december 2006
8
bulletin Periodiek voor de Federatie van Nederlandse officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneel bij Defensie (FVNO/MHB)
voorwoord
Oververhitte reacties van Tweede Kamer en van C-CZSK In de hectische verkiezingscampagne was geen plaats voor buitenlandse zaken, voor “hoe verder met Europa” en al helemaal niet voor Defensie.
uit de inhoud 2 CAO-inzet FVNO/MHB 5 Pensioenpremies en -indexatie 2007 8 BMD krijgt tweede kans 14 NLDA-nieuws 18 De Marechaussee Ontwikkeling en
Wel opende de Volkskrant zes dagen voor de verkiezingsdag op de voorpagina met een incident uit 2003 over zogenaamde martelpraktijken tijdens verhoren van een vijftiental Irakese verdachten. Zonder enige toetsing werd dit bericht breeduit door de nationale en internationale pers overgenomen. Nog voordat het duidelijk was wat er nu precies was gebeurd buitelden de woordvoerders van vooral de linkse partijen over elkaar heen om hun diepe afkeer te getuigen en om direct maatregelen te eisen. Het parlement zou moeten terugkeren van reces om de minister te spreken en een parlementair onderzoek zou noodzakelijk zijn. Minister Kamp reageerde onmiddellijk met een persconferentie en daaruit bleek dat bij “ondervragingen” inderdaad de regels waren overtreden. Nadat de operationele commandant dit incident had gemeld is besloten een onderzoek door de KMAR te laten uitvoeren. Op basis van het proces-verbaal van de KMAR is het Openbaar Ministerie tot de conclusie gekomen dat er geen sprake was van strafbare feiten en dat dus niet tot vervolging zou worden overgegaan.
lid worden? www.fvno.nl
Tegelijkertijd werd een instructie opgesteld om herhaling van dergelijk handelen te voorkomen. Terugkijkend naar het circus kan ik het niet anders kwalificeren dan dat van een mug een olifant is gemaakt. Ook het Openbaar Ministerie heeft bij dit incident geen fraaie rol gespeeld, door te ontkennen dat zij ooit een proces-verbaal hierover had ontvangen. De KMAR kon met een kopie van het verzonden verbaal aantonen dat dit wel was gebeurd. Begin november meldden de media dat een aantal dronken mariniers overlast had veroorzaakt in een hotel in Appingendam. Voor de C-CZSK was de maat
waarom niet eerst nagedacht en vervolgens gehandeld?
Netwerkdag 2007
Door het tijdstip van verzenden lazen veel militairen deze maatregel de volgende dag in de krant. De commotie en het onbegrip waren groot! Een kleine week later werd een MARALG uitgegeven met de toelichting op de maatregelen. Drie weken later worden beide MARALG’s weer ingetrokken en wordt onder beperkende randvoorwaarden de regelgeving betreffende alcoholgebruik weer in handen van de commandanten gelegd. Waarom niet eerst nagedacht en vervolgens gehandeld? Dat zou heel veel commotie, onbegrip en woede hebben voorkomen! Willen we serieus bij Defensie ongewenst gedrag terugdringen, dan is goede communicatie een eerste vereiste. Dit was helaas een voorbeeld van hoe het niet moet! H.A.Couzy voorzitter FVNO/MHB
kennelijk vol, want hij verzond op vrijdagmiddag 3 november een MARALG, waarin een absoluut alcoholverbod werd opgelegd tijdens varen en oefenen en ook in havens en tijdens rustpauzes bij oefeningen.
Correctie In het vorige voorwoord werd, in het kader van acceptatie van homoseksualiteit in de krijgsmacht, verwezen naar twee KPMG-rapporten, “Uniform uit de kast” en “Kleur bekennen. Het eerstgenoemde rapport is echter uitgebracht door het SCP, het andere rapport is van de IGK en onderzoekers van de NLDA.
FVNO bulletin, december 2006
1
CAO FVNO/MHB inzet voor de CAO 2007-2008
medezeggenschapscommissies en vakbonden bij visie- en organisatieontwikkeling. Binnen de voorwaarde van een strakkere centrale regie van CAO-afspraken willen wij meer maatwerk mogelijk maken binnen de CAO, indien deze uit het oogpunt van bedrijfsvoering en/of arbeidsmarkt te rechtvaardigen is.
De afgelopen maanden is de werkgroep arbeidsvoorwaarden druk in de weer geweest met het bepalen van de CAO-inzet. De concept CAO-inzet is eind november aan het bestuur van de FVNO/MHB aangeboden en in de komende weken wordt erover besloten.
14. Arbeidssatisfactie Het “goed je werk kunnen doen” is een belangrijk deel van de aantrekkelijkheid van het werken bij Defensie. Voor de leden van de FVNO/MHB is dit een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Het is bovendien een pré waarmee Defensie kan concurreren als zij de slag met de commerciële arbeidsmarkt op financiële arbeidsvoorwaarden dreigt te verliezen. De FVNO/MHB acht dit de komende jaren waarschijnlijk.
Het achterliggende probleem bij de CAO 2007-2008 zal voor Defensie ten opzichte van de arbeidsmarkt zijn:
“…de slag om schaars middelbaar en hoger opgeleid personeel te winnen en te houden.” De werkgroep heeft een ambitieuze inzet op papier gezet. De titel suggereert dat het een inzet is voor 2 jaar. Echter, het betreft slechts een eerste stap in een omvangrijk pakket. De werkgroep heeft de gehele regeerperiode van het nieuwe kabinet voor ogen, er vanuit gaande dat deze de rit van 4 jaar uitzit, om het noodzakelijke pakket in te voeren. Het is de FVNO/MHB duidelijk dat er op personeelsgebied nog omvangrijke aanpassingen en reorganisaties zullen plaatsvinden. Aanpassingen die van grote invloed zullen zijn op de arbeidsomstandigheden van het defensiepersoneel. Bij de invoering van deze plannen (o.a. FPS, Speer enz) dienen de arbeidsomstandigheden dan ook structureel te worden verbeterd.
Defensie kunnen worden gemaakt omdat deze door kabinetsbeleid tussentijds worden veranderd als gevolg van de waan van de dag. Zij zal daarom het principe ‘boter bij de vis’ inbrengen. Onder dit principe verstaan wij dat militairen en gemilitariseerd burgerpersoneel na operationele inzet een substantiële compensatie in tijd, geld en opleiding krijgen. 3. Ouderenbeleid Defensie dient beleid te ontwikkelen om invulling te geven aan het leeftijdsbewust personeelsbeleid. Hierbij dient aandacht te worden besteed aan de wijze waarop een functie blijvend kan worden vervuld door personeel van middelbare en hogere leeftijd, waarbij initiatieven om dat te faciliteren worden gehandhaafd en verder worden uitgebouwd.
7. Harmonisatie regelgeving Harmoniseer de regelgeving in het BARD en AMAR daar waar verschillen niet verklaarbaar zijn. Dit zal bijdragen aan de cohesie tussen militairen onderling en het militaire en burgerbestand bij Defensie. Bij deze harmonisatie dient uitgegaan te worden van de gunstigste regeling voor het defensiepersoneel om te voorkomen dat de ene groep bevoordeeld wordt ten koste van de andere groep. Één van de punten die als gevolg van de toegenomen werkdruk in de harmonisatieslag dient te worden meegenomen is een overwerkvergoeding voor al het defensiepersoneel tot en met de rang kolonel/schaal 15. 8. Management development (MD) Beginnende HBO’ers en pas afgestudeerde academici worden bij Defensie veelal ingeschaald in schaal 10. Voor de persoonlijke ontwikkeling en het bevorderen van mobiliteit van jongere burgerambtenaren dient een MD-traject vanaf schaal 10 te worden ontwikkeld met als doel een carrièreperspectief te kunnen bieden om zodoende personeel aan Defensie te kunnen binden. Voor officieren die de MDV met goed gevolg hebben doorlopen dient een vergelijkbaar preMD-beleid te worden ontwikkeld.
gen voor personeelsleden te borgen. Het systeem heeft bovendien een nauwe relatie met het nog nader te bepalen leeftijdsbewuste personeelsbeleid van Defensie. 11. Arbeid en Zorg a. De zorg voor een (ernstig) zieke partner. In de huidige Nederlandse maatschappij wordt over het algemeen geen thuiszorg toegekend aan de zorg voor een zieke partner. Dat betekent dat de partner extra zorgtaken heeft. Indien deze partner op uitzending gaat moet iemand zijn/haar zorgtaken overnemen. Eventuele extra kosten dienen door Defensie te worden vergoed. b. Het behoud van militairen met jonge kinderen wordt een steeds groter pijnpunt voor Defensie. Dit heeft veelal te maken met de gezinssituatie die niet meer met het militaire metier is te combineren. Een uitbreiding van de regeling kinderopvang, zoals bijvoorbeeld een tegemoetkoming voor een au pair of ‘nanny’ bij uitzendingen, oefeningen en ‘weekendhuwelijk’, kan het behoud van gekwalificeerd personeel voor Defensie bewerkstelligen.
CAO
Hieronder volgen in een ingedikte versie 14 onderwerpen waaraan, volgens de FVNO/MHB, Defensie de komende jaren aandacht zal moeten besteden.
1. Inkomensontwikkeling Het defensiepersoneel dient gecompenseerd te worden voor de stijging van de ziektekostenpremies en pensioenpremies van de afgelopen jaren en het jaar 2007. Daarnaast zal de eindejaarsuitkering met substantiële stappen moeten worden verhoogd tot een volwaardige 13e maand. De salariseis voor 2007 en 2008 is 3,75%. 2. Compensatie operationele inzet De FVNO/MHB constateert dat lange termijnafspraken helaas niet meer met
2
FVNO bulletin, december 2006 2004
4. Family support Het wordt voor Defensie steeds moeilijker om personeel te enthousiasmeren voor een buitenlandse plaatsing. De FVNO/MHB stelt aanvullende regelingen voor om buitenlandse plaatsingen aantrekkelijker te maken. 5. Verplaatsingskosten Ook in de nieuwe krijgsmacht wordt defensiepersoneel geconfronteerd met regelmatige verplaatsingen. Versoepeling en verruiming van de regelingen is nodig. De FVNO/MHB komt met een aantal voorstellen. 6. Flexibele werkweek In navolging van de burgercollega’s dient directe verroostering voor militairen op een niet-operationele plaatsing een materieel recht te worden. Helderheid over de functies waarin dit recht geldt voorkomt willekeur.
9. Levensloopregeling/ verlofsparen Er moet een Defensie levensloopregeling komen. Defensie dient daar met een werkgeversbijdrage in de premie aan deel te nemen. 10. Nieuw personeelssysteem militairen De FVNO/MHB vindt dat een medewerker zich in het nieuwe personeelssysteem gedurende zijn/haar gehele carrière voordurend moet kunnen scholen om aan de eisen van nieuwe ontwikkelingen te kunnen blijven voldoen. Deze regeling is zowel van belang voor blijvende als voor uittredende medewerkers. De FVNO/MHB komt met concrete voorstellen om het belang van opleidin-
lid worden? www.fvno.nl
1
lid worden? www.fvno.nl
12. Arbeidsmarktconvenant Het arbeidsmarktconvenant dient preventief in te spelen op (toekomstige) ontwikkelingen op de interne en externe arbeidsmarkt t.b.v. het versterken van de positie van de werkgever, de defensieambtenaren en herplaatsers/militairen waarvan de aanstelling afloopt.
overbodige bureaucratie vergroot de werkdruk en verlaagt de slagkracht
Met het convenant wordt nagestreefd dat medewerkers tevreden zijn over de mogelijkheden tot ontwikkeling binnen Defensie en dat leidinggevenden tevreden zijn over de mate van flexibiliteit en kwaliteit van het personeel, zodat ze hun doelstellingen halen.
Ondanks goede bedoelingen is het algemene beeld dat ook bij Defensie de “overbodige” bureaucratie steeds verder toeneemt. Combinaties van ingewikkelde regelgeving en rigide bedrijfsvoerings-ICT zijn hiervan de oorzaak. De werkdruk neemt daardoor toe en de slagkracht van de krijgsmacht neemt hierdoor af. De FVNO/MHB zal hier, in navolging van een van haar verenigingen (de KVMO), onderzoek naar verrichten.
En hoe nu verder … De FVNO/MHB realiseert zich dat zij met name het hoger opgeleide deel van Defensie vertegenwoordigt en zal daarom in de komende maanden eerst met onze collega’s van AFMP, ACOM en VBM/NOV overleg voeren om tot een gezamenlijke inzet te komen. Het is nodig om samen te werken en dat zal mogelijk enige concessies vereisen. Die zullen wij in kaart brengen en helder uitleggen. Eventuele concessies hebben slechts invloed op de prioriteit van de voorstellen. Zodra er besluitvorming heeft plaatsgevonden over de definitieve CAO-inzet wordt deze op de website geplaatst.
13. Visie en organisatieontwikkeling De FVNO/MHB opteert voor een sterkere rol en betrokkenheid van leden van
FVNO bulletin, december 2006
3
FVNO/MHB: “onbegrijpelijk”
WEBSITEBERICHTEN
Vrijstelling militairen met jonge kinderen
Reactie FVNO/MHB op berichten over “martelen”
Gevaarlijk gedrag van politiek en media De FVNO/MHB is in hoge mate ongerust over de lichtzinnigheid waarmee media en politiek het begrip “martelen” rondslingeren in discussies over een incident tijdens inzet van militairen. Zeker als snel blijkt dat deze kreet de lading niet dekt. De FVNO/MHB kent het primaat van de politiek bij inzet van mili-
het lichtzinnig gebruik van de term ‘martelen’ verkleint de kans op het succesvol afronden van lopende missies tairen en de belangrijke toegevoegde waarde van een vrije en kritische pers. Maar met dit primaat en die kritische houding komt ook verantwoordelijkheid voor de mogelijke effecten van kritiek. Een tweetal effecten lijkt uit het oog te zijn verloren.
Ten eerste zijn mensenrechten voor Nederlandse militairen net zo fundamenteel als voor de rest van de Nederlandse bevolking. Omdat militairen een eed van trouw zweren heeft dit voor hen een grote mentale betekenis. Het vak van militair bij inzet is echter complex, verre van eenvoudig, vereist grote mentale weerbaarheid en af en toe hardheid. In dit proces is het altijd denkbaar dat militairen een verkeerde keuze maken. Om die reden melden militairen incidenten aan de politieke leiding. Uit de voorlopige beschrijving van het incident in Irak blijkt ook dat dit is gebeurd. Het begrip “martelen” is een van de ergst denkbare schendingen van mensenrechten en het oorlogsrecht. De kreet is in deze context daarom voorbarig totdat iemand kan aantonen dat er of beleid of kwade opzet achter zat. De Koninklijke Marechaussee en het Openbaar Ministerie
De Tweede Kamer heeft 24 oktober jl. een motie van SP kamerlid Van Velzen aangenomen waarbij alle militairen met kinderen onder de 5 jaar vrijstelling krijgen van uitzending. In de motie is echter opgenomen dat de vrijstelling slechts van toepassing is als er geen zwaarwegende operationele bezwaren aanwezig zijn.
konden dat in hun onderzoek niet aantonen. Ten tweede zorgt het begrip “martelen” internationaal voor grote commotie en haalt het de reputatie van Nederland in de wereld naar beneden. Het kan leiden tot grote emoties bij mogelijke tegenstanders en de tegenstand richting Nederlandse militairen versterken. Door het lichtzinnig gebruik van deze term door deskundigen en specialisten, de Volkskrant en een deel van politieke partijen is de kans op succesvol afronden van lopende missies verkleind. Daarmee zijn de Nederlandse militairen in groter gevaar gebracht dan nodig. De FVNO/MHB steunt het besluit van de minister van Defensie om een nader onderzoek te verrichten. Pas als uit dit onderzoek blijkt dat er kwade opzet of politiek beleid achter de behandeling van aangehouden Irakezen zat mag overwogen worden deze gruwelijke term te gebruiken. Tot die tijd past vertrouwen in de Nederlandse militairen, dat hebben ze na meer dan 15 jaar trouwe operationele inzet verdiend.
Het effect op de inzet van de krijgsmacht zal zijn dat het belangrijke middenkader in de leeftijd 25 tot 40 jaar voor 15 tot 30% niet meer inzetbaar zal zijn. Dit heeft de staatssecretaris onlangs aan de Tweede Kamer medegedeeld naar aanleiding van kamervragen. De motie is volgens de FVNO/MHB volkomen onzinnig en wel om de volgende redenen: 1. De zwaarwegende operationele bezwaren zijn bijna altijd van kracht. En missies zijn per definitie operationeel. Het kwijtraken van een groot deel van het middenkader maakt een eenheid in zijn geheel niet meer inzetbaar. Dus dat is zwaarwegend en dan is de motie niet meer dan “gebakken lucht”. 2. De vrijstelling wordt voorzien van een extra impuls aan personeel. Dit betekent dat ongeveer 3.000 tot 4.000 extra personeelsleden moeten worden aangenomen om te voorko-
men dat de uitzendruk op militairen zonder kinderen of met oudere kinderen sterk stijgt. Extra personeel heeft tot gevolg dat de personele exploitatie met enkele tientallen miljoenen euro’s stijgt. De Tweede Kamer heeft echter niet gelijktijdig met het instemmen van de motie het defensiebudget verhoogd. Dit is dus niet uitvoerbaar. 3. De individuele militair mag het, zoals gewoonlijk, weer zelf oplossen. Dat betekent dat hij (samen met zijn/haar) partner het morele dilemma krijgt om te kiezen voor het gezin of voor de kameraden van zijn/haar eenheid. Een bijna onmogelijke keuze en dus een motie die militairen niet helpt.
Haagse en daagse werkelijkheid Uit bovenstaande kan de FVNO/MHB kan niet anders concluderen dan dat de Tweede Kamer het verschil tussen de “Haagse en daagse werkelijkheid” niet
kan onderscheiden. De FVNO/MHB begrijpt de goede bedoeling van de fracties om de afstemming van zorg en werk ook voor de militairen te waarborgen. Het zou beter zijn als de Tweede Kamer de staatssecretaris dwingt om eindelijk met concrete plannen te komen waarbij Defensie met behulp van materiële en immateriële middelen de verzwaarde zorgtaken voor het thuisfront van operationeel ingezette militairen verlicht. Dus niet alleen van toepassing bij uitzendingen. Als de staatssecretaris nog geen concrete plannen heeft dan zal de FVNO/MHB concrete voorstellen in de aanstaande CAO-besprekingen inbrengen.
Hoe dan wel? De FVNO/MHB ziet de goedbedoelde motie als een steun in de rug om goede zorg voor militaire gezinnen te organiseren. Het is tevens een politiek signaal aan de staatssecretaris om niet steeds over, maar meer met militairen te praten. De FVNO/MHB roept de Tweede Kamerleden dan ook op om een zodanige invulling aan deze motie te geven dat de zorgtaken van het thuisfront worden verlicht zonder dat de inzetbaarheid van militairen in het gedrang komt.
www.fvno.nl
cartoon downloaden? www.fvno.nl
PENSIOENEN Pensioenpremie militair 2007 stijgt 0,10 % Grondslagenonderzoek Het ABP voert om de drie jaar een zgn. grondslagenonderzoek uit. Uit het laatste onderzoek bleek dat de langere levensverwachting van de ABP-populatie moet worden doorgevoerd in de berekening van de benodigde gelden. Het gevolg is o.a. dat de totaalpremie voor het ouderdoms- en partnerpensioen voor alle ABP-deelnemers is verhoogd met, afgerond, 0,8%. De militair betaalt daarvan 30%, de werkgever 70%.
4
FVNO bulletin, december 2006 2004
lid worden? www.fvno.nl
1
lid worden? www.fvno.nl
Knippercentage Verder speelt de verrekening van het zgn. knippercentage. Militairen hebben in de jaren 2004 en 2005 pensioen opgebouwd tegen een knippercentage van 25%, d.w.z. dat alle loonstijgingen tot 25% meetellen in de pensioenophoging, daarboven niets meer. Burgers kenden in die jaren al een knippercentage van 10%. Om er nu voor te zorgen dat de burgers niet meebetalen aan de pensioenverhogingen van de militairen, betaalden de militairen (niet Defensie) over die twee jaren een meerpremie.
Na een berekening achteraf blijkt die meerpremie hoger te zijn vastgesteld dan nodig. Het teveel gehevene wordt achteraf in 2007 in de vorm van een premieverlaging van, afgerond, 0,2% teruggegeven aan de militair. Uiteindelijk stijgt dan de pensioenpremie voor de militair met 0,10% (Subtotaal). Als u als militair heeft gekozen voor reparatie van uw nabestaandenpensioen (PPP) dan is uw pensioenpremie gelijk gebleven (Totaal).
FVNO bulletin, december 2006
5
AOW-franchise De pensioenpremies voor de militair per 1 januari 2007 zien er als volgt uit: Pensioen
Jaar
Defensie
Totaal
Militair
2004
2005
2006
2007
2004
2005
2006
2007
19,80 20,60
Over
2004
2005
2006
2007
20,60
23,20
14,24
16,05
13,86
14,56
6,35
7,15
5,94
6,04
pensioengrondslag
ANW-hiaat
0,40
0,40
0,40
0,40
0,10
0,10
0,10
0,10
0,30
0,30
0,30
0,30
pensioengrondslag
Subtotaal
21,00
23,60
20,20
21,00
14,34
16,15
13,96
14,66
6,65
7,45
6,24
6,34
pensioengrondslag
1,70
1,90
1,70
1,60
0,00
0,00
0,00
0,00
1,70
1,90
1,70
1,60
pensioengrondslag
22,70
25,50
21,90
22,60
14,34
16,15
13,96
14,66
8,35
9,35
7,94
7,94
pensioengrondslag
OP/NP
PPP Totaal
Eénjaarspremie De aanpassing van het terugbrengen van de premielooptijd van 35 jaar naar 1 jaar bij de burger geldt niet voor de militair. Voor de militair is in 2005 reeds overgestapt op de éénjaarspremie omdat ieder jaar achteraf wordt bezien of de in het afgelopen jaar betaalde kostprijspremie de totale omvang van
gestegen pensioenaanspraken, inclusief de backservice kan financieren. Net als bij het knippercentage was dit een eis vanuit de andere sectoren in het ABP die niet de militaire eindloonpensioenen wilden meefinancieren.
AOW-franchise De AOW-franchise in de militaire eindloonregeling wordt per 1 januari 2007
De AOW-franchise voor de premiebetaling voor alle burgerambtenaar stijgt van € 9.600,- naar € 9.850,- in 2007. Voor de burgerambtenaren die in het FPU-overgangsrecht vallen wordt de franchise voor de pensioenopbouw verhoogd van € 15.500,- in 2006 naar € 15.950,- in 2007.
Het ABP voert alle drie jaren een zgn. grondslagenonderzoek uit. Uit het laatste onderzoek bleek dat de langere levensverwachting van de ABP-populatie moet worden doorgevoerd in de berekening van de benodigde gelden. Het gevolg is o.a. dat de premie voor het ouderdomsen partnerpensioen voor alle ABP-deelnemers is verhoogd met, afgerond, 0,8%. De deelnemer betaalt 30%, Defensie 70%.
Eénjaarspremie Tot 2007 stelde het ABP de pensioenpremie vast o.b.v. een methodiek waarbij berekend werd hoe hoog de pensioenpremie zou moeten zijn om over een periode van 35 jaar de kosten van pensioenopbouw te dekken. Dit met
het oog op premiestabilisatie door de jaren. De premie- hoogte is binnen het ABP echter door de grijsheid van het fonds (gepensioneerden betalen geen pensioenpremie meer) geen goed instrument meer om het fondsvermogen op een voldoende peil te houden en te voldoen aan (toekomstige) betalingsverplichtingen. Bovendien gaat de nieuwe Pensioenwet in het financieel toetsingskader uit van een éénjaarspremie die de financiering voor alle aanspraken voor het komende jaar dekt. Het ABPbestuur is daarom voor 2007 overgegaan op een éénjaarspremie. Het gevolg is dat de totaalpremie voor het ouderdoms- en nabestaandenpensioen daalt met, afgerond, 0,8%.
geboren
burgers
na 1949
OP/NP
2006 9.600
2007 9.850
2006 15.500
2007 15.950
ANW-hiaat
9.600
9.850
9.600
9.850
Premie FPU/VUT-fonds Voor de deelnemers die nog onder het FPU-overgangsrecht vallen moet het VUT-fonds bestuur nog een premie vaststellen. Deze FPU-premie wordt betaald door alle actieve deelne-
opgehoogd. De AOW-franchise is een afgeleide van de hoogte van de werkelijke AOW-uitkering voor een echtpaar, met beide partners boven de 65. De gehuwden-AOW is per 1 januari 2007 met 2,65% gestegen. De franchise is daarom ook met hetzelfde percentage verhoogd en komt na afronding uit op € 16.150,- (2006 € 15.750).
geboren voor 1950
mers aan het ABP. In 2006 bedraagt deze premie 4,16%, De werkgever betaalt 2,48% en de werknemer 1,68%. Het totaal van de nog vast te stellen pensioenpremie voor 2007 wordt nog met die FPU-bijdrage verhoogd.
Pensioenindexatie in 2007 De jaarlijkse verhoging, de indexatie, van de reeds in uitbetaling zijnde pensioenen van alle ABP-gepensioneerden, maar ook voor de nog in opbouw zijnde pensioenen van de actieve werknemer, is gelijk. De militaire pensioenen worden gelijkelijk verhoogd met de pensioenen van de burgerambtenaren van Defensie en alle andere bij het ABP aangesloten sectoren.
Pensioenpremie burgerambtenaar 2007 daalt minder dan 0,10% Grondslagenonderzoek
AOW franchise
Deze indexatie wordt afgeleid van het gewogen gemiddelde van de loonstijgingen van de actieve werknemers in alle afgesloten cao’s binnen alle sectoren aangesloten bij het ABP in het afgelopen jaar. De stijging van het contractloon was in 2006 3,66%. De indexatie van de ABP-pensioenen is verder afhankelijk van de hoogte van de dekkingsgraad van het ABP. De dekkingsgraad is de verhouding tussen activa (vermogen) en passiva (betalingsverplichtingen) op de ABP-balans.
Aanpassing pensioenregeling Daarnaast is de pensioenregeling aangepast. De pensioenopbouw bij invaliditeit is verlaagd van 70% naar 50% bij volledige arbeidsongeschiktheid en de pensioenopbouw bij overlijden vóór 65 jaar is verlaagd van 5/7 deel naar 5/10 deel. Daar staat weer tegenover dat de opbouw vanaf 2007 doorloopt tot 65 jaar i.p.v. in 2006 en eerder tot 62 jaar. Het gevolg is dat de totaalpremie voor het ouderdoms- en nabestaandenpensioen daalt met afgerond 0,2%. Uiteindelijk daalt dan de pensioenpremie met 0,06% (subtotaal). Heeft u gekozen voor uw nabestaandenpensioen (PPP), dan daalt u pensioenpremie met 0,26%.
De dekkingsgraad wordt voor een belangrijk deel bepaald door de stand van de lange rente en die is vanaf medio 2006 weer gedaald. Gevolg is dat de toezichthouder De Nederlandse Bank het ABP nog steeds niet toestaat volledig te indexeren. De indexatieruimte
komt gebaseerd op de dekkingsgraad van 131 per 1 november 2006, uit op 77%. Volledige indexatie komt tot stand bij een dekkingsgraad boven de 140. De indexatie kent drie onderdelen: 1. De indexatie van uw (maandelijkse) pensioen in 2007. Deze indexatie geldt zowel voor de reeds ingegane pensioenen als voor de pensioenaanspraken van de actieve deelnemer die nog in opbouw zijn. De volledige indexatie op basis van de gemiddelde loonstijging van de salarissen van overheidspersoneel in 2006 is 3,66%. Echter door de slechte financiële situatie van het pensioenfonds wordt slechts een gedeeltelijke indexatie van 77% = 2,82% uitbetaald. Om uw pensioen in 2007 te berekenen verhoogt u uw pensioen van 2006 met 2,82%.
2. Eenmalige uitkeringen met een algemeen karakter aan de actieve deelnemers in 2006 leiden ook tot een eenmalige uitkering aan gepensioneerden in 2007. Ook deze eenmalige uitkeringen met een gemiddeld percentage van 0,40% worden met 77% geïndexeerd. U kunt uw eenmalige uitkering berekenen door uw jaarlijkse pensioen van 2006 te verhogen met 0,31%. Naar verwachting wordt de eenmalige uitkering in januari 2007 uitbetaald. 3. De nabetaling omdat de loonstijgingen van de actieve deelnemers reeds in 2006 plaatsvonden en uw pensioen pas wordt verhoogd op 1 januari 2007. Ook deze nabetaling van gemiddeld 2,80% wordt met 77% geïndexeerd. U kunt uw nabetaling uitrekenen door uw jaarlijkse pensioen van 2006 te verhogen met 2,16%. Naar verwachting wordt de nabetaling in januari 2007 uitgekeerd.
De pensioenpremies voor de burgerambtenaar per 1 januari 2007 zien er als volgt uit: Pensioen
2004
2005
2006
2007
2004
2005
2006
2007
2004
2005
2006
2007
OP/NP
18,60
21,00
19,40
19,20
13,95
15,75
13,58
13,44
4,65
5,25
5,82
5,76
pensioengrondslag
ANW-hiaat
0,40
0,40
0,40
0,40
0,10
0,10
0,10
0,10
0,30
0,30
0,30
0,30
pensioengrondslag
Subtotaal
19,00
21,40
19,80
19,60
14,05
15,85
13,68
13,54
4,95
5,55
6,12
6,06
pensioengrondslag
Totaal
1,70
1,90
1,70
1,50
0,00
0,00
0,00
0,00
1,70
1,90
1,70
1,50
pensioengrondslag
20,70
23,30
21,50
21,10
14,05
15,85
13,68
13,54
6,65
7,45
7,82
7,56
pensioengrondslag
FVNO bulletin, december 2006 2004
Indexaties
Over
Jaar
PPP
6
Burgerambtenaar
Defensie
Totaal
lid worden? www.fvno.nl
1
2004
2005
2006
2007
ongekort
gekort
ongekort
gekort
ongekort
gekort
ongekort
gekort
pensioen(aanspraak)
2,65
1,77
0,15
0,12
0,38
0,17
3,66
2,82
nabetaling
1,81
1,81
1,12
0,09
0,28
0,13
2,80
2,16
eenmalige uitkering
0,64
0,64
0,04
0,03
0,24
0,11
0,40
0,31
lid worden? www.fvno.nl
FVNO bulletin, december 2006
7
Onlangs heeft de staatssecretaris de Tweede Kamer geïnformeerd hoe hij het Besluit Medezeggenschap Defensie (BMD) weer op de kaart wenst te gaan zetten. Uit de inleiding van de brief blijkt, zie onderstaande citaten , dat het BMD tot op heden binnen Defensie niet echt serieus is genomen. • “Medezeggenschap moet er toe leiden dat het personeel zich gehoord weet en invloed kan uitoefenen op relevante besluitvorming”; • “Het Hoofd van Diensteenheid onderkent de toegevoegde waarde van medezeggenschap en ziet dit als een nuttig managementinstrument en een gewoon onderdeel van de bedrijfsvoering”; • “Deelname aan medezeggenschap is een gewaardeerde activiteit, die een meerwaarde [welke?] oplevert voor de loopbaan van de defensieambtenaar”.
Meer en tijdig zeggenschap In de brief wordt verwezen naar het onderzoeksrapport Goodijk waarin geconcludeerd is dat medezeggenschap binnen Defensie vaak ‘mosterd na de maaltijd’ is. Dit omdat de medezeggenschapscommissie (MC) binnen Defensie pas na besluitvorming wordt verzocht te participeren en een advies uit mag brengen. Dit is niet echt stimulerend en moet daarom dan ook aangepast worden. Het voorstel is om de MC vanaf stap één pro-actief te laten participeren in de totstandkoming van besluiten (beleidsvoornemen). De FVNO/MHB is hier een groot voorstander van. Het bovenstaande houdt echter wel in dat er in de MC’s een mentaliteitsverandering (pro-actief in plaats van reactief) en een kwaliteitsimpuls dienen plaats te vinden.
Kwaliteitsimpuls De kwaliteit van een medezeggenschapscommissie kan door drie mogelijkheden worden vergroot: • Betere scholing en vorming. Op deze wijze kan de theoretische kennis worden vergroot maar ook aandacht worden besteed aan bijvoorbeeld onderhandelingsvaardigheden.
8
FVNO bulletin, december 2006 2004
• Het instellen van kiesgroepen. Hiermee wordt een betere afspiegeling verkregen van het betrokken personeel. • Het toelaten van niet georganiseerde werknemers. Voor defensiepersoneel dat geen lid is van een ‘vakbond’ wordt het gemakkelijker om zich kandidaat te stellen. De FVNO/MHB is voorstander van het instellen van kiesgroepen geweest. Door het instellen van kiesgroepen wordt gewaarborgd dat het middelbaar en hoger personeel vertegenwoordigd is in een MC. Helaas moet de FVNO/MHB constateren dat op dit moment te weinig middelbaar en hoger personeel zich beschikbaar stelt voor een MC. Het is daarom van groot belang dat invulling wordt gegeven aan de mooie woorden van de staatssecretaris, namelijk dat ‘deelname aan medezeggenschap een gewaardeerde activiteit’ is, die ‘een meerwaarde oplevert voor de loopbaan van de defensieambtenaar’. De FVNO/MHB zal de staatssecretaris verzoeken nadere uitleg te geven over deze passage als het concept BMD aan het overleg wordt aangeboden.
Meerwaarde voor jongeren De FVNO/MHB ziet in ieder geval een grote meerwaarde voor jonge militairen en - burgerambtenaren. Jongeren hebben de toekomst. Het opdoen van MC-ervaring is in de ogen van de FVNO/MHB een belangrijke ervaring die in de loop van de carrière zeer van pas zal komen. Dit kan zijn als hoofd van een diensteenheid (het reeds vertrouwd zijn met de spelregels en inlevingsgevoel hebben) of als verantwoordelijke voor het opstellen van processen binnen de eenheid (reeds als proactieve MC’er processen beschreven).
Meerwaarde voor middelbaar en hoger personeel
medezeggenschap
MEDEZEGGENSCHAP Besluit Medezeggenschap Defensie krijgt tweede kans In het concept BMD wordt de MC-structuur hoger belegd. Er zullen bij de zeven defensieonderdelen medezeggenschapscommissies (DMC) worden ingericht die de bijzondere commissies zullen gaan vervangen. Verantwoordelijkheden die nu nog bij de ‘vakbonden’ zijn gelegd zullen in de nabije toekomst door het defensiepersoneel worden behartigd. U kunt dus zelf meedenken over de bedrijfsvoering binnen uw defensieonderdeel. Het is zelfs de bedoeling dat in de toekomst vanuit 7 DMC’s Centrale Medezeggenschapscommissies (CMC) worden gevormd. Deze defensiepersoneelvertegenwoordigers kunnen in een driehoeksoverleg met de CDS en de staatssecretaris (hoofddirecteur personeel) over alle onderwerpen die niet onder het politiek primaat vallen overleg voeren. Onder politiek primaat wordt verstaan onderwerpen zoals keuze van wapensystemen en uitzenden van militairen. Hierin heeft de politiek het laatste woord. De CMC participeert dus mee over het heden en de toekomst van Defensie. Een uitdaging voor iedere FVNO’er.
Eenheid
Kiesdatum
CLAS
Explosieven Opruimingsdienst
15-12-2006
CLAS
1 Logistieke Brigade
11-01-2007
CLAS
Persco
15-01-2007
BS
Hoofddirectie Personeel (HDP)
17-01-2007
CDC
Commando Diensten Centra (CDC)
25-01-2007
CDC
Bedrijfsgroep Informatievoorziening CDC
31-01-2007
CZSK
Hr.Ms. Evertsen
13-02-2007
CDC
Dienstencentrum Medische Keuringen (DCMK)
15-02-2007
CLAS
101 CIS Bataljon
20-02-2007
CZSK
Dienst der Hydrografie
27-02-2007
CDC
Instituut Defensie Geneeskundige Opleidingen (IDGO)
28-02-2007
CLAS
OG Commando Landstrijdkrachten
05-03-2007
KMar Met vertrouwen voorwaarts? Op 30 oktober jl. vond een ingelaste vergadering van de Bijzondere Commissie Koninklijke Marechaussee plaats.
Interesse
Bent u het met de FVNO/MHB eens dat het middelbaar en hoger personeel haar verantwoordelijkheden moet oppakken en haar belangen en die van collega’s proactief moet behartigen binnen de medezeggenschap? Wilt u invloed uitoefenen op de bedrijfsvoering binnen u eenheid/onderdeel? Houdt u dan goed in de gaten wanneer bij uw eenheid/onderdeel verkiezingen worden gehouden. Op de pagina hiernaast staat een overzicht van komende MC-verkiezingen.
Citerend uit de brief van de Commandant der Koninklijke Marechaussee, Luitenant-generaal M.A. Beuving, van 6 november 20061:
dachten het belang van de KMA-opgeleide officieren steeds onder de aandacht van de leiding van de KMar hebben weten te brengen en dit ook is overgenomen.
“Tot mijn genoegen kan ik u meedelen dat op maandag 30 oktober jl. constructief overleg heeft plaatsgevonden tussen de Centrales van overheidspersoneel en de KMar. Uitkomst van het overleg is dat overeenstemming is bereikt over de aanpak om de dreigende overtalligheid van Marpersoneel te voorkomen. De belangrijkste maatregel daarvoor is een versneld doorstroombeleid naar een naast hoger gelegen rangsniveau tot en met de rang van majoor”. Einde citaat.
Met vertrouwen voorwaarts?! Wij wachten af. Allereerst is toegezegd dat in de eerstvolgende bijeenkomst van de Bijzondere Commissie, CKMAR persoonlijk nog eens zijn visie zal uiteenzetten op de toch wel tumultueuze ontwikkeling welke de KMar heden doormaakt. Wij houden u uiteraard op de hoogte van de afloop van dit overleg.
Dat een en ander niet zonder strubbelingen tot stand is gekomen moge duidelijk zijn; echter alle centrales hebben zich weer – na een tijdelijk opschorten van het overleg – bereid verklaard om opnieuw om de tafel te gaan zitten. Waarom? Vooral in het belang van u, het personeel van het Wapen. Belangrijk is dat de centrales dan ook in de wisseling van ge-
Tenslotte is nog vermeldenswaardig dat onlangs aan de centrales werd aangeboden een ongeveer tweehonderd pagina’s omvattend document betreffende de reorganisatie Staf CKMar. Een ding is zeker: “men staat niet stil”, maar is het allemaal niet een beetje te veel in één keer?
KMar
Bent u lid van de FVNO/MHB? Meldt u zich dan aan bij de MC-coördinator Peter van Sprang (070-3839504). Wij melden u dan aan als FVNO/MHB-vertegenwoordiger bij de verkiezingscommissie. Bent u een niet georganiseerd (middelbaar of hoger personeel) MC-lid? Neemt u dan ook contact op met de MC-coördinator. Misschien kunnen wij u ergens mee ondersteunen.
lid worden? www.fvno.nl
Defensieonderdeel
1
lid worden? www.fvno.nl
1
nr. BCPKMar/06.000785, aan zijn collega’s met betrekking tot de landelijke
vacaturestelling , voortkomende onder meer uit het Beleidsplan KMar 2010.
FVNO bulletin, december 2006
9
ZIEKTEKOSTEN Premies Zorgzaam bekend De premies voor de ziektekostenverzekeringen van Zorgzaam zijn bekend. De basispremie bij geen eigen risico is met € 4,65 per maand licht gestegen naar € 86,30 per maand. Daartegenover staat dat de premies voor de aanvullende verzekeringen naar beneden zijn bijgesteld, terwijl de dekking is uitgebreid. Het aantal aanvullende pakketten is uitgebreid van 3 naar 5. U heeft dus meer mogelijkheden om uw pakket op uw situatie af te stemmen. Onlangs hebben alle Zorgzaam-verzekerden een informatiepakket 2007 met polisvoorwaarden thuisgekregen. Als u niet reageert blijft u onder dezelfde condities bij Zorgzaam verzekerd.
Ook alle potentiële Zorgzaam-verzekerden hebben recent het Zorgzaam aanbod voor 2007 in de bus gekregen. Het ministerie van VWS heeft bepaald dat opzeggen van de huidige ziektekostenverzekering moet gebeuren vóór 31 december 2006 en dat aanmelding bij de nieuwe verzekeraar dient te geschieden vóór 1 februari 2007. U bent dan bij die nieuwe verzekeraar vanaf 1 januari 2007 verzekerd.
Zorgzaam, de goedkoopste zorgverzekering voor u! Al aanvullend verzekerd vanaf € 3,25 per maand. Scherp geprijsde vernieuwde productlijn 2007 Zorgzaam introduceert een vernieuwde productlijn, tegen lagere premies. In de plaats van de huidige drie aanvullende producten (Budget Zorgzaam, Aanvullende Verzekering Zorgzaam en Extra Zorgzaam) komen er 5 aanvullende verzekeringen naast de recent geïntroduceerde Comfortverzekering. Terecht is geconstateerd dat de opbouw van de aanvullende verzekeringen niet altijd even logisch is. De vijf nieuwe aanvullende verzekeringen kennen dit probleem niet en geven u bovendien veel keuzevrijheid. Er is voor iedereen een passend product, ook als u niet zoveel wilt uitgeven aan een aanvullende verzekering. U kunt nu een aanvullende verzekering sluiten voor slechts € 3,25! Daarnaast hebt u al een basisverzekering Zorgzaam vanaf € 68,80 per maand. Hiermee biedt Zorgzaam de goedkoopste verzekering speciaal voor (oud) defensiepersoneel (burger- en militair) en alle gezinsleden. De vijf aanvullende verzekeringen kunnen worden afgesloten bovenop de Basisverzekering Zorgzaam of de Zorgzaam Buitenland Polis. De benaming van de producten is eenvoudig maar doeltreffend en gewaardeerd met Sterren en kost per maand:
Zorgzaam Ster 1 is een nieuwe compacte verzekering, en met name geschikt voor reislustige verzekerden. Zorgzaam Ster 2 tot en met Ster 5 kennen ten opzichte van elkaar oplopende vergoedingen en dekkingen. Ster 2, 4 en 5, zijn sterk verbeterd. Zo zijn preventieve inentingen bij vakantie in de vergoedingen opgenomen, maar ook zorgbemiddeling en ‘Herstel en Balans’. In Ster 4 worden nu ook de 4e en 5e fertiliteitsbehandeling voor 100% vergoed, en is er in Ster 5 een vergoeding voor huishoudelijke verzorging inbegrepen. Maximum leeftijd voor kinderen losgelaten In de nieuwe zorgverzekering kunnen uw kinderen ouder dan 21 jaar bij Zorgzaam verzekerd blijven, mits zij thuiswonend zijn en de ziektekostenpremie via uw salaris/uitkering kan worden geïnd. Uitwonende, studerende, kinderen kunnen ook meeverzekerd blijven, mits zij tot het gezin behoren (ongehuwd). Ook kinderen die geen ouders meer hebben (weeskinderen) kunnen bij Zorgzaam verzekerd blijven zolang de premie op het nabestaandenpensioen kan worden geïnd. De vernieuwde productlijn is speciaal voor (oud) Defensie-, Burgerpersoneel en alle gezinsleden gemaakt. De verzekering is ondergebracht bij Univé.
• Basisverzekering Zorgzaam • Zorgzaam Ster 1 (nieuw) • Zorgzaam Ster 2 (was Zorgzaam Budget) • Zorgzaam Ster 3 (nieuw) • Zorgzaam Ster 4 (was Aanvullende Verzekering Zorgzaam) • Zorgzaam Ster 5 (was Aanvullende Verzekering Extra Zorgzaam)
10
FVNO bulletin, december 2006 2004
€ € € € € €
68,80 * 3,25 10,70 24,75 32,30 46,15
Meer informatie? Stuur het kaartje uit de advertentie in dit bulletin op! Kinderen blijven gratis verzekerd voor de basisverzekering en voor de aanvullende verzekeringen waar u voor bent verzekerd * Bij € 500 eigen risico
lid worden? www.fvno.nl
1
lid worden? www.fvno.nl
FVNO bulletin, december 2006
11
FVNO postactieven
UKW-ers woonachtig in EU/EER-landen De UKW-ers die op dit moment woonachtig zijn in een EU-lidstaat, een lidstaat behorend tot de Europese Economische Ruimte (EER), of in een land waarmee Nederland een verdrag heeft gesloten in het kader van de sociale zekerheid, vallen niet onder de werking van de Zorgverzekeringswet.
• De coördinator zoekt aan de hand van de intake met de gecoachte een coach die qua persoonlijkheid en ervaring het beste lijkt te passen. Uiteraard wordt hierbij rekening gehouden met de persoonlijke voorkeur van de gecoachte. • Indien er –onverhoopt- een minder geslaagde match heeft plaatsgevonden zal door tussenkomst van de coördinator naar een nieuwe match worden gezocht. • Na het coachingsgesprek wordt tussen coach en ge-
www.fvno.nl
Huidige polis nog niet opzeggen Er wordt al gesproken en geschreven van een ingangsdatum 1 januari 2007. Dat lijkt wat voorbarig. U moet ook nog niet uw huidige buitenlandpolis opzeggen. De wijziging van de verordening moet nog door het Europees Parlement en de Raad van Ministers formeel worden aangenomen en daarna gepubliceerd. Inwerkingtreding geschiedt niet eerder dan 2 maanden na publicatie in het EU-publicatieblad. Het ziet er naar uit dat inwerkingtreding niet eerder dan in het voorjaar of medio 2007 zal plaatsvinden.
Uiteraard heeft de FVNO/MHB zeer specifiek gekeken naar de behoeftes die er bestaan bij haar leden daar waar het gaat om het ondersteunen van persoonlijke ontwikkeling. De diverse workshops, en nu ook de dienst coaching, hebben reeds aangetoond zeer succesvolle instrumenten te zijn bij het ondersteunen van de professionaliteit van de leden binnen de beroepsgroep van officieren en middelbare- en hogere burgerambtenaren.. Zie voor meer informatie over de coachingssystematiek, de wijze waarop de coaches zijn opgeleid op onze website www.fvno.nl, onder ‘Kennis en netwerk’.
UKW
De reden daarvoor is dat deze groep militairen niet valt onder de werking van de Europese sociale zekerheidsverordening (1408/71). Dat gaat veranderen. Het Europese Parlement is onlangs akkoord gegaan met het amendement Oomen (CDA/EVP) dat tot doel heeft deze verordening te wijzigen, zodat deze groep UKW-ers in het buitenland wel onder de werking van de verorde-
ning gaat vallen. Het gevolg is dat u als post-actieve militair nu toch in aanmerking komt voor het zgn. woonlandpakket in het land van vestiging. Het Colle voor Zorgverzekeringen (CvZ) gaat deze verzekerden aanschrijven, ervoor zorgdragen dat ze bij de plaatselijke ziekenzorginstanties worden ingeschreven en dat er premie wordt afgedragen aan Nederland. Het CvZ zal u dus opnieuw, maar deze keer terecht, aanschrijven met het verzoek formulier E121 in te vullen en te retourneren naar het CvZ.
Houdt u de informatie omtrent de gang van zaken bij en zeg niet uw buitenlandpolis op voordat de zaken via het CvZ formeel zijn geregeld. Zorgzaam zal haar verzekerden via de website en nieuwsbrieven informeren.
U kunt ook contact opnemen met de secretaris, tevens coördinator coaching, van de FVNO/MHB, René Annema. Tel: 070-3839504, mail:
[email protected].
Eerste stappen gezet
Samenwerking FVNO/MHB met Open Universiteit
PERSOONLIJKE ONTWIKKELING Coachingsdienst FVNO/HMB
De FVNO/MHB is bezig om - in het kader van persoonlijke ontwikkeling voor haar leden een nauw samenwerkingsband aan te gaan met de Open Universiteit. De eerste gesprekken over de mogelijkheden om erkenning te verkrijgen van binnen Defensie - als officier - verworven competenties hebben inmiddels met de Open Universiteit (OU) plaatsgevonden.
De FVNO/MHB heeft sinds 1 mei van dit jaar een unieke dienst coaching opgezet voor haar leden. We krijgen hierover geregeld vragen. Daarom alles nog eens op een rijtje.
Doel coaching
Uitgangspunten • De ontwikkeling en het belang van de gecoachte staat te allen tijde centraal. • Beide partijen hebben vertrouwen in elkaar. • Relevante leer-, ontwikkeling, potentiële oplossingen worden desgewenst door de coach en gecoachte gezamenlijk geformuleerd. • De coaches hebben een adviserende en begeleidende,
12
FVNO bulletin, december 2006 2004
De FVNO/MHB streeft er naar om voor haar leden een aantrekkelijke regeling in te vullen. Een regeling die officieren in een later stadium gedurende hun carrière bij Defensie de gelegenheid geeft om versneld of mogelijkerwijs via een specifiek ingevuld traject hun bachelor of master te behalen. De Open Universiteit Nederland heeft zelf al de ambitie om per 1 september 2007 haar studenten vrijstellingen te kunnen gaan geven voor reeds verworven kennis en vaardigheden. Als pleitbezorger van een leven-lang-leren is de Open Universiteit Nederland namelijk een warm voorstander van EVC 1. Dit jaar heeft de Open Universiteit al een proef gehouden met EVC. De positieve
echter géén organiserende rol; het is niet de bedoeling dat de coaches gaan interveniëren In loopbaantrajecten. • Er is geen hiërarchische verhouding tussen coach en de gecoachte (coach is belangeloos). • De coach moet altijd beschikbaar zijn.
Wijze van coachen • De persoon die gecoacht wenst te worden (de gecoachte) neemt contact op met de FVNO/MHB, de coördinator coaching (coördinator). • De coördinator zorgt voor een eerste intakegesprek waarbij in kaart wordt gebracht wat voor ondersteuning coaching kan bieden. • De gecoachte geeft zijn/haar motivatie en leerdoelen op (wat verwacht ik van een coach, waar wil ik een oplossing voor vinden, wat zijn mijn ontwikkelpunten).
lid worden? www.fvno.nl
Oproep Teneinde het samenwerkingsverband met de Open Universiteit op een goede wijze in te vullen doet de FVNO/MHB een oproep aan haar leden om, indien zij interesse hebben om in de toekomst een studie aan de OU te volgen, zich aan te melden bij de FVNO/MHB (
[email protected]). Indien u reeds bezig bent met een opleiding aan de OU dan wordt u tevens verzocht contact met ons op te nemen. Mogelijkerwijs levert u dit al op korte termijn (opleidings)voordeel op! U helpt in ieder geval bij de totstandkoming van een efficiënt samenwerkingsverband tussen de FVNO/MHB en de OU.
OU
“De spelregels van het coachingstraject van de FVNO/MHB”
• Het leveren van een concrete toegewijde begeleiding bij het aanreiken van oplossingen die zijn toegesneden op uw situatie als te coachen lid. • Het in gesprekken met de coach verkrijgen van ondersteuning bij de aanpak van persoonlijke ontwikkelpunten en begeleiding bij het plannen van een ontwikkeltraject.
coachte geëvalueerd en bekeken waar - indien nodig een vervolgtraject dient te worden opgestart. (hiervoor zijn tevens enkele nieuwe diensten die de persoonlijke ontwikkeling ondersteunen in ontwikkeling bij de FVNO/MHB). Regelmatig vindt er tussen de coaches intervisie plaats om ervoor te zorgen dat de kwaliteit wordt gewaarborgd en er voldoende uitwisseling plaatsvindt van kennis en ervaring.
1
lid worden? www.fvno.nl
uitkomsten hebben de ambitie gevoed om EVC instellingsbreed te gaan invoeren, en wel vanaf 1 september 2007. Wie gaat studeren aan de Open Universiteit kan dan een intake- en assessmenttraject aanvragen waarin wordt bepaald welk studietraject nog moet worden afgelegd om een bachelor of masterdiploma te behalen. Omdat EVC juist de mogelijkheid biedt om kennis en ervaring van (ook voor voornamelijk operationele) officieren te verzilveren, wordt bezien in hoeverre dit in de vorm van een separaat convenant voor de leden van de FVNO/MHB die (opnieuw) aan een volwaardige opleiding te beginnen, een interessante invulling kan krijgen.
1
EVC staat voor erkenning van verworven compe-
tenties, een methode waarbij buiten het formele onderwijs opgedane kennis en ervaring wordt meegewogen om een erkend diploma te behalen. Door EVC kunnen praktijkkennis en vaardigheden zichtbaar en meetbaar gemaakt worden.
FVNO bulletin, december 2006
13
Interv
iew !
PA A R S S T U D E R E N
Nederlandse Defensie Academie
Samenwerking in de studiebanken Het FVNO bulletin sprak deze maand met twee studenten van de vernieuwde opleiding Middelbare Defensie Vorming van het Instituut Defensie Leergangen, onderdeel van de Nederlandse Defensie Academie. Marineofficier luitenant-ter-zee 2 OC Gabrie Geelof en zijn landmachtcollega ritmeester Erik Douze zitten dertien weken lang samen in de studiebanken.
Verlenging van de Opleiding Lang Model KL-cadetten De FVNO/MHB heeft vernomen dat de commandant van de Nederlandse Defensie Academie, generaal-majoor Van Osch, op 30 oktober jl. heeft besloten de Opleiding Lang Model (OLM) KL-cadetten met 6 maanden te verlengen. Volgens onze informatie is tot deze verlenging besloten omdat geconstateerd is dat het ‘militaire’ niveau van de KLcadetten na 4 jaar te laag is en de capaciteit van de vaktechnische opleidingen (VTO) bij de CLAS onvoldoende is om het grote aantal afstuderende cadetten tijdig te kunnen opleiden. Naar aanleiding van het besluit heeft de FVNO/MHB zes vragen aan de werkgever gesteld: 1. Is het correct dat het militaire niveau van de opgeleide officieren aan het einde van de OLM als onvoldoende is gekwalificeerd en wat is dan de oorzaak daarvan ? 2. Kunt u aangeven waarom het probleem alleen Landmacht cadetten, uitgezonderd de genie, betreft ? 3. De cadetten hebben bij aanvang van de opleiding de toezegging gekregen dat zij na ‘4 jaar opleiding’ worden bevorderd tot 2e luitenant. De FVNO/MHB neemt aan dat deze toezegging van kracht blijft ondanks het feit dat na 4
De Midden Management Opleiding van de Koninklijke Marine, de cursussen Stafdienst en Voortgezette Militaire Vorming van de Koninklijke Landmacht en de Majoorscursus van de Koninklijke Luchtmacht zijn eind vorig jaar samengevoegd tot een defensiebrede Middelbare Defensie Vorming (MDV). Inmiddels draait de derde editie van de opleiding. Tot eind 2005 verzorgde het Instituut Defensie Leergangen, als onderdeel van de Nederlandse Defensie Academie, krijgsmachtspecifieke loopbaanopleidingen voor officieren vanaf het niveau kapitein / LTZ 2OC en voor burgers op een vergelijkbaar niveau. Tegen de achtergrond van een inkrimpende Defensieorganisatie, een nieuwe topstructuur en een toenemend belang van combined en joint operaties werd in 2004 besloten om ook de middelbare management opleidingen te integreren. De opleidingen op hoger Defensie management niveau beten het spits af. De eerste ‘paarse’ Hogere Defensie Vorming zag reeds in 2004 het levenslicht. Aan het hoofd van de MDV staat landmacht luitenant-kolonel Sijm.
jaar de opleiding nog niet volledig is afgerond. Kunt u dit bevestigen ? 4. Uit onze informatie blijkt dat er van de 6 maanden verlenging feitelijk slechts 9 weken aanvullende opleiding wordt gegeven. Is dit correct en kunt u aangeven welke invulling gegeven gaat worden aan de overige tijd ? 5. Is het probleem van te weinig VTO-capaciteit incidenteel of structureel en hoe denkt u een verlenging van de OLM zoals deze in de toekomst te kunnen voorkomen ? 6. Is het bereiken van onvoldoende niveau het gevolg van de invoering van de BaMa-structuur en bestaat er risico voor het uitvoeren van de accreditatie of voor het kunnen functioneren als toekomstig officier ? De FVNO/MHB zal u over dit onderwerp nader informeren zodra wij een antwoord van de werkgever hebben gekregen. Wordt dus vervolgd.
Nieuwe speld Hogere Defensie Vorming Op de foto de nieuwe speld voor hen die de Hogere Defensie Vorming hebben volbracht. De speld is ontworpen in samenspraak met alle krijgsmachtdelen en de cursisten.
Met de gouden zon als achtergrond symboliseert de speld de voortzetting van het intellectueel gedachtegoed van de hogere vorming. Het ereteken blijft zo herkenbaar als het embleem van de hogere vorming, waarmee de historische link blijft bestaan.
Wat vind je van paarse samenwerking in de praktijk en in de studiebanken?
Het geheel zet de traditie van de hogere vorming in een nieuwe stijl voort. De nieuwe speld wordt door iedereen, ongeacht het krijgsmachtdeel, op het uniform gedragen. Er is ook een speciaal model ontwikkeld voor burgermedewerkers
Geelof: “Dat vind ik zeer positief. In de praktijk werk je steeds vaker samen met collega’s van andere krijgsmachtdelen, denk bijvoorbeeld aan Joint Caribbean Lion. Het samen volgen van een opleiding versterkt de toekomstige samenwerking.” Douze: “Ik heb een leerzame praktijkervaring gehad met een geweergroep van de mariniers in Bosnië tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in Vitze (SFOR2). In theorie kun je organisaties makkelijk ‘op elkaar plakken’, maar in de praktijk komt het neer op de noodzaak van het kennen en respecteren van
De vier zwaarden van de krijgsmachtdelen symboliseren op ingetogen wijze, evenwichtig en zonder hiërarchie een Krijgsmacht die vanuit een gezamenlijk stadpunt joint haar taken uitvoert.
14
FVNO bulletin, december 2006 2004
lid worden? www.fvno.nl
1
lid worden? www.fvno.nl
Ritmeester Erik Douze elkaars cultuur. Tijdens deze opleiding leren we van elkaar door de verschillende invalshoeken waarmee de cursisten van de MDV naar elkaar kijken. Humor en relativeringsvermogen zijn kenmerken van deze groep.”
Binnen de FVNO/MHB zijn ook officieren van alle krijgsmachtdelen actief. Hoe sta je daar tegenover? Geelof: “Het lijkt mij niet meer dan een logische ontwikkeling, gezien de koers die Defensie na het uitkomen van de Pbrieven is ingeslagen. Als vertegenwoordiging van een grotere groep officieren en burgers, beschik je over een zwaardere stem in belangenland. Daarnaast is het ook een prettig idee dat alle onderlinge geschillen tussen de verschillende vertegenwoordigers zijn uitgesproken, vóórdat het standpunt wordt kenbaar gemaakt in het georganiseerd overleg.” Douze: “Een paarse samenwerking biedt naar mijn inzicht alleen maar voordelen. Door die samenwerking toe te passen op alle mogelijke gebieden krijg je een compleet beeld van de krijgsmacht.”
Hoe sta je tegenover deze opleiding? Douze: “Over het algemeen is het een leerzame cursus. Landmachters worden nog wel eens verweten deze cursus te serieus te nemen omdat de druk van een ‘aanbeveling’ op de loer ligt. Zo ervaar ik dat niet. Ik zie dit als iets waar je beter van wordt, mits je daar zelf aan meewerkt. De vernieuwde opleiding heeft kinderziektes en dat merken cursisten ook.” Geelof: De kracht van de MDV is dat het een paarse opleiding is. Het is dus geen ‘navelstaren’ naar binnen toe, naar je eigen krijgsmachtdeel. Het samenwerken aan opdrachten leidt door de verschillenden achtergronden tot verrassende uitkomsten. Daarnaast proberen de docenten het lesprogramma aan te passen aan actuele ontwikkelingen bij Defensie. Zo is in het kader van de ethieklessen gesproken over het rapport van de commissie Staal. Minpuntje is dat er in deze opleiding soms wat af-
(FOTO’S NLDA)
F V N O / M H B S T E LT V R A G E N
stemmingsfoutjes zitten, waardoor colleges kwamen te vervallen.”
LTZA 2 OC Gabrie Geelof
Hecht je belang aan een beroepsvereniging? Douze en Geelof: “Een beroepsverenging kan de belangrijke sensor zijn om ontwikkelingen in de organisatie te detecteren. Daarnaast staat het individu sterker als lid in de groep als er voor belangen moet worden opgekomen.”
FVNO bulletin, december 2006
15
FVNO burgerpersoneel
Mededeling Onderlinge Bijstand
Uniforme behandeling Zoals u weet streeft de VMHB als een van haar hoofddoelen gelijke behandeling na in gelijke situaties, in het bijzonder de gelijke behandeling van Burgers en Militairen. Wij doen dit omdat dit bijdraagt aan een goede onderlinge werksfeer, in goede harmonie.
Die harmonie wordt verziekt als de ene werknemer structureel anders wordt behandeld en beloond voor hetzelfde werk dan de andere.
Kledingvoorschriften Zonder dat hierom is gevraagd is de werkgever nu lokaal gestart met een onbedoeld aspect van uniformering in de behandeling. Er komen kledingvoorschriften aan voor burgers. De vraag is welke aanleiding er is gevonden voor dit bijna ongekende anachronisme. De gemiddelde burger bij Defensie loopt er
keuze is, interne vergadering en contacten kunnen in “business casual”. Op “casual Friday” kan nog wat meer. Maar nu krijgen ook Defensieburgers een nieuw kledingvoorschrift: onder meer worden witte sportsokken niet langer getolereerd. Wie durft nu nog beweren dat Defensie geen beschaving kent? Kledingvoorschriften zijn op zichzelf toegestaan, zo lang ze niet strijdig zijn met andere rechtsbeginselen. Het is wel de vraag of de verplichting om de kleding te dragen die we toch al droe-
welke aanleiding is er gevonden voor dit bijna ongekende anachronisme?
-zeker in vergelijking met andere sectoren- bepaald niet onbehoorlijk bij. Op Wimbledon dragen tennissers witte, in een klassiek orkest muzikanten zwarte kledij. Een prostituee draagt zo weinig mogelijk en Bromsnor een moustache. Maar wat moeten burgers die bij Defensie werken? Formele kledingvoorschriften bestaan niet, wat zeker niet wil zeggen dat in praktijk alles kan of gebeurt. Iedereen voelt immers wel aan dat voor contacten met "klanten" een zakentenue de passende
gen, ook - harmonisatie! - gepaard zal gaan met kledingvergoedingen.
Gelijke behandeling en beloning Waar we wel om vragen is gelijke behandeling en beloning in gelijke situaties, zoals een Burger en een Militair in staffuncties. Als de Militair twee schalen hoger wordt gehonoreerd dan zijn functiegelijke Burgercollega, wordt de rechtvaardiging daarvoor gezocht in de beschikbaarheid van de Militair voor uitzendingen. Dát de Militair om deze
KVMO-leden opgelet!
Wet Maatschappelijke Ondersteuning: herziening RTT en RRZ
reden aanvullend wordt beloond is realistisch. De vraag is wel of deze extra vergoeding niet (grotendeels) tot uitkering zou moeten komen op het moment dat de Militair ook daadwerkelijk operationeel wordt ingezet. Als Burgers in de toekomst ook steeds vaker in operatiegebieden zullen worden ingezet, is het dan zo geregeld dat zij met gelijk automatisme deze beloningstoevoegingen krijgen uitgekeerd?
Met de inwerkingtreding van deze wet (afgekort WMO) per 1 januari 2007 gaat de functie ‘huishoudelijke verzorging’ (thuiszorg) uit de AWBZ en worden de gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning van cliënten bij het voeren van het huishouden (aanvragen via het Servicepunt Zorg en Ondersteuning van uw gemeente).
Dit zou op de iets langere termijn het sluitstuk kunnen betekenen van een totale harmonisatie tussen B en M. Voor de kortere termijn proberen we de verschillen gedeeltelijk te slechten door onder meer verlengde salarisschalen voor de hogere Burgers. Ons argument hiervoor wordt krachtig ondersteund door de onlangs verschenen benchmark met andere ministeries en de particuliere arbeidsmarkt.
De inhoud en het niveau van zorgverlening en de hoogte van de eigen bijdrage kunnen gaan verschillen tussen de gemeenten. Wanneer u al een indicatie heeft voor huishoudelijke verzorging waarvan de geldigheid doorloopt na 1 januari 2007 geldt voor u een overgangsregeling. U behoudt de rechten en verplichtingen op grond van de AWBZ zolang de indicatie geldt, maar tot uiterlijk 31 december 2007. Daarna heeft u een WMO-indicatie nodig van de gemeente, aan te vragen bij het gemeentelijk Servicepunt Zorg en Ondersteuning.
Met deze gedachten verlaat ik u en wens u alvast een vrolijk Kerstfeest, een goed uiteinde en een voortreffelijk arbeidsvoorwaardelijk 2007 e.v., waarin we ons mogelijk uniform en warm zullen moeten kleden en anticiperen op de komst van Jan Marijnissen als minister van Defensie.
De WMO heeft dus grote gevolgen voor de inhoud en de uitvoering van de OB-regelingen RTT en RRZ. Zodra voldoende duidelijkheid is verkregen wordt door Onderlinge Bijstand een nieuw bewaarexemplaar RTT en RRZ gepubliceerd. De polisinhoud van de SZVK (militairen in werkelijke dienst) en de basis- en aanvullende verzekeringen van Zorgzaam (overige defensiedoelgroepen) is voor het bestuur van Onderlinge Bijstand een referentiekader voor de vaststelling van de nieuwe tegemoetkomingen RTT en RRZ en evt. andere zorgsteun. Besloten is om het maximum van de tegemoetkoming eigen bijdrage te verhogen: voor 2006 naar € 908,00 en voor 2007 naar € 925,00 (cf. Ster 5 AVZorgzaam).
Timen Bousema Voorzitter VMHB Vice Vz FVNO/MHB
Tot slot In verband met de stelselwijziging wordt u verzocht om uw aanvraag voor een tegemoetkoming RTT en/of RRZ over 2006 zo spoedig mogelijk in te dienen.
[email protected]
16
FVNO bulletin, december 2006 2004
lid worden? www.fvno.nl
1
lid worden? www.fvno.nl
FVNO bulletin, december 2006
17
formatie zowel binnen als buiten de Kmar-organisatie en het daarbij verder ontwikkelen van – specifiek - bij de marechaussee te ontwikkelen persoonlijke vaardigheden. Ook u wil toch effectiever in een snel veranderende Kmar-organisatie functioneren? In dit kader is daarom gekozen voor een zeer vernieuwend en interactief programma waarin de deelnemers gedurende de dag kunnen deelnemen aan een netwerklunch, forumdiscussie over de bijzondere positie van uitgezonden Kmarpersoneel , workshops en mini-denk-
FVNO algemeen De defensiebijdrage aan nationale veiligheid: van beleid naar uitvoering
Succesvol symposium NOV / FVNO-MHB
Op vrijdag 24 november jl heeft in het Auditorium van het Instituut Defensie Leergangen het symposium “De Defensiebijdrage aan nationale veiligheid: van beleid naar uitvoering” plaatsgevonden. Het door de FVNO/MHB en de NOV gezamenlijk georganiseerde symposium stond in het teken van de Defensiebijdrage aan nationale veiligheid, de derde hoofdtaak van Defensie. In een bijdrage van SBN W. Nagtegaal, Directeur Operationeel Beleid, Behoefte en Plannen ministerie van Defensie werd ingegaan op de nationale veiligheid met een focus op
de wijze van intensivering van de civiele en militaire samenwerking. Het hoofd Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum (LOCC) van het ministerie van Binnenlandse Zaken, dhr. E.J. van der Horst, ging vervolgens nader in op de verschillende wijzen van crisisbeheersing en rampenbestrijding in Nederland. In de middag werd aan de hand van een scenario de beoogde intensieve samenwerking tussen de civiele- en militaire samenwerking in de “hulpverleningsregio Haaglanden”, gedemonstreerd. Hierbij werd een bijdrage geleverd door vertegenwoordigers van openbaar bestuur, Politie, Brandweer, geneeskundige dienst, Hoogheemraadschap Delfland en namens Defensie het Regionaal Commando West. Voor de demonstratie werd voor de beeldopbouw van het scenario gebruikt gemaakt van het beeldopbouwprogramma ISIS. Na afloop van het symposium kon worden geconcludeerd dat waar Defensie in het verleden vooral ‘vangnet’ was bij het tekortschieten van civiele mogelijkheden, zij thans een structurele veiligheidspartner aan het worden is met inbreng van specialistische en unieke capaciteiten voor de bestrijding van binnenlandse crises op nationaal, regionaal en soms lokaal niveau.
11:30 -11:45 uur 11:45 -12:00 uur 12:05 -12:45 uur 12:45 -13:40 uur
13:40 -14:05 uur 14:05 -15.30 uur 15:30 -15:45 uur 15:45 -16.45 uur
16:45 -17.00 uur 17:00 -18:00 uur
Opgave
22 en 23 maart 2007
Conferentie Warfare in the Central Sector, 1948-1968
22 maart 2007
Marechaussee Ontwikkeling en Netwerkdag 2007
Zij hebben aangegeven om in de vorm van een zogenaamde themadag, gericht op het uitwisselen van kennis, werken aan persoonlijke ontwikkeling en discussiëren over actuele (operatio-
18
FVNO bulletin, december 2006 2004
nele) onderwerpen een zogenaamde “Marechaussee Ontwikkeling en Netwerkdag” te gaan organiseren. De FVNO/MHB juicht dit initiatief van harte toe en heeft te kennen gegeven dit
Ontvangst welkomstruimte Officiële opening dagprogramma themadag Start aanvang netwerklunch officieren Kmar Ronde 1 • Workshops (5 items gericht op persoonlijke ontwikkeling) • Denktanks (5 verschillende onderwerpen) Pauze Interactief Debat “De Marechaussee gedurende uitzending” Pauze Ronde 2 • Workshops (5 verschillende onderwerpen) • Denktanks (5 verschillende onderwerpen t.o.v. Ronde 1) Afsluiting en uitreiken debatprijs Borrel
U kunt zich al aanmelden via
[email protected] (t.a.v. het projectteam Marechaussee Ontwikkeling en Netwerkdag). U dient er rekening mee te houden dat er slechts een beperkt aantal plaatsen beschikbaar is. Binnenkort zal het definitieve aanbod aan workshops en denktanks worden bekend gemaakt. U kunt dan bij opgave voor de dag nader aangeven naar welke workshops en denktanks uw voorkeur uitgaat.
VOORAANKONDIGINGEN
Door een jonge en enthousiaste groep Kmar-officieren binnen de FVNO/MHB is een initiatief gestart om binnen de officiersgemeenschap een extra impuls te geven aan verdieping in kennis en vaardigheden en het vergroten van het netwerk van officieren binnen de Kmar.
De Marechaussee Ontwikkeling en Netwerkdag zal op donderdag 22 maart 2007 worden gehouden in het Evenementen Centrum te Amsterdam van 11.30 tot 18.30 uur.
Programma
Een boeiende dag, waarbij door beide officiersverenigingen ingegaan werd op een belangrijke maatschappelijke ontwikkeling. Een opzet die de moeite van het herhalen waard is. Jammer als u deze gemist heeft.
“Investeren in talent”
tanks met verschillende operationele en actuele onderwerpen. De dag wordt voor en door collega-officieren georganiseerd en u kunt dan ook een bijdrage verwachten van verschillende aansprekende en betrokken personen uit zowel de Defensie-, -Politie- en uiteraard de eigen Kmar-organisatie!!
zowel financieel als personeel te ondersteunen.
Gedurende de Koude Oorlog was de Centrale Sector het belangrijkste potentiële strijdtoneel in Europa. Een groot aantal staten in het Westen en Oosten bereidde zich erop voor om daar de militaire confrontatie met elkaar aan te gaan. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie organiseert een conferentie rond dit thema, waar internationaal vooraanstaande militair-historici aandacht besteden aan zaken als vijandbeelden, intelligence, operatieplannen, logistieke planning, oefeningen en training en mobilisatie. De conferentie vindt plaats op 22 en 23 maart 2007.
De invulling van het programma van de Marechaussee Ontwikkeling en Netwerkdag is opgezet rondom het thema “Investeren in talent”. De dag staat hierbij vooral in het teken van het vergroten van de kennis en in-
lid worden? www.fvno.nl
1
lid worden? www.fvno.nl
Locatie is de Freiherr vom Stein-Saal in Münster (Duitsland). De kosten voor deelname bedragen 75 euro voor twee dagen (inclusief koffie en thee, lunch op dag 1 en 2, borrel en diner op dag 1 en borrel op dag 2). Een inschrijfformulier is verkrijgbaar bij drs. Jeoffrey van Woensel (NIMH), Postbus 90701, 2509 LS Den Haag,
[email protected]. U kunt het inschrijfformulier ook vinden op www.nimh.nl, waar u tevens het programma en meer informatie aantreft.
FVNO bulletin, december 2006
19
in het kort Juridisch advies Het juridische team van de FVNO/MHB bestaat uit:
E-mailadressen: • algemeen • voorzitter • vice-voorzitter • secretaris • HSGO • medew. pensioenen • medew. Medezeggenschap & Arbozaken • redactie bulletin
mr D. van Zoelen Tel.: 0182-617446 , Faxmail: 084-2138245 E-mail:
[email protected]
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
in het kort
mr O.W. Borgeld Tel.: 023-5241524 , Fax.: 084-7412185 E-mail:
[email protected]
Bij voorkeur loopt de procedure in aanvang via de coördinator: P.J. van Maurik (vice-voorzitter FVNO/MHB) tel.: 0703839504. In spoedeisende gevallen kan onder goedkeuring achteraf rechtstreeks contact worden opgenomen met één van de juridische adviseurs. Adres secretariaat en redactie: Adres : Wassenaarseweg 2, 2596 CH Den Haag Tel 070-3839504, Fax 070-3835911 Website : www.fvno.nl
[email protected] [email protected]
Het secretariaat van de FVNO/MHB is vanaf station Hollands Spoor en Den Haag Centraal Station te bereiken met tramlijn 9 (uitstappen halte Javastraat). Kopij voor het FVNO bulletin De kopij voor nummer 1 2007 dient uiterlijk op 2 januari 2007 per e-mail of op CD-ROM bij de redactie te zijn.
colofon
Colofon: redactie: H. Couzy, P.J. van Maurik, T. Bousema, R. Annema, D. Mannak, ing. M.E.M. de Natris, drs. M.A.M. Weusthuis, P.J.G. van Sprang, K.G. Spaans, mw. drs. M.L.G. Lijmbach (eindredactie) en H. Boomstra (illustraties)
De FVNO/MHB wenst u goede kerstdagen en een voorspoedig 2007!
Het kantoor van de FVNO/MHB is gesloten van 23 december 2006 t/m 1 januari 2007
20
FVNO bulletin, december 2006 2004
lid worden? www.fvno.nl
1