Maandblad. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

Liberaal Vlaams Tiidschrift

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Woensdag 26 november 1975

)

In lijf nummer Werken wanneer men wil p.3

•

Kerncentrales, gevaarlijk of niet?

•

p. 4 en 5

Provinciaal Cultuurbeleid

•

p. 7;

P.V.V.-hoekje: Willy De Clercq

•

p.7;

Liberale ideeën in Gr. Brittannië

•

p.9

Rambouillet miskende Benelux

•

p. 10

Geweld en porno in de film p. 12

Maandblad

98e jaargang

- - Nr. 10

Fusieruzie Het fusieplan-Michel waardoor het aantal gemeenten van 2.359 tot 589 wordt versmolten, heeft de Kamer gedurende twee weken in vuur en vlam gezet. De oppositie, vooral de roodgekleurde, stookte ruzie omdat de regering en de meerderheid niet op haar grillen wilden ingaan. De socialisten eisten het amenderingsrecht op op het Koninklijk Besluit met de fusies, dat in een ontwerp ter bekrachtiging werd voorgelegd. Op het eerste gezicht is amendering een democratisch wapen van het Parlement. Oe BSP-kopmannen André Cools, Jos Van Eynde en meeloper Willy Claes vergeten echter nog altijd, dat ze in de oppositie verzeild zijn geraakt. Deze rol hebben zij steeds niet ingestudeerd. .

die toen Binnenlandse Zaken onder zijn bevoegdheid had. Volgens deze wet kunnen samenvoegingen verricht worden met een Koninklijk Besluit, dat door het Parlement nog alleen kan aanvaard of verworpen worden. Wijzigingen kunnen niet meer aangebracht worden. Deze procedure heeft de rode toorn en wrok hoog doen oplaaien. Jos Van Eynde werd de toonaangever van het huil- en schampconcert dat in de Kamer werd opgezet en dat langs de mediakanalen ook naar de publieke opinie is doorgedrongen.

Tijdens het Kamerdebat geleken zij immers op onervaren acteurs, die luidkeels hun minderwaardig ta/ent poogden te verdoezelen. Het schouwspel dat ze opvoerden was verward en het Parlement onwaardig. De socialisten weigerden het spel te spelen, waarvan ze mee de regels hebben opgesteld.

De weerloosheid tegen deze wellicht wat ongewone en ook ongezonde procedure, waarvoor ze echter ook verantwoordelijk zijn, heeft de socialisten tot obstructie gebracht, waardoor hun onmacht nog dikker in de verf werd gezet. Hun hui/concert heeft de faam van het Parlement geen goed gedaan op een ogenblik dat iedereen de mond vol heeft over de herwaardering van diezelfde instelling.

De meerderheid maakt voor de fusies gebruik van de wet van 1971, die een ongezonde procedure vastlegt om het plan-Michel zonder wijzigingen door te drukken. Deze wet is nu het werk van de socialistische minister Harmegnies,

De 'daarbij geuite bedreigingen en scheldwoorden hebben de meerderheid echter nooit in gevaar gebracht. Integendeel. Blaffende honden bijten immers niet. Laurenl PANNEELS

Centraliserende decentralisatie ook in Nederland Decentralisatie, van het Rijk uit, en schaalvergroting (centralisatie) vanuit de gemeenten zijn zowel in ons land als in Nederland aan de orde.

buren gestreefd naar een vermeerdering van het aantal provincies, die dan taken van de «onafhankelijk blijvende» gemeenten zouden overnemen.

Maar waar in België geme~nten gefusioneerd zullen worden, terwijl de gewestvorming wellicht de mogelijkheid zou bieden om het aantal provincies te verminderen, wordt bij onze Noorder-

De vergelijking tussen de twee stelsels is belangwekkend. Vandaar deze bijdrage van onze Nederlandse correspondent Daan Maltha op' pagina 8.

..


Hunig resultaat van Rambouillet praat miskenning Benelux niet goed De «industriële democratieën» die drie dagen in het kasteel van Rambouillet bijeenzaten hebben het voornemen geuit hun economische moeilijkheden schouder aan schouder te overwinnen.

Het topoverleg tussen de Verenigde Staten, Japan, Frankrijk, Groot-Brittannië, WestDuitsland en Italië is zo ten minste evenzeer een oefening geweest om het vertrouwen van de bevolkingen in de verdiensten van ons westers systeem te helpen bewaren als om de economie te herstellen.

Clercq dat de gevolgde werkwijze zeker niet bevorderlijk is voor het klimaat van samenwerking in de E.E.G.Niettemin verheugde hij zich in het pragmatische resultaat van Rambouillet op monetair gebied. Gelijkstemmend was ook zijn Nederlandse collega Duisenberg. Het is inderdaad nogal onverteerbaar dat zes landen, zij mogen dan nog zo belangrijk zijn, zich tot een soort directorium verheffen om de wereld en haar economie te gaan bestuderen. Deze aanmatiging doet des te vreemder aan tussen lidstaten van een Gemeenschap waar elk land gelijke rechten en gelijke plichten heeft. Maar het Benelux-protest (en onze driebond van landjes vertegenwoordigt toch de vierde grootste handelsmarkt ter wereld !). baatte niet en pogingen vanuit de Europese Commissieom deel te hebben in de conferentie en er namens de Negen te spreken

netaire vlak en, misschien ook. Maar hoezeer men dat kan toejuichen, toch laat Rameens werd besteed aan het ge- bouillet ook wrange indrukken vaar voor handelsprotectionis- na. Deze conferentie heeft imme. De deelnemers hebben op- mers door haar samenstelling nieuw nadrukkelijk verklaard ook een beeld geleverd van Eudat niet mag toegegeven wor- ropese ongerijmdheid. Ziedaar den aan de verleiding om ei- zes landen. waarvan v ier gen moeilijkheden door han- E.E.G.-staten. die samen gaan delsrestricties af te wentelen confereren over economie en op andere landen. Er moet in- munt zonder dat de Europese tegendeel getracht worden de Gemeenschap of haar andere internationale onderhandelin- lidstaten eraan te pas mogen gen tot grotere vrijmaking van komen. En dat dan nog wel de wereldhandel in de G.A.T.T. terwijl (gedeeltelijke) besluite Genève te versnellen. Het ten worden genomen die hen kan nooit kwaad daar te blij- allen raken ! ven op doorhameren. Het protest - vóór en na de Op monetair vlak kwam het conferentie - is dan ook niet tot een deels geheime overeen- uitgebleven. Te Brussel zei mikomst tussen de VerenigdeSt.a- nister van Financiën Willy De

werden evenzeer verijdeld. Fraaie toestand I De wereldpolitiek en de wereldeconomie zullen er nochtans niet beter voorstaan de dag dat ze alleen in handen van de «groten. zullen berusten. Dicht bij de deur is de toestand in Groot-Brittannië en Italië nu b.V.ook geen schitterend voorbeeld van hoe het moet. Het toppunt is dan nog dat zij bij een conferentie zitten die tot een stabilisering van de dollarkoers tegenover de slangmunten ~aat leiden, terwijl nu precies lire en pond sterling ... niet in die slang zitten. Belztê. Nederland, Luxem-

ten en Frankrijk. Jarenlang hebben die tegen elkaar de strijdbijl gehanteerd omtrent vlottende en vaste wisselkoersen. De ruzie schijnt nu bijgelegd, of ten minste afgevlakt tot een compromis waarbij voortaan de schommelingen Hun boodschap is er een die van de dollar tegenover de de westerse wereld moed wil munten van de Europese slang inblazen. eWezullen niet toelaten dat het economisch herstel Rambouillet herinnert de «in- binnen ordentelijke grenzen zou den gehouden worden. faalt. We suïlen geen nieuwe dustriële democratiëns uitbarsting van inflatie dul- nieuwe term die voor deze ge- «Wilde. koersschommelingen dens. Het klinkt als het held- legenheid opdook - eraan dat zouden tussen deze twee grote haftige trompetgeschal voor de ze aan het einde van de tun- muntzones verdwijnen, hetaanval. nel opnieuw het licht van het geen meteen een sterk ontreMen kan wat kritisch staan te- economisch herstel zullen te gelende factor in het econogenover zulke grootsprakerige zien krijgen. De nadruk die op mische leven wegneemt. De wiltaal in het slotcommuniqué dat de goedesfeer, op de «geestvan de buitelingen van de dollar het voor de rest nogal gemak- Rambouilleh werd ~eleed moet en ook alle speculatie die zich kelijk neemt met de knelpun- dan aantonen dat er geen daarop grifte zijn niet de minten van de crisis. Wie onder ons speld kan gestoken worden tus- ste oorzaak van de economiis er niet van overtuigd dat het sen de wil tot samenwerking sche aardschok geweest. herstel MOET lukken, dat de om dit herstel zo snel mogelijk Zo leverde de bijeenkomst te inflatie niet MAG oplaaien ? te bewerken. Rambouillet dan toch een nutIeders welzijn is er mee ge- De meest positieve en concrete tig resultaat op - voor zover moeid. Maar het baat weinig resultaten van de conferentie het akkoord nu ook werkelijk het goede doel te prediken als vindt men slechts in het mo- wordt nageleefd. men de middelen en de weg niet aanduidt die er naartoe kunnen leiden. Op dat gebied vertelde :de samenkomst van Rambouillet ons niet veel. Het dilemma blijft : hoe zal men erin slagen de conjunctuur genoeg te verbeteren zonder dat tegelijk de koortsthermometer van de inflatie weer te fel oploopt? En zo klinkt het ook sterk naar een vrome wens te horen dat de meest dringende taak erin bestaat ede verspilling aan menselijke middelen die uit de werkloosheid voortsprutts te verminderen. De grenzen van het relancebeleid zijn niet zo rekbaar dat de staatslieden die uit Rambouillet weer in eigen land terugkeerden dat even gauw waar kunnen maken als het uitgesproken wordt.

De conferentie heeft aldus een flinke dosis gemeenplaatsen opgepoetst met de duidelijke bedoeling geruststellend in te werken op de openbare mening. De duur en de omvang van de huidige crisis wekt immers in grote delen van de westerse wereld angst, twijfels, bitterheid. Politieke en maatschappelijke structuren dreigen in vraag cesteld te worden. de onrust neemt toe. in de Verenigde staten wordt een snelle stijging van de criminaliteit en het geweld in duidelijk verband gebracht met de hoge werkloosheid. .

., 10

in de grote aandacht die nog

(zie vervolg

blz. 9)

Cultuurpact: gentiemens' agreement ol mo ddienst (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Toen op 24 februari 1972 vertegenwoordigers van alle partijen, op de V.U. na, het cultuurpact «parafeerden» leek het erop dat de ideologische gemeenschappen en groepen in ons land elkaar een duidelijke en loyale rechtszekerheid gunden. Het voorakkoord was reeds ondertekend op 15 juli 1971 door C.V.P. - P.S.C., B.S.P. - P.S.B. en P.V.V.-P.L.P. als laatste hinderpaal om de culturele autonomie te laten van start gaan, :waarbinnen het zijn waarborgen zou moeten bewijzen. De Volksunie ondertekende het Cultuurpact op datum van 16 Juli 1973. De Cultuurpactwet volgde op ) 18 juli 1973. Het Cultuurpactdecreet kwam op 28 januari 1974. • De Cultuurraad duidde de leden van de Cultuurpactcommissie aan op 17 december 1974. De Cultuurpactcommissie werd geïnstalleerd op 19 maart 1975. Wie deze data bekijkt vanuit een minimale rechtszorg voor de burger en voor zijn verenigingen moet zich toch wel afvragen of het nog normaal is dat er jaren verlopen vooraleer

)

ALlES

oVIR

au

SPDRTfN elke week11

Eet. uitgue ~llII HET LAAlSTE NIEUWS·

•

Van--.Jac al oyeraJ yerVtJchau ~

IC fr.

een rechtszekerheid een feit wordt. Dat er politieke groepen terecht of ten onrechte menen belang te hebben bij vertragingsoperaties is uit een dergelijke gang van zaken af te lezen. Het gevaarlijke en het onaanvaardbare hierbij is dat het thans niet meer gaat om een open politieke strijd die vóór- en tegenstanders met hun argumenten en hun macht in onze demokratische instellingen en met de bevolking als getuige en als scheidsrechter voeren. De mogelijkheden liggen bij de uitvoerende macht en bij de administratieve geledingen die via het tempo dat zij aanwenden en de vitterijen die men vindt als men een zaak niet al te genegen is de meest verheven beginselen en afspraken geruisloos tot karikaturen herleiden. Er zijn bij de voorzitters en de leden van de Commissie klachten die wachten op hun tweede verjaardag. Er zijn talrijke vragen naar de mogelijkheid om klachten volgens een reglementaire procedure te kunnen indienen. Er kan geen gevolg aan gegeven WOldenen alles laat voorzien dat het nog maanden zal duren vooraleer de Cultuurpactcommissie op een aanvaardbare manier gehuisvest is; vooraleer de uitvoeringsbesluiten op de wet en het decreet van kracht zijn waardoor de rechtstoestand van de voorzitter en de leden geregeld is, de werkingsprocedure vastgelegd, het nodige administratieve kader ter beschikking. Wellicht poogt men zich nog een tijd achter drogredenen weg te steken. Nochtans is de toestand duidelijk. Wet en decreet leggen sinds maanden en j aren aan de Regering de verplichting op de Cultuurpactcommissie operationeel te maken. Wellicht hebben sommige ministers daar eerlijke maar ondoeltreffende pogingen voor gedaan. De huidige gang van zaken en het bereikte resultaat zijn voor de Vlaamse liberalen een onaanvaardbare uitdaging, des te mee!"omdat zij regeringspartner zijn. Indien de belemmeringen van franstalige zijde komen en uitmonden in 0nwil dient de hele Regering haar verantwoordelijkheid te nemen en de knoop door te bakken. Indien dit niet mogelijk ia s0llen de Vlaamse liberalen en de

voorstanders van een cultuurpact als waarborg van pacificatie onder de wijsgerige strekkingen een initiatief dienen te nemen waarbij een geëigende Cultuurpactcommissie de rech tswaarborg in het nederlandstalig grondgebied veilig stelt.

!!!!û8

Vermits de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap in een decreet de wettelijke waarborgen van het Cultuurpact voor de Nederlandse gemeenschap expliciet heeft bevestigd, is deze stap een konsekwent zijn met zichzelf. M. VAN DER BRUGGEN.

CJ&IZE~ DE NIEUWE WINTERBROCHURES 15/76

ZIJN BIN E

WIJ

BIEDEN U TALRIJKE

VOORDELEN: •

Prijsverminderingen: KinOcn:n (volgens lcdtijd) Gepensioneerden (- 5 "') Huwelijksreizen (bruid - 10 ~) Groepen (van - 5 lot - 10 "',

• Gratis busdienst naar de luchthallen CD teru~ 0( gratis reistas, •

Derde week gratis op Mallorca, Costa Blanca, Costa del Sol, Tenerifc (einde november).

• ÜYerwinteren in het thuis. Mallorca -

Zuiden:

Costa del Sol -

Vraag uw Iratis

goedkoper

dan

Costa Blanca,

11,..••

e Iii :

~CJ&ZE1{ 1000 BtusBel 9300 Aalst 2000 Ant .••. erpen 2200 Borgerhout lI80 Bornem IDOO Br'ugge !IIIIOO Gent 3:iOO Baaselt 300CI Leuven ~ Mechelen 2'111 St.-NIklIlll8

x.

IDII~

nenen

Em. Ja.cqmt.lnln. 103 Kte Zoutstra&t. 22 Kte Nieuwstrat.t, 26 Turnhout.8ebt.an, 27 Boomstraat. M Nederkouter. 24 Qt,ldmuntBtraat. 5 Dlesteratr ••••t.,:as Dtesteestr ••••t, 221 Blauwhondstraat. 7 MercaoorstTaat,"l Veemarkt. C A. Sche!r!lJ61.r.• 31-33

tel. tel. tel. tel. tel. UI.

tet.

tel. tel. tel. tel. tel. tel.

02/21!1.23.03 0S3170.0CI.08 031/33.12.78 031/3S.95.10 «lI/119.2t.4S 091/23.03.16 050133.92.116 011/22,08.14 016/23.43.18 015/21.53.10 131,....81.85 0111/81.211.112 4I91/1O.21.~

11

Nieuwe kruistocht tegen geweld en porno


« Histoire d'O»: 0, Jezus wat

.12

zonde (van het geld en onze tijd) Naar vertuidt worden we overspoeld door een vloedgolf van geweld en pornografie. De kardinaal (en met hem héél godvruchtig Limburg) én de minister van j usti tie (en met hem alle verontruste ouders, naar we aannemen) hebben hierover reeds hun diepe bezorgdheid uitgedrukt. Vraag: wààr is die golf ? Zéker, er is een betreurenswaardige escalatie van het geweld over de hele wereld. Dat zien we dagelijks wel op de televisie. De wapens triomferen nog altijd boven het overleg en het gezond verstand. Maar dat is een zéér oud verhaal. En de pornografie? Er is inderdaad. een zekere losheid in de zeden gekomen, die enkele jaren geleden nog ondenkbaar zou geweest zijn. Maar de kardinaal en de minister lopen wel wat hard van stapel als ze menen dat de vele nu te koop geboden magazines, waarin fraai geschapen dames en heren onverbloemd t0nen hoe ze er onder hun interlockje uitzien, onder· de noemer pornografie moeten geplaatst worden! Idem voor de zogenaamde « aangebrande» films. Er zal toch geen enkel zinnig mens zó dwaas zijn om e Histoire d'O » bv. tot de « meesterwerken» van de porno te rekenen ! Overigens begrijpen we van al die opwinding geen bliksem. Er is in de Belgische wetgeving bij ons weten toch nog altijd niets veranderd m.b.t. de zogenaamde ontuchtige tijdschriften, boeken, afbeeldingen en voorstellingen. De heren van het gerecht kunnen nog steeds eensurerend optreden, willekeurig en zonder dat ze enige uitleg verplicht zijn. Deze betuttelende Regentenmentaliteit behoort nog altijd niet tot het verleden ... Dat weten de bieskoop-exploitaaten met al de zogenaamde «nieuwe

vrijheid» drommels goed. Daarom oefenen ze nog altijd een precensuur uit «om geen last te krijgen» ...•Typisch voorbeeld? In Brussel loopt momenteel c Exhibition », de eerste c hard-core» van de Franse cinema of ten minste wat er van overblij ft want er werden zo maar eventjes 35 MINUTEN uit weggeknipt! Die pornogolf was dus al uitgekabbeld vóór ze kwam aanrollen. Maar keren we terug tot e Histoire d'O» van Just Jaeckin, dezelfde meneer die 4: Emmanuelle« op zijn palmares heeft. Een boek en een film, die al stromen inkt deden vloeien. Het boek (van Pauline Réage) was destijds inderdaad een e tijdbom ». De film daarentegen is een

onverbiddelijke flop, die we volgende waardekwotering meegeven. Scenario : o - Spelregie : 0 - Acteerprestaties: O. In ieder opzicht dus een zero. Kwam Pauline Réage in haar sado-erotische bijbel eerlijk uit voor haar engkleinburgerlijk ideaal van het «opperste geluk in de totale verslaving », dan brengt Jaeckin van deze thematiek bitter weinig terecht. Het is alles even grote nep. Van de vernederende martelingen tot de copulaties-met-gesloten-gulp. Want dat is weer zo mooi in dit aperitiefje voor luxe-bordelen: lopen de meisjes er nagenoeg altijd bij zoals ze uit hun moeders schoot kwamen, de heren komen nooit uit de broek. Toch staan de Fransen al maandenlang

in de rij om getuige te zijn van dit «natuurwonder », waarschijnlijk warm gestookt door een barnurnachtige publiciteitscampagne, waartoe ook het chique weekblad «L'Express» een niet te verwaarlozen bijdrage leverde. Is het wellicht omdat Histoire d'O de belichaming is van hun intiemste dromen? Met name die van kleine huistiran, die meent het geheim van de erotiek ontdekt te hebben in het bars rond-commanderen van zijn trouwe huisslaaf, die met vochtige reeënogen naar hem opkijkt als ze een pak voor de billen krij gt? Wie zal het zeggen? Wat intussen voor ons vaststaat, is dat Histoire d'O zo erotisch is als een openzwaaiende ijskast. Dus zeker e no cause for alarm ». V oor de hier zo gevreesde harde porno moet men elders zijn. In Nederland bv. En hierbij tot slot nog een behartenswaardig stukje van Rudy Kousbroek in het N.R.C.-Handelsblad : « Eindelijk heb ik «Deep Throat » gezien, waarin pornokoningin Linda Lovelace mèèr «jonge heren» vertroetelt dan goed voor haar is. Toen ik de Amsterdamse seksbioskoop een donker keldertje met klapstoeltjes binnenkwam, zaten er welgeteld drie mensen maar na een paal' minuten kwam daar verandering in. Een hele buslading mensen werd in het zaaltje binnengekapt. Het waren bezoekers uit de de provincie. die een Amsterdams uitstapje eens leuk kwamen besluiten. degelijke huismoeders en de mannen in hun zondagse pak. vrolijk, uitgelaten en luidruchtig. De seksfilm is een familieuitstapje geworden, zoals een bezoek aan Artis en de Jordaan. Laat het in vredesnaam zó blijven».

F. PAPON

)1

Van belang


Democratische BSP Nu ze in de oppositie zit, herontdekt de BSP plots de waarde van de parlementaire democratie. BSP-voorzitter W. Claes, die meer en meer het beeld oproept van de gevangene van het almachtige ABVV en van het ondoorgrondelijk BSP-apparaat, orakelt er voortdurend op los dat de regering het parlemen t aan banden legt. Karel De Witte in Gazet van Antwerpen bekijkt de herontdekking van het parlement door de BSP als volgt: « Het kabaal van de socialisten over de « aanslagen s op de democratie klinkt vals. Geen week geleden hebben vertegenwoordigers van de universitaire wereld aan de BSP gevraagd om amendementen in te dienen bij de programmawet, bepaald op het hoofdstuk van de financiering van de universiteiten. Als ware democraten hadden de socialisten die kans kunnen aangrijpen om het regeringsbeleid terzake te beïnvloeden. Maar onze « democraten :. stuurden die universitairen wandelen met de boodschap dat ze maar betogingen moesten houden. De BSP doet niets voor hen. Ze rekent alleen maar op toename van de spanningen in het land ... ~ .(

...)

«Kabaal over bedreiging van ons democratisch stelsel en zeker het bombastisch geroep over pogingen om een soort dictatuur in te voeren, doen belachelijk aan. Zeker als de bron van dit lawaai bij een partij zit, die de democratie aan haar rode laarzen lapt, telkens ze de kans krijgt ». Deze taal laat aan duidelijkheid niets te wensen over.

Vakantiespreiding

Wilson: economische wetmatigheid erkennen

Wilson is daarenboven van plan de inspanningen tot herstel te concentreren op de krachtige sectoren. Er moet naar zijn mening inderdaad een einde komen aan het kunstmatig in stand houden van bedrijvigheden die op langere termijn toch ten dode zijn .opgescbreven. t>e redenering is de juiste en ook op Belgische toestanden toepasselijk. Want de last die ditecon0misch drogeren eist, moet toch gedragen worden door de gezonde sectoren, die zodoende evenwel op hun beurt ten onder dreigen te gaan.

2

Mogen er in 1976 ingrijpende maatregelen verwacht worden in verband met de vakantiespreiding? Een vraag die vooralsnog onvoldoende kan worden beantwoord. Weliswaar wordt er in diverse instanties druk «nagedacht» over de middelen die kunnen aangewend worden om de vakantiespreiding te bevorderen, maar of dat afdoende zal blijken om concrete maatregelen voor te stellen blijft een open vraag. De vereniging van Vlaamse leerkrachten (VVL) heeft alvast haar visie op de vakantiespreiding op de «markt» gebracht. Volgens de VVL mogen andere sectoren, mals toerisme en eeonomie, de school niet als vluchtweg zien voor hun eigen problemen of als omweg voor de uitwerking van hun eigen wensen. De VVL kant zich anderzijds tegen de voorgenomen spreiding van de vakantie en vraagt met aandrang dat ernstig werk zou gemaakt worden van de herstructurering van het schooljaar, waarbij de functie en de duur van de zomervakantie pedagogisch worden doorgelicht. De vereniging wil vooral ver-

mijden, dat in het schooljaar te veel versnipperde verlofdagen voorkomen, waardoor de aandacht van zowel leerling als leerkracht worden afgeleid en bijgevolg ook het onderwijsrendement verlaagd wordt. Onthouden we vooral dat de vakantiespreiding vast geen experiment mag worden zonder voorafgaande ernstige studie van het probleem.

(

De kwaliteit

yan het leven « Na een razendsnelle techni~ sche ontwikkeling in de eerste helft van deze eeuwen een periode van betrekkelijke schaarste van de produkten en geldmiddelen hebben we tot 1973 geleefd ineen economi(zie vervolg blz. 6)

(

Wilson: knecht van het kapitalisme De regering Wilson, die niet eens zo heel lang geleden de Conservatieven uit het zadel wipte, na een verkiezingscampagne tegen een loonmatiging, heeft onder druk van de nijpende sociaal-economische omstandigheden, nu zelf besloten om te trachten de uitgeholde spankracht van de economie te herstellen! Zulks kan in Groot-Brittannië gebeuren met het akkoord van de vakbondsleiders. Ja, ja...

De economische wetmatigheid dient hersteld.. Wilson blijkt het te hebben begrepen. Zal men de Britse Labour-leider nu voor knecht van het kapitalisme uitschelden?

Spreiding! ! !

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent )

)

WERKEN WANNEER MEN WIL NJemand moet voortaan nog naar de ministeries hollen in dit land. De overh~~bUn kregen wettelijk de gelegenheid om uit te slapen en dan pas hei papierwerk onder handen te nemen. Met de invoering van de glijden. de arbeidsuren in overheidsdienst volgt ons land een voorbeeld.De regering kon al heel wat ervaring putten bij de buren. Vooral Duitsland staat ver op dat vlak. De werktijd glijdt er sedert lang zowel in overheidsdienst als in privé-sector. In eigen land werd het stelsel reeds in 1970 toegepast door de verzeke-

ringsmaatschappij « La Royale BeIge. en even nadien door het Gemeentekrediet met zijn 1.200 'personeelsleden. Laatstgenoemde instelHng gooide er een slordige 4 miljoen fr. tegen aan om met de meest moderne apparatuur, de computer, de werktijden van zijn bedienden in het oog te houdeD. Ben moderne prikklok, waarin de personeelsleden viermaal daags hun badge stoppen, De computer berekent de gepresteerde arbeidstijd die per maand met 10 uren mag overschreden of verminderd worden. De maand daarop moet de gewonnen of verloren tijd ingelopen worden. Hollen in de toch al ZD jachtige samenleYinghoeft YOOI' aommigen nu niet meeI'. De enaring leerde, dat ooit ziekteverzuim en ':\bsenteismedoor de rege-

ling verminderden. Het aanvankelijke verzet tegen de prikklok werd overwonnen en na de Inloopperiode volgt de stabilisatie, want vooral de bedienden of de beambten nemen na die tijd elk vaste gewoonten aan.

Nog een zitplaats ooer Hendrik De Man, die in «Arbeidsvreugde. indertijd schreef, dat zelfs de geringste wijziging volstaat om het arbeidsklimaat te verbeteren dacht daarbij niet aan de glij• dende werktijden. Waar zij Ingevoerd werden blijken zij evenwel een weldoende invloed te hebben. Voordelen van het stelsel zijn er voldoende. De werknemer geniet meer vrijheid en meteen ook een grotere verantwoordelijkheid. Hi] kan terzelfdertijd beter zijn privé-leven en zijn arbeid regelen. Vooral de werkende vrouw, die thans ~lliks moeilijkheden ondervindt ingevolge de zorlt die zij aan de kinderen bestoelenmoet. is er dOOl" gebaat. De glijdende werktijden beinvJoedenniet alleen het familie en bedrijfsleven.

er functioneler kunnen door aangewend worden, maär kan de spoorreiziger het wellicht eerlang beleven dat er voor hem nog een zitplaats rest.

Een droom VOOT

sommigen De glijdende arbeidsuren wisselen uiteraard van bedrijf tot bedrijf. De aanvangsuren moeten vastgelegd worden volgensde na. den van een dienst of een onderneming. Voor sommige werknemers blijven zij wellicht een droom. Dit is in overheidsdienst voorlopig het geval voor de briefdragers. Elkeen verwacht zijn briefwisseling uiteraard 's ochtends vooraleer zelf aan het werk te gaan. Andere diensten als de spoorwegen en de leer. krachten zullen eveneens .nog wat geduld moeten oefenen. Een meerderheid onder de overheidsbeambten gaat intussen aan het werk wanneer zij dat wil. Voor de ministeries werden de aanvangsuren bepaald t lct.<'t:'n 7 u. en 10 u. Hierbij werd uitgegaan van de vereiste, dat alle personeelsleden ten minste vijf uren per dag samen aan het werk moeten zijn.

Vooral wanneer zij, mals in de ministeries, massaal worden ingevoerd kunnen zij een gevoeligeontlasting inhouden van de piekuren. Hysterische files en volgepropte trams en treinen kunnen er door venneden worden. Het toekennen van de glijdende arbeidsuren aan de oYerheidsbeambten zal vooral de Noord-Zuidverbbvling met haar duizenden forensen gunstig beïn'Yloeden.Niet alleen zal het materieel van het openbaar vervoer

~~~~bó~~~~!S!;~~~::'t De privé-nijverheid in

0113

land huppelt net als de overheid nog wat achteraan vergeleken met de buurlanden. In Duitsland en Nederland zijn de glij-

dende werktijden sedert lang een begrip. In België werden zij slechts door het Gemeentekrediet en een aantal verzekeringsinstellingen ingevoerd.

Uitkijken

m;

de buren Voor dat «uitkijken bij de buren of het wat wordt» zijn er verschillende redenen. Een is alvast, dat de vakbonden met de specifieke Belgischementaliteit er niet al te zeer op gesteld zijn. In gliidende werktijden zien zij een rem voor hun streven naar een kortere arbeidsduur en langere weekends. Vooral de bediendenvakbonden die thans de 36-urenweek eisen denken in die richting. Een tweede hindernis was tot twee jaar geleden nog de minister van Arbeid en Tewerkstelling zelf. De h. GUnne (BSP) , die toen het departement beheerde, zegde dat gliidende arbeidsuren strijdig zijn met de wet. Hij diepte een tekst van 8 anril 1965 op waarin uitdrukkelijk vermeld staat dat de aanvang en het einde van de arbeidsdag op een welbepaald ogenblik moeten worden vastgesteld en niet «tussen dit en dat uu•..•. Bedrijven die de glijdende werktijd toch toepassen leven in de onwettelijkheid. Dat de sociale inspectie er nog niet werd bijgeroepen getuigt, dat alle betrokkenen ervan overtuigd zijn dat de soeiale verworvenheid van weleer thans remmend werkt in een samenleving die haar werknemers meer en meer als volwassen beschouwt met de vrijheid en verantwoordelijkheid vandien. Walier VAEREWUCK

3


wij tot ons nemen. Of dit laatste nu van plantaardige of dierlijke oorsprong is blijft gelijk. Hierbij komt nu de supplementaire radioactivltJeit 'van de centrales. Maar men moet nu even de cijfers vergelijken. De toegelaten straUngsdosis vlak naast een reactor bedraagt 1 mlll1rem per jaar. Zoveel zou uw lichaam dus opdoen als u een gans jaar vlak naast de centrale van Doel zou wonen bijvoorbeeld. ' - Men kan nu berekenen dat die ëne millirem een bepaalde kans op kanker meebrengt. Een radiografie van de borstkas brengt echter in één klap een sllraling mee van 100 millirem! De natuurlijke omgevmg in onZe streken straalt per jaar 100 tot 150 millirem en ergens in Brazilië (Procos de Caldras) krijgen de mensen zelfs 7.000 millirem per jaar uit de natuurlijke omgeving. Het zou evenwel tendentieus zijn zulks als referentie aan te houden. - Gewoon door voedsel te nuttJgen ontvangen we jaarlijks nog eens een dosis van 40 millirem. Een lichtgevend armbandhorloge bezorgt ons zowat 10 millirem en naar de Verenigde Staten heen en weer vliegen op grote hoogte nog eens 2 mil-

Het energieprobleem in het algemeen en de kernenergie in het bijzonder staan volop in de actualiteit. Ondanks het feit dat er steeds nieuwe petroleum- en aardgasvelden ontdekt worden, is het duidelijk dat de totale olievoorraden lang niet onuitputtelijk zijn, waarbij nog komt dat momenteel het monopolie van de uitvoer verlegd is naar politiek onstabiele landen, voornamelijk uit het Midden-Oosten. Er wordt nu ook heel wat aandacht besteed aan zogenaamde alternatieve ener19Ïebronnen, zoals zonne-energie, geothermische energie, waterstofproduktie en kernfusie. Realistisch gezien zullen de meeste van deze nieuwe energievormen niet vóór het jaar 2000 op grote schaal kunnen ingeschakeld worden. In de energiesector is de weg van laboratorium en experimentele schaal, naar het elektrisch net meestal vrij lang. Men mag trouwens niet uit het oog verliezen dat, wanneer we nu, in 1975, de mond vol hebben over kernenergie, de eerste nucleaire reactor reeds werkte in 1942. Ook hier zijn er dus dertig jaar verlopen, vooraleer kernenergie beschikbaar werd en commercieel aanvaardbaar.

Toch hangt er over kernenergie nog steeds een waas van mysterie en sensatle. Zulks ls niet verwonderlijk als men nagaat dat zij onder zeer ongeiukldge omstandigheden op het 'Wereldtoneel is verschenen. ZIJ werd tijdens de tweede wereldoorlog ontwikkeld onder een 4Top Secreb-label, terwijl het eerste «praktische. gebruik er,'Van, in Hlroshima en Nagasa.kl, de wereld schokte en bij vele mensen een waar schrikbeeld opriep. Is deze energtevorm werkelijk zo gevaarlijk, als nogal al~meen wordt aangenomen? Prof. dr. Ir. De Meester van de Leuvense universiteit, die zopas te Antwerpen een lezing gaf over «kernenergie, een gevaar?, stelde ons hieromtrent een aantaJ gegevens ter hand. - Kernenergie, zal volgens prof. De Meester ook niet eeuwig blijven. Men moet deze energiebron meer beschouwen als een overbruggingsfenomeen om de energiebehoeften van de ltomende 30 tot 50 jaar te helpen dekken. De alternatieve energiebronnen zullen wellicht niet vóór 2000 op grote schaal kunnen aangewend worden. Wat niet betekent dat men niet, vanaf nu reeds zo snel mogelijk dergelijke alternatieve methOOe6 moet bestuderen en tot ontwlk,keling brengen. Op korte termijn tussen dit en tien jaar bijvoorbeeld - zouden IIODne-collectoren reeds een flinke aanvulling kunnen betekenen voor onze huis-energie. Men zal er de brandstofkosten VOOl' de verwanning flink mee liunnen drukken, óók in niet bepaald «zonnige. landen als het onze. - Voor de produktie van elektriciteit zullen de alternatieve energiebronnen wellicht niet vóór 2000 kunnen ingeschakeld worden en om de komende behoeften te dekken wordt meestal kernenergie genoemd. - Ondanks het ongemakkeIPjke gevoel dat bij vele mensen opkomt als men hen over deze energiebron spreekt, Is het toch opmerkelijk dat ver80heldene reeente opiniepeilingen· hebben

zeer grote dikte in en uit de reactorkuip gevoerd wordt, Plots wegspuit en verdampt doordat BO'n leiding middendoor knapt. Bet is zowat het ergst denkbare ongeval dat er in een nucleaire installatie kan voorkomen. Alhoewel Iedereen er van overtuigd is dat iets dergelijks niet gemakkelijk zaJ. gebeuren. is het toch niet onmogelijk. De splijtstof in de reactor wordt dim niet meer gekoeld. Dan treedt een noodkoelsysteem, met water dat geïnjecteerd wordt, in werking. Een soort brandweersysteem dus. Dat is nu echter een soort installatie waarvan nog niet bewezen werd dat zij inderdaad goed werkt, om de eenvoudige reden dat zij ntIg DOOithoofde in werking te treden. Op een schaalmodel is· er evenwel ooit eens een haperlns geweest. Vandaar de moeilijkheid. ZOlang men een dergelijke installatie niet heeft moeten gebruiken in de werkelijkheid, kan men niet bewijzen dat het 1118teem inderdaad goed werkt. Men zit daar met een paradox. Omdat er nog nooit een zwaar reactorongeval is geweest, 00" weert men dat het noodkoels;vsteem ontoereikend zou kunnen,

(

Kerncentrales: .,angetoond dat de meerderheid van de bevolking gewonnen blijft voor kernkraoht als ~nig alternatief om in de toekomst voldoende energie ter beschikking te hebben. Een enquête in Zwitserland geeft aan dat 65 procent vóór kernenergie is en 19 procent tegen. 16 procent had geen mening. In de Verenigde Staten was 61 procent pro, '1 procent anti, terwijl daar de .vlottende_ groep. zonder mening, groter was, 32 procent. Een belangrijk aspect van deze laatste enquête Is dat ze dieper op het probleem is ingegaan. Zo bleek dat onder diegenen die door hun studies en dergelijke meer afweten van kernenergie 86 t.h. pro is, terwijl van de groep die van de werking van de kernenergie niets afweet, slechts ai t.h. pro is. Deze laatste groep laat zich leiden door geruchten, sensatie-artikels en Slogans van anti-groepen. De nood aan degelijke en objectieve voorlichting is kenn~l1JIc groot. Ben van de

argumenten

die

door de tegenstanders van kern-

energie naar voren wordt gebracht, is d4t de kans op kanker door de radio«ctiviteit van nuclefdre centrales _ verhogen. Is dat inden:l4ad 20?

Dat is theoretisch juist, maar moet in zijn context gerelativeerd worden. Vooreerst moet men beseffen dat de mens aan radioactiviteit is blooteesteld vanwege zijn gehele omgeving. Wij ontvangen radioactliviteit van de kOSQlischestz:aling, ~it de aardbodem, uit de vloeistoffen en het voedsel dat

lirem. Wanneer men nu al deze cijfers vergelijkt met die bijkomende ene millirem ,vlak naast een centrale, dan is deze laatste waarde inderdaad miniem. Toegegeven, het Is niet nul, maar het ligt zeker binnen de meetfoub uit andere bronnen, zodat het Wiskundig uitdrukken van een verhoogde kans op kanker onzinnig is. Waar kan radioactiviteit uit een kerncentrale ontsnappen?

- Enerzijds uit de schoorsteen (zie hierboven). anderzijds uit het koelwater. Laten we dit laatste even onderzoeken. Het koelwater vertoont een verhoogde activiteit, vermits het 1 pleocurie per liter actiever is dan zuiver water, dat van zichzelf een activiteit heeft van 2 tob '1 plcocurie. BiES'bijvoorbeeld Is echter 390 maal actiever dan het koelwater en melk zeUs 1240 maal. - Als men nu al het voorgaande tezamen beschouwt, moet men zeggen dat de verhoging .van radioactiviteit verwaarlOO6baar klein is. Tegenover het totaal aan radioactiviteit, dat Iedere mens op «natuurlijke. wijze ontvangt, is het beetje dat er nog bijkomt in de onmiddellijke omgeving V&I1 een nucleaire centrale toch zeer miniem. En dit beetje is alleszins niet levensgevaarlijk. In 1cerncentrales oouwt 11U?n noodkoelsystemen in voor de reactoren. Zi; werpen S071U nog vrOGgtekens op, waarom?

- Wel, een noodkoelsyl5teem is een van de vele veiligheidssystemen bij kernreactoren. Stel u voor .dat het water dat door een reactor stroomt en via een roestvaste stalen leiding ~an

zijn. Anderzijds, indien er reeds vijf ongevallen zouden voorgekomen zijn, waarbij het systeem vijf keer geed zou ~werkt hebben, dan BOumen kunnen zeggen dat het bewezen is dat het systeem goed werkt. Maar dan zou men meteen ook al vijf oDievallen gehad hebben' Verbeterde .-ystemen, die ~ het geheel niet meer kunnen haperen, worden mementeel echter al aangewend Een groot probleem vormen toch de opwerkingsfabrieken?

- Dit Is inderdaad een probleem, dat nog niet volledig en bevredigend is o~elost. Wat gebeurt er met de spliltstol die uit een reactor gemulld wordt en die zeer radioflctim1e produkten bevat?

Men kan deze produkten vet.lig in een opwerkingsfabriek afscheiden, maar men blijft dan toch zitten met een hoeveelheid niet-bruikbare radioactieve Ióf.Offen. Waar moet men er mee naartoe? Men kan ze veilig opbergen in bakken of vaten, die daarna opgestapeld worden ·In bunkers of andere ve~ plaatsen, waar niemand er biJ JIaD. Men kan dan nog de W&aC stellen : ja maar wat zou er gebeuren als een dergelijke I)un.• ker breekt of indien een baltwaarin radioactief materiaal at. scheurt, zodat er materie wiJkomt? Gezien de getroffen veiligheidsvOOrzieningen is zulks vrijwel onmogelijk. Het valt dus inderdaad niet te ontkennen dat de lIerncentrales met afval zitten, maar· dat is evenzo het geval voor de steenkoolmijnen met hun stortbergen en voor andere 1ndua-, trieën. De afvalprodukten "aD. kern1nstaJlaties worden in elk,

(

door heel wat. acUecroePeD tG&IIal YerkeenI voorpllcbt. ••••• daar de 8ChI1kreac1öle IIIJ wie lIIeIaIl die dan -as «-.et dal la lDljD :.wt. to.ea. _ Ieta geyaarlijka naar lDeIt. beweert.? •• H~ la aDeszins een faetor waar rekenIng mee moet ceboudm WOI'deDf Bet puNoeIt moet clecelijk 1I'Ordea YOOrBelicht.. eedijk en VGUedIgeg los van elite semsatJe..En bet la een Yenrijt dat men heel wat speeialis&en,die in de nueJeaire 1Ift:tor zitten, kan maken: BIj !lebben bun werUaambedeD bewust in een waas van gebeimzlnglgbeid gehouden. Er Is een tijd ceweest dat de poJ't.ier \'aD een DUC~re iDsiallat.ie ~ buren en vrienden al beschouwd werd als een catoomspecialish en er fluisterend over hem werd gesproken. Geleerden en technici hoopten door deze gehe1md()enerij meer tredlet.eu te vef"krijgen voor hun onderzoekingen. En die geheimdoeneriJ wreekt zich nu. De mensen kWlIleD mees&al bet. onderscheid niet meer __ ken tussen kernemergie \'OOr vreedzame doeleinden en voor oorlogsgebre!k.

IMaI DOC wei1Ic bewuai. wat niet alti,jll na andere lDduIt.rW!le afftl ba cesegd· ••. -

daL


- Sr Is DlOIIIeDteeIeeD CIDderzoek &aD de gang. om de apIlJtiappnJduIdeD CIIDte R&••• lat daUm. die DIá ~r ~tief zijD, lIl&K dit __ .denJOek Is !lOC niet. ~esIo&en. Er ziJD mensen die stelJeD dat JDeIl niet met kemenerc1e lII8C ftD wal sieken' t'OOraIeer ane lDOCeIfJIteproblemen in dal Yer'lNIDd ftD de baaD Idjn. ~ &Iade BleU met. alle tecboIsctJe realiaat.ies had gewacht. tot er teen problemen meer &aD Y&St alen. dan -*en -.tJ DIl noc in bel Steentijdperk t Waot. _wel de &Wo aI.& de b'ein aIa bet yUegtuig verkeren nog niet in een stadfmn dat zij ceen probIeIDen mee!' teDl1eD. WIJ legen en weden met eeD Beèer !terekeDd rl.tdco..Dat la de &ol die wIJ moeten betalen &aD de ftIOI'Uitgaog. Ru Is bet wel 16, dat dit risfIco m tleiD moceUjk -.et zijn. Maar mm ba tieWUaea dti de riaIoo'a bij ker1leneqie veel kleiDer zijn dan deR bij heel wat andere tDdustri8e sedoreD. die DOOft ~ keu wonIeB.

Hot! wrlig 18-#1

la1

ft.

m~II""-

-,

-

Een ernstig ODCeval met lIecawaU-reactor ma Yolgeos de oomputer maximaal ft doden en _ cewoadeD tuur gevolg hebben. met een ltaDI na 1 op 1 mlljard jaar' Een oogeYal, met eeD waarscbi~ van 1 op 30 dat er één dode valt., maakt. een taus van één op 10J)00 jaar. - Extrapolerend naa.r bet Jaar 2080, waDDeer er lIOWelin Europa als 10 de Veren.tsde Staten een 1OO8-tal reactor'eD lil bedrijf zullen zijn, werd berekend dat de kans op een ongeval met IDee!"dan 100 doden 1 op 1.1100 j&al" is. - Deze kans is dus niet nul, maar wel :.eer klein. De kans op een zeer ernstig ooceval met een bepaalde reactor, WaMbtj bijvoorbeekl de kern zou 'lUle1ten, alle aangebrachte veiligheden tevens onklaar zouden raten en waarbij er meer dan 1000 doden zouden vallen, 80U tegen 2000 .ëén zijn op 100 miljoen jaren. Om een Idee te hebben van zo'n kleine kans heeft men in hetzelfde programma de kans berekend dat een reuzemeteoor op een stad zou neerstorten en meer dan 1000 doden zou eisen. Deze kans Is 1 op 1 miljoen of hoDderdmaal __

eea _

)

•

Hoe groot IS de k,a,ns .op een ongeval

)

,

De

'

.

.

beveiliging

i

vaR

roordt ook soms ~

een

$pliibtol

als

veiligheid$prooleem.

- Ja, indenlaad, men beweert soms dat terroristen en dergeUjte zoudeD kunDeIl paD ktpel) met apJfjtstof. bijvoorbeeld met het cenariijlt pIutooJmn. Tegen de mensen die beweI'en dat zoiets gemaldtelijk la BOU men kunnen zegen: bezoek eerst eens een plaats waar met plutonium gewerkt wonft> en probeer daar daD .aar eeoa om een gram van dat goedje .-eg te nemen BOnder dal BloeDlIIlIka merkt. Wanneer _ weK t..oe Opgeborgen plutonium zit, welke be9cherming en welke controles er ztjn, dan !:an men zkh meelUjk voorstellen dat men iets kan weghalen. .. - En dan zijn er ook nog mensen die beweren c tijk, als je daar elke dag een paar gram weghaalt, dan kan 1e na een paar jaar je persoonlijke atoombom maken •. Zoiets is werkeltjk absurd. Wel moet men inderdaad beletten dat er iets gevaarlijks met dergelijke produsten zou kinnen gebeuren, bijvoorbeeld dat terrOl'ils&enrecbtstreeks eea plutoDilUlltraDilport zouden onderscheppen. Daarvoor gelden dan ook uitermate strenge veiligheidseisen. Ik wil hier trouwens nog eren blijven stilstaan bij ~ PItbUek,.. De mensen 1IIOrdendool" bepaalde sensatiegeschrlften en

Men heeft zo'n eDOraIe reeks YelJicheilltlmaa&recelencenomen du hft cevaar UleoretJsch weliswaar niet c nul ~ is. maar dat het op zeer weinig !l& teebrUseh mrl ia. De ltaIIs op een erDStig oogeIuk me&eeD nllclealre installatie is even croot als bet r1.sJ.co dat. er een meteoor op uw huis neerkomt. KernenercIe is dus wel geyaarHjk, maar veel minder dan een hele hoop andere _ten. Denk bierl)ij maar eens aan het IP"~ aamal ongevallen in de bouwsector. Feit is dat in de Verenigde Staten nog nooit een oageval gebeurd is bij een commerciële kerm:entraIe. Bestaan er studies in verband met veiligheidsberekeningen en Ik .t1l1lSOf' c1t~llen tnt kentinstallaties?

- 1Dderdaad. Prof. Rasmussen heeft in de Verenigde suaten een dergelijke studie gema~. Samen met zijn ploeg van het MIT (het Ma.ssachussetts Institute of Technology> werkte bij met technieken die in de .-uwtevaarl gebruikt worden om waarschljnlijtheden te bepalen. H~ Is inderdaad moeiJijk de kans te bepalen dat er zich een ernstig OIIgefvalkan voordoen, wanneer er nog nooit een ongeluk geweest is. Toch kan men hierover- een goed idee \1«men dank zij de uitgevoerde computerprogramma '5.

eer. Blijft Men bij bet reIaUef minder erns&iCe ooceval met 180 ol entele boodenlen doden, lÜe voor 1000 reactoren S&IIIftl op 1 op 1000 jaren is, dan kan men even oacaan welke de berekende lr.aD$ ia YOGI'andere rampen 10ft eenalfde a&ll~ slachtoffers: voor een or-kaan 1 op ~ jaar; 1'001" een brand 1 op '1 jaar; voor een ontploCfiDc 1 op li jaar en voor een gi1Uge gasontSll&pping 1 op 100 jaar. Hierbij moet men verder bedenken dat de toestand met 1000 reactoren in bet jaar 2U) gebaseerd is op de huidige veiligheidstechnologie en dat men steeds intens zoekt om die ~iligheid nog op te drijven, net zoals men trouwens ook in de ruimtevaart doet. WaDDeer men de bovenstaande Cijfers bekijkt, kan men enkel maar betreuren dat in andere industrie- en nandelstakken niet dezelfde uiterste scherpe veiligheidsmaatregelen getroffen en geëerbiedigd worden als thans het geval is in de industrie van de kernenel'Ele. Welke zijn nu de veiliqheids-

(lSJJeCtent1/11I. een reactor en 1I0e ~ijlct veiJäJheM

men die reactor?

- Er lijn YerSCbiIlende factoren die op de veiligheid Inwer-ken.Ten eerste is er de houw van de reactor zelf. Deze wordt zo gebouwd dat hij door e-en tamelijk ingewikkeld fysisch

meehanisme wordt bevelliBdKen kan het eeoYOUdlc_ IIIAleggen: waDDeer de 1tettiDcrac&ieuit de hand zou Iopea en er .,u iets meer warm&e cepIOduceerd worden dan oor.aaI, dan reageert de reactor ~ door afremming van deze reactie, om ze ten slotte te 1aCen Uitsterven. Dat Is een ingebouwde veiligheid. - Een andere mogelijke beveilicinc Is een Uitgebreide reeb van meetinst.rumenten.. Wen meet inderdaad zowat !ille&: temperatuur, druk, radioacUriteit, enz., en dat op meerdere plaatsen. En men is niet tevreden met het één keer te meten: bepaalde metingen v:Jerl men uit in drie- of vienoud. Dit betekent dat men eem:eUde gegeven vier keer gaat mden om niet het gevaar te lopen dat een bepaalde meter zou stut !JUn en niet zou aangeven wat. men moet weten. Bij het overschrijden van vooraf ingestelde y~_ Ugheidsgrenzen wordt de reactor automatisch stilgelegd. - Wat betreft het mogelijk ontsnappen van radloecUeve splijtingsprodu.kten, deze worden cgeproduc:eerd» in uranium tabletten. die op hun beurt in een hermetisch afgesloten huls 11&ten. Al de huben samen vormen een bundel, die ia het. reacWll"hart steekt. die eveneens hermetlscl:. Is afgeschermd. Het geheel is in een reactorgebouw ondergebracht, waar meestal niet ~, maar wel twee hermetische OOlhulsels omheen staan, één van staal en één van beton. Een reeks dus van opeenvolgende veiligheidsconstruc:ties om loch maar niet het risico te lopen dat er iets mis zou gaan. Zo komt men tot een velligbektafactor van 1 ongeval voor 11110 reactoren n een tijdspanne van één tot tien Dliljoen jaar. Heel _t ~ cleJI.tea ~ dat eex 1cerIII'NCtor eelt poUlltiële ••,oombolII i.s..

- Er Itao niet cenoeg op gewezen worden dat een l"NdcJr DOOit een atoombom tin zjJD. Het is f)'Sisch omnocelijk dat 2IOieUzou cebewen. De splijtstof die in een reactor gebr.ütt. wordt is niet dlecene die ~ zied wordt bij de fabricace \'lUl een bom. Bij het ercst deDkhue reactorooceluk kan er t.eftIa een reactie optreden die ceU,il:waard1g Is &aDdeze van een naclea1re explosie. Wel kan, In een extreem geval, en wanneer alle veiligheidssystemen heb«len gefaald. een reactor gewoor:thermi.sch ontploffen. zoals een me.tor die te warm is gewordrn eveneens uit elkaar springt. Maar zoiets is niet te vergelijken met een kernbom. - Men heeft trouwens la de Verenigde Staten eens een reactor thermisch laten ontploffen. Men wilde nacaan hoé dit cebeurde en welke de cevo!gen ervan zouden zijn. Uiteraard een typisch c Amer1taanse • proefneming. En men heeft vastgesteld dat het e!cenlijk zo ere niet wa&. De reactor spatte uit eltaar eB er kwam een klein beetje radioactiviteit vrij. Daarbij .,leef het. Wij moeten de huidige irSUC van zaken dan ooit niet pessimisiJsch en zeUor niet ooeerJi,jk bekijken of beoordelen. Kernenergie kan zeer veilig gehanteerd worden; het Is echter wl geboden de ~ veiIfcbeid Ie eisen. Net .-is dit YOor UIe technische en andere probk-.. van 0lDe maatschappij in r~ bet geval 30U moet.en zijn. P. COTu&

5

Van belang '(vervolg

van blz. 2)


sche wereld, waar gestreefd werd naar een steeds grotere produktie, een steeds grotere afzet. De wegwerpmaatschappij was er het gevolg van. Thans kan het niet langer zo. De olie is te duur geworden. Willen we onze welvaart behouden, dan moeten we met alles zuiniger gaan omspringen». Aan het woord is Karel Poma, staatssecretaris voor het Leefmilieu. Hij vindt het bijzonder belangrijk zijn collega's in de regering, de parlementsleden en de openbare mening te overtuigen van zijn zienswijze inzake het kwalitatief verbeteren van het leefmilieu. « Minder, maar beter groeien moet er voor zorgen, dat wij onze welvaart niet wegwer.pen », aldus leefmilieuspecialist Karel Poma.

Fabrieksbezetter Dhoore

Staatssecretaris Luc Dhoore, nooit verlegen om een krasse uitspraak, verklaarde in een interview met het Vrije Waasland dat hij persoonlijk van mening is dat fabrieksbezetting heeft bewezen als reddingsoperatie doelmatig te zijn. De heer Dhoore zei met overtuiging «Ik denk persoonlijk dat fabrieksbezettingen soms ultieme pogingen zijn van mensen van een bedrijf om tot een redding te komen. Ik zou a priori zeker niet durven zeggen dat het een tactiek is die men moet verwerpen. Er zijn voorbeelden uit het verleden die bewijzen dat het doelmatig schijnt te zijn. Men moet de

6

neveneffecten op het negatieve vlak niet overdrijven. Dat eventuele overnemers-kopers er zouden door afgeschrikt worden is een theorie die ik niet direct wil onderschrijven. Sommige kandidaat-investeerders begrijpen goed genoeg dat de arbeiders soms wanhopige pogingen doen om hun arbeidsplaatsen te vrijwaren. Ik moet vaststellen en dat leert het verleden dat de fabrieksbezetting geen globaal slecht effect heeft. » Heb je ook genoteerd dat Dhoore in persoonlijke naam sprak?

Orde en orde Het pleidooi voor de. oprichting van een orde van journalisten heeft blijkbaar meer weerklank gevonden bij de dokters dan bij de journalisten. Heel verwonderlijk is dat niet, want een instelling als de Orde van Geneesheren, die meer en meer met de rug tegen de muur komt te staan, grijpt natuurlijk alle kansen aan om het tij te doen keren. En een Orde van Journalisten zou hen daarin zeer kunnen helpen, zo menen de dokters, die nog zweren bij de Orde. Vandaar wellicht dat het voorstel om een Orde van Journalisten op te richten zo krachtig wordt verdedigd in een artikel van het weekblad van de Syndicale Artsenkamers Antwerpen - Limburg - Vlaams Brabant strekking dr. Wijnen. Dat het de stellers er niet om te doen is de journalist en de lezer te beschermen, maar de persvrijheid aan banden te leggen, wordt duidelijk uit de motivering van het artikel. Want daar staat zwart op wit geschreven dat «de belangrijke opdracht van de journalist,

alsmede zijn monopolie van berichtgever, een TUCHTORGAAN vergen ». Als voorbeeld van die noodzaak worden de recente «hysterische aanvallen tegen de Orde van Geneesheren» aangehaald, waarbij «sommige journalisten niet geaarzeld hebben onjuiste, fantastische of doodgewoon subversief communistische (sic) informatie kritiekloos over te nemen en ze systematisch te herhalen» ! De ware bedoelingen zijn daarmee open en bloot onthuld. Waarvan, alleen maar, akte,

Voorafbetalingen Ondervraagd nopens de opbrengst van de voorafbetalingen, gedaan tijdens de periode van 1 tot 10 oktober verklaarde Minister Willy DE CLERCQ, Minister van Financiën dat de ontvangsten 19,7 miljard F bedroegen d.W.Z. 5,2 miljard F minder dan de vooruitzichten. Deze evolutie die hoofdzakelijk toe te schrijven is aan de verslechtering van de conjunctuur en die vooral de weergave is van de daling van de winsten van de bedrijven, is echter minder ongunstig dan in juli. Toen bleven de tijdens de periode van 1 tot 10 juli gedane voorafbetalingen 12,4 miljard F beneden de vooruitzichten. De opbrengst van de voorafbetalingen gedaan tussen 1 januari en 10 oktober 1975 belopen in t0taal 63,6 miljard F t.o.v. 62,1 miljard F van het ganse jaar 1974. Rekening houdend met de voorafbetalingen die nog moeten gedaan worden tegen het einde van het jaar, en ondermeer gedurende de 4de periode van 10 tot 20 december, was Minister DE CLERCQ van oordeel dat de supplementaire inkomsten die verwacht werden van' de herziening van het stelsel der voorafbetalingen, namelijk 18 miljard F, naar alle waarschijnlijkheid zullen bereikt worden. Dank zij de inflatie natuurlijk I

,L.V.V. WIL ,OMBUDSMAN Het hoofdbestuur van het Liberaal Vlaams Verbond, in ver'gadering te Brussel, keurde volgende motie goed : «Staande voor een steeds groeiende inmenging van de een'traIe, provinciale, regionale en lokale overheden en ambtelijke apparaten in het leven en de werkzaamheden van deburgers, en van een groeiend misbruik van economische machten ten aanzien van de verbruikers als privé-personen, eist het L.V.V. de spoedige behandeling van het wetsontwerp tot instelling van een ombudsman in België, zoals dit door staatssecretaris D'Haeseleer bij de kabinetsraad werd ingediend. Het L.V.V. vraagt dat deze in de regeringsverklaring voorziene en door de P.V.V. geëiste ombudsman dienst als enige, onafhankelijke instelling zou worden uitgebouwd ten behoeve van de bescherming der burgers zowel tegen de misbruiken van overheidsmachten als van economische machten, waarbij de overheid geroepen kan worden bemiddelend of actief op te treden. Het L.V.V. vraagt dat de speciale kabinetsraad, die door de eerste minister werd aangekondigd om het ontwerp te bestuderen, spoedig zou worden bijeengeroepeR ..•. "

VOLKSBELANG wordt uitgegeven door de Stichting A. Vanderpoorten

REDACTm: Korte NIeuwstraat 2000 Antwerpen

28,

HOOFDREDACTEUR EN VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Fr. Str1eleman H. KennIsstraat 2520 Edegem

36,

ADMINISTRATIE: Korte NIeuwstraat 28, Tel. (031) 32.23.25

Goed drukwerk is als een mooie glimlach het opent vele deuren Wie waarde hecht aan kwaliteit en stijl doet er goed aan contact te nemen met de

Drukkerij Antigoon n.v. TYPO·

OFFSET·

2000 Antwerpen 1000 Brussel

ROTATIE

Vleminckstraat 15 Em. Jacqmainlaan 105

(

te\. 031/32.89.68 te\. 021217.55.95

(


Coördinatiecentrum voor liberaal socio-cultureel beleid

Naar een liberale inbreng in het provinciaal cultuurbeleid

Het cultuurpactdecreet beïnvloedt en bespoedigt in-belangrijke mate het tot stand komen van de diverse decreten.

de provinciale criteria zullen afgestemd worden op het decreet en dan liefst voor alle provincies op een gelijke wijze.

Wij moeten een onderscheid maken tussen twee soorten decreten. Eerst de decreten die het cultureel werk moeten regelen en honoreren. Art. 10 van het cultuurpactdecreet legt deze verplichting op. cfr. e De regels inzake erkenning en subsidiëring in geld of natura van geregelde culturele activiteiten mogen, naar gelang het geval, slechts worden vastgesteld krachtens een de) creet of een beraadslaging van de vertegenwoordigende verga(lering van de overheid. Bij ontstentenis van dergelijke regels moeten alle toelagen .en voordelen het voorwerp zijn van een' speciale begrotingspost op naam».

Behalve voor Brabant, zijn de liberalen in geen enkele V1aamse provincie in de Bestendige Deputatie vertegenwoordigd.

Daarnaast de decreten die de 'werking.van de adviesraden regelen en .die steunen op art. 6 van het cultuurpactdecreet. cfr. «Elke overheid moet alle ierkende representatieve verenigingen en alle ideologische 'en filosofische strekkingen betrekken bij de voorbereiding en de uitvoering van het cultuurbeleid. Met dit doel zullen zij beroep doen op bestaande )- of op te richten organen en structuren, met het oog op inspraak en advies ». Het decreet op het « vormings:werk in verenigingsverband» treedt vanaf 1.1.'76 in werking.

Hierin zijn een aantal bepalingen opgenomen in verband met de provinciale geledingen van landelijke organisaties. De opgelegde structuur van de landelijke verenigingen, het aantal afdelingen, de werking van de provinciale geledingen en de lokale groepen, de subsidiëring van de personeelskosten enz. houden belangrijke nieuwe verplichtingen in.

Daarom vragen wij met des te meer aandrang dat elke provinciale culturele raad zou opgericht worden, of aangepast worden, met eerbiediging van het cultuurpactdecreet. De Minister van Nederlandse Cultuur werkte reeds een ontwerp-decreet uit op de provinciale culturele raden. Vermits deze raden in belangrijke mate het cultuurbeleid van de provincies zullen beïnvloeden, is een liberale aanwezigheid hierin een dringende noodzakelijkheid. Een liberale inbreng steunt daarbij best op een gezamenlijk optreden van al onze organisaties. Om deze standpunten te bepalen, organiseert het Coördinatiecentrum voor Liberaal socio-Cultureel Beleid een contactdag in elke provincie. Wij verwachten hierop a1le plaatselijke bestuursleden van de liberale culturele organisaties. Deze contactdagen gaan door te Hasselt op 29.11.75 om 14.30 u., Cultureel Centrum lokaal C 18, Kunstlaan 5; te Antwerpen op 3.12.75 om 19.30 u., Provinciaal Verbond Liberale Mutualiteiten, Kipdorp 41 ; te Leuven op 10.12.75 om 19.30 u., zaal Toewip (LVV-centrum), Diestsestraat 182; te Gent op 13.12.75 om 14.30 u., Provinciaal Verbond Liberale Mutualiteiten, Brabantdam 109; te Brugge op 20.12.75 om 14.30 u., zaal Boudewijn 't Zand.

Sommige provinciebesturen Indien u hieraan wil deelnehanteren, soms sinds geruime men en een documentatiemap tijd, subsidiëringscriteria voor wenst, verzoeken wij u, ons het provinciaal cultureel werk, vooraf, uw naam en adres mee zonder rekening te houden met te delen. de bepalingen, door het Rijk e.L.S.H., Livornostraat 25, aan de organisaties opgeleg~. 1650 Brussel. Wij hopen dat bij het tot stand FONS MOULING komen van nieuwe richtlijnen,

Het hoekie van de P.V.V.

ECONOMIE OP DREEF HELPEN ZONDER NIEUWE BELASTINGEN

.

Ieder van ons is er zich van bewust dat we een zware economische crisis doormaken. Sommigen zijn werkloos, anderen zien hun bedrijvigheid verminderen, allen voelen dat het niet meer gaat zoals vroeger en dit niettegenstaande het uitgebreid economisch herstelplan dat reeds in de herfst van vorig jaar in werking trad, sindsdien werd aangevuld en aan het parlement en de sociale partners werd voorgelegd. Tovermiddelen zijn er echter niet ; België leeft immers niet alleen. Alle Westerse industrielanden kennen dezelfde problemen ; moeilijkheden die enkel mits een gezamenlijk optreden kunnen opgelost worden. Dit geldt zeker voor een klein land als België dat zo openstaat voor buitenlandse invloeden. In het licht van wat voorafgaat moet de begroting voor 1976 gezien uioräen ; het gaat om een gezamenlijke inspanning van iedereen om uit de moeilijkheden te geraken. Een van de kenmerken van deze begroting is dat ze een TEKORT vertoont. Inderdaad, in 1976 zal men in het raam van de lopende verrichtingen, ä.ui.z. va?: de loutere verbruiksuitgaven van de staat, 17 miljard F meer uitgeven dan de inkomsten, terwijl anderzijds de regering opnieuw een zeer grote inspanning zal doen op het gebied van de investeringen waarbij rond de 85 miljard zal moeten gevonden worden op de kapitaalmarkt. Dat gebeurt niet omdat onze openbare financiën er slecht voorstaan, maar bewust om de economie weer op dreef te helpen. Dit is heel eenvoudig te verklaren. Minder economische activiteit betekent minder belastinginkomsten. Maar tegelijk moet de staat meer uitgeven voor werkloosheidsvergoeding of om de bedrijven nieuw leven in te blazen. . De begroting 1976 is dus niet in evenwich.t, zoals ook een gezinshuishouding op een bepaald ogenblik in onevenwicht kan verkeren als men voor dringende, onverwachte, onvermijdelijke uitgaven staat. Kan de regering anders handelen? Ja, we konden de begroting in evenwicht indienen, maar dan hadden we moeten zoeken naar nieuwe inkomsten d.W.Z. nieuwe belastingen moeten heffen. Dit heeft de regering echter in geen geval willen doen. Bent U ook niet van mening dat de belastingdruk op de burgers een maximum bereikt heeft? Hebben onze ondernemingen het zo al niet moeilijk genoeg ? Een nieuwe fiscale aderlating zou die mogelijkheden alleen maar vergroten, wat zeker. de bedoeling niet kan zijn. Trouwens, het gaat hier maar om een tijdelijke toestand. Zodra de economische toestand zich herstelt, zal het bestaande tekort dadelijk moeten opgeslorpt worden. België staat zeker niet alleen met deze politiek. De meeste ons omringende landen volgen precies dezelfde tactiek. Zo bv. was de Nederlandse Minister van Financiën verplicht een begroting voor 1976 in te dienen met een deficit van meer dan 220 miljard F. De begroting 1976 is dus bedoeld als een solidaire inspanning van iedereen om de economie weer op dreef te helpen, d.W.Z. dat iedereen moet bijdragen tot het lierstel van de economie, in de mate van zijn mogelijk~n. Dat is de reden waarom de regering verder de weg opgegaan is van een meer billijke spreiding van de belastingdruk over de verschillende inkomensklassen ; een onderwerp dat ik een volgende maal zal behandelen. Ik heb me willen beperken tot de begroting 1976 die via de ondersteuning van de koopkracht van onze bevolking en via een zeer uitgebreid programma van openbare investeringen, nl. 147,1 miljard F., de economie weer op dreef wil helpen zonder nieuwe belastingen te heffen.

J

w. DE CLERCQ, Minister van Financiën.

7.

.'


.»

.

Centraliserende· decentralisatie ook in and Het bestaan van meer dan dubend cemeenschappelljke receUngen tussen gemeenten ln Nederland toont aan dat de laagste bestuursorganen (als de bakermaUen yan echte- democraUe n biJ lange na nIet ln staat zijn al hun takeil kn behoeft Yall de burgers ~stand1C en ooafhaDkeUjk \JU te voeren. De ruim anderhalve eeuw geleden 1ngestelde elf provincies waren bestuurlllk niet toegerust om dergelijke regelingen op te zetten of te begeleiden, reden waarom 2S jaar ~leden de In de praktijk gegroeIde lntertemeenteHjke samenwertingsyormen In een afSOIlderUjkewet werden geregeld. Diezelfde prakt1jk echter dwong in de k>op der jaren toch tot bezinning op andere vormen en zo ontstond er een «vierde bestuurslaag», naast die van rijk. provincie en gemeente, tussen de laatMe 'twee In. Met het g~ VOOI"~ •• n R1jnmond Dep dit echter op een mislukking ult., hoewel aan de andere kant met niet gelegallseerde samenwerldngsvonnen in het Eindhovense gebied en in Twente plezierige ervaringen werden opgedaan, waarschijnlijk 0011: omdatde verhoudingen tussen groot en klein niet 210 sterk uiteen Hepen. De ontwtkkeJlng In België op c:U\ terreln Is ons onbekend, maar wauschljnHjk al er In de prakUjk veel oftreens&emmlng bestaan: vrljwllIlge regelingen YOGI" de bcandweer, het ophalen en verwerken van vullnJ.s. ambulancediensten en dergelijke, verder grensoverschrijdende activiteiten betreffen«Je de werkgelegenheid, de bouw van een schouwburg die ook mensen uU de st.reek rondom trekt en JIO' zijn er Dog Teel meer bestuurlijke \aken op te noemen ene het. beste in samenwerking ter band kunnen worden genomen, maar waarvoor annexatie geen adequate oplossing blecU. Dieper ingaan op de genoemde ontwlkke,llng zou ons te ver YOeren.vermeld zij kort.heldshalYe dat het NederIandse parlement een vierde bestuurSlaag heert a'fgewezen, ook omdat deze oplosslnc ?eel te duur 80U :djn. Er kwam een jaar geleden een, plan om de provlDc1es af

te sc.baffen en daardoor In de piaat.s bd land bestuurlijk In 44 gewesten In te delen. Nu Is er een voorontwerp van wet met een indeling In 2S provtnetes-meuwe-sttjt. De gewesten zijn YlUl de baan, maar O1'er de nieuwe provinciale indellng Is In het kabinet ook heel wat te doen geweest. Na de publicatie Is de publleke meningsvorming met veel gekrakeel op gang gekomen, onder de deskundtgen, de gemeenten en in de VOlksvertegenwoordiging wel te w:rstaan, want de burger gaat deze reorganisatie van het binnenlands best.uur zoals dat heet - ver boven de pet.

• •• Het vooront.werp wil van alles tot stand brengen: een dam opwerpen tegen de eentrallsatle (welke overigens in socialistische ogen geen demoeratlsch-bestuurUjke zonde is) ; taken die gemeenten niet meer behoorlljk kunnen vervullen overhevelen naar een hoger bestuursorgaan; het gevaar van een vierde bestuurslaag uit.bannen en ten ~te provIncles opbouwen met duidelijke regionale bestuurstaken. Hoe wil men in Nederland deR doeleinden bereiken? In de beantwoon:llng van deze Yraag .wlen wij meteen de Yoornaam~ bezwaren meenemen De provfncie-nieuwe-sUjl zal bijna het gehele takenpakkel van de gemeenten moeten overnemen: poll tie, brandweer, gezondheIdszorg, warenkeurlng. bijzonder onderwijs. ambulancediensten, openbaar vervoer enz.

Ook de ruimteUjke ordening gaat vrijwel geheel over naar de «k1elnere~ n1euwe provinc1es, maar die kunnen bepaalde bevoegdheden op dit gebied aan de gemeenten laten. Hoe zoiets uitwerkt moet worden afgewacht, maar de gemeenten hebben fel gereageerd op het plan om hun de bevoegdheden krachtens de wet Ruimtelijke Ordening, de Woningwet en de OnteIgeningswet te ontnemen. Het yoorontwerp geeft ook niet 8lUl ~ronl bijvoorbeeld het verlenen van bouw-

en aanlegvergunnlngen de nieuwe pro'l1neJes overgaan.

naar moet

Daannee komen wij aan een 1ftRIll1jk bezwaar tegen het YOOroDtwerp. dat namelijk nergens duidelljk omschreven normen of criteria .oor centraHsatle of decentrallsatie bent.. Behalve dit. principiële euvel is er ~ de kritiek op de nogal pleUutUge bedoening om bijvoorbeeld wel aan de gemeenten toe te staan om een wInkelcentrum van minder dan een halve hectare te behandelen. maar niet een van groter omvang. Er Is al duchUg de spot gedreven met die mgeheten «negatieve lijst. van beYOegdheden die niet langer tot de gemeentelijke bestuurstaak zouden moeten behoren: wel een patatkraam. maar nlE$ een lndu&trleterrein I

.. •

De overdracht van rIjkstaken aan de nIeuwe provlncles Is kennelijk In studie, wat niet Teel goeds belooft wat betreft de decentralisatie. Enigszins wonderUjk doet bet aan dat het YOOroIltwerp de planning en met name het opstellen yan een ~ïntegreerd ontwltkeHngsprogramma als afzonderl1jke bestuurstaak yoor de proYlncie aanmerkt, alsof het nlE$Yanzelfsprekend is dat bestuursorganen sulk werk (gouverner c'est prévolr) ter hand nemen. Op financieel terrein wordt het zwaartepunt van de verhouding rljk-provlncle en rijk-gemeente verlegd naar de algemene uitkeringen (uit ProvIncIefonds en Gemeentefonds) en de belastingen. Helaas staat er niet bij hoe dit gebeurt, sodat niet wordt onthuld wat er precies aan de hand zal zijn met bijvoorbeeld de vele en vaak omvangrijke doeluitkeringen en rijksbljdrageregellngen, :mals die van de m1nLstertes van Cultuur; Recreatie en Maat8chappel1jk Werk en van Volkshuisvesting en RutmteIIjke Ordening. H1erbIJ komt het neer op een soort van doorgeefsysteem. met de gemeente als kassier, een stuk

sluIpende centralisatie, waartegen de Vereniging 'Tan Nederlandse Gemeenten dan oot de waarschuwende 'I1nger reeds lang geleden heeft geheven. Nleuwt: provincies en gemeenten behoren financieel onafhankelijk van elkaar te zijn en zij moeten hun voorzlenlngennIveau en belastingdruk tegen elkaar afwegen, maar van het toch al beperkte gemeentelijke belasUnggebled wordt een stukje afgeknabbeld. De provincles krijgen namelljk de bevoegdheid tot heffing van belasting op ander onroerend goed dan woningen, welke biJ de gemeente bUjven. Wel1swaar zullen de gemeentelijke uitgaven kunnen dalen als allerlei taken naar de provincies overgaan, maar het is een uiterst moe1l1jk te beantwoorden vraag hoe de geschetste nieuwe verhoudingen in belastinginkomsten en u1tgavenniveau zich zullen ontwikkelen. En dit geldt ook voor de behouden gebleven rechtstreekse financlële binding rijk-provincie en rijk-gemeente, waarbij dus niet Is gekozen voor de oploss1ng om de provIncles het geld over de gemeenten te laten verdelen.

)

) ••• Over de gebiedslndeling van de provincies valt uiteraard elndeloos te praten en dat zal stelllg gebeuren in Uentallen gemeenten die om de een of andere reden liever In een andere provlncle zouden wlllen komen. WIJ wlstaan onder verwiJzlng naar de bijgevoegde kaartmet de vermelding dat drie bestaande provincles onverlet worden gelaten: FrIesland, Groningen en Drente. Ten slotte dient nog vermeld dat het hier gaat om een voorontwerp, dat dus eerst door de zeef yan de publleke menlngsvormlng moet voordat het kabinet zich zet aan het opstellen van een echt wetsontwerp, dat mogelijk In de loop van het volgend Jaar biJ de TWeede Kamer zal kunnen worden Ingediend.

D.MALTHA

Liberale ideeën in Groot-BriHannië


-

In weerwil van de electorale ontgoocheling in oktober 1974 en de weinig goeds voorspellende recente opiniepeilingen laten de Britse liberalen de moed niet zakken. Zij zijn aan een grondige reorganisatie van hun partij toe en voorzien hun militanten van een uitgebreide documentatie. Zij wensen aan hun denkbeelden immers de ruimst mogelijke weerklank te geven. We mogen niet vergeten dat de Labour-meerderheid zeer krap is; bovendien trekken de "d..iberals:.bij tussentijdse verkiezingen dikwijls aan het langste eind. Om nieuwe algemene verkiezingen wordt vooralsnog î niet geroepen, doch die mogelijkheid hangt af van het handhaven van een nu toch wankele parlementaire meerderheid. Vóór alles dringen de Britse liberalen aan op een hervorming van het kiesstelsel. Zij vinden het onbillijk dat tot het behalen van een Lagerhuiszetel een relatieve meerderheid volstaat.

M.a.W.de kandidaat die het hoogste stemmenaantal verwerft, wint de zetel. De liberalen eisen evenredige vertegenwoordiging, die hun zetelaantal van amper 13 op 50 tot 100 kan brengen en het traditionele «two party-system» zou doorbreken. Wij hebben het hier niet over de toestand in het ) Hogerhuis, waar de Liberal Party op een 35-tal voor het leven benoemde «peers» kan rekenen.

-

~

misch voor de partij in haar geheel. Zij verwijzen zo naar het liberaal congres van 1953,toen de voorzitter de jonge Jeremy Thorpe publiekelijk terechtwees om diens «gebrek aan loyaliteit» en «bandeloosgedrag».

In een open brief aan «Chief Whip:!> Cyril Smith, verschenen in het partijblad «Liberal News», licht ene William Wallace de zienswijze der militanten toe. Hij schrijft dat de liberalen politieke nonconformisten zijn uit instinct, steeds klaar om kritiek uit te brengen en meningsverschillen uit te vechten. Een gematigde of centrumhouding moet het afleggen tegen radicale stellingen want matiging in het centrum houdt gebrek aan initiatief in en bereikt slechts kleurloze compromissen. Steller acht radicalisme vanwege de liberalen allesbehalve misplaatst, tegenover een onloochenbare behoudsgezindheid bij Labour en de Conservatieven. Wallace toont verder aan dat een billijk kiesstelsel de liberalen merkelijke zetelwinst zou opleveren in dichtbevolkte geïndustrialiseerde gewesten.

.

arbeid als partners ten opzichte van elkaar. Elkeen heeft recht op werkgelegenheid en op sociale bijstand indien hij fysisch ongeschikt is. Welvaart mag niet aan de staat of aan enkele begoeden worden voorbehouden, doch aan iedereen die aan de creatie van die welvaart meehelpt. Politieke macht moet niet enkel worden uitgeoefend op regeringsgebied,doch op alle niveaus van de samenleving. Slechts daaronder verstaan de liberalen ware democratie. Zij beschouwen verspilling als het grootste schandaal van deze tijd; meer in het bijzonder verspilling van arbeidskracht door werkloosheid, van industriële middelen door wanbeheer, van de natuur door pollutie, van voedsel, van energie.

oppositie een radicale prijzenen lonenpolitiek wenst om de inflatie tegen te gaan. Haal' voorstellen vinden echter geen gehoor bij Tories en Labour.

Evenmin willen laatstgenoemde formaties iets weten van een verandering in het grond- en woonbeleid, van groot belang om de Britse hulsvestinga- en landbouwproblemen op te vangen. Op onderwijsvlak wensen de liberalen dat de overheid rekening houdt met de lokale noden en participatie toelaat vanwege ouders, leerlingen en leraars. Even radicaal beogen zij een Britse stop op nucleair gebied, in de wapenwedloop; eveneens een uitbouw van een volwaardige Europese defensiegemeenschap. Zij herinneren er de Britse kiezer aan dat ze onHet liberalisme aanvaardt bo- voorwaardelijk een Verenigd vendien geen enkele vorm van Europa nastreven, sedert 1948. menselijke discriminatie. Ten- Daarmee blijven ze de twee slotte is vrijheid er niet alleen «grote» partijen ruim voor. voor degenen die ze kunnen kopen, doch vrijheid dient gedeeld Nadere inlichtingen over de en beleefd door ieder individu Liberal Party kan de belangstellende bekomen op volgend van de gemeenschap. adres: Liberal Party Organisation •• 7 Exchange Court (Strand)" London WC2R OPR Uit de vergelijkende tabel in «What makes a liberal diffeRonny VERSCHUEREN rent ?» leren we dat de liberale

'."

Om de liberale ideeën uit te dragen beschikken de Britse liberalen over een arsenaal documentatie en brochures die de liberale actiepunten verduidelijken. Hier kan bv. de lijvige studie «Pathways to Power» Na de verkiezingen van einde worden vermeld, met een to1974 werd het leiderschap van taaloverzicht van de Britse ecoJeremy Thorpe enigszins gecon- nomische en politieke situatie testeerd. Doch het besef dat tussen de jaren '60 en 1974. (vervolg van blz. 10) men de kwaliteiten van dergelijk voorman niet kan missen, Uiterst interessant lijkt ook het deed de storm dra luwen. Wel pamflet «What makes a liberal burg en ook Denemarken die kwam er een nieuwe «Chief different ?:.. Hierin staan een van meetaf met hun munten Whip:. (fractieleider in het La- tiental «geloofspunten» en een bij de slang behoren werden gerhuis) in juni van dit jaar, vergelijking tussen de liberale echter buiten de beraadslaging nl. Cyril Smith, gekozene voor opvattingen en die van Labour gehouden alsof zij er niets mee te maken hebben... !. het district Rochdale. Hem en de Conservatieven. wacht geen gemakkelijke taak. Misschien kan eerste minister De federaal gestructureerde LiTindemans, als hij zijn verslag beral Party (zij verdedigt het voor de Europese Unie indient, principe van «home rules voor er best eens aan herinneren dat Schotland en Wales) is zeer he- Uit dit pamflet lichten we vol- zulke gemeenschap zeker niet gende beginselen. De liberalen terogeen van samenstelling; uit eerste-klas en tweede-klas hetgeen het naar buiten tre- verwerpen zowelstaats- als pri- leden mag bestaan, dat ze niet den als eendrachtige formatie vaat kapitalisme. Economische in leiders en meelopers te versoms bemoeilijkt. Vooral de macht mag zich niet bevinden delen valt, maar dat ze slechts Young Liberals roeren zich en in handen van een minderheid, op een echte gelijkheid kan gemeermaals zit de partijleiding doch behoort de ganse gemeen- bouwd worden. Anders zou Eénieder die werkt heeft met hun optreden erg verveeld. schap. recht op inspraak in het pro- zijn ganse, lange opdracht niet De militanten echter oordelen duktieproces. In een liberale veel meer dan een farce zijn deze situatie gezond en dyna- samenleving staan kapitaal en geweest.

Rambouillet En à propos, zou ook de Benelux niet beter eens wat krachtiger de handen samenslaan ? In de internationale politiek worden geen geschenken weggedeeld, Telt maar mee degene die het door zijn kracht afdwingt. De drie Benelux-landen beschikken samen over genoeg vreedzame macht om naar hun stem te doen luisteren... op voorwaarde dat zij zichzelf eensgezind kunnen tonen. Maar ook dat is onlangs een ontgoochelend verhaal ge- . worden toen een langverwachte Benelux-top te Brussel met 31 ininisters en staatssecretarissen meer lege praatjes dan daden bracht.

v.

VAN CUTSEM

9

Maandblad. (c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

Recommend Documents