MHB)

fvnobulletin Periodiek voor de Federatie van Nederlandse officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneel bij Defensie (FVNO/MHB)

3

130% norm UKW vervallen

4

Kortetermijnherstelplan van het ABP

7

Weinig vooruitgang werkgroep Arbo & Milieu

En verder: 5 Workshop pensioenoverzicht | 15 Professional in beeld | 19 Marechaussee Ontwikkeling & Netwerkdag

nummer 3 | mei 2009

column

Moeilijke dossiers bij Defensie Van begin af aan is het dossier Joint Strike Fighter een moeizaam onderwerp geweest in de Tweede Kamer. Het begon al met het voorstel van de regering om deel te nemen in de ontwikkelingsfase van het project. Hoewel er veel vragen uit de Kamer nog niet konden worden beantwoord, werd toch het groene licht gegeven voor dat besluit. Gedurende het traject bleef er veel onduidelijk voor de Kamerleden en zij kregen het onbehagelijke gevoel dat zij de greep op dit megaproject verloren. De baten voor de Nederlandse industrie bleken beduidend lager dan de aanvankelijke inschatting. Over de terugbetaling van de Nederlandse industrie aan de rijksoverheid ontstond grote ruzie. Een rechtszaak zal hier duidelijkheid over verschaffen. Het was dus geen verrassing dat de Kamer kritisch zou kijken naar het voorstel om deel te nemen aan de testfase van het project. Omdat inmiddels nog een concurrent (Saab Gripen) zich had gemeld, begon de Kamer naar meer duidelijkheid te vragen. Omdat de Kamer naar haar mening onvoldoende antwoorden had gekregen, werd het besluit uitgesteld. Binnen de coalitiepartijen van de regering is nu onenigheid ontstaan. Zal het besluit toch nog op korte termijn worden genomen of wordt ook dit project naar de volgende kabinetsperiode doorgeschoven? Hoe we het ook wenden of keren de Amerikaanse F-35 is op dit moment kwalitatief en financieel gezien de beste koop voor Nederland. Verder uitstel van het besluit betekent alleen maar meer kosten.

Benoeming geestelijk verzorger Dan de benoeming van Ali Eddaoudi tot islamitisch geestelijk verzorger bij Defensie. Al jaren geleden is besloten dat ook islamitische geestelijke verzorgers binnen Defensie moesten worden aangesteld. De realisatie hiervan was veel moeilijker dan gedacht. De afspraak is dat de zendende gemeenschap kandidaten voor moet dragen. De islamitische gemeenschap wilde maar geen kandidaten voorstellen. De Tweede Kamer heeft er toen op aangedrongen dat Defensie nu eindelijk eens tempo moest maken met dit dossier. Vorig jaar zijn dan toch eindelijk twee kandidaten voorgedragen. Defensie onderzoekt alleen of de kandidaten van “goed gedrag” zijn. Aanvankelijk waren er bezwaren tegen Eddaoudi vanwege zijn columns, maar na nadere gesprekken met hem zijn deze vervallen. Plotseling verschenen in de media uitspraken van Eddaoudi, die waren ontleend aan zijn columns in verschillende kranten. Deze columns waren uit 2006 en ouder. Grote consternatie in de Tweede Kamer, die eindigde met een motie dat hij diende te worden ontslagen. Staatssecretaris De Vries heeft daarop gesprekken gevoerd met betrokkene en met enige andere personen, die eerder met hem hebben samengewerkt. De Vries heeft inmiddels laten weten dat hij zijn besluit handhaaft. Ik sta achter dat standpunt, omdat in ons land een columnist de grenzen mag opzoeken, mag provoceren. Belangrijker is dat verschillende medewerkers uit zijn vorige werkkring lieten weten dat zij prima met hem hebben samengewerkt en dat zij van mening zijn dat hij een goede geestelijk verzorger zal zijn. Hij heeft al eerder afstand genomen van uitspraken in zijn columns. Ik wens hem een goede tijd toe bij Defensie! H.A. Couzy voorzitter FVNO/MHB

1

|

FVNO bulletin, mei 2009

Achtergronden

DOOR M. DE NATRIS

CAO 2009-2010 een feit De centrales van overheidspersoneel en de werkgever in de sector Defensie hebben op 31 maart de CAO 2009-2010 ondertekend. Deze loopt van 1 maart 2009 tot en met 28 februari 2010. Een CAO die onder zware druk van de kredietcrisis tot stand is gekomen. Voor het komende jaar bestaat er voor het defensiepersoneel nu duidelijkheid. Vanaf maart 2010 wordt het gissen.

CAO (Toekomstige) Loonontwikkeling

Met terugwerkende kracht tot 1 maart 2009 wordt het loon van het defensiepersoneel met 1% verhoogd. Deze verhoging zal worden uitgekeerd bij het salaris van april. In november a.s. wordt de eindejaarsuitkering met 1,5% verhoogd. De nieuwe salaristabellen staan op www.fvno.nl.

In het door de sociale partners afgesloten Sociaal Akkoord is overeengekomen dat een loonsverhoging rond de inflatie tot de mogelijkheid moet behoren. Echter, voor ambtenaren en dus óók het defensiepersoneel zal het kabinet in de begrotingen uitgaan van een nullijn. Dit zal echter niet worden opgelegd. Dit houdt in dat loonsverhogingen tot de mogelijkheid behoren, maar dat Defensie het daarvoor benodigde geld in haar eigen begroting dient te vinden. Ze krijgt hier dus geen compensatie voor.

Eventuele gevolgen Defensie

Defensie heeft een uitdaging als zij concurrerend wil blijven binnen de overheid. De sectoren Rijk en Politie hebben CAO’s afgesloten die tot 2011 doorlopen. Deze CAO’s worden niet opengebroken met als gevolg dat er grote verschillen binnen de overheid kunnen ontstaan. Als de nullijn binnen Defensie in 2010 wordt bewaarheid, dan ontstaan t.o.v. deze sectoren de volgende verschillen: Sector Rijk: ontvangt in 2009 en 2010 minimaal 5,8% salaris meer. In 2010 wordt bij het Rijk de 13e maand bereikt en is het

Levensfase, loopbaanbeleid en flexibilisering arbeidsvoorwaarden

In de afgesloten CAO zijn de eerste (voorzichtige) stappen richting individueel maatwerk gezet. Flexibilisering en maatwerk zijn voor de FVNO/MHB de afgelopen twee jaar speerpunten geweest om verbeteringen aan te brengen op het gebied van werving en behoud van het defensiepersoneel. Tijdens de onderhandelingen is nadrukkelijk stilgestaan bij de cultuurverandering die bij Defensie hoognodig moet plaatsvinden. De balans tussen het organisatiebelang en het werknemersbelang (arbeid en zorg) moet meer in evenwicht worden gebracht. Deze cultuur- en mentaliteitsverandering zijn hoognodig als Defensie ook voor de jongeren in de nabije toekomst een aantrekkelijke werkgever wil zijn en blijven. Onlangs is dit bevestigd door het SER-kroonlid Wilke. Hij verklaarde tijdens de conferentie ‘werkende gezinnen’ het volgende: ‘Bedrijven die werknemers geen ruimte bieden hun baan te combineren met zorgtaken thuis, overleven niet. Flexi-

Defensie moet zowel wat betreft inkomen als ‘arbeid en zorg’ minstens concurrerend zijn met andere overheidssectoren

loongebouw herzien. Sector Politie: ontvangt in 2009 en 2010 minimaal 4% meer. De politie heeft al enige jaren een 13e maand. Voor alle duidelijkheid: - een 13e maand betreft 8,3% van het salaris. Defensie heeft op 1 november 2009 een eindejaarsuitkering op het niveau van 5% bereikt; - in bovenstaande voorbeelden is rekening gehouden met een totale structurele loonsverhoging binnen Defensie van 2,5%.

Pensioenpremie omhoog Het ABP bevindt zich net als vele andere pensioenfondsen in zwaar weer. Dit heeft tot gevolg dat zij naast het niet meer kunnen indexeren van de pensioenen ook de premies moet verhogen. Dit gebeurt in juli 2009 met 1% en in januari 2010 met 2%. Door deze premieverhoging is de ontvangen loonsverhoging van 1 maart jl. op 1 januari 2010 zo goed als verdampt.


|

2

bele werktijden, thuiswerken en werken in deeltijd zijn geen luxe maar een noodzaak om gekwalificeerd personeel te behouden en te krijgen. Met of zonder recessie.’

Aantrekkelijke werkgever Defensie heeft dus een dubbele uitdaging. Zij zal op basis van zowel inkomen als ‘arbeid en zorg’ minstens concurrerend met de andere overheidssectoren moeten zijn. Het komend jaar zal blijken hoe Defensie invulling gaat geven aan deze dubbele uitdaging. De FVNO/MHB is van mening dat dit alleen door middel van maatwerk kan. Zij heeft de afgelopen jaren verschillende notities over maatwerk (CAO en Levensfasebeleid) geschreven. Defensie is nu aan zet.

UKW-uitkering en de 130% norm De afgelopen jaren heeft Defensie de beleidsregel gehanteerd dat UKW-ers die werden aangesteld als burgerambtenaar bij Defensie niet meer mogen bijverdienen dan 130% van het laatstgenoten militaire salaris. Dit in tegenstelling tot de CAO-afspraak dat UKW’ers, die onder het nieuwe UKW-regime vallen, niet worden geraakt door het anticumulatiebeding en dus onbeperkt mogen bijverdienen. Defensie kwam hier mee weg, omdat het een werkgever immers vrijstaat om iemand voor een beperkt aantal uren aan te stellen. In de recent afgesloten CAO zijn over de UKW en neveninkomsten nieuwe afspraken gemaakt. Afgesproken is dat een UKW’er in de (semi) publieke sector tot aan de Balkenendenorm (€ 181.000,-) zonder anticumulatie mag bijverdienen. Op het moment dat het totaal inkomen (UKW-uitkering en de neveninkomsten) boven de norm uitkomt wordt er gecumuleerd op de UKW-uitkering. Daarnaast is overeengekomen dat de kleine groep UKW’ers die nog niet onder het nieuwe UKW-

regime vallen, met ingang van 1 maart jl. eveneens onder dit regime komen. De twee-jarentermijn is daarmee vervallen. Het bovenstaande betekent dat de 130% norm die Defensie tot voor kort hanteerde niet meer van kracht is. In de praktijk zal nu moeten blijken of dit daadwerkelijk het geval is. Het staat betreffende medewerkers dus vrij, indien zij dit wenselijk achten, om aan de werkgever te vragen of zij meer (betaalde) uren mogen gaan werken. Zij kunnen óók door de werkgever worden benaderd om meer uren te gaan werken. De FVNO/MHB roept daarom decentrale werkgevers op om van deze nieuwe mogelijkheid gebruik te maken. Dit omdat met het vrijlaten van de 130% norm de verhoogde werkdruk als gevolg van de vele vacatures aanzienlijk kan worden verminderd.

Geldboetes in Tuchtrecht aanzienlijk verhoogd! Op 17 maart jl. is het wetsvoorstel om de geldboetes in het militair tuchtrecht aanzienlijk te verhogen in de Tweede Kamer aangenomen. Het wetsvoorstel betreft twee wijzigingen:

1. Maximale geldboetes a. In artikel 43 wordt de maximum boete voor een enkel vergrijp verhoogd van € 45,- naar € 350,-. Het maximumbedrag, bij meerdere vergrijpen, dat per kalendermaand ten laste van de militair wordt gelegd is verhoogd van € 90,naar € 700,-. Bij vergrijpen tijdens een operatie in internationaal verband buiten het Koninkrijk wordt de geldboete respectievelijk verhoogd naar € 700,- en € 1400,- max. per maand. Dit laatste is ingegeven door het feit dat men bij operationele inzet bovenop het salaris toelages ontvangt. De verhoging van de bedragen wil niet zeggen dat commandanten voor vergrijpen de maximale boete dienen op te leggen. Sociaal leiderschap speelt hier een belangrijke rol. Bij het opleggen van een maximumstraf aan een ‘first-offender’ dient volgens jurisprudentie een nadere motivering te worden gegeven. b. De commandant kan echter ook volstaan met “schuldigverklaring zonder oplegging van straf” (artikel 74, derde lid, van de Wet militair tuchtrecht), indien hij van mening is dat het ongewenste gedrag van geringe betekenis is, of als de persoon van de beschuldigde of zijn persoonlijke omstandigheden daartoe aanleiding geven.

2. Uitgaansverbod Naast het opleggen van een hogere boete is de mogelijkheid om een uitgaansverbod op te leggen verruimd. Tot voor kort kon een uitgaansverbod alleen worden opgelegd in gevallen waarbij de militair ongeoorloofd afwezig was of een dienstbevel had geweigerd. Door de wijziging is het mogelijk om óók bij andere vormen (dienstvoorschriften) van ongewenst gedrag

(Commissie Staal) een uitgaansverbod op te leggen. Defensie gebruikt hierbij als voorbeeld een overtreding van het alcoholverbod dat in een dienstvoorschrift is opgenomen. Met bovenstaande aanpassingen heeft de commandant de mogelijkheid om slagvaardiger de krijgstucht te handhaven. Als een vergrijp van zodanige aard is dat de commandant dit hard wenst te bestraffen dan behoort dit met het verhogen van de geldboete tot de mogelijkheden. Dit wil overigens niet zeggen dat op dat moment de maximale boete van € 350,dient te worden opgelegd. Immers de maximale boete is voor een soldaat van een andere orde dan een onderofficier of officier. Echter, van de ‘oude’ maximum boete van € 45,- zullen over het algemeen weinig militairen wakker hebben gelegen. Daarnaast heeft de commandant met het verruimen van het uitgaansverbod de mogelijkheid om iemand te straffen zonder dat deze in zijn portemonnee wordt geraakt. Een uitgaansverbod zal door de militair als zeer onwenselijk worden ervaren en is dus een uiterst effectieve manier om het ongewenste gedrag te corrigeren. Het bovenstaande was voor de FVNO/MHB de reden om zich achter het wetsvoorstel te scharen. Zij stond hierin echter wel alleen, de andere centrales konden niet instemmen met de nieuwe hoogte van de geldboetes.

3

|


Pensioenen

DOOR M. WEUSTHUIS

ABP kortetermijnherstelplan Het ABP heeft op 31 maart 2009 het zgn. ‘kortetermijnherstelplan’ gepubliceerd op zijn website. Gelijktijdig is het plan ingeleverd bij de toezichthouder De Nederlandse Bank. Het plan voorziet in maatregelen om de dekkingsgraad van het ABP binnen vijf jaar, van 2009 tot en met 2013, weer op een niveau van 105% te krijgen. Eind februari 2009 lag de dekkingsgraad op 83%. De volgende maatregelen worden genomen: 1. de premie die wordt betaald voor het ouderdomspensioen en het partnerpensioen (OP/NP) wordt verhoogd totdat de dekkingsgraad weer op het niveau van 105 ligt. Per 1 juli 2009 wordt de premie met 1%punt verhoogd en per 1 januari 2010 wordt de premie nog eens met 2% verhoogd, waardoor de totale premieopslag vanaf 1 januari 2010 op 3%punt komt te liggen. De standaard verhouding in de werkgever/werknemer-bijdrage aan de premie voor het OP/NP is 70% / 30%. 2. de pensioenen voor de actieve defensiemedewerker en van de gepensioneerde defensieambtenaar (burgerambtenaar én militair) worden gedurende de termijn dat de dekkingsgraad nog niet op 105 ligt, niet geïndexeerd. Dat kan dus maximaal vijf jaar duren, maar als de dekkingsgraad eerder weer op 105 staat kan gedeeltelijke indexatie ook eerder worden hervat. 3. het risicoprofiel van het belegd ABP-vermogen wordt licht bijgesteld, zodat de kans dat de dekkingsgraad nog verder daalt wordt verminderd.

gesloten Sociaal Akkoord is afgesproken dat als het herstel van het fonds achterblijft bij de verwachtingen de keuze uit de ingrijpende maatregelen uiterlijk vóór 1 januari 2012 moet worden gemaakt. De officiële tekst van het Sociaal Overleg zegt daarover: “Het kan zijn dat tijdens de wachttijd blijkt dat er andere concrete maatregelen mogelijk zijn of dat er voldoende autonoom herstel is opgetreden, dit mede ter beoordeling aan DNB”. De pensioenfondsen krijgen dus nog even respijt voordat ze maatregelen moeten nemen die zullen leiden tot sociale onrust.

ABP

Het ABP is een rijp fonds, d.w.z. dat in verhouding tot het aantal gepensioneerden het aantal premiebetalende werkenden laag is. Dat houdt meteen in dat het premie-instrument niet zoveel kan uitrichten. Uit het herstelplan blijkt dat die 3% premieopslag in 2010 0,7%punt effect heeft op de dekkingsgraad en in 2013 2,1%punt effect. Andere maatregelen zullen het dus moeten doen. Dan denk je naast nietindexatie al snel aan korting op de pensioenen. In het onlangs


|

4

Daarnaast wachten de sociale partners en het kabinet op autonoom herstel, d.w.z. zij verwachten dat verbetering van de economische situatie in de komende jaren vóór 2012 zal leiden tot verhoging van de effectenkoersen en van de lange rente en dus ook van de dekkingsgraad. Het probleem lost zich dan hopelijk vanzelf op zonder ingrijpende maatregelen. In de huidige onduidelijkheid rondom het FTK en de economische situatie en tegelijkertijd in het besef dat verlaging van pensioenen op een hele harde wijze kan uitpakken naar gepensioneerden én naar deelnemers met een pensioen in opbouw, kan de FVNO/MHB vooralsnog met de maatregelen van het ABP-bestuur leven.

Goedkeuring DNB Het herstelplan moet nog worden goedgekeurd door DNB. De eventuele goedkeuring wordt afgegeven medio 2009. Gezien het enorme aantal plannen dat net voor 1 april 2009 is ingediend, zou het kunnen zijn dat er iets meer tijd mee gemoeid is. Op de website van het ABP vindt u de tekst van het herstelplan en een antwoord op veelgestelde vragen.

Ł

Het herstelplan moest vóór 1 april 2009 worden ingediend bij de toezichthouder De Nederlandse Bank (DNB). De minster van SZW en DNB stellen eisen aan het herstelplan. 1. enerzijds moet zoveel mogelijk worden voorkomen dat de pensioenen in opbouw én de pensioenen in uitkering worden gekort; 2. anderzijds moet zoveel mogelijk worden voorkomen dat door een langdurige situatie van onderdekking de kosten van herstel worden doorgeschoven naar jongere generaties; 3. het plan moet duidelijk aangeven op welke wijze recht wordt gedaan aan een evenwichtige belangenafweging in de concrete maatregelen; 4. het plan moet duidelijk aangeven welke concrete maatregelen worden genomen om binnen vijf jaar weer op een dekkingsgraad van 105 uit te komen. Ook als tussentijds blijkt dat op weg naar die 105 het resultaat achterblijft, moet duidelijk worden omschreven welke ingrijpende maatregelen er worden genomen. DNB gaat er in dat geval wel vanuit dat er wordt gekort op de pensioenen. NB: korting wil dus zeggen niet alleen geen indexatie, maar ook het verlagen van de pensioenen.

Bij het ABP zelf zijn er niet zoveel mogelijkheden voor een krachtig herstel. De premie kan niet veel verder omhoog. Dat leidt tot opstand bij de actieven die twee keer het gelag betalen, één keer in de vorm van een verhoogde premie en één keer door het niet indexeren van hun pensioenen. De grenzen van hun solidariteit komen in zicht. Een andere mogelijkheid die in de tekst ligt verborgen, is een buiten het ABP liggend aanpassen van het Financieel Toetsings Kader (FTK) in de Pensioenwet. Dat is het geheel aan regels waarmee de financiële stand van een pensioenfonds wordt gemeten door DNB. Daarin is bijv. opgenomen dat de rente die wordt gebruikt om de uitbetalingsverplichtingen van het fonds nu en in de toekomst te kapitaliseren, geënt is op een marktrente. En zoals u weet is de lange marktrente op het ogenblik historisch laag waardoor de uitbetalingsverplichtingen historisch hoog uitvallen. Als die marktrente 1% hoger uitvalt is de dekkingsgraad van het ABP meteen met 15% gestegen! Hoef je niets voor te doen, alleen de rekenvariabelen aanpassen. Daarover wordt momenteel met DNB gesproken.

Workshop pensioenoverzicht voor burgers met FPU-rechten Na de op 8 april jl. succesvol verlopen eerste workshop ‘Pensioenoverzicht voor burgers’, wordt op 13 mei a.s. een workshop gehouden voor burgers geboren vóór 1950. Deze groep burgers heeft nog recht op FPU en daarmee is hun pensioenpositie dermate afwijkend dat een aparte workshop wordt georganiseerd. het gebied van pensioenen. Vervolgens wordt ingezoomd op de begrippen en de inhoud van uw pensioenoverzicht. Na afloop van de workshop bent u volledig op de hoogte van de inhoud van uw pensioenoverzicht en weet u of uw huidige pensioenopbouw aan uw verwachtingen voldoet. In de workshop wordt geen pensioenadvies gegeven, maar kunnen wel als daar interesse en tijd voor is, in ruime zin oudedagsvoorzieningen aan bod komen.

In deze workshop krijgt u stap voor stap inzicht in het pensioenoverzicht dat u jaarlijks wordt toegezonden en in de betekenis van de bedragen die worden genoemd. Het gaat hier om het pensioenoverzicht dat de actieve werknemer krijgt toegezonden. De workshop is niet bedoeld voor burgermedewerkers die reeds met FPU zijn. De workshop begint met een korte uitleg over het (huidige) pensioenstelsel voor burgers en de actuele ontwikkelingen op

Voorafgaand aan de workshop, om 17.30 uur, wordt een Indonesische warme maaltijd geserveerd. Als u interesse heeft in deze workshop, meldt u zich dan snel aan via [email protected] of bel 070-3839504. Geef svp ook aan of u wel of niet deelneemt aan de maaltijd. Datum Tijdstip maaltijd Tijdstip workshop Locatie Kosten

: woensdag 13 mei 2009 : 17.30 uur - 18.00 uur : 18.00 uur - 19.30 uur : Den Haag / Wassenaarseweg 2 (kantoor FVNO/MHB) : geen

Cartoon

5

|


Pensioenen

Overheidswerkgevers en de ABP-pensioenen De Deelnemersraad (DNR) van het ABP, met daarin de vertegenwoordigers van de deelnemers en gepensioneerden in het pensioenfonds, heeft onlangs ingestemd met het herstelplan. De Werkgeversraad (WGR), dat zijn de vertegenwoordigers van de werkgevers binnen overheid en onderwijs, deed dat niet.

De WGR geeft als reden op dat het ABP-bestuur geen gehoor heeft gegeven aan de door de WGR bepleite koppeling tussen de hoogte van de herstelopslag en het ambitieniveau van de pensioenregeling. Anders gezegd, de werkgevers willen de verhoging van de pensioenlasten terughalen door versobering van de pensioenregeling.

zeggen dat de actieve werknemer ook bijdraagt aan de herstelmaatregelen. Het ABP-bestuur legt dan die 3% verhoging van de premie op waar DNB ook op aanstuurt in het evenwicht van maatregelen. Het bestuur kan ook niet anders in de eigenstandige afweging van de belangen van het fonds. De FVNO/MHB is akkoord met deze wijze van evenwichtige lastenverdeling.

Dezer dagen is een pleidooi voor het niet verhogen van de premie ook te horen geweest uit de monden van enkele ministers, zoals o.a. de minister van BZK en die van Financiën. Al voor en tijdens de besluitvorming van het ABP-bestuur over het herstelplan is er sprake geweest van beïnvloeding door de overheidswerkgevers. Het ABP-bestuur heeft zich dat niet aangetrokken en heeft naast een niet-indexatie van de pensioenen een premieverhoging van 3% per 1 januari 2010 doorgezet.

Maar daarmee is het verhaal nog niet uit. De overheid, het kabinet, spreekt met meerdere monden. Financiën wil als vanzelf geen verhoging vanwege de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. BZK die reeds een lopende CAO heeft met

Het is duidelijk dat de overheidswerkgevers die het grootste deel van de premie betalen niet zijn gecharmeerd van een premiestijging die nog meer beslag legt op de slinkende financiële middelen. Het is de overheidswerkgevers er veel aan gelegen de CAO-nullijn te houden voor zover dat nog kan, en daar loopt die premiestijging dwars door heen. Het ABP pensioenfonds is echter eind vorige eeuw verzelfstandigd (het was onderdeel van het ministerie van BZK) in een privaatrechtelijke stichting met een eigen financieel-actuariële verantwoordelijkheid. Desondanks heeft het ambtenarenpensioenfonds ABP nog steeds een van de andere pensioenfondsen afwijkende positie in het financieel-maatschappelijke verkeer van de BV Nederland. Zelfs de belastingbetaler vindt dat hij -via de politiek- zeggenschap heeft over het ABP omdat hij via de premie, gefinancierd uit algemene middelen, de ambtenarenpensioenen betaalt. De toezichthouder De Nederlandse Bank (DNB) eist afgewogen maatregelen, waarbij de verschillende groepen binnen het fonds evenwichtig worden benaderd. De gepensioneerden krijgen geen indexatie van hun pensioenen. Dat zou per 1 januari 2009 een verhoging van 4,73% zijn geweest. Het bedrag dat die 4,73% representeert en dat in 2009 niet wordt uitbetaald, zullen de gepensioneerden ook nooit meer krijgen. In het jaar dat vanwege een voldoende hoge dekkingsgraad weer volledig kan worden geïndexeerd en zelfs kan worden overgegaan tot na-indexatie, krijgt de gepensioneerde weer zijn volledig herstelde pensioen. Vanaf dat moment krijgt hij weer zijn pensioen inclusief de percentages die in de jaren van gedeeltelijke indexatie niet konden worden uitgekeerd. De verhogingen van de pensioenen die in de tussenliggende jaren van niet- en gedeeltelijke indexatie niet zijn uitgekeerd, is hij kwijt en zal hij nooit meer ontvangen. Evenwichtigheid wil dan


|

6

de overheid wil nog steeds invloed uitoefenen op de financiële handel en wandel van het ABP-fonds

procenten loonsverhoging de komende jaren, wil dat ook niet. De loonkosten rijzen de pan uit, vindt minister Ter Horst. Maar het ministerie van SZW van minister Donner wil die evenwichtige verdeling van lasten en wil die premieverhoging wel. Het ABP-bestuur heeft een actuariële verantwoordelijkheid voor de financiën van het fonds, maar het ABP-bestuur gaat bijv. niet over de verdeling van de werkgevers- en werknemersbijdrage aan de premie, en ook niet over het ambitieniveau van de regeling. Het ambitieniveau is kort gezegd het hogere of lagere niveau van opbouw van pensioenen. Dit zijn taken en bevoegdheden van de Pensioenkamer binnen de overheid. De werkgevers willen via de Pensioenkamer beperking van de loonkosten nastreven door nadere afspraken op het terrein waarop de Pensioenkamer kan besluiten. Daar waar er in de vorige eeuw toen ABP nog onderdeel was van BZK en de fondsmiddelen op de begroting stonden, miljarden uit het fonds zijn verdwenen terug in de algemene middelen, wil diezelfde overheid nu het fonds is verzelfstandigd buiten de overheid, nog steeds invloed uitoefenen op de financiële handel en wandel van het fonds.

De Pensioenkamer Bij de overheid functioneert naast het ABP-bestuur ook nog een Pensioenkamer. De Pensioenkamer is een onderdeel van de Raad voor het Overheids Personeelsbeleid. De Pensioenkamer is een paritair samengesteld orgaan van werkgevers en werknemers binnen de overheid. Vlak na de publicatie van het ABP herstelplan kregen de centrales van overheidspersoneel een uitnodiging van de werkgevers om eens te komen praten over de gevolgen van dit plan voor de ABP pensioenregeling. Een van de voorstellen van de werkgevers is de FPU te ontmantelen. Een ander voorstel is het ambitieniveau van de regeling voor de opbouw van het ouderdomspensioen neerwaarts bij te stellen En als dat allemaal niet lukt dan dreigen de overheidswerkgevers in de verschillende sectoren in de arbeidsvoorwaardensfeer de meerkosten terug te halen. Het gesprek verliep begrijpelijkerwijs moeizaam.De centrales van overheidspersoneel stellen zich op het standpunt dat een conjuncturele aangelegenheid niet met structurele maatregelen moet worden bestreden en dat ook de werkgever zijn deel van de stijgende lasten moet dragen in het kader van het ABP-herstelplan.

De FVNO/MHB vindt de ontwikkelingen in de Pensioenkamer geen goede zaak. Dit riekt naar onbetrouwbaar werkgeverschap. Bovendien ziet het ernaar uit dat er net als in 2004 toen het middelloon werd ingevoerd, weer beknibbeld wordt op de op te bouwen pensioenen. Ook toen werd een economische crisis aangegrepen om de pensioenregeling structureel te verlagen. In de voorstellen van de werkgevers komen de lasten van het financiële herstel van het fonds onevenwichtig zwaar op de schouders van de werkenden te liggen. Zij worden naast een hogere premie en geen indexatie van hun pensioenen in opbouw, misschien ook nog geconfronteerd met een stijgend percentage premiebijdrage en/of een dalend ambitieniveau van de pensioenregeling en daarmee met een verder dalend toekomstig inkomen. En dan is er niet langer sprake van een evenwichtige lastenverdeling tussen alle bij het fonds betrokken belanghebbenden.

overlegzaken TWAM

DOOR P. VAN SPRANG

Werkgroep Arbo & Milieu

Moeizaam overleg, weinig voortgang Op dinsdag 7 april 2009 vond een vergadering van de Technische Werkgroep Arbeidsomstandigheden & Milieu (TWAM) plaats, waarbij onder meer de stand van zaken van het project invoering Veiligheid Managementsysteem Defensie (met een toelichting door de projectleider) aan de orde kwam.

In de vergadering van de TWAM op 7 april jl. is echter door alle Centrales van Overheidspersoneel de bezorgdheid uitgesproken (en dat is niet voor het eerst de afgelopen jaren) over de geringe (of geen) vooruitgang op diverse actiepunten, met als belangrijkste het opzetten/invoeren van een Arbeidscatalogus Defensie. Vanuit de centrales zijn diverse onderwerpen aangedragen en helaas was de constatering dat de voortgang in dit traject uitermate gering is. In casu, een zeer teleurstellende constatering.

Derhalve hebben – om te bezien of andere wegen nodig zijn – de vertegenwoordigers van Defensie en de centrales op 21 april jl. informeel met elkaar van gedachten gewisseld. In deze bijeenkomst zijn nadere afspraken gemaakt, vooral op het terrein van prioriteitsstelling van diverse onderwerpen, waarbij invoering van het Veiligheids Managementsysteem Defensie de hoogste prioriteit heeft. Daarnaast zullen nadere afspraken worden gemaakt in de eerstvolgende vergadering van de TWAM op 19 juni a.s. over de werkzaamheden, verband houdende met de Arbeidscatalogus Defensie. In het bijzonder ten aanzien van de betrokkenheid bij de diverse deelonderwerpen van de centrales in een vroegtijdig stadium. Tenslotte zullen daarbij ook de werkzaamheden van de TWAM nader onder de loupe worden genomen.

Ł

Duidelijk is dat bij dat project er alles aan wordt gedaan om invoering volgens het tijdspad te laten verlopen; zo staat er een voorlichtingsbijeenkomst voor commandanten voor 11 mei a.s. gepland en daarna voor naastbetrokkenen in het veld in juni.

7

|


A D V E R T O R I A L

De hypotheekakte, begrippen en termen nader bekeken Op de dag dat uw woning aan u in eigendom wordt overgedragen, wordt er meestal ook een hypotheekakte getekend. Waarvoor tekent u eigenlijk - als u uw handtekening zet onder de hypotheekakte? Over het doel van de hypotheekakte kunnen we kort zijn: de financier wil de zekerheid dat hij het uitgeleende geld ook weer van u terug krijgt. Deze zekerheid geeft u aan de geldverstrekker in de vorm van een hypotheekrecht. Als u uw verplichtingen tegenover de geldgever niet nakomt, heeft deze het recht om de woning te verkopen. In de hypotheekakte komen termen voor als: de hypotheekgever, de hypotheekhouder en het onderpand. De hypotheekgever is de eigenaar van het huis – u dus! De hypotheekhouder is degene die het geld uitleent (bijvoorbeeld de bank of een andere geldverstrekker). Met het onderpand wordt het onroerend goed bedoeld, waarvoor u de lening heeft afgesloten: uw huis dus. Of uw tweede woning, een garage, een kantoor of winkel wellicht. Lening en inschrijving In de akte wordt precies vastgelegd welk geldbedrag u als nieuwe eigenaar van de financier ontvangt. In veel akten wordt gesproken over het geleende bedrag en het bedrag van de inschrijving. Het geleende bedrag is het geld dat u op het moment van ondertekenen van de akte daadwerkelijk leent. Het inschrijvingsbedrag van de hypotheekakte kan hoger zijn dan het werkelijk geleende bedrag. Daarmee geeft de hypotheekgever alvast extra hypothecaire dekking voor eventuele toekomstige leningen. U kunt dan dit bedrag - of een deel daarvan - als extra lening opnemen bij uw financier, zonder dat u eerst opnieuw naar de notaris moet voor een hypotheekrecht. Rente en kosten Een financier wil ook een zekerheid voor de mogelijke achterstallige rente en kosten. Wanneer een financier tot opeisen van het geleende geld overgaat, heeft hij de mogelijkheid om onbetaalde rente, verschuldigde boetes en andere door de financier gemaakte kosten op de eigenaar te verhalen tot het in de hypotheekakte genoemde maximale bedrag. Terugbetaling In een hypotheekakte wordt meestal ook aangegeven op welke wijze het geleende geld terugbetaald moet worden. Ook het rentepercentage en de rentevaste periode staan in de akte. Er worden ook hypotheekrechten gevestigd waarbij bovenstaande gegevens niet in de hypotheekakte worden vermeld. Dit gebeurt dan afzonderlijk bij onderhandse akte(n). Deze hypotheek noemt men een krediethypotheek. Onderpand De woning waarop het hypotheekrecht wordt gevestigd is een belangrijk onderdeel van de hypotheekakte. Van het onderpand worden in elk geval vermeld: de omschrijving (bijvoorbeeld huis met garage en tuin), het adres en de kadastrale aanduiding. Verder wordt vermeld wanneer dit onderpand door de eigenaar in eigendom werd verkregen en of er eerdere hypotheekrechten zijn gevestigd. Bepalingen financier In de akte worden diverse bepalingen opgenomen ten gunste van de financier. Deze hebben tot doel de rechten van de financier te beschermen als u niet voldoet aan uw betalingsverplichtingen. De financier heeft dan de mogelijkheid om het huis te verkopen of te veilen. Ook wordt altijd een huurbeding opgenomen; dit houdt in dat het onderpand niet mag worden verhuurd zonder toestemming van de financier. Andere bedingen zijn het beding van niet-veranderen en het beding van beheer en ontruiming. Al deze bedingen geven de financier het recht om bij wanbetaling het pand te laten ontruimen, of er bezichtigingen te laten uitvoeren. Heeft u vragen over de hypotheekakte of andere notariële vragen? Als lid van de FVNO/MHB kunt u gebruik maken van de Actus Chat- en telefoonservice. Kijk op www.fvno.nl onder het kopje "ledenvoordeel". Hier treft u het Actus dienstenpakket aan, waaronder de chatservice. Hier kunt u direct al uw vragen aan de deskundige kwijt!

WWW.ACTUSNOTARISSEN.NL FVNO bulletin, mei 2009

|

8

overlegzaken BCKL

DOOR P. VAN SPRANG

Functietoewijzingsproces CLAS

Vooralsnog een conflict In de vergadering van de Bijzonder Commissie Koninklijke landmacht (BCKL) van 10 april jl. werd – na veelvuldige gesprekken sinds eind vorig jaar in het zogenaamde Technisch Vooroverleg – onder meer gesproken over het onderwerp “Functietoewijzingsproces CLAS”. De start van de discussie was de brief “Verbeteringen doorlopend functietoewijzingsproces CLAS”, die op 4 december 2008 aan het CLAS personeel was toegezonden en niet vooraf met de centrales van overheidspersoneel was besproken. In de brief van de centrales van 15 januari 2009 aan de BCKL is uitdrukkelijk stelling genomen tegen het feit dat met betrekking tot beschikbaarheid voor functietoewijzing het (solliciterend) personeel met datum ingang functie voor 1 januari 2009 zonder overleg minimaal een jaar langer op functie blijft. Hiermee worden pre-2009 beschikkingen eenzijdig tenietgedaan, immers het was beschikkingstechnisch beloofd/aangezegd “minimaal twee jaar” op functie. Bovendien werd in de brief van 4 december 2009 gesteld dat het (solliciterend) personeel met ingang van 1 januari 2009 nog maar mag opteren voor functies met een vullingsdatum die ligt in de periode van drie maanden voor het einde van de plaatsingsduur tot drie maanden na het verstrijken hiervan. Dit heeft tot gevolg dat personeel slechts zes maanden de tijd heeft om voor een functie te opteren. In de bestaande regelge-

ving is deze periode vastgesteld op 12 maanden. Ook hierover is nimmer formeel met de centrales gesproken. De discussie in de BCKL spitste zich toe op het feit of intrekking van de brief van 4 december 2008 of verzending van een nieuwe brief niet tot nog grotere verwarring zou leiden. Tevens refereerden de centrales aan het feit dat in het kader van het ontwikkelen van het Flexibel Personeelssysteem er ook nog diverse ontwikkelingen lopen en stelden dan ook dat het zinvol zou zijn eerst de afronding daarvan af te wachten voordat de CLAS zijn (eigen) beleidsruimte zou gaan invullen. Aangezien er een patstelling ontstond is een eerste stap gezet richting arbitrage door de geschillencommissie. Dit houdt in dat in een extra vergadering van de BCKL (op 23 april 2009) partijen het geschil definiëren voor doorzending naar de commissie (waarbij het theoretisch mogelijk is dat in die bijeenkomst alsnog een compromis wordt bereikt – bij het ter perse gaan van dit bulletin was dit nog niet bekend). We houden u op de hoogte.

medezeggenschap De volgende medezeggenschapsverkiezingen zijn gepland: Defensie-onderdeel

Eenheid

Uiterste datum

Kiesdatum

KMar

District Koninklijke Marechaussee Zuid

04-05-2009

15-06-2009

CLAS

43 BVE

05-05-2009

16-06-2009

DMO

Defensie Munitiebedrijf

06-05-2009

16-06-2009

CLSK

Defensie Helikopter Commando

08-05-2009

15 t/m 22-06-2009

CDC

Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie (DVVO)

06-05-2009

17-06-2009

CZSK

Coördineren, Consolideren & Ondersteunen (CCO)

06-05-2009

24-06-2009

CLAS

Ststcie 43 Mechbrig

15-05-2009

24-06-2009

CZSK

Hr. Ms. Zeeleeuw

15-05-2009

26-06-2009

CLAS

400 Geneeskundig bataljon

14-05-2009

25-06-2009

KMar

District KMar Schiphol

18-05-2009

29-06-2009

CDC

Programmaorganisatie SPEER

30-06-2009

02-07-2009

CLAS

11 Infanteriebataljon AASLT GGJ

28-05-2009

09-07-2009

indienen kandidatenlijst

Zijn er binnenkort bij uw eenheid MC-verkiezingen en heeft u belangstelling om zitting te nemen in een MC, meldt u zich dan ook aan bij Peter van Sprang, medewerker Medezeggenschap en ARBO van de FVNO/MHB: 070-3839504. U kunt ook contact opnemen met Piet Glas, aanspreekpunt FVNO/MHB bij het Marinebedrijf, 0223-651913.

9

|


Algemene Ledenvergadering FVNO/MHB op donderdag 11 juni 2009

Het bestuur van de FVNO/MHB nodigt haar leden uit voor het besloten gedeelte van de 5e Algemene Ledenvergadering (ALV) op donderdag 11 juni 2009 in Den Haag (Wassenaarseweg 2, 2596 CH Den Haag). Programma 14.30 uur : Ontvangst 15:00 - 17:00 uur : Besloten deel Algemene Ledenvergadering Het openbare gedeelte wordt losgekoppeld van de jaarvergadering en zal waarschijnlijk in het najaar 2009 plaatsvinden. Hierover volgt in het volgende FVNO-bulletin meer informatie. Aanmelden voor het besloten deel van de ALV kan via [email protected] of telefoonnummer: 070-3839504.

NLDA

DOOR M. DE NATRIS

Onvrede over verlenging opleidingen neemt toe De FVNO/MHB constateert dat de onvrede bij cadetten en 2e luitenanten over de vertraagde bevorderingsgang toeneemt. Zij worden geconfronteerd met verlengde opleidingstrajecten, omdat operationele commandanten van mening zijn dat zij niet ‘groen’ genoeg zijn opgeleid of VTO-plaatsen niet beschikbaar zijn. De FVNO/MHB heeft de afgelopen jaren herhaaldelijk aandacht gevraagd voor dit probleem. Op 12 juli 2007 is met de C-CLAS overeengekomen dat het verlengen van de opleiding en het niet beschikbaar zijn van VTO-plaatsen geen rechtpositionele gevolgen voor betrokkenen heeft. De FVNO/MHB constateert echter, dat daar wel degelijk sprake van is en heeft dus weer aan de bel getrokken. In Artikel 26 van de Beleidsregel aanstelling, functietoewijzing en bevordering defensie is de bevordering van aspirant-officieren geregeld. a. In lid 4 is aangegeven dat de militair die via de Officiersopleiding Lang Model (OLM) waarvan de bachelorstudie deel uitmaakt, wordt opgeleid tot officier en wordt bevorderd tot 2e luitenant met ingang van de dag gelegen 4 jaar na aanvang van de opleiding indien het voor hem geldende reguliere opleidingstraject tot dan toe binnen de normale termijnen succesvol is doorlopen.


|

10

De FVNO/MHB constateert dat zolang de regelgeving niet is aangepast het verlengen van de opleiding met de ‘groene weken’ geen beletsel kan zijn om aspirant-officieren te bevorderen tot 2e luitenant. Van het niet bevorderen kan alleen sprake zijn als een aspirant-officier het voor hem geldende reguliere opleidingstraject niet heeft doorlopen. b. Voor de opleiding Kort Model (OKM) is in lid 3 c aangegeven dat de aspirant-officier tot tweede luitenant wordt bevorderd, nadat de ALO I tot en met IV en de Vaktechnische Opleiding (VTO) succesvol zijn afgerond, met ingang van de dag waarop die militair zijn functie is toegewezen waaraan de rang van luitenant is verbonden. Ook voor de OKM geldt dat de er een aanpassing op het opleidingstraject heeft plaatsgevonden. De Vak Technische Opleiding (VTO) is afhankelijk van de opleiding die men volgt met vier maanden verlengd tot tien maanden. Deze verlenging

heeft tot gevolg dat de betrokken aspirant-officieren vier maanden later worden bevorderd tot 2e luitenant. De FVNO/MHB constateert dat het bovenstaande niet overeenkomt met de wervingsinformatie. Op de NLDA-website staat namelijk: “Wat rest is je Vaktechnische Opleiding. Je wordt zes maanden ondergebracht bij een militaire opleidingsschool van de landmacht, luchtmacht of marechaussee ergens in het land. Daar doe je de specifieke vakkennis op die je nodig hebt voor je eerste luitenantsfunctie”. De FVNO/MHB is van mening dat zolang Defensie haar wervingsinformatie niet heeft aangepast, betrokken OKM aspirant-officieren na het regulier voltooien van de opleiding

met terugwerkende kracht worden bevorderd op de datum dat zij de zes maanden VTO zouden hebben voltooid. Immers, op grond van de informatie waarmee zij geworven zijn, worden zij na het voltooien van de zes maanden durende VTO bevorderd tot 2e luitenant. Onlangs is het bovenstaande probleem aan de orde gesteld in een overleg met de C-CLAS. Deze heeft aangegeven het eens te zijn met de FVNO/MHB. Echter, dit probleem is in handen gelegd van de HDP en men is in afwachting van zijn antwoord. De FVNO/MHB zal bij de HDP navraag doen om deze zaak te bespoedigen.

Adelborsten lichting 2004 krijgen alsnog vaartoelage Naar aanleiding van een artikel in het FVNO-bulletin van maart 2009 heeft de adelborsten lichting 2004 contact opgenomen met de FVNO/MHB. Immers, het zou vreemd zijn als de ene lichting wel een vaartoelage ontvangt en de andere, die gelijktijdig aan boord verblijft, niet. Afgesproken is dat de adelborsten van de lichting 2004 die thans nog in dienst zijn met terugwerkende kracht alsnog hun vaartoelage krijgen.

Ł

Zij hadden in het najaar 2006 een Voorbereidende Beroeps Introductie aan boord van verschillende eenheden. Aangezien zij net als de lichting 2006 geen vaartoelage hadden ontvangen was de vraag of zij hier alsnog ook voor in aanmerking konden komen. Het antwoord hierop is bevestigend.

A D V E R T E N T I E

Collectieve autoverzekering FVNO/MHB-leden Prinsenland Adviseurs werkt samen met meer dan 25 gerenommeerde autoverzekeraars. Hierdoor kunnen wij u in de meeste gevallen de voordeligste autoverzekering aanbieden. Als lid van de FVNO/MHB krijgt u bovendien een extra collectiviteitskorting. • Zeer scherpe premies • Hoge inschalingkorting startende rijders • Uw premie zelf online berekenen • Extra collectiviteitskorting • Hulp bij het afhandelen van schades

Surf naar www.prinsenland-adviseurs.nl en bereken zelf de premie voor uw autoverzekering.

Hulp nodig? Neem dan even telefonisch contact met ons op: 010-4552500.

www.prinsenland-adviseurs.nl I: www.prinsenland-adviseurs.nl E: [email protected] T: 010-4552500 | F: 010-2204969

11

|


NLDA

DOOR: D. BOSCH

Battlefieldtour Turkije In april 2009 namen drie marineofficieren, twee luchtmacht cadetsergeanten en dertien cadetsergeanten van de landmacht deel aan een battlefieldtour naar Turkije. Deze reis maakte deel uit van het krijgskundig projectonderwijs van de Nederlandse Defensie Academie. Als projectonderwerp is gekozen voor Turkije omdat dit land al eeuwen op het kruispunt van de grote beschavingen ligt, waarvan de pracht en praal van Istanbul getuigen. Istanbul is met 15 miljoen inwoners trouwens de grootste stad van Europa.

Ter voorbereiding van de reis hebben de studenten een serie colleges gevolgd en moesten zij zich in één van deze onderwerpen verdiepen. In de vorm van presentaties hebben zij vervolgens op hun onderzoeksresultaten gereflecteerd en deze kunnen toetsen aan de omstandigheden.

Studenten en begeleiders bij het Atatürk Monument.

Op bezoek bij de Turkse Luchtmachtacademie, o.a. met generaal-majoor Van Groningen.

Presentatie bij Gallipoli, de loopgraven uit de Eerste Wereldoorlog.

Korte plechtigheid bij het leggen van een krans op het graf van Kemal Pasha Ataturk.

Turkije

De reis

Turkije staat bovendien in het brandpunt van de belangstelling. Enerzijds komt dit voort uit de aanvraag van het lidmaatschap van de EU, anderzijds betreft het de strategische positie van het land. Cultureel isTurkije interessant, omdat het een bijna geheel islamitische bevolking heeft met een seculiere rechtsorde en een pluralistisch politiek bestel. Deze structuur is een erfenis van het beleid van de eerste president van Turkije, Mustafa Kemal Atatürk. Hij wees het leger aan als hoeder van dit beleid, een rol die het tot op de dag van vandaag serieus neemt.

De bezoeken aan drie militaire academies en twee verschillende universiteiten waren voor alle deelnemers waardevolle ervaringen en vormden een bijzondere belevenis. De Gouverneur van de NLDA, generaal-majoor Van Groningen heeft een belangrijk deel van de reis bijgewoond. Ceremonieel hoogtepunt was de kranslegging op het graf monument van Atatürk. De ontvangst in de residentie van de Defat, KOLMARNS Wesselingh, was een enerverende afsluiting van een bijzonder goede week.


|

12

Juridische zaken In het FVNO bulletin staat geregeld een column van een van de juridisch adviseurs van de FVNO/MHB. Dit keer een bijdrage van mr. D. van Zoelen.

Deal or no deal

Wat is een afspraak met mijn werkgever waard? R. Uitzendkracht werkt als beroepsofficier bij de Koninklijke Marine en is geplaatst in Country. Hij heeft geen dienverplichting en op enig moment schrijft hij een hooggeplaatste medewerker bij CZSK dat hij van plan is ontslag te vragen en zich te vestigen in Country. Op initiatief van die medewerker wordt R.U. benaderd met een “win-win” aanbod. Als hij drie jaar wil aanblijven kan hij achtereenvolgens zijn verlof opmaken, gedurende een korte periode tijdelijke werkzaamheden verrichten om dan voor twee jaar te worden uitgezonden naar Country. CZSK heeft

voorkomen is beter dan genezen

daar belang bij en ook R.U. ziet mogelijkheden. Hij stuurt een e-mail naar zijn POC en zegt dat hij op het aanbod in wil gaan maar dat hij nog wat vragen heeft. Eén daarvan is of hij gedurende de periode tot aan zijn plaatsing in Country niet zal worden uitgezonden in VVO-missies. Het antwoord is dat geen garantie wordt gegeven, dat dit afhangt van de ontwikkelingen (in Afghanistan) maar dat daarvoor op dat moment geen plannen bestaan. R.U. denkt dat dit antwoord betrekking heeft op de periode tot plaatsing in County en POC denkt dat dit gaat over de gehele periode van 3 jaar (blijkt later). R.U. keert terug naar Nederland, hij ontvangt zijn plaatsingsbeschikking voor plaatsing in Country en hij past zijn persoonlijke omstandigheden aan de nieuwe situatie aan. En ja, u raadt het al, dan wordt R.U. benaderd voor uitzending naar Afghanistan. De plaatsing in Country gaat wel door, maar met een flinke vertraging. R.U. tekent bezwaar aan en omdat hij haast heeft vraagt hij een voorlopige voorziening. De voorzieningenrechter reageert voortvarend en op korte termijn wordt een zitting belegd en uitspraak gedaan. De gevraagde voorziening wordt op inhoudelijke gronden afgewezen. De rechter is ondermeer van mening dat R.U. door had moeten vragen naar de bedoelingen van CZSK. Wat is nu de les die hieruit kan worden geleerd? Kun je wel afspraken maken/overeenkomsten sluiten met je werkgever? En wat zijn die dan waard? Naar vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep geldt dat “een overeenkomst de neerslag vormt van afspraken die tussen partijen zijn gemaakt. In de tussen partijen bestaande ambtenaarrechtelijke rechtsverhouding moeten deze afspraken worden aangemerkt als een nadere regeling inzake de uitoefening van de aan het bevoegd gezag toeko-


|

14

mende bevoegdheid. Aan deze regeling zijn partijen gebonden op grond van het beginsel van de rechtszekerheid, dat niet alleen voor de overheid maar ook voor de ambtenaar geldt. Dit beginsel brengt voor het bestuursorgaan met zich dat het bij zijn besluitvorming de gemaakte afspraken in acht dient te nemen. Bij de uitleg van een overeenkomst zoals hier aan de orde komt het niet uitsluitend aan op de bewoordingen van hetgeen in de overeenkomst is bepaald, maar ook op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan die bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten”. Daaruit valt af te leiden dat wel degelijk afspraken gemaakt kunnen worden met de ambtelijke wekgever en dat die rechtens zijn af te dwingen. Maar wat ging er dan verkeerd in het geval van R.U.? Allereerst waren de afspraken niet zo helder als R.U. voor ogen stond. De in een gesprek met POC en in e-mails gewisselde informatie (waaronder de wederzijdse bedoelingen) en de afspraken stonden niet duidelijk op schrift. De tekst van de e-mail van POC over het niet geven van garanties geeft in ieder geval aanleiding voor de uitleg (naar de bewoordingen) dat CZSK zich houdt aan het wettelijk verankerde uitgangspunt dat militairen altijd kunnen worden uitgezonden (behoudens hier niet relevante uitzonderingen). En bij gebrek aan helderheid over de “zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan die bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten” bleek die uitleg doorslaggevend. De les die hieruit valt te leren is dat afspraken met de ambtelijke werkgever over de wijze waarop deze zijn bevoegdheden in een individueel geval zal uitoefenen, behoorlijk op schrift moeten worden gesteld en dat daarbij duidelijk moet worden opgeschreven waarom elk van de partijen tot de afspraak is gekomen. Hoe zwaarder het betreffende belang is (voor welke partij dan ook) hoe belangrijker dat is. Voorkomen is beter dan genezen. De juristen van de FVNO/MHB zullen u daar graag bij helpen.

NIEUW

Professional in beeld

Vanaf dit bulletin laten we FVNO/MHB-leden aan het woord. Zij worden geïnterviewd aan de hand van 10 vragen over hun werkervaringen bij Defensie.

Pieter van Hofwegen Deze eerste keer hebben we de vragen voorgelegd aan Pieter van Hofwegen, 33 jaar. Hij is sinds september 2007 als burgerambtenaar in dienst bij Defensie, bij de Directie Materieel Organisatie (DMO). Eerst als senior verwerver bij de sectie Algemene Verwerving. Nu, sinds eind 2008, als projectverwerver.

Wat deed je voordat je bij Defensie aan de slag ging? ‘Hier vóór werkte ik acht jaar voor een importeur van relatiegeschenken: pennen, kleding, horloges etc.. Tevens had ik hier een functie in de inkoop maar dat was een compleet andere markt en werkwijze.’

Doe je nog iets naast je werk? ‘Naast mijn sociale contacten sport en lees ik graag.’

Wat is je mening over mobiliteit bij Defensie? Zou dit ook verder moeten reiken, naar buiten Defensie (zoals bijv. andere overheidsinstellingen of het bedrijfsleven)? ‘Mijn standplaats is de Frederikkazerne in Den Haag. Vanuit Leiderdorp is dit goed te bereiken met de auto. Dienstreizen probeer ik voor zover mogelijk buiten de spits te plannen zodat ik optimaal gebruik maak van de tijd en het wegdek! In het kader van het mobiliteitsbeleid, carrièremogelijkheden, zou ik een andere functie zeker in beschouwing nemen, ook als die buiten Defensie zou liggen. Vanwege privé-omstandigheden ben ik echter wel gebonden aan de Haagse regio.’

Wat vind je van de scholings - en carrièremogelijkheden van burgerpersoneel binnen een militaire organisatie als Defensie? ‘Voor de functie van verwerver zijn opleidingen en cursussen ruimschoots aanwezig. Zelf ga ik binnenkort beginnen met een NEVI-opleiding (Nederlandse Vereniging voor Inkoopmanagement). Carrièremogelijkheden binnen ons ressort zijn er zeker maar carrière maken ligt, naast opleiding, zeker ook aan je eigen in- en opstelling.’

Wat vind je van de werkdruk binnen Defensie en ben je voorzien van adequate middelen die het mogelijk maken om je werk goed te kunnen doen? ‘Er is een redelijke verhouding tussen werkaanbod en beschikbare tijd. Dit is niet altijd zo en is er soms de noodzaak om prioriteiten te stellen of om over te werken om zodoende dringende werkzaamheden rond te kunnen krijgen. Wel is het nog steeds een crime om op internet te komen!’

Is er naar jouw mening in je functie balans tussen je taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden? ‘Vanuit mijn functie is deze balans er wel maar je bent binnen Defensie teveel afhankelijk van andere afdelingen/organisaties. Hierdoor ben je wel eens beperkt in je bevoegdheden/mogelijkheden en dus in de communicatie naar leveranciers.’

Wat vind je van het beeld van Defensie in de Nederlandse samenleving? ‘Defensie is zowel positief als negatief vrijwel dagelijks in het nieuws. Dit brengt wel eens interessante gesprekken op gang. Over het algemeen is er een positief beeld van Defensie en leeft het werk binnen de samenleving. Dat is naar mijn idee terecht.’

Kun je vijf verbeterpunten voor de defensieorganisatie noemen? ‘Vijf verbeterpunten noemen is wel erg veel! Naar mijn idee zou dit inhouden dat je het niet naar je zin hebt bij Defensie. Als ik er dan één mag noemen: de toenemende interne bureaucratie en regelgeving maken het je als medewerker steeds lastiger om flexibel en efficiënt te kunnen werken. Hier zou heel veel gewonnen kunnen worden qua daadkracht.’

15

|


Column VMHB Loon naar werken? 10 maart was de oorspronkelijk geplande datum, maar op 31 maart jl. was het dan zover. Na veel onduidelijkheid over het al dan niet afzegenen door het Kabinet, ondertekende onze STAS, drs. Jack de Vries, de nieuwe Defensie CAO die een looptijd kent van maart 2009 t/m februari 2010.

• Incidenteel: 2007: 0,40% 2008: 0,50% 2009: 0,35%

CAO Wel vreemd dat het personeel in eerste instantie via de media mocht vernemen dat het ei was gelegd. Van een voormalige spindoctor verwacht ik een optimaal functionerend communicatiecircuit.

Inkomensontwikkeling Sector Rijk 2007-2010 De nominale eindejaarsuitkering 2007 van € 1100 wordt met € 100 verhoogd tot € 1200. • Salaris (structureel): 01-01-2007: + 2,3 % 01-04-2008: + 2,0 % 01-04-2009: + 2,0 %

CAO Als er zoveel druk op de ketel staat dat er nachtelijk beraad nodig is om tot een akkoord te komen (20 februari 2009), dan zou ik denken dat alle sleutelfiguren hun zegen aan de nieuwe CAO hebben gegeven, want waarom zou je anders des nachts doorakkeren? Wij zaten dit keer niet langer dan één maand zonder CAO. Het kan erger…

Het resultaat: Moeten wij hier blij mee zijn? Deze vraag bleef de afgelopen weken terugkomen. Het antwoord is nee. Blij zeer zeker niet, maar een zekere mate van tevredenheid met dit resultaat onder de gegeven omstandigheden is niet ongepast. Waarom? Simpel gesteld…,het is meer dan niets en je zou kunnen stellen dat het bereikte resultaat haaks staat op de nullijn van het kabinet (Sociaal Akkoord).

Defensie heeft een mandaat om de lonen te mogen aanpassen, maar dient het geld binnen haar eigen begroting te vinden. Er vindt dus geen compensatie plaats. Vanuit deze optiek hebben wij (FVNO/MHB) gemeend de leden te adviseren in te stemmen met het akkoord. Van de VMHB leden heeft 25% gereageerd. Voor: 73% Tegen: 7% Neutraal: 20%

Defensie versus Rijk Dit geconcludeerd hebbende leek het mij niet onverstandig om eens te kijken naar onze concullega’s bij de Sector Rijk. Het is flauw om te stellen dat het gras aan de overkant altijd groener is maar in ons geval zit er toch een stevige kern van waarheid in. Inkomensontwikkeling Sector Defensie 2007-2009 • Salaris (structureel): 01-01-2007: + 2,05% 01-07-2008: + 2,00% 01-03-2009: + 1,00% • Eindejaarsuitkering: 01-01-2007 van 1,10% naar 1,90% 01-01-2008 van 1,60% naar 3,50% 01-01-2009 van 3,50% naar 5,00%


|

16

• Eindejaarsuitkering: 01-01-2007: van 1,6 % met 1,2 % naar 2,8 % 01-01-2008: van 2,8 % met 1,2 % naar 4,0 % 01-01-2009: van 4,0 % met 1,4 % naar 5,4 % 01-01-2010: van 5,4 % met 2,9 % naar 8,3 % De bovengenoemde structurele verhogingen van het salaris en de eindejaarsuitkering zijn pensioengevend en werken door naar reeds ingegane wachtgelden en uitkeringen. • Incidenteel: n.v.t.

wel vreemd dat het personeel in eerste instantie via de media mocht vernemen dat het ei was gelegd

Het moge duidelijk zijn dat wij ten opzichte van de Sector Rijk verder op achterstand komen te staan. Dit komt vooral hard aan in 2010, het jaar dat nog op de onderhandelingskalender met de STAS staat. Je hebt geen tien vingers nodig om uit te rekenen dat de speelruimte die het Kabinet de sector Defensie gunt het verschil nimmer kan overbruggen. Dan neem ik in mijn beschouwing nog niet eens mee hetgeen geconcludeerd is in het VMHB/FVNO|MHB rapport “Beloningsverschillen”, t.w. de Middelbare en Hogere Burgerambtenaren zijn bij Defensie per definitie slechter af dan bij de sector Rijk. Wij zullen dan ook niet schromen om bij de HDP aan de bel te trekken om te vernemen wat er tot nu toe is gedaan met ons rapport. Het zal toch niet zo zijn dat dit dossier ligt te versloffen in een lade aan de Binckhorsthof. Personeel dat zich gewaardeerd weet zal beter presteren en dat is toch voor alle partijen een win-win situatie.

Ik stel voor dat wij ons in ieder geval keihard maken voor een dertiende maand in 2010. Loon naar werken, het zal tijd worden!

Pensioen en koopkracht Medio april was er het bericht dat het ABP zich enigszins had weten te herpakken. De dekkingsgraad was van 83 op 90 procent gekomen. Voorwaar, nog geen 105%, maar een eerste begin is er. Je zou bijna gaan geloven dat wij in 2012 weer aan indexeren toekomen. Daarmee ben ik gelijk bij het volgende pijnpunt gekomen: de koopkracht. Tweede Paasdag mocht ik een telraamexpert beluisteren die stelde dat de kredietcrisis iedere Nederlandse burger gemiddeld € 26.000 kost. Voor de actieven onder ons is de situatie op dit moment relatief nog comfortabel. Dan ga ik er wel van uit dat hij of zij haar baan behoudt en er geen sprake is van dubbele woonlasten of een woning in de verkoop. Verliezen op aandelenportefeuilles zijn ook niet meegenomen. Gelukkig is een gewone spaarrekening nog “icesafe” . Een - weliswaar bescheiden - loonsverhoging per 1 maart, geen (pseudo) WW-premie meer in 2009, en een teruglopende inflatie als gevolg van een dalende olieprijs zijn ons deel. Voorts ging de voorgenomen BTW-verhoging niet door.

geïndexeerd door het ABP, dan betekent dit al gauw 10% koopkracht inleveren. Overigens werkt dit natuurlijk net zo sterk door in de pensioenopbouw - uitgestelde koopkracht – van de actieven. Als wij er op deze wijze tegenaan kijken valt er inderdaad iets te zeggen voor loonmatiging (ex PVDA coryfee prof. Arie van der Zwan beweert overigens het tegendeel, hij stelt dat de overheid hierdoor minder loonbelasting en BTW binnenkrijgt -niet de minste inkomensbronnen van moedertje Staat-, met als gevolg een nog verder oplopend begrotingstekort). Een ding is zeker: als wij allemaal ons (extra) geld op een spaarrekening zetten, dan komen wij nooit uit het dal dat crisis heet. Onder de streep kan gesteld worden dat de loonstijging al sinds jaar en dag onvoldoende is om de inflatie afdoende te corrigeren. Die inflatie wordt voor een zeer aanzienlijk deel (sommige jaren het grootste deel) door de overheid veroor-

een ding is zeker: als wij allemaal ons (extra) geld op een spaarrekening zetten komen wij nooit uit het dal dat crisis heet

Gemakshalve enkele Koopkrachtfactoren op een rij gezet: • Factor 1 Het inkomen, heeft de meeste invloed op onze koopkracht. Wat verdien ik en wat blijft er over na aftrek van alle vaste uitgaven • Factor 2 De geldwaarde, wat is de waarde van de Euro en hoe sterk staat deze ten opzichte van andere valuta (vooral de USAdollar) • Factor 3 Inflatiecorrectie: Probeer de koopkracht op peil te houden door lonen en pensioen jaarlijks te corrigeren voor inflatie. Geen correctie betekent dalende koopkracht. • Factor 4 Belastingen. Moedertje Staat kan de koopkracht oprekken door bijv. de belastingen te verlagen (positief), maar zij kan ook de belastingen verhogen (accijnzen bijv.) en daarmee de koopkracht negatief beïnvloeden. Zullen het maar niet hebben over de gemeentes…. • Factor 5 De economie. Gaat het hiermee slechter, dan zullen de mensen minder kopen (het ongewisse..). Aanbod neemt (relatief gezien) toe en vraag neemt af. Dit is tijdelijk gunstig voor de koopkracht. Omzet en winst bedrijven dalen. Minder investeringen, ontslagen en bijgevolg meer werkloosheid. Belastinginkomsten dalen en de uitgaven van de overheid nemen toe. Hogere belastingen, minder koopkracht, meer staatsleningen en druk op de munt. Fataal voor de economie en niet best voor uw koopkracht.

zaakt. De kracht van de € Euro tegenover $ U.S. dollar en £ Engelse pond is gunstig voor de directe koopkracht maar niet echt goed voor de economie. En dan nog maar hopen dat de pensioenen niet worden “afgestempeld” als in 2012 mocht blijken dat het ABP nog steeds niet op 105% of hoger staat. Ik sluit af met de constatering dat de voorgenomen premieverhoging door het ABP (in totaal 3 procent de komende jaren, bij een verdeling van 70% werkgever en 30% werknemer) bij de minister van Binnenlandse Zaken, mevr. Guusje ter Horst, niet in vruchtbare aarde is gevallen. Termen als: “de loonkosten rijzen de pan uit” en “dit leidt tot ontslagen”, zijn geen voorbodes van een constructieve discussie en oplossing van het probleem bij ons pensioenfonds. Hoe betrouwbaar is deze overheid nog als pensioenpartner? Tijd voor een dosis zuiveringszout van dr. Kneipp… Eén zegen, de werkgever kan niet nog eens 36 miljard oude guldens uit de vleeschpotten van het ABP roven. Die tijd is gelukkig voorbij. Vraagje: zou er mét die 36 miljard gulden nu ook een dekkingstekort zijn? Tom Kofman Voorzitter VMHB

[email protected]

Voor de post-actieven onder ons ziet het koopkrachtplaatje er heel wat minder positief uit. Als er tot 2012 niet wordt

17

|


Dienstenpakket

DOOR T. TIMMERMAN

Workshop Coachend Leiderschap: een aanrader! De FVNO/MHB organiseert de workshop Coachend Leiderschap op 27 mei 2009 in samenwerking met “Markendael Advies & Opleidingen”. In een ontspannen sfeer krijgt u in deze workshop concrete tips en vaardigheden voor het sturen en coachen van uw medewerkers en hoe u daarin verbeteringen kunt aanbrengen. U krijgt veel praktische informatie over communicatie en het geven van feedback. Kortom, u leert hoe u het beste uit uw medewerkers haalt!

De workshop wordt verzorgd door een trainer van “Markendael Advies en Opleidingen”. Heeft u belangstelling voor deze workshop? Meldt u zich dan aan via [email protected] . Er zijn nog een paar plaatsen beschikbaar.

Datum : 27 mei 2009 Tenue : burger Tijden : ontvangst 17.00 uur, duur workshop van 17.30 – ca. 22.00 uur Locatie : kantoor FVNO/MHB, Wassenaarseweg 2, Den Haag Kosten : € 80,- p/p voor leden (inclusief cursusmateriaal, (avond)maaltijd bij aanvang workshop, koffie/verfrissingen) Niet-leden van de FVNO/MHB betalen een bijdrage van € 90,-

Kijk voor website van Markendael Advies en Opleidingen op www.markendael.com

Workshop ‘Elke dag werkplezier’

Coaches FVNO/MHB

Loyalis organiseert de workshop “Elke dag werkplezier”. Deze workshop gaat over hoe plezier in het werk te hebben en te houden en staat open voor FVNO/MHB-leden. Er is nog een aantal plaatsen beschikbaar op de onderstaande data en locaties:

Naast de verschillende workshops biedt de FVNO/MHB een team van onafhankelijke professionele coaches die leden van de FVNO/MHB kunnen helpen bij het invullen van hun loopbaan en het maken van de juiste (loopbaan)keuzes. Geïnteresseerd in deze dienst van de FVNO/MHB? Mail naar de FVNO/MHB, [email protected], en maak werk van uw loopbaan!!

23 april 13 mei 20 mei

Amsterdam Breda Woerden

9 - 17 uur 9 - 17 uur 9 - 17 uur

[email protected]

De kosten voor de workshop bedragen 25 euro. Kijk voor meer informatie over deze workshop op: www.loyalis.nl

Aankondiging

Symposium Piraterij Op 14 mei a.s. organiseert de KVMO op het Koninklijk Instituut voor de Marine in Den Helder een symposium over Piraterij. Vanuit verschillende perspectieven zal het actuele onderwerp worden belicht. In 2008 zijn bijna driehonderd schepen op zee gekaapt of overvallen en ook in 2009 zijn kapingen aan de orde van de dag. Welke rol kan Defensie / de Koninklijke Marine spelen bij de bestrijding van internationale piraterij? Wat zijn de kaders waar binnen geopereerd kan worden? En wat is de visie en wat zijn de praktijkervaringen van rederijen met piraterij? Deze en veel meer actuele vragen komen aan bod tijdens dit symposium. Deelname staat open voor FVNO/MHB-leden. Aanmelden kan via [email protected]


|

18

Het programma 13.15 uur 13.30 uur 13.45 uur 14.15 uur 14.35 uur 15.00 uur 15.15 uur 16.15 uur

Ontvangst Opening voorzitter KVMO / vice-voorzitter FVNO/MHB Inleiding maritiem strategische context met als onderdeel piraterij Piraterij vanuit het perspectief van een Nederlandse rederij Rol van het Commando Zeestrijdkrachten bij bestrijding piraterij Pauze Inleiding en interactieve forumdiscussie Afsluiting voorzitter, aansluitend receptie/borrel

Marechaussee Ontwikkeling & Netwerkdag 2009 Op donderdag 28 mei 2009 vindt de Marechaussee Ontwikkeling & Netwerkdag 2009 plaats in het evenementencentrum van het Marine etablissement Amsterdam. Deze dag wordt georganiseerd door de FVNO/MHB in samenwerking met enthousiaste KMar-officieren. Het programma bestaat uit interessante workshops (met het thema persoonlijke ontwikkeling), denktanks (over actuele thema’s) en een interactieve themadiscussie. Deelname staat open voor KMar-officieren, middelbaar en hogere burgerfunctionarissen bij de KMar, FVNO/MHB leden en officieren van andere defensieonderdelen. De dag wordt geopend door CKMar, luitenant-generaal mr. D. van Putten. Tijdens de lunch zal de Open Universiteit (OU) een voorlichting verzorgen over de studiemogelijkheden via de OU.

Programma

AANMELDEN Op de website van de FVNO/MHB treft u de volledige omschrijvingen van de workshops en de denktanks. U kunt zich aanmelden via de banner (linksboven) op www.fvno.nl. Voor eventuele vragen kunt u contact opnemen met [email protected]

09:30 uur Ontvangst 10:00 uur Opening 10:15 uur 1e Denktank of workshop (vooraf gekozen) 11:45 uur Lunch 13:00 uur 2e Denktank of workshop

14:30 uur Pauze 15:00 uur Interactieve Lagerhuisdiscussie 16:00 uur Afsluiting 16:15 uur Borrel 17.15 uur Einde

(vooraf gekozen)

DONDERDAG 28 MEI 2009 EVENEMENTENCENTRUM AMSTERDAM MOND 2 | BE THERE!

colofon Het FVNO bulletin is een uitgave van de Federatie van Nederlandse Officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneel bij Defensie (FVNO/MHB). Het verschijnt 8 keer per jaar.

Redactie H. Couzy, P.J. van Maurik, T. Kofman, drs. T.R. Timmerman, ing. M.E.M. de Natris, W. van der Kooij, drs. M.A.M. Weusthuis, P.J.G. van Sprang, K.G. Spaans, mw. drs. M.L.G. Lijmbach (eindredactie) en H. Boomstra (illustraties)

Adres secretariaat FVNO/MHB en redactie FVNO bulletin Adres Tel Fax Website E-mail

Wassenaarseweg 2, 2596 CH Den Haag 070-3839504 070-3835911 www.fvno.nl • secretariaat [email protected] • redactie [email protected]

Kopij Kopij voor nummer 4, 2009 van het FVNO bulletin dient uiterlijk op 18 mei 2009 per e-mail of op CD-ROM bij de redactie te zijn.

Voor arbeidsgerelateerde vragen en/of conflicten beschikt de FVNO/MHB over twee juridische adviseurs. De procedure loopt in aanvang via de coördinator P.J. van Maurik (vice-voorzitter FVNO/MHB) tel. 070-3839504. In spoedeisende gevallen kan onder goedkeuring achteraf rechtstreeks contact worden opgenomen met één van de juridische adviseurs: mr D. van Zoelen, Tel.: 0182-617446, Faxmail: 0842138245 E-mail: [email protected] mr O.W. Borgeld, Tel.: 023-5241524, Fax.: 084-7412185 E-mail: [email protected]

19

|


ledenvoordeel De FVNO/MHB heeft met diverse bedrijven collectieve voorzieningen afgesloten, die u extra voordeel kunnen opleveren! Voor meer informatie over de bedrijven, de kortingen en de voorwaarden: zie www.fvno.nl . Bellen kan ook: 070-3839504.

• De FVNO/MHB coach biedt onafhankelijke en discrete begeleiding bij uw persoonlijke ontwikkeling en zoekt samen met u naar oplossingsmogelijkheden voor uw specifieke probleem • Bij OHRA ontvangt u onder meer 20% korting op de autoverzekering • FVNO/MHB-leden kunnen gebruik maken van verschillende voordelen bij Actus Notarissen • De korting van American Express hangt af van de soort kaart

• De kortingen bij FBTO kunnen voor FVNO/MHB-leden oplopen tot 25% (op de autoverzekering)! • InterPolis geeft onder meer 10% korting op haar schadeverzekeringen • Als lid kunt u de Mastercard creditkaart tegen een bijzonder tarief verkrijgen • FVNO/MHB-leden krijgen 100% korting op een NRC Handelsblad webabonnement bij afnemen van het weekendabonnement

• FVNO/MHB-leden krijgen 12% korting op de standaard webtarieven autohuur van Avis binnen- en buitenland.

• Speciaal voor leden heeft Prinsenland Adviseurs een pakket aan benefits op het gebied van hypotheken en verzekeringen

• Speciaal voor leden die naar de west worden uitgezonden heeft de FVNO/MHB een contract afgesloten bij Inter Assure

• Als lid profiteert u bij de Rabobank van de gunstige hypotheekvoorwaarden

C O A C H

Federatie van Nederlandse officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneel bij Defensie

Ja ik word lid! Het lidmaatschap van de FVNO/MHB staat open voor: Ł (postactieve) officieren van de Nederlandse krijgsmacht Ł (postactief) middelbaar en hoger burgerpersoneel bij Defensie Ł militairen in opleiding tot officier Meld u aan op www.fvno.nl

MHB)

Recommend Documents