VERSLAG VOORBESPREKING Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016 23 oktober 2012 Samenvattend verslag van de openbare voorbespreking van de gemeenteraad van de gemeente Wijk bij Duurstede
Gespreksleider
mevrouw W.J. de Jongh
Griffier
mevrouw M.A.C. van Esterik
Leden VVD
de heer J.W.A van Dijk
CDA
de heer G. Migchels de heer drs. J.B. Smudde
SP
de heer J. Oechies
GroenLinks
de heer A.J. Willems
PvdA
de heer T.V. Baas
PCG
de heer G. Taute
BurgerBelangen Nu
de heer W.G. Smit
D66
de heer A. Brouwer
Portefeuillehouders
de heer J.A.G. Burger de heer drs. R.W. Peek
Notulist
mevrouw J.M. Kiep-de Jongh notulistenbureau Leeuwenburgh Vendrig
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
1
Beeldvorming De gespreksleider opent de voorbespreking en heet iedereen welkom. Zij constateert dat er geen insprekers zijn, schetst het doel van de bespreking en biedt vervolgens gelegenheid tot het stellen van vragen. Najaarsnota De heer Taute (PCG) vraagt wat het risico is als de ingeschatte afsluiting niet gehaald wordt. Wethouder Burger antwoordt dat de reserves en bestemmingsreserves nog eens doorgelicht worden om het tekort zo dicht mogelijk bij de nul te laten eindigen. Op dit moment wordt er vanuit gegaan dat er wellicht een kleine plus gehaald wordt. De heer Migchels (CDA) vraagt wat de waarde van het saldo is gezien de puzzel die eronder ligt aan boekingen. Het gaat hem om het saldo in relatie tot de mutaties van de reserves. De bedragen zelf zeggen soms weinig. Het beeld is te positief als het alleen om de saldi gaat. Wethouder Burger antwoordt dat met de jaarrekening en begroting bijgestuurd wordt. De Wet Hoff spreekt over een andere manier van boeken. Beide zaken moeten inzichtelijk gemaakt worden en een gevoel geven hoe de gemeente het doet. De heer Migchels (CDA) vervolgt dat het saldo wordt genoemd en pas veel verderop volgt een toelichting. Wethouder Burger kan zich in het gedane voorstel vinden. De heer Willems (GroenLinks) merkt op dat bij voorjaarsnota en najaarsnota vaak sprake is van tekorten. Er wordt vaak gegoocheld met reserves. Hij heeft gedaan alsof de portemonnee van de gemeente zijn eigen portemonnee is. Er zitten weinig muntjes in en nog minder briefjes. Naar zijn mening moet de portefeuillehouder de raad vertellen dat het zwembad er niet kan komen. Dit geldt ook voor de brede school. Wethouder Burger antwoordt dat er twee zaken door elkaar gehaald worden. Bij het zwembad gaat het duidelijk om de bespreking van de begroting. De voorjaarsnota en najaarsnota zijn instrumenten om te kijken hoe de gemeente het doet, komen de plannen en suggesties uit en wat is het beeld. Tegenvallers moeten verwerkt worden in de begroting. Het beeld is allerminst rooskleurig en daarom kunnen zaken als het zwembad niet doorgaan. Extra lasten voor het Revius kunnen inderdaad niet gedragen worden. De heer Willems (GroenLinks) vraagt of het college niet veel meer het initiatief had moeten nemen. Wethouder Burger benadrukt dat het nu over de begroting gaat. De voorjaarsnota en najaarsnota gaan over het lopende jaar. De heer Van Dijk (VVD) verwijst naar pagina 5, uitgavenstop en vraagt of hiermee risico’s gelopen worden. Hij vraagt voorts hoe lang hiermee doorgegaan kan worden.
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
2
Wethouder Burger antwoordt dat het mogelijk is, maar het is niet plezierig. Een uitgavenstop betekent dat zaken die gepland zijn nogmaals kritisch bekeken worden; is er uitstel mogelijk of kan het minder. Als budgetten afgeraamd kunnen worden, wordt dit gedaan. De heer Van Dijk (VVD) is van mening dat er geen sprake moet zijn van uitstel. De heer Baas (PvdA) verwijst naar budgetrealisatie. Er zou een paragraaf gewijd worden aan dit risico; wat betekent dit, wordt er geschrapt, wordt er uitgesteld. Hij mist dit in het stuk. Wethouder Burger antwoordt dat de risicovolle dossiers genoemd zijn. Hierop wordt natuurlijk gestuurd door de verantwoordelijke portefeuillehouder. Bij de najaarsnota worden de grote dossiers in beeld gebracht. Bekeken wordt hoe één en ander binnen de beschikbare budgetten gerealiseerd kan worden. De raad is inmiddels geïnformeerd hoe het verder moet met de brede school. De heer Baas (PvdA) geeft aan dat zaken terug dienen te komen met een andere risicoanalyse. Hij komt de te nemen maatregelen niet tegen in het stuk, maar dit is wel afgesproken. Wethouder Burger antwoordt dat de najaarsnota een beperkte houdbaarheid heeft. Bij de grote dossiers wordt gekeken naar het risico dat gelopen wordt. Als het risico niet anders is dan voorheen, is er geen aanvullende informatie nodig. Voordat er een definitief besluit wordt genomen over de brede school zullen alle ins en outs naar voren gebracht worden. De heer Brouwer (D66) verwijst naar pagina 21, de taakstelling in de voorjaarsnota die bij de najaarsnota zou worden ingevuld. De opdracht om te kiezen wordt lastiger omdat één en ander onoverzichtelijk is opgenomen in de nota. D66 heeft al eerder gevraagd om dit meer helder te maken, bijvoorbeeld met een taartdiagram. Hij roept de portefeuillehouder op in het definitieve stuk één en ander op te nemen zodat in één oogopslag te zien is waar het geld aan uitgegeven wordt om de uitgavenstop op een verantwoorde wijze in te vullen. D66 heeft grote zorgen over het project brede school; deze positieve ontwikkeling zou hij de gemeente niet willen onthouden. Wethouder Burger neemt deze suggestie over en zegt een aanvullend document toe. De heer Smit (BurgerBelangen Nu) refereert aan de risicoanalyse die een werkgroep vanuit de raad heeft gemaakt en wijst in dit kader op de Wet werken naar vermogen en de grondexploitaties. De voorjaarsnota en najaarsnota leveren beschrijvend een heleboel op. Als de risico’s niet in geld afgedekt worden, moeten deze op een andere manier afgedekt worden. Hij heeft niet teruggevonden wat er aan de door hem genoemde zaken gedaan gaat worden. Wethouder Burger antwoordt dat de najaarsnota een kort beeld geeft. De grondexploitaties worden tweemaal per jaar geactualiseerd en komen apart naar de raad. De risico’s worden in beeld gebracht en de raad mag zich vervolgens uitspreken over de wijzigingen. Dat is het moment om daar dieper op in te gaan. De najaarsnota geeft vooral een totaaloverzicht. Uiteindelijk gaat het om het effect voor de jaarrekening en de begroting. De heer Smit (BurgerBelangen Nu) had graag gezien dat bij deze status quo ook voornemens tot acties beschreven zouden zijn en noemt in dit kader de transitie bij de WMO.
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
3
Wethouder Burger antwoordt dat ook het onderwerp WMO apart terugkomt. Op dat moment kan de diepte in gegaan worden. Hij begrijpt dat de raad behoefte heeft aan meer informatie. De heer Smit (BurgerBelangen Nu) had verwacht dat beschreven zou worden wat het college aan acties gaat nemen. Wethouder Burger vervolgt dat het college hier natuurlijk mee bezig is. Voor het dossier Revius wordt bekeken welke mogelijkheden er zijn binnen het budget. In de voorjaarsnota en najaarsnota wordt de stand van zaken kort aangestipt. De heer Oechies (SP) maakt zich zorgen om de financiële situatie. In de inspreekrondes zijn de consequenties van de bezuinigingen op de verschillende organisaties naar voren gekomen. Hij wijst op de overschrijding op programma 7, een substantieel onderdeel van het tekort en vraagt hoeveel er bezuinigd moet worden op de komende begroting om in 2013 niet in dezelfde situatie terecht te komen. Wethouder Burger antwoordt dat 2013 ook een lastig jaar wordt. Over de voorgenomen bezuinigingen wordt op 6 november besloten. De gemeente bevindt zich inderdaad in een lastige financiële situatie. De heer Willems (GroenLinks) heeft de voorjaarsnota en najaarsnota van de afgelopen zes jaren naast elkaar gelegd en geeft aan dat lang niet altijd de voorgenomen bezuinigingen gerealiseerd worden. Voorts worden zaken soms abusievelijk niet meegenomen. Sinds 2006 komen bijvoorbeeld de markt en het veer steeds weer terug. Wethouder Burger merkt op dat er een aantal constateringen wordt gedaan. De begroting is bij de voorjaarsnota altijd wat positiever dan bij de najaarsnota, bij de begroting valt het uiteindelijk toch weer mee. Dit is een bepaald stramien dat vaak voorkomt. Het veer komt inderdaad elke keer weer terug. Als het tarief verhoogd wordt om een tekort op te lossen, blijkt vervolgens dat er minder overtochten zijn waardoor er wederom een tekort is. Wethouder Peek vult aan dat de markt en het veer terugkerende zaken zijn. Bij het veer ligt de oorzaak vooral in het teruglopend aantal overtochten en de stijgende olieprijzen. De heer Willems (GroenLinks) vult aan dat de kosten naar beneden zullen moeten. Wethouder Peek vervolgt dat er een bepaalde opbrengst wordt verwacht die uiteindelijk tegenvalt. Er was al ingezet op een daling van het aantal overtochten, maar deze daling blijkt nog groter te zijn. Bij de markt was er lange tijd onvoldoende zicht op de kosten. Er zullen tariefverhogingen doorgevoerd worden waardoor de markt meer kostendekkend zal zijn. Volledig kostendekkend zal niet gehaald worden. De heer Willems (GroenLinks) begrijpt dat de markt wellicht niet meer terug zal keren in de rapportage. Wethouder Peek benadrukt dat er een beter inzicht zal zijn in de kosten.
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
4
De heer Baas (PvdA) vermoedt dat de voorjaarsnota en najaarsnota zinvoller worden als er meer informatie in aangetroffen wordt. Er moet op termijn extra marge genomen worden om tegenvallers te kunnen opvangen. Als er eerder afgeraamd wordt, valt het minder tegen in het najaar. Op een aantal portefeuilles is het moeilijk om grip te krijgen. Om constructief te kunnen reageren zullen er toch maatregelen doorgevoerd moeten worden. Wethouder Burger is van mening dat de focus erg op de negatieve posten gelegd wordt. Er worden altijd fouten gemaakt, maar het is zaak dat dit tijdens de rit naar voren komt. Het afgelopen jaar is een enorme slag gemaakt. De gemeente verkeert al een aantal jaren in zwaar weer. Het aantal meevallers loopt terug. Niemand wil graag een OZB verhoging. De gespreksleider is van mening dat er een andere vraag gesteld werd. De najaarsnota zou in een andere vorm aangeboden worden waardoor het nu moeilijk is om zaken te beoordelen. De heer Baas (PvdA) roept op te stoppen met boekhouden en het vullen van gaten. Problemen moeten vroegtijdig gesignaleerd worden zodat de dialoog eerder op gang kan komen. Wethouder Burger antwoordt dat de tekorten zijn verwerkt in de begroting. Het is vervelend dat bij de najaarsnota zaken geconstateerd worden, maar hier moet naar gehandeld worden. De grote dossiers zijn in beeld gebracht met een korte analyse over het risico. De heer Smit (BurgerBelangen Nu) herhaalt dat dit geen antwoord is op de vraag. Hij begrijpt dat het college haar best doet om gaten te stoppen. Met de werkgroep is geprobeerd om vooruit te kijken en te sturen. Eerder dit jaar zijn er forse risico’s beschreven waar voorzieningen of reserveringen voor gemaakt moeten worden. De raad ziet niets terug van de gemaakte afspraak. Wethouder Burger herhaalt dat de begroting het moment is om te sturen. Het gaat nu om het bankafschrift van deze maand en wat is het beeld aan het einde van de maand. Het begroten gebeurt vooral aan het begin van de maand. Dit is het moment waarop gestuurd wordt. De najaarsnota beschrijft het lopende jaar, de dossiers die extra aandacht vragen. Het Revius is een dossier dat extra aandacht behoeft. Er spelen geen bijzondere zaken bij het grondbedrijf. De gespreksleider constateert dat er duidelijk een verschil van mening is. De heer Baas (PvdA) is van mening dat de werkgroep tijd geïnvesteerd heeft om zaken te verbeteren waar niets van terug te zien is. De heer Migchels (CDA) geeft aan dat afgesproken is dat er bij grote risico’s meer de diepte in gegaan zou worden. Hij begrijpt de reactie vanuit de raad, maar hij heeft ook begrip voor het standpunt van de portefeuillehouder dat er zeer binnenkort over de begroting gesproken wordt. De gespreksleider sluit de bespreking over dit onderwerp. De heer Van Dijk (VVD) verwijst naar pagina 19 bestemmingsreserves brandweergarage Cothen/Langbroek en vraagt waar dit besluit om activa af te schrijven vandaan komt. Voorts informeert hij naar de effecten op de rekening 2012 en de begroting van 2013 en verder.
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
5
Wethouder Burger zegt schriftelijke beantwoording toe. De heer Oechies (SP) vraagt in hoeverre er voldoende slagkracht is bij het ambtelijk apparaat om de processen in controle te houden. zaken kunnen niet gedaan worden vanwege krapte bij het ambtelijk apparaat. Portefeuillehouder Swillens constateert dat de gemeente onderweg is naar een kleinere organisatie. Het hier naartoe gaan kost capaciteit. Het risico bestaat dat onderweg fouten worden gemaakt of zaken niet opgemerkt worden. Dit betekent dat de organisatie extra kwetsbaar is omdat zij niet in staat is om alles onder controle te houden. Oordeelsvorming De gespreksleider constateert dat het stuk unaniem als hamerstuk wordt aangemerkt. Wethouder Burger vult aan dat er nog een nadere toelichting verstrekt zal worden. Beeldvorming Concept Programmabegroting 2013-2016 De heer Brouwer (D66) geeft aan dat de begroting nog een heleboel onduidelijkheden kent en vraagt om ook bij dit onderwerp ook een taartdiagram aan te leveren. Wethouder Burger zegt dit toe. De heer Willems (GroenLinks) vraagt hoe er op onzekerheden geanticipeerd wordt anders dan met bezuinigingen. Wethouder Burger antwoordt dat deze vraag morgen beantwoord zal worden in de aanbiedingsbrief. De heer Smudde (CDA) verwijst naar programma 1, woningbouw en vraagt hoe het staat met het woningbouwprogramma in de nabije toekomst. Voorts informeert hij naar de stand van zaken aangaande verkoop van kavels. Wethouder Burger antwoordt dat dit uitgebreid terugkomt bij de grondexploitaties. De heer Smudde (CDA) vervolgt dat in de tekst staat dat het met het CPO vrij goed verloopt. Wethouder Burger antwoordt dat de gemeente koploper is. Het gaat om een aantal relatief kleine projecten waarmee de markt aan de gang gehouden wordt. De beide woningstichtingen houden de boel ook goed aan de gang. De heer Taute (PCG) verwijst naar pagina 13 integraal beheer openbare ruimte en spreekt zijn zorgen uit over het sobere kwaliteitsniveau dat nogmaals naar beneden is bijgesteld. Hij ergert zich aan de verloederde aanblik van het openbaar groen. Als dit beleid wordt vreest hij
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
6
dat de burger niet meer begrijpt waarvoor OZB betaald wordt. Op pagina 16 is een doel opgenomen dat erg optimistisch is in zijn optiek. Hij vraagt of er niet te veel verwacht wordt. Wethouder Peek antwoordt dat bij de start van IBOR is afgesproken om naar een sober niveau te gaan. Daarnaast is er nog meer beknibbeld hier en daar. Bij de ombuigingen is besloten om niet verder in onderhoudsniveau te zakken. Er is nog wel ruimte bij omvorming. De aanblik van het openbaar groen wordt anders als bijvoorbeeld heesters en heggen verwijderd worden. Geprobeerd wordt om het zelfbeheer te enthousiasmeren, maar hier moet nog een behoorlijke slag gemaakt worden. Hij komt eind dit jaar, begin volgend jaar terug naar de raad over dit onderwerp. De heer Taute (PCG) roept op om de baten niet alvast in te boeken. De heer Smudde (CDA) begrijpt dat het burgergroen substantieel iets gaat opleveren. Wethouder Peek antwoordt dat er al een aantal voorbeelden zichtbaar is geworden. Hij wijst in dit kader op de hagennotitie. Bewoners zullen actief benaderd worden. Hij ziet zeker mogelijkheden. De heer Smit (BurgerBelangen Nu) is van mening dat de reserveringen voor de onafwendbare tegenvallers in letters of cijfers zichtbaar gemaakt hadden moeten worden in dit stuk. Hij begrijpt dat de managementletter nog volgt, maar vindt de manier waarop naar de toekomst gekeken wordt toch wat teleurstellend. Wethouder Burger antwoordt dat dit inherent is aan de status quo van de begroting. De bezuinigingsvoorstellen, het nieuwe beleid en de risico’s volgen morgen. De heer Van Dijk (VVD) merkt op dat er vrij forse mutaties worden genoemd die nauwelijks toegelicht worden en vraagt of er een bijlage gemaakt kan worden van de mutaties vanaf bijvoorbeeld € 20.000 of met een bepaald percentage. Wethouder Burger antwoordt dat alle bedragen van €50.000 of meer extra toegelicht worden. De heer Van Dijk (VVD) informeert of de effecten van de 2% BTW verhoging zijn meegenomen. Wethouder Burger antwoordt dat deze zijn meegenomen. De heer Taute (PCG) refereert aan het risicoprofiel waar minimumposities worden ingenomen. Hij verwijst in dit kader naar het risico van de bijdrage van de RSD en vraagt voorts waarom de reconstructies niet worden opgenomen. Wethouder Burger zegt schriftelijke beantwoording toe. De heer Taute (PCG) merkt op dat het consequentie van het later uitvoeren is dat de OZB omhoog moet.
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
7
De heer Smudde (CDA) merkt op dat het college voorstelt om de toeristenbelasting die recentelijk is ingevoerd al te verhogen. Hij vraagt of het mogelijk is om de toeristenbelasting te verbreden in plaats van te verhogen. Wethouder Peek antwoordt dat in de aanbiedingsbrief is opgenomen dat het inderdaad de intentie is om de toeristenbelasting te verbreden. De heer Baas (PvdA) verwijst naar het zwembad en het voorzieningenniveau in Wijk bij Duurstede. Het college is eerder al gevraagd om een doorkijk te geven. Hij probeert overzicht te krijgen. Wijksport heeft aangeboden om naast de hal een zwembad te realiseren. Ook de brede school bevindt zich wat in de gevarenzone. Hij heeft behoefte aan een generieke analyse van de zaken die spelen voor de begrotingsbehandeling en wat dit betekent op betaalniveau. Wethouder Burger zegt een memo toe. De heer Smudde (CDA) refereert aan Broekweg Noord, 4,8 hectaren, en begrijpt dat er een link is gelegd met het Van Dijk terrein. Hij vraagt wat hiervan verwacht mag worden en of hierbij ook een financiële bijdrage van de gemeente nodig is. Wethouder Peek antwoordt dat in het regioconvenant alleen toestemming volgt van de Provincie als er op andere terreinen gerevitaliseerd wordt. Het terrein van Van Dijk Koelhuis is de enige locatie die aan dit criterium voldoet. Desgevraagd geeft hij aan dat het vooral gaat om nieuwe bestrating, andere bewegwijzering en het opknappen van de openbare ruimte, maar daarnaast ook de indeling van het terrein. De BP pomp valt hier niet onder. De Provincie is het bevoegd gezag. De heer Willems (GroenLinks) refereert aan de leadersubsidie en informeert of deze is toegekend. Wethouder Burger antwoordt dat deze is toegekend. De heer Taute (PCG) verwijst naar pagina 35 schuldhulpverlening door inschakeling van bureaus en roept op nadrukkelijk naar de kwaliteitseisen te kijken. Wethouder Burger neemt deze aanbeveling graag over. De heer Van Dijk (VVD) verwijst naar de opsomming investeringen ICT aan het einde van de begroting en vraagt wat voor kosten dit betreft. Wethouder Burger zegt schriftelijke beantwoording toe. De gespreksleider bedankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit de voorbespreking.
Toezeggingen: Er volgt nog een verdiepingsslag m.b.t. de Najaarsnota: de grote projecten, grondexploitaties (inclusief een planning wanneer e.e.a. richting de raad komt) en een
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
8
generieke analyse van de voorzieningen komen aan de orde. Dat document wordt woensdag 31 oktober aan de raad verstuurd Taartdiagrammen opnemen in voorjaarsnota, najaarsnota en begroting Schriftelijke beantwoording verstrekken aangaande bestemmingsreserves brandweergarage Cothen/Langbroek Schriftelijke beantwoording verstrekken aangaande de reconstructies van de gebiedsontsluitingswegen Schriftelijke beantwoording verstrekken aangaande ICT investeringen
Voorbespreking Najaarsnota 2012 en concept Programmabegroting 2013-2016, 23 oktober 2012
9