing van 3 juni 2005. Daarnaast werd op basis van een inventarisatie en verwerking van alle adviezen die uitgebracht werden door de actoren over het eindvoorstel van gewenste ruimtelijke structuur en uitvoeringsprogramma een operationeel uitvoeringsprogramma opgesteld waarin de Vlaamse Regering de beleidsmatige prioriteiten voor het opstarten van de uitvoeringsacties bepaalde. Voorliggend gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan geeft verder uitvoering aan de ruimtelijke visie op landbouw, natuur en bos zoals die in het kader van de uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen voor de buitengebiedregio Haspengouw-Voeren werd uitgewerkt en is één van de acties uit het operationeel uitvoeringsprogramma. Op basis van verder onderzoek en overleg werden de krachtlijnen van de ruimtelijke visie nader uitgewerkt en geconcretiseerd tot een afbakeningsplan op perceelsniveau.

3.2

3.2.1

Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - gebiedsgericht deel Positionering van het gebied ten opzichte van de ruimtelijke elementen van de bestaande natuurlijke en agrarische structuur Het plangebied Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad ligt in Vochtig Haspengouw. De relevante ruimtelijke elementen van het waternetwerk, de bestaande natuurlijke en agrarische structuur zijn hieronder weergegeven. Fysisch systeem

Het noorden van Vochtig Haspengouw is een vrij vlak, weinig golvend gebied. De brede afgeronde plateauruggen worden gescheiden door de oost-west lopende alluviale depressies van de Demer, Mombeek, Herk en Melsterbeek. De asymmetrische dalen worden naar het noorden toe breder. In Vochtig Haspengouw behoren alle waterlopen tot het stroomgebied van de Demer en hebben een overwegend oost-west oriëntatie. De Demer is een structuurbepalende beek op Vlaams niveau met haar zijrivieren (de Gete, Molenbeek, Melsterbeek, Herk en Mombeek). De Herk en haar belangrijkste zijloop, de Mombeek, stromen ten zuidwesten van en ongeveer evenwijdig met de Demer. Elementen van de natuurlijke structuur

Het plangebied is een kleinschalige valleilandschap in Vochtig Haspengouw en bestaat voornamelijk uit natte graslanden onder invloed van kalkrijke kwel, graslanden op de hellingsgronden, brongebieden, oude loofbossen en kasteelparken, hoogstamboomgaarden en kleine landschapselementen, zoals holle wegen en poelen. De natuurwaarden in de vallei van de Herk bestaan hoofdzakelijk uit hooilanden, vaak met sterke kalkrijke kwelwerking, ruigten en bosjes. Kalk wordt eveneens aangevoerd door winterinundaties. Bepaalde hooilanden zijn gelegen op veenbodems. Het veen onder kalkinvloed geeft aanleiding tot hoge natuurwaarden en de veengebieden worden gekenmerkt door een typisch microreliëf. Plaatselijk komen kleine, historisch stabiele bossen voor. De natuurwaarden langs de Mombeek bestaan in hoofdzaak uit hooilanden, vaak met sterke kwelwerking, ruigten en bosjes. Kalk wordt eveneens aangevoerd door winterinundaties. Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”



Elementen van de agrarische structuur

Het noorden van Vochtig Haspengouw is een ruimtelijk-functioneel minder samenhangend landbouwgebied. Dit zijn gebieden waar de landbouw structurerend, maar versnipperd aanwezig is en waar andere functies (bebouwing, natuur, bos) voornamelijk als lijn- en vlakelementen voorkomen. Het plangebied is een kleinschalig gesloten gemengd landbouwgebied van Vochtig Haspengouw. Het agrarisch gebied is versnipperd door aanwezigheid van de beekdalen (Herk en Mombeek), grotere boscomplexen, lintbebouwing en lineaire landschapselementen. In de beekvalleien komen grondgebonden veeteelt en natuur- en landschapselementen verweven voor. De agrarische bebouwing ligt verspreid in het landschap, vaak in bebouwingslinten. 3.2.2

Visie en gewenste ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven Het plangebied Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad ligt in de deelruimte Vochtig Haspengouw. De relevante deelconcepten vanuit de gewenste ruimtelijke structuur 1 voor deze deelruimte zijn: Ruimtelijk-functioneel samenhangende gebieden vrijwaren voor landen tuinbouw tussen valleien van Gete, Demer, Herk en Mombeek

-

De landbouwstructuur is door zijn gemengd karakter en het belangrijk aandeel aan fruitteelt ruimtelijk structuurbepalend voor Vochtig Haspengouw. De door ruilverkavelingen goed gestructureerde agrarische gebieden wordt maximaal voorbehouden voor de beroepslandbouw.

-

Het deelconcept is van toepassing op volgende gebieden: 1.1 landen tuinbouwgebied van Herk-de-Stad 1.3 landen tuinbouwgebied van Kozen 1.4 landen tuinbouwgebied van Kermt 1.8 landen tuinbouwgebied van Rapertingen 1.9 landen tuinbouwgebied van Wimmertingen en Wellen

Ruimte voor waterberging en natuurontwikkeling in de riviersystemen van Gete, Demer, Herk en Mombeek

1

-

De valleisystemen van de Gete, Herk, Mombeek en Demer zijn structuurbepalend voor de natuurlijke structuur op bovenlokaal niveau. In belangrijke delen van deze rivier- en beekvalleien staat behoud en ontwikkeling van de natuur- en waterbergingsfunctie voorop. Het gaat om de ecologisch meest waardevolle valleigebieden. Deze samenhangende natuurcomplexen worden opgenomen in het Vlaams Ecologisch Netwerk.

-

Het deelconcept is van toepassing op volgende gebieden: 3.2 vallei van de Herk: gebied Herkkant bij Herk-de-Stad 3.3 vallei van de Herk: tussen Sint-Lambrechts-Herk en Stevoort 3.8 vallei van de Mombeek, tussen Wimmertingen en Alken

Eindvoorstel Gewenste Ruimtelijke Structuur Haspengouw-Voeren, mei 2005.




Rivier- en beekvalleien versterken als verwevingsgebieden voor landbouw, natuur, bos en waterberging

-

In de van nature overstroombare gebieden en risicogebieden voor overstroming worden de aanwezige landbouwfunctie en de waterbeheerfunctie zoveel mogelijk op elkaar afgestemd. Vanuit het ruimtelijk beleid worden deze gebieden minstens bouwvrij gehouden.

-

Een aantal beekvalleien vormen een groen lint in het landschap, gevormd door een aaneenschakeling van kleinere natuur- en bosgebieden en kleine landschapselementen die verweven voorkomen met de landbouwfunctie in de vallei. Deze gebieden worden gedifferentieerd als natuurverwevingsgebieden. Het ruimtelijk beleid is gericht op het behoud van de landen bosbouwfunctie, maar vrijwaart voldoende ruimte voor een duurzame instandhouding en verbetering van de kwaliteit van de beekgebonden ecotopen.

-

Het deelconcept is van toepassing op volgende gebieden: 4.6 vallei van de Herk stroomafwaarts Stevoort 4.10 vallei van de Herk, tussen Alken en Sint-Lambrechts-Herk

Samenhangende boscomplexen en patronen van verspreide bosfragmenten behouden en versterken als structuurbepalende natuur- en/of landschapselementen

-

Zowel de relatief grote, bijzonder waardevolle bossen - vaak gekoppeld aan kasteelparken - als de vele kleine bosjes moeten in samenhang met de omgevende waardevolle landschappen behouden blijven.

-

Ecologisch meest waardevolle voor de natuurlijke structuur bepalende boscomplexen maken deel uit van Vlaams Ecologisch Netwerk. De meerderheid van de bestaande bos- en parkgebieden worden opgenomen in natuurverwevingsgebieden.

-

Bosuitbreidingsdoelstellingen worden gerealiseerd door de bestaande of historische complexen en patronen te versterken of te herstellen zonder de samenhang van de aaneengesloten en structuurbepalende landbouwgebieden in het gedrang te brengen en rekening houdend met de landschapsecologische en cultuurhistorische context.

-

Het deelconcept is van toepassing op volgende gebieden: 6.4 Bosstructuur rond Herkenrodebos-Zusterkloosterbos

Vrijwaren en versterken van landschappelijke waardevolle gebieden met erfgoedelementen als landschappelijke eenheden

-

Binnen Vochtig Haspengouw is er een aaneenschakeling van landschapsecologische en cultuurhistorisch waardevolle landschappen met belangrijke erfgoedelementen. Het behoud van deze landschappen met waardevolle kastelen, kasteelhoeves, kloosters en abdijen, vierkantshoeves en hoogstamboomgaardsites moet gegarandeerd worden.

-

De ruimtelijke verweving van bos, landbouw en natuur binnen deze gebieden wordt behouden met aandacht voor de landschappelijke en cultuurhistorische waarde van deze gebieden en ruimte voor toeristisch-recreatief medegebruik. Landbouwactiviteiten binnen historische parkstructuren moeten mogelijk blijven, maar daarnaast moet er ruimte zijn voor verbreding, heroriëntatie of herbestemming in functie van cultuurtoerisme en -recreatie op maat van het gebied.




-

Het deelconcept is van toepassing op volgende gebieden: 7.1 omgeving van het kasteel van Stevoort

De gewenste ruimtelijke structuur voor dit gebied wordt grafisch weergegeven in onderstaande figuur. Kaart 1. Gewenste ruimtelijke structuur Vochtig Haspengouw – gebied A1: gebied van Gete en Herk tussen Geetbets, Herk-de-Stad, Hasselt, Alken en Nieuwerkerken




Kaart 2. Gewenste ruimtelijke structuur Vochtig Haspengouw – gebied A3: Gebied van Herk, Mombeek en Winterbeek Alken, Diepenbeek, Hoeselt en Wellen

3.2.3

Verantwoording voor opname van de gebieden in een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Het plangebied omvat de vallei van de Herk en de Mombeek van Alken/Wimmertingen tot HerkDe-Stad en de valleien van een aantal zijbeken (Kleine Roostbeek, Laakbeek, Nitsembeek, Wijerbeek, Terbermenbeek, Kroelbeek, Hoevenbeek, Herkkantbeek...). De vallei van de Herk en de Mombeek zijn ecologisch en landschappelijk zeer waardevolle gebieden die structuurbepalend zijn op Vlaams niveau. De waterhuishouding van de Herk wordt enerzijds beïnvloed door de geologie en de bodems maar anderzijds ook door het ingrijpen van de mens. Zo waren de Herk en zijn grote zijlopen (Mombeek, Winterbeek) zeer geschikt voor de bouw van watermolens. De dichtheid aan molens is het grootst in de middenloop van Herk en Mombeek. Om deze watermolens te laten werken, werd het natuurlijk riviersysteem aangepast: enkele honderden meters stroomopwaarts van de molen werd een nieuwe, rechtlijnige bedding gegraven met een geringer verval dan de oorspronkelijke meanderende rivier. Met het aldus bekomen niveauverschil realiseerde men de noodzakelijke waterval die het rad van de watermolen aandreef. Stroomafwaarts van de waterval werd het water dan terug naar de oorspronkelijke, kronkelende rivierbedding geleid. Op de nieuwe bedding waren soms indijkingen noodzakelijk om overstromingen stroomopwaarts van de molen te vermijden. Het oude natuurlijke tracé behield ondertussen zijn loop en zijn afwateringsfunctie in de vallei. De ecologische processen die aan de basis liggen van de natuurlijke structuur in rivier- en beekvalleien vormen het uitgangspunt voor het behoud en de ontwikkeling van natuur- en landschapswaarden. De samenhangende natuurcomplexen worden opgenomen in het Vlaams Ecologisch Netwerk. De bestemmingen in het ruimtelijk uitvoeringsplan ondersteunen zo de doelstellingen vanuit het integraal waterbeleid zoals ze uitgewerkt worden in de bekken- en deelbekkenbeheersplannen, alsook de realisatie van de ecologische doelstellingen voor de habitatrichtlijngebieden.




De hoger gelegen valleiflanken sluiten aan bij de omliggende aaneengesloten landbouwgebieden van Vochtig Haspengouw en worden gevrijwaard voor de beroepslandbouw. De lager gelegen delen van de vallei waar de beroepslandbouw het landgebruik domineert worden gedifferentieerd als (bouwvrij) agarisch gebied met overdruk natuurverwevingsgebied, zodat een stimulerend beleid in functie van een betere afstemming tussen landbouwgebruik en de ecologische en waterhuishoudkundige functies van de vallei mogelijk wordt en de continuïteit van de ecologische structuur van de rivier- en beekvalleien gegarandeerd kan worden. De karakteristieke landschapselementen en –componenten van het Haspengouwse landschap zoals de asymmetrische vallei dienen maximaal behouden en versterkt te worden om de diversiteit en de herkenbaarheid van het landschap te bewaren. Het ruimtelijk uitvoeringsplan bestaat uit drie deelplannen. Plan 1. Mombeek van Wimmertingen (N20) tot Alken (N80)

Deelplan 1 omvat de vallei van de Mombeek van Wimmertingen (N20) en de vallei van de Herk van Alken (Grootstraat) tot het samenvloeiingsgebied van Herk en Mombeek in Sint-LambrechtsHerk (N722). Het gebied wordt in het noorden begrensd door de bebouwing langs aan de Steenberg, Muntelbeekstraat en Herkerstraat, in het oosten door de Luikersteenweg (N20) en de Wimmertingenstraat, in het zuiden door de Grootstraat en Klinkstraat, in het westen door de Stationsstraat, Jardinstraat en Meerdegatstraat en in het noordwesten door de N722. In het valleigedeelte tussen de N80 en de spoorweg Hasselt-Landen vloeit de Mombeek samen met de Herk. Bestaande ruimtelijke structuur

De Mombeek en de Oude Mombeek stromen van oost naar west door het gebied. Over het ganse valleigedeelte vanaf de N722 tot de N20 vertonen zowel de Mombeek en de Oude Mombeek plaatselijk nog goede structuurkenmerken zoals meanders en holle oevers. Beide waterlopen stromen parallel door de vallei in een voor Haspengouw kenmerkend yazoo-patroon 2 . De Mombeekvallei, met goed ontwikkelde oeverwallen en komgronden, vertoont een typisch asymmetrisch profiel met een steile noordelijke helling en een zachte zuidelijke helling. Het ligt hoger in de vallei dan de Oude Mombeek die het water van de laagste gronden afvoert uit het gebied. De noordelijke valleihelling van de Mombeek bestaat uit natte zandleembodems met veel soortenrijke cultuurgraslanden met meidoornhagen, houtkanten of relicten van hoogstamboomgaarden. Veel graslanden worden actueel begraasd door paarden. Het meest waardevolle biotoop bestaat uit een zeer goed ontwikkeld glanshaverhooiland met Groot Streepzaad, Grote Bevernel, Blauwe Knoop en Knolsteenbreek. Uit de ecologische inventarisatie van de Mombeek en de Herk blijkt dat dit graslandtype zeer zeldzaam is geworden in dit stroombekken en dat het hooiland van Oftingen tot de best ontwikkelde soort behoort. De lagere valleigronden bestaan hoofdzakelijk uit alluviale kleigronden en veen. De waterlopen hadden tot de jaren ’60 een zeer rijke flora en fauna maar door de algemene daling van de waterkwaliteit en het regelmatig droogvallen van de Oude Mombeek zijn veel natuurwaarden verdwenen. Dit werd veroorzaakt door de vele rechttrekkingen, verdiepingen en verbredingen van de rivier waardoor de winteroverstromingen verdwenen, bijkomende vismigratieknelpunten ontstonden, variatie in sedimenten en stroomsnelheden achteruit gingen, het aantal holle oevers en stroomkuilen verminderden... De soortenrijke hooilanden zijn grotendeels verdwenen en de beemden op de natte valleigronden werden omgevormd naar akkers of intensieve cultuurgraslanden. Hierbij verdwenen ook vele kleine landschapselementen zoals poelen en houtkanten. De snellere afvoer van het oppervlaktewater vormt tevens een knelpunt Patroon waarbij reliëfverschillen op microschaal gevolgen hebben voor de structuur van het afwateringsnet: wanneer zijrivieren en zijbeken in een lager gedeelte van de alluviale vlakte van de hoofdloop terecht komen, kunnen ze onmogelijk in de hoofdloop uitmonden. Ze stromen dan meerdere kilometers parallel aan de hoofdrivier op nauwelijks op enkele tientallen meters afstand vooraleer het reliëfverschil is weggewerkt.

2




voor stroomafwaarts gelegen woonkernen in de Herkvallei zoals Stevoort. Sinds de ingebruikname van de RWZI Wimmertingen vertoont de waterkwaliteit een positieve evolutie en konden bepaalde soorten zich opnieuw vestigen. De Herkvallei stroomt vanuit het zuiden samen met de Mombeek. Onderweg wordt de Herk nog gekruist door de Simsebeek die zich meer stroomopwaarts bij de Mombeek voegt. Gewenste ruimtelijke structuur

Doelstelling van het ruimtelijk uitvoeringsplan in dit gebied is het herstel van het natuurlijke waterpeil in dit deel van de Mombeekvallei. De Mombeekvallei heeft door zijn abiotiek grote potenties voor de ontwikkeling van een zeer waardevol natuurgebied. Dit samenhangend natuurcomplex werd reeds opgenomen in de eerste fase van de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (2003) en via de voorgestelde bestemmingswijzigingen wordt deze structuur verder versterkt. Het ruimtelijk uitvoeringsplan creëert de randvoorwaarden voor het herstel van de natuurlijke rivierprocessen in het natuurlijk overstromingsgebied en de kalkrijke kwelzones. Door het waterbergend vermogen te herstellen zullen stroomafwaarts minder frequent overstromingen optreden. Volgende principes worden gehanteerd bij het opstellen van het afbakeningsplan: Ruimte voor waterberging en natuurontwikkeling in de riviersystemen van Herk en Mombeek y De vallei van de Mombeek en de Oude Mombeek van N20 (Luikersteenweg) in Wimmertingen tot N722 (Steenweg) in Sint-Lambrechts-Herk wordt bestemd als ‘natuurgebied met overdruk grote eenheid natuur’ (gebied 1, 3 en 4). Deze bestemming ondersteunt de doelstellingen vanuit het integraal waterbeleid zoals ze uitgewerkt worden in de bekken- en deelbekkenbeheersplannen. Het laat toe de waterbergingscapaciteit van het gebied te verhogen door bv. beken vrij te laten meanderen en delen van de vallei in te richten als overstromingsgebied. Op die manier kunnen overstromingen verder stroomafwaarts in Stevoort of Herk-de-Stad verminderd worden. Door het herstel van de kwelwaterinvloed en het natuurlijk overstromingsregime in de beekvallei kunnen de habitats en het voorkomen van andere aanwezige belangrijke biotopen o.a. voedselrijke ruigten, alluviale elzenbroekbossen, glanshavergraslanden en dotterbloemgraslanden zowel kwantitatief (in oppervlakte) als kwalitatief versterkt worden. Door de opname van een aaneengesloten zone langs de Mombeek wordt een robuust samenhangend geheel gecreëerd dat beter gebufferd is ten opzichte van de landbouwgronden op de hogere valleigronden. Op de noordelijke valleiflank van de Mombeek wordt het herstel van soortenrijke glanshaverhooilanden en kleine landschapselementen langs de rivier beoogd. Ter hoogte van de Muntelbeekstraat wordt een klein valleitje van een noordelijk zijbeekje (Muntelbeek) mee opgenomen in het natuurgebied (gebied 2); gelet op het huidige agrarische gebruik wordt het gebied gedifferentieerd met overdruk ‘grote eenheid natuur in ontwikkeling’, hetgeen het behoud van het bestaande landgebruik impliceert en de mogelijkheid om te evolueren naar een grondgebruik dat het herstel en de ontwikkeling van de gewenste ecotopen toelaat. De gerealiseerde delen van het op het gewestplan aangeduide openbaar nutsgebied met het waterzuiveringsstation langs de Mombeek in Wimmertingen worden uit het plangebied gesloten. Vrijwaren van aaneengesloten landbouwgebieden y Het aaneengesloten landbouwgebied ten noorden van de Meerdegat- en Klinkstraat (Venne Veld, Bampd Veld, Roever Weiden) (gebied 5) ligt op relatief zachte hellende zuidflank van de Mombeekvallei en wordt bestemd als agrarisch gebied. Met uitzondering van de reeds bebouwde zones (gebieden 6 tot 13) wordt de zuidelijke valleirand gedifferentieerd als ‘bouwvrij agrarisch gebied’ met het oog op het behoud van het bestaande bouwvrij karakter. Het gebied bestaat vooral uit graslanden, maïs, akkers en fruitteelt en ligt buiten Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”



de overstromingsinvloed van de Mombeek. Het kerkhof van Wimmertingen wordt uit het plangebied gesloten, alsook het als landelijk woongebied bestemd woonlint langs de Oftingenstraat. y Het aaneengesloten landbouwgebied ten zuiden van de Steenberg- en Muntelbeekstraat (gebieden 14, 15 en 16) ligt op steile noordflank van de Mombeekvallei met natte zandleembodems, soortenrijke cultuurgraslanden met meidoornhagen, houtkanten of relicten van hoogstamboomgaarden. Met uitzondering van de reeds bebouwde zones (gebieden 17 tot 22) wordt het gebied gedifferentieerd als ‘bouwvrij agrarisch gebied’ om het open en landschappelijk waardevol karakter van het gebied en zichten op de vallei te vrijwaren. Het als landelijk woongebied bestemd woonlint langs de Bekstraat wordt uit het plangebied gesloten. Rivier- en beekvalleien versterken als verwevingsgebieden voor landbouw, natuur, bos en waterberging. Een aantal landbouwgebieden in de vallei van de Herk en Oude Herk tussen Alken en Sint-Lambrechts-Herk worden gedifferentieerd als agrarisch gebied met overdruk natuurverweving om de continuïteit van de natuurlijke structuur in de beekvallei te vrijwaren en het realiseren van overgangs- en bufferzones naar aanliggende (lager gelegen) gebieden mogelijk te maken. Gelet op hun ligging binnen het valleigebied is bijkomende bebouwing uitgesloten. De waterbeheersfunctie is nevengeschikt binnen deze gebieden. y Het landbouwgebied in de vallei van de Herk, Kleine Herk, Simsebeek en Hondsgracht tussen de Grootstraat in Alken en de autoweg Hasselt-Sint-Truiden (N80) (De Streek, De Meers) (gebied 23) en landbouwgebied in de vallei van de Kleine Herk ten oosten van de Meerdegatstraat tot de vallei van de Mombeek (gebied 24) worden bestemd als ‘agrarisch gebied met overdruk natuurverweving’, met uitzondering van de zone De Heuvel (gebied 26) die bestemd wordt als bouwvrij agrarisch gebied gezien het in hoofdzaak om hoger gelegen fruitteeltplantages gaat en de zone in de hoek Meerdegatstraat/Hakkeveldstraat (gebied 25) die wordt bestemd als ‘agrarisch gebied’ zonder overdruk o.w.v. de aanwezigheid van agrarische bebouwing in en grenzend aan het gebied. Het valleigebied is op het gewestplan deels bestemd als industriegebied, natuurgebied en landschappelijk waardevol agrarisch gebied. Het deel ten westen van de Herk is opgenomen als (uitbreiding van het) regionaal bedrijventerrein in het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan voor de Brouwerij Alken. Deze herschikking van het bedrijventerrein moet een ontwikkeling toelaten afgestemd op de waterbeheerfunctie van de Herk. Het op het gewestplan voorziene industriegebied en het natuurgebied ten oosten van de Herk wordt herbestemd als ‘agrarisch gebied met overdruk natuurverweving’ en laat toe het huidige gebruik van de vallei als graslandgebied te bestendigen. De bestemmingen van het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan in deze zone worden beschouwd als een verfijning van de bestemming in het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. y Het landbouwgebied op de zuidflank van de Herkvallei, tussen de autoweg Hasselt-SintTruiden (N80) en spoorlijn 21 Hasselt-Landen (gebied 27) en tussen spoorweg en N722 (gebied 28) en het landbouwgebied op de noordflank van de Mombeekvallei tussen N80 en de spoorweg (gebied 29) worden bestemd als ‘agrarisch gebied met overdruk natuurverweving’. De bebouwde randen worden opgenomen als ‘agrarisch gebied’ zonder overdruk (gebied 30 en 31). De gerealiseerde delen van het op het gewestplan aangeduide openbaar nutsgebied met het waterzuiveringsstation langs de Herk worden uit het plangebied gesloten. Plan 2. Vallei van de Herk van Alken tot Stevoort

Plangebied 2 omvat de vallei van de Herk van de Steenweg N722 langs het centrum van SintLambrechts-Herk tot aan Stevoort centrum. Het gebied wordt begrensd door de Pastorijstraat, Hogebergstraat, Grote Roost in het oosten, de Hasseltse Dreef en Stevoortsekiezel (N739) in het noorden, het Sint-Maarten-plein, Alkenstraat, Broekstraat, Bekkenbergstraat in het westen en de Molenstraat en de Steenweg N722 in het zuiden.




Bestaande ruimtelijke structuur

De Oude Herk, die stroomafwaarts ter hoogte van Sint-Lambrechts-Herk overgaat in de Kleine Herk, en de Herk stromen parallel van oost naar west, en hebben in deze zone een goed ontwikkelde meanderende structuur. Het grootste deel van de vallei behoort zowel tot de van nature overstroombare als recent overstroombare gebieden. In de zone tussen Sint-LambrechtsHerk en Terkoest liggen de momenteel waardevolste graslanden (glanshaverhooilanden) het verst stroomopwaarts en komen niet zo frequent onder water. De natuurwaarden in dit deel van de Herkvallei bestaan voornamelijk uit kleinschalige valleilandschappen van graslanden met houtkanten, knotwilgen en wilgen en verspreid liggende populierenbosjes. Het kent een natuurlijk reliëf met komgronden en oeverwallen en de vallei gaat geleidelijk over naar hogere gronden met een intensiever landbouwgebruik van akkers en laagstam. Op de natste plaatsen komen een aantal waardevolle natuurlijke loofbosjes (alluviaal essenolmenbos), natte ruigten en wilgenstruwelen voor. Het gebied is van belang voor weidevogels en voor soorten van kleinschalige landschappen met overgangen tussen bosjes en graslanden. In het broedseizoen vormt de vallei een belangrijk broeden foerageergebied. Een belangrijk deel van de vallei werd bebost waarbij de private bossen hoofdzakelijk bestaan uit populierenaanplantingen. Binnen dit deel van de Herkvallei is landbouw minder aanwezig. Het landgebruik bestaat hoofdzakelijk uit grasland, uitgezonderd enkele percelen op de hoger gelegen valleiflank onder maïs, gerst of fruit. Dit zijn agrarisch gezien de meest waardevolle percelen. De beperkt aanwezige agrarische bebouwing ligt verspreid en buiten de natste gedeelten van de vallei. Belangrijke elementen van het bouwkundig erfgoed in dit gebied zijn: -

Zwartewinning Hoeve en de Nieuwe Molen (Molenstraat)

-

Kasteel van Wideux

-

Dorpsmolen in Stevoort

Gewenste ruimtelijke structuur

Doelstelling van deelplan 2 van het ruimtelijk uitvoeringsplan is het integreren van de lopende projecten inzake waterberging (realisatie gecontroleerd overstromingsgebied stroomopwaarts Stevoort) in combinatie met natuurontwikkeling in de vallei van de Herk en het landbouwgebruik op de hoger gelegen valleiflanken. Volgende principes worden gehanteerd bij het opstellen van het afbakeningsplan: Ruimte voor waterberging en natuurontwikkeling in het riviersysteem van de Herk y De valleigebieden van de Herk en de Oude Herk (gebied 32) worden opgenomen als ‘natuurgebied met overdruk grote eenheid natuur’. Stroomopwaarts Stevoort wordt de inrichting van een gecontroleerd overstromingsgebied voorzien om de wateroverlast in de woonkern sterk te beperken. In de zone die het vaakst zal overstromen zijn vooral soortenarme cultuurgraslanden gelegen. Binnen dit waterbergingsproject wordt gestreefd naar een meer natuurlijke waterberging waarbij de nieuwe functie van gecontroleerd overstromingsgebied gecombineerd kan worden met natuurontwikkeling van natuurwaarden gebonden aan natte tot vochtige graslanden, ruigten en valleibosjes. Het open graslandkarakter van de vallei wordt gevrijwaard als broedgebied voor o.a. graspieper, kievit, veldleeuwerik en steltlopers. Twee zones binnen het gebied dat als natuurgebied bestemd wordt, worden gelet op het huidige agrarische gebruik gedifferentieerd met overdruk ‘grote eenheid natuur in ontwikkeling’, hetgeen het behoud van het bestaande landgebruik impliceert en de mogelijkheid om te evolueren naar een grondgebruik dat het herstel en de ontwikkeling van de gewenste ecotopen toelaat en om de kenmerkende ruimtelijke relaties tussen de waterlopen en de omgevende vallei worden te behouden of te versterken. Het gaat om het gebied ‘In de Billingen’ (gebied 33) en het zuidoostelijk deel van het Kanenveld/Kleine Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”



Roostbeek (gebied 34). Beide zones maken integraal deel uit van de overstromingsgevoelige gebieden van de Herkvallei en worden om die reden opgenomen in de natuurlijke structuur. Behoud van aaneengesloten landbouwgebieden y Het landbouwgebied ‘Grote Roost/Keiberg/In de Oosterbeek’ op de sterk hellende en onbebouwde noordflank van de Herkvallei, ten zuiden van de Grote Rooststraat en Oosterbeekstraat (gebied 35) wordt bestemd als ‘bouwvrij agrarisch gebied’, met uitzondering van de reeds bebouwde delen die bestemd worden als ‘agrarisch gebied’ (gebieden 36 tot 40). Op die manier blijft het landschappelijk waardevolle en onbebouwde karakter van het gebied bewaard. Specifiek rond de landbouwbedrijfszetel langs de Wideuxdreef (gebied 37) wordt rond de bestaande bedrijfsgebouwen een uitbreidingsperimeter gelaten. y Het hoger gelegen vlakkere deel van de valleirand ‘Het reit veld/Leemkuil’, ten noordoosten van de Oosterbeekstraat (gebied 41) bevat een aantal landbouwbedrijfszetels en woningen – al dan niet in voormalige hoeves - en wordt bestemd als ‘agrarisch gebied’. In dit gebied kunnen landbouwbedrijven zich inplanten en uitbreiden. Het als landelijk woongebied bestemd woonlint langs de Oosterbeekstraat wordt uit het plangebied gesloten. y Op de relatief vlakke zuidflank van de Herkvallei wordt ten noorden van de Broekstraat en Blekkenbergstraat twee iets hoger gelegen randzones opgenomen als ‘bouwvrij agrarisch gebied’, zijnde: - langs de Blekkenbergstraat (gebied 43). Specifiek rond de landbouwbedrijfszetel langs de Blekkenbergstraat (gebied 42) wordt rond de bestaande bedrijfsgebouwen een uitbreidingsperimeter gelaten. Gelet op de ligging binnen de overstromingsgevoelige gebieden van de Herkvallei, zullen eventuele uitbreidingen in ieder geval geëvalueerd moeten worden t.o.v. de waterproblematiek via een watertoets in de zin van het decreet integraal waterbeleid. Het landbouwgebied onmiddellijk aansluitend op de Herk ten oosten van dit bedrijf wordt gedifferentieerd als ‘agrarisch gebied met overdruk natuurverweving’ (gebied 44) met het oog op het behoud en het herstel van de kenmerkende ruimtelijke relaties tussen de waterloop en de omgevende vallei. - langs de Broekstraat (gebied 45), met uitzondering van de bebouwde delen (gebied 46) die als ‘agrarisch gebied’ bestemd worden. Behoud van erfgoedwaarden en kasteelparken y Een aantal sites met waardevol bouwkundig erfgoed aansluitend bij de Herkvallei worden opgenomen als ‘gemengd openruimtegebied met cultuurhistorische waarde’ met het oog op het behoud van de aanwezige landschaps- en (bouwkundige) erfgoedwaarden. In de stedenbouwkundige voorschriften worden specifiek ontwikkelingsmogelijkheden opgenomen gericht op het bestendigen van het bestaand patrimonium en een zinvol hergebruik op maat van het gebied. Deze gebieden krijgen gezien hun ligging binnen de natuurlijke structuur van de Herkvallei een overdruk ‘natuurverwevingsgebied’. - Zwartewinning Hoeve en omgeving (gebied 47) - Nieuwe Molen en omgeving (gebied 48) - Kasteel van Wideux en omgeving (gebied 49) - Omgeving Dorpsmolen Stevoort (gebied 50) Rivier- en beekvalleien versterken als verwevingsgebieden voor landbouw, natuur, bos en waterberging y Het gebied ‘Hof Bemden’ (gebied 51) is het deel van de Herkvallei aansluitend bij de kern van Stevoort, dat stroomafwaarts van de geplande dwarsdijk van het hoger gelegen gecontroleerd overstromingsgebied ligt. Het gebied heeft thans op het gewestplan de bestemming woonuitbreidingsgebied en natuurgebied. Het wordt bestemd als ‘gemengd Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”



openruimtegebied met overdruk natuurverweving’, hetgeen het behoud van het huidige open karakter (vnl. hobbylandbouwgebruik) toelaat. Bijkomende bebouwing wordt uitgesloten gelet op de ligging binnen het overstromingsgevoelig gebied van de Herkvallei. Plan 3. Vallei van de Herk van Stevoort tot Herk-de-Stad

Plangebied 3 omvat de vallei van de Herk van Stevoort (N739) tot Herk-de-Stad (N2). Het gebied wordt begrensd door de Stevoortsekiezel (N739), Herkkantstraat, Nieuwmolenstraat en Gasterbosstraat in het oosten, de Steenweg Herk-de-Stad-Hasselt (N2) in het noorden, de Doelstraat, Stevoortweg, Grote Kruisstraat, Kragenstraat, Vogelzangstraat in het westen en de Wijerstraat en Kolmenstraat in het zuiden. Bestaande ruimtelijke structuur

De vallei van de Herk tussen Stevoort en Herk-de-Stad bestaat uit een brede vallei met een hoge dichtheid van waterlopen, een afwisseling van graslanden, bossen, akkers en laagstamfruitteelt en een hoge dichtheid van kleine landschapselementen. De Herk en de Oude Herk vertonen een zeer waardevolle, goed ontwikkelde waterloopstructuur met natuurlijke oeverpatronen en vormen belangrijke lijnvormige natuurelementen doorheen de vallei. De Oude Herk heeft lokaal goed ontwikkelde waterplantenvegataties. Het voorkomen van broedvogels duidt op een hoge structuurkwaliteit van de waterlopen. De omgeving van het Monnikshof bestaat uit een waardevol kleinschalig landschap met jonge loofbosaanplanten, graslanden, houtkanten en poelen. De belangrijkste natuurwaarden bestaan uit zeer waardevolle mesofiele hooilanden en dottergraslanden, die zeer zeldzaam geworden zijn in de Herkvallei, naast een hoge dichtheid van waardevolle cultuurgraslanden. De overige delen van de vallei kennen een intensiever landbouwgebruik. De natuurwaarden bestaan hier vooral uit soortenrijke cultuurgraslanden met KLE’s van houtkanten, bomenrijen en poelen, die afwisselen met intensieve akkers, laagstamplantages en graslanden. Vanuit het zuiden sluiten de valleien van twee zijbeken aan op de Herk. Het gebied Klein Monnikshof is een kleinschalig weidegebied rond hoeve ‘Klein Monnikshof’ en omvat de vallei van de Grootveldbeek. Het landschap bestaat uit soortenrijke vochtige graslanden met een authentiek netwerk van meidoornhagen en hoogstamboomgaarden en vormt een ecologisch waardevol agrarisch cultuurlandschap. Het gebied Vogelzang langs de Ter Bermenbeek bestaat eveneens uit soortenrijke graslanden met meidoornhagen en bevat een zeer waardevol kalkrijk doornstruweel. Een verbetering van de waterkwaliteit in de Herk is noodzakelijk voor het ecologisch herstel van de waterloop en valleigebonden biotopen die afhangen van overstromingen met kalkrijk water. Het landbouwgebruik (intensieve akkers, laagstamplantages en graslanden tot aan de oevers van de waterlopen) veroorzaken op een aantal plaatsen ecologische degradatie van de oeverzone en heeft een negatieve impact op de waterkwaliteit door inspoelen van sedimenten, nutriënten en pesticiden. Dit leidt ook stroomafwaarts tot problemen in het habitatrichtlijngebied van het Schulensbroek waar een goede waterkwaliteit van de Herk noodzakelijk is voor de instandhouding van waardevolle habitats van overstromingsgraslanden en van de leefgebieden voor de habitatrichtlijnsoorten Kruipend Moerasscherm en Grote Modderkruiper. Naar waterhuishouding zijn er recente overstromingen in het recreatiegebied ‘De Doelen’ en stroomafwaarts in het industriegebied van Herk-de-Stad. Belangrijke elementen van het bouwkundig erfgoed in dit gebied zijn: -

Elstermolen (ook Elsartmolen of Elshoutmolen genoemd)

-

Monnikshof

-

Nieuwe Molen (ook Vinckemolen genoemd)

-

Herkkantwinning (ook Armerwinning genoemd)

-

Kasteel en hoeve Gasthuisbos




Gewenste ruimtelijke structuur

De doelstelling van dit deelplan is het behoud en herstel van de zeer waardevolle waterlooptrajecten van de Herk en de Oude Herk als groene linten doorheen een gevarieerd valleilandschap met grondgebonden valleilandbouw. Daarnaast streeft men naar de versterking van een aantal waardevolle natuurkernen in de vallei, waaronder de natuurkernen rond de Herk, de Doelen, de omgeving van het Gasterbos en het Monnikshof. Een integraal waterbeheer is noodzakelijk om de verschillende functies van waterberging, landbouw en natuur duurzaam te laten samen gaan. Volgende principes worden gehanteerd bij het opstellen van het afbakeningsplan: Ruimte voor waterberging en natuurontwikkeling in het riviersystemen van de Herk y De vallei tussen Herk en de Oude Herk van Monnikshof tot Herk-de-Stad wordt opgenomen in het Vlaams Ecologisch Netwerk. Het gebied strekt zich uit over de biologisch waardevolle tot zeer waardevolle natuurkernen rond de Herk, het gebied de Doelen, Gasterbos, Kluisbos en Monnikshof. Op die manier worden de bestaande natuurkernen versterkt tot ruimtelijk samenhangende eenheden die via een robuuste verbinding langs de Herk en de Oude Herk met elkaar zijn verbonden en kansen ontstaan voor herstel van een natuurlijk waterpeil. Deze bestemming ondersteunt ook de doelstellingen vanuit het integraal waterbeleid zoals ze uitgewerkt worden in de bekken- en deelbekkenbeheersplannen. Het laat toe de waterbergingscapaciteit van het gebied te verhogen door bv. beken vrij te laten meanderen en delen van de vallei in te richten als overstromingsgebied. Zo wordt ruimte gegeven aan de beek voor natuurlijke erosie- en sedimentatieprocessen. - De gebieden ‘Monnikshof’ (gebied 52), het Kluisbos en de vallei van de Winterbeek (gebied 53) en de Herkvallei ter hoogte van het Gasterbos (gebied 54) worden bestemd als ‘natuurgebied met overdruk grote eenheid natuur’. - Het tussenliggende gebied (gebied 55) dat de vallei van de Oude Herk en de Herk omvat van aan de Nieuwe Molen tot het Gasterbos is actueel in landbouwgebruik en wordt om die reden gedifferentieerd als ‘natuurgebied met overdruk grote eenheid natuur in ontwikkeling’, hetgeen het behoud van het bestaande landgebruik impliceert en de mogelijkheid om te evolueren naar een grondgebruik dat het herstel en de ontwikkeling van de gewenste ecotopen toelaat en om de kenmerkende ruimtelijke relaties tussen de waterlopen en de omgevende vallei worden te behouden of te versterken. Verspreide bosfragmenten behouden en versterken als structuurbepalende natuur- en/of landschapselementen y Het bos langs de Steenweg (N2) en ten noorden van het kasteel Gasthuisbos wordt behouden als natuurgebied en bestemd als ‘natuurgebied met overdruk grote eenheid natuur’ (gebied 56). Vrijwaren van aaneengesloten landbouwgebieden. y De landbouwgebieden ten zuiden van de Herkvallei langs de Stevoortweg (N754) worden bestemd als ‘agrarisch gebied’ (gebieden 57, 58, 59 en 60). Ze liggen buiten de overstromingsgevoelige gebieden en zijn nagenoeg volledig in gebruik door de beroepslandbouw. Het landgebruik varieert van graslanden, maïs, laagstamfruitteelt en akkerbouw. Binnen deze gebieden kunnen bestaande landbouwbedrijfszetels zich vestigen en bestaande bedrijven uitbreiden. Het landbouwgebied tussen de Stevoortweg, de Grote Kruisstraat en het Kluisbos (gebied 61) wordt gedifferentieerd als ‘bouwvrij agrarisch gebied’, omwille van de ligging onmiddellijk aansluitend bij de valleien, met uitzondering van de bestaande bebouwing (gebied 62). De als landelijk woongebied bestemde woonlinten en KMO-zone langs de Stevoortweg worden uit het plangebied gesloten. y De landbouwgebieden ten noorden van de Herkvallei en ten zuiden van de Herkkantstraat worden bestemd als ‘agrarisch gebied’ (gebied 63). Het landgebruik bestaat voornamelijk uit Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”



graslanden met verspreid maïspercelen, akkers en laagstamfruitteelt. Binnen dit gebieden kunnen bestaande landbouwbedrijfszetels zich vestigen en bestaande bedrijven uitbreiden. Het landbouwgebied tussen de Steenweg (N2) en het kasteelpark Gasterbos (gebied 64) wordt gedifferentieerd als ‘bouwvrij agrarisch gebied’, zodat het aaneengesloten, open en onbebouwde karakter van het landbouwgebied langs de N2 en aansluitend bij het parkgebied bewaard blijft. y De lager gelegen zuidflank van de vallei van de Herk van aan de Nieuwe Molen tot het Kluisbos (gebied 69) wordt opgenomen als ‘bouwvrij agrarisch gebied’. De landbouwbedrijfszetels langs de Stevoortweg aan de rand van deze zone worden niet opgenomen in de bouwvrije zone. Rivier- en beekvalleien versterken als verwevingsgebieden voor landbouw, natuur, bos en waterberging. y Aaneengesloten (lager gelegen) delen van de vallei van de Herk en de Oude Herk tussen Sint-Lambrechts-Herk en Herk-de-Stad waar het landbouwgebruik domineert worden gedifferentieerd als ‘agrarisch gebied met overdruk natuurverweving’. Het landbouwgebruik in dit gebied bestaat in hoofdzaak uit permanente graslanden. Gelet op hun ligging binnen de overstromingsgevoelige gebieden van de vallei van de Herk is bijkomende bebouwing in deze gebieden uitgesloten. In het gebied zijn de landbouw-, natuur- en waterbergingsfunctie nevengeschikt. Door de aanduiding als natuurverwevingsgebied wordt een stimulerend beleid mogelijk in functie van een betere afstemming tussen landbouwgebruik en de ecologische en waterhuishoudkundige functies van de vallei en kan de continuïteit van de ecologische structuur van de rivier- en beekvalleien gegarandeerd worden. Het behoud en uitbreiding van de kleine landschapselementen zoals bomenrijen, houtkanten, poelen, het behoud en het herstel van historisch permanente graslanden, het behoud van de waterbergingsfunctie en de ontwikkeling van ecologisch interessante weilanden langs de waterloop- als overgang tussen intensief landbouwgebied en de waterloop- zijn de voornaamste doelstellingen. Het gaat om: - Vallei van de Herk (m.i.v. de vallei van de Ter Bermenbeek) tussen Stevoort en de Nieuwe Watermolen (gebieden 65 en 66), met uitzondering van de sites met bestaande landbouwbedrijfszetels langs de Herkkantstraat (gebieden 67 en 68) die bestemd worden als ‘agrarisch gebied’. - De vallei van de Grootveldbeek t.h.v. het Monnikshof (gebied 70). - De lager gelegen noordflank van de vallei van de Herk van aan de Nieuwe Molen tot aan de Herkkantwinning (gebied 71). De landbouwbedrijfszetels aan de rand van deze zone worden niet opgenomen in het natuurverwevingsgebied. y Het gebied ‘De Doelen’ is thans bestemd als recreatiegebied op het gewestplan. Deze functie is slechts beperkt en zeer ongeordend aanwezig onder de vorm van een aantal recreatieve visvijvers. De bestaande vijvers hebben een lage ecologische waarde. Gelet op de ligging van het gebied binnen een risicozone voor overstroming moet bijkomende bebouwing of harde recreatieve infrastructuur uitgesloten worden. Het visvijvergebied wordt om die reden herbestemd als ‘gemengd openruimtegebied met overdruk natuurverweving’ (gebied 74), waardoor het recreatief medegebruik mogelijk blijft. Op die manier wordt gestreefd naar passende verweving van de laagdynamische recreatieve functie en de ecologische en waterbergingsfunctie. De delen van het recreatiegebied ten noorden en ten zuiden van de visvijvers die in gebruik zijn door de beroepslandbouw worden herbestemd als agrarisch gebied met overdruk natuurverweving (gebieden 72 en 73). Behoud van erfgoedwaarden en kasteelparken y Een aantal sites met waardevol bouwkundig erfgoed aansluitend bij de Herkvallei worden opgenomen als “gemengd openruimtegebied met cultuurhistorische waarde” met het oog op het behoud van de aanwezige landschaps- en (bouwkundige) erfgoedwaarden. In de stedenbouwkundige voorschriften worden specifiek ontwikkelingsmogelijkheden opgenomen gericht op het bestendigen van het bestaande patrimonium en een zinvol Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan 2.12_00279_00001 Natuur- en landbouwgebieden “Vallei van de Herk en Mombeek van Alken tot Herk-de-Stad”



hergebruik op maat van het gebied. Een aantal van deze sites zijn thans reeds beschermd als monument en/of dorpsgezicht. Deze gebieden krijgen gezien hun ligging binnen de natuurlijke structuur van de Herkvallei een overdruk ‘natuurverwevingsgebied’, met uitzondering van het gedeelte van het Gasthuisbos dat reeds deel uitmaakt van het Vlaams Ecologisch Netwerk en waarvoor de overdruk ‘grote eenheid natuur’ hernomen wordt. - Elstermolen (gebied 75) - Monnikshof (gebied 76) - Nieuwe Molen (gebied 77) - Herkkantwinning (gebied 78) - Kasteel en hoeve Gasthuisbos met omliggend parkbos (gebied 79)

3.3 3.3.1

Bestaande feitelijke en juridische toestand Bestaande feitelijke toestand De bestaande feitelijke toestand wordt grafisch weergegeven op de kaarten in bijlage bij deze toelichtingsnota.

3.3.2

Bestaande juridische toestand De relevante elementen van de bestaande juridische toestand worden tekstueel aangegeven in de onderstaande tabel. Tabel 1.

Bestaande juridische toestand

Plan

Naam

Gewestplan(nen) of gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen

Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB 03.04.1979)

Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen

PRUP Regionale Bedrijventerreinen Brouwerij Alken en uitbreiding Kolmen (MB 21.09.2007)

Gemeentelijke plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen

BPA Industriezone Kolmen (MB 26.02.1987) (gemeente Alken)

Gewestplanwijziging (BVR 30.09.1997 en 06.10.2000)

BPA Centrum II (MB 24.05.1982) (gemeente Alken) BPA Martens-Robben Stevoort (stad Hasselt) (MB 24.08.2007)

Beschermde monumenten

Kasteeldomein Gasterbos met park, moestuin, paviljoen en omliggende boomgaard en akkers (MB 06.10.2003) Molenstraat 58: Nieuwe Molen (watermolen) (MB 15.12.1982) Molenstraat 16 en 16+: hoeve en erf (MB 09.06.2004) Meerdegatstraat 49: hoeve, erf en bakhuis (MB 29.12.2004)

Beschermde dorpsgezichten

Watermolen, het molenhuis met aanbouw en hun omgeving (MB 13.03.1979) Watermolen “Nieuwe molen” met onmiddellijke omgeving (MB 12.01.1987) Molenstraat 58: Nieuwe Molen (watermolen) (MB 15.12.1982) Molenstraat 16 : omgeving hoeve (MB 09.06.2004) Meerdegatstraat 49: hoeve, erf en bakhuis (MB 29.12.2004)

Vogelrichtlijngebieden (SBZ-V)

De Demervallei (BVR 17.10.1998)

Habitatrichtlijngebieden (SBZ-H)

BE 2200038 “Bossen en kalkgraslanden van Haspengouw” (MB 24/05/2002)

Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)

Grote Eenheid Natuur “De Mombeek” (BVR 18.07.2003)

Erkende natuurreservaten

Erkend natuurreservaat “Mombeekvallei” (E-108) (MB 19.04.2006 uitbreiding )

Onbevaarbare waterlopen

Mombeek (Cat. I)

Grote Eenheid Natuur “De Herk” (BVR 18.07.2003)




Plan

Naam Herk ( Cat. I) Kleine Herk – Oude Herk (Cat. I – n-geklasseerd) Wijerbeek (Cat. II) Oude Mombeek (Cat. II) Waanbeek (Cat. II) Simsebeek (Cat. II) Kozenbeek (Cat. II) Kaalbeek (Cat. II – n-geklasseerd) Rijsbeek ( Cat. II - n-geklasseerd) Hoevenbeek (Cat. III) Herrebos en Sigersveldbeek (Cat III) Nitsembeek (Cat. III) Terbermenbeek (Cat. III) Bleukveldbeek (Cat. III) Groot-Veldbeek (Cat. III) Kleine Roostbeek (Cat. III – n-geklasseerd) Herkkantbeek (n-geklasseerd) Laakbeek (n-geklasseerd) Kroelbeek

Gewestwegen

N80, N754, N772, N739

Spoorwegen

Lijn Hasselt - Landen

Het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan vervangt het gewestplan. De afbakening van de gebieden van het VEN ‘eerste fase’ (aangeduid bij besluit van de Vlaamse Regering van 18 juli 2003) binnen het plangebied wordt gewijzigd en vervangen door de aanduiding in het ruimtelijk uitvoeringsplan. Delen van het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Regionaal bedrijventerrein Brouwerij Alken en uitbreiding Kolmen’ die overlappen met de gebieden van dit ruimtelijk uitvoeringsplan worden niet opgeheven; ze worden beschouwd als verenigbaar met en een verfijning van de bestemmingen van dit ruimtelijk uitvoeringsplan. De overlappende delen van het BPA Industriezone Kolmen (gemeente Alken) worden opgeheven. Bestaande rechtsgeldige niet-vervallen (delen van) verkavelingsvergunningen die binnen de gebieden van dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan liggen, behouden hun rechtskracht, onverminderd de bepalingen van dit ruimtelijk uitvoeringsplan. Er worden geen verkavelingsvergunningen opgeheven met dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. De bestaande voet- en buurtwegen behouden hun rechtskracht. Er worden met dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplannen geen voet- of buurtwegen opgeheven of gewijzigd. In of grenzend aan het gebied zijn verder géén beschermde landschappen en beschermingszones voor grondwaterwinning gelegen die relevant zijn voor dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. Wel grenzen de gewestwegen N2 en de N20 aan het plangebied. De bestaande juridische toestand wordt grafisch weergegeven op kaart 2 in bijlage bij deze toelichtingsnota.

3.4

Passende beoordeling ten aanzien van als speciale beschermingszones te beschouwen gebieden Artikel 36 ter van het decreet Natuurbehoud bepaalt dat ieder plan dat - afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere bestaande of voorgestelde activiteiten, plannen of programma’s een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een als speciale beschermingszone te beschouwen gebied kan veroorzaken, dient onderworpen te worden aan een passende beoordeling. Het gaat om gebieden die door de Vlaamse Regering zijn voorgesteld of aangewezen zijn als Speciale Beschermingszone in toepassing van de Vogelrichtlijn (Richtlijn 79/409/EEG van 02.05.1979) en de Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG van 21.05.1992). De vallei van de Mombeek ter hoogte van Alken is te beschouwen als een speciale beschermingszones in de zin van de Habitatrichtlijn (SBZ-H). Het gaat om Habitatrichtlijngebied BE2200038 ‘Bossen en kalkgraslanden van Haspengouw’.




Het ruimtelijk uitvoeringsplan is voor deze gebieden gericht op het behoud van de onbebouwde open ruimte voor landbouw, natuur en bos, zodat gesteld kan worden dat het om een plan gaat dat direct verband houdt of nodig is voor het beheer van Natura 2000-gebieden en niet om een plan dat een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een als speciale beschermingszone te beschouwen gebied kan veroorzaken. De in het ruimtelijk uitvoeringsplan opgenomen bestemmingen en de bijhorende stedenbouwkundige voorschriften garanderen het behoud en de mogelijkheden voor het herstel en de ontwikkeling van de aanwezige natuurwaarden. Bijgevolg is géén passende beoordeling in de zin van artikel 36ter van het natuurdecreet nodig is.

3.5

Watertoets Artikel 8 § 1 van het decreet betreffende het integraal waterbeleid van 18 juli 2003 stelt dat de watertoets moet toegepast worden op alle overheidsbeslissingen inzake vergunningen, plannen of programma’s. Voorliggend gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan is gericht op behoud van de onbebouwde open ruimte voor landbouw, natuur en bos. De overstromingsgevoelige valleien van Herk en Mombeek zijn gedifferentieerd als natuurgebied, bosgebied, bouwvrij agrarisch gebied of agrarisch gebied met overdruk natuurverweving. Deze keuze van de bestemmingen is maximaal afgestemd op het fysisch systeem en het daartoe behorende watersysteem en de aanwezige ecologische kwaliteiten en potenties. Gelet op de specifieke stedenbouwkundige voorschriften die m.b.t. de waterbergingsfunctie van het gebied opgenomen zijn en die het behoud van het waterbergend vermogen garanderen, kan gesteld worden dat het plan in overeenstemming is met de doelstellingen vanuit het integraal waterbeleid. Om die reden kan geconcludeerd worden dat het plan geen betekenisvolle negatieve impact zal hebben op het watersysteem. Blijft uiteraard dat aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen onderworpen blijven aan de bepalingen van de watertoets en indien nodig op dat niveau bijkomende remediërende of compenserende maatregelen opgelegd kunnen worden.

3.6

Veiligheids- en milieueffectenrapportage De dienst Veiligheidsrapportering van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie heeft op de plenaire vergadering over het voorontwerp van gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan dd. 16 november 2007 aangegeven dat er geen veiligheidsrapport nodig is in de zin van het milieubeleidsdecreet. De dienst MER van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie heeft op de plenaire vergadering noch daarvoor gesteld dat een plan-mer vereist is voor dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. Het voorgenomen plan is in essentie gericht op behoud van de in hoofdzaak onbebouwde open ruimte voor landbouw, natuur en bos en heeft bijgevolg geen aanzienlijke milieu- of veiligheidseffecten op Vlaams grondgebied zoals bedoeld door het milieudecreet zoals het van toepassing was op het ogenblik van de plenaire vergadering op 16 november 2007.




3.7

Ruimtebalans De invloed van de bestemmingswijzigingen in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan op de ruimteboekhouding uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is weergegeven in volgende ruimtebalans. Tabel 2.

Ruimtebalans

Bestemmingscategorie

Voor

Na

Verschil

Wonen

27 ha

0 ha

-27 ha

Recreatie

12 ha

0 ha

-12 ha

Reservaat en natuur

183 ha

428 ha

+245 ha

Overig groen

10 ha

82 ha

+72 ha

Landbouw

998 ha

727 ha

-271 ha

Industrie

1 ha

0 ha

-1 ha

Overige

6 ha

0 ha

-6 ha

155 ha

393 ha

+238 ha

3 ha

63 ha

+60 ha

456 ha

+298 ha

GEN in overdruk GENO in overdruk Totaal GEN/GENO in overdruk

3

158 ha

3

Natuurverweving in overdruk boven landbouw

0 ha

173 ha

+173 ha

Natuurverweving in overdruk boven overig groen

0 ha

54 ha

+54 ha

Totaal natuurverweving in overdruk

0 ha

227 ha

+227 ha

Via afbakening procedure natuurdecreet “VEN eerste fase”, BVR 18 juli 2003.




3.8

Vertaling naar verordenende stedenbouwkundig voorschriften en op te heffen voorschriften Verordenende stedenbouwkundige voorschriften

Toelichting bij de verordenende stedenbouwkundige voorschriften

Op te heffen voorschriften Overlappende delen van het gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB 03.04.1979, gewijzigd bij BVR 30.09.1997 en 06.10.2000) Overlappende delen van het BPA Kolmen (MB 26.02.1987)

Dit gebied behoort tot de bestemmingscategorie ‘landbouw’. Artikel 1. Agrarisch gebied Artikel 1.1

Bepalingen m.b.t. de landbouwactiviteiten

Het gebied is bestemd voor de beroepslandbouw.

Landbouw is de hoofdbestemming in dit gebied. Naast landbouw in de eigenlijke zin van het woord zijn eveneens toegelaten: hoevetoerisme (dit valt onder de noemer verblijfsgelegenheid), verkoop van eigen landbouwproducten, zorgboerderijen en landbouweducatie voor zover dat een integrerend deel uitmaakt van een bedrijf, waterverzamelbekken op niveau van het bedrijf, kleinschalige werken om erosie te vermijden of te bestrijden... Een landbouwbedrijf is een werkelijk bedrijf en geen hobbylandbouw.

Alle werken, handelingen en wijzigingen die nodig of nuttig zijn voor de landbouwbedrijfsvoering van landbouwbedrijven zijn toegelaten. Een landbouwbedrijfszetel mag alleen de noodzakelijke bedrijfsgebouwen en de woning van de exploitanten bevatten, alsook verblijfsgelegenheid, verwerkende en dienstverlenende activiteiten voor zover die een integrerend deel van het bedrijf uitmaken.

Verblijfsgelegenheid moet aan de onderstaande voorwaarden voldoen: het gaat om verblijfsgelegenheid binnen de bestaande gebouwen en ondergeschikt aan het landbouwbedrijf. Het gaat geenszins om een hotel. Het voorzien in verblijfsgelegenheid moet proportioneel bekeken worden. Daarbij moet rekening worden gehouden met de sectorale wetgeving. Het gaat bijvoorbeeld om hoevetoerisme, het ter beschikking stellen van slaapruimten en sanitair voor jeugdkampen of het voorzien van sanitair voor hoevekamperen. Onder landbouw wordt verstaan landbouw in de ruime zin van het woord namelijk het beroepsmatig kweken van planten of dieren voor de markt en niet voor recreatieve doeleinden. Daaronder vallen veeteelt, planten- en bomenkwekerijen, akkerbouw… Bebossing in agrarisch gebied is vergunningsplichtig op grond van artikel 35 van het Veldwetboek. Vergunningsaanvragen voor permanente bebossing moeten met de nodige omzichtigheid beoordeeld worden aangezien met dit ruimtelijk uitvoeringsplan het gebied bestemd wordt voor de landbouw. Dit geldt in mindere mate voor tijdelijke bebossing.

Artikel 1.2

Bepalingen m.b.t. de aan landbouw verwante bedrijven

In het gebied zijn ook aan de landbouw verwante bedrijven toegelaten voor zover hun aanwezigheid in het agrarisch gebied nuttig of nodig is voor het goed functioneren van de landbouwbedrijven in de omgeving. Die bedrijven moeten een directe en uitsluitende relatie hebben met de aanwezige landbouwbedrijven door afname of toelevering van diensten of producten. Primaire bewerking of opslag van producten kan worden toegelaten. Verwerking van producten is uitgesloten, met uitzondering van

Onder aan de landbouw verwante bedrijven worden verstaan: bedrijven die alleen aan de landbouwers producten toeleveren of van landbouwers afgenomen producten stockeren, sorteren of verpakken in verse toestand, tuinaanlegbedrijven die planten of bomen kweken of conditioneren over een minimumoppervlakte van een halve hectare. Bij verwerking is alleen mestbehandeling of mestvergisting toegelaten. Als




Verordenende stedenbouwkundige voorschriften


mestbehandeling en mestvergisting. Er moet rekening gehouden worden met de schaal en het ruimtelijke impact van deze bedrijven. Daarbij wordt ten minste aandacht besteed aan:

mestbehandeling en mestvergisting worden in de omzendbrief RO 2006/01 van 19 mei 2006 beschouwd een proces waarbij minstens 60 % van het gewicht van de te verwerken producten bestaat uit stromen direct afkomstig uit landen tuinbouw en maximaal 40 % uit andere organische en biologische stromen.

-

de relatie met de in de omgeving aanwezige functies;

-

de invloed op de omgeving wat betreft het aantal te verwachten gebruikers of bezoekers;

-

de invloed op de mobiliteit en de verkeersleefbaarheid;

-

de relatie met de in de omgeving van het gebied vastgelegde bestemmingen.

Voorbeelden van dergelijke bedrijven zijn: aardappelhandelaar, graantrieerinstallatie, centrale mestopslag, verkoop van meststoffen, verkoop van veevoeders, koelplaatsen, silo’s, drooginstallaties, vlasroterijen, loonwerker, herstelplaats van tractors, landbouwproefbedrijf, tuinbouwproefbedrijf, centrum voor kunstmatige inseminatie voor landbouwdieren, schoolhoeve. De schaal van die bedrijven moet aansluiten bij de schaal van de activiteiten in de omgeving. Bedrijven met een groot hinterland horen niet thuis in het agrarisch gebied maar op een bedrijventerrein.

Artikel 1.3

Bepalingen m.b.t. toelaatbare functiewijzigingen

Het wijzigen van de functie van de bestaande agrarische bebouwing kan toegelaten worden, voor zover de nieuwe functie betrekking heeft op:

Tuinaanlegbedrijven waar geen planten of bomen gekweekt worden of die minder dan ongeveer een halve hectare nodig hebben voor het kweken van planten en bomen, vallen hieronder.

-

wonen, met een maximum van één eengezinswoning per gebouwencomplex;

-

kantoor- of dienstenfunctie die aan het landbouwbedrijf of wonen complementair is, tot een maximum van 100 m², en waarbij de landbouw- of woonfunctie een grotere oppervlakte beslaat dan de complementaire functie;

-

aan het wonen complementaire toeristisch-recreatieve verblijven tot een maximum van acht verblijfseenheden, met uitsluiting van elke vorm van restaurant of café;

-

aan de landbouw toeleverende, verwerkende en dienstverlenende activiteiten en landbouwverwante activiteiten;

-

de opslag van allerhande materialen of materieel;

-

een paardenhouderij, manege, dierenasiel, dierenpension, dierenartsenpraktijk, dierenkliniek, tuinaanlegbedrijf, jeugdlogies, kinderboerderij of instelling waar hulpbehoevenden al dan niet tijdelijk verblijven en landbouwactiviteiten of aan de landbouw verwante activiteiten uitoefenen;

Op te heffen voorschriften

Onder wonen wordt voor de functiewijzigingen, residentieel wonen bedoeld. Een gebouwencomplex is het geheel van gebouwen van een boerderij. Aan het wonen complementaire toeristisch-recreatieve voorzieningen valt onder de noemer plattelandstoerisme en momenteel gaat dit om maximum acht verblijfseenheden voor maximum 32 personen. Toeristisch-recreatief verblijf is een tijdelijk verblijf.

De functiewijzigingen andere dan wonen, kunnen alleen toegelaten worden als aan de volgende voorwaarden is voldaan: -

het gaat om hoofdzakelijk vergunde of vergund geachte gebouwen die voldoen aan de elementaire eisen van stabiliteit;

-

het nieuwe gebruik brengt de landbouwkundige bedrijfsvoering van de agrarische bedrijven in de omgeving niet in het gedrang;

-

de bestaande erfgoedwaarde van de bebouwing blijft ongeschonden of wordt verhoogd;

-

Een gebouw of gebouwencomplex is bouwfysisch geschikt voor een nieuwe functie als het aan gebouw of gebouwencomplex uit financieel of bouwtechnisch oogpunt geen ingrijpende werken uitgevoerd hoeven te worden voor de nieuwe functie. Daarmee wordt bedoeld dat de functie gerealiseerd kan worden als de bestaande structuur van het gebouw grotendeels wordt benut en gevaloriseerd,







waarbij het gebouw aangepast kan worden aan hedendaagse comfort-, energieof milieueisen. Artikel 1.4

Bepalingen m.b.t. wonen

Voor zover de landbouwbedrijfsvoering niet in het gedrang wordt gebracht is het toegelaten bestaande woningen, gebouwen of constructies te verbouwen of te herbouwen binnen het vergunde volume.

Agrarische (bedrijfs)gebouwen die uit de agrarische bedrijfsvoering worden uitgestoten, kunnen een functie krijgen als bestendiging van het wonen, los van de agrarische functie, in de gebieden van de agrarische structuur op voorwaarde dat het beantwoordt aan de grenzen, gesteld aan zonevreemde woningen.

Indien een woning niet aangesloten is op een riolering, wordt de vergunningsaanvraag afhankelijk gemaakt van de aanleg van een installatie voor het behandelen van afvalwater. Bestaande woningen kunnen worden uitgebreid, voor zover de uitbreiding – met inbegrip van de woningbijgebouwen, die er fysiek één geheel mee vormen – slechts leiden tot een maximaal bouwvolume van 1000 m³. Die uitbreiding mag een volumevermeerdering met 100 % niet overschrijden.

Onder het bouwvolume wordt het brutobouwvolume verstaan, gemeten met inbegrip van buitenmuren en dak, te vertrekken van het maaiveld. Het deel van het keldervolume onder het maaiveld wordt dus niet meegerekend, op voorwaarde dat het een gebruikelijke onderkeldering van het woongebouw betreft.

Het aantal woongelegenheden blijft beperkt tot het bestaande aantal. Voormelde mogelijkheden gelden enkel indien voldaan is aan de volgende voorwaarden: -

de woning, het gebouw of de constructie is op het moment van de vergunningsaanvraag niet verkrot; Woningen, gebouwen of constructies worden beschouwd als verkrot als ze niet voldoen aan de elementaire eisen van stabiliteit op het moment van de eerste vergunningsaanvraag tot ver- of herbouwen.

-

de woning, het gebouw of de constructie is hoofdzakelijk vergund of wordt geacht vergund te zijn, ook wat de functie betreft.

-

het volume van de herbouwde woning blijft beperkt tot 1.000 m³, ook indien het bestaande bouwvolume meer dan 1.000 m³ bedraagt, en het aantal woongelegenheden blijft beperkt tot het bestaande aantal.

Artikel 1.5

Bepalingen m.b.t. bestaande niet aan de landbouw gerelateerde bebouwing

Alle instandhoudingswerken, ook structurele, aan bestaande vergunde of vergund geachte gebouwen en constructies die geen agrarische functie hebben zijn toegelaten.

Het behoud en de instandhouding van bestaande vergunde of vergund geachte bebouwing en constructies in het gebied is toegelaten, ongeacht de functie die ze hebben. Voor het wijzigen van de functie van deze bebouwing gelden dezelfde voorwaarden als voor de toelaatbare functiewijzigingen voor agrarische bebouwing.

Voor het wijzigen van de functie van deze gebouwen en constructies gelden dezelfde bepalingen als voor de agrarische bebouwing zoals bepaald in artikel 1.3 Artikel 1.6

Bepalingen m.b.t. gemeentelijke en provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen

Indien een gemeente of provincie voor delen van dit gebied een gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan opmaakt met voorschriften voor bestaande woningen, bedrijven, gebouwen en constructies waarvan de functie geen verband houdt met de algemene bestemming van het gebied krijgen de voorschriften van dat plan na goedkeuring ervan voorrang op de voorschriften opgenomen onder de artikels 1.1 tot 1.5.

In dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zijn voorschriften opgenomen voor de bestaande zogenaamde zonevreemde woningen, gebouwen en constructies.

In de delen van dit gebied waarvoor op het ogenblik van de totstandkoming van dit plan een gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan van kracht is met voorschriften voor bestaande woningen, bedrijven, gebouwen of constructies waarvan

Aan de gemeente en provincie wordt evenwel de mogelijkheid gelaten om specifiek voor het eigen grondgebied op te treden en in een gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan het statuut van die bestaande woningen, constructies of gebouwen (bv. zonevreemde bedrijven, recreatieve voorzieningen…) te regelen of de (uitbreidings)mogelijkheden voor bestaande bedrijven te regelen, bv. als gevolg van de afgifte van een positief planologisch attest.






de functie geen verband houdt met de algemene bestemming van het gebied, blijven de bepalingen van dat gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan gelden en hebben ze voorrang op de voorschriften opgenomen onder de artikels 1.1 tot 1.5.

De voorschriften van het gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan nemen de plaats in van de voorschriften zoals ze in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zijn opgenomen en krijgen voorrang op de voorschriften zoals ze in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zijn opgenomen.

Artikel 1.7

Bepalingen m.b.t. recreatief medegebruik, nutsvoorzieningen en natuur- en landschapsontwikkeling

Voor zover ze door hun beperkte impact de realisatie van de algemene bestemming niet in het gedrang brengen, zijn volgende werken, handelingen en wijzigingen eveneens toegelaten:

Natuurbehoud, landschapszorg en recreatief medegebruik zijn ondergeschikte functies in het agrarisch gebied. Ondergeschikt betekent ‘van betrekkelijk minder grote betekenis’.

-

het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur gericht op het al dan niet toegankelijk maken van het gebied voor educatief of recreatief medegebruik, waaronder het aanleggen, inrichten of uitrusten van paden voor nietgemotoriseerd verkeer;

Ten aanzien van de in het gebied aanwezige kleine landschapselementen gelden de algemene beschermingsmaatregelen vanuit het natuurdecreet. In die zin is het wijzigen van kleine landschapselementen afhankelijk van het verkrijgen van een natuurvergunning.

-

het herstellen, heraanleggen of verplaatsen van bestaande openbare wegen en nutsleidingen;

-

de instandhouding, de ontwikkeling en het herstel van de natuur, het natuurlijk milieu en de landschapswaarden.

Kleinschalige infrastructuur gericht op het al dan niet toegankelijk maken van het gebied voor educatief of recreatief medegebruik bestaat onder meer uit: toegangspoortjes, wegwijzers, verbodsborden, wegafsluitingen... Kleinschalige infrastructuur gericht op recreatief medegebruik bestaat uit zitbanken, picknicktafels, vuilnisbakken, informatieborden, paden, kijk- of schuilhutten...


Niet gemotoriseerd verkeer is onder meer wandelen, fietsen, paardrijden... Verharde paden worden bij voorkeur aangelegd in een waterdoorlatende verharding. Onder openbare wegen worden ook verkeersveilige fietspaden begrepen. Artikel 1.8

Bepalingen m.b.t. waterbeheer

Werken, handelingen en wijzigingen die nodig of nuttig zijn voor:

In de rivier- en beekvalleien is waterbeheersing een nevengeschikte functie. Daaronder worden minstens de overstromingsgevoelige gebieden aangeduid op de kaarten van de watertoets begrepen. Buiten de rivier- en beekvalleien is waterbeheersing eerder een ondergeschikte functie.

-

het behoud en herstel van het waterbergend vermogen van rivier- en beekvalleien,

-

het behoud en herstel van de structuurkenmerken van de rivier- en beeksystemen, de waterkwaliteit en de verbindingsfunctie,

-

het behoud, het herstel en de ontwikkeling van overstromingsgebieden, het beheersen van overstromingen of het voorkomen van wateroverlast in voor bebouwing bestemde gebieden,

-

het beveiligen van vergunde of vergund geachte bebouwing en infrastructuren tegen overstromingen

zijn toegelaten, voor zover de technieken van natuurtechnische milieubouw gehanteerd worden. De in artikel 1.1 tot 1.7 genoemde werken, handelingen en wijzigingen kunnen slechts toegelaten worden voor zover ze verenigbaar zijn met de waterbeheerfunctie van het gebied en het waterbergend vermogen van rivier- en beekvalleien niet doen afnemen.

Werken en handelingen in functie van behoud en herstel van de structuurkenmerken van de rivier- en beeksystemen zijn bv. hermeandering, verbreden of herinrichten van de bedding, herwaarderen winterbed, vertragen waterstroomsnelheid, structuurvariatie in oevers en bedding… Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de waterkwaliteit zijn bv. buffering van waterlopen tegen vervuiling… Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de verbindingsfunctie van waterlopen zijn bv. het opheffen barrières, behoud van ruimte voor de ontwikkeling van natuurwaarden… In functie van het behoud, het herstel en de ontwikkeling (aanleg, inrichting, onderhoud…) van specifieke overstromingsgebieden zijn specifieke infrastructuren hiervoor zoals dijken, stuwen, pompinstallaties... toegelaten. Zuiveringsinfrastructuren zoals RWZI’s of collectoren vallen niet onder de toegelaten werken, handelingen en wijzigingen. Voor bebouwing bestemde gebieden zijn o.m. woongebieden en bedrijventerreinen… De specifieke stedenbouwkundige voorschriften in de plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen geven uitsluitsel over welke (delen van) gebieden als







“voor bebouwing bestemd” beschouwd moeten worden. De overige functies in rivier- en beekvalleien moeten de natuurlijke dynamiek en het waterbergend vermogen van dit watersysteem respecteren. De stroomgebiedbeheersplannen en de (deel)bekkenbeheersplannen worden als afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Vergunningsaanvragen worden onderworpen aan een watertoets in de zin van het decreet integraal waterbeleid. Met ‘technieken van natuurtechnische milieubouw’ wordt verwezen naar een geheel van technieken die gebruikt kunnen worden om bij de inrichting (en het beheer) van infrastructuurwerken (wegen, waterlopen) bestaande natuurwaarden zoveel als mogelijk te behouden of ze te ontwikkelen of te versterken, en meer algemeen om te komen tot "milieuvriendelijke" oplossingen voor ruimtelijke ingrepen. Een beschrijving van en toelichting bij dergelijke technieken is te vinden in de "Vademecums Natuurtechniek", die onder meer te raadplegen zijn op de website van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid: http://www.lne.be/themas/milieu-en-infrastructuur/vademecums-natuurtechniek. Op basis van onderzoek en ervaring worden deze Vademecums regelmatig geactualiseerd. Artikel 1.9

Bepalingen m.b.t. de overdruk natuurverweving In het natuurverwevingsgebied is het beleid gericht op de ruimtelijke ondersteuning van de verweving tussen de functies landbouw en natuur. Dat houdt ruimtelijke voorwaarden in voor de instandhouding, het herstel en de ontwikkeling van de aanwezige en gewenste natuurwaarden. Tegelijk dienen de ontwikkelingsmogelijkheden van de hiermee verzoenbare landbouwactiviteiten ruimtelijk ondersteund te worden.

aanduiding in overdruk Het in overdruk aangeduide gebied is een natuurverwevingsgebied waarbij de functies natuurbehoud en landbouw nevengeschikt zijn. In het als natuurverwevingsgebied aangeduide gebied gelden ten aanzien van de artikels 1.1 tot 1.8 volgende bijkomende bepalingen: -

De vermelde werken, handelingen en wijzigingen zijn toegelaten voor zover de natuurwaarden van het gebied in stand gehouden worden.

-

Alle werken, handelingen en wijzigingen voor de instandhouding, de ontwikkeling en het herstel van de natuur, het natuurlijk milieu en de landschapswaarden zijn toegelaten.

-

Behoudens de mogelijkheden voor bestaande woningen, gebouwen of constructies bepaald in artikels 1.4 en 1.5 is het oprichten van gebouwen en gelijkaardige constructies is niet toegelaten.

Het gebied wordt beschouwd als een natuurverwevingsgebied in de zin van het decreet Natuurbehoud en maakt in die zin deel uit van het Integraal Verwevend en Ondersteunend Netwerk (IVON). Verweving houdt in dat een duurzame instandhouding van de aanwezige natuurwaarden gegarandeerd wordt en dat elke functie behouden kan worden zonder andere functies te verdringen of door andere functies verdrongen te worden. Alle bepalingen van het decreet Natuurbehoud betreffende natuurverwevingsgebieden zijn van toepassing in dit gebied. Dit houdt o.a. in dat naast de maatregelen in het decreet natuurbehoud vermeld in hoofdstuk IV, afdeling 4, hoofdstuk V, en hoofdstuk VI, er ten aanzien van de eigenaars en grondgebruikers slechts stimulerende maatregelen kunnen worden genomen en dit ter bevordering van: -

een natuurgerichte bosbouw en ecologisch verantwoorde bebossing, in overeenstemming met de bepalingen van het Bosdecreet;

-

de bescherming en het beheer van de vegetatie van kleine landschapselementen, de fauna en de flora;

-

het behoud van een voor de natuur gunstige waterhuishouding, en het tegengaan van risico van verdroging, en van aantasting van reliëf en bodem zonder dat dit disproportionele gevolgen heeft voor de overige functies;

-

het behoud of het herstel van voor de natuur gunstige structuurkenmerken van de waterlopen;





Toelichting bij de verordenende stedenbouwkundige voorschriften -


de totstandkoming van een verenigbaar recreatief medegebruik.

In voorkomend geval is een vastgesteld natuurrichtplan bepalend voor de inrichting en het beheer van het gebied. Een dergelijk natuurrichtplan wordt als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Het oprichten van (nieuwe) gebouwen en gelijkaardige constructies is niet toegelaten. De mogelijkheden voor het verbouwen, uitbreiden of herbouwen van bestaande woningen, gebouwen en constructies zoals bepaald in de artikels 1.4 en 1.5 blijven onverminderd van kracht. Zijn evenwel toegelaten en worden niet als gebouwen en gelijkaardige constructies aangezien: -

schuilhokken, plastictunnels die tijdelijk geplaatst worden, constructies voor oogstbescherming (bv. roterend luchtmengtoestel of netten tegen hagelschade), kleinschalige vaste constructies om zonne-energie te capteren (bv. in functie van een waterpomp)... Serres daarentegen behoren tot de niet toegelaten gebouwen en gelijkaardige constructies.

-

gebouwen die noodzakelijk zijn voor het beheer van of het toezicht op de als natuur beheerde gebieden, op voorwaarde dat ze niet samen gebruikt worden als woonverblijf. Het gaat om gebouwen en constructies met een beperkte omvang (schuilplaats, bergplaats voor materiaal…). Een dergelijke bebouwing kan slechts toegelaten worden voor zover ze landschappelijk inpasbaar is en de betrokken oppervlakte als natuur beheerd gebied aanzienlijk is.

Dit gebied behoort tot de bestemmingscategorie ‘landbouw’. Artikel 2. Bouwvrij agrarisch gebied Artikel 2.1


Het gebied is bestemd voor de beroepslandbouw.

Onder landbouw wordt verstaan landbouw in de ruime zin van het woord namelijk het beroepsmatig kweken van planten of dieren voor de markt en niet voor recreatieve doeleinden.

Alle werken, handelingen en wijzigingen die nodig of nuttig zijn voor de landbouwbedrijfsvoering van landbouwbedrijven zijn toegelaten met uitzondering van het oprichten van gebouwen en vergelijkbare constructies.

Het oprichten van gebouwen en constructies is uitgesloten in het bouwvrij agrarisch gebied. De volgende constructies geplaatst voor de beroepslandbouw zijn evenwel wel toegelaten en worden niet als gebouwen en gelijkaardige constructies beschouwd: schuilhokken, plastictunnels, constructies voor oogstbescherming (bv. roterend luchtmengtoestel of netten tegen hagelschade) en constructies voor kleinschalige energieopwekking die tijdelijk geplaatst worden of gemakkelijk verplaatsbaar zijn (bv. kleinschalig zonnepanelen om bv. een waterpomp te laten werken in een weide of om stroom op te wekken voor schrikdraad)… Serres daarentegen behoren tot de niettoegelaten gebouwen en gelijkaardige constructies. Bebossing in agrarisch gebied is vergunningsplichtig op grond van artikel 35 van het Veldwetboek. Vergunningsaanvragen voor permanente bebossing moeten met de







nodige omzichtigheid beoordeeld worden aangezien met dit ruimtelijk uitvoeringsplan het gebied bestemd wordt voor de landbouw. Dit geldt in mindere mate voor tijdelijke bebossing. Artikel 2.2

Bepalingen m.b.t. recreatief medegebruik, nutsvoorzieningen en natuur- en landschapsontwikkeling


Natuurbehoud, landschapszorg en recreatief medegebruik zijn ondergeschikte functies in het agrarisch gebied. Ondergeschikt betekent ‘van betrekkelijk minder grote betekenis’.

-

het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur gericht op het al dan niet toegankelijk maken van het gebied voor educatief of recreatief medegebruik, waaronder het aanleggen, inrichten of uitrusten van paden voor nietgemotoriseerd verkeer;

Ten aanzien van de in het gebied aanwezige kleine landschapselementen gelden de algemene beschermingsmaatregelen vanuit het natuurdecreet. In die zin is het wijzigen van kleine landschapselementen afhankelijk van het verkrijgen van een natuurvergunning.

-

het herstellen, heraanleggen of verplaatsen van bestaande openbare wegen en nutsleidingen;

-

de instandhouding, de ontwikkeling en het herstel van de natuur, het natuurlijk milieu en de landschapswaarden.

Kleinschalige infrastructuur gericht op het al dan niet toegankelijk maken van het gebied voor educatief of recreatief medegebruik bestaat onder meer uit: toegangspoortjes, wegwijzers, verbodsborden, wegafsluitingen... Kleinschalige infrastructuur gericht op recreatief medegebruik: zitbanken, picknicktafels, vuilnisbakken, informatieborden, paden, kijk- of schuilhutten... Niet gemotoriseerd verkeer is onder meer: wandelen, fietsen, paardrijden... Verharde paden worden bij voorkeur aangelegd in een waterdoorlatende verharding. Onder openbare wegen worden ook verkeersveilige fietspaden begrepen.

Artikel 2.3

Bepalingen m.b.t. waterbeheer


In de rivier- en beekvalleien is waterbeheer(sing) een nevengeschikte functie. Daaronder worden minstens de overstromingsgevoelige gebieden aangeduid op de kaarten van de watertoets begrepen. Buiten de rivier- en beekvalleien is waterbeheersing eerder een ondergeschikte functie.

-


-


-


-



Werken en handelingen in functie van behoud en herstel van de structuurkenmerken van de rivier- en beeksystemen zijn bv. hermeandering, verbreden of herinrichten van de bedding, herwaarderen winterbed, vertragen waterstroomsnelheid, structuurvariatie in oevers en bedding… Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de waterkwaliteit zijn bv. buffering van waterlopen tegen vervuiling… Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de verbindingsfunctie van waterlopen zijn bv. het opheffen barrières, behoud van ruimte voor de ontwikkeling van natuurwaarden… In functie van het behoud, het herstel en de ontwikkeling (aanleg, inrichting, onderhoud…) van specifieke overstromingsgebieden zijn specifieke infrastructuren hiervoor zoals dijken, stuwen, pompinstallaties... toegelaten. Zuiveringsinfrastructuren zoals RWZI’s of collectoren vallen niet onder de toegelaten werken, handelingen en wijzigingen. Voor bebouwing bestemde gebieden zijn o.m. woongebieden en bedrijventerreinen… De specifieke stedenbouwkundige voorschriften in de plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen geven uitsluitsel over welke (delen van) gebieden als “voor bebouwing bestemd” beschouwd moeten worden.







De overige functies in rivier- en beekvalleien moeten de natuurlijke dynamiek en het waterbergend vermogen van dit watersysteem respecteren. De stroomgebiedbeheersplannen en de (deel)bekkenbeheersplannen worden als afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Vergunningsaanvragen worden onderworpen aan een watertoets in de zin van het decreet integraal waterbeleid. Met ‘technieken van natuurtechnische milieubouw’ wordt verwezen naar een geheel van technieken die gebruikt kunnen worden om bij de inrichting (en het beheer) van infrastructuurwerken (wegen, waterlopen) bestaande natuurwaarden zoveel als mogelijk te behouden of ze te ontwikkelen of te versterken, en meer algemeen om te komen tot "milieuvriendelijke" oplossingen voor ruimtelijke ingrepen. Een beschrijving van en toelichting bij dergelijke technieken is te vinden in de "Vademecums Natuurtechniek", die onder meer te raadplegen zijn op de website van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid: http://www.lne.be/themas/milieu-en-infrastructuur/vademecums-natuurtechniek. Op basis van onderzoek en ervaring worden deze Vademecums regelmatig geactualiseerd.

Dit gebied behoort tot de bestemmingscategorie ‘natuur en reservaat’. Artikel 3. Natuurgebied Artikel 3.1

Bepaling m.b.t. natuur

Het gebied is bestemd voor de instandhouding, de ontwikkeling en het herstel van de natuur, het natuurlijk milieu en bos. Recreatief medegebruik is een ondergeschikte functie.

In het natuurgebied is de hoofdfunctie natuur.

Alle werken, handelingen en wijzigingen die nodig of nuttig zijn voor de instandhouding, het herstel en de ontwikkeling van de natuur, het natuurlijk milieu en van de landschapswaarden zijn toegelaten.

Onder bos wordt begrepen ecologisch beheerd bos zoals bedoeld in het Bosdecreet in artikel 18 en volgende. Het aanbrengen van infrastructuren voor het beheer van het gebied als natuurgebied is mogelijk. Die infrastructuren zijn onder meer: veekerende rasters, het bouwen van schuilplaatsen voor dieren die ingezet worden bij het beheer van het gebied. In het gebied zijn uitsluitend gebouwen toegelaten die noodzakelijk zijn voor het beheer van of het toezicht op het betrokken natuurgebied, op voorwaarde dat ze niet samen gebruikt worden als woonverblijf. Het gaat om gebouwen en constructies met een beperkte omvang (schuilplaats, bergplaats voor materiaal…). Een dergelijke bebouwing kan slechts toegelaten worden voor zover ze landschappelijk inpasbaar is en de betrokken oppervlakte natuurgebied aanzienlijk is.

Artikel 3.2

Bepalingen m.b.t. recreatief medegebruik en nutsvoorzieningen

Voor zover de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het gebied niet overschreden wordt, zijn de volgende werken, handelingen en wijzigingen eveneens toegelaten:

Recreatief medegebruik is een ondergeschikte functies in het natuurgebied. Ondergeschikt betekent ‘van betrekkelijk minder grote betekenis’.

-

Recreatief medegebruik is dus mogelijk, maar dat betekent niet dat bepaalde zones in het natuurgebied niet afgeschermd kunnen worden of niet toegankelijk kunnen zijn

het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur voor het al dan niet toegankelijk maken van het gebied voor educatief of recreatief medegebruik, waaronder het





-


aanleggen, inrichten of uitrusten van paden voor niet-gemotoriseerd verkeer;

voor het publiek omwille van de natuurwaarde.

het herstellen, heraanleggen of verplaatsen van bestaande openbare wegen en nutsleidingen. Bestaande openbare wegen en nutsleidingen kunnen verplaatst worden voor zover dat noodzakelijk is voor de kwaliteit van het leefmilieu, het herstel en de ontwikkeling van de natuur en het natuurlijke milieu, de openbare veiligheid of de volksgezondheid.

Kleinschalige infrastructuur voor het al dan niet toegankelijk maken bestaat onder meer uit: toegangspoortjes, wegwijzers, verbodsborden, wegafsluitingen...


Kleinschalige infrastructuur voor natuureducatie is bijvoorbeeld: informatieborden, verrekijkers, knuppelpaden, vogelkijkhutten… Kleinschalige infrastructuur voor recreatief medegebruik: zitbanken, picknicktafels, vuilnisbakken… Niet-gemotoriseerd verkeer is onder meer: wandelen, fietsen, paardrijden... Verharde paden worden bij voorkeur aangelegd in een waterdoorlatende verharding. Onder openbare wegen worden ook verkeersveilige fietspaden begrepen.

Artikel 3.3

Bepalingen m.b.t. het wonen

Voor zover de bestemming niet in het gedrang wordt gebracht is het toegelaten bestaande woningen te verbouwen binnen het vergunde volume, waarbij (1) de woning op het moment van de vergunningsaanvraag niet verkrot is (de woning wordt beschouwd als zijnde verkrot indien ze niet voldoen aan de elementaire eisen van stabiliteit op het moment van de eerste vergunningsaanvraag tot verbouwen); en (2) de woning hoofdzakelijk vergund is of geacht wordt vergund te zijn, ook wat de functie betreft.

In het natuurgebied is enkel het bestendigen van de bestaande vergunde woningen toegelaten.

Indien een woning niet aangesloten is op een riolering, wordt de vergunningsaanvraag afhankelijk gemaakt van de aanleg van een installatie voor het behandelen van afvalwater. Het aantal woongelegenheden blijft beperkt tot het bestaande aantal. Herbouw binnen hetzelfde bouwvolume is enkel vergunbaar indien de woning geheel of gedeeltelijk vernield of beschadigd is door een plotse ramp, buiten de wil van de aanvrager en voor zover de woning (1) voor de vernieling of beschadiging niet verkrot was, (2) volgens het bevolkingsregister in de loop van het jaar voorafgaand aan de vernieling of beschadiging werd bewoond; (3) de aanvraag ten laatste binnen het jaar na het toekennen van het verzekeringsbedrag gebeurt; (4) de woning hoofdzakelijk vergund is of geacht wordt vergund te zijn, ook wat de functie betreft. Indien het voor de vernieling of beschadiging bestaande bouwvolume meer bedraagt dan 1.000 m³, wordt de herbouwde woning beperkt tot 1.000 m³. Artikel 3.4

Bepalingen m.b.t. het waterbeheer



-


-


-


-

het beveiligen van vergunde of vergund geachte bebouwing en infrastructuren

Werken en handelingen in functie van behoud en herstel van de structuurkenmerken van de rivier- en beeksystemen zijn bv. hermeandering, verbreden of herinrichten van de bedding, herwaarderen winterbed, vertragen waterstroomsnelheid, structuurvariatie in oevers en bedding… Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de waterkwaliteit zijn bv. buffering van waterlopen tegen vervuiling…




Verordenende stedenbouwkundige voorschriften tegen overstromingen zijn toegelaten, voor zover de technieken van natuurtechnische milieubouw gehanteerd worden. De in artikel 3.1 tot 3.2 genoemde werken, handelingen en wijzigingen kunnen slechts toegelaten worden voor zover ze verenigbaar zijn met de waterbeheerfunctie van het gebied en het waterbergend vermogen van rivier- en beekvalleien niet doen afnemen.



Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de verbindingsfunctie van waterlopen zijn bv. het opheffen barrières, behoud van ruimte voor de ontwikkeling van natuurwaarden… In functie van het behoud, het herstel en de ontwikkeling (aanleg, inrichting, onderhoud…) van specifieke overstromingsgebieden zijn specifieke infrastructuren hiervoor zoals dijken, stuwen, pompinstallaties... toegelaten. Zuiveringsinfrastructuren zoals RWZI’s of collectoren vallen niet onder de toegelaten werken, handelingen en wijzigingen. Voor bebouwing bestemde gebieden zijn o.m. woongebieden en bedrijventerreinen… De specifieke stedenbouwkundige voorschriften in de plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen geven uitsluitsel over welke (delen van) gebieden als “voor bebouwing bestemd” beschouwd moeten worden. De overige functies in rivier- en beekvalleien moeten de natuurlijke dynamiek en het waterbergend vermogen van dit watersysteem respecteren. De stroomgebiedbeheersplannen en de (deel)bekkenbeheersplannen worden als afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Vergunningsaanvragen worden onderworpen aan een watertoets in de zin van het decreet integraal waterbeleid. Met ‘technieken van natuurtechnische milieubouw’ wordt verwezen naar een geheel van technieken die gebruikt kunnen worden om bij de inrichting (en het beheer) van infrastructuurwerken (wegen, waterlopen) bestaande natuurwaarden zoveel als mogelijk te behouden of ze te ontwikkelen of te versterken, en meer algemeen om te komen tot "milieuvriendelijke" oplossingen voor ruimtelijke ingrepen. Een beschrijving van en toelichting bij dergelijke technieken is te vinden in de "Vademecums Natuurtechniek", die onder meer te raadplegen zijn op de website van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid: http://www.lne.be/themas/milieu-en-infrastructuur/vademecums-natuurtechniek. Op basis van onderzoek en ervaring worden deze Vademecums regelmatig geactualiseerd.

Artikel 3.5

Bepalingen m.b.t. de overdruk grote eenheid natuur Dit gebied wordt beschouwd als een Grote Eenheid Natuur (GEN) in de zin van het decreet Natuurbehoud en in die zin als een onderdeel van het Vlaams Ecologisch Netwerk. Alle bepalingen van het decreet Natuurbehoud betreffende grote eenheden natuur zijn van toepassing in dit gebied.

Het in overdruk aangeduide gebied is een grote eenheid natuur.

In voorkomend geval is een vastgesteld natuurrichtplan bepalend voor de inrichting en het beheer van het gebied. Een dergelijk natuurrichtplan wordt als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen.

Artikel 3.6

Bepalingen m.b.t. de overdruk grote eenheid natuur in ontwikkeling

aanduiding in overdruk







Dit gebied wordt beschouwd als een Grote Eenheid Natuur in Ontwikkeling (GENO) in de zin van het decreet Natuurbehoud en in die zin als een onderdeel van het Vlaams Ecologisch Netwerk. Alle bepalingen van het decreet Natuurbehoud betreffende grote eenheden natuur in ontwikkeling zijn van toepassing in dit gebied.

aanduiding in overdruk Het in overdruk aangeduide gebied is een grote eenheid natuur in ontwikkeling. Totdat de natuurfunctie effectief gerealiseerd is, zijn werken, handelingen en wijzigingen met het oog op de bestaande activiteiten toegelaten, met uitzondering van het oprichten van gebouwen en gelijkaardige constructies én voor zover de natuurwaarden van het gebied in stand gehouden en ontwikkeld worden.

In voorkomend geval is een vastgesteld natuurrichtplan bepalend voor de inrichting en het beheer van het gebied. Een dergelijk natuurrichtplan wordt als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Het ruimtelijk beleid is gericht op de ruimtelijke ondersteuning van het behoud van de huidige biologische waarde en de ontwikkeling van een hogere biologische waarde. De ruimtelijke ondersteuning houdt randvoorwaarden in voor het behoud, het herstel en de ontwikkeling van de aanwezige ecotopen. Verder houdt de ruimtelijke ondersteuning een gefaseerde omzetting in van het grondgebruik naar een gebruik dat het herstel en de ontwikkeling van de gewenste ecotopen toelaat. Bestaande activiteiten in het gebied kunnen behouden blijven totdat de natuurbestemming gerealiseerd is. Dat is een feitelijke kwestie. De activiteiten in het gebied moeten het behoud van de reeds aanwezige natuurwaarden garanderen en mogen het herstel en de verdere ontwikkeling ervan niet hypothekeren. Het oprichten van gebouwen en gelijkaardige constructies is niet toegelaten. Zijn evenwel toegelaten en worden niet als gebouwen en gelijkaardige constructies aangezien, voor zover ze nodig of nuttig zijn voor de bestaande landbouwactiviteiten: schuilhokken, plastictunnels die tijdelijk geplaatst worden, constructies voor oogstbescherming (bv. roterend luchtmengtoestel of netten tegen hagelschade), kleinschalige vaste constructies om zonne-energie te capteren (bv. in functie van een waterpomp)... Serres daarentegen behoren tot de niet toegelaten gebouwen en gelijkaardige constructies.

Dit gebied behoort tot de bestemmingscategorie ‘overig groen’. Artikel 4. Gemengd openruimtegebied met cultuurhistorische waarde Artikel 4.1

Bepalingen m.b.t. het gemengd openruimtegebied met cultuurhistorische waarde

Binnen dit gebied zijn natuurbehoud, bosbouw, landschapszorg en recreatie nevengeschikte functies, met uitzondering van de delen die aangeduid zijn met een overdruk ‘grote eenheid natuur’: in die zones is natuur de hoofdfunctie en zijn de overige functies ondergeschikt.

Het behoud van de ruimtelijke samenhang en de landschappelijke en cultuurhistorische waarde van het gebied wordt als randvoorwaarde ingeschreven.

Alle werken, handelingen en wijzigingen die nodig of nuttig zijn voor deze functies zijn toegelaten.

Recreatie moet hier verstaan worden in verhouding tot de andere functies van het gebied. Het is een nevengeschikte functie en geen enige functie noch de enige hoofdfunctie.

De in artikel 4.1 tot 4.4 genoemde werken, handelingen en wijzigingen zijn toegelaten voor zover de ruimtelijke samenhang in het gebied, de cultuurhistorische waarden,







horticulturele waarden, landschapswaarden en natuurwaarden in het gebied bewaard blijven en de sociale functie niet geschaad wordt. Artikel 4.2



Kleinschalige infrastructuur voor het al dan niet toegankelijk maken bestaat onder meer uit: toegangspoortjes, wegwijzers, verbodsborden, wegafsluitingen...

-

-

het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur gericht op het al dan niet toegankelijk maken van het gebied voor educatief of recreatief medegebruik, waaronder het aanleggen, inrichten of uitrusten van paden voor nietgemotoriseerd verkeer; het herstellen, heraanleggen of verplaatsen van bestaande openbare wegen en nutsleidingen.

Kleinschalige infrastructuur voor educatie is bijvoorbeeld: informatieborden, verrekijkers, knuppelpaden, vogelkijkhutten… Kleinschalige infrastructuur voor recreatief medegebruik: zitbanken, picknicktafels, vuilnisbakken… Niet-gemotoriseerd verkeer is onder meer: wandelen, fietsen, paardrijden... Verharde paden worden bij voorkeur aangelegd in een waterdoorlatende verharding. Onder openbare wegen worden ook verkeersveilige fietspaden begrepen.

Artikel 4.3

Bepalingen m.b.t. toelaatbare functiewijzigingen van bestaande bebouwing

In bestaande vergunde of vergund geachte gebouwen kunnen behalve de activiteiten voor de realisatie van de in de overige artikels vermelde functies, ook de volgende activiteiten toegelaten worden:

Behoud en hergebruik van de bestaande bebouwing in het gemengd openruimtegebied met cultuurhistorische waarde is mogelijk, rekening houdend met de cultuurhistorische en landschappelijke waarde van het gebied. Alle instandhoudingswerken, ook structurele aan die gebouwen zijn toegelaten, alsook het verbouwen of herbouwen.

-

wonen;

-

nuts- en gemeenschapsvoorzieningen;

-

socio-culturele voorzieningen;

-

toeristisch-recreatieve voorzieningen;

-

horeca;

-

kantoor- of dienstenfunctie;

Ten behoeve van deze functies is het toegelaten: -

Bestaande vergunde of vergund geachte gebouwen te verbouwen, uit te breiden of te herbouwen. Indien de gebouwen niet aangesloten zijn op een riolering, wordt de vergunningsaanvraag afhankelijk gemaakt van de aanleg van een installatie voor het behandelen van afvalwater.

-

Het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur die nodig of nuttig is voor het goed functioneren van de toegelaten activiteiten.

Er moet rekening gehouden worden met de schaal en de ruimtelijke impact van deze activiteiten. Daarbij wordt, onverminderd de bepalingen van artikel 4.1, ten minste aandacht besteed aan:

Een beperkte uitbreiding van een bestaand bouwvolume kan toegelaten worden voor zover de bouwkundige erfgoedwaarde gevrijwaard blijft, hersteld of versterkt wordt. De schaal van dergelijke uitbreidingen moet aansluiten bij de schaal van de reeds aanwezige bebouwing op de site. Een uitbreiding met 20% wordt in die context toelaatbaar geacht. Ruimere uitbreidingen of bijkomende bebouwing worden in principe niet toelaatbaar geacht, tenzij expliciet wordt aangetoond dat dat de erfgoedwaarde van de site niet in het gedrang brengt en/of past binnen het herstel van de erfgoedsite. Het advies vanuit de gewestelijke administratie bevoegd voor het onroerend erfgoed zal als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van dergelijke vergunningsaanvragen. Deze werken, handelingen en wijzigingen m.b.t. de functies wonen, nuts- en gemeenschapsvoorzieningen, socio-culturele voorzieningen, toeristisch-recreatieve voorzieningen, horeca, kantoor- of dienstenfuncties kunnen slechts toegelaten worden op voorwaarde dat de goede ruimtelijke ordening niet wordt geschaad. Het moet proportioneel bekeken worden en ook rekening houden met de sectorale wetgeving. Dit betekent onder meer dat de ruimtelijke draagkracht van het gebied niet wordt overschreden en dat de voorziene verweving van functies noch de aanwezige of te realiseren bestemmingen in de onmiddellijke omgeving, noch de gewenste ruimtelijke structuur in het gedrang brengt of verstoort. Het naleven van deze voorwaarden moet blijken uit de beslissing van de vergunningverlenende overheid of het advies van de gemachtigde ambtenaar.

-

de relatie met de in de omgeving aanwezige functies;

-

de invloed op de omgeving wat betreft het aantal te verwachten gebruikers of bezoekers;

Onder wonen worden zowel één- als meergezinswoningen begrepen.

-

de invloed op de mobiliteit en de verkeersleefbaarheid;

Onder nuts- en gemeenschapsvoorzieningen worden bv. zorgvoorzieningen of educatieve voorzieningen begrepen.






-

Onder toeristisch-recreatieve voorzieningen worden zowel dag- als verblijfsrecreatieve voorzieningen begrepen.

de relatie met de in de omgeving van het gebied vastgelegde bestemmingen.


Kleinschalige infrastructuur die nodig of nuttig is voor deze activiteiten zijn bijvoorbeeld: beperkt aantal parkeergelegenheden, speeltuigen, infrastructuren i.f.v. speelbossen en speelweiden, kleinschalige kampeervoorzieningen (sanitair...) bv. in functie van jeugdverblijfstoerisme of hoeve- of kasteelkamperen, kleinschalige onthaalinfrastructuren (infoborden, schuilplaatsen...), terras i.f.v. horeca... Hoogdynamische dagrecreatieve activiteiten (sportvelden, golfterreinen, dierentuinen, omvangrijke speeltuinen...) of toeristische voorzieningen (grootschalige kampeervoorzieningen...) zijn niet toegelaten. Artikel 4.4


In voorkomend geval is landbouw is een nevengeschikte functie, met uitzondering van de delen die aangeduid zijn met een overdruk ‘grote eenheid natuur’: in die zones is natuur de hoofdfunctie en zijn de overige functies ondergeschikt.

Het behoud van de bestaande landbouwactiviteiten in het gebied blijft gegarandeerd.

Werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en functiewijzigingen die nodig of nuttig zijn voor de landbouwbedrijfsvoering van de bestaande landbouwbedrijven zijn toegelaten. Een landbouwbedrijfszetel mag enkel de noodzakelijke bedrijfsgebouwen en de woning van de exploitanten bevatten, evenals verblijfsgelegenheid, verwerkende en dienstverlenende activiteiten voor zover deze een integrerend deel van een leefbaar bedrijf uitmaken.

Bestaande landbouwbedrijfszetels kunnen verbouwen, herbouwen of uitbreiden, voor de ruimtelijke samenhang en de landschappelijke en cultuurhistorische waarde van het gebied behouden blijft. Nieuwe landbouwbedrijfszetels zijn niet toegelaten. Onder de niet toegelaten niet aan de grond gebonden agrarische bedrijven wordt verstaan agrarische bedrijven die hun landbouwproductie (plantaardig/dierlijk) uitsluitend in bedrijfsgebouwen voortbrengen. Deze bedrijven hebben slechts behoefte aan een bouwplaats voor de oprichting van hun bedrijf.

Nieuwe landbouwbedrijfszetels, gebouwen voor niet aan de grond gebonden agrarische bedrijven, glastuinbouw, toeleverende, verwerkende en dienstverlenende activiteiten en landbouwverwante activiteiten zijn niet toegelaten. Artikel 4.5


Indien een gemeente of provincie voor delen van dit gebied een gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan opmaakt met voorschriften voor functies en activiteiten vermeld in artikels 4.3 en 4.4, krijgen de voorschriften van dat plan na goedkeuring ervan voorrang op de voorschriften opgenomen onder de artikels 4.3 en 4.4.

Er wordt aan de gemeenten en provincies de mogelijkheid gelaten om specifiek voor het eigen grondgebied op te treden en in een gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan het statuut van deze activiteiten meer gedetailleerd te regelen. In dergelijk geval nemen de voorschriften van het gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan de plaats in van de voorschriften zoals ze in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zijn opgenomen.

Artikel 4.6



Waterbeheersing is een ondergeschikte functie in dit gebied. Ondergeschikt betekent ‘van betrekkelijk mindere betekenis’.

-


-


-


Werken en handelingen in functie van behoud en herstel van de structuurkenmerken van de rivier- en beeksystemen zijn bv. hermeandering, verbreden of herinrichten van de bedding, herwaarderen winterbed, vertragen waterstroomsnelheid, structuurvariatie in oevers en bedding…

-


Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de waterkwaliteit zijn bv. buffering van waterlopen tegen vervuiling…

Werken die de algemene bestemming niet in gedrang brengen, zijn werken van een eerder beperkte omvang die een invloed hebben die in de totaliteit van het te beschouwen gebied niet significant is.






zijn toegelaten, voor zover de technieken van natuurtechnische milieubouw gehanteerd worden.

Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de verbindingsfunctie van waterlopen zijn bv. het opheffen barrières, behoud van ruimte voor de ontwikkeling van natuurwaarden…

De in artikel 4.1 tot 4.4 genoemde werken, handelingen en wijzigingen kunnen slechts toegelaten worden voor zover ze verenigbaar zijn met de waterbeheerfunctie van het gebied en het waterbergend vermogen van rivier- en beekvalleien niet doen afnemen.


In functie van het behoud, het herstel en de ontwikkeling (aanleg, inrichting, onderhoud…) van specifieke overstromingsgebieden zijn specifieke infrastructuren hiervoor zoals dijken, stuwen, pompinstallaties... toegelaten. Zuiveringsinfrastructuren zoals RWZI’s vallen niet onder de toegelaten werken, handelingen en wijzigingen. Voor bebouwing bestemde gebieden zijn o.m. woongebieden en bedrijventerreinen… De specifieke stedenbouwkundige voorschriften in de plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen geven uitsluitsel over welke (delen van) gebieden als “voor bebouwing bestemd” beschouwd moeten worden. De overige functies in rivier- en beekvalleien moeten de natuurlijke dynamiek en het waterbergend vermogen van dit watersysteem respecteren. De stroomgebiedbeheersplannen en de (deel)bekkenbeheersplannen worden als afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Vergunningsaanvragen worden onderworpen aan een watertoets in de zin van het decreet integraal waterbeleid. Met ‘technieken van natuurtechnische milieubouw’ wordt verwezen naar een geheel van technieken die gebruikt kunnen worden om bij de inrichting (en het beheer) van infrastructuurwerken (wegen, waterlopen) bestaande natuurwaarden zoveel als mogelijk te behouden of ze te ontwikkelen of te versterken, en meer algemeen om te komen tot "milieuvriendelijke" oplossingen voor ruimtelijke ingrepen. Een beschrijving van en toelichting bij dergelijke technieken is te vinden in de "Vademecums Natuurtechniek", die onder meer te raadplegen zijn op de website van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid: http://www.lne.be/themas/milieu-en-infrastructuur/vademecums-natuurtechniek. Op basis van onderzoek en ervaring worden deze Vademecums regelmatig geactualiseerd.

Artikel 4.7

Bepalingen m.b.t. de overdruk natuurverweving In het natuurverwevingsgebied is het beleid gericht op de ruimtelijke ondersteuning van de verweving tussen de functie natuur en de andere functies in het gebied. Dat houdt ruimtelijke voorwaarden in voor de instandhouding, het herstel en de ontwikkeling van de aanwezige en gewenste natuurwaarden. Tegelijk dienen de ontwikkelingsmogelijkheden van de hiermee verzoenbare andere activiteiten ruimtelijk ondersteund te worden.

aanduiding in overdruk Het in overdruk aangeduide gebied is een natuurverwevingsgebied waarbij de functie natuurbehoud nevengeschikt is aan de overige functies in het gebied.

Het gebied wordt beschouwd als een natuurverwevingsgebied in de zin van het decreet Natuurbehoud en maakt in die zin deel uit van het Integraal Verwevend en Ondersteunend Netwerk (IVON). Verweving houdt in dat een duurzame instandhouding van de aanwezige natuurwaarden gegarandeerd wordt en dat elke functie behouden kan worden zonder andere functies te verdringen of door andere functies verdrongen te worden. Alle bepalingen van het decreet Natuurbehoud betreffende natuurverwevingsgebieden zijn van toepassing in dit gebied. Dit houdt o.a. in dat er maatregelen kunnen worden genomen en dit ter bevordering van: -








-


-

het behoud van een voor de natuur gunstige waterhuishouding en het tegengaan van risico van verdroging, en van aantasting van reliëf en bodem en het herstel hiervan zonder dat dit disproportionele gevolgen heeft voor de omliggende gebieden;

-


-



In voorkomend geval is een vastgesteld natuurrichtplan bepalend voor de inrichting en het beheer van het gebied. Een dergelijk natuurrichtplan wordt als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Artikel 4.8

Bepalingen m.b.t. de overdruk grote eenheid natuur Dit gebied wordt beschouwd als een Grote Eenheid Natuur (GEN) in de zin van het decreet Natuurbehoud en in die zin als een onderdeel van het Vlaams Ecologisch Netwerk. Alle bepalingen van het decreet Natuurbehoud betreffende grote eenheden natuur zijn van toepassing in dit gebied.

aanduiding in overdruk Het in overdruk aangeduide gebied is een grote eenheid natuur.

Binnen de zones aangeduid met deze overdruk is natuur de hoofdfunctie en zijn de overige functies ondergeschikt. In voorkomend geval is een vastgesteld natuurrichtplan bepalend voor de inrichting en het beheer van het gebied. Een dergelijk natuurrichtplan wordt als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen.

Dit gebied behoort tot de bestemmingscategorie ‘overig groen’. Artikel 5. Gemengd openruimtegebied Artikel 5.1

Bepalingen m.b.t. de gemengde open ruimte

Binnen dit gebied zijn natuurbehoud, bosbouw, landbouw, landschapszorg en recreatie nevengeschikte functies. Alle werken, handelingen en wijzigingen die nodig of nuttig zijn voor deze functies zijn toegelaten, met uitzondering van het oprichten van gebouwen behoudens de overige bepalingen van dit artikel.

Het aanbrengen van infrastructuren voor het beheer van het gebied als openruimtegebied is mogelijk. Die infrastructuren zijn onder meer: veekerende rasters, het bouwen van schuilplaatsen voor dieren die ingezet worden bij het beheer van het gebied. Het openruimtegebied is in principe een bouwvrij gebied. In het gebied zijn uitsluitend gebouwen toegelaten die noodzakelijk zijn voor het beheer van het gebied, op







voorwaarde dat ze niet gebruikt kunnen worden als woonverblijf. Het gaat om gebouwen en constructies met een beperkte omvang (schuilplaats, bergplaats voor materiaal ...). Een dergelijke bebouwing kan slechts toegelaten worden voor openruimtegebieden met een aanzienlijke oppervlakte. Artikel 5.2


Voor zover de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het gebied niet wordt overschreden zijn, in uitzondering op het onbebouwde karakter van het gebied, de volgende werken, handelingen en wijzigingen toegelaten:

Tot kleinschalige infrastructuur voor de sociale, educatieve, recreatieve of agrarische functie van het gebied worden gerekend:

-

het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur die gericht op de sociale, educatieve of recreatieve functie van het gebied, waaronder sanitaire gebouwen of schuilplaatsen van één bouwlaag met een oppervlakte van ten hoogste 100 m² met uitsluiting van elke verblijfsaccomodatie;

-

het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur die gericht is op het gebruik van het gebied voor landbouw of hobbylandbouw;

-

het herstellen, heraanleggen of verplaatsen van bestaande openbare wegen en nutsleidingen. Bestaande openbare wegen en nutsleidingen kunnen verplaatst worden voor zover dat noodzakelijk is voor de kwaliteit van het leefmilieu, het herstel en de ontwikkeling van de natuur en het natuurlijke milieu, de openbare veiligheid of de volksgezondheid.

-

speeltuigen, speelbossen en speelweiden, een (overdekte) picknickplaats, zitbanken, vuilnisbakken, beperkte sanitaire voorziening...

-

toegangspoortjes, wegwijzers, verbodsborden, wegafsluitingen, informatieborden, verrekijkers, knuppelpaden, vogelkijkhutten...

-

paden voor niet-gemotoriseerd verkeer: wandelen, fietsen, paardrijden ... Verharde paden worden bij voorkeur aangelegd in een waterdoorlatende verharding.

-

Kleinschalige infrastructuur voor landbouw of hobbylandbouw (schuilhokken, bergruimten van beperkte omvang, afsluitingen, plastictunnels die tijdelijk geplaatst worden, constructies voor oogstbescherming, (bv. roterend luchtmengtoestel of netten tegen hagelschade, kleinschalige vaste constructies om zonne-energie te capteren (bv. in functie van een waterpomp)…). Serres zijn niet toegelaten.

-

Kleinschalige infrastructuur voor het gebruik van vijvers voor hengelsport (bergruimte, schuilplaatsen, visplatformen, beperkte sanitaire voorziening, beperkte parkeervoorziening in waterdoorlatende verharding, afsluitingen…)

Infrastructuur voor hoogdynamische dagrecreatie, verblijfsrecreatie of horeca is uitgesloten (sportvelden, golfterreinen, permanente kampeervoorzieningen...). Artikel 5.3


Indien een gemeente of provincie voor delen van dit gebied een gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan opmaakt met voorschriften voor functies en activiteiten vermeld in artikels 5.1 en 5.2 krijgen de voorschriften van dat plan na goedkeuring ervan voorrang op de voorschriften opgenomen onder de artikels 5.1 en 5.2.

Er wordt aan de gemeenten en provincies de mogelijkheid gelaten om specifiek voor het eigen grondgebied op te treden en in een gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan het statuut van deze activiteiten meer gedetailleerd te regelen. In dergelijk geval nemen de voorschriften van het gemeentelijk of provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan de plaats in van de voorschriften zoals ze in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan zijn opgenomen.

Artikel 5.4




-


-


-


Werken en handelingen in functie van behoud en herstel van de structuurkenmerken van de rivier- en beeksystemen zijn bv. hermeandering, verbreden of herinrichten van de bedding, herwaarderen winterbed, vertragen waterstroomsnelheid, structuurvariatie in oevers en bedding… Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de waterkwaliteit zijn bv.






-

buffering van waterlopen tegen vervuiling…




Werken en handelingen in functie van het verbeteren van de verbindingsfunctie van waterlopen zijn bv. het opheffen barrières, behoud van ruimte voor de ontwikkeling van natuurwaarden… In functie van het behoud, het herstel en de ontwikkeling (aanleg, inrichting, onderhoud…) van specifieke overstromingsgebieden zijn specifieke infrastructuren hiervoor zoals dijken, stuwen, pompinstallaties... toegelaten. Zuiveringsinfrastructuren zoals RWZI’s of collectoren vallen niet onder de toegelaten werken, handelingen en wijzigingen. Voor bebouwing bestemde gebieden zijn o.m. woongebieden en bedrijventerreinen… De specifieke stedenbouwkundige voorschriften in de plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen geven uitsluitsel over welke (delen van) gebieden als “voor bebouwing bestemd” beschouwd moeten worden. De overige functies in rivier- en beekvalleien moeten de natuurlijke dynamiek en het waterbergend vermogen van dit watersysteem respecteren. De stroomgebiedbeheersplannen en de (deel)bekkenbeheersplannen worden als afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Vergunningsaanvragen worden onderworpen aan een watertoets in de zin van het decreet integraal waterbeleid. Met ‘technieken van natuurtechnische milieubouw’ wordt verwezen naar een geheel van technieken die gebruikt kunnen worden om bij de inrichting (en het beheer) van infrastructuurwerken (wegen, waterlopen) bestaande natuurwaarden zoveel als mogelijk te behouden of ze te ontwikkelen of te versterken, en meer algemeen om te komen tot "milieuvriendelijke" oplossingen voor ruimtelijke ingrepen. Een beschrijving van en toelichting bij dergelijke technieken is te vinden in de "Vademecums Natuurtechniek", die onder meer te raadplegen zijn op de website van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid: http://www.lne.be/themas/milieu-en-infrastructuur/vademecums-natuurtechniek. Op basis van onderzoek en ervaring worden deze Vademecums regelmatig geactualiseerd.

Artikel 5.5

Bepalingen m.b.t. de overdruk natuurverweving In het natuurverwevingsgebied is het beleid gericht op de ruimtelijke ondersteuning van de verweving tussen de functie natuur en de andere functies in het gebied. Dat houdt ruimtelijke voorwaarden in voor de instandhouding, het herstel en de ontwikkeling van de aanwezige en gewenste natuurwaarden. Tegelijk dienen de ontwikkelingsmogelijkheden van de hiermee verzoenbare andere activiteiten ruimtelijk ondersteund te worden.

aanduiding in overdruk Het in overdruk aangeduide gebied is een natuurverwevingsgebied waarbij de functie natuurbehoud nevengeschikt is aan de overige functies in het gebied.

Het gebied wordt beschouwd als een natuurverwevingsgebied in de zin van het decreet Natuurbehoud en maakt in die zin deel uit van het Integraal Verwevend en Ondersteunend Netwerk (IVON). Verweving houdt in dat een duurzame instandhouding van de aanwezige natuurwaarden gegarandeerd wordt en dat elke functie behouden kan worden zonder andere functies te verdringen of door andere functies verdrongen te worden. Alle bepalingen van het decreet Natuurbehoud betreffende natuurverwevingsgebieden zijn van toepassing in dit gebied. Dit houdt o.a. in dat er maatregelen kunnen worden genomen en dit ter bevordering van:







-


-


-

het behoud van een voor de natuur gunstige waterhuishouding en het tegengaan van risico van verdroging, en van aantasting van reliëf en bodem en het herstel hiervan zonder dat dit disproportionele gevolgen heeft voor de omliggende gebieden;

-


-



In voorkomend geval is een vastgesteld natuurrichtplan bepalend voor de inrichting en het beheer van het gebied. Een dergelijk natuurrichtplan wordt als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen.

aanduiding in overdruk Artikel 6. Enkelvoudige leiding In het gebied, aangeduid met deze overdruk, zijn alle werken, handelingen en wijzigingen toegelaten voor de aanleg, de exploitatie en de wijzigingen van een ondergrondse transportleiding en haar aanhorigheden. De aanvragen voor vergunningen voor een transportleiding en aanhorigheden worden beoordeeld rekening houdend met de in grondkleur aangegeven bestemming. De in grondkleur aangegeven bestemming is van toepassing voor zover de aanleg, de exploitatie en wijzigingen van de enkelvoudige leiding en haar aanhorigheden niet in het gedrang worden gebracht.

De op het gewestplan aangeduide (bestaande) leiding wordt hernomen in dit ruimtelijk uitvoeringsplan. Het tracé dat opgenomen wordt voor de enkelvoudige leiding is een symbolische aanduiding. Dat betekent dat de grens van het tracé gevolgd moet worden in de mate dat er geen onoverkomelijke obstakels zijn die een aanpassing vereisen. Onoverkomelijke obstakels zijn bijvoorbeeld bomen, structuur van de ondergrond, kleine constructies of andere obstakels voor het tracé. Aanhorigheden van een leiding zijn de constructies of gebouwen die nodig of nuttig zijn om de leiding te kunnen exploiteren. De aanhorigheden kunnen bovengronds of ondergronds aangebracht zijn.

aanduiding in overdruk







Artikel 7. Hoogspanningsleiding In het gebied, aangeduid met deze overdruk, zijn alle werken, handelingen en wijzigingen toegelaten voor de aanleg, de exploitatie en de wijzigingen van een hoogspanningsleiding en haar aanhorigheden. De aanvragen voor vergunningen voor een hoogspanningsleiding en aanhorigheden worden beoordeeld rekening houdend met de in grondkleur aangegeven bestemming.

De op het gewestplan aangeduide (bestaande) hoogspanningsleiding wordt hernomen in dit ruimtelijk uitvoeringsplan. Aanhorigheden van een hoogspanningsleiding zijn de constructies of gebouwen die nodig of nuttig zijn om de leiding te kunnen exploiteren. De aanhorigheden kunnen bovengronds of ondergronds aangebracht zijn.

De in grondkleur aangegeven bestemming is van toepassing voor zover de aanleg, de exploitatie en wijzigingen van de bestaande hoogspanningsleiding niet in het gedrang worden gebracht.



afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur

Recommend Documents