Nieuwsbrief CEE Land Fund B.V.
Het CEE Land Fund •
CEE Land Fund zo goed als vol belegd
•
Economische
groei
Centraal-
en
Verder in deze nieuwsbrief Oost-
Europa blijft op hoog •
Overzicht acquisities CEE Land Fund
•
Jaarvergadering CEE Land Fund
•
Samenwerking Emprin met Kempen & CO in
Slowakije op schema voor invoering van de
Euro op 1 januari 2009 •
•
Slowakije eind december toegetreden tot Schengen
zone
voor
vrij
verkeer
personen
Nummer 1 – Februari 2008
van
het Slovakian Institutional Property Fund
•
ELOF I
•
Lancering CEE Land Fund II
•
Oekraïne en het EK Voetbal
Inleiding Het CEE Land Fund is vrijwel geheel belegd. In deze nieuwsbrief geven wij u een overzicht van de aangekochte stukken grond. In de geografische verdeling hebben wij er voor gekozen het accent op Slowakije te leggen. Ruim 50%
van
het
vermogen
is
in
Slowakije
geïnvesteerd. De economie van het land groeit zeer snel en is het meest stabiel van de landen waarin het fonds belegt.
Ruim 20% van het vermogen is belegd in
Voordat Emprin in onderhandeling over aankoop
Roemenie. Dit land laat snelle prijsstijgingen van
trad kende Emprin deze partijen niet.
vastgoed zien, maar de koers van de Lei staat onder druk. Daarom hebben wij er voor gekozen
Wat betreft de buitenlandse valuta heeft het
het accent iets minder op Roemenie te leggen.
fonds
een
Slowaakse
aantal kroon
bewegingen is
sterker
gezien.
geworden
De ten
Het resterende vermogen van het fonds is
opzichte van de Euro. De Roemeense Lei heeft
geïnvesteerd
in
een daling laten zien. De munt van Oekraïne is
Oekraïne, aan een rivier, naast de stad Nikolaev,
(nog) nauw gekoppeld aan de Amerikaanse
in de buurt van Odessa. Omdat dit stuk grond te
dollar. Dit maakt grond in Euro’s goedkoop. Het
groot was voor de geografische mix van het fonds
fonds heeft in januari de Euro’s omgezet in
is besloten 35% van dit perceel onder te brengen
lokale valuta op een dollar koers van net
in een separaat fonds. Uiteindelijk heeft het
beneden de 1,50.
in
een
prachtig
perceel
fonds ongeveer 25% belegd in Oekraïne. Op korte termijn zullen wij u een fiscale Wij zijn van mening met deze portefeuille een
jaaropgave doen toekomen. Emprin is van
prima mix te hebben waarmee het fonds
mening dat met de aangekochte stukken grond
profiteert van de positieve ontwikkelingen in
een
Centraal- en Oost-Europa. Doordat het fonds 6
rendementsdoelstelling de komende jaren te
percelen in portefeuille heeft, is het risico goed
gaan realiseren. Daarnaast is Emprin van mening
verdeeld over zowel de landen als de percelen.
een geografische mix te hebben aangebracht die
prima
basis
is
gelegd
om
de
een optimale risico rendementsverhouding biedt. Nogmaals benadrukken wij dat alle percelen gekocht zijn van lokale partijen waar Emprin in geen geval enige belangen mee heeft.
Den Haag, maart 2008
1
Het CEE Land Fund
Emprin is zeer tevreden met de acquisities die
Inmiddels heeft het CEE Land Fund een aantal
voor het CEE Land Fund zijn gedaan, en de
stukken grond in eigendom. Daarnaast is het
vooruitzichten
fonds met de laatste onderzoeken bezig van een
veelbelovend.
zijn
voor
de
percelen
zeer
stuk grond in Slowakije. Na afronding van de aankoop van dit stuk grond is het fonds vol
In het jaarverslag zal het management nader
belegd. Op basis van het totale investerings-
ingaan op de individuele locaties en de strategie
vermogen is hieronder de verdeling van de
voor de rest van de looptijd van het fonds.
portefeuille weergegeven. Overzicht investeringen CEE Land Fund
Locatie (in de buurt van)
Oppervlakte perceel
Transactie Datum
% v/h investerings vermogen
Slowakije
Trnava Bratislava Bratislava
2.7 ha1 3.9 ha 6.2 ha
Nov 2007 Nov 2007
14% 16% 25%
Roemenie
Boekarest Boekarest
1.3 ha 1.0 ha
Okt 2007 Okt 2007
12% 10%
Oekraïne
Nikolaev
30.5 ha2
Jan 2008
±23%
Overige informatie
SIPF is een closed-end fonds met een looptijd van 5 tot 7 jaar. In het najaar wordt dit fonds
Jaarvergadering
ook voor bestaande Emprin klanten geopend.
Emprin zal voor alle fondsen de jaarvergadering
Meer informatie kunt u vinden op onze website,
eind april te houden. Op korte termijn zullen wij
www.emprin.nl.
u informeren over de exacte datum en de locatie.
Meer informatie over Kempen & Co kunt u vinden op www.kempen.nl.
Slovakian Institutional Property Fund (SIPF) Eind 2007 heeft Emprin in samenwerking met Kempen & Co het SIPF geplaatst. Deze eerste plaatsing had een omvang van EUR 15 mln. SIPF richt zich op beleggingen in bestaand verhuurd vastgoed en het ontwikkelen van woningen in Slowakije.
1. Op dit perceel heeft Emprin een optie tot koop 2. Dit perceel is voor 65% eigendom van het CEE Land Fund, de overige 35% is eigendom van ELOF I
2
Onderhandse plaatsing ELOF I Eind december werd Emprin een perceel grond in Nikolaev aangeboden van 30,5 hectare. De locatie aan de rivier en vooruitzichten van dit perceel zijn uitstekend, maar de omvang van de investering was te groot voor het CEE Land Fund. Om deze mogelijkheid toch niet te laten lopen heeft Emprin een klein fonds, ELOF I, opgericht, dat 35% eigenaar van de grond is geworden. Het CEE Land Fund is 65% eigenaar van deze grond. Het bijzondere van deze grond is dat het gelegen
is aan een grote rivier waar op korte termijn een brug
gebouwd
gaat
worden
waardoor
er
verbinding ontstaat met de stad Nikolaev. Het gebied van de 30,5 hectare en de grond eromheen
gaat
hoogstwaarschijnlijk
de
bestemmingen voor woningen en winkels krijgen. Lancering CEE Land Fund II
Oekraïne en het EK Voetbal
Het vermogen van het eerste CEE Land Fund is
Het EK voetbal zal in 2012 gespeeld worden in
vrijwel geheel belegd. Emprin heeft hierdoor
Polen en Oekraïne. Het CEE Land Fund heeft
besloten een tweede CEE Land Fund op te
samen met ELOF I een stuk grond aangekocht in
richten.
Nikolaev. In eerste instantie
zou
de stad
Nikolaev weinig te maken krijgen met het In tegenstelling tot het eerste grondfonds,
voetbal kampioenschap. De dichts bij gelegen
belegt het CEE Land Fund II niet in Oekraïne en
stad waar wedstrijden gehouden gaan worden is
wel in Tsjechië. Slowakije en Roemenie blijven
Odessa, twee uur rijden van Nikolaev.
gehandhaafd. Dit is voornamelijk ingegeven doordat
verschillende
beleggers
hebben
Nu blijkt echter dat het vliegveld van Nikolaev
aangegeven het risico in Oekraïne als te hoog te
beter geschikt is voor het ontvangen van grote
ervaren. Daarom hebben wij besloten deze groep
vliegtuigen dan de luchthaven van Odessa. De
beleggers tegemoet te komen en in het tweede
UEFA onderzoekt de mogelijkheid om bezoekers
CEE Land Fund uitsluitend landen op te nemen
voor wedstrijden in Odessa via Nikolaev te laten
die in de EU zijn gelegen. Het is echter niet dat
vliegen. Voor het fonds zou dit een enorme
ons enthousiasme over beleggingen in Oekraïne
meevaller kunnen zijn, aangezien de waarde van
is afgenomen, eerder het tegendeel is waar.
het perceel naar verwachting zal stijgen.
3
Dit omdat er grote aantallen bezoekers worden
Bij een stijging van de prijzen van grond stijgt
verwerkt, en er geïnvesteerd moet worden in
het rendement op het eigen vermogen niet zo
betere,
nieuwe
en
snel als wanneer er vreemd vermogen gebruikt
Odessa.
Ook
verder
wordt, maar dit wordt gecompenseerd door het
gemoderniseerd moeten worden. Dit alles zal
lagere risico. Op deze manier wordt men nooit
een positieve impuls kan geven voor de groei van
gedwongen om grond te verkopen.
wegen zal
het
tussen
Nikolaev
vliegveld
de stad en de waardestijging van grond. Grondprijzen in de landen waar wij actief zijn Het risico van beleggen in grond
stijgen jaarlijks met tussen de 10% en 20%.
De theorie leert ons dat alle rendementen die
Steden in het voormalige Oostblok groeien in een
hoger zijn dan die op staatsleningen ook een
hoog tempo en de woningbehoefte is groot,
hoger risico hebben. Dit geldt natuurlijk ook voor
vooral doordat inkomens blijven stijgen en er
grond. Wel structureren wij de Emprin fondsen
een groot gebrek aan moderne woningen is.
zodanig dat de risico’s zo klein mogelijk zijn.
Hierdoor verwachten wij dat de komende jaren deze stijging zal doorzetten.
Een belangrijke factor in het risico van vastgoedbeleggingen is de financiering. Rente moet
Waarom kopen lokale ontwikkelaars dan deze
betaald worden en de lening moet worden
stukken grond niet? Het antwoord op deze vraag
afgelost. Omdat grond geen cash flow genereert
heeft te maken met hetzelfde financierings-
heeft Emprin besloten geen vreemd vermogen
vraagstuk. Een lokale ontwikkelaar krijgt pas
aan te trekken voor de aankoop van grond.
krediet voor de aankoop van grond wanneer de
grond
bouwbestemming
heeft.
Banken
financieren pas als duidelijk is wat er gebouwd gaat worden en wanneer deze projecten cash flow gaan opleveren. Omdat ontwikkelaars hun vermogen nodig hebben voor de bouwprojecten geven zij er voorkeur aan geen grond aan te kopen waar nog geen bouwbestemming op zit. Dit geeft Emprin de mogelijkheid deze grond voor haar fondsen aan te kopen. Garanties dat de waarde van grond blijft stijgen zijn er niet, echter, de inschatting is dat het voorlopig wel het geval zal zijn. Expertise en ervaring worden wel belangrijker voor de juiste investeringsselectie. Emprin kan met haar lokale partners voorzien in deze behoefte.
4
Economische ontwikkelingen
De
• Roemenie – De economische groei was in
december
Slowaakse (tov
inflatie het
bedroeg
vorige
3.4%
jaar),
in
maar
2007 wederom robuust. Voor 2008 wordt een
Slowakije voldoet nog ruim aan de Maastricht
voortzetting van de hoge economische groei
criteria voor invoering van de Euro. Verwacht
verwacht,
wordt dat de Euro volgens plan op 1 januari
vooral
aanhoudende
groei
ingegeven van
de
door
een
buitenlandse
2009 wordt ingevoerd.
investeringen en stijgende consumptie. De
• Oekraïne – De sterk groeiende vraag naar
inflatie is stabiel gebleven op 6.4% (tov het
metaal is een sterke basis voor de economie.
vorige
De inflatie blijft echter hoog (15% in 2007).
jaar)
en
wordt
voornamelijk
veroorzaakt door stijgende voedselprijzen.
De komende jaren wordt een sterke groei aan
• Slowakije – Slowakije blijft koploper in
buitenlandse investeringen verwacht in de
Centraal- en Oost-Europa. De Slowaakse
aanloop van het EK voetbal in 2012. De
economie is in het laatste kwartaal van 2007
nominale lonen zijn sinds oktober 2006 met
met 14.1% gegroeid. Deze explosieve groei is
ruim 30% gestegen. Hiermee stijgt de vraag
echter wel voor een deel veroorzaakt door
naar moderne woningen. De groei van steden
een verhoging van accijns op tabak.
leidt tot sterke waardestijgingen van grond. BBP groeiverwachting (% groei t.o.v. jaar ervoor)
2007
2008
2009
Tsjechië
5.7
4.6
4.5
Roemenie
6.5
6
5.0
Slowakije
10.3
6.9
6.0
Oekraïne
7.6
5.6
5.1
Bron: Unicredit bank, IMF
Groei BBP per hoofd v/d bevolking (2006 = 100) 250% 200%
Oekraïne
Roemenie
Slowakije
Tsjechië
150% 100% 2006
2007
2008
2009
2010
Bron: ECB, Nationale bank Oekraïne
5
Kantooradres
Correspondentieadres
Eisenhowerlaan 53
Postbus 17434
2517 KK Den Haag
2502 CK Den Haag
T: +31 (0)70 358 76 91 F: +31 (0)70 350 76 37 E:
[email protected] W: www.emprin.nl
Emprin Real Estate Investments Emprin Holding B.V. (“Emprin”) is een niet-beursgenoteerde fonds manager, gespecialiseerd in vastgoedbeleggingen in emerging markets. Emprin structureert, plaatst en beheert beleggingsfondsen gericht op de acquisitie van grond, het ontwikkelen van woningen en op beleggingen in commercieel vastgoed zoals kantoren en winkels. Emprin is een deelneming van Nyenburgh Beheer B.V., een onafhankelijke commissionair in effecten met vestigingen in Nederland, Singapore en Estland. De professionals van Emprin hebben langdurige ervaring in de financiële wereld, en de vastgoedmarkten van Centraal en Oost-Europese landen zoals Slowakije, Roemenie, Tsjechië en Oekraïne.
Disclaimer De geprognosticeerde rendementen kunnen lager uitvallen, de waarde van uw beleggingen kan fluctueren. Aan de beleggingen zijn risico’s verbonden. Om een volledig beeld te krijgen van de risico’s, verbonden aan dit product, raden wij u aan kennis te nemen van het prospectus. De volgende voorwaarden zijn van toepassing op het gebruik van deze nieuwsbrief. Door de nieuwsbrief te gebruiken wordt u geacht van deze voorwaarden kennis te hebben genomen en deze te aanvaarden. De gegevens in deze nieuwsbrief zijn bedoeld ter algemene informatie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Hoewel de inhoud van de nieuwsbrief met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, is het niet uitgesloten dat bepaalde informatie onvolledig, onjuist of verouderd is. Aan de informatie in de nieuwsbrief kunnen geen rechten worden ontleend en Emprin Holding B.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade die ontstaat door of voortvloeit uit het gebruik ervan. De beslissing om participaties te kopen dient uitsluitend te worden genomen op basis van het prospectus. Het prospectus is kosteloos op te vragen via telefoonnummer +31 (0)70 3587691 of per email via
[email protected].
6
