KADERNOTA 2009
- meerjarenperspectief 2010-2013 inclusief - Bestuursrapportage I - 2009
Gemeente Emmen Concernstaf, juni 2009
1
INHOUDSOPGAVE
1.Inleiding, bestuurlijke overwegingen en financiële situatie samengevat ..................................................... 3 1. Inleiding .................................................................................................................................................. 3 1.2. Wat zijn de mogelijkheden .................................................................................................................. 5 1.3. Samenvatting financieel beeld ............................................................................................................. 8 1.4. Kaders vervolgproces van Kadernota 2009 naar Begroting 2010 ......................................................... 9 2. Resultaatbestemmingsvoorstellen jaarstukken 2008 ................................................................................. 12 3.Belangrijkste thema’s en projecten uit de 13 beleidsprogramma’s ............................................................ 17 4.Effecten van de economische crisis ............................................................................................................. 22 4.1. Algemene beschouwing ..................................................................................................................... 22 4.2. Inkomsten en uitgaven (exclusief Wet Werk en Bijstand) .................................................................. 23 4.3. Wet Werk en Bijstand/Fonds versterking sociale infrastructuur ......................................................... 26 4.3.1. Uitgangspunten .......................................................................................................................... 26 4.3.2. Uitwerking in scenario ................................................................................................................ 28 5.Grote Stedenbeleid..................................................................................................................................... 31 6. Bestuurlijk akkoord rijk-gemeenten .......................................................................................................... 34 6.1. Terugblik bestuursakkoord rijk-gemeenten “samen aan de slag” ..................................................... 34 6.2. Aanvullend beleidsakkoord d.d. 17 april 2009 ................................................................................... 34 6.2.1. Accressen gemeentefonds........................................................................................................... 34 6.2.2. WMO........................................................................................................................................... 35 6.2.3. Stimuleringspakket ..................................................................................................................... 35 6.2.4. Lastendruk .................................................................................................................................. 35 6.2.5. Regeldruk.................................................................................................................................... 35 6.2.6. Gemeentelijke achtervang Nationale Hypotheek Garantie ........................................................ 35 7. Beleidsvoorstellen per programma ............................................................................................................ 37 7.1. Programma 1 Inwoners en Bestuur .................................................................................................... 37 7.2. Programma 2 Economie en werkgelegenheid.................................................................................... 40 7.3. Programma 3 Veiligheid..................................................................................................................... 44 7.4. Programma 4 Onderwijs en Jeugd...................................................................................................... 46 7.5. Programma 5 Bouwen, wonen en milieu ........................................................................................... 48 7.6. Programma 6 Arbeidsparticipatie....................................................................................................... 50 7.7. Programma 7 Verkeer en Vervoer ...................................................................................................... 53 7.8. Programma 8 Sport, recreatie en cultuur ........................................................................................... 55 7.9. Programma 9 Openbaar Gebied......................................................................................................... 58 7.10. Programma 10 Zorg en Welzijn........................................................................................................ 61 7.11. Programma 11 Bedrijfsvoering ......................................................................................................... 66 7.12. Programma 12 Inkomstenbronnen................................................................................................... 72 7.13. Programma 13 Accommodaties ........................................................................................................ 76 Bijlage 1: Totaal voorstellen per programma ................................................................................................ 77 Bijlage 2: Voorstellen met incidentele dekking uit reserves/fondsen ............................................................ 79 Bijlage 3: Mogelijke dekkingsmaatregelen.................................................................................................... 80 Bijlage 4: Taakstellingen en correctieposten ................................................................................................. 81 Bijlage 5: Afkortingenlijst .............................................................................................................................. 83 Bijlage 6: Bestuursrapportage I - 2009 ........................................................................................................... 85
2
1.Inleiding, bestuurlijke overwegingen en financiële situatie samengevat 1. Inleiding Wij presenteren hier de kadernota 2009. Deze geeft een vooruitblik op het bestuurlijke jaar 2010 en rekent de door ons voorgestelde beleidskeuzes voor dat jaar door in meerjarig perspectief voor de periode 2010 – 2013. Dit is de laatste kadernota van het huidige college. De kadernota 2009 staat in het teken van het afronden van de collegevoornemens die zijn bepaald in de collegebrief 2006-2010. In deze bestuursperiode staan de kernthema’s werk, wonen, bereikbaarheid en jeugd centraal. De sociaal-economische context waarin de uitvoering van het collegeprogramma zich op dit moment afspeelt, is gedurende de laatste 10 maanden drastisch veranderd. In de afgelopen jaren vond de uitvoering van ons bestuursprogramma plaats in een omgeving die zich kenmerkte door een gestage en rooskleurige economische groei. Bij het opstellen van de programmabegroting 2009 waren de vooruitzichten voor het eerst onzeker en negatief, maar hadden we nog niet echt inzicht in de ernst en omvang van de kredietcrisis. Nu weten we inmiddels dat de in de Verenigde Staten begonnen crisis internationale impact heeft en Nederland ook in volle omvang raakt. De gevolgen hiervan zullen zeker merkbaar zijn voor de gemeente Emmen. Het voorgestelde (meerjaren)beleid in deze kadernota wordt uiteraard in belangrijke mate door deze crisis en zijn gevolgen bepaald. Voor de gemeente geldt dat de economische crisis van grote invloed is op het begrotingsperspectief. Het rijk heeft de gemeenten opgeroepen de uitgaven op peil te houden door aan de ene kant te investeren, belemmeringen weg te nemen en projecten naar voren te halen en aan de andere kant de tarieven en belastingdruk ongemoeid te laten. Wij vinden het onze verantwoordelijkheid, ook zonder deze oproep, om op deze wijze onze bijdrage te leveren. In de volle overtuiging dat anticyclisch investeren het juiste antwoord is op de terughoudendheid die is ontstaanin het bestedingenpatroon, zijn de voorliggende voorstellen in deze lijn opgesteld. Het gevolg is dat we optimaal gebruik maken van alle financiële mogelijkheden die tot onze beschikking staan. De kadernota 2009 is zoals gebruikelijk het startpunt van een nieuwe planning- en controlcyclus en geeft richting aan het opstellen van de programmabegroting 2010, inclusief de meerjarenbegroting 2011 - 2013. In deze kadernota formuleren wij een aantal financiële kaders en constateren dat er in het traject naar de begroting toe nog een aantal stappen moeten worden gezet om binnen die kaders te komen.
Bestuurlijke overwegingen Beleidsuitgangspunten voor de kadernota 2009 Ons principe is en blijft ook onder de huidige omstandigheden dat we zo veel mogelijk willen zorgen voor continuïteit van beleid. Dat betekent dat we in grote lijnen willen doorgaan met de in gang gezette investeringen in de gemeente Emmen. Het gaat om de uitvoering van de ambities die hun oorsprong vinden in de lange termijnvisie van de Strategienota Emmen 2020, in het Bestuursakkoord 2006 – 2010 ‘Samen doen in vertrouwen, Vertrouwen in samen doen’ en de Collegebrief 2006 – 2010 ‘Uit de startblokken’. Deze wens tot continuïteit van ingezet beleid dient uiteraard in de context te worden geplaatst van de sociaal-economische situatie van dit moment. Het college is van mening dat alles wat op gemeentelijke schaal kan worden bijgedragen aan het bestrijden van de economische crisis moet worden ingezet. In deze kadernota laten we zien dat we daartoe een uiterste inspanning plegen. De volgende ontwikkelingen bepalen vooral de inhoud en de impact van deze kadernota 2009: ·
·
Er is een aantal majeure uitdagingen die onontkoombaar de komende periode om een beleidsmatige en financiële oplossing vragen en die we ook willen of moeten realiseren. De belangrijkste zijn: de aanbesteding van de hulp in het huishouden (Wmo); de ontwikkeling van het beleid sociale werkvoorziening en daarmee nauw samenhangend de toekomst van de EMCOgroep, een stevige intensivering van het beleid shuldhulpverlening, de forse investeringen in digitale dienstverlening, de inmiddels duidelijk waarneembare tendens van oplopende aantallen uitkeringsgerechtigden en de transitie van het Grotestedenbeleid vanaf 2010 dat naar verwachting zal leiden tot flinke korting op de budgetten. Het stimuleringspakket in het aanvullend beleidsakkoord met het rijk als ondersteuning voor de lokale overheden om bij te dragen aan het economisch herstel, waaronder een impuls voor ISV/BLS, renovatie/bouw scholen, jeugdwerkloosheid, schuldhulpverlening en extra uitgaven in het ruimtelijk-economisch domein.
3
·
·
De discussie over de aandelenoverdracht Essent heeft lange tijd voor onzekerheid gezorgd omtrent de financiële uitgangspositie voor deze kadernota. Eind mei is pas duidelijk geworden dat de aandeelhouders in overgrote meerderheid hun aandelen voor verkoop zullen aanbieden en dat de aandelentransactie naar alle waarschijnlijkheid doorgaat. De verkoop leidt tot een sterke incidentele meevaller, die we voor een deel willen inzetten om de belangrijkste opgaven en ambities te kunnen (blijven) uitvoeren. Belangrijk is echter ook dat we het structureel verlies aan dividend volledig compenseren. De kortingen van het Rijk op het gemeentefonds vanaf 2009 al gevolg van de crisis.
Forse financiële opgave Zoals aangegeven benut het college alle mogelijkheden om haar rol in deze tijd goed te kunnen invullen. Dat houdt in dat goed gekeken wordt naar de reserves en incidentele mogelijkheden, terwijl anderzijds de mogelijkheden van de reguliere exploitatie worden benut. De voorstellen zijn door ons gesplitst in 2 categorieën: a. voorstellen waarvoor structurele dekking binnen de begroting wordt gezocht; zie voor deze voorstellen bijlage 1 b. voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen; zie voor deze voorstellen bijlage 2. Een samenvatting van het financiële beeld is in paragraaf 1.2. opgenomen. In meerjarig perspectief is in de laatste jaarschijf 2013 in dat geval nog sprake van een tekort van circa € 5,7 miljoen. Wij vinden evenwel een tekort van € 2 miljoen in 2013 acceptabel (zie paragraaf 1.4) waardoor er nog sprake is van een op te lossen verschil van € 3,7 miljoen. Investering en ontwikkeling Het antwoord op de huidige omstandigheden en ontwikkelingen zou op verschilelnde manieren kunnen worden ingevuld. Het college kiest er nu voor om anticyclisch te (blijven) investeren in het realiseren van onze ambities en daar waar mogelijk in het stimuleren van de (lokale) economie. Daarom zijn we bereid voor de jaren tot en met 2013 een begrotingstekort te accepteren, mits dat qua omvang redelijk is in het licht van de economische situatie. In deze overweging speelt mee dat de provincie heeft aangegeven begrotingstekorten te accepteren indien er sprake is van een relatie met de kredietcrisis. De provincie vraagt in die situatie wel naar een achterliggend plan. Uiteraard zullen wij hieraan gaan voldoen. Vervolgtraject Wij willen de komende periode benutten om onze voorstellen, in relatie tot bestaand beleid, nog eens goed tegen het licht te houden. Is het beleid echt nodig, kunnen we zorgen voor alternatieve financiering, welke beleidsvoorstellen kunnen van structureel naar incidenteel worden gebracht etc. Ook zullen we de komende periode beoordelen in welke mate er aanvullende middelen beschikbaar komen of welke dekkingsmaatregelen kunnen worden getroffen. Dit kan in de ruimste zin zijn: van inzet van reserves tot aan extra middelen in het kader van het recent afgesloten aanvullend beleidsakkoord. Het proces om te komen van de kadernota 2009 naar de begroting 2010 leggen we u op hoofdlijnen voor in paragraaf 1.4. Dit zijn de richtinggevende kaders waarlangs wij denken in november 2009 een evenwichtige en verantwoorde begroting 2010 (en een meerjarenperspectief 2011-2013) te kunnen aanbieden. Tot slot Zoals hierboven al is opgemerkt, hebben de ontwikkelingen rond de economische crisis een grote impact op het beeld en de uitkomsten van deze kadernota. De omstandigheden zijn bijzonder te noemen en we verwachten aan de vooravond te staan van krappere financiële mogelijkheden. Dat laat echter onverlet dat we juist nú onze verantwoordelijkheid willen nemen. We zullen tijdig en effectief ingrijpen om zelf aan het stuur te (blijven) zitten bij de komende ontwikkelingen. In moeilijke tijden komt het erop aan leiderschap te tonen en samen met de gemeenteraad willen we dat gaan doen: samen de schouders er onder zetten en het voorgenomen investeringsprogramma - waar mogelijk versneld - in de Emmense samenleving ten uitvoer brengen. We vinden het van groot belang om juist onder de huidige omstandigheden met brede politieke steun te kunnen blijven investeren in Emmen en in onze Emmenaren. We hebben daarvoor in deze kadernota de beleidslijnen uitgezet met als doel dat we perspectief kunnen aanbieden en daarmee een goede basis voor de toekomst neer kunnen zetten!
4
1.2. Wat zijn de mogelijkheden 1.2.1 Beschikbare middelen Wij hebben in kaart gebracht wat onze mogelijkheden zijn om de gewenste en noodzakelijke uitgaven te dekken. Voorbeelden daarvan zijn het inzetten van de verkoopopbrengsten van de Essent-aandelen en de het inzetten van reserves/fondsen. Naar onze mening zijn op hoofdlijnen de volgende middelen beschikbaar: x € 1.000.000 Verkoopopbrengst Essent Bestemmingsreserves – Res. bestemming 2008 BLS/ISV – aanvullend beleidsakkoord Resultaatbestemming 2008 (SIOF/BAR) IZA-uitkering BAR/VAR/WAR SIOF Fonds Bovenwijks (in 2013) Totaal
62,5 5,0 PM 2,1 1,6 4,7 0 1,4 77,3
Emmen staat voor de nodige opgaven en de ambities zullen ook de komende jaren de nodige inzet van middelen vergen. Dit in een context van een onzekere economische situatie. We staan daarom een mix voor waarbij: 1. wordt bijgedragen aan een gezond financieel beleid, nu en in de toekomst en 2. waarbij er voldoende ruimte is voor strategische investeringen Ad 1. Gezond financieel beleid De huidige (meerjaren) ontwikkelingen vragen om een bijzondere inspanning. Wens en mogelijkheid moeten hier in overeenstemming worden gebracht. We zien dit als volgt: · Omdat de uitvoering van beleid nu eenmaal geld vraagt en ontwikkelingen mogelijke willen blijven maken, zal een beperkt deel van de incidentele middelen worden ingezet als dekkingsmiddel. · Het verlies aan dividend ten gevolge van de verkoop van Essent-aandelen compenseren. Dit doen we door de zogenaamde balansverkorting, waarbij investeringen van maatschappelijk nut -die nu nog op de balans staan en jaarlijks worden afgeschreven- in één keer af te boeken. Daarmee is het verlies aan dividenduitkering opgevangen. · Op peil brengen risico-reserve grondexploitaties. Door de economische crisis, alsmede door de toename van een aantal geplande investeringen, neemt het risico in actieve grondcomplexen toe. Hoewel de reserve enige marge bevat om tegenvallende verkopen op te vangen, is het risico toegenomen. We stellen nog niet voor om geactiveerde complexen (deels) af te boeken, maar kiezen voor een lichtere variant, namelijk het ophogen van de risico reserve; zodat indien nodig de middelen aanwezig zijn, maar deze wanneer dat kan, ook weer ter beschikking komen. Ad 2. Strategische projecten Bij de start van dit college was al duidelijk dat een aantal grote ambities een stevig beroep op middelen zouden doen. Omdat ook destijds de structurele ruimte beperkt was, maar er desalnietmin wel regelmatig incidentele voordelen waren, is besloten tot instelling van een strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds. Incidentele meevallers zouden worden benut om dit te voeden en daarmee strategische projecten met grote economische impact mogelijk te maken. Overeenkomstig deze lijn is er nu de mogelijkheid middelen te bestemmen voor strategische investeringen en daarmee gewenste ontwikkelingen binnen Emmen mogelijk te maken. Door bovenstaande mix worden zowel bestaande projecten in Emmen mogelijk gemaakt, als ruimte geboden voor nieuwe en onvoorziene mogelijkheden in de toekomst. Essent De gemeente Emmen zal ongeveer € 62,5 miljoen ontvangen. Volgens de huidige planning zal de opbrengst ad. € 62,5 miljoen in juli/augustus 2009 plaats vinden. Daarnaast wordt de gemeente aandeelhouder in het netwerkbedrijf Enexis en Essent Milieu. Op basis van de nu bekende gegevens wordt een inkomst uit dividend en rente verwacht van € 1,9 miljoen. Dit zal het verlies van het in de begroting opgenomen dividend van € 3.150.000 gedeeltelijk compenseren. Om het ‘dividendverlies’ ad € 1.250.000 structureel goed te kunnen maken is het nodig om begrotingsruimte te genereren met behulp van de
5
ontvangen Essent gelden. Het college stelt voor om dit door middel van de zogenaamde methode van balansverkorting te doen. Balansverkorting Balansverkorting is een goed instrument omdat het uitgaat van afboeking van activa die geen middelen genereren. Van deze activa adviseert de commissie BBV om uit te gaan van een zo kort mogelijke afschrijvingstermijn. In het verleden is nog wel eens besloten tot activering omdat dat budgettair op dat moment gunstig was. Overigens worden veel van deze activa na verloop van tijd niet vervangen en is dus ook geen vervangingslast in de begroting nodig. Er is geen invloed op de stelpost onderuitputting kapitaallasten, omdat deze stelpost wordt berekend over nog te plegen investeringen met een vertragingseffect. Bestemmingsreserves In het boekjaar 2008 is gebleken dat bij een zevental voorzieningen formeel (volgens het BBV) geen sprake meer is van een voorziening. Deze voorzieningen dienen herschikt te worden en te worden gepresenteerd als bestemmingsresereve. Volgens de geldende regelgeving mogen mutaties in reserves pas verwerkt worden nadat de raad hier expliciet toestemming voor heeft gegeven. Wij stellen voor om deze voorzieningen te herschikken als bestemmingsreserve. Over de bestemmingsreserves (voor een totaalbedrag van € 15,5 miljoen) heeft de gemeente Emmen formeel beschikkingsrecht. Het is echter niet het geval dat er geen verplichtingen danwel programma’s zijn verbonden aan deze reserves. Een eerste inventarisatie laat zien dat voor een bedrag van € 5 miljoen er vrije middelen zijn. Deze middelen zitten met name in de reserves BLS en BWS. In de komende tijd gaan wij nader onderzoek doen naar de vrije ruimte binnen al deze bestemmingsreserves. BLS/ISV – aanvullend beleidsakkoord De economische gevolgen van de kredietcrisis hebben een grote impact voor de bouwsector. Met het oog op de economische effecten, in het bijzonder voor de werkgelegenheid, heeft het Kabinet het Aanvullend Beleidsaccoord aan de Tweede Kamer gestuurd. Dit omvat ondermeer een grote financiële impuls voor de Stedelijke ontwikkeling en -vernieuwing. Om stagnerende bouwprojecten te steunen wordt een bedrag van € 295 mln. voor ISV en BLS ingezet in de periode 2009 en 2010. In de Miljoenennota worden voorstellen gedaan voor het grotestedenbeleid en de wijkaanpak na 2011. Verder worden investeringen in duurzame en energiezuinige ontwikkelingen gestimuleerd. Wij hebben in april 2009 de Versnellingsagenda opgesteld en gepresenteerd. De overheidssteun van het rijk zal er in 2009 en 2010 vooral op gericht zijn om projecten die als gevolg van de kredietcrisis stagneren weer vlot te trekken. Daarvoor worden ISVmiddelen vervroegd geïnvesteerd (zgn. kasschuif). Resultaat 2008 Het rekeningsresultaat 2008 bedraagt € 10,3 miljoen na aftrek van de resultaatbestemmingsvoorstellen ad € 8,2 miljoen resteert er een bedrag ad € 2,1. Zie voor verdere toelichting Hoofdstuk 2. IZA-uitkering IZA Nederland wordt geliquideerd. Het resterend vermogen van het IZA wordt uitgekeerd. Het opgebouwde vermogen binnen het IZA is door de bijdragen van de gemeenten tot stand gekomen. Waar het hier gaat om middelen die werden ingezet voor de bekostiging van personele lasten, vinden wij het dan ook redelijk om deze vrijvallende gelden IZA te betrekken bij voorstellen met een personele component BAR/VAR/WAR De overdekking in deze reserves is circa € 4,7 miljoen. Nadrukkelijk spreken wij hier over de overdekking omdat het benodigde weerstandsvermogen op basis van het risicoprofiel uiteraard niet wordt ingezet. Dit is een bedrag van tussen de € 20 en € 25 miljoen. Naast deze overdekking is ook nog een bedrag beschikbaar van € 10 miljoen agv de bestuurlijke intentie inzake Atalanta. Deze is niet meegenomen in de tabel van beschikbare middelen. SIOF In het SIOF is eind 2008 circa € 4,9 miljoen beschikbaar. Volgens de begroting 2009 wordt in 2009 aanvullend een bedrag van € 3 miljoen in het SIOF gestort. Deze gelden worden (op termijn) ingezet ten behoeve van grote projecten en zijn nu dus niet inzetbaar. Fonds Bovenwijks Inventarisatie van de ruimte in het Fonds Bovenwijks heeft opgeleverd dat in het jaar 2013 er sprake is van ruimte van € 1,4 miljoen.
6
1.2.2. Inzet van beschikbare middelen Wij hebben er vervolgens naar gekeken op welke wijze deze beschikbare middelen ingezet kunnen worden voor de realisatie van de ambities van onze gemeente. Wij stellen het volgende voor: x € 1.000.000 Onderdeel Goedmaken dividendverlies Essent (balansverkorting) Schoolgebouwen Maatregelen kredietcrisis Opkoopfonds Co-financiering Grondexploitatie SIOF Citymarketing/promotie Loopbaanbeleid Voorstellen berap I – 2009 c.a. tlv BAR* Totaal Beschikbaar (zie paragraaf 1.2.1) Toe te voegen aan de BAR
9,5 3,7 7,0 3,0 4,0 8,0 8,0 2,0 1,6 4,0 50,8 77,3 26,5
Verwijzing in de Kadernota Par 1.2.1 Bijlage 2 Par 4.1. Par 4.1. Bijlage 2 Bijlage 2 Bijlage 2 Par 1.4
* In deze kadernota wordt voorgesteld om voorstellen voor 2009 te honoreren voor een bedrag van € 2,9 miljoen (Berap-I 2009) en € 1,1 miljoen (informatisering/BAG). Zie hiervoor paragraaf 1.4.
Per genoemd onderdeel wordt verwezen naar de plaats in de kadernota waar een toelichting wordt gegeven. Een uitgebreide toelichting per onderdeel (en de eventuele inzet daarvan) is ook te vinden in Hoofdstuk 7 (de programma’s). Wij brengen onder uw aandacht dat de voorgestelde reserves bestemd zijn voor de komende beleidsperiode van 4-5 jaar (tot en met 2013). Inzet van deze reserves moet ook in die context worden gezien. Het instellen van deze reserves betekent ook dat specifieke voorstellen vervolgens gedekt kunnen worden uit deze gereserveerde middelen met een specifiek doel. Op die wijze wordt de begroting minder zwaar belast.
7
1.3. Samenvatting financieel beeld Het financiële beeld ziet op hoofdlijnen er als volgt uit (met verwerking van alle voorstellen waarvoor dekking binnen de begroting wordt gezocht): x € 1.000 Begrotingsresultaat uit begroting 2009 (voordeel) Totaal voorstellen (zie bijlage 1) Mogelijke dekkingsmaatregelen algemeen (zie bijlage 3) Stelpost extra rentebate agv meer reserves Resultaat (tekort) Acceptabel tekort Nog op te lossen
2009 0
2010 192
2011 155
2012 382
2013 382
- 6.027
- 10.660
- 11.706
- 11.905
- 9.808
3.171
2.020
2.091
2.739
2.744
2.000
2.000
1.500
1.000
1.000
- 856 0 -856
- 6.448 -3.000 -3.448
-7.960 -3.000 -4.960
- 7.794 -2.000 -5.794
- 5.682 -2.000 -3.682
Hierbij dient te worden opgemerkt dat in deze opstelling er rekening mee is gehouden dat het dividendverlies van Essent is goedgemaakt. Het nog op te lossen tekort zal de komende periode onderwerp zijn van het proces “van kadernota 2009 naar begroting 2010”. Wij zullen dit proces in gang zetten om het nog resterende tekort terug te brengen. Voor de details van hoe wij dit proces willen vorm geven verwijzen wij naar paragraaf 1.4. De dekkingsmaatregelen zijn in detail weergegeven in bijlage 3. Er is rekening gehouden met een extra rentebate als gevolg van hogere reservestanden dan begroot, met name als gevolg van de ontvangst van de Essent-gelden. Zoals hiervoor genoemd zijn er daarnaast nog voorstellen waarvoor specifieke dekking wordt gevonden binnen de bestaande of nog te vormen reserves/fondsen, waardoor de begroting minder zwaar wordt belast. Voor de detailopgave zie bijlage 2. Het gaat daarbij om de volgende bedragen: X € 1.000 Investeringen (zie bijlage 2) Uitgaven incidenteel (zie bijlage 2) Totaal
3.675 8.489 12.164
Mei-circulaire 2009 Belangrijk is nog om te melden dat de effecten van de mei-circulaire 2009 niet zijn verwerkt. Uw raad zal over deze effecten door middel van een afzonderlijke brief worden geïnformeerd.
8
1.4. Kaders vervolgproces van Kadernota 2009 naar Begroting 2010 Zoals hiervoor aangegeven is er op dit moment nog onvoldoende dekkingsruimte om alle voorstellen te kunnen honoreren. De komende tijd gaan wij nog eens nauwkeurig de gewenste en noodzakelijke uitgaven analyseren. Wij vragen u als raad in te stemmen met de kaders waarlangs wij dit vervolgproces “van Kadernota 2009 naar Begroting 2010” willen vormgeven. De kaders zijn de volgende: a. Een begrotingstekort in meerjarenperspectief te accepteren voor de volgende bedragen: a. 2010: tekort van € 3 miljoen b. 2011: tekort van € 3 miljoen c. 2012: tekort van € 2 miljoen d. 2013: tekort van € 2 miljoen Het tekort in de laatste jaarschijf heeft een een structureel karakter. De tekorten in eerdere jaren zijn als incidenteel aan te merken. Bij de jaarrekeningen moet vervolgens blijken in hoeverre deze vooralsnog geaccepteerde tekorten zich ook werkelijk voordoen. de ervaring tot nu toe leert dat de rekeningresultaten in positieve zin afwijken van de begroting. Indien er toch sprake is van een tekort in enig jaar, heeft onze BAR voldoende omvang om dit te kunnen opvangen. b. Het college gaat de komende tijd een proces in gang zetten om te komen tot een acceptabel begrotingstekort in meerjarenperspectief. De uitkomsten van dit proces worden verwerkt in de (meerjaren-)begroting 2010 en besproken met de raad tijdens de begrotingsbehandeling in november 2009. c. De OZB niet extra verhogen ten opzichte van de trendmatige verhoging Dit sluit aan bij de oproep van het Kabinet in het aanvullend beleidsakkoord om terughoudend te zijn met het verhogen van de lastendruk. d. Ingediende voorstellen zoveel mogelijk van structureel naar incidenteel om te zetten. Wij stellen voor nieuwe prioriteiten zoveel mogelijk incidenteel toe te kennen. Hiermee kunnen we voorkomen dat we de begroting teveel belasten met toekomstige uitgaven die weer moeten worden gefinancierd. Uiteraard kan dit niet opgaan voor kapitaallasten of uitgaven waarvan evident is dat zij structureel zijn. e. Nader onderzoek doen naar de extra middelen en de inzet daarvan in het kader van het aanvullend beleidsakkoord Ten tijde van het schrijven van de kadernota is nog niet duidelijk op welke wijze de extra middelen uit het aanvullend beleidsakkoord naar de gemeenten toekomen en op welke wijze Emmen daarop een aanspraak kan maken (en voor welk bedrag). Er is voor een aantal door ons in deze kadernota gedane voorstellen waarschijnlijk een relatie te leggen met het aanvullend beleidsakkoord. f.De bestaande begroting 2009 (en het meerjarenperspectief) doorlichten op mogelijke ruimte en mogelijkheden om structurele lasten om te zetten naar incidentele. Naast het beoordelen van de kadernotavoorstellen vinden wij het wenselijk om met een bredere blik naar onze financiën te kijken. Niet alleen de nieuwe voorstellen moeten daarom kritisch worden beoordeeld; het is ook goed om naar de bestaande begroting te kijken. g1. Voor het boekjaar 2009 te besluiten om de ontwikkelingen die in de Berap-I 2009 zijn opgenomen nu reeds te honoreren: In Berap-I 2009 zijn diverse posten opgenomen die ook meegenomen zijn als ontwikkeling in deze kadernota. Deze moeten feitelijk als onontkoombaar worden gekarakteriseerd. Het betreft de volgende posten:
9
Kadernota Programma 6 6 6
Omschrijving Bijdrage in exploitatietekorten EMCO-groep Bijdrage in exploitatietekort EMCO-groep 2008 Het begrotingstekort van € 23.640 op langdurigheidstoeslag wordt gedekt uit de taakmutatie langdurigheidstoeslag. Het restant van deze taakmutatie valt structureel vrij (zie kadernota)
Bedrag 1.787.000 n 267.000 n 288.000- v
9
Extra lasten i.v.m. straat- en kolkenreiniging voortvloeiend uit het huidige contract met Area
250.000 n
9
Nadeel op de baten van begraafplaatsen en grafrechten a.g.v. niet kostendekkende tarieven
200.000 n
9 10 10 10 10 10 10
Dekking vanuit afkoopsommen begraafplaatsen Nadeel op huishoudelijke hulp Persoonsgebonden budget Inning eigen bijdrage minder uitgaven diverse posten waaronder woningaanpassing Geen storting in de reserve WMO Onttrekking reserve WMO ivm nadeel huishoudelijke hulp en Persoonsgebonden budget Mutaties reserve WMO (2009 storting; 2010 onttrekking) WMO integratie-uitkering septembercirculaire 2008 WMO integratie-uitkering decembercirculaire 2008 Extra storting tbv FLO Brandweer en loopbaanbeleid Extra storting tbv FLO Brandweer en loopbaanbeleid dekking VAR Verhoging pensioenpremie per juli 2009
10 10 10 11 11 11 12 12 12
De realisatie van OZB-opbrengsten van niet-woningen blijft naar 1% verhoging OZB Tarief dubbel geraamd Verwachte dividenduitkering Essent bedraagt €3,976 miljoen. Dit is €826.000 hoger dan begroot 12 Geen uitkering behoedszaamheidsreserve 12 Algemene uitkering (nominaal effect kredietcrisis Af: doorvertaling korting algemene uitkering naar lonen Af: doorvertaling korting algemene uitkering naar prijzen Af: incidenteel extra accres Saldo meegenomen in de kadernota
200.0002.680.500 1.050.202 246.000431.000767.9912.285.711-
v n n v v v v
436.914 344.10992.805460.000 460.000120.000
n v v n v n
555.000 n 200.000 n 826.000- v 620.000 1.900.000 -500.000 -600.000 -540.000 2.945.000
Voorgesteld wordt om deze posten voor een totaalbedrag ad € 2.945.000 nadelig voorlopig te dekken uit de BAR. Bij de bepaling van het rekeningresultaat over 2009 kan definitief worden bepaald of dekking uit de BAR noodzakelijk is. Met betrekking tot schuldhulp geldt dat in de kadernota vanaf de jaarschijf 2010 bedragen zijn opgenomen. Voor de jaarschijf 2009 was reeds dekking gevonden buiten de kadernota. Dit onderdeel kan dus ook in 2009 worden opgepakt. g2.Voor het boekjaar 2009 besluiten om de volgende kadernotavoorstellen te honoreren de kosten informatisering/informatiebeleid(met voorlopige dekking uit de BAR ad € 742.000) o incidenteel € 542.000; o een investeringskrediet 2009 van € 182.50 met een jaarlaste van € 18.250; o exploitatiekosten 2009 ad € 182.500. de kosten van het BAG-proof maken van de administratie ad € 425.000 met voorlopige dekking uit de BAR (programma 11). Betreft in totaal een bedrag van € 1.167.000. De uitvoering van het Informatiebeleidsplan en het Realisatieplan heeft financiële consequenties voor een langere periode. Voor de uitvoering van wat wettelijk verplicht is, gebaseerd op het Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP) is gekeken wat voor het jaar 2009 minimaal nodig is om het proces niet te laten stagneren. In essentie gaat erom bij de invoering van de basisregistraties vele administraties verplicht
10
n n v v v n
in te richten. Om deze basisregistraties te kunnen gebruiken is een datadistributiesysteem nodig en de ontwikkeling van een systeem voor zaakgericht werken gekoppeld aan een medewerkersportaal. Zowel de ICT componenten als de NUP componenten zijn generiek en onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Met betrekking tot het BAG-proof maken van de administratie is de oorspronkelijke datum om per 1 juli 2009 toe te treden op de landelijke voorziening niet gehaald. Het college wil voor 1 januari 2010 voldoen aan de wettelijke verplichting en de daarvoor benodigde investering ad € 425.000 plegen.
11
2. Resultaatbestemmingsvoorstellen jaarstukken 2008 2.1. Algemeen Uw raad heeft bij de behandeling van de jaarstukken 2008 op 28 mei 2009 besloten de resultaatbestemmingen ad € 10.339.000, = en de herschikking van een aantal voorzieningen naar bestemmingsreserve ad € 15.600.000, = als onderdeel van de jaarstukken in materiële zin vast te stellen onder de toezegging van ons college om bij de kadernota 2009 met een nadere onderbouwing te komen. Mede op basis daarvan kan door de raad besloten worden over de definitieve resultaatbestemmingen. Hierbij doen we u de nadere onderbouwing toekomen. Hierbij wordt ingegaan op de resultaatbestemmingsvoorstelllen (paragraaf 2.2) en vervolgens op de voorgestelde herschikking van de genoemde voorzieningen (paragraaf 2.3). Dit betreft dus een totaalbedrag aan resultaatbestemmingsvoorstellen van € 25.939.000 2.2. Resultaatbestemmingsvoorstellen Wij hebben op basis van prioritering een keuze gemaakt welke bestemmingsvoorstellen wij u doen. Hierbij zijn aan alle voorstellen welke als gevolg van (gewijzigde)wetgeving in de jaarrekening 2008 zijn vrijgevallen zoals herbestemming voorziening afkoopsommen onderhoud graven en alle bedragen waarvoor verplichtingen zijn aangegaan de hoogste prioriteit toegekend. De voorstellen met deze prioritering zijn opgenomen op de bijlage behorende bij het raadsvoorstel jaarstukken 2008 (RA09.0061) en bedragen in totaal € 8.201.597 (zie de tabel op de volgende pagina). Het rekeningsresultaat 2008 bedraagt € 10.339.000; na aftrek van de genoemde resultaatbestemmingsvoorstellen ad € 8.201.597 resteert er een bedrag ad € 2.137.403. Wij stellen voor dit bedrag te betrekken bij de kadernota en aan te merken als beschikbare middelen (zie daarvoor paragraaf 1.2.1). Gelet op onze toezegging tijdens de behandeling van de jaarstukken 2008 hebben wij nogmaals de resultaatbestemmingsvoorstellen beoordeeld. Wij handhavenonze bestemmingsvoorstellen op dit onderdeel. In de begroting 2008 is immers rekening gehouden met deze uitgaven, niet alles is echter in de uitvoering daadwerkelijk al in 2008 tot realisatie gekomen. De intentie is om de uitvoering alsnog in 2009 te laten plaats vinden.
12
Resultaatbestemmingsvoorstel jaarstukken 2008 (bijlage bij raadsvoorstel jaarstukken 2008 ) Progr amma 1 1 2 2 2 2 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 6 6 8 8 9 9 9 9 9 9 10 10 14 14
Te bestemmen voor
Bedrag
Uitvoering budgetten Erkende Overleg Partners (EOP). Uitvoering Dorps- en wijkplannen: planvorming Uitvoering van het plan van aanpak deelproject ICT-kennisuitwisseling Bahco2 , ondersteunen van ondernemers in Emmen bij het op de markt brengen van innovatieve breedbanddiensten. Uitvoering van het projectplan Gasbol (Living Industry) Uitvoering verkenning mogelijkheden tot herstructurering van de bestaande tuinbouwgebieden van Erica en Klazienaveen voortkomend uit het Economisch actieplan Emmen-Coevorden 2007 Uitvoeringskosten van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, onderdeel participatie SNN Inzet van van derden verkregen specifieke middelen voor: Intensivering, Regionalisering, kwalificatieplicht voor jongeren vanaf 16 jaar. Uitvoering Kwaliteit en toezicht kinderopvang (taakmutatie 2008) Uitvoering plan van aanpak met betrekking tot de te realiseren combinatiefunctie in het kader van de Impuls Brede School, sport en cultuur Uitvoering pilot "Vanzelfsprekend" in het kader van een kwaliteitsimpuls voor 0-4 jarigen in kader van Voor- en Vroegschoolse Educatie(VVE) in Zuid Oost Drenthe / Veenkoloniën. Uitvoering van het Masterplan Taal in de periode 2009-2012. Opstellen MilieuEffectRapportage(MER) en bestemmingsplan tuinbouw Erica Uitvoering project Gedempte wijken(0114) Uitvoering energie- en klimaatbeleid Activiteitencentrum Natuur , Milieu en Leefbaarheid Bodemsanering leidingen Kanaal A (bodemsaneringsfonds) Uitvoering onderzoek archeologie en monumentenbeleid(taakmutatie 2008) Knelpuntenpot ten behoeve van het flexibel personeelsbudget. Invoeringskosten WABO(taakmutatie 2008) Uitvoering van het project "Dubo Herstructurering Valtherlaan-Warmeerweg" in het kader van duurzaam bouwen. Formatiebudget uitvoering bodemtaken (doeluitkering Ministerie VROM) Uitvoering maatregelen Armoedebestrijding(taakmutatie 2008) Uitvoering amendement 2(begroting 2008) met betrekking tot het Kunstwerk Zwartemeer Uitvoering van de impuls Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). Nog uit te voeren werkzaamheden maaibestek 2008( in 2009.) Uitvoering aanleg inritten 2008.(in 2009) Herbestemming voorziening afkoopsommen onderhoud graven Inzet bewonersbudgetten bestemd voor verbetering leefbaarheid in de woongeving(doeluitkering). Inzet gelden uit volume veiligheid voor signaalfunctie in het openbaar gebied. Volume openbaar groen 2008 voor herinrichting begraafpark Emmen centrum. Uitvoering motie Dijkstal in het kader van WMO(taakmutatie) Specifieke inzet middelen Vrouwenopvang(doeluitkering). Tijdelijk formatiebudget ten behoeve van het project Digitalisering Documentstromen. Versterking financiële functie ten behoeve van bedrijfsbureau dienst Gebied
Beschikbare middelen (par. 1.2.1)
93.584 141.594 49.267
Totaal programma 235.178
30.000 120.000 50.000
249.267
423.861 20.562 305.825 845.879 900.127 97.498 315.752 20.000 511.858 101.548 40.000 159.000 231.320 35.000 701.331 292.504 375.000 159.416 133.142 31.458 1.234.558 296.997 20.000 50.000 213.841 147.517 46.480 6.678 totaal
2.496.254
1.511.976
993.835 534.416
1.766.155 361.358 53.158 8.201.597 2.137.403
Totaal
13
10.339.000
2.3. Herschikking voorzieningen als bestemmingsreserve: In het boekjaar 2008 is gebleken dat bij een zevental voorzieningen formeel (volgens het BBV) geen sprake meer is van een voorziening, voor een totaalbedrag van € 15,5 miljoen. Deze voorzieningen dienen herschikt te worden en te worden gepresenteerd als bestemmingsresereve. Volgens de geldende regelgeving mogen mutaties in reserves pas verwerkt worden nadat de raad hier expliciet toestemming voor heeft gegeven. Wij stellen voor om deze voorzieningen te herschikken als bestemmingsreserve. Hierna worden per voorziening het doel, de wijze van voeding en de noodzaak van instandhouding en risico’s weer gegeven. A. Voorziening Fonds Bodemsanering ad € 838.912 Doel: Uitvoering (provinciale) bodemsanering. Wijze van voeding: Jaarlijks vanuit de exploitatie een bedrag ad € 136.000, = Noodzaak van instandhouding en risico's: Het bodemsaneringsfonds dient in stand te worden gehouden voor diverse bodemprojecten waarvoor geen rechtstreeks landelijk financieringskader aanwezig is. Het betreft o.a. in het verleden aangegane (nazorg)verplichtingen die de gemeente Emmen nog nader dient in te vullen. Ook dient de gemeente in staat te zijn subsidies voor bedrijven te kunnen voorfinancieren totdat de afrekening met het ministerie van VROM plaats zal vinden. Anderzijds betreft het reserveringen voor calamiteiten en onvoorziene zaken. Voorstel: De voorziening bodemsanering te herschikken als bestemmingsreserve. B. Voorziening Fonds Ploeg ad € 1.083.696 Doel: Afkoopsom betreffende het aandeel van het rijk (Ministerie van L&V, 45%) in de kosten van De herinrichtingsplannen veenkoloniën onderdeel verbetering stedenbouwkundige structuur. Wijze van voeding: In totaal is een afkoopsom van globaal € 5,9 miljoen ontvangen (1994/1995) gebaseerd op contante waarde bij een rentepercentage van 7%. Er zijn plannen tot een totaalbedrag van ruim € 11,4 miljoen. Betreffende afkoopsom is v.w.b. het aandeel van het ministerie van VROM gestort in het (inmiddels uitgeputte) fonds Belstato. Noodzaak van instandhouding en risico's: Bij Raadsbesluit van 29 maart 2001 is besloten om deze reserve toe te voegen aan de Reserve Stedelijke vernieuwing. Op grond van subsidievoorwaarden/afspraken met derden blijft dit onderdeel wel administratief in stand. Voorstel: De voorziening Fonds Ploeg te herschikken als bestemmingsreserve. C. Voorziening Stadsvernieuwingsfonds ad € 3.076.151 Doel: Het treffen van voorzieningen voor het wegwerken van achterstanden in bebouwde gebieden. De onttrekking aan het fonds van de kosten van de diverse projecten dienen a fond perdu te geschieden. Wijze van voeding: In 2001 is voor de laatste keer een Rijksbijdrage ontvangen. T/m 2004 werd ten laste van de exploitatie jaarlijks € 57.630 gedoteerd aan het fonds.
14
Noodzaak van instandhouding en risico's: Bij Raadsbesluit van 29 maart 2001 is besloten om deze reserve toe te voegen aan de Reserve Stedelijke vernieuwing. Op grond van subsidievoorwaarden/afspraken met derden blijft dit onderdeel wel administratief in stand. Voorstel: De voorziening Stadsvernieuwingsfonds te herschikken als bestemmingsreserve D. Voorziening Stedelijke Vernieuwing ad € 2.093.157 Doel: Mede financieren van projecten in het kader van de herstructurering van de bestaande woningvoorraad. Wijze van voeding: Van het Rijk werd tot 1 januari 2005 ruim € 8 miljoen aan ISV-middelen ontvangen. Voor het tweede tijdvak lopend van 2005 t/m 2010 is eveneens ruim € 8 miljoen budget verleend. Daarnaast is uit de resultaten op grondexploitaties € 1,81 miljoen aan deze reserve toegevoegd. Ingaande 2005 wordt ten laste van de exploitatie jaarlijks € 57.630, = gedoteerd aan het fonds t.b.v. Emmen Revisited. Ingaande 2006 is de financiële administratie GSB III opnieuw opgezet, en worden de rijksmiddelen niet meer aan deze voorziening toegevoegd. Noodzaak van instandhouding en risico's: Gezien tekort aan het eind van de GSB looptijd is geen vrijval te verwachten. Voorstel: De voorziening Stedelijke Vernieuwing te herschikken als bestemmingsreserve E. Voorziening Locatiegebonden subsidies ad € 2.800.875 Doel: Subsidie in de grondkosten ter bevordering/realisatie woningbouw in het stedelijk gebied. Wijze van voeding: (Jaarlijkse) rijksbijdragen op basis van uitbreidingstaakstelling woningbouw in daartoe. Noodzaak van instandhouding en risico's: Jaarlijks verplichte rapportage betreffende de woningproductie aan het Rijk. Er zijn besluiten genomen om t.l.v. het fonds bijdragen te doen i.v.m. projectontwikkeling op Verschillende, voornamelijk in het centrumgebied van Emmen gelegen, locaties. Gezien stagnatie van de projecten is geen planning te geven van de onttrekkingen. Bij Raadsbesluit van 29 maart 2001 is besloten om deze reserve toe te voegen aan de Reserve Stedelijke vernieuwing. Op grond van subsidievoorwaarden/afspraken met derden blijft dit onderdeel wel administratief in stand. Toevoeging 2007 betreft de BIS-bijdrage 2005/2006 van de provincie Drenthe. De bestaande regeling zal overlopen in de nieuwe regeling "Woningbouwafspraken" welke door VROM nog nader wordt uitgewerkt. Voorstel: De voorziening Locatiegebonden Subsidies te herschikken als bestemmingsreserve F. Voorziening ESF egalisatiefonds ad € 391.183 Doel: Egalisatie van risico's voortkomend uit het gebruik van subsidies uit het ESF. Wijze van voeding: De gelden zijn bijeengebracht middels verkregen subsidies uit het ESF, voor projecten waarvoor in meer of mindere mate reeds overheidsdekking aanwezig was. Noodzaak van instandhouding en risico's: Door Ernst & Young is in 2003 een onderzoek uitgevoerd naar het eventueel ontstrikken van deze reserve ( zie daarvoor het betreffende rapport). Gelet op de toenmalige omvang van de subsidieprojecten en de
15
daaraan verbonden risico's, is besloten het fonds in tact te laten. Sinds 2003 zijn de activiteiten in omvang toegenomen. Onder meer worden nu ook ESF aanvragen voor bedrijven verzorgd. De hiermee gepaard gaande risico's zijn zoveel mogelijk bij de begunstigde (uitvoerder - het bedrijf) neergelegd. Voorstel: De voorziening ESF egalisatiefonds te herschikken als bestemmingsreserve G. Voorziening Besluit Woninggebonden subsidies ad € 5.185.732 Doel: Betreft (van het rijk naar de gemeenten overgedragen) financiering-subsidieregelingen teneinde zowel huur- als particuliere woningen betaalbaar te houden. Wijze van voeding: Rijksbijdragen volgens een van te voren vastgestelde verdeelsleutel. De uitgaven en inkomsten lopen niet synchroon, gedurende het jaar 2004 is het fonds op kasbasis weer een positief saldo gaan vertonen. Noodzaak van instandhouding en risico's: Op advies van en in overleg met de huisaccountant is m.i.v. 1998 de balanspositie van het BWS vastgelegd in de financiële administratie en dus ook in de begroting. Hierbij geeft de reserve het saldo weer op kasbasis plus de rechten minus de schulden m.b.t. tot het Besluit woning gebonden subsidies. Een eventueel positief saldo aan het eind van de looptijd zal volgens de regeling ingezet dienen te worden voor volkshuistingsvestings aangelegenheden. Voorstel: De voorziening Besluit Woninggebonden subsidies te herschikken als bestemmingsreserve. H. Voorziening APC Culturele diversiteit ad € 155.729 Doel: Reservering toegezegde en geoormerkte bedragen in het kader van het Actieprogramma Cultuurbereik, onderdeel Beeldende Kunst & Vormgeving (voormalig TRBK) Wijze van voeding: Gedecentraliseerde rijksbijdrage via provincie doorgesluisd naar gemeente. Restant niet bestede middelen moeten weer terug naar het Rijk. Toegezegde of geoormerkte bedragen worden aan het eind van het jaar overgeheveld naar de voorziening APC-Beeldende Kunst Noodzaak van instandhouding en risico's: Het gaat om door het Rijk voor het actieprogramma Cultuurbereik bestemde middelen. Voorstel: De voorziening APC Culturele diversiteit te herschikken als bestemmingsreserve CONCLUSIE Op basis van bovengenoemd voorstel worden deze voorzieningen herschikt naar bestemmingsreserves. Zoals in paragraaf 1.2.1 aangegegeven (beschikbare middelen) stelt het college vervolgens voor om van de totale € 15,5 miljoen aan herschikte voorzieningen een bedrag van € 5 miljoen als inzetbaar voor algemene middelen te beschouwen. De komende tijd gaan wij nader onderzoek doen naar de inzetbaarheid van de overige € 10 miljoen. In een aantal gevallen zijn voor deze posten bestedingsprogramma’s opgesteld. De komende tijd gaan wij nauwkeurig bekijken in hoeverre de in deze kadernota opgenomen voorstellen ook opgenomen zijn in deze bestedingsprogramma’s. Ook zullen we de bestedingsprogramma’s onderzoeken op actualiteit en wenselijkheid. Dit kan leiden tot een aanpassing van de bestedingsprogramma’s.
16
3.Belangrijkste thema’s en projecten uit de 13 beleidsprogramma’s Met in het achterhoofd de wens en de noodzaak om de besturlijke doelen waartoe wij eerder hebben besloten uit te voeren en te zorgen voor zoveel mogelijk continuïteit van beleid hebben we uit de 13 beleidsprogramma’s van de programmabegroting de in onze ogen belangrijkste onderwerpen gedestilleerd, die we hierna kort voor het voetlicht brengen. In hoofdstuk 7 leggen we alle beleidsvoorstellen per programma aan u voor. Atalantaproject Een uiterst belangrijke ontwikkeling voor Emmen is het Atalantaproject. In december 2008 heeft de gemeenteraad besloten tot aankoop van de huidige locatie van het dierenpark aan de Hoofdstraat en de overgang van de ontwerpfase naar de voorbereidingsfase. Dit betekent dat de volgende projectonderdelen onder de nieuwe projectnaam “Atalanta” zullen worden gerealiseerd: herontwikkeling van de locatie Hoofdstraat Wereld van Ontmoeting/theater Plein en tunnel. De realisatie van Wereld van Ontmoeting/theater en Plein/tunnel is gepland tot 2014, waarna de herontwikkeling van de oude locatie ter hand wordt genomen. De gemeentelijke investeringen zijn grotendeels afgedekt. Met de provincie is een intentieovereenkomst afgesloten waardoor deze als partner het speelveld heeft betreden en substantiële bijdragen heeft toegezegd. Het Dierenpark Emmen is zelf verantwoordelijk voor realisatie en financiering van het nieuwe park op de locatie Centrum-West. De gemeente zal, evenals de provincie, waar nodig en mogelijk ondersteuning bieden. De organisatie van en rond het project ontwikkelt zich in de pas met het stadium naar realisatie. Op bestuurlijk niveau vindt regelmatig overleg plaats met dierenpark en met de provincie. Daarnaast is er op bestuurlijk niveau periodiek overleg met een breed scala van betrokken organisaties. De projectorganisatie zal zich meer en meer gaan richten op beheersing en beheer van de verdere voorbereiding en uitvoering. Daarbij zal de feitelijke realisatie van projectonderdelen onder geeigende ervaren directievoering plaatsvinden. Risicomanagement en risicobeheersing zijn prioritaire aandachtsvelden voor projectorganisatie en bestuur. Met de raad zijn afspraken gemaakt over de ondersteuning van de raad bij zijn controlerende taak; deze zal medio 2009 zijn ingevuld. De belangrijkste aandachtspunten/werkzaamheden voor 2009 zijn: route en voorbereidingskrediet tunnel (reeds in april raadsbesluit) route en voorbereidngskrediet Wereld van Ontmoeting/theater (in raad mei) krediet voor Plan van Aanpak projectorganisatie (in raad mei) uitwerking en afsluiten overeenkomst locatie Hoofdstraat ontwikkeling en implementatie informatiesysteem risicomanagement lobbyactieplan investeringsritme en aanvullende (afspraken over) financiering programmaplan Duurzame economie, Innovatie en Kennis MER Centrum-West archeologisch onderzoek Centrum-West voorbereiden bestemmingsplan en grex Centrum-West invulling regelmatige communicatieactiviteiten afstemming met aanpalende ontwikkelingen in het kader van het Masterplan Emmen-Centrum. Werkgelegenheid Wij blijven uiteraard onverminderd investeren in het verbeteren van de werkgelegenheidssituatie en zoeken daarbij naar nieuwe kansen. Deze worden de laatste jaren ook internationaal met onder meer China opgebouwd. Dit draagt bij aan de nagestreefde diversificatie van de economie, zij het nog op bescheiden schaal. Ondanks de problemen in de tuinbouwsector draagt deze ook onmiskenbaar bij aan de diversificatie van de economische structuur en de werkgelegenheid voor de lageropgeleiden in de samenleving. Een revitalisering van het tuinbouwcluster Emmen is noodzakelijk om de Emmense tuinbouw in staat te stellen een volwaardig onderdeel te blijven vormen van het tuinbouwcluster Nederland. Hiervoor wordt een pakket maatregelen ontwikkeld.
17
Juist onder huidige omstandigheden vinden we het belangrijk om de economische promotieacties, waartoe ook citymarketing behoort, op het huidige niveau vast te houden en meer structureel te maken. Het beleidsplan voor citymarketing is nagenoeg gereed. Grotestedenbeleid 2010 Het Grotestedenbeleid draagt bij aan het vitaal houden van deze regio. Het merendeel van de prestatieafspraken in het kader van het Grotestedenbeleid verloopt volgens de afgesproken planning en maakt onderdeel uit van de beleidsterreinen fysieke veiligheid, sociale veiligheid en verkeersveiligheid. Het Grotestedenbeleid wordt in 2009 omgezet naar Stedenbeleid, met grotere beleidsvrijheid voor gemeenten. Van belang hierbij is dat we een nog duidelijkere visie moeten neerleggen als gemeente Emmen. Zodra er meer beleidsvrijheid is, moeten we als gemeente onze zaakjes nog beter op orde hebben. Met beleidsvrijheid hangt ook bestuurskracht samen. We zijn in dat kader voornemens onze visie tot en met 2020 op onderdelen nader concretiseren naar een visie voor een kortere termijn. Vitaal platteland Het voornemen om te werken aan de vitalisering van het platteland met oog voor nieuwe ontwikkelingskansen is in de afgelopen periode steeds meer tot uitvoering gekomen. De Gebiedsopgave voor Zuidoost Drenthe, die begin 2007 werd vastgesteld, kwam in 2008 tot uitvoering. De Gebiedscommissie Zuidoost Drenthe heeft prioriteiten aangegeven, zogenoemde Sterprojecten, waar met voorrang aan wordt gewerkt. De beschikbaarstelling van zogenoemde Leadermiddelen en provinciaal geld voor sociaal economische vitalisering heeft veel projectinitiatieven opgeleverd. De Stipocoaches, die vanuit de provincie ondernemers adviseren en ondersteunen bij het opzetten van innoverende plannen en subsidieaanvragen, geven aan dat het aantal hulp- en adviesvragen de verwachtingen heeft overtroffen. Begin 2009 werd de 100ste aanvraag behandeld. Vermindering regeldruk Ons beleid is erop gericht dat burgers en bedrijven minder last hebben van regelgeving. We hebben de afgelopen periode diverse zaken opgepakt om de regelgeving waar burgers en bedrijven mee te maken hebben te verlichten. Zo zijn er voorbereidingen getroffen om de gemeente het centrale loket te laten zijn voor vragen aan de gehele overheid van burgers, bedrijven en organisaties. Dit is een afspraak met het kabinet en gemeenten hebben tot 2015 om dit te realiseren. Om dit te bewerkstelligen heeft Emmen een groot aantal projecten en trajecten gestart. Door deze maatregel voortvarend op te pakken, neemt de gemeente een deel van de last van regelgeving weg. Ook door investeringen die zijn gedaan in digitalisering maken we het als gemeente makkelijker voor burgers en bedrijven. Daarnaast is er een concrete maatregel ingevoerd om de regelgeving te verlichten en dat is de afschaffing van leges voor het persoonsregister. Uiteraard is communicatie over dit onderwerp van belang, door zo goed en toegankelijk mogelijk te communiceren nemen we als gemeente een deel van de ervaren last ook weg. Jeugd/jongeren Jeugd en jongeren is één van de kernthema’s van deze bestuursperiode. In het kader van programma Jeugd worden verschillende projecten uitgevoerd op basis van convenanten. Hiervoor zijn incidentele middelen door het Rijk beschikbaar gesteld, zoals de maatschappelijke participatie van kinderen in gezinnen met een sociaal minimum. Voor een deel betekent dat dat bestaande maatregelen en activiteiten, waarvoor al gemeentelijke middelen beschikbaar zijn, worden gekoppeld. Voor een ander deel is een uitbreiding van maatregelen van belang om de maatschappelijke participatie van kinderen te vergroten. Van de extra structurele kosten die daarmee gemoeid zijn, is slechts een raming te geven. Vanaf 2010 betreft het een structureel bedrag van € 250.000,00 waaronder de incidentele kosten voor de invoering van een pas. Daarnaast is in de onlangs ondertekende Sociale Alliantie met de Provincie voor 2009 en voor 2010 een bedrag van € 77.000,- opgenomen voor de voorgestelde uitbreiding van BSO+ met twee nieuwe locaties, waardoor er per kwadrant een dergelijke voorziening aanwezig zal zijn. De onderwijshuisvesting en de onderwijscarrousel vergen een grote investering de komende jaren. De volgende projecten moeten nog binnen de carrousel worden uitgevoerd: 1. bouw De Catamaran 2. de bouw (i.p.v. verbouw) van de Vrije School op de locatie Stroetweg 3. verbouw van de locatie De Veenkampen (nu Catamaran) t.b.v. de Van der Reeschool zmok-vso. 4. Tine Marcusschool op de locatie Prinsenlaan Emmen als regionaal centrum De regio Emmen is een prachtig gebied om te wonen. Emmen is het regionale centrum voor 250.000 mensen. Van belang is deze functie kwalitatief en kwantitatief uit te bouwen en te verbeteren. Hier hoort bij dat er voldoende en betaalbare woningen in steden dorpen zijn. De noodzaak om een nieuwe woonvisie op te stellen is in deze periode duidelijk geworden.
18
Wat hier apart vermeldenswaardig is, is dat de effecten van de kredietcrisis op dit beleidsterrein erg hard aankomen de laatste periode van dit bestuursakkoord. Bouwprojecten stagneerden, de doorstroming van de goedkope koopsector liep minder hard en verbeterprojecten werden uitgesteld. Inmiddels worden er door het Kabinet maatregelen genomen. Ook heeft de gemeente Emmen in april 2009 de Versnellingsagenda opgesteld. Deze agenda heeft als doel om een aantal projecten naar voren te halen, versneld uit te voeren. Overheidssteun van het rijk zal er in 2009 en 2010 vooral op gericht zijn om projecten die als gevolg van de kredietcrisis stagneren weer vlot te trekken. Daarvoor worden ISV-middelen vervroegd geïnvesteerd (zgn. kasschuif). Ondanks de huidige onduidelijkheid over de toekomst van het rijksbeleid kan daarom wel worden gesteld dat in de jaren 2011 – 2014 nog minder financiële ruimte voor stedelijke vernieuwing lijkt te resteren. WSW-beleid en EMCO-groep De raad heeft in maart j.l. besloten om in te stemmen met de kadernotitie “Aan de slag met de vermaatschappelijking van de Wsw”. Deze kadernotitie schetst in grote lijnen de uitgangspunten voor de uitvoering van de gemoderniseerde Wsw in de regio zuidoost Drenthe. Onder aansturing van de regionale stuurgroep modernisering Wsw wordt aan een blauwdruk voor de inpassing van de gemoderniseerde Wsw in de infrastructuur ter uitvoering van het regionale arbeidsmarktbeleid gewerkt. Het bedrijfsplan van de interim directie zal bij het opstellen van de blauwdruk zwaar meewegen. De begroting 2009 van de EMCO-groep is door ons college en die van van Coevorden en Borger-Odoorn niet geaccepteerd. In deze begroting was het tekort opgelopen tot € 8,5 mln. Aan het algemeen bestuur van de EMCO-groep is gevraagd een aangepaste begroting op te stellen die meer in lijn is met de meerjarenraming 2007-2011 van de EMCO-groep. De vraag van de colleges is door het algemeen bestuur van d EMCO-groep vertaald in een opdracht aan de interim directie om een aangepaste begroting 2009 en een bedrijfsplan voor een levensvatbaar nieuw Wsw-bedrijf in de regio zuidoost Drenthe op te stellen. Begroting en bedrijfsplan zijn half april gepresenteerd aan het algemeen bestuur van de EMCO-groep en vastgesteld. Het begrote tekort is gedaald van € 8,5 mln. naar € 7,3 mln. Fonds versterking sociale infrastructuur In scenarioberekeningen verderop in deze kadernota is gekeken hoe het verloop van het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur is in relatie tot het bij de begroting 2009 verwerkte scenario.Hoewel het nieuwe scenario leidt tot wezenlijke aanpassingen van inkomsten en uitgaven WWB is er per saldo voldoende ruimte binnen de reserves FWI/Fonds Versterkening Sociale Infrastuctuur gezamenlijk om deze effecten op te vangen. Ook kan nog steeds de onttrekking van de bij de begroting 2009 geplande EMCO-bijdrage uit het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur plaats vinden. Er zijn derhalve geen gevolgen voor het kadernotaperspectief. Investeringsbudgetten verkeer Voor de periode 2009/2010 willen wij met de provincie Drenthe een nieuw bereikbaarheids-convenant gaan afsluiten. In dit convenant zullen wij de maatregelen uit de Bereikbaarheidsvisie Emmen centrum alsmede de in het kader van Bahco 3 opgevoerde infrastructurele werken een plaats geven. Voor de uitvoering van dit convenant is het gewenst dat wij voor de jaren 2009 en 2010 kunnen beschikken over een investeringsbudget van 20 miljoen euro. Investeren in het verkeers- en vervoersconcept van Emmen is absolute randvoorwaarde om de gewenste stedelijke- en economische ontwikkeling van de stad niet te laten stagneren. Wij willen daaraan toevoegen dat een goede bereikbaarheid van Emmen voorts vereist dat het onderhoudspeil van de wegen op een adequaat niveau ligt. De Rondweg van Emmen vereist aandacht, omdat er schade aan het wegdek is ontstaan. Om de verkeersveiligheid en bereikbaarheid van Emmen te kunnen waarborgen, zal het onderhoudsniveau van de Rondweg op een adequaat niveau moeten liggen. Om dit te kunnen bewerkstelligen zullen de ontstane schades aan het wegdek door middel van een algehele reconstructie moeten worden verholpen. Volgens een eerste inschatting zullen de kosten van een algehele reconstructie van de Rondweg tussen de 10 miljoen euro en 15 miljoen euro aan investering bedragen. Deze inschatting is gebaseerd op de ervaringscijfers van het gedeelte van de Rondweg dat gereconstrueerd is in het kader van Bahco. In de kadernota is vooralsnog een investeringsbedrag verwerkt van € 8,5 miljoen. WMO – huishoudelijke hulp (HH) Als gevolg van de in 2008 uitgevoerde herindicaties heeft een aanzienlijke verschuiving van uren HH2 naar HH1 plaatsgevonden. Nieuwe contracten gaan naar alle waarschijnlijkheid per 1 januari 2010 in. Om doorlevering van zorg in de eerste helft van 2009 te garanderen is een overbruggingstarief afgesproken voor alle uren HH1. Dit zal naar schatting € 1,2 miljoen extra gaan kosten.De totale kosten kosten HH zijn naar verwachting ongeveer structureel € 2,7 miljoen hoger dan begroot.
19
Wetswijziging per 1 januari 2010 Door een wetswijziging worden gemeenten verplicht alleen nog contracten af te sluiten met zorgaanbieders die personeel in loondienst hebben. Dit personeel dient conform de daarvoor geldende CAO’s beloond te worden. Daarnaast dienen gemeenten hun burgers de mogelijkheid te bieden om hen een financiële tegemoetkoming toe te kennen voor het inhuren van een alfahulp. Door G27-gemeenten en de VNG is het ministerie er reeds opgewezen dat de wetswijziging aanzienlijke financiële gevolgen zal hebben voor de gemeenten. Vooruitblik 2010 Vooruitkijkend naar 2010 zal de kostenstijging ten gevolge van de nieuwe aanbesteding en de wetswijziging dus structureel zijn. Vooralsnog zal in de worden getracht de kostenstijging na 2009 te beperken rond het niveau van 2009.De kosten voor persoonsgebonden budget (PGB) HH zullen in 2010 € 2,9 miljoen bedragen. Dit is € 1.056.762 structureel hoger dan geraamd. We willen in het beleid meer investeren in het realiseren van collectieve voorzieningen die de druk op individuele voorzieningen zoals HH kan doen afnemen. Te denken valt hierbij aan onder meer boodschappen- en klussendiensten. De gemeente Emmen dient een steeds sterkere regisseursrol te nemen om ketensamenwerking te bevorderen. Daarmee worden financiële middelen gebundeld, efficiënter ingezet en besteed. Egalisatiereserve WMO De stand van de reserve per 31 december 2008 is een bedrag van € 4.482.346. Als gevolg van de toename van de kosten wordt in 2009 een bedrag van € 2.285.711 en in 2010 een bedrag van € 2.196.635 onttrokken. Daarmee is de reserve uitgeput. De begrote reservemutaties voor 2009 en verder worden als ontwikkeling bij deze kadernota betrokken. Met name het niet meer kunnen onttrekken aan de reserve in de jaren 2010 t/m 2012 (zoals wel was begroot) geeft een fors nadelig effect. Wmo-integratieuitkering In de septembercirculaire 2008 en de decembercirculaire 2008 is melding gemaakt van een hoger WMOintegratieuitkering van respectievelijke € 344.109 en € 92.805. Deze verhoging is structureel. Verder is een inschatting gemaakt van te verwachten indexering van de WMO-integratieuitkering 2010. Deze indexatie is geschat op € 400.000 (circa 3%). Lagere eigen bijdrage inzake hulpmiddelen Vanaf 1 juli 2008 wordt ook voor hulpmiddelen en voorzieningen een eigen bijdrage gevraagd. Het verwachtte bruto voordeel op het Wmo-budget is hierdoor structureel geraamd op € 935.000 per jaar. Na aftrek van kosten is het verwachtte netto voordeel Wmo geraamd op 476.000 (voordeel Wvg). Er bestaat echter een risico dat het netto voordeel niet behaald wordt. De groep die alleen voor hulpmiddelen en voorzieningen een eigen bijdrage moest gaan betalen is tot nog toe kleiner dan verwacht. Schuldhulpverlening Naast een toename van reguliere schuldhulpgevallen is ook een nieuwe doelgroep aan het ontstaan. Hierbij valt te denken aan mensen met een hoger inkomen die in aanraking komen met werkloosheid in combinatie met hoge lasten, waaronder een hypotheek. Hoewel ex-ondernemers als groep al bekend zijn bij schuldhulpverlening zal de omvang van deze doelgroep als gevolg van bovenstaande problemen toenemen. Er liggen met name mogelijkheden op het gebied van een screening van alle cliënten met een bijstandsuitkering op aanwezigheid van schulden en doorverwijzing naar Schuldhulp. Het hebben van schulden blijkt een van de grootste obstakels te zijn om mensen te re-integreren. Schuldhulp kan dus een belangrijke factor zijn bij het toegeleiden van mensen naar de arbeidsmarkt en dus ook een belangrijk instrument voor het verminderen van het aantal bijstandsuitkeringen. Er is ook steeds meer sprake van multi-problematiek. Er is recent een vierjarenplan Schuldhulp geschreven waarin verdere onderbouwing en cijfers terug te vinden zal zijn. Hierin worden onder andere verschillende scenario’s beschreven waarbinnen keuzes kunnen worden gemaakt. Het college heeft besloten tot het volgen van een scenario waarin bij het pakket schuldhulpproducten rekening is gehouden met de groei ten gevolge van de kredietcrisis. Een daaropvolgend stap is dat in de kadernota een pakket schuldhulpproducten wordt opgenomen waardoor Schuldhulp zal voldoen aan de schuldhulpvernieuwing en eisen van de certificering. Hierover is een raadsvoorstel besproken in de raad van mei 2009. FLO Brandweer In de overgangsregeling FLO voor brandweerpersoneel is vastgelegd dat medewerkers in een bezwarende functie gebruik kunnen maken van de overgangsregeling indien zij op 01-01-2006; 20 of meer jaren in een dergelijke functie werkzaam zijn geweest. De regeling: het buitengewoon verlof gaat in zodra de leeftijd van 55 jaar is bereikt. De salarissen en de toelagen worden maandelijks uitbetaald inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering.
20
De afschaffing van de FLO-regeling heeft ook tot gevolg dat personeel binnen een termijn van twintig jaar dient uit te stromen uit de bezwarende functie naar een aanstelling in een niet-bezwarende functie of naar een andere werkgever. Tijdens de aanstelling bij de brandweer dient het personeel te worden geschoold en voorbereid om een zogenaamde tweede loopbaan te kunnen starten. Dit heeft gevolgen voor de benodigde formatie (personeel dat een opleiding volgt is gedurende die opleiding verminderd inzetbaar in de parate sterkte), voor de opleidingskosten (personeel zal gemiddeld 15 jaar in dienst zijn tegen gemiddeld 30 jaar nu wat een verdubbeling van opleidingskosten tot gevolg heeft) en voor de benodigde begeleiding, sturing en coaching van het middenmanagement. De FLO kosten worden tot en met 2013 voorgefinancierd uit de VAR. De jaren daarna zullen de bedragen worden teruggestort. Voor de resultaten per jaar zie hiervoor programma 11. Informatisering/ Informatiebeleid De uitvoering van het Informatiebeleidsplan en het Realisatieplan heeft voor de periode tot en met 2013 financiële consequenties die nu nog niet voor de gehele periode volledig te ramen zijn.Voor de uitvoering van wat wettelijk verplicht is zijn in de kadernota voorstellen opgenomen. In verband met de noodzaak om het project niet vast te laten lopen zijn expliciet de benodigde bedragen voor 2009 in de besluitvrming betrokken (zie hoofdstuk 1.4). Het structurele bedrag voor 2009 ad € 365.000 bestaat volgens naar raming voor ongeveer de helft uit te activeren posten/investering (bedrag ad € 182.500 met een kapitaallast in 2009 van € 18.250) en voor de andere helft ad € 182.500 uit exploitatielasten. Voor 2009 staan we tevens nog voor een aantal uitgaven op het terrein van de basisregistraties. Dit betreft voornamelijk een administratieve inhaalslag die benodigd is om de administratie “BAG-Proof” te maken. Dit betreft o.a. werkzaamheden op het terrein van kartering, buitenwerk en het invullen van data in systemen. De oorspronkelijke datum om per 1 juli 2009 toe te treden op de landelijke voorziening wordt niet gehaald. Om voor 1 januari 2010 toe te kunnen treden en daarmee te voldoen aan de wettelijke verplichting wordt een extra bedrag gevraagd van eenmalig € 425.000.
21
4.Effecten van de economische crisis 4.1. Algemene beschouwing Dat de economische crisis gevolgen heeft, staat vast. Met name grote uitgaven door particulieren worden uitgesteld danwel niet gedaan (auto, huis, reizen). Dit heeft zijn gevolgen in de hele keten van leveranciers, toeleveranciers en dienstverleners op dit vlak. Daarentegen zijn er ook sectoren die juist opbloeien in deze tijd (zoals fastfood, duurzaamheid, “feelgood producten”) en zijn er sectoren die relatief weinig van de crisis merken (o.a. supermarkten, (mobiele) telefonie). Ontegenzeggelijk raakt de crisis ook de gemeente. We krijgen meer mensen in de bijstand en in de schuldhulptrajecten. Tegelijkertijd is het de vraag in hoeverre burgens hun leefstijl overeind kunnen houden en dus bijvoorbeeld kunnen blijven wonen zoals en waar ze deden. Dit kan leiden tot gevolgen voor de gemeentelijke inkomsten, en met name de belastingopbrengesten en het aandeel dat moet worden kwijtgescholden. De VNG heeft gemeenten opgeroepen in ieder geval de komende jaren de gemeentelijke uitgaven overeind te houden en zodoende de neergaande conjunctuur niet te versterken. In deze voorstellen wordt daar invulling aan gegeven. Sterker nog: op een aantal fronten wordt juist meer in de samenleving geinvesteerd (denk o.a. aan de WMO). Naast deze lijn, stellen wij een investeringsfonds van € 7 miljoen voor om projecten vlot te trekken, die anders niet of moeizaam zouden worden vormgegeven. Ook daar mag een dempend effect op de economische crisis van worden verwacht. Tevens wordt voorgesteld om te komen tot het instellen van een opkoopfonds ad € 3 miljoen. Het opkoopfonds zal bedoeld zijn voor het kopen van woningen aan de onderkant van de markt en die na aankoop woontechnisch en energetisch op te knappen en vervolgens te koop aan te bieden. Hiermee wordt een kwalitatieve impuls gegeven aan de onderkant van de koopsector en wordt tegengegaan dat de omgeving in een negatieve spiraal belandt. Ook kunnen aangekochte woningen worden betrokken bij stedenbouwkundige herontwikkeling (bijvoorbeeld middels afbraak en vervanging). Met een opkoop- en herstelregeling wordt een extra impuls gegeven aan de werkgelegenheid en kunnen schoolverlaters voor de bouw worden behouden. Eén belangrijk onderdeel van de financiële positie van de gemeente is het grondbedrijf. De gemeente Emmen heeft een actief grondbedrijf, hetgeen betekent dat er zowel bedrijfs- als woninggebieden in ontwikkeling zijn. Bij de jaarrekening zijn voor twee gebieden voorzieningen getroffen (Rundedal en Klokkeslag). Hiermee geven wij aan dat het vanuit verstandig financieel beleid het belangrijk is maatregelen te nemen, voor het geval de verkoop stagneert. Tegelijkertijd blijft het geloof in onze ontwikkelmogelijkheden. Er ligt binnen de grondexploitatie dus een opgave om de gemaakte kosten terug te verdienen. Ook voor de woningbouwlocaties zijn de risico’s toegenomen. Op dit moment nemen we genoegen met de marges die in de grondexploitaties zelf en in het weerstandsvermogen van het grondbedrijf zitten. Hierbij gaan we ervan uit dat na de slechte tijden, ook weer betere tijden aanbreken. In de tussentijd voorkomen we dat we in de periode waarin geïnvesteerd moet worden, `dood` geld op de plank blijft liggen. Uiteraard zullen wij jaarlijks volgen wat de feitelijke situatie is en of deze lijn nog steeds houdbaar is.
22
4.2. Inkomsten en uitgaven (exclusief Wet Werk en Bijstand) De gemeenteraad is op diverse momenten geinformeerd over de werkzaamheden van de stuurgroep kredietcrisis. In de raadsvergadering van 23 april 2009 is de raad door middel van een brief geinformeerd over het actieplan van ons college inzake de economische crisis. In de commissie BME van 14 mei 2009 is dit actieplan nader besproken. Onderdeel van deze bespreking is ook een separate brief over de gevolgen van de economische crisis voor de begroting van de gemeente Emmen. Samengevat zijn de gevolgen voor de begroting als volgt:
Inkomsten Gemeentefonds
Bouwleges
Ec. zaken
OZB/WOZ
Dividend
Grondexploitatie
Door de bijgestelde verwachting van de loon-en prijsontwikkeling wordt het gemeentefondsaccres neerwaarts bijgesteld. Voor 2009 komt dit overeen met € 354 miljoen. Voor ons als gemeente Emmen komt dit ongeveer overeen met een bedrag van € 1.900.000. Deze daling heeft slechts nominale achtergronden. Of wij dit merken in ons huishoudboekje hangt af van de mogelijkheden die we hebben om de dalende prijzen ook daadwerkelijk in onze uitgaven door te laten werken. Voor de ontwikkeling van het gemeentefonds in 2010 en latere jaren is bekend gemaakt dat het reeele accres op 0% wordt gesteld. Voor 2009 en 2010 krijgen gemeenten incidenteel € 90 miljoen per jaar extra. Verder is er voor de jaren 2009 t/m 2011 geen uitkering uit de behoedzaamheidsreserve. Het aantal bouwaanvragen zal door de economische situatie afnemen. Vooral grote projecten op gebied van kantoorgebouwen, appartementen en bedrijfsgebouwen zullen minder frequent voorkomen. Als het aantal aanvragen verder daalt, zullen ook de legesinkomsten verder dalen, niet alleen vanwege de lagere aantallen maar ook vanwege de lagere bouwkosten. Begroot is ruim € 2,6 miljoen, er zou dan een geringe onderschrijding kunnen ontstaan. De gemiddelde leges per aanvraag is echter sterk afhankelijk van enkele grote projecten zoals ook blijkt uit 2007. De legesaanslagen voor HOS en Ceylonstate (Emmerhout) zijn nog niet opgelegd en zullen dit enigszins compenseren vanwege de omvang; vandaar dat wordt verwacht dat de begrote legesinkomsten in 2009 nog zullen worden gerealiseerd. Met name op het gebied van acquisities van nieuwe bedrijven is een duidelijke terugslag te constateren.Een 10-tal (inter-) nationale acquisitieprojecten ligt inmiddels stil, enerzijds omdat bedrijven zich heroriënteren op hun internationale afzetmarkten, maar met name omdat banken uiterst terughoudend zijn met betrekking tot financiering. Ook de lokale bedrijven, met name chemie en zware industrie ervaren langzaam maar zeker de gevolgen van de kredietcrisis. Bij de vaststelling van de tarieven 2009 blijkt dat met de huidige kennis van zaken bij de opstelling van de begroting 2009 (medio 2008) een te optimistische inschatting van de areaalontwikkeling is gemaakt. Deze inschatting had betrekking op de ontwikkeling van het aantal woningen ( het saldo van sloop en nieuwbouw), van het aantal niet-woningen en van de daarbij behorende waarde voor de heffing. Omdat het daarbij gaat om objecten die gedurende het jaar (in dit geval het jaar 2008) zullen worden gerealiseerd, betreft dat een inschatting op basis van de op dat moment beschikbare informatie. Bij de categorie nietwoningen zien we bij de categorie gebruikers een tekort van ongeveer € 120.000 ontstaan en bij de eigenaren een tekort van zelfs € 435.000, -.Een toekomstige lagere WOZ-waarde zal invloed hebben op de uitkering gemeentefonds. Een gevolg van de kredietcrisis zou ook kunnen zijn dat we een groter bedrag aan kwijtschelding kwijt zijn. De cijfers tot aan dit moment laten zien dat dit niet het geval is. Voor het dividend van Essent wordt verwacht dat het dividend in 2009 € 4 miljoen zal worden, hetgeen een hoger bedrag van € 850.00 zal opleveren voor de begroting 2009 (te betrekken bij de kadernota 2009). In de begroting is structureel een bijdrage vanuit grondexploitaties opgenomen van € 450.000. Deze bijdrage loopt vooralsnog geen gevaar. De kans is wel aanwezig dat de boekwaarden van vooral de woonexploitaties enigszins zullen toenemen vanwege teruglopende kavelverkopen. In dat kader is het van belang
23
om de mogelijke ontwikkeling van het weerstandsvermogen onder de loep te nemen. Als we in het kader van de kredietcrisis de risicopercentages zouden oprekken naar maximum percentages, dan komt het weerstandsvermogen nog niet in gevaar. In het Fonds Bovenwijks zit enige ruimte (€ 1,4 miljoen in 2013).
Uitgaven Schuldhulp
WMO
Renteontwikkeling
Pensioenpremies
Naast een toename van reguliere schuldhulpgevallen is ook een nieuwe doelgroep aan het ontstaan. Hierbij valt te denken aan mensen met een hoger inkomen die in aanraking komen met werkloosheid in combinatie met hoge lasten, waaronder een hypotheek. Hoewel ex-ondernemers als groep al bekend zijn bij schuldhulpverlening zal de omvang van deze doelgroep als gevolg van bovenstaande problemen toenemen. Er liggen met name mogelijkheden op het gebied van een screening van alle cliënten met een bijstandsuitkering op aanwezigheid van schulden en doorverwijzing naar Schuldhulp. Het hebben van schulden blijkt één van de grootste obstakels te zijn om mensen te re-integreren. Schuldhulp kan dus een belangrijke factor zijn bij het laten terugkeren van mensen naar de arbeidsmarkt en dus ook een belangrijk instrument voor het verminderen van het aantal bijstandsuitkeringen. Er is ook steeds meer sprake van multi-problematiek. Er is recent een vierjarenplan Schuldhulp geschreven waarin verdere onderbouwing en cijfers terug te vinden zijn. Hierin worden onder andere verschillende scenario’s beschreven waarbinnen keuzes kunnen worden gemaakt. Wij hebben besloten tot het volgen van een scenario waarin bij het pakket schuldhulpproducten rekening is gehouden met de groei ten door de kredietcrisis. Een daaropvolgende stap is dat in de kadernota een pakket schuldhulpproducten wordt opgenomen waardoor Schuldhulp zal voldoen aan de schuldhulpvernieuwing en eisen van de certificering. Hierover volgt nog een raadsvoorstel (te behandelen in de raadsvergadering van mei 2009) Een niet onbelangrijk aantal inwoners van Emmen zal door oa. werkloosheid te maken krijgen met een inkomensverlaging. Een inkomensdaling heeft tot gevolg dat de hoogte van de eigen bijdrage omlaag gaat en de inkomsten voor de gemeente dus zullen afnemen In de begroting 2009 is uitgegaan van een rentepercentage voor kort geld van 4 en voor lang geld van 4,5. De rente voor kort geld is op dit moment lager dan begroot en levert een voordeel op. Er wordt de voorzichtige conclusie getrokken dat het mogelijk zal zijn zo nodig geldleningen aan te trekken voor een rentepercentage van rond de 4,5% met een looptijd van 10 jaar, hetgeen betekent dat het renterisico voor die periode is afgedekt. Bij financiering voor 30 jaar met een renteherziening per 10 jaar bedraagt de rente 4,95%(indicatief) en ligt dus op een hoger niveau. Indien de financieringspositie van de gemeente verandert door de mogelijke verkoop van aandelen Essent zal de behoefte aan het aantrekken van langjarige financiering afnemen. De leningenportefeuille zal opnieuw worden bezien en er wordt onderzocht in hoeverre het mogelijk is of leningen met een (aanzienlijk) hoger percentage dan 4,5% hergefinancierd kunnen worden. Het ABP heeft recent een premieverhoging aangekondigd van: -
1% per 1 juli 2009; daarbovenop nog 2% per 1 januari 2010.
De premies voor het ABP worden voor 1/3 deel gedragen door de werknemer en voor 2/3 deel door de werkgever. Uitgaande van de hierboven genoemde verhogingspercentages betekent dit voor ons als gemeente een financieel nadeel van ruw geschat € 120.000 voor 2009 en € 680.000 vanaf 1 januari 2010 (totaal extra afdracht is ongeveer € 1 miljoen waarvan 2/3 deel voor rekening van de werkgever komt). Vooralsnog wordt ervan uitgegaan dat in 2013 de verhoging ongedaan wordt gemaakt. Daarbij is verondersteld dat het ABP zijn dekkingsgraad dan weer op orde heeft.
24
Samengevat zijn de volgende effecten verwerkt in de kadernota 2009:
Gemeentefonds
2009
2010
2011
2012
2013
-1.900
-2.580
-3.180
-4.320
-4.860
Af: Ruwe doorvertaling naar lonen
500
1.500
2.500
3.250
3.750
Af: Ruwe doorvertaling naar prijzen
600
1200
1.800
2.400
2.700
Incidenteel extra accres
540
540
0
0
0
Daling accres
Niet halen geraamd extra accres Geen uitk.. behoedzaamheidsres. Niet doorgeven taakmutaties
0
-825
-1.650
-1.650
-1.650
-620
-619
-615
0
0
PM
PM
PM
PM
PM
0
0
0
0
0
Bouwleges
Begroting 2009 wordt gehaald
OZB
Lagere opbrengst niet-woningen
-555
-555
-555
-555
-555
Hogere opbrengst gemeentefonds
PM
PM
PM
PM
PM
Dividend
Begroting 2009 wordt gehaald
0
0
0
0
0
Grondexploitatie
Weerstandsvermogen is toereikend
0
0
0
0
0
Schuldhulp
Extra formatie / certificering
-679
-679
-679
-679
WMO
Lagere eigen bijdrage
-159
-159
-159
-159
-159
Rente
Begroting 2009 wordt gehaald
0
0
0
0
0
Pensioenpremie
Hogere pensioenpremie
Totaal effect
-120
-680
-680
-680
0
-1.714
-2.857
-3.218
-2.393
-1.453
Nadeel
Nadeel
Nadeel
Nadeel
Nadeel
Tijdens het verdere proces van kadernota 2009 naar begroting 2010 zal gekeken worden in hoeverre de genoemde effecten structureel danwel incidenteel zijn.
25
4.3. Wet Werk en Bijstand/Fonds versterking sociale infrastructuur 4.3.1. Uitgangspunten In deze paragraaf hebben wij de meest recente prognose inzake de uitgaven en inkomsten van de WWB verwerkt. Tevens hebben we een prognose gemaakt van het verloop van het Fonds Versterking sociale infrastructuur. Het rijk heeft in verband met de economische crisis aangegeven diverse maatregelen te treffen. Onder meer voor de extra werkloosheidsuitkeringen (WW en WWB) wordt in 2009 één miljard, in 2010 vier miljard en in 2011 vierenhalf miljard uitgetrokken. Welk deel aan de WWB wordt toegerekend is op dit moment onbekend. Uit de extra werkloosheidsuitgaven blijkt dat in 2010 een grote afwijking wordt verwacht ten opzichte van eerdere prognoses/aannames. In ons model wordt deze lijn gevolgd. Na afloop van het bestuursakkoord wordt het macrobudget weer op basis van het werkelijk gemiddelde WWB-volume vastgesteld. Om het macrobudget te prognosticeren is de prognose van het WWB-volume van belang. Hieronder wordt onze prognose toegelicht. Voor de goede orde: genoemde prognoses moeten in alle gevallen met de nodige voorzichtigheid worden gebruikt. Gezien de onduidelijkheid over de ontwikkelingen kunnen ze over enkele maanden weer anders zijn! Macrobudget FWI (I-deel WWB) In het bestuursakkoord is het macrobudget ‘bevroren’. Het macrobudget kan in bepaalde situaties gewijzigd worden. Indien het gemiddelde WWB-volume meer dan de vastgestelde bandbreedte van 12.500 huishoudens (ten opzichte van de eerste vaststelling) afwijkt, dan wordt het volume boven de bandbreedte gecorrigeerd. Het macrobudget is tot 2011 vastgesteld op basis van onderstaande (gemiddelde) WWB-volume. Jaar Gem. WWB volume < 65 jr 2009 267.000 2010 260.000 2011 259.000 2012 nvt 2013 nvt Tabel 1: WWB-volume t.b.v. vastgestelde macrobudget Uit de extra werkloosheidsuitgaven maken we op dat verwacht wordt dat in 2009 het gemiddelde WWBvolume al buiten de bandbreedte gaat vallen en dat het macrobudget gecorrigeerd gaat worden. Vanaf 2010 wordt een grote afwijking verwacht ten opzichte van de in tabel 1 vastgestelde gemiddelden. Wij volgen deze verwachte ontwikkeling in onze prognoses. Voor de goede orde wordt vermeld dat is gerekend is met 100% van het gecorrigeerde bedrag voor Emmen . Prognose (eigen) Jaar
Gem oud
Begin stand
Eind stand
Gem. nieuw
Bandbreedte
Correctie
Prijs
Correctie bedrag (macro)
Aandeel Emmen
Correctie bedrag (Emmen)
2008
276.000
272.680
258.780
265.730
12.500
2009
267.000
258.780
310.000
284.390
12.500
4.890
13.000
€
63.570.000
0,80282%
€
510.353
2010
260.000
310.000
360.000
335.000
12.500
62.500
13.000
€
812.500.000
0,80282%
€
6.522.913
2011
259.000
360.000
380.000
370.000
12.500
98.500
13.000
€ 1.280.500.000
0,80282%
€ 10.280.110
2012
#N/B
380.000
340.000
360.000
2013
#N/B
340.000
295.000
317.500
Tabel 2: Eigen prognoses
Uitgaven WWB Emmen De uitgaven zijn gebaseerd op een gemiddeld verloop van het WWB-volume (< 65 jaar). Uit cijfers over het 1e kwartaal blijkt dat met name de uitstroom hinder ondervindt van de economische crisis. Echter in maart is het aantal aanvragen erg hoog. Mogelijk zet deze ontwikkeling zich door. Voor het scenariomodel zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: gelijkblijvend gemeentelijk aandeel (0,80282%); gelijkblijvende prijs (wordt apart gecorrigeerd in het model);
26
2009 en 2010 forse stijging van het aantal; 2011 afnemende stijging (eerste signalen van herstel); 2012 en 2013 daling. Realisatiecijfers 1e kwartaal 2009 Hieronder zijn de realisatiecijfers grafisch weergegeven.
Gemiddeld (2001 t/m 2008) en werkelijk aantal aanvragen WWB per maand 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1
2
3
4
5
6
Aanvragen 2009
7
8
9
10
Gem. tm 2008
11
12
Doel
Gemiddelde (2001 t/m 2008) en werkelijke toekenningen WWB per maand 140 120 100 80 60 40 20 0 1
2
3
4
5
6
Instroom 2009
7
8
9
Gem. tm 2008
10
11
12
Doel 2009
Gem iddelde (2002 t/m 2008) en w erkelijke uitstroom WWB per m aand 120 100 80 60 40 20 0 1
2
3
4
Uitstroom 2009 (65-)
5
6
7
8
9
Gem. tm 2008 (alle leeftijden)
27
10
11
12
Doel 2009
4.3.2. Uitwerking in scenario De berekeningen uit het scenario geven de volgende uitkomsten met betrekking tot: aantallen WWB < 65 jaar per 1-1 het zuiver resultaat (budget minus uitgaven) taakstelling formatief / overige. Aantallen WWB <65 per 1-1 Scenario begroting 2009 Scenario kadernota 2009 Mutatie
2009 1.973 2.120 147
2010 1.900 2.427 527
2011 1.875 2.686 811
2012 1.885 2.781 896
2013 1.891 2.625 734
Duidelijk is te zien dat het aantal uitkeringsgerechtigden de komende jaren fors gaat toenemen. Bij de begroting 2009 was de verwachting nog dat er een daling mogelijk zou zijn. Het zuivere resultaat is het verschil tussen het rijksbudget WWB dat wij ontvangen en de uitkeringslasten. Het zuiver resultaat is bij de begroting 2009 berekend en nu bij de kadernota geactualiseerd. Zuiver resultaat (x € 1.000) Scenario begroting 2009 Scenario kadernota 2009 Mutatie
2009 3.410 187 - 3.223
2010 3.044 1.867 - 1.177
2011 2.971 3.222 + 251
2012 - 24 1.482 + 1.506
2013 - 24 1.142 + 1.166
De actualisatie laat zien dat het zuivere resultaat tot en met 2010 fors lager is dan bij de begroting 2009 is verondersteld. Toch is er nog steeds sprake van een positief resultaat (in 2013: € 1.142.000). Voor de jaren tot en met 2011 speelt een belangrijke rol dat door het rijk extra budget beschikbaar is gesteld in het kader van het aanvullend beleidsakkoord. Voor 2012 en verder is de verwachting dat het macro-budget zal worden aangepast aan de nieuwe situatie. Het zuivere resultaat wordt gestort in het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur. In de begroting 2008 is een taakstelling opgenomen voor sociale zaken van € 1 miljoen voor 2009 en € 2 miljoen voor 2010 en verder. Bij de begroting 2009 is deze taakstelling voor de jaren 2011 en verder aangepast in verband met de ontwikkelingen van het aantal uitkeringsgerechtigden. Qua oplossingsrichting is deze taakstelling gesplist in twee delen: één deel wordt formatief ingevuld; een ander deel wordt gedekt uit voordelen op het zuivere resultaat (dat in het Fonds is gestort). Over de taakstelling, zoals die bij de begroting 2008 is ingesteld, zijn medio 2008 afspraken gemaakt met sociale zaken hoe deze taakstelling zich ontwikkelt bij wijziging in het uitkeringsbestand. In hoofdlijnen komt het erop neer dat de taakstelling naar beneden wordt bijgesteld bij stijging van het uitkeringenbestand en naar boven wordt bijgesteld bij daling van het uitkeringenbestand. Op basis van berekeningen met de herziene aantallen uitkeringsgerechtigden zou met toepassing van de afgesproken rekenregels over de taakstelling dit leiden tot het verdwijnen van de formatieve taakstelling in meerjarig perspectief, met uitzondering van het jaar 2010. Voorgesteld wordt om de formatieve taakstelling voor 2010 te laten vervallen (het bedrag van € 383.000,--). Dit omdat op dit moment het van groot belang is om niet ad-hoc te bezuinigen terwijl de ontwikkelingen ivm de kredietcrisis vraagt om maximale inzet op het huidige uitkeringenbestand.
28
Taakstelling formatief / overige (x € 1.000) 2009 Scenario begroting 2009 180 (formatief) Scenario begroting 2009 (uit 820 Fonds) Totaal oude scenario 1.000 Scenario kadernota 2009 (formatief) Scenario kadernota 2009 (uit Fonds) Totaal nieuw scenario Mutatie
2010 600
2011 600
2012 600
2013 600
1400
950
890
890
2.000
1.550
1.490
1.490
0
383
0
0
0
420
1.038
0
0
0
420
1.421
0
0
0
-580
-579
-1.550
-1.490
-1.490
Deze mutatie geeft geen resultaateffect voor de kadernota 2009 omdat de verwachting bestaat dat dit bedrag kan worden gecompenseerd door een hogere algemene uitkering. Fonds versterking sociale infrastructuur In de scenarioberekeningen is gekeken hoe het verloop van het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur is in relatie tot het bij de begroting 2009 verwerkte scenario. In de bijlage is de berekening weergegeven en zijn de effecten berekend op enerzijds de reserve FWI (gemaximeerd op € 2 miljoen) en het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur. De prognose van de stand van beide reserves gezamenlijk is dat ultimo 2013 deze nog steeds positief is (€ 2 miljoen minus € 996.000). Daarbij is reeds rekening gehouden (conform de begroting 2009) dat een deel van het ‘oude’ EMCO-tekort uit het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur wordt gedekt. De ruimte voor deze dekking is dus aanwezig, mits beide reserves gezamenlijk worden bekeken. Bij de berekeningen van het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur is vooralsnog geen rekening gehouden met stortingen in het fonds uit hoofde van voordelen oud-WVG. Ten eerste omdat de jaarrekening 2008 laat zien dat deze voordelen zeer onzeker zijn en ten tweede omdat de raad bij de behandeling van de begroting 2009 heeft besloten het WMO-deel af te zonderen van het WWB-deel. Conclusie Hoewel het nieuwe scenario leidt tot wezenlijke aanpassingen van inkomsten en uitgaven WWB is er per saldo voldoende ruimte binnen de reserves FWI/Fonds Versterkening Sociale Infrastuctuur gezamenlijk om deze effecten op te vangen. Ook kan nog steeds de onttrekking van de bij de begroting 2009 geplande EMCO-bijdrage uit het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur plaats vinden. Er zijn derhalve geen gevolgen voor het kadernotaperspectief.
29
Bijlage: scenarioberekening (inclusief effecten kredietcrisis) Omschrijving
JAARPLAN 2009
Begroting 2010
Begroting 2011
Begroting 2012
Begroting 2013
Indicatoren tbv volume Beginstand WWB <65 Meldingen PreventieQuote poort
1940 40%
2120 2075 40%
2125 40%
1900 40%
1800 40%
Aanvragen bijzondere doelgroepen Aanvragen WWB CWI Totaal aanvragen WWB 65Preventiequote SoZa
220 1164 1384 15%
230 1245 1475 15%
240 1275 1515 15%
230 1140 1370 16%
220 1080 1300 17%
1254 41% 995
1288 44% 1192
1151 47% 1307
1079 47% 1234
Toekenningen Uitstroomquote Beeindigingen
2427
1176 41,0% -869
Eindstand WWB <65 Keten preventie WWB <65 gemiddeld (let op periode!)
2427
2686
2686
2781
39,6%
JAARPLAN 2009 €
28.156
€
27.492
€
27.443
€ € € €
626 576 510 1.350
€ € €
550 6.523 1.350
€ € €
549 10.280 1.350
UITGAVEN Uitgaven <65 (prijs * aantal)
€
30.239
Uitgaven >65 (prijs * aantal) Langdurigheidstoeslag OSV SR (saldo resultaat)
€ € €
746 46
Bruto-resultaat (zuiver) Overige posten - gem. Aandeel (drukt niet op I-deel) Prijs per eenheid WWB <65 Prijs per eenheid WWB >65
€ €
OVERIGE invloeden (x € 1000)
31.218
€ €
34.001
€
46
35.915
€ €
36.355
€
46
36.127
€
1.350
39.622
€ €
35.949
€
46
€
33.718
€
1.350
€
33.881
€
46
37.477
€
35.068
34.047
€
36.401
€
35.995
€
33.927
€ €
187 131
€ €
1.867 131
€ €
3.222 89
€ €
1.482 89
€ €
1.142 89
€
€
13.300
€
Begroting 2010 187
€
13.300
€
Begroting 2011
€
420-
€
1.038-
€
Oplossen ketensam. WenI Algemeen dekkingsmiddel FWI
€ €
194-
€ €
346-
€ €
Bijdrage voormalig TSIOC Invloed op resultaat
€
90-
€
90-
VERLOOP RESERVES FWI + Soc.Fonds (x € 1000)
€
Begroting 2013
€
JAARPLAN 2009
€
Begroting 2012
31.031
Brutoresultaat voor invloeden Taakstelling opl. door FWI-resultaat
Taakstelling opl. bezuiniging pers.
2547
€
13.300 7.850
Resultaat na invloeden
2703
Begroting 2011
Rijksbudget Inkomensdeel >65 Prijs compensatie (2% vanaf 2009) Compensatie ivm kredietcrisis (obv 100% van prognose) Gemeentelijke ontvangsten
€
40,1%
2733
Begroting 2010
2470
39,4%
2556
INKOMSTEN Rijksbudget Inkomensdeel <65
2625
2625
39,4%
2274
FINANCIEEL (x € 1000)
2781
1.867
€
13.300
€
Begroting 2012 3.222
-
€ €
4551.000-
€ €
€
4761.000-
€ €
704-
€
1.474-
€
1.455-
€
€
516-
€
394
€
1.767
€
-
€
JAARPLAN 2009
383-
€
Begroting 2010
-
€
Begroting 2011
Begroting 2013 1.482
-
€
-
13.300
6
Begroting 2012
€
1.476-
€
334-
Begroting 2013
Beginsaldo FWI Reserve Storting FWI bestemmingsreserve
€ €
2.000 -
€ €
2.000 -
€ €
2.000 -
€ €
2.000 -
€ €
2.000 -
Eindsaldo FWI Reserve
€
2.000
€
2.000
€
2.000
€
2.000
€
2.000
Beginsaldo sociaal fonds
€
2.149
€
15-
€
831-
€
165
€
245-
Mutatie sociaal fonds EMCO
€ €
5161.648-
€ €
394 1.209-
€ €
1.767 771-
€ €
6 416-
€ €
334416-
Saldo resultaat
€
15-
€
831-
€
165
€
245-
€
996-
30
1.142
4761.000-
1.476€
€ -
5.Grote Stedenbeleid De grote gemeenten krijgen meer beleidsvrijheid bij de aanpak van maatschappelijke problemen in de steden. Daardoor neemt de bestuurlijke drukte af zodat gemeenten meer kunnen focussen op de uitvoering van de afspraken die ze maken met lokale partijen als scholen, bedrijven, instellingen en corporaties. Samen met de al ingezette wijkaanpak en het preventiebudget voor wijken die dreigen af te glijden draagt het kabinet zo bij aan de ontwikkeling van vitale steden zodat bewoners vooruit komen op de sociale ladder. Het kabinet heeft in het coalitieakkoord al afgesproken ook na het aflopen van de huidige convenantsperiode van het GSB (2004-2009) een speciaal beleid voor de grote steden te blijven voeren. Rijk, gemeenten en lokale partijen profiteren bij de aanpak van de problemen in de stad van de verworvenheden die het GSB tot nu toe heeft opgeleverd, zoals een integrale aanpak en het samenvoegen van diverse geldstromen. Met de nieuwe decentralere opzet komt het kabinet tegemoet aan de wens van de gemeenten om meer lokale slagkracht door prestatieafspraken op hoofdlijnen te maken. Overigens zullen de steden het rijk erop moeten blijven wijzen zich te houden aan deze afspraak. Het stedenbeleid is door de grotere nadruk op de uitvoering niet alleen actiever, maar ook meer selectief: het richt zich op speciale gebieden en thema’s. De gebiedsgerichte aanpak is met het actieplan Krachtwijken voor 40 geselecteerde wijken al ingezet. Voor wijken die dreigen af te glijden is er een preventiebudget. Emmen doet daar ook aan mee en heeft voor 1 maart 2009 een wijkpreventieplan Emmermeer ingediend, om zo in aanmerking te komen voor € 2 miljoen subsidie. De uitvoering zal vanaf 2010 plaatsvinden. Eveneens heeft Emmen geld gekregen respectievelijk krijgt geld voor bewonersparticipatie en voor volkstuinen. Het kabinet wil verder lokale partijen stimuleren bij het oppakken van complexe thema’s als multiprobleemgezinnen en de schooluitval van jongeren. Met experimenten wil het rijk samen met de gemeenten kennis opdoen voor een vernieuwende aanpak. Het kabinet onderzoekt verder de gevolgen van bevolkingskrimp voor de stad. In Heerlen is daarvoor een coördinerend Topteam ingesteld; de uitkomsten daarvan zullen worden uitgerold over het land. Emmen is met Borger-Odoorn, Coevorden en Aa en Hunze, deelnemer aan een onderzoeksproject van de provincie over de mogelijke gevolgen van (aankomende) demografische krimp in (delen) van deze gemeenten a.h.v. prognoses van de provincie. Emmen neemt deel, met nuancering van de prognose voor onze gemeente, en daartoe neemt wethouder Sleeking zitting in een stuurgroep met bestuurders uit deze gemeenten en provincie. Bedoeling is nader onderzoek in de bewuste gebieden t.b.v. visie- en beleidsvorming op de thema's wonen, voorzieningen, leefbaarheid, arbeid-sociale economie. Deelnemende partijen denken er aan om hierbij een gerenomeerd bureau of onderzoeksinstituut in te schakelen. Het project valt uiteen in twee gedeelten. 1. Visievorming; demografische krimp en de gevolgen voor bovengenoemde onderwerpen in deze gebieden. Deze visie (of eerste uitkomsten) wordt nog mee genomen in het Omgevingsbeleid van de provincie. 2. Uitwerking visie en flankerend beleid van de provincie op deze thema's. Nu is nog niet duidelijk hoe. Wij verwachten gerichte (thematische) projecten van de provincie in aansluiting op de visievorming, waarbij financiële ondersteuning ter realisatie geboden wordt. In het kader van de themagerichte aanpak komt er verder een onderzoek naar preventieve maatregelen in steden met eenvormige zestiger- en zeventigerjaren wijken met een eenzijdige bevolkingssamenstelling. Het gaat onder andere om de steden Almere, Apeldoorn, Ede, Haarlemmermeer en Zoetermeer. Deze vijf 100.000+ gemeenten worden bij het stedenbeleid betrokken. Echter ook de steden Emmen en Lelystad doen mee aan dit onderzoek, wat New Towns is gaan heten. Voor de financiering van fysieke plannen op het gebied van onder andere wonen en ruimte komt er vanuit het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) geld beschikbaar voor de periode 2010 tot en met 2014. Volgend jaar, bij de begrotingsbehandeling voor 2010, wordt de hoogte van het investeringsbudget vastgesteld. 2010 wordt overgangsjaar: het kabinet bereidt een wetswijziging voor om het ISV via het Gemeente- en Provinciefonds uit te keren zodat de uitvoeringslasten dalen. De verwachting is dat dit vanaf 2011 ingaat. Voor Emmen wordt ISV-3 een aandeel van 0,34% van het totale budget = € 2,7 miljoen voor de nieuwe periode. Gevolgen van de overgang van GSB naar een nieuw stedenbeleid. 1. Beleidsmatig Voor de wijkenaanpak zijn er de 40 Vogelaarwijken en is onlangs een preventiebudget ingesteld voor de 40+ wijken. Voor het themabeleid zijn er nog geen uitwerkingen bekend.
31
2. Financieel a. BDU economie: vanaf 2010 is deze BDU op nul gezet. b. BDU fysiek (ISV): vanaf 2012 is het beschikbare budget gehalveerd. c. BDU sociaal (SIV): vanaf 2010 nemen de vakdepartementen de financiering van de doelstellingen over. Wel vervallen m.i.v. 2010 de extra incidentele veiligheidsmiddelen. Daarnaast kan er verdunning optreden omdat het ministerie van WWI overweegt om meer steden dan nu van het veiligheidsbudget te laten profiteren. Transitie BDU SIV De BDU SIV is opgebouwd uit een groot aantal doeluitkeringen, dat afkomstig is van de vakdepartementen SZW, OCW, VWS, Justitie, BZK en WWI. De vakdepartementen handhaven hun geldstromen voor de doelstellingen op hun terrein. De middelen van de BDU SIV worden door het Rijk in het kader van het nieuwe Stedenbeleid vanaf 2010 verstrekt in een aantal decentralisatie-uitkeringen (DU’s). De decentralisatie-uitkeringen worden toegevoegd aan het Gemeentefonds. Het Rijk stuurt hierbij niet langer direct op het geld. Wel is het mogelijk dat het Rijk bij te ernstige afwijking van de gezamenlijk afgesproken doelen in het jaar t+1 bijstuurt, of zoals het Rijk dit aanduidt: bij slechte resultaten kan het Rijk voorwaarts bijsturen. Zodoende blijft er sprake van (indirecte) sturing op gemeenten via het geld. Dit maakt het van groot belang goede prestatieafspraken te maken, die helder zijn, uitvoerbaar en meetbaar. In een ambtelijk overleg tussen Rijk en steden/gemeenten (G4, G27 en VNG) is van rijkswege aangegeven voor het domein van het huidige SIV te willen werken met 4 à 5 inhoudelijke thema's, waaraan elk een decentralisatie-uitkering wordt gekoppeld. Als mogelijke thema's gelden: 1. Maatschappelijke Opvang (incl. Verslavingszorg, OGGz, waarbij Vrouwenopvang en huiselijk geweld voorlopig nog als specifieke uitkering blijven bestaan); 2. Onderwijsachterstandsbeleid incl. voor- en vroegschoolse educatie (VVE); 3. Jeugd (VSV als decentralisatieuitkering, mogelijk i.c.m. Centra voor Jeugd en Gezin) 4. Veiligheid en Leefbaarheid (o.a. WWI-leefbaarheidsmiddelen, BZK-Van Montfransmiddelen). Aandachtspunten zowel vanuit de steden als vanuit het rijk zijn: Tijdsdruk: in de meicirculaire moet aan steden duidelijkheid gegeven worden over het budget waarop zij kunnen rekenen i.v.m. de begrotingsvoorbereiding. Dan moeten de verdeelsleutels bekend zijn voor de verschillende DU’s. Voor een decentralisatie-uitkering (DU) behoeven geen prestatieafspraken gemaakt te worden, het kan wel als rijk en steden dit wensen. Bij een DU gaat het om tweezijdigheid, vast te leggen bv.in een convenant; in tegenstelling tot de BDU SIV waarbij de gemeenten de prestaties opgelegd kregen (eenzijdig). De gemeente heeft bestedingsvrijheid bij een DU. Verantwoording alleen aan de raad als bij de uitkering uit het gemeentefonds. De afspraken met het rijk moeten wel inhoudelijk gerapporteerd worden. Op welke wijze is nog niet duidelijk. De steden hebben afgesproken proactief te zijn en voorstellen te ontwikkelen voor prestatieafspraken op hoofdlijnen voor de verschillende thema’s/DU’s. Stand van zaken op de verschillende thema’s uitgaande van de aanname van 4 DU’s 1. MO - Voor de MO/VZ/OGGz is een herverdelingsdiscussie aan de gang. De uitkomst daarvan is nog onzeker. De nieuwe verdeelsleutel moet ingaan op 1 januari 2010. - Over de Vrouwenopvang zijn Kamervragen gesteld in het licht van de vele ontwikkelingen op huiselijk geweld, eergeweld, enz. De beantwoording ervan kan consequenties hebben voor een verdeelsleutel. 2. GOA De verdeelsleutel voor onderwijsachterstandenbeleid, waaronder VVE, is onlangs herzien. OCW is bezig met wet- en regelgeving op dit terrein, waarbij de nieuwe gewichtenregeling en de compensatieregeling voor de G4 worden gecombineerd. Of dit tot andere uitkomsten van de verdeelsleutel zal leiden is nog onbekend. 3. Jeugd In de DU Jeugd zal het VSV worden opgenomen. Het DU Jeugd zal verder gevuld worden vanuit het ministerie voor Jeugd en Gezin, maar hoe en wat is op dit moment nog onduidelijk. Als het alleen om VSV gaat zal de verdeelsleutel nagenoeg gelijk zijn aan de huidige; als er ook andere doelstellingen bij komen zal een nieuwe verdeelsleutel ontworpen moeten worden. 4. Veiligheid De DU Veiligheid (of veiligheid en leefbaarheid) zal gevuld worden door BZK met de Montfransmiddelen, WWI met de leefbaarheidsmiddelen en Justitie met middelen voor criminele loopbaan allochtone jongeren (alleen voor de G4). WWI wil de middelen aan een ruimer aantal steden beschikbaar stellen dan alleen aan
32
de G31. Dat betekent een verdunning voor de G4 en de G27. Daarnaast denkt WWI aan een aantal nieuwe doelstellingen en doelgroepen zoals Marokkaanse jongeren en multiprobleemgezinnen. Hoe de verdeelsleutel op het thema veiligheid zal uitpakken is dus ook nog een vraagteken. Het participatiebudget is geen decentralisatieuitkering, maar in het participatiebudget vind een bundeling plaats van het WWB-werkdeel, van inburgeringsvoorzieningen en van middelen voor volwasseneneducatie. Conclusie Op alle vier DU’s hebben we te maken met ontwikkelingen die ertoe leiden dat er op dit moment nog geen verdeelsleutel is. Dat betekent dat steden niet weten op welk budget we voor volgend jaar mogen rekenen. De meicirculaire is het formele moment waarop steden de informatie voor hun begrotingen ontvangen.
33
6. Bestuurlijk akkoord rijk-gemeenten 6.1. Terugblik bestuursakkoord rijk-gemeenten “samen aan de slag” De afspraken tussen Rijk en gemeenten over een gezamenlijke aanpak van maatschappelijke problemen zijn opgenomen in een bestuursakkoord tussen de minister van BZK en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) hetgeen is vastgesteld op 4 juni 2007. Het akkoord gaat ervan uit dat krachtige gemeenten de basis vormen van een slagvaardige overheid. Gemeenten krijgen meer beleidsvrijheid en financiële ruimte. Het gemeentefonds wordt in meerjarig perspectief verruimd met 1,1 miljard euro. Het bestuursakkoord bevat afspraken tussen Rijk en gemeenten over het behalen van maatschappelijke resultaten op de volgende terreinen: · decentralisatie; · het terugbrengen van bestuurlijke drukte; · het versterken van de bestuurskracht van gemeenten; · voldoende financiele armslag van gemeenten. Rijk, provincies en gemeenten werken gericht aan het oplossen van vraagstukken. Uitgangspunt is: ‘decentraal wat kan, centraal wat moet’. In hoeverre heeft de gemeente Emmen de afgelopen bestuursperiode van 2006-2010 wat gemerkt van deze afspraken en vooral wat heeft de gemeente Emmen gedaan op de vier terreinen zoals hierboven benoemd? Een instrument waarmee gemeten kan worden waar we staan als gemeente is de website www.waarstaatjegemeente.nl . De gemeente heeft in het najaar van 2008 een reguliere monitoring (laten) uitvoeren. Emmen heeft daarnaast ook meegedaan aan de monitoring van het bestuursakkoord Rijk-gemeenten “samen aan de slag”. Overigens sluit het bestuursakkoord niet helemaal aan bij de bestuursperiode, omdat het bestuursakkoord ruim een jaar na het begin van deze bestuursperiode is vastgesteld. De VNG heeft, samen met de betrokken departementen, de afspraken uit het bestuursakkoord vertaald in meetbare indicatoren. De VNG ontwikkelde op basis van die indicatoren de vragenlijst voor de Monitoring van het Bestuursakkoord. Deze lijst is onderverdeeld in de onderwerpen: · Jeugd en gezin · Reductie administratieve lasten · Veiligheid · Coffeeshops en afstandscriterium · Prostitutiebeleid en handhaving Het rapport van de eerste monitoringsronde zal, later dan aangekondigd, tijdens het VNG Congres op 9 en 10 juni worden gepresenteerd. Overigens wordt in de rapportage in eerste instantie gekeken naar de landelijke stand van zaken: er worden dus vooralsnog geen conclusies per (individuele) gemeente getrokken. De VNG wil namens alle gemeenten laten zien waar de gemeenten als geheel staan en waar zij (mogelijke) knelpunten signaleren. Een beperkt deel van de vragen uit de Monitor zal in het openbare deel van de website Waarstaatjegemeente.nl worden opgenomen. Omdat de uitkomsten van de monitor nog niet bekend zijn wordt in deze Kadernota hier niet op vooruit gelopen. De uitkomsten van de monitor zullen bij de begroting 2010 worden betrokken. 6.2. Aanvullend beleidsakkoord d.d. 17 april 2009 Op 17 april 2009. hebben Rijk en VNG in verband met de kredietcrisis aanvullende bestuurlijke afspraken gemaakt. Het aanvullend bestuurlijk akkoord bevat afspraken over meerdere onderdelen. Hieronder volgt een korte weergave van deze afspraken. 6.2.1. Accressen gemeentefonds De (financieel)belangrijkste afspraak betreft de ontwikkeling van het gemeentefonds in de jaren 20092011.Hierover hebben Rijk en VNG afgesproken dat het gemeentefondsaccres voor de jaren 2009-2011nu al definitief wordt vastgesteld. Met deze afspraak is verzekerd dat het totale reële accres voor de periode 2008-2011 uit het Bestuursakkoord is gegarandeerd. Daarnaast ontvangen gemeenten zowel in 2009 als in 2010 een extra incidentele bijdrage van € 90 miljoen.
34
Gemeenten kunnen in 2009 rekenen op het reële accres zoals dat bekend is gemaakt in de Septembercirculaire 2008, te weten 4,54%. Inclusief nominale ontwikkelingen ontvangen de gemeenten een accres van € 866 mln. Dit is € 354 miljoen minder dan in de septembercirculaire 2008 werd geraamd. De oorzaak ligt in lagere prognoses voor loon- en prijsontwikkelingen. Voor de jaren 2010 en 2011 wordt het reële accres op 0% gesteld. Wel ontvangen gemeenten de compensatie voor de nominale ontwikkeling. Voor de (geschatte) financiele vertaling verwijzen wij u naar programma 11. 6.2.2. WMO Voor het WMO- huishoudelijke hulp budget geldt het volgende: Met ingang van 2010 is structureel € 130 miljoen beschikbaar om de extra kosten te compenserendie ontstaan als gevolg van de wetswijziging rond de alfahulpen en de tariefstijging bij de nieuwe aanbestedingsrondes voor huishoudelijke hulp. De definitieve vaststelling van het budget huishoudelijke hulp 2008 zal geen gevolgen hebben voor de omvang van dit budget 2010. De afspraken gelden for better and for worse. Ook zijn afspraken gemaakt over een wijziging van de systematiek die wordt gehanteerd bij de vaststelling van deze budgetten. Als compensatie voor de gevolgen voor gemeenten van de Pakketmaatregel AWBZ ontvangen gemeenten in het gemeentefonds in 2009 eenmalig € 29 miljoen en vanaf 2010 structureel € 127 miljoen. Het eenmalige bedrag is als dekkingsmaatregel verwerkt in de kadernota 2009. De genoemde structurele bedragen van € 130 miljoen en € 127 miljoen zijn overigens geen aanvullende budgetten ten opzichte van ons huidig budget. Het kabinet heeft besloten om de landelijke onderuitputting over 2008 ad € 257 miljoen niet te korten op het budget maar bij de gemeenten te laten en deze (gedeeltelijk) te bestempelen als geld voor nieuwe taken én voor hogere kosten in verband met aanbesteding. In concreto betekent het akkoord op dit punt dat omdat macro gezien er geld over blijft op het WMO-budget en wij als gevolg daarvan geen extra geld krijgen. Zoals u bekend houden wij als gemeente Emmen geen geld over en hebben we wel te maken met forse kostenstijgingen (onder ander als gevolg van de komende aanbesteding). 6.2.3. Stimuleringspakket Afgesproken is dat het kabinet nader in overleg zal treden met gemeenten over de invulling van de onderdelen van het stimuleringspakket van het kabinet. Dit geldt bijvoorbeeld voor het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) en het Besluit Locatiegebonden Subsidies (BLS), de renovatie en bouw van schoolgebouwen in gemeenten, schuldhulpverlening, Jeugdwerkloosheid, WWB en extra investeringen in het ruimtelijke domein. Dit vormt een goede ondersteuning van de eigen plannen van gemeenten om bij te dragen aan economisch herstel. Op dit moment is nog onduidelijk op hoeveel geld wij als gemeente Emmen kunnen rekenen. Voor schuldhulpverlening is al geanticipeerd op budgetverhoging. Voor deze kadernota kan eventueel gedacht worden aan het betrekken van voorstellen op het gebied van onderwijshuisvesting, uitgaven WWB en een opkoopfonds bij de stimuleringsmaatregelen. 6.2.4. Lastendruk Het kabinet doet een dringend beroep op de gemeenten om een stijging van de lokale belastingen te vermijden. Als bestuurlijk beoordelingskader blijft de macronorm gelden. Deze oproep geldt niet voor de heffingen. Hier kunnen gemeenten blijven uitgaan van het principe van kostendekkendheid. In de kadernota zijn we ervan uitgegaan dat we als gemeente niet meer dan trendmatig de lastendruk laten toenemen. Hierin ondersteunen we dus de kabinetswens. 6.2.5. Regeldruk De gemeenten zullen zich juist nu inzetten om de regeldruk verder te verminderen. 6.2.6. Gemeentelijke achtervang Nationale Hypotheek Garantie Sinds 2007 is er discussie tussen VNG en Rijk over premiestelling, de risico's en de verdeling van de achtervang (50%-50%) van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). De financiële risico’s die gemeenten lopen door de achtervangpositie zijn groot. Overeengekomen is nu dat gemeenten per 1 januari 2011 uit de achtervang voor nieuwe hypotheken met NHG treden. Concreet betekent het dat alle gemeenten geen nieuwe garanties vanaf 2011 afgeven. De achtervangpositie van gemeenten voor bestaande NHG-hypotheken blijft bestaan. Het bestaande vermogen van het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) blijft beschikbaar voor alle NHGhypotheken van zowel vóór als na de datum waarop gemeenten uittreden uit de achtervangpositie. De statuten worden
35
gewijzigd. De statutair vastgelegde rol van de VNG, waaronder goedkeuring van wijziging van de voorwaarden en normen van de NHG, wordt met ingang van 1 januari 2011 beëindigd. Met de beëindiging van de achtervangpositie van gemeenten voor nieuwe NHGhypotheken zijn de risico’s voor gemeenten aanzienlijk afgenomen.
36
. 7. Beleidsvoorstellen per programma 7.1. Programma 1 Inwoners en Bestuur 7.1.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp GSB Uitbreiding EOP Delftlanden Formatie KCC Functiehuis Nieuwe taken KCC Biometrie Call center WMO Gemeentelijke steunpunten WMO (loonkosten) Gemeentelijke steunpunten WMO (incidenteel) Lagere ontvangst leges persoonsregister Digitale voorzieningen gemeenteraad Totaal
Investering
2009 PM 10.000
0
100.500 65.000 22.500 31.100 79.000 15.000 25.000 348.100
2010
2011
2012
2013
PM 10.000 97.500 18.500 168.000 130.000 45.000 62.200
PM 10.000 97.500 20.500 168.000 130.000 45.000 62.200
PM 10.000 97.500 20.500 168.000 130.000 45.000 62.200
PM 10.000 97.500 20.500 168.000 130.000 45.000 62.200
15.000 79.000 625.200
15.000 79.000 627.200
15.000 79.000 627.200
15.000 79.000 627.200
GSB Het GSB (GroteStedenBeleid) wordt omgezet in Stedenbeleid, met grotere beleidsvrijheid voor gemeenten. Consequenties voor de financieringssystematiek: a. BDU economie: vanaf 2010 is deze BDU op nul gezet. b. BDU fysiek (ISV): vanaf 2012 is het beschikbare budget gehalveerd. c. BDU sociaal (SIV): vanaf 2010 nemen de vakdepartementen de financiering van de doelstellingen over. Wel vervallen met ingang van 2010 de extra incidentele veiligheidsmiddelen. Daarnaast kan er verdunning optreden omdat het ministerie van WWI overweegt om meer steden dan nu van het veiligheidsbudget te laten profiteren. In de mei-circulaire 2009 zal het ministerie van WWI (Wonen, Wijken en Integratie) aangeven welke budgetten de steden toevallen om dit beleid uit te voeren; daarover is nu nog geen zekerheid te geven. Wij zullen u zodra mogelijk op de hoogte stellen. Uitbreiding EOP’s met EOP Delftlanden Op dit moment telt de gemeente 34 Erkende Overlegpartners en zijn de voor hen beschikbare budgetten verdeeld op basis van dat aantal. Naar verwachting zal in 2009 de Delftlanden verzoeken om als Erkende Overlegpartner erkend te worden. De financiële consequenties van het honoreren van het verzoek worden dan in beeld gebracht en zullen naar verwachting jaarlijks € 10.000 zijn. Afhankelijk van de groei van het aantal inwoners neemt ook het budget waar de erkende overlegpartner over kan beschikken om haar drie jarenplan uit te voeren toe. Vooralsnog wordt uitgegaan van het hier aangegeven bedrag met als status onontkoombaar vanwege de erkenning als erkende overlegpartner op grond van de Verordening Overlegstructuren 1999. Formatie Klanten Contact Centrum (KCC) Tot 1 januari 2009 heeft het KCC structureel inhuur derden gehad. De hieraan verbonden kosten werden gefinancieerd vanuit de meeropbrengsten leges. Deze meeropbrengsten maken vanaf 1 januari jl. onderdeel uit van de reguliere begroting, zodat financiering hieruit niet meer mogelijk is. De huidige bezetting is niet voldoende om het huidige takenpakket van het KCC (inclusief de gemeentewinkels) uit te voeren. Structureel is er een uitbreiding van 3 fte nodig (€ 195.000). Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met de helft terug te brengen tot een bedrag van € 97.500 structureel. Functiehuis De gemeenten worden het centrale loket voor vragen van burgers, bedrijven en organisaties aan de overheid. Burgers kunnen daar terecht met vragen aan de gehele overheid, dus aan gemeenten, provincies, rijksoverheid en waterschappen. Dat heeft het kabinet in 2005 besloten.Gemeenten kunnen deze ambitie realiseren via een groeipad, dat loopt tot en met 2015. Om dit te bewerkstelligen zijn binnen de gemeentelijke organisatie in Emmen vele trajecten en projecten gestart. Die zullen grote personele consequenties hebben. Het werken in het toekomstige Klanten Contact Centrum (KCC) zal zwaardere kwaliteitseisen stellen aan de medewerkers. Ze zullen tot 2015 worden toegerust met de specifieke gedragskenmerken en de competenties die het werken in het toekomstige KCC vereisen. In de route naar 2015 zullen minimaal de volgende personele / organisatorische wijzigingen optreden: Nog meer verschuiving van taken van backoffice naar de frontoffice.
37
-
(Continue) bijscholing, opleiding en training van huidige en toekomstige medewerkers van het KCC. Gewijzigde en nieuwe functieprofielen (en waardering) voor huidige en toekomstige KCC medewerkers ‘nieuwe stijl’. van een werving- en selectieprotocol functiehuis KCC Het functiehuis sluit aan op het Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP) en is hierdoor verplicht. Gedurende het opleidingstraject is vervanging voor KCC medewerkers noodzakelijk om de dienstverlening te kunnen waarborgen (variërend per jaar van 2010 t/m 2013, totaal investering € 160.000, - (2010: € 37.000 2011 t/m 2013: jaarlijks € 41.000). Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met de helft terug te brengen. Nieuwe taken voor KCC In het Organisatieontwikkelingstraject (OOT) is aangegeven dat het E-loket leidend moet zijn. In het samenwerkingstraject Dimpact wordt hier momenteel invulling aan gegeven. Om te bereiken dat de klanten van de gemeente daadwerkelijk van de digitale mogelijkheden gebruik gaan maken en we hier ook voor onze organisatie lagere meerkosten hebben is structureel marktonderzoek en externe communicatie een essentiële randvoorwaarde Er zal met name structureel geïnvesteerd moeten worden in kennismanagement, contentbeheer, monitoring en klantroutering middels Bavak Immers over alle kanalen moet de burger van de gemeente Emmen over hetzelfde kwaliteitsniveau van antwoord moeten kunnen beschikken. Vanaf 2015 geldt dit voor alle 1ste vragen aan de overheid. In de kadernota (t/m 2013) nemen wij hiervoor een totaalinvestering van € 772.500 op (2009 € 100.500, 2010 t. 2013: € 168.000 jaarlijks) Biometrie (vingerafdrukken voor aanvraag en afgifte reisdocumenten) Medio 2009 wordt de biometrie ingevoerd. Dit betekent dat per aanvraag en afgifte de doorlooptijd met ca 10 minuten wordt verlengd. Het betreft hier een wettelijke verplichting om identiteitsfraude tegen te gaan. Op basis van 22.000 documenten & 4 locaties betekent dit een formatie uitbreiding van 4,5 fte. (€ 260.000). Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met de helft terug te brengen. Callcenter Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Op 1 januari 2007 is het Zorgloket WMO begonnen met het indiceren voor de hulp bij het huishouden. De herindicaties werden voor een groot deel gedaan door bureau SCIO, omdat deze voor een groot deel overgangscliënten waren. Deze cliënten zijn in 2008 geïndiceerd. Voor 2009 komen alle herindicaties via het Callcenter WMO binnen. Dit betreft een nieuwe taak. Op dit ogenblik heeft het Callcenter WMO 2.5 FTE in vaste dienst en 0.5 FTE tijdelijke kracht. Door de nieuwe taak is uitbreiding nodig tot 4,2 FTE, een uitbreiding dus van 1,2 FTE. Voor 2009 betreft dit een bedrag van € 45.000. Voor de jaren 2010 t/m 2013: € 90.000 per jaar. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met de helft terug te brengen. Gemeentelijke steunpunten Wmo Onafhankelijke Informatie en advies in het kader van de Wmo zijn een belangrijk gemeentelijk aandachtspunt. Vanuit de raad is in het kader van het beleidsplan WMO aangegeven dat de gemeente er met het centrale WMO-loket – ondergebracht bij het KCC – niet is. Er zal meer moeten gebeuren. De bedoeling is de dienstverlening decentraal in ieder geval aan te bieden in de vorm van de gemeentewinkels in Emmercompascuum, Schoonebeek en Klazienaveen. Dit heeft ook zijn vertaling gekregen in het beleids- en werkplan 2008-2012 (Wmo) waar een verdere uitbouw van de gemeentewinkels ook in relatie tot de Wmo aangegeven (Werkplan nr. 14). Onderstaand zal per locatie kort de kosten worden aangegeven. Kosten uitbouw gemeentelijke steunpunten steunpunt kosten éénmalig Emmercompascuum 60.000 Klazienaveen 0 Schoonebeek 19.000 Totaal 79.000
kosten structureel 10.000 62.400 52.000 124.400
totaal 70.000 62.400 71.000 203.400
Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel inzake de structurele kosten met de helft terug te brengen. Leges persoonsregister Het is voor de burgers niet langer nodig om bij aangifte van een huwelijk of aangifte van een partnerschapregistratie stukken te overleggen. Indien de stukken aanwezig zijn in de gemeente of in een andere gemeente, kan de burger ontlast worden van de verplichting (opnieuw) deze stukken over te leggen. Daardoor ontvangt de gemeente minder leges. De minderopbrengst ramen we op € 15.000 per jaar.
38
Digitale voorzieningen gemeenteraad In opdracht van de griffier is een onderzoek gedaan naar de behoeften van de gemeenteraad aan digitale voorzieningen voor haar eigen functioneren en de informatievoorziening naar burgers toe. De bevindingen en conclusies van het onderzoek zijn neergelegd in het rapport “Doorontwikkeling Digitale Voorzieningen Gemeenteraad”. Het presidium van de raad onderschrijft de aanbevelingen uit het rapport die onder meer neerkomen op verbeteringen in de vorm van digitale werkplekken voor de raad, digitalisering van de documentenstroom en de inzet van nieuwe multi mediale voorzieningen voor presentaties, discussies, verslaglegging, e.d.. Uitgangspunt is dat de nieuwe digitale voorzieningen beschikbaar zijn voor de volgende verkiezingen in het voorjaar van 2010. De kosten worden voor 2009 geraamd op € 25.000, voor de jaren 2010 t/m 2013 op jaarlijks € 79.000. De vernieuwing en vervanging van het huidige Raads Informatie Systeem (RIS) vormt een afzonderlijk traject, waarvoor te zijner tijd daarvoor kredieten zullen worden aangevraagd. 7.1.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Pr. 1 Inwoners en bestuur Onderwerp Citymarketing Corporate Communicatie Totaal
gerelateerd fonds / dekking Investering
0
incidenteel PM PM 0
fonds citymarketing/promotie fonds citymarketing/promotie
Citymarketing In 2010 willen we doorgaan met de ontwikkeling van een duurzaam citymarketingbeleid. Het is onze ambitie commitment en enthousiasme te creëren voor een duurzame samenwerking tussen gemeente en belang-hebbende partijen in Emmen en omgeving met het doel Emmen en omgeving op onderscheidende wijze voor het voetlicht te brengen voor een periode van tenminste 10 jaar. We willen verder bouwen aan een geïnspireerd en betrokken samenwerkingsverband in Emmen waarin de Embassadeurs van Emmen - vertegenwoordigers van alle belanghebbende stakeholders - zich committeren aan de propositie en inherente kernwaarden van Emmen en deze deze vanuit hun eigen organisatie actief uitdragen. We gaan aan de slag met het in de steigers zetten van een onafhankelijke organisatie waarin citymarketing een vaste plek krijgt. Ontwikkeling van communicatiemiddelen zijn essentieel in deze periode om aan onze stakeholders te laten zien hoe citymarketing vorm, inhoud en exposure krijgt. Zonder deze investeringen is het ontwikkelen van beleid zinloos. De kosten ramen wij op € 200.000 per jaar. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds citymarketing/promotie. Corporate communicatie In 2006 is de Meerjarenstrategie 2006 – 2010 Corporate Communicatie vastgesteld. De ambitie van deze strategie is tweeledig: 1. activiteiten initieren om de gemeentelijke organisatie op positieve wijze te profileren bij de inwoners van de gemeente Emmen en 2. activiteiten bedenken en communciatiemiddelen ontwikkelen om Emmen en omgeving als ‘merk’ neer te zetten bij bewoners, bezoekers en bedrijven. Eind 2009 loopt de meerjarenstrategie af. De inspanningen op dit gebied resulteren vooral op de langere termijn effect. Vanuit de ambitie op het terrein van corporate communicatie en citymarketing willen we de komende jaren vooral doorgaan op de ingeslagen weg. Vanuit het perspectief van corporate communicatie vinden wij de volgende punten belangrijk: · Doorontwikkeling nieuwe website gemeente Emmen. · Verdere implementatie nieuwe huisstijl gemeente Emmen. · Ontwikkeling corporate communicatiebeleid. · Ontwikkeling corporate communicatiemiddelen zoals folders, brochures, advertenties, borden etc. · Stimuleren communicatief bewustzijn medewerkers gemeente Emmen. · Bijdrage leveren vanuit corporate communicatie aan cultuurveranderingstraject ‘anders en met anderen’. De kosten ramen wij op € 120.000 per jaar. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds citymarketing/promotie.
39
7.2. Programma 2 Economie en werkgelegenheid 7.2.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp Lagere baten/leges evenem./uitstallingen Bedrijvenloket Bedrijvenloket (verbouw/inrichting) (A=10 jr / R=4,5%) Totaal
Investering
100.000 100.000
2009 86.000 5.000 91.000
2010 86.000 50.000 14.500 150.500
2011 86.000 50.000 14.500 150.500
2012 86.000 50.000 14.500 150.500
2013 86.000 50.000 14.500 150.500
Leges evenementen/uitstallingen Als gevolg van wijziging in de APV (Omzetten van vergunning in meldingsplicht) is het niet meer mogelijk om leges te heffen op evenementen en uitstallingen. Bedrijven Service Centrum; de ondernemer centraal In het Organisatie Ontwikkelings Traject (OOT) is als uitgangspunt geformuleerd dat er voor iedere klant een duidelijk aanspreekpunt is. Voor burgers is dat het Klanten Contact Centrum. Voor ondernemers is één aanspreekpunt (nog) niet gerealiseerd. Er zijn voor ondernemers meerdere aanspreekpunten, zoals het bedrijvenloket, de accountmanagers van de afdeling Sociaal Economische Ontwikkeling (SEO), de afdeling vergunningen. Andere organisaties als de Kamer van Koophandel, het MKB en diverse belangenbehartigers voor ondernemers hebben zo hun eigen kanalen naar de ondernemer. Het niet aanwezig zijn van één aanspreekpunt brengt voor de ondernemer de (on)nodige administratieve lasten met zich mee. In 2007 is een start gemaakt met het opstellen van een maatregelenplan om administratieve lasten voor burgers en ondernemers te verminderen. Voor het deel ondernemers maakte het bedrijvenloket deel uit van het maatregelenplan. Dit heeft een aantal concrete resultaten opgeleverd. In 2008 zijn, met betrekking tot het bedrijvenloket, de volgende voorstellen ontwikkeld: - het oprichten/inrichten van een bedrijven service centrum - het opstellen van SLA’s (Service Level Agreement) - onderzoek naar een geschikte locatie Een voorstel tot uitvoering hiervoor is in voorbereiding. Dit voorstel behelst onder andere het in één fysieke ruimte bijeen brengen van medewerkers die met ondernemers te maken hebben. Ook de Kamer van Koophandel Noord en MKB Emmen participeren in het op te richten bedrijven service centrum. De gemeente heeft het standpunt om zo veel waar mogelijk dislocaties tegen te gaan. Echter, het bijzondere karakter van een bedrijven service centrum, met participatie en constante bezetting van externe partijen noopt tot het uitzien naar een externe locatie. In het voorstel zijn de voorwaarden waaraan een dergelijke locatie moet voldoen opgenomen. Voor realisatie van het bedrijven service centrum is een éénmalige investering nodig voor verbouw- en inrichtingskosten in 2009. Deze zullen naar verwachting maximaal € 100.000 bedragen. Voor de exploitatie ervan met ingang van 2010 worden de kosten vooralsnog geraamd op maximaal € 100.000 structureel (huur, ict-toepassingen, facilitair, etc.). Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met betrekking tot de exploitatielast met de helft terug te brengen. Voor deze kosten moet nog een nader te bepalen verdeelsleutel worden toegepast voor de externe partijen. Het bedrijven service centrum beoogt een groeimodel te zijn, waarvan op termijn meerdere partijen deel kunnen uitmaken. Het centrum gaat zich richten op het servicegebied van Zuidoost-Drenthe, waardoor het plan er ook op gericht is om buurgemeenten bij het centrum te betrekken. 7.2.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Pr. 2 Economie en werkgelegenheid Onderwerp Uitbouw economische samenwerking China Co-financiering revitalisering bedrijventerreinen Meerjaren economisch promotiepan 2010-2015 Wijkeconomie Startnotitie revitalisering tuinbouwcentra Stimuleringsmaatregel sanering glasopstanden Totaal
Investering
0 0
incidenteel PM 400.000 PM 500.000 100.000 800.000 1.800.000
fonds citymarketing/promotie co-financiering fonds citymarketing/promotie cofinanciering cofinanciering cofinanciering
Internationale (economische) betrekkingen De laatste jaren heeft Emmen internationale samenwerking opgebouwd binnen Europa, onder meer in het kader van het Samenwerkingsverband Noord Nederland/Noordelijke Ontwikkelingsas (SNN/NOA) en via Interreg projecten.
40
Zo haakt Emmen, met een eigen handelsmissie van Emmer bedrijven naar Stockholm, in op het SNN initiatief van de NOA-Trial. Deze rally met oldtimers en auto’s op duurzame energie is georganiseerd als promotietoer voor het Noord Nederlandse bedrijfsleven in Noord Europa. In de programmabegroting 2008 is vermeld dat er voor Emmen kansen liggen in de ontwikkelingen in China en dat het gemeentebestuur de kansen op dit punt samen met de partners verder wil verkennen en zo mogelijk faciliteren. Eind 2008 werd bekend dat een breed samengestelde Noordelijke delegatie, onder leiding van de Commissaris van de Koningin (CdK) van Groningen en de plaatsvervangend CdK van Drenthe in april China zou bezoeken. Aan deze reis namen ondermeer ook de voorzitter van de Kamer van Koophandel, het Drents Museum, leden van de Business Club van het Drents Museum en de gemeenten Groningen en Assen deel. Nadat Emmen werd uitgenodigd om aan de reis deel te nemen, heeft het College daar in februari toe besloten. De reis heeft inmiddels verschillende concrete resulaten opgeleverd, zoals een Chinese sculpturen/lichtshow van 10 november 2009 tot 10 januari 2010 in de dierentuin. In maart 2009 hebben wij besloten om in april in China intentieverklaringen te tekenen voor (economische) samenwerking en uitwisseling met enkele Chinese steden. Daarbij voegt Emmen zich in de al langer bestaande samenwerking tussen de gemeente Groningen, het Duitse Oldenburg en Xi’an en Tianjin. Vorig jaar bezocht een delegatie, onder leiding van de burgemeester van de Chinese stad Linan, de gemeente Emmen. Dit bezoek vond plaats op initiatief van het Emmense bedrijf Hydrowear, dat in Linan een dochterbedrijf heeft. Een tegenbezoek aan Linan was ook onderdeel van de reis in april. Daarnaast is de dierentuin door de gemeente gevraagd deel te nemen aan de ontwikkeling van relaties in China en aan de reis. In vervolg op de voorbereidende contacten met China, kwam het verzoek van Chinese zijde, om te streven naar een zusterstadrelatie tussen Emmen en Shangluo, een stad op ongeveer 100 km van Xi’an, met veel overeenkomsten met Emmen, op economisch en toeristisch vlak. Het bezoek aan deze steden door wethouder Evenhuis en de ondertekening van de ‘letters of intend’ markeren de start van een samenwerking die de komende jaren moet groeien. Voor het verder uitbouwen van de (economische) samenwerking in met name China zijn structureel middelen ad € 20.000 nodig. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds citymarketing/promotie. Uitvoering werklocatievisie; revitalisering bedrijventerreinen Op grond van het rapport van bureau Oranjewoud over de bedrijventerreinen in Emmen, wordt nu de structuurvisie bedrijventerreinen voorbereid. Het rapport van Oranjewoud geeft aan dat herstructurering/revitalisering van de bedrijventerreinen De Tweeling, De Vierslagen en Klazienaveen hoge prioriteit moeten krijgen. Het rijk en provincie stellen als eis voor de aanleg van nieuw bedrijventerreinen, dat eerst bestaande verouderde terreinen geherstructureerd en/of gerevitaliseerd moeten worden (SERladder en Commissie Noordanus). De gemeente Emmen heeft met het Bahco programma en eerdere maatregelen op De Vierslagen daar al veel aandacht aan besteed. Zoals het rapport van Oranjewoud aangeeft, is er alle reden om de komende jaren structureel aandacht te gaan besteden aan de revitalisering/herstructurering van allereerst De Tweeling en vervolgens ook aan De Vierslagen en Klazienaveen. Daarvoor zullen ook bijdragen aan de provincie, SNN en het rijk worden gevraagd. De gemeente zal daarvoor wel de co-financiering moeten leveren. Daarvoor is een budget vanaf 2010 van structureel € 100.000 nodig voor de voorbereiding en begeleiding van de revitaliserings- en herstructureringsmaatregelen. Voor zover extra investeringen nodig blijken zullen vanaf 2010 afzonderlijke voorstellen voor financiering worden gedaan. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds co-financiering. Het beslag op het fonds co-financiering zal maximaal € 400.000 zijn. Voor de tuinbouwbedrijvenlocaties Erica en Klazienaveen is een afzonderlijk voorstel voor herstructurering/revitalisering geformuleerd. De samenhang met Bahco en met andere bedrijventerreinen vergt wel een gecoördineerde aanpak. Deze is voorzien, omdat beide trajecten elkaar ook kunnen versterken. Meerjaren economisch promotieplan 2010-2015 Vanuit verschillende invalshoeken doet zich de noodzaak voor om voor de komende jaren de economische promotie op structurele wijze uit te bouwen. Naast de reguliere promotie, zoals via accountmanagement, beursdeelname en dergelijke, is de laatste jaren extra ingezet op economische promotie van de uitbouw van de A37. In 2007 en 2008 zijn in dat kader tal van activiteiten ontplooid, zoals het Industrie Event en het Logistiek Event. In 2009 wordt de uitvoering van promotieacties volgens het Actieplan werkgelegenheid A37 afgerond met het thema Jeugd.
41
Op een motie vanuit uw raad heeft de burgemeester een citymarketingplan toegezegd. Daar worden inmiddels voorbereidingen voor getroffen en de economische promotie sluit daar nauw op aan. Een andere aanleiding om de economische promotie meer structureel op het huidige niveau te handhaven, is gelegen in de initiatieven van de provincie Drenthe ter profilering van de Drentse Zuidas, als economische zone. Op initiatief van de provincie Drenthe neemt Emmen, met Meppel, De Wolden, Hoogeveen en Coevorden deel aan de opstelling van de Zuidasvisie. Doel is ondermeer om deze economische zone zowel bij de rijksoverheid als bij het bedrijfsleven te promoten. Eerder nam de provincie al het initiatief om samen met Emmen en Coevorden een actieplan op te zetten dat tot een aantal innovatieclusters moet leiden in dit zuidoostelijke deel deel van de economische zone. Elk van deze beide trajecten zal leiden tot activiteiten die, met massieve steun van de provincie, kunnen bijdragen aan de economische promotie van Emmen. Het is noodzakelijk dat Emmen daartoe ook na 2009 middelen beschikbaar heeft. Daarom is een bedrag van € 50.000 per jaar voor de periode 2010-2115 nodig. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds citymarketing/promotie. Wijkeconomie Na 2009 zal de BDU-economie op nul worden gezet, wat betekent dat er geen extra middelen van EZ beschikbaar worden gesteld in het kader van een nieuw stedenbeleid. Om aan te blijven sluiten bij het gebiedsgericht- en wijkgericht werken, zal Emmen in blijven zetten op de stimulering van wijkeconomie. Hiertoe worden startersbijeenkomsten georganiseerd, wordt een startersen ZZP-ers begeleiding georganiseerd, worden ondernemersloketten ingericht, worden microkredieten gefaciliteerd en worden consulenten opgeleid. Voor deze initiatieven en het stimuleren van verdere ontwikkelingen op het gebied van wijkeconomie zullen structurele kosten zijn gemoeid vanaf 2010 van € 150.000 per jaar. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds co-financiering. Het beslag op het fonds co-financiering zal maximaal € 500.000 zijn. De gemeente zal bij de verdere ontwikkeling van wijkeconomie oa. nauw samenwerken met Provincie en Rijk, KvK, MKB, Belastingdienst, Corporaties, onderwijsinstellingen, en andere gemeenten. Onderdeel tuinbouw Verdere ontwikkeling van het Emmense tuinbouwcluster is in de Kadernota Economie benoemd als één van de lijnen waarlangs de diversificatie van de economische structuur plaats moet vinden. Greenport(s) Nederland signaleert in de visie 2040 dat excelleren de te volgen route is voor behoud en versterking van het Nederlandse tuinbouwcluster. Voor het tuinbouwcluster Emmen is dit uiteraard niet anders. Onder de huidige omstandigheden is de Emmense tuinbouw niet in staat te excelleren. Een revitalisering van het tuinbouwcluster Emmen is noodzakelijk om de Emmense tuinbouw in staat te stellen een volwaardig onderdeel te blijven vormen van het tuinbouwcluster Nederland. De inzet is gericht op het ontwikkelen van een pakket van maatregelen, gericht op een revitalisering van het Emmense tuinbouwcluster. Dit pakket van maatregelen zal in elk geval maatregelen bevatten ten aanzien van: ruimtelijke facilitering fysieke herstructurering optimalisering bereikbaarheid productontwikkeling en innovatie Het beoogde pakket van maatregelen richt zich op een duurzame lange termijnontwikkeling en maatregelen gericht op het faciliteren van de tuinbouwsector in het huidige moeizame economisch tij als gevolg van onder andere de kredietcrisis. Tuinbouwcentrum Erica zal in eerste instantie dienen als pilotgebied voor toepassing van het stimuleringspakket. Voor nadere informatie over het beoogde pakket stimuleringsmaatregelen wordt verwezen naar bijgevoegde startnotitie revitalisering tuinbouwcentra Emmen Voor het uitwerken van de startnotitie revitalisering tuinbouwcentra Emmen tot een concreet herstructureringsplan, projecten gericht op productontwikkeling en innovatie etc. wordt binnen deze kadernota een beroep gedaan op een inzet van € 100.000 per jaar aan procesmiddelen gedurende een looptijd van 5 jaar. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel
42
naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds co-financiering. Het beslag op het fonds co-financiering zal maximaal € 100.000 zijn. Cruciaal voor een succesvolle revitalisering is ondernemersinitiatief. Met als doel ondernemers te stimuleren tot het saneren van verouderde glasopstanden en realiseren van ‘nieuw glas’ wordt gedacht aan het ontwerpen van een stimuleringsmaatregel. De gemeente Emmen kent sinds 1987 al de Tuinbouwstimuleringsregeling. Deze regeling is echter verouderd. Wij zijn voornemens uw raad voor te stellen deze regeling in te trekken en een nieuwe regeling te ontwikkelen, die beter aansluit op de huidige behoeften van het tuinbouwbedrijfsleven. Gedacht wordt aan een regeling vergelijkbaar met de voormalige sloopregeling van LNV, neerkomend op een subsidie voor sloop en herbouw van glastuinbouwopstanden van bijvoorbeeld € 6/m2, gebaseerd op een aantal te formuleren criteria. Sloop van verouderde opstanden en vervanging door nieuw glas verbetert de uitstraling van de tuinbouwcentra en verpaupering wordt tegengegaan. Een extra plus kan gerealiseerd worden door verduurzaming als voorwaarde te verbinden aan toepassing van de regeling. De stimuleringsregeling heeft als functie marktinitiatief aan te jagen; met een input van € 6/m2 wordt bij nieuwbouw van glas een marktinvestering uitgelokt van ca. € 120 tot € 300,=/m2 (afhankelijk van de soort teelt). Voor het inrichten van de stimuleringsmaatregel is, uitgaande van € 6/m2 en een toepassing over vooralsnog maximaal 60 hectare een budget nodig van maximaal € 3,6 miljoen, waarvoor naast de eigen inzet ook inzet vanuit provincie en rijksoverheden zal worden gevraagd. Een nadere meerjarenuitwerking volgt op basis van planuitwerking gebaseerd op de resultaten van de pilot Erica. Toelichting voorgestelde financiële dekking Voor het te vormen pakket van maatregelen ter revitalisering van de Emmense tuinbouwcentra wordt in deze kadernota concreet opgevoerd: procesmiddelen: € 100.000 per jaar gedurende een looptijd van 5 jaar stimuleringsregeling: hiervoor is, uitgaande van € 6,=/m2, maximaal een budget nodig van € 3,6 miljoen waarbij de gemeente Emmen een beroep zal doen op provincie Drenthe en rijksoverheden om dit gezamenlijk te financieren. Vooralsnog betekent dit een gemeentelijke bijdrage van € 1,8 miljoen. De verwachting is dat dit bedrag voor een periode van 10 jaar zal zijn (per jaar € 180.000). Genoemde stimuleringsmaatregel wordt gezien als ‘opvolger’ van de huidige tuinbouwstimuleringsregeling; het college is voornemens de raad voor te stellen deze in te trekken en een nieuwe stimuleringsregeling in te voeren, die beter aansluit op de behoeften van de moderne tuinbouw. Beschreven stimuleringsregeling voorziet hierin. De huidige, in te trekken, tuinbouwstimuleringsmaatregel kent een plafond van € 1,8 miljoen. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds co-financiering. Het beslag op het fonds co-financiering zal maximaal € 800.000 zijn.
43
7.3. Programma 3 Veiligheid 7.3.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp Volume veiligheid Veelplegers/ex-gedetineerden GSB dekking Totaal
Investering
2009
0
0
2010 40.000 65.000 -65.000 40.000
2011 40.000 65.000 -65.000 40.000
2012 40.000 65.000 -65.000 40.000
2013 40.000 65.000 -65.000 40.000
Volume veiligheid Vanaf het jaar 2006 is in de begroting een volume "Veiligheid" van € 70.000 opgenomen ter bestrijding van incidentele onvoorziene uitgaven voor openbare orde en veiligheid. Naast het structurele bedrag kon er in de jaren 2007, 2008 en ook het lopende jaar 2009 beschikt worden over incidentele middelen veiligheid. (collegebesluit d.d. 26-09-06 ad € 375.000; € 250.000; € 125.000,(2007, 2008, 2009). Wij hebben indertijd besloten onder meer de uitgaven voor het project Ben Kwijt (met een structureel karakter), de kosten van BOPZ-online alsmede de jaarlijkse kosten van de activiteiten rond oud en nieuw ten laste van bovenstaande incidentele middelen te brengen. Volume veiligheid vanaf 2010 De optelsom van het beslag op het bestaande volume “Veiligheid” (€ 70.000) ziet er vanaf 2010 als volgt uit: - Gevonden/verloren voorwerpen Ben Kwijt (al besloten) : € 53.000 - BOPZ-online (al besloten) : € 7.300 - activiteiten oud en nieuw (nog niet besloten) : € 20.000 ---------------+ € 80.000 Vanaf 2010 is er dus sprake van een overtekening van het budget van € 10.000. Een ophoging van het volume veiligheid is wenselijk. Met de ophoging kan adequaat ingespeeld worden op onvoorziene incidentele uitgaven in het kader van openbare orde en veiligheid die op de gemeente af zullen komen. Voorbeelden hiervan zijn: § incidentele uitgaven toezicht Veiligheidzorg Drenthe, § aanpak vandalisme/overlast (a la Nieuw-Amsterdam), § incidentele kosten bestuurlijke maatregelen (sluiten panden op grond van overlast), § kosten ter uitvoering van de regionale afspraken over de bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit (in voorbereiding, mogelijk € 13.800 structureel), § incidentele plaatsing camera’s ter bewaring van de openbare orde, § incidentele kosten ter bestuurlijke bestrijding van andere vormen van criminaliteit, § eventuele pensionkosten in kader tegengaan overlast, bij brand etc., Wij stellen u daarom voor het volume "Veiligheid" te verhogen naar € 150.000 zodat er een vrije ruimte van € 70.000,- blijft bestaan, e.e.a. conform het uitgangspunt bij het instellen van dit volume. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met de helft terug te brengen. Veelplegers/-ex gedetineerden Medio 2006 hebben wij ter uitvoering van de verplichtingen uit het Prestatieconvenant GSB III besloten tot en met 30 juni 2009 budget beschikbaar te stellen voor de financiering van 1 fte voor de functie klantmanager Veelplegers bij de dienst Publiek, afdeling Werk. In de afgelopen jaren zagen we in eerste instantie een stijging van het aantal veelplegers. De laatste jaren zien we dat het aantal veelplegers in Emmen varieert tussen de 20 en de 40 in een jaar. Naast de werkzaamheden voor de veelplegers is de klantmanager veelplegers per 1 augustus 2006 belast met de extra taak die op de gemeenten is afgekomen in het kader van de nazorg van ex-gedetineerden. In de praktijk houdt dit in dat de gemeentelijke medewerker nazorg en ondersteuning biedt aan de exgedetineerde bij zijn terugkeer in de maatschappij op het gebied van inkomen, huisvesting, werk, zorg en het verkrijgen van een geldig id-bewijs. (Het aantal ex-gedetineerden in Emmen bedraagt ca. 200 per jaar). Dit veroorzaakt extra werkzaamheden in een wel zodanige omvang dat de eerdere veronderstelling dat de werkzaamheden na afloop van de GSB-periode in de bestaande organisatie zouden zijn “ingebakken” (zonder aanvullende financiering) niet kan worden bewaarheid. De uitvoering van de werkzaamheden en de formatieuitbreiding van 1 fte. (wonen/werken/ resocialisering) binnen de dienst Publiek zal worden ingebracht in de samenwerking met de buurgemeenten BorgerOdoorn en Coevorden. De individuele casussen worden met de ketenpartners besproken binnen de structuur van het Veiligheidshuis.
44
Het voorstel betreft een structureel bedrag (m.i.v. 2010) ad € 65.000. Vooralsnog gaan wij ervan uit dat deze gelden kunnen worden gedekt uit de GSB-middelen. 7.2.2.
Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen
Geen voorstellen.
45
7.4. Programma 4 Onderwijs en Jeugd 7.4.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp Maatschappelijke participatie van kinderen Twee extra BSO + locatie Totaal
Investering
2009
0
0 111.000 111.000
2010 250.000 111.000 361.000
2011 250.000 180.000 430.000
2012 250.000 180.000 430.000
2013 250.000 180.000 430.000
Maatschappelijke participatie van kinderen. In het kader van het programma Jeugd worden verschillende projecten uitgevoerd op basis van convenanten. Hiervoor zijn incidentele middelen door het Rijk beschikbaar gesteld, zoals de maatschappelijke participatie van kinderen in gezinnen met een sociaal minimum. Voor wat betreft de uitvoering van de convenanten geldt dat na afloop van de convenantperiode structurele maatregelen en middelen nodig zijn (vanaf 2010) om een blijvend resultaat te realiseren.Ten aanzien van een structureel vervolg voor maatschappelijke participatie van kinderen wordt gedacht aan de invoering van een brede pas (zoals de U-pas in Utrecht), waaraan allerlei maatregelen en activiteiten gekoppeld kunnen worden. Voor kinderen (gezinnen) met een sociaal minimum zijn de passen dan gratis, voor de categorie daarboven wordt een geringe bijdrage gevraagd of zijn er minder maatregelen en activiteiten aan de pas gekoppeld. Voor een deel betekent dat dat bestaande maatregelen en activiteiten, waarvoor al gemeentelijke middelen beschikbaar zijn, worden gekoppeld. Voor een ander deel is een uitbreiding van maatregelen van belang om de maatschappelijke participatie van kinderen te vergroten. Van de extra structurele kosten die daarmee gemoeid zijn, is slechts een raming te geven. Vanaf 2010 betreft het een structureel bedrag van € 250.000 waaronder de incidentele kosten voor de invoering van een pas. BSO+ In de onlangs ondertekende Sociale Alliantie met de Provincie is voor 2009 en voor 2010 een bedrag van € 77.000 opgenomen voor de voorgestelde uitbreiding van BSO+ met twee nieuwe locaties, waardoor er per kwadrant een dergelijke voorziening aanwezig zal zijn. Uitgaande van een per locatie benodigd bedrag van ca. € 90.000 betekent dit dat er voor 2009 en voor 2010 een aanvulling van € 111.000 per jaar noodzakelijk is. Door het wegvallen van de provinciale bijdrage bedraagt de gemeentelijke bijdrage vanaf 2011 structureel € 180.000. 7.2.3.
Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen
Pr. 4 Onderwijs en jeugd Onderwerp Investering Onderwijshuisvesting/onderwijscaroussel (A=40jr / R=4,5%) 3.675.000 Totaal 3.675.000
incidenteel schoolgebouwen 0
Scholencaroussel/onderwijscaroussel Momenteel wordt gewerkt aan de invulling van de scholencarrousel. Door de brand van de locatie Stroetweg van de Praktijkschool is de nieuwbouw van deze school bespoedigd. In juni 2008 zijn hiervoor de benodigde gelden beschikbaar gesteld, zijnde afgerond €. 11.500.000. Door de wijziging van de bouwplannen en de locatie van de Praktijkschool zijn de stichtingskosten van deze school aanzienlijk gestegen ten opzichte van het oorspronkelijke budget: €.11.500.000 ten opzichte van het budget van €. 7.500.000. Dit bedrag is onttrokken uit het volume dat voor de scholencarrousel beschikbaar was gesteld, zijnde €.12.525.00. De financiële ruimte voor de uitvoering van de scholencarrousel is daarmee gereduceerd tot €. 1.025.000. De volgende projecten moeten nog binnen de carrousel worden uitgevoerd: - bouw De Catamaran - de bouw (i.p.v. verbouw) van de Vrije School op de locatie Stroetweg - verbouw van de locatie De Veenkampen (nu Catamaran) t.b.v. de Van der Reeschool zmok-vso. - Tine Marcusschool op de locatie Prinsenlaan Hiervoor zijn de volgende budgetten benodigd: Catamaran: €. 4.500.000 Vrije School: €. 1.000.000 Van der Ree zmok-vso €. 750.000 Tine Marcusschool so €. 1.8000.00 Totaal Beschikbare middelen:
€. 8.050.000
46
Budget scholencarrousel Vrijval kapitaallasten oude locaties Locatie Stroetweg Totaal beschikbare ruimte Verschil
€.1.025.000 €. €.
750.000 800.000
€. 2.575.000 €. 5.475.000
Voor verdere uitvoering van de scholencarrousel dienen aanvullende middelen beschikbaar te komen. De middelen voor de Tine Marcusschool zijn niet in de oorspronkelijke budgetten verwerkt. Het nettotekort op de uitvoering van de scholencarrousel bedraagt derhalve €. 5.475.000 minus € 1.800.000 , zijnde €. 3.675.000. De hieruit voortvloeiende kapitaallasten bedragen op basis van een afschrijving over 40 jaar(2.5%) + 4.5 % rente = € 257.250 per jaar. In verband met de ontwikkelingen rond de bouw van de MFA Emmerhout en de daarmee gepaard gaande ontruiming van schoolgebouwen, is de vervangende huisvesting van de Tine Marcusschool gekoppeld aan de scholencarrousel. Qua locatie is hiervoor nu ruimte beschikbaar aan de Prinsenlaan. Daarnaast zal voor de Van der Reeschool in verband met de bouw de MFA Emmerhout ter overbrugging naar de definitieve huisvesting tijdelijke huisvesting voor 3 jaar moeten worden gevonden. Hieraan zijn ook kosten verbonden. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het investerinsgbedrag ad € 3.675.000 ineens te dekken uit een nog in te stellen fonds schoolgebouwen. Hierdoor wordt de begroting minder belast.
47
7.5. Programma 5 Bouwen, wonen en milieu 7.5.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp Opstellen landschapsvisie Emmen Woonvisie/woonbelevingsonderzoek Af:cofinanciering Totaal
Investering
2009 0
0
0
2010 50.000 125.000 -25.000 150.000
2011
2012
2013
0
0
0
0
0
0
Landschapsvisie Met het ingaan van de nWRO zijn verantwoordelijkheden op het gebied van landschap, natuur/ecologie en cultuurhistorie/archeologie van de provincie verlegd naar de gemeenten. Gemeenten moeten zich heroriënteren op deze grotere verantwoordelijkheid. Dit vergt een heroverweging van visie en beleid van de gemeente. De Ontwerp Structuurvisie Emmen 2020, veelzijdigheid troef, is een belangrijk kader waarop dit kan worden ontwikkeld. Het aan de Ontwerp Structuurvisie gekoppelde Uitvoerings-programma bevat veel projecten met implicaties voor het landschap. Sommigen daarvan zijn omvangrijk en als strategische projecten benoemd, zoals De Lanen, Vaarwaterwereld, realisering van Bijzondere Woonmilieus, Dierenpark/Theater, het Wildlife Parkresort Griendtsveen, Snelwegpanorama’s en Windenergie. De Ruimtelijke waardenkaart Emmen is een richtinggevend beleidskader voor het aspect landschap in relatie tot cultuurhistorie. Het biedt een beschrijving van het ontstaan van het landschap, de belangrijkste karakteristieken en knelpunten met betrekking tot hedendaagse ruimtelijke ontwikkelingen, en een strategie voor behoud, herstel en ontwikkeling van deze karakteristieken. Volgens het Uitvoeringsprogramma Structuurvisie moeten een beleidskader RWK en een Landschapsvisie worden uitgewerkt. Dit kan plaatsvinden door middel van een landschapsstructuurvisie waarin naast landschappelijke en cultuurhistorische ook aardkundige, acheologische, ecologische en mogelijk hydrologische ruimtelijke waarden opgenomen worden In de zin van de nwe Wro en de Grexwet zal de landschapsvisie mogelijk een facet structuurvisie worden waaraan een uitvoeringsprogramma en een exploitatieplan gekoppeld worden. Daarmee krijgt de landschapsvisie het karakter van een Landschaps-ontwikkelingsplan (LOP). Een dergelijk plan is een volgende stap naar volwaardig ruimtelijk beleid. De Gemeente Emmen krijgt hiermee een instrument in handen om de grotere verantwoordelijkheid voor de fysieke (leef)omgeving binnen de nieuwe Wro gestalte te geven. Voorgesteld wordt een bedrag van € 100.000 voor het opstellen van een landschapsvisie Emmen. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met de helft terug te brengen. Woonvisie De Emmense woningmarkt verandert in rap tempo onder invloed van vergrijzing, hier en daar een krimpende bevolking en een duidelijke verschuiving van kwantitatieve naar kwalitatieve vraag. Met de provincie Drenthe en een aantal gemeenten in het oosten van Drenthe wordt op dit moment op grond van demografisch onderzoek een verkenning gedaan naar de effecten van demografische ontwikkeling en lokale krimp van de bevolking. Dit kan aanbevelingen opleveren voor verschillende beleidsterreinen, waarbij wonen uiteraard een belangrijke invalshoek zal zijn. Het Woonplan Emmen 2020 biedt niet meer het juiste antwoord op volkshuisvestingsvraagstukken. Om ook in de nabije toekomst te kunnen aangeven waar en in welke categorieën nieuwbouw moet worden gerealiseerd en waar woningen aan de voorraad kunnen worden onttrokken, is een nieuwe woonvisie nodig. Daarin zal naast nog steeds de kwantitatief bepaalde demografische ontwikkeling een belangrijk gegeven zijn, maar is meer dan ooit inzicht in de kwalitatieve marktvraag van belang. Woonmilieus en andere woonkwaliteiten, energetische bouwwijzen en natuurlijk de relatie met werkgelegenheid en voorzieningen zijn meer dan tot nu toe bepalend voor de richting waarin de woningvraag zich gaat ontwikkelen. In 2010 zal daarom een nieuwe Woonvisie worden opgesteld, waartoe andere vormen van marktonderzoek, meer direct gericht op de potentiële woningzoekende, worden aangewend. Het in 2010 ingevolge het GSB-convenant opnieuw uit te voeren Woonbelevingsonderzoek maakt daar deel van uit. Daarnaast is onderzoek nodig gericht op de potentiële vraag van migranten. Het Woonbelevingsonderzoek zal opnieuw extern worden aanbesteed. Ook voor het opstellen van de Woonvisie dient externe expertise te worden ingewonnen voor het marktonderzoek en de inhoudelijke opstelling van de Woonvisie. De eindredactie en regie worden door de eigen organisatie uitgevoerd. Voor beide onderzoeken samen rekenen we met een investering van €.125.000,--. Door de locale woningcorporaties is in het verleden bijgedragen aan het Woonbelevingsonderzoek. Wij gaan er van uit
48
dat dit ook in 2010 het geval zal zijn zodat voor rekening van de gemeente Emmen naar verwachting resteert een bedrag van afgerond € 100.000. 7.5.2.
Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen
Pr. 5 Bouwen, wonen en milieu Onderwerp Milieubeleid Realisering van een opkoop-en verbeteringsfonds Totaal
Investering
0
incidenteel 1.300.000 3.000.000 4.300.000
co-financiering volkshuisvesting/energiebeleid
Milieubeleid Milieubeleid wordt steeds meer een belangrijke randvoorwaarde voor de verdere economische-, stedelijkeen sociale ontwikkeling van Emmen. In de dit voorjaar te presenteren Milieu-agenda staat een duidelijk visie op milieu : waar liggen grenzen en waar liggen kansen voor bijvoorbeeld woningbouw, bedrijvigheid en recreatie. Wij hebben op nationaal – en regionaal niveau energie- en klimaatakkoorden gesloten die ons tot daden verplichten. In 2020 wil de gemeente klimaatneutraal zijn . Wij zetten ons er voor in om het nieuwe dierenpark klimaatneutraal te ontwikkelen en tot een nationaal icoon te maken. Om al onze ambities waar te maken is een intensivering van beleid en dus veel geld nodig. Naast eigen middelen zullen we een beroep doen op de bij het Rijk en de provincie Drenthe beschikbare middelen. Naast de Milieu-agenda en het Milieu programma 2009 hebben wij een concept projectenboek gereed : voorgenomen inspanningen om te gaan scoren op milieu. Wij noemen: -distributienet restwarmte/aardwarmte, -milieu/educatiecentrum, -duurzaam inkopen; -duurzaam woningbouwproject voor starters; -promotie actie gebruik alternatieve energie. De gemeente is niet alleen verantwoordelijk voor het milieu en daarom zullen wij onze project-ambities delen met het Rijk en de provincie Drenthe. De raming voor deze kadernota is € 100.000 voor 2009 en vervolgens € 300.000 per jaar (2010-2013) voor concrete projecten; te verdelen als volgt: * € 100.000 voor energie en economie ; * € 100.000 voor energie en woningbouw; * € 100.000 Overig. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds co-financiering. Het beslag op het fonds co-financiering zal maximaal € 1.300.000 zijn. Opkoopfonds eigen woningen Vooral in de goedkoopste koopsector is het gewenst om tijdig maatregelen te nemen in het belang van de leefbaarheid en de volkshuisvesting. Middels een opkoopfonds kan de onderkant van de woningmarkt een bodem worden verschaft waardoor doorstroming in de woningmarkt kan worden bewerkstelligd. Ook wordt aldus aan “schrijnende gevallen” in de doelgroepen een uitweg geboden. Door de woningen na aankoop woontechnisch en energetisch op te knappen en vervolgens te woon te zetten wordt een kwalitatieve impuls gegeven aan de onderkant van de koopsector en wordt tegengegaan dat de omgeving in een negatieve spiraal beland. Ook kunnen aangekochte woningen worden betrokken bij stedenbouwkundige herontwikkeling (bijvoorbeeld middels afbraak en vervanging). Met een opkoop- en herstelregeling wordt een extra impuls gegeven aan de werkgelegenheid en kunnen schoolverlaters voor de bouw worden behouden. De realisering van een opkoop- en verbeteringfonds voor koopwoningen in het segment tot € 125.000 vergt een gezamenlijke aanpak van de gemeente, de woningcorporaties en het rijk. De uitwerking van de regeling en de wijze van aanpak vraagt enige voorbereiding. Rond de begrotingsbehandeling verwachten wij met voorstellen te kunnen komen. Wij stellen voor om een bedrag van € 3.000.000 beschikbaar te stellen voor het aankopen en duurzaamenergetisch aanpassen dan wel vervangen van langdurig te koop staande eigen woningen in het segment tot € 125.000. Dekking zal plaats vinden uit een in te stellen reserve opkoopfonds.
49
7.6. Programma 6 Arbeidsparticipatie 7.6.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp Liquidatiekosten EMCO-groep Bijdrage in exploitatietekorten EMCO-groep EMCO tekort over 2008 Modernisering Wsw Hogere kosten kinderopvang Langdurigheidstoeslag Schuldhulp formatie uitbreiding (accres gelden armoede) Schuldhulp formatie uitbreiding (tekort) WWB - formatieve taakstelling niet realiseren Totaal
Investering
2009 PM 1.787.000 267.000 PM PM -287.878
0
0 1.766.122
2010
2011
2012
2013
PM 0
PM 0
PM 0
PM 0
PM PM -287.878 474.950 203.700 383.000 773.772
PM PM -287.878 633.266 45.384 0 390.772
PM PM -287.878 633.266 45.384 0 390.772
PM PM -287.878 633.266 45.384 0 390.772
EMCO-groep Door uw raad is op 25 maart 2009 het besluit genomen om de Gemeenschappelijke Regeling EMCO-groep op te heffen. De raad van Borger-Odoorn heeft op dezelfde avond een gelijkluidend besluit genomen. Op 7 april heeft de raad van Coevorden als laatste het besluit om over te gaan tot opheffing ook genomen.. Het algemeen bestuur van de EMCO-groep is volgens art. 47 van de GR daardoor verplicht te starten met de voorbereiding van de opheffing door een liquidatieplan en een liquidatiebegroting op te stellen. De liquidatiekosten zullen onder andere bestaan uit, kosten opstellen liquidatieplan, outplacementkosten personeel, wachtgeld etc.. Pas wanneer het algemeen bestuur van de EMCO-groep het liquidatieplan en de liquidatiebegroting klaar heeft valt er iets met zekerheid over de kosten te zeggen. Bedrijfsvoering De begroting 2009 van de EMCO-groep is door de colleges van Coevorden, Borger-Odoorn en Emmen niet geaccepteerd. In deze begroting was het tekort opgelopen tot € 8,5 mln. Per S.E. zou dit een gemeentelijke bijdrage zijn van € 5.300. Aan het algemeen bestuur van de EMCO-groep is gevraagd een aangepaste begroting op te stellen die meer in lijn is met de meerjarenraming 2007-2011 van de EMCOgroep. De vraag van de colleges is door het algemeen bestuur van de EMCO-groep vertaald in een opdracht aan de interim directie om een aangepaste begroting 2009 en een bedrijfsplan voor een levensvatbaar nieuw Wsw-bedrijf in de regio zuidoost Drenthe op te stellen. Begroting en bedrijfsplan zijn half april gepresenteerd aan het algemeen bestuur van de EMCO-groep. Op 28 april is de gewijzigde begroting 2009 in een openbare vergadering van het algemeen bestuur vastgesteld. Het tekort is in deze begroting gedaald van € 8,5 mln. naar € 7,3 mln. De begroting 2010 en de meerjarenraming komen pas in een later stadium aan de orde. Ter indicatie van het perspectief is in de rapportage “Vertrouwen moet verdiend worden” een structurele neerwaartse bijstelling van het tekort van € 4 mln. gepresenteerd. Een gedeelte van deze bijstelling komt als liquidatiekosten voor rekening van de gemeenten. Bestaande begroting (product werkgelegenheid) 2009 2010 lasten 38.824 38.345 baten 34.755 34.715 saldo 3.630 4.069 Aantal SE* 1.296 1.296 Saldo per SE 3.140 2.800 * taakstelling 2009
2011 37.907 34.715 3.192 1.296 2.463
2012 37.552 34.715 2.837 1.296 2.189
2013 PM PM PM PM PM
2011 PM 34.715 PM 1.296 PM
2012 PM 34.715 PM 1.296 PM
2013 PM PM PM PM PM
Aangepaste begroting lasten baten saldo Aantal SE Saldo per SE
2009 40.611 34.755 5.856 1.296 4.560
2010 PM 34.715 PM 1.296 PM
Conclusie: de aangepaste begroting geeft voor 2009 een extra last van € 1.787.000, hetgeen betrokken wordt bij de kadernota 2009 (€ 5.856.000 - € 4.069.000). Het tekort over 2008 zal circa € 267.000 hoger uitvallen. Dit leidt tot een extra last in 2009.
50
Modernisering Wsw Door uw raad is op 25 maart 2009 besloten om in te stemmen met de kadernotitie “Aan de slag met de vermaatschappelijking van de Wsw”. Deze kadernotitie schetst in grote lijnen de uitgangspunten voor de uitvoering van de gemoderniseerde Wsw in de regio zuidoost Drenthe. Onder aansturing van de regionale stuurgroep modernisering Wsw wordt aan een blauwdruk voor de inpassing van de gemoderniseerde Wsw in de infrastructuur ter uitvoering van het regionale arbeidsmarktbeleid gewerkt. Het bedrijfsplan van de interim directie zal bij het opstellen van de blauwdruk zwaar meewegen. Planning Op het moment van schrijven van deze kadernota is nog onvoldoende informatie aanwezig om een raming op te nemen. De cijfers van de gewijzigde begroting 2009 zijn verwerkt. Het bedrijfsplan voor 2010 en volgende jaren zal een doorkijk geven naar de toekomst. Op het moment dat deze (meerjaren)ramingen bekend zijn, zullen ze worden ingebracht in de kadernota (indien nog mogelijk) of begroting (via wijzigingsvoorstellen). Wanneer de blauwdruk in mei klaar is, volgt een besluitvormings - en advies traject dat zorgvuldig moet worden doorlopen. Denk bijvoorbeeld aan cliëntenraad Wsw, stuurgroep en colleges. Besluitvorming in uw raad zal daarom op zijn vroegst in september 2009 aan de orde zijn. Ondertussen zal uw raad geïnformeerd worden over de voortgang. Kosten kinderopvang Het aantal mensen dat een beroep doet op een (Wwb)-uitkering stijgt. De verwachting is dat gedurende de crisis er meer aandacht zal zijn voor intensivering van de scholing van mensen in de uitkering. Eén en ander bedoeld om bij het aantrekken van de markt de bemiddelbaarheid van de uitkeringsgerechtigden te hebben verbeterd. Dat zal waarschijnlijk leiden tot een groter beroep op kinderopvang gedurende de crisis en de periode daarna als de markt weer aantrekt. De omvang van dat beroep is thans moeilijk aan te geven. De stijging van de kosten voor kinderopvang als gevolg van stijgende uitkeringsaantallen wordt geraamd op PM. Langdurigheidstoeslag Door de langdurigheidstoeslag sober uit te voeren worden de kosten beperkt tot € 523.640. Het -binnen de begroting- beschikbare budget wordt dan slechts met € 23.640 overschreden. Het Rijk heeft voor de uitvoering van de langdurigheids-toeslag € 310.878 aan het gemeentefonds toegevoegd. Hiervan hebben we € 23.640 nodig zodat de rest van € 287.238 structureel aan de algemene middelen kan worden toegevoegd. Schuldhulp Op 7 april 2009 hebben wij besloten uw raad het volgende voor te stellen: De visie en de uitgangspunten als beleidskader schuldhulpverlening Emmen 2009-2013 vast te stellen. De -met de uitvoering van dit beleidskader in de periode van 2009-2013 gemoeide- kosten voor de ingezette producten schuldhulpverlening te dekken uit de onder het budgetrecht van uw raad vallende middelen. Voor de bedragen verwijzen wij naar het betreffende raadsvoorstel. Dit voorstel is ter besluitvorming aan de orde in de raadsvergadering van 28 mei 2009. Toelichting In genoemd raadsvoorstel is het beleidskader geformuleerd dat het college in de periode 2009-2013 wil voeren op het terrein van de schuldhulp. Met een consolidatie van hetgeen in de afgelopen jaren is opgebouwd in combinatie met het verder uitbouwen, uitwerken en implementeren van de -in dit voorstel genoemde- producten kan een nieuwe impuls worden gegeven aan het terugdringen van schuldensituaties bij de burgers in Emmen. Hierdoor kunnen meer inwoners van Emmen participeren in de maatschappij en/of re-integreren naar werk. Het aantal mensen met een bijstandsuitkering neemt hierdoor af. Uitgaande van het -aan uw raad voorgestelde- beleidskader wil het college in de periode van 2009-2013 een zodanige hoeveelheid producten en capaciteit inzetten, waarmee adequaat kan worden voldaan aan de toenemende vraag als gevolg van de kredietcrisis en dat geen wachtlijsten onstaan, cq dat bestaande wachtlijsten worden weggewerkt. Hiervoor wordt aan uw raad voorgesteld voor de periode van 2009-2013 financiële middelen ter beschikking te stellen, te weten de middelen voor armoedebestrijding (opgenomen in het accres bij de septembercirculaire 2007) en de middelen die het kabinet in het kader van het crisisakkoord ter beschikking heeft gesteld voor schuldhulp-verlening én de middelen die het kabinet in het kader van het crisisakkoord ter beschikking heeft gesteld voor arbeidsmarkt, het participartiebudget en bijzondere bijstand/minimabeleid. De kosten worden verder gedekt door middelen die uw raad in de gemeentebegroting beschikbaar heeft gesteld aan ons college en waarover ons college bevoegd is te beslissen.
51
Op 7 april 2009 hebben wij behalve het bovenstaande tevens besloten uw raad in de besluitvorming over de Kadernota mee te geven een afweging te maken om in de periode van 2010 tot 2013 in te zetten op vernieuwing van de schuldhulp, te weten: · extra inzet op preventie, onder meer voor jongeren; · Homecoach; · WSNP-bewind; · beschermd bewind; · ex-ondernemers; · budgetadviescentrum. Indien deze producten worden ingezet voldoen we aan de schuldhulpvernieuwing en aan de eisen voor de certificering. De effecten op de langere termijn zijn gunstig, zowel voor vermindering van de instroom alswel bevordering voor de uitstroom. Zowel WSNP-bewind als beschermd bewind verdienen zichzelf terug omdat de kosten lager zijn dan de wettelijke vergoedingen. Totale extra kosten in verband met vernieuwing schuldhulp (ten opzichte van een bedrag van € 2.064.690) 2010 € 755.390
2011 € 755.390
2012 ev. € 755.390
Nog benodigde dekking (mee te nemen in de kadernota) Dekkingsmiddel Algemene middelen
2010 € 203.700
2011 € 45.384
2012 ev. € 45.384
Indien we er vanuit gaan dat u als raad instemt met het voorstel zijn de overige extra kosten reeds gedekt. Armoedebestrijding In het bestuursakkoord tussen Rijk en de VNG van 4 juni 2007 is de ambitie uitgesproken om in de periode 2008-2011 een extra impuls te geven aan het terugdringen van het aantal huishoudens met problematische schulden. Om de afspraken financieel te ondersteunen stelt het kabinet een bedrag oplopend tot € 80 miljoen structureel beschikbaar. In het bestuurlijk akkoord is afgesproken deze middelen onderdeel te laten zijn van de algemene uitkering van het gemeentefonds. Dit geld zit in het zogeheten accres en betreft dus algemene middelen. Tussen de overheden (Rijk en gemeenten) zijn afspraken gemaakt over wederzijdse inspanningen o.a. in verband met armoedebestrijding en er is in dat verband ook een reeks middelen genoemd. Deze is vastgelegd in het bestuurlijk akkoord en in het beleidsprogramma 2007-2011 van dit kabinet (Kamerstukken ll 2006/07, 31070). In dat kader weten rijk en gemeenten zich verbonden. Concreet bezien krijgt Emmen de volgende bedragen voor armoede in het gemeentefondsaccres: 2010 € 474.950
2011 € 633.266
2012 € 633.266
2013 € 633.266
* Toelichting: Dit bedrag is reeds in 2007 ingezet als algemene middelen omdat gelden zijn opgenomen in het accres en dus niet gelabeld zijn. Door het achteraf alsnog inzetten van deze gelden als dekking voor schuldhulpvernieuwing is dit bedrag ook te betrekken bij de kadernota 2009. WWB formatieve taakstelling Op basis van berekeningen op grond van de herziene aantallen uitkeringsgerechtigden zou met toepassing van de afgesproken rekenregels over de taakstelling dit leiden tot het verdwijnen van de formatieve taakstelling in meerjarig perspectief, met uitzondering van het jaar 2010. Voorgesteld wordt om de formatieve taakstelling voor 2010 te laten vervallen (het bedrag van € 383.000,--). Dit omdat op dit moment het van groot belang is om niet ad-hoc te bezuinigen terwijl de ontwikkelingen in verband met de kredietcrisis vraagt om maximale inzet op het huidige uitkeringenbestand. 7.6.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Geen voorstellen.
52
7.7. Programma 7 Verkeer en Vervoer 7.7.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Pr. 7 Verkeer en vervoer Onderwerp Voorbereidingskosten bereikbaarheid Emmen-centrum Investeringsbudget 2009-2010 ( A=40jr / R=4,5%) Onderhoud verkeersregelinstallaties Essentiele herkenbaarheidskenmerken Gedragsbeinvloeding verkeersveiligheid Lidmaatschap Ver. Openbaar vervoer Totaal
Investering 15.000.000
15.000.000
2009 250.000 0 20.000 300.000 20.952 590.952
2010 0 262.000 20.000 0 31.814 4.911 318.725
2011 0 525.000 20.000 0 42.676 4.911 592.587
2012 0 787.000 20.000 0 53.537 4.911 865.448
2013 0 1.050.000 20.000 0 53.537 4.911 1.128.448
Bereikbaarheid - voorbereidingskosten Aan de wegen die in de directe nabijheid van de verkeersruit zijn gesitueerd zijn maatregelen noodzakelijk (de N 381, de N 34, N 862). Om de hiervoor bedoelde maatregelen om te zetten in concrete uitvoeringsgerede plannen zullen voorbereidingskosten gemaakt moeten worden. Wij ramen deze kosten op € 250.000. Bereikbaarheid - investeringsbudget De uitvoering van het bereikbaarheidsconvenant gemeente Emmen-provincie Drenthe 2006-2008 is succesvol. Gerealiseerde grote infrastructurele projecten zijn: de oostelijke rondweg Nieuw-Amsterdam, de ongelijkvloerse aansluiting van de woonwijk Delftlanden, de ongelijkvloerse aansluiting van de Hondsrugweg op de Rondweg. Een ander groot project dat dit jaar van start gaat is de bouw van het nieuwe treinstation Emmen-zuid met bijbehorende infrastructurele werken, zoals een ongelijkvloerse kruising van de Nieuw-Amsterdamsestraat met de spoorlijn Zwolle-Emmen en de aanleg van een tweetal rotondes. In de kadernota 2008 hebben wij gemeld een investeringsvolume van 30 miljoen euro na te streven, waarvan de gemeente 15 miljoen voor haar rekening neemt. Deze financiële reservering heeft ertoe geleid dat wij met de provincie Drenthe afspraken hebben kunnen maken over een provinciale bijdrage van 40 miljoen euro in de kosten van de verbetering van de bereikbaarheid van Emmen. De hiervoor bedoelde middelen worden ingezet voor de financiering van de ondertunneling van de Hondsrugweg (inclusief plein), het opwaarderen van ondermeer de Boermarkeweg en het treffen van maatregelen om de verkeersstroming op de N 34 bij de afrit Emmen – zuid te verbeteren. Met deze maatregelen is de bereikbaarheid van Emmen echter nog niet op een adequaat niveau. Om dit adequate niveau in de komende jaren wel te kunnen bereiken presenteren wij dit voorjaar de bereikbaarheidsvisie + een maatregelenpakket voor Emmen-centrum. Vooruitlopend op de uitkomsten van deze studie kan alvast worden gemeld dat op korte termijn (ingrijpende) maatregelen aan de binnenstedelijke verkeersruit van Emmen ontontkoombaar zijn: zonder het treffen van maatregelen zal de binnenstad te maken krijgen met verkeersinfarcten met alle nadelige gevolgen van dien. Voor de periode 2009/2010 willen wij met de provincie Drenthe een nieuw bereikbaarheids-convenant gaan afsluiten. In dit convenant zullen wij de maatregelen uit de Bereikbaarheidsvisie Emmen centrum alsmede de in het kader van Bahco 3 opgevoerde infrastructurele werken een plaats geven. Voor de uitvoering van dit convenant is het gewenst dat wij voor de jaren 2009 en 2010 kunnen beschikken over een investeringsbudget van € 15 miljoen euro. Investeren in het verkeers- en vervoersconcept van Emmen is absolute randvoorwaarde om de gewenste stedelijke- en economische ontwikkeling van de stad niet te laten stagneren. Wij willen daaraan toevoegen dat een goede bereikbaarheid van Emmen voorts vereist dat het onderhoudspeil van de wegen op een adequaat niveau ligt. Wij verwijzen in dit verband naar programma 9 waar nader wordt ingegaan op de noodzakelijk reconstructie van de Rondweg. Onderhoud verkeersregelinstallaties Aan verkeersregelsystemen zoals verkeerslichten, bollards en dynamische verwijssystemen worden steeds hogere eisen gesteld qua operationele onderhoudsstaat. In verband met de aansprakelijkheid moet het onderhoudsniveau op een voldoende niveau worden gehouden. Onderdelen van verkeersregelsystemen waarvan wordt vastgesteld dat deze van mindere kwaliteit zijn of waarover twijfel bestaat of de kwaliteit nog voldoende is, worden zonder meer vervangen. Veiligheid heeft de hoogste prioriteit. Dit leidt tot een gewenste verhoging van het onderhoudsbudget van € 20.000.
53
Essentiële herkenbaarheidkenmerken (EHK) De gezamenlijke overheden hebben in het Nationaal Mobiliteitsberaad besloten tot implementatie van Essentiële Herkenbaarheidkenmerken (EHK) van weginfrastructuur. Deze kenmerken moeten een bijdrage leveren aan de herkenbaarheid van de verschillende wegcategorieën van een Duurzaam Veilig wegennet. Weggebruikers moeten aan de inrichting van de weg direct zien welk verkeersgedrag van hen wordt verwacht. In het Verkeers- en Vervoersberaad Drenthe hebben de Drentse wegbeheerders afgesproken dat de wegen buiten de bebouwde kom voor 2012 worden ingericht conform deze EHK. De gemeente Emmen heeft circa 36.000 meter aan wegvakken in beheer die gelegen zijn buiten de bebouwde kom en die nog niet voldoen aan de EHK. Voor deze wegvakken wordt een plan van aanpak gemaakt en tot uitvoering gebracht. De totale investeringskosten om deze wegen te laten voldoen aan de EHK zijn geschat op € 300.000. Hierbij wordt de huidige markering verwijderd en de gewenste markering met thermoplast aangebracht. Gedragsbeïnvloeding Verkeersveiligheid Tussen de gemeenten Emmen, Borger-Odoorn en Coevorden en de provincie Drenthe wordt jaarlijks een projectprogramma gedragsbeïnvloeding vastgesteld voor de regio Zuid-Oost Drenthe. Structureel is voor dit projectprogramma € 55.080 beschikbaar in de begroting. De gemeentelijke bijdrage neemt echter jaarlijks toe, waardoor het structureel beschikbare bedrag ontoereikend is. In 2009 dient € 76.032 door de gemeente bijgedragen worden. Dit houdt in dat in 2009 een extra budget benodigd is van € 20.952 (€ 76.032 -/- € 55.080). Voor 2010 is een extra budget benodigd van € 31.814. Het extra benodigde budget loopt op tot € 53.537 in 2012. Lidmaatschap Vereniging Openbaar Vervoer Centrum (coll besluit 10-2-2009) Besloten is om per 1 januari 2009 lid te worden van de Vereniging Openbaar Vervoer Centrum Gemeenten te Den Haag. De vereniging ondersteunt de middelgrote gemeenten in hun streven naar goed openbaar vervoer. De jaarlijks contributie bedraagt 4.5 cent per inwoner oftewel € 4.911 per jaar. 7.7.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Geen voorstellen.
54
7.8. Programma 8 Sport, recreatie en cultuur 7.8.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp Investering TROP 2010-2015 Aanvullend budget organisatiekosten Emmens Cultuurmenu Culturele alliantie Emmen-Drenthe Budget Contract Financiering-consequenties Bibliotheekbussen Stimleringsregelingen muziek en Het beste van twee Plattelandsontwikkeling Zuidoost Drenthe Huisvesting OBE-servicepunt De Tondel Co-financiering archeologische beleidsadvieskaart Combinatiefunctionarissen (2) voor senioren Waterschapsweggetje Peelstraat ( A=40jr / R=4,5%) 250.000 Totaal 250.000
2009 0 0 0 PM 26.000 PM PM 0 30.000 0 0 56.000
2010 75.000 PM PM PM 26.000 PM PM 23.000 0 100.000 17.500 241.500
2011 75.000 PM PM PM 26.000 PM PM 23.000 0 100.000 17.500 241.500
2012 75.000 0 0 PM 26.000 PM PM 23.000 0 0 17.500 141.500
2013 75.000 0 0 PM 26.000 PM PM 23.000 0 0 17.500 141.500
TROP 2010-2015 Het beleidskader voor de gemeentelijke inzet ten aanzien van de sector toerisme en recreatie is het Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan (TROP). Het huidige TROP stamt uit 2001 en omvat de periode tot 2010. Op dit moment wordt dan ook gewerkt aan de ‘opvolger’ hiervan, het TROP 2010 – 2015. Dit beleidskader voor de periode 2010 – 2015 zal in het derde kwartaal van 2009 aan uw raad worden aangeboden gezamenlijk met bijbehorend activiteitenplan. Het TROP 2010 – 2015 zal voornamelijk geënt zijn op het optimaal benutten van de kansen, die de realisatie van grootschalige ontwikkelingen als het Atalanta-project, de vaarverbinding Erica – Ter Apel en het Wildlife Resort Griendtsveen bieden. De ambitie tot verdere groei van de toeristische sector zal in het TROP 2010 – 2015 worden voortgezet. Gezien de stabilisatie, die momenteel optreedt in de toeristisch-recreatieve markt en het heersende economisch tij is dit een ambitieus streven. Maar aangezien gedurende de looptijd van het TROP 2010 – 2015 de genoemde grootschalige ontwikkelingen gereed komen, zijn er juist in de regio Emmen zeker volop kansen voor de verdere ontwikkeling van de toeristische sector. Daarnaast is het versterken van de toeristische sector een randvoorwaarde voor het optimaal benutten van de investeringen, die gepleegd worden ten aanzien van genoemde grootschalige ontwikkelingen. De spin off van maatregelen t.a.v. de toeristische sector is breed; zo profiteert ook de middenstand van een groeiend aantal toeristische dagtochten en overnachtingen en wordt de toeristisch gerelateerde werkgelegenheid (met name in de horeca en detailhandel) gestimuleerd. Bovenstaande ambitie zal zich in de periode 2010 – 2015 uiten in concrete acties benoemd in jaarlijkse actieplannen, waarbij de thema’s productontwikkeling, bevorderen samenwerking, optimaliseren infrastructuur (zowel fysieke, informatieve en digitale infrastructuur) promotie & marketing en nieuwe doelgroepen (bijvoorbeeld vaarrecreanten en het campertoerisme) centraal zullen staan. Op basis van de voorgenomen ambitie en inzet te verwoorden in het TROP 2010 – 2015 wordt uitgegaan van een structureel TROP-budget van € 200.000 per jaar waarvan € 75.000 te dekken uit het reeds bestaande structurele TROP-budget. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met € 50.000 terug te brengen. Als gevolg daarvan resteert een voorstel van € 75.000. Platform CVPO 0912 Kunst en Cultuur Drenthe is gevraagd om de participanten van het Platform CVPO (Culturele Vorming Primair Onderwijs) 0912 te begeleiden bij de uitwerking van een hernieuwde organisatiestructuur rondom het Cultuurmenu. Deze hernieuwde organisatie moet vanaf het schooljaar 2010–2011 operationeel zijn. In de Kadernota 2009 moet hiervoor rekening gehouden worden met aanvullende organisatiekosten met ingang van het schooljaar 2010–2011. Exacte bedragen worden waarschijnlijk in de loop van het eerste half jaar 2009 bekend. Vooralsnog gaat het om een PM-post. Culturele AlliantieEmmen-Drenthe In de op 4 februari 2009 ondertekende Culturele Alliantie Emmen-Drenthe heeft de gemeente Emmen kenbaar gemaakt in 2010 (of 2011) culturele gemeente vn Drenthe te willen zijn. Een en ander gekoppeld aan de dan concrete activiteiten met betrekking tot de Atalanta-ontwikkelingen. Het benodigde organisatiebudget is op PM gezet.
55
Beleidsgestuurde Contract Financieringen-consequenties Als gemeente zijn wij in gesprek met OBE en CQ over een andere wijze van subsidiëren. Daarbij wordt in de brede zin gekeken naar de financiële positie en de exploitatiemogelijkheden van beide instellingen. Vooralsnog wordt dit voorstel op PM gezet. Bibliobussen Voor de hoognodige vervanging van de bibliobussen zijn op basis van een aantal gemeentelijke uitgangspunten door de OBE offerte’s voorbereid en ingediend. Op basis van de voorkeur-offerte van de OBE is een verhoging van de kapitaallasten van € 26.000 nodig. Stimuleringsregelingen “Muziek” en “Het beste van twee” Het rijk zal voor de bovengenoemde twee stimuleringsregelingen € 7 miljoen beschikbaar gaan stellen. Aan beide regelingen is een 50% co-financiering voor de gemeenten gekoppeld. Wil Emmen hiervan gebruik maken dan zullen we hiervoor co-financieringsmiddelen moeten hebben. Omdat in juni 2009 de voorwaarden bekend gaan worden, moet nu volstaan worden met een PM-bedrag. Plattelandsontwikkeling Zuidoost Drenthe In het kader van de Plattelandsontwikkeling Zuidoost Drenthe (mee verbonden aan subsidiemogelijkheden via ILG/POP/Leader) wil Emmen in kunnen spelen op “Dorpsontwikkeling en cultuurhistorie” als één van de maatregelen uit de gebiedsopgave. Binnen deze maatregel passen: · experimenten met het clusteren van voorzieningen · opstellen en uitvoeren van dorpsomgevingsplannen · restauratie van cultuurhistorische panden met een economische of touristische functie. Huisvesting OBE-servicepunt De Tondel in MFA-Emmerhout In de afgelopen jaren is met incidentele bibliotheekvernieuwingsgelden (BBVN) een nieuw bilbiotheekconcept ontwikkeld in de basisschool De Tondel. Dit concept is een mix van enerzijds een bibliotheekservicepunt voor de wijk. Anderzijds is dit een bibliotheekvoorziening voor de school waar –niet alleen voor deze school- prima condities aanwezig zijn voor gepast effectief taalonderwijs voor die kinderen die daarbij extra hulp kunnen gebruiken. Het OBE-servicepunt gaat onderdeel uitmaken van het MFA-Emmerhout. Structurele voortzetting van een financiële bijdrage voor huisvesting is essentieel voor de voortzetting van het OBE-servicepunt in de wijk Emmerhout . Zolang de huisvesting in de Tondel wordt gehandhaafd is ingaande 2010 structureel € 23.000 nodig. Door de OBE is voor deze voorziening in het MFA-Emmerhout een structureel huurbedrag berekend van € 85.000. Archeologie De gemeente Emmen heeft een tijdelijke stadsarcheoloog aangesteld om in 2009 tot een Archeologienota te komen. Voor de ontwikkeling van de archeologische beleidsadvieskaart is provinciale cofinanciering beschikbaar, neerkomend op een bedrag van € 30.000. Voor de gemeente Emmen betekent dit eveneens een inzet van € 30.000. Functionarissen (2) voor seniorensport en bewegen In mei 2009 loopt het buurt-, onderwijs- en sportproject ‘Jongeren en veiligheid’ af en medio 2010 het project ‘Sociale weerbaarheid in de blokken’. Op basis van evaluatie zal worden bepaald hoe continuiteit en resultaten geborgd kunnen worden. Hierop zal worden teruggekomen in de kadernota 2011. In het kader van de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de preventieve gezondheidszorg en de gezondheidsbevordering zijn risicogroepen aangemerkt. Eén van deze groepen is de groep inactieve volwassenen. Ter bevordering van gezond bewegen voor deze groep kunnen binnen de bestaande organisatiestructuur twee functionarissen voor seniorensport en bewegen worden aangesteld, die in 2 tot 4 wijken de groep inactieve volwassenen proberen te bereiken met een beweegaanbod. De salariskosten van deze functionarissen, ad €100.000, kunnen als co-financiering worden ingebracht ten behoeve van het veiligstellen van de rijksgelden NASB (Nationaal Actieplan Sport en Bewegen). Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en voor de jaren 2010 en 2011 een bedrag van € 100.000 te ramen. “Waterschapsweggetje” Peelstraat In 2002 hebben gemeente Emmen, Griendtsveen, Smalspoormuseum, DBf een intentieovereenkomst ondertekend om samen uitwerking te geven aan de plannen voor een CCTT (cultuurtoeristisch Centrum Turf en Techniek) te Erica. Deze plannen behelzen upgraden van het smalspoormuseum/turfcentrum, realisatie van een conferentieoord in de voormalig turfstrooiselfabriek en bouw van hoogwaardige groepsverblijfsaccommodaties met bijbehorende recreatieve voorziening in de omgeving van de
56
voormalige turfstrooiselfabriek. In december 2003 is in het kader van Interreg IIIA in een grensoverschrijdend project besloten financieel bij te dragen in de nieuwbouw van het smalspoormuseum. Naast de gemeente dragen ook de andere partijen hierin bij evenals een bijdrage vanuit de EDR. Recent is de bouwvergunning voor de groepsaccommodaties en de recreatieve voorzieningen verleend en is met de bouw gestart. De ontsluiting van deze accommodaties vindt, op aangeven van de gemeente, plaats vanaf het waterschapsweggetje die loopt vanaf de Peelstraat ca 2,2 km naar het oosten het gebied in. De eerste 390 meter vanaf de Peelstraat is geasfalteerd. Het verdere deel van het weggetje heeft een betonklinkerverharding. Het wegdek verkeert in een slechte staat. Diepe lengte sporen en enkele dwarsgaten maken het zeer slecht berijdbaar voor personenauto’s. Met de in gebruikname van de groepsaccommodaties zal de verkeersintensiteit toenemen en dient de weg toegankelijk te zijn voor personenauto’s. De term waterschapsweggetje komt voort uit de historie van deze weg. Begin jaren 90 is een uitruil van waterschapswegen naar de gemeente geweest en daar is deze weg een onderdeel van. In het onderhoudsprogramma van de gemeente heeft deze weg geen enkele prioriteit en met de functiewijziging is geen rekening gehouden. Bij de dienst Gebied onderschrijft men de noodzaak van verbeteren om het nieuwe gebruik mogelijk te maken en de technische oplossing. (uitgraven, veen eruit, zand erin, puinfundering en asfalteren). De kosten van deze kwalitatieve verbetering bedragen eenmalig € 250.000. Met de realisatie van de groepsaccommodaties wordt de gewenste recreatieve functie gerealiseerd. De private investering van ca € 5 miljoen in deze faciliteit zal vanaf 2010 ook voor de gemeente inkomsten genereren in de vorm van onroerendgoed belasting en toeristenbelasting. 7.8.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Onderwerp Co-financiering aanleg van fietsvoorzieningen Totaal
Investering 0
incidenteel 800.000 800.000
co-financiering
Fysieke toeristische infrastructuur Voor het optimaliseren van de fysieke toeristische infrastructuur doen zich kansen voor via het provinciale Fietstotaalplan en mogelijk via Europese programma’s. Dit betreft de aanleg van ontbrekende schakels in de toeristische infrastructuur (fietsinfrastructuur maar bijvoorbeeld ook bewegwijzering, overstapplaatsen etc.). Hiermee is een gemeentelijke cofinanciering gemoeid variërend van 25%- 50% (afhankelijk van subsidieprogramma), neerkomend op een investering van ca. € 300.000 per jaar gedurende de TROPperiode (tot 2015). Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds co-financiering. Het beslag op het fonds co-financiering zal maximaal € 800.000 zijn.
57
7.9. Programma 9 Openbaar Gebied 7.9.1.
Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht
Onderwerp Investering Beheer wegen waterschapslasten Onderhoudskosten onderliggend wegennet Viersl./Rondweg Aanp. Kruising brug Vughteveen/Nw Amsterdam/Veenoord 750.000 Derksweg Klazienaveen 452.320 Reconstructie rondweg (A=40jr / R=4,5%) 8.500.000 Straat en kolkenreinigen Begraafplaatsen Af: Dekking uit reserve afkoopsommen begraven Onderhoud openbaar gebied (motie 13) Toeg.gem.openbare gebouwen / openb gebied (motie 9) Totaal 9.702.320
2009 30.000 37.000 60.000 40.000 0 250.000 200.000 -200.000 PM PM 417.000
2010 30.000 37.000 60.000 40.000 0 250.000 PM PM PM PM 417.000
2011 30.000 37.000 60.000 40.000 0 250.000 PM PM PM PM 417.000
2012 30.000 37.000 60.000 40.000 600.000 250.000 PM PM PM PM 1.017.000
2013 30.000 37.000 60.000 40.000 600.000 250.000 PM PM PM PM 1.017.000
Beheer wegen waterschapslasten Dit betreft een aanpassing van de begroting door in de afgelopen jaren gestegen waterschapslasten. Om die reden is gekozen voor de status onontkoombaar (correctie van de begroting). Uitbreiding wegenareaal en onderliggend wegennet de Vierslagen De aanleg van de rondweg om Nieuw-Amsterdam is gerealiseerd, dit is de ontsluitingsweg met ‘De Vierslagen’. Deze weg loopt vanaf de aansluiting met de A37 en takt, ter hoogte van Zandpol, weer aan op de N853. Eind 2008 is de ontsluitingsweg in gebruik genomen. Na de oplevering van deze rondweg is het beheer en onderhoud van de gedeelten Dikke Wijk, Vaart Noordzijde en Zijtak Oostzijde van de provincie Drenthe overgedragen aan de gemeente Emmen. Deze overdracht houdt in dat het wegenareaal is toegenomen met 37.000m2 dat extra beheerd en onderhouden dient te worden. De financiële gevolgen hiervan zijn, uitgaande van €1,- per m2, €37.000. Aanpassing kruising brug Vugteveen NieuwAmsterdam. Naast de toename van het wegenareaal, heeft de aanleg van de rondweg ook gevolgen voor de verkeersfunctie van de doorgaande wegen door het tweelingdorp Nieuw-Amsterdam/Veenoord. De verkeersfunctie is lager geworden. Het gaat hierbij om de Nieuw-Amsterdamseweg, Zijtak Oostzijde, Vaart Noordzijde en de Boerdijk. Om deze lagere verkeersfunctie tot uitdrukking te brengen, zijn aanpassingen noodzakelijk. Ook de kruising bij de brug ‘Vughteveen’ zou aangepast moeten worden. Op dit kruispunt hebben zich in de afgelopen vijf jaar vierentwintig ongevallen voorgedaan. Een pakket van maatregelen moet, in samenspraak met de door de gemeente erkende overlegpartners Nieuw-Amsterdam/Veenoord, worden opgesteld. Samen met hen zal een plan van aanpak worden gemaakt. De maatregelen zouden kunnen bestaan uit het aanbrengen van snelheidsremmende voorzieningen in de vorm van plateaus, het aanpassen van de genoemde kruising, het aanbrengen van fietssuggestiestroken op de Vaart Noordzijde en een herprofilering van de Boerdijk. De kosten voor deze aanpassingen zijn geschat op € 750.000 Dit geeft geraamde kapitaallasten van € 60.000 per jaar. Derksweg Klazienaveen Naar aanleiding van het plan van toedeling van de Derksweg heeft een grote groep bewoners bezwaar gemaakt tegen de nieuwe toedeling. Zij raken namelijk het eigendom van de weg en de berm kwijt. Na een aantal malen bij de rechtercomissaris landinrichtingscommissie te zijn geweest is geprobeerd tot een compromis te komen. Conform het plan van toedeling kreeg de gemeente voor niets het eigendom van de weg en de drie meter berm, terwijl zij aan de andere kant snippergroen verkoopt. Als compromis is er bepaald dat de gemeente de weg met geen drie maar twee meter berm in eigendom krijgt en het naar voren halen van groot onderhoud van de Derksweg. Deze stond oorspronkelijk gepland voor na 2013 en dient nu uiterlijk in 2012 gereed te zijn. Hiertoe wordt ieder jaar een stuk vervangen, hetgeen inhoudt dat extra middelen nodig zijn ter grootte van € 452.320. Dit geeft geraamde kapitaallasten van € 40.000. De raming is gebaseerd op het aanbrengen van nieuwe bestrating voor het gehele wegvak (van Broekweg tot Veenhoeksweg). Reconstructie Rondweg In 2004 is groot onderhoud verricht aan een gedeelte van de Rondweg. Hierbij is men er van uitgegaan dat de restlevensduur zeven jaar zou bedragen. Daarna zou herinrichting plaats gaan vinden. Hiervoor zijn echter nog geen concrete plannen, maar ondertussen gaat de kwaliteit van de Rondweg snel achteruit. Momenteel zijn diverse plannen in ontwikkeling in het kader van de Bereikbaarheidsvisie Emmen centrum. Hieruit blijkt dat een algehele herinrichting van de Rondweg niet op korte termijn plaats zal vinden. Om de verkeersveiligheid en bereikbaarheid van Emmen te kunnen waarborgen, zal het onderhoudsniveau van de Rondweg op een adequaat niveau moeten liggen. Om dit te kunnen bewerkstelligen zullen de ontstane
58
schades aan het wegdek door middel van een algehele reconstructie moeten worden verholpen. Volgens een eerste inschatting zullen de kosten van een algehele reconstructie van de Rondweg tussen de 10 miljoen euro en 15 miljoen euro aan investering bedragen. Deze inschatting is gebaseerd op de ervaringscijfers van het gedeelte van de Rondweg dat gereconstrueerd is in het kader van Bahco. Vooralsnog is in de kadernota een investeringsbedrag van € 8,5 miljoen opgenomen. De Bahcoreconstructiewerkzaamheden zijn vorig jaar afgerond. Ondertussen zal in samenwerking met de dienst Beleid een gezamenlijke strategie worden opgesteld. Wij verwijzen in dit verband naar programma 7 Kadernota dienst Beleid, waar nader ingegaan wordt op de ontwikkelingen rond de bereikbaarheid van het centrum van Emmen. Straat- en kolkenreinigen. In 2008 is het volgende gemeld in de Berap 2008-2: “Het afgelopen jaar is er onduidelijkheid ontstaan over het zichtbaar worden van de door Area te behalen synergieeffecten in de productbegroting 2008 van de dienst (zie Raadsbesluit RA05.0072 voor 2008 € 306.646). Als toelichting daarop het volgende. In de aandeelhoudersvergadering najaar 2007 is besloten alle opbrengsten via het dividend te laten vloeien. Dit betekent dat de aandeelhouder met het dividend de tarieven kan verlagen; dit is in tegenstelling tot het businessplan 2004 waarin staat het dividend in te zetten als tariefsverlaging op de producten. In de begroting van de dienst komt dit tot uitdrukking in de overschrijding op de producten Afvalverwijdering en verwerking (€ 103.000) en Straat/kolkenreinigen (€ 187.000 excl. compensabele BTW). De compensatie hiervoor ligt in de dividenduitkering 2008.” Bovenstaande situatie is in 2009 niet gewijzigd en zal ook in 2009 leiden tot een overschrijding van € 250.000. Begraven Op 9 september 2008 is in de Commissie ‘Wonen en Ruimte’ de rapportage ‘Begraafplaatsen, inbreiden, uitbreiden en ruimen’ aan de orde geweest. Uw raad heeft haar voorkeur uitgesproken voor het hierin aangegeven scenario 3. Dit scenario houdt het volgende in: ‘Het huidige aanbod daar waar mogelijk, middels ruimen, uitbreiden en/of inbreiden handhaven. Vanuit het kostenaspect (inrichtings-, beheer- en onderhoudskosten) is dit de duurste variant. Deze variant dekt tot 2025 ruimschoots de capaciteit en biedt tot 2050 (voorzichtige schatting) voldoende capaciteit.’ Het onderzoek naar de kosten van scenario 3 is zo goed als afgerond en gaat geagendeerd worden voor ons college. De voorgenomen besluiten hebben onder andere betrekking op het tekort voor 2009 en de mate van kostendekkendheid voor 2010. Het begrote tekort in 2009 bedraagt €127.000,-. Gezien voorgaande jaren kan ervan worden uitgegaan dat het werkelijke tekort voor het jaar 2009 hoger zal uitvallen. Uitgaande van het werkelijke tekort in 2008 van €260.000,- mag, aan de hand van een voorzichtige schatting, aangenomen worden dat het tekort in 2009 minimaal €200.000,- zal bedragen. Voorgesteld wordt dit tekort te dekken uit de bestemmingsreserve Afkoopsom Graven. Wateroverlast Emmerhout Naar aanleiding van wateroverlast in Emmerhout in 2007 (rioolwater in woningen) is er in 2008 een traject gestart om dit probleem op te lossen. Uit onderzoek is komen vast te staan dat naar verbeteringen uit het stelsel het water buiten de wijk moet worden gebracht. Hiertoe wordt er op dit moment een studie gedaan en is er met andere betrokken partijen overleg om nabij de rotonde in de Rondweg bij Emmerschans een buffervoorziening komt waar eventuele verontreiniging in het rioolwater zo goed mogelijk kan bezinken. Het overtollige water kan dan afstromen via de natuurstrook langs de N391. Op hoofdlijnen is er met de verschillende partijen al overeenstemming. De afronding van de voorbereiding staat gepland voor de periode voorjaar/zomer 2009. De aanleg zou, bij ongewijzigde planning, in het najaar van 2009 kunnen plaatsvinden.De afvoerleiding naar de buffervoorziening komt door de Schansweg te liggen en onder het fietspad van Emmerschans naar Emmer-compascuum. Het opknappen van de genoemde zaken en het fietspad zal ook vanuit dit project gefinancierd moeten worden. Een exact budget hiervoor is nog niet bekend, een eerste inschatting levert een bedrag van 3,5 miljoen euro opgebracht uit het GRP. Onderhoud openbaar gebied (motie 13) Uw raad heeft geconstateerd dat er op dit moment geen actuele inventarisatie is van de onderhoudstoestand van het openbaar gebied. Uit de wel aanwezige inventarisatie blijkt dat er sprake is van achterstallig onderhoud en de verwachting is dat het aantal meldingen bij het meldpunt openbaar gebied onevenredig toeneemt. Aan u zal een actueel overzicht worden aangeleverd om een beeld te krijgen van de omvang van het achterstallig onderhoud. Afhankelijk van een door uw raad beschikbaar te stellen budget (zie motie 13) kan een prioriteitenlijst worden samengesteld. Deze is als PM opgenomen. Toegankelijkheid gem. openbare gebouwen / openbaar gebied (motie 9) Uw raad heeft geconstateerd dat bij nieuw- en verbouw van gemeentelijke gebouwen en bij de aanleg van nieuw openbaar gebied of bij de aanpassing van het bestaande openbaar gebied nog te weinig vooraf aan de toegankelijkheid voor iedereen wordt gedacht. In het bijzonder gaat het hier om mensen met een beperking en mensen die gebruik maken van hulpmiddelen, zoals rolstoelen en kinderwagens. Naar
59
aanleiding van de motie worden in het 4e kwartaal 2009 de procedure met bijbehorende (toegankelijkheids)eisen t.a.v. het voornoemde aan uw raad opgeleverd. het plan van aanpak wordt in het 2e kwartaal (bestuurlijke termijnagenda) door ons geagendeerd. 7.9.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Geen voorstellen.
60
7.10. Programma 10 Zorg en Welzijn 7.10.1. Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht Onderwerp Herverdeling middelen maatschappelijke opvang Invoering Wet tijdelijk huisverbod Pakketregel AWBZ Accommodatiebeleid Eigen bijdrage Leveste/Noord Leger des Heils Hogere huur Welzijnswerk Emmermeer Continuering schoolmaatschappelijk werk Gemeenschappelijke geneeskundige dienst Hogere huren gesubsidieerde instellinge (MFA) Beheerdersproblematiek welzijnsaccomodaties Kosten WMO -huishoudelijke hulp WMO - PGB WMO - voordeel eigen bijdragen huish hulp WMO - voordeel woonvoorzieningen Onttrekking aan de reserve WMO (eind 2008 € 4.482.346) Begrote toevoeging aan reserve WMO Begrote onttrekking aan reserve WMO WMO-integr uitk (september circulaire 2008) WMO - integr uitk (december circulaire 2008) Mutatie reserve WMO (2009 stort./ 2010 onttr.) WMO - integr uitk - verwachte indexering 2010 Lagere eigen bijdrage inzake hulpmiddelen Totaal
Investering
2009 0 0 PM PM 100.000 45.000 0 34.100 p.m. 2.680.500 1.050.202 -246.000 -431.000 -2.285.711 -767.991 -344.109 -92.805 436.914
0
159.000 338.100
2010 100.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000 -2.196.635
2011 200.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000
2012 300.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000
2013 300.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000
1.720.616 -344.109 -92.805 -436.914 -400.000 159.000 1.845.678
1.720.616 -344.109 -92.805
1.720.616 -344.109 -92.805
0 -344.109 -92.805
-400.000 159.000 4.579.227
-400.000 159.000 4.679.227
-400.000 159.000 2.958.611
Invoering nieuw verdeelmodel middelen maatschappelijke opvang Op dit moment wordt door de staatssecretaris ingaande 2010 een nieuw, vraaggestuurd verdeelmodel ontwikkeld dat niet uitgaat van een open eind financiering en dat aandacht heeft voor preventie en beloning van goed gedrag. Simpelweg betekent het een herverdeling ( dynamisering ) van het landelijke macrobudget MO/VZ/OGGz Het is inmiddels duidelijk geworden dat het objectieve verdeelmodel voor onze regio zeer waarschijnlijk een korting van € 100.000,= in 2010 te zien geeft, oplopend tot € 300.000,= in 2012 e.v. Dit op het totale budget van € 5.310.429,= Invoering Wet tijdelijk huisverbod De Wet Tijdelijk Huisverbod is ingevoerd per 1 januari 2009. In Drents verband (Emmen is centrumgemeente voor heel Drenthe) is afgesproken om – na het opleggen van een tijdelijk huisverbod – te gaan werken met het zogenaamde 10 dagen-model. Dit houdt in dat er in de eerste tien dagen na het huisverbod van de dader (veelal de man) er intensieve hulp verleend wordt aan zowel de dader als aan de vrouw en eventuele kinderen. Deze hulp gaat gegeven worden door het Algemeen Maatschappelijk Werk van de lokale welzijnsstichting (in ons geval Sedna), de Reclassering en het AFPN ( Algemene Forensische Psychiatrie Noord ). Voor 2009 is éénmalig rijksbekostiging voor deze hulp aanwezig. De bekostiging van deze activiteiten dient vanaf 2010 uit het gemeentelijke domein te komen en dit betekent dat de werkzaamheden tot het takenpakket van Sedna, de Reclassering en het AFPN gaan behoren. Uitgaande van ongeveer 45 tijdelijke huisverboden per jaar in onze gemeente betreft het een substantiële uitbreiding van taken. De extra bekostiging van deze taken betreft vanaf 2010 structureel een bedrag van € 118.000. Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel met € 50.000 terug te brengen. Pakketmaatregel AWBZ De pakketmaatregel heeft betrekking op het schrappen door het Kabinet van de AWBZ functie begeleiding. Eventuele consequenties van de pakketmaatregel worden door de gewenningsperiode in de loop van 2009 duidelijk. Mogelijk gaan de cliënten, die voorheen een beroep op de AWBZ hebben gedaan, een beroep doen op het gemeentelijke domein. Het kan een toename van hulpvragen bij de welzijnsstichting betreffen of bij het steunpunt Mantelzorg. Nieuw accommodatiebeleid. De nota Accommodaties Geaccommodeerd is in november 2008 vastgesteld. Nu wordt gewerkt aan de uitwerking van de uitgangspunten van de nota. De huisvestingsvoorzieningen onderwijs zullen onderdeel zijn van het nieuwe accommodatiebeleid, bijvoorbeeld als partner in de realisatie van multifunctionele voorzieningen.
61
Er wordt vanuit gegaan dat begin 2010 het nieuwe accommodatiebeleid zal zijn geformuleerd en vanaf dat moment kan worden geimplementeerd. Uit dit nieuwe accomodatiebeleid kan een meerjarige investeringsplanning voortvloeien. De eigen bijdrage problematiek bij Leveste en CWZW-Noord Leger des Heils In april 2008 is de beleidsnotitie Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg door uw raad vastgesteld als nadere invulling van de prestatievelden 7, 8 en 9 van het WMO beleidsplan. Analoog aan de financiering van De Breehof zijn in de financieringsopzet voor de vrouwenopvang van Leveste (30 plaatsen) met ingang van 2009 middelen opgenomen ter hoogte van € 100.000 voor het bekostigen van de eigen bijdrage van bewoners, die uitkeringsgerechtigd zijn dan wel niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Daarbij is rekening gehouden met het feit (zoals afgesproken) dat de eigen bijdragen op dezelfde wijze worden gefinancierd als De Breehof. Het beschikbaar stellen van de middelen heeft nog niet plaatsgehad. Ter verdere toelichting: Eigen bijdragen in de WMO is al een langslepend onderwerp. Dit wordt veroorzaakt door een fout in de Wmo, waardoor een rechtsgrond ontbreekt voor de huidige praktijk van het innen van een eigen bijdrage in de Maatschappelijke Opvang.De VNG is van mening dat de wet hierop aangepast moet worden en intussen onderschrijft het ministerie van VWS deze opvatting ook. Op termijn zal de wet worden aangepast. Voor de korte termijn wordt er gekozen voor een wijziging van de AMVB om inning een rechtsgrond te geven. De meeste gemeenten zijn voorstander van een gemeenschappelijke regeling met daarin bedragen. Voor dit moment moet de financiering van de eigen bijdragen echter wel geregeld worden overeenkomstig de vastgestelde beleidsnotitie. Financieel: vanaf 2009 jaarlijks € 100.000. De hogere huur (ca € 45.000) voor de Stg. WEM (Welzijnswerk Emmermeer) Ten gevolge van de verhuizing naar de Meerstede wordt Stichting Welzijnswerk Emmermeer met ingang van 1 juni 2008 geconfronteerd met meerkosten die gekoppeld zijn aan de nieuwe huurovereenkomst voor de Meerstede (afgezet tegen de oude situatie Anloop/Meerhoes). Aangezien Stichting Welzijnswerk Emmermeer de hogere huur ad € 45.000,= niet kan opvangen binnen de subsidieverlening betekent dit een extra claim op het binnen de gemeentebegroting beschikbare volume. Echter deze structurele kosten kunnen ook niet worden opgevangen binnen het beschikbare volume en daarom dient dit te leiden tot een structurele aanpassing van het subsidievolume binnen de dienst Publiek, onderdeel Dorpshuizen en wijkcentra. Schoolmaatschappelijk werk Op 18 juli 2006 hebben wij ingestemd met de inzet van het schoolmaatschappelijk werk (SMW) in het primair, voortgezet en beroepsonderwijs ten behoeve van de doorgaande lijn van zorg in en om de school. Deze inzet beslaat de periode van schooljaar 2006/2007 tot en met schooljaar 2008/2009. Het SMW heeft zich vanaf het eerste schooljaar dusdanig goed gepositioneerd en geprofileerd dat continuering wenselijk is. De inzet SMW wordt betaald uit het reguliere budget AMW, de gemeentelijke achterstandengelden en het budget Voortijdig Schoolverlaten (GSB, prestatieveld 5). Op het moment is er onduidelijkheid over de hoogte van het GSB-budget Voortijdig Schoolverlaten vanaf 2010. Dit specifieke GSB-budget zal waarschijnlijk worden omgezet in een brede doeluitkering. Duidelijkheid over de vorm en hoogte is er naar verwachting pas medio 2009. GGD Bij de behandeling van de GGD-begroting 2009 heeft uw raad ingestemd met uitbreiding van het budget voor de GGD. Hierbij is uitgegaan van een indexering van het GGD budget over 2008 met 2%. Bij het opstellen van de gemeentelijke begroting over 2009 is per abuis vergeten om het GGD budget op te hogen. Hierdoor is er een structureel tekort van € 34.100 in de gemeentelijke begroting gekomen, terwijl de GGDbegroting wel door uw Raad bekrachtigd is. Tot slot heeft de GGD met ingang van 2009 een nieuwe begrotingssystematiek, waardoor transparant is welke kosten ten laste van het basistakenpakket komt en wat additionele taken zijn voor gemeenten en/of derden. Door de huidige transparantie is nu duidelijk geworden dat bij het opstellen van de nieuwe berekeningssystematiek een fout is geslopen. Dit leidt tot 37.500 hogere lasten. Voor 2009 geeft de GGD aan dat ze door herprioritering dit tekort zelf willen oplossen. Vanaf 2010 is het een onderdeel geworden van de begroting, zoals deze voor de zomervakantie aan uw raad voorgelegd zal worden. Tot slot heeft de GGD, net als gemeenten, te maken met de afschaffing van de pseudo WW-premie. Gemeenten hebben hiervoor een compensatie gekregen via het gemeentefonds. Daarom heeft de GGD hiervoor € 9.000 structureel nodig.
62
financieel: 2009: € 34.100 2010 en verder (structureel): € 34.100 Melding ontwikkeling hogere huren gesubsidieerde instellingen bij realisering MFA' In Emmerhout, Angelslo, Emmercompascuum, Erica, Schoonebeek etc.worden MFA's ontwikkeld waarbij er enerzijds sprake is van het vrijspelen van exploitatietekorten (bijv. Aole Gemientehoes Schoonebeek) en het verlagen van energielasten door verbetering/vernieuwing van accommodaties maar er daardoor ook sprake is van een hogere huur die aan de gesubsidieerde instelling in rekening wordt gebracht. Deze instelling zal hiervoor ongetwijfeld aankloppen bij de gemeente hetgeen tot een hoger subsidie zal leiden. Dit is te meer aan de orde omdat de nu door de betreffende instellingen betaalde en gesubsidieerde huur op een (veel) lager niveau ligt (gebaseerd op historische gronden en investeringslasten). Het bijbehorende bedrag kan niet worden ingeschat, maar dient daarom PM te worden opgenomen. Beheerdersproblematiek welzijnsaccommodaties Sinds het faillissement van de voormalige welzijnsstichting is het beheer en de schoonmaak van een aantal welzijnsaccommodaties ondergebracht bij een aantal organisaties/instellingen. Als gevolg van (autonome)loon- en prijsontwikkelingen en het wegvallen van het I en D-subsidiedeel voor een medewerker is er voor deze werkzaamheden met ingang van 2009 een extra volume ad € 9.663 nodig Voor 2009 is dit ten laste gebracht van de post onvoorzien incidenteel 2009. In ons besluit d.d. 16 december 2008, is besloten om deze extra structurele lasten vanaf 2010 als voorstel op te nemen in deze kadernota. WMO – huishoudelijke hulp Aanleiding Als gevolg van de in 2008 uitgevoerde herindicaties heeft een aanzienlijke verschuiving van uren HH2 naar HH1 plaatsgevonden. De gecontracteerde uren die eind 2006 zijn vastgelegd met zorgaanbieders volstonden niet. Er dreigden wachtlijsten voor burgers en ontslagen bij de zorgaanbieders. Daarom is in de herfst van 2008 een compensatietarief voor alle bovencontractueel geleverde uren HH1 afgesproken. Per bovencontractueel uur is € 5,-- meer betaald. De contracten zijn naar aanleiding van een aangenomen motie (26 juni 2008) per 1 januari 2009 beëindigd. Situatie 2009 Een nieuwe aanbesteding is voorbereid met als doel om per 1 juli 2009 nieuwe contracten te sluiten. Ons college heeft echter medio april besloten om de aanbesteding uit te stellen en na de zomer op te starten. Nieuwe contracten dienen dan per 1 januari 2010 in te gaan. De belangrijkste redenen hiervoor zijn: -
afwachten van definitieve besluitvorming wetswijziging Wmo duidelijkheid over budgettering in meicirculaire ontwikkelingen rondom objectief verdeelmodel (die mogelijk een (positieve) invloed zullen hebben op budget) pakketmaatregel AWBZ begeleiding samenwerkingsvoordelen in VDG-verband nader onderzoeken
Om doorlevering van zorg in de eerste helft van 2009 te garanderen is een overbruggingstarief afgesproken voor alle uren HH1. Voor ieder geleverd uur HH1 wordt € 5,-- meer betaald. Gelet op het besluit van ons college worden deze afspraken gecontinueerd voor de rest van 2009. In totaal bedraagt het tarief voor alle uren geleverde HH1 nu gemiddeld € 20,09. Dit zal naar schatting 1,2 miljoen extra gaan kosten. De totale kosten kosten HH zijn naar verwachting ongeveer structureel € 2,7 miljoen hoger dan begroot. Wetswijziging per 1 januari 2010 e e Door een wetswijziging (aangenomen in de 2 kamer op 14 april, definitieve besluitvorming door 1 kamer op korte termijn) worden gemeenten verplicht alleen nog contracten af te sluiten met zorgaanbieders die personeel in loondienst hebben. Dit personeel dient conform de daarvoor geldende CAO’s beloond te worden. Daarnaast dienen gemeenten hun burgers de mogelijkheid te bieden om hen een financiële tegemoetkoming toe te kennen voor het inhuren van een alfahulp. Door G27-gemeenten en de VNG is het ministerie er reeds opgewezen dat de wetswijziging aanzienlijke financiële gevolgen zal hebben voor de gemeenten.
63
Vooruitblik 2010 Vooruitkijkend naar 2010 zal de kostenstijging ten gevolge van de nieuwe aanbesteding en de wetswijziging dus structureel zijn. Vooralsnog zal in de worden getracht de kostenstijging na 2009 te beperken rond het niveau van 2009. De kosten voor persoonsgebonden budget (PGB) HH zullen in 2010 € 2,9 miljoen bedragen. Dit is € 1.056.762 structureel hoger dan geraamd. Nota bene Er wordt beleidsmatig geinvesteerd in het realiseren van collectieve voorzieningen die de druk op individuele voorzieningen zoals HH kan doen afnemen. Te denken valt hierbij aan onder meer boodschappen- en klussendiensten. De gemeente Emmen dient een steeds sterkere regisseursrol te nemen om ketensamenwerking te bevorderen. Daarmee worden financiële middelen gebundeld, efficiënter ingezet en besteed. Voordeel eigen bijdrage huishoudelijke hulp De van het CAK ontvangen eigen bijdrage kende in de rekening 2008 een hogere bate van € 225.000. In de Berap-I van 2009 is een hogere verwachte ontvangst opgenomen van € 246.000. Aangenomen mag worden dat de ontwikkelingen in 2009 ook in meerjarig perspectief optreden. Voordeel woonvoorzieningen Bij de invoering van de WMO in 2007 is ook een aanvulling ten laste van de WMO uitkering gegeven op het onderdeel woonvoorzieningen oud VGH. In de rekening 2008 bleek hierop een onderschrijding van € 360.000. In de Berap-I van 2009 is een verwacht voordeel opgenomen van € 431.000, hetgeen per saldo opgenomen is in de toevoeging cq onttrekking aan de voorziening. Aangenomen mag worden dat de ontwikkelingen in 2009 ook in meerjarig perspectief optreden. Voor de toekomst mag verwacht worden dat de algemene uitkering opgehoogd wordt met dit voorshands ingehouden bestanddeel. Egalisatiereserve WMO De stand van de reserve per 31 december 2008 bedraagt € 4.482.346. Als gevolg van de toename van de kosten wordt in 2009 een bedrag van € 2.285.711 en in 2010 een bedrag van € 2.196.635 onttrokken. Daarmee is de reserve uitgeput. De begrote reservemutaties voor 2009 en verder zijn als ontwikkeling in deze kadernota meegenomen. Met name het niet meer kunnen onttrekken aan de reserve in de jaren 2010 t/m 2012 (zoals wel was begroot) geeft een fors nadelig effect. WMO-integratieuitkering In de septembercirculaire 2008 is melding gemaakt van een hogere WMO-integratieuitkering van € 344.109. Deze verhoging is structureel. Ook in de decembercirculaire 2008 is melding gemaakt van een hogere WMO-integratieuitkering van € 92.805. Deze verhoging is eveneens structureel. Deze bedragen worden in 2009 gestort in de reserve WMO en in 2010 weer onttrokken. Verder is een inschatting gemaakt van te verwachten indexering van de WMO-integratieuitkering 2010. Deze indexatie is geschat op € 400.000 (circa 3%). Lagere eigen bijdrage inzake hulpmiddelen Vanaf 1 juli 2008 wordt ook voor hulpmiddelen en voorzieningen een eigen bijdrage gevraagd. Op basis van de beschikbare gegevens was de oorspronkelijke prognose dat de overlap tussen cliënten die reeds een eigen bijdrage voor HH betaalden én hulpmiddelen ontvingen circa 50%. Ongeveer de helft van de cliënten zou dus per 1 juli een eigen bijdrage moeten gaan betalen voor hulpmiddelen en voorzieningen. Het verwachte bruto voordeel op het Wmo-budget is hierdoor structureel geraamd op € 935.000 per jaar. Na aftrek van kosten is het verwachte netto voordeel Wmo geraamd op 476.000 (voordeel Wvg). Er bestaat echter een risico dat het netto voordeel niet behaald wordt. De groep die alleen voor hulpmiddelen en voorzieningen een eigen bijdrage moet gaan betalen is tot nog toe kleiner dan verwacht. Het gaat hierbij om aanvragen die na 1 juli 2008 zijn ingediend. De gemiddelde tijd tussen eerste aanvraag en uiteindelijke beschikking en inning van de eigen bijdrage door het CAK ligt rond de zes maanden. Hierdoor zijn de opgelegde eigen bijdragen vanaf 1 juli grotendeels nog niet geïnd en verwerkt in de managementrapportages van het CAK. De geïnde eigen bijdragen voor hulpmiddelen 2008 bedroegen daarom slechts € 7.500. Wanneer aanvullende cijfers van het CAK binnen zijn, zal de eigen bijdrage hulpmiddelen worden geëvalueerd. De planning is om deze evaluatie in het voorjaar 2009 uit te voeren. Aan de hand van de resultaten hiervan, zal het verwachtte voordeel op het Wmo-budget in de programmabegroting 2010 mogelijk worden aangepast.
64
Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten Eind december 2008 heeft een wijziging van de wet chronisch zieken en gehandicapten plaatsgevonden. Als gevolg van deze wetswijziging is de inkomensgrens voor Wmo-cliënten jonger dan 65 per 1 januari 2009 verhoogd met € 5000,--. Hierdoor betaalt een groep cliënten die voorheen een hogere bijdrage betaalde, voortaan een minimale eigen bijdrage. In Emmen zijn er 935 Wmo-cliënten jonger dan 65. Door de verhoging van de inkomensgrens zullen ook de eigen bijdragen van overige Wmo-cliënten jonger dan 65 lager uitvallen. De berekening van de eigen bijdrage maakt namelijk gebruik van een bepaald minimum, dat nu hoger uitvalt. Dit zal dus gevolgen hebben voor de opbrengsten van de gemeente, er komt minder binnen. Het CAK is verzocht de financiële gevolgen van deze wetswijziging te becijferen. Het VWS heeft vooralsnog een macrobedrag van ongeveer € 10 miljoen gebudgetteerd om gemeenten hiervoor te compenseren. Dit macrobedrag zal over de gemeenten worden verdeeld conform verdeelsleutel Wmo (objectief verdeelmodel). Aangezien Emmen als gevolg van dit model een zogenaamde nadeelgemeente is, is het waarschijnlijk dat het compensatiebedrag niet dekkend zal zijn. Objectief verdeelmodel Sinds 1 januari 2008 maakt het Ministerie van VWS gebruik van het objectief verdeelmodel. Emmen is er ten opzichte van het historische verdeelmodel dat voorheen gebruikt werd, financieel aanzienlijk op achteruitgegaan. Deze achteruitgang wordt voorlopig nog verzacht met een overgangsmaatregel. De gemeente Emmen ontvangt over 2008, 2009 en 2010 nog een compensatiebedrag. Echter, door de grote achteruitgang heeft het Ministerie beslist dat Emmen in 2009 al kan beschikken over de suppletie van 2010. In 2010 zal de achteruitgang in volle omvang voelbaar zijn. Onderzoeken van BMC, APE en het SCP hebben aangetoond dat dit model tekortschiet, waardoor een aantal gemeenten –waaronder Emmen- financieel worden benadeeld. Recent heeft het Ministerie bekend gemaakt dat de resultaten van het onderzoek van het SCP gebruikt zullen worden bij het aanpassen van het model. Dit zal echter pas in 2011 gerealiseerd worden. 7.1.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Geen voorstellen.
65
7.11. Programma 11 Bedrijfsvoering 7.11.1. Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht Onderwerp Overgangsregeling FLO Brandweer Voorfinanciering uit de VAR Intensivering en professionalisering toezicht/receptie Herordenen en opschonen van papieren dossiers Verhogen pensioenpremies Informatisering / informatiebeleid (incidenteel)
Investering
Informatisering / informatiebeleid (investering A=5 jr/ R=4,5%) - investering in 2009: 182.500 / in 2010: 471.250 Informatisering / informatiebeleid (structureel) BAG-proof maken administratie Totaal
653.750
653.750
2009 457.283 -457.283 95.000 117.600 120.000 542.000
2010 342.339 -342.339 95.000 333.750 680.000 1.975.000
2011 307.248 -307.248 95.000 148.650 680.000 PM
2012 124.839 -124.839 95.000 0 680.000 PM
2013 130.269 -130.269 95.000 0 0 PM
18.250 182.500 425.000 1.500.350
160.169 653.750
160.169 653.750
160.169 653.750
160.169 653.750
3.897.669
1.737.569
1.588.919
908.919
Overgangsregeling FLO Brandweer In de overgangsregeling FLO voor brandweerpersoneel is vastgelegd dat medewerkers in een bezwarende functie gebruik kunnen maken van de overgangsregeling indien zij op 01-01-2006; 20 of meer jaren in een dergelijke functie werkzaam zijn geweest. De regeling: het buitengewoon verlof gaat in zodra de leeftijd van 55 jaar is bereikt. De salarissen en de toelagen worden maandelijks uitbetaald inclusief vakantiegeld en eindejaarsuitkering. Hierop wordt een korting toegepast van 20%. Gedurende deze periode wordt door de werkgever de levensloop volgestort tot 210%. Gedurende de leeftijd van 59 tot 62 wordt de levensloop opgenomen (70% per jaar). Vanaf 62 jaar tot 62 jaar en 9 maanden wordt pensioen genoten dat door de werkgever extra is gestort in het ABP. Dit gebeurt in het jaar dat de werknemer de leeftijd van 53 jaar bereikt. Voor werknemers die reeds gebruik maken van de verlofregeling wordt in 2009 een storting gedaan.van 62 jaar en 9 maanden tot het bereiken van de leeftijd van 65 wordt gebruik gemaakt van het keuzepensioen. De onderstaande financiele gevolgen zijn berekend voor de periode van buitengewoon verlof en de aanvullende storting in het ABP. De afschaffing van de FLO-regeling heeft ook tot gevolg dat personeel binnen een termijn van twintig jaar dient uit te stromen uit de bezwarende functie naar een aanstelling in een niet-bezwarende functie of naar een andere werkgever. Tijdens de aanstelling bij de brandweer dient het personeel te worden geschoold en voorbereid om een zogenaamde tweede loopbaan te kunnen starten. Dit heeft gevolgen voor de benodigde formatie (personeel dat een opleiding volgt is gedurende die opleiding verminderd inzetbaar in de parate sterkte), voor de opleidingskosten (personeel zal gemiddeld 15 jaar in dienst zijn tegen gemiddeld 30 jaar nu wat een verdubbeling van opleidingskosten tot gevolg heeft) en voor de benodigde begeleiding, sturing en coaching van het middenmanagement. Met subsidie van het A&O fonds van de Vereniging Nederlandse Gemeenten is de afgelopen twee jaar gewerkt aan het ontwikkelen van beleid om deze nieuwe CAO te kunnen toepassen binnen de brandweer van de gemeente Emmen. Dit nieuwe beleid wordt niet alleen toegepast voor het nieuwe personeel, maar ook voor personeel dat recht heeft op de overgangsregeling. Deze laatste categorie heeft namelijk recht op 4 jaar inactiviteit (80% bezoldiging) en levensloop (210% van laatst genoten bezoldiging). Uitstroom van deze categorie voor het bereiken van de 55-jarige leeftijd kan per medewerker daarmee tot aanzienlijke besparingen leiden. buiten gewoon jaar 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Totalen
verlof 800.883 882.639 828.748 659.039 685.669 666.940 497.065 518.200 443.100 305.600 254.300 171.200 6.713.383
raming 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 664.100 7.969.200
verschil 136.783 218.539 164.648 -5.061 21.569 2.840 -167.035 -145.900 -221.000 -358.500 -409.800 -492.900 -1.255.817
extra opleidings- afname per bijdrage kosten oude FLO saldo 2e ABP loopbaan regeling 378.500 -58.000 457.283 41.800 149.500 -67.500 342.339 58.500 148.000 -63.900 307.248 42.500 184.000 -96.600 124.839 64.300 169.000 -124.600 130.269 18.700 172.000 -213.100 -19.560 0 169.000 -355.100 -353.135 0 177.000 -355.100 -324.000 0 173.000 -355.100 -403.100 0 168.000 -355.100 -545.600 0 159.000 -355.100 -605.900 0 159.000 -355.100 -689.000 604.300 1.827.500 -2.696.300 -2.035.600
66
Gezien het feit dat in 2014 er sprake is van een omslag van een nadeel naar een voordeel stelt het college voor om de jaren tot en met 2013 voor te financieren uit de VAR. Vanaf 2014 zullen dan de voorgefinancierde bedragen terug worden gestort. Intensivering en professionalisering van de toezicht- en receptiefunctie De afgelopen jaren is er een toename geconstateerd in de vraag naar toezicht in en rondom de diverse gemeentelijke panden. Daarnaast worden er andere eisen gesteld aan de receptiefunctie waardoor de benodigde inzet is toegenomen. Deze toename in de vraag aan producten en diensten van afdeling Services en middelen hebben al enkele jaren geleid tot kostenuitzetting. Deze kosten worden geraamd op € 95.000. Herordenen en opschonen van papieren dossiers t.b.v. digitale dossiervorming In de Archiefwet 1995 en het Archiefbesluit 1995 wordt gesteld dat alle overheidsorganen verplicht zijn de onder hen berustende archiefbescheiden in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren, alsmede zorg te dragen voor de vernietiging van de daarvoor in aanmerking komende archiefbescheiden. Deze verplichting geldt voor alle archiefbescheiden, ongeacht hun vorm en zowel voor de op termijn te vernietigen bescheiden als de bescheiden die voor permanente bewaring in aanmerking komen. Als voorbereiding op de opbouw van digitale dossiers moeten de bestaande dynamische en semistatische dossiers worden opgeschoond en anders ingedeeld. Dit is noodzakelijk toestemming te krijgen van de archiefinspectie voor het substitueren van de papieren dossiers voor digitale dossiers. In oktober 2008 is op basis van een quick-scan een inventarisatie gedaan, die een inzicht geeft in de toestand van de archieven. De decentrale archieven van MZZ en Werk/Inkomen zijn meegenomen in de inventarisatie. De inventarisatie is in het kader van het project digitalisering van documentstromen gedaan, die als randvoorwaarde voor het digitaliseren van de archieven stelt, dat de analoge archieven conform de Archiefwet goed, geordend en toegankelijk moeten zijn. Om nu aan deze randvoorwaarde te voldoen, wordt verzocht een bedrag van € 600.000,-- beschikbaar te stellen om de achterstanden in de analoge archieven weg te werken. De te verrichten werkzaamheden voor alle genoemde archiefonderdelen, die projectmatig zullen worden uitgevoerd, bestaan uit het: -
opnemen van schaduw- en werkarchieven, (her)ordenen van dossiers conform een vastgestelde structuur, het vernietingen van documenten uit dossiers conform de Selectielijst 1996, waarin de wettelijke algemene beginselen van selectie en vernietiging van archiefbescheiden zijn vastgelegd, onderscheiden van de verschillende archieffasen: dynamisch (jonger dan 10 jaar), semi-statisch (globaal tussen 10 en 20 jaar te vernietigen) en statisch (te bewaren);
Met uitzondering van het centrale bestuurs- en beleidsarchief zijn de bestanden vrij homogeen en zullen bovenstaande bewerkingen moeten ondergaan. Het bestuurs- en beleidsarchief echter bevatten over het algemeen ongestructureerde informatie en de scheiding tussen de verschillende archieffasen (dynamisch, (semi-)statisch) zijn door ruimtegebrek niet altijd stringent gehanteerd. Dit onderdeel van het archief zal naast de genoemde werkzaamheden voor een groot deel herbewerkt moeten worden, waardoor een heldere dossierstructuur op procesniveau wordt verkregen. De werkzaamheden zullen gefaseerd over de jaren 2009, 2010 en 2011 worden uitgevoerd. De fasering is afgestemd op het project digitalisering archieven. Dit project stelt als randvoorwaarde dat de fysieke dossiers zich in een goede, geordende en volledige staat moeten bevinden. Kostenverdeling: 2009: € 117.600 (WMO, schuldhulp en sociale zaken) 2010: € 333.750 (personeelsdossiers, vergunningen, ged. coördinatie en werkarchieven) 2011: € 148.650 (centraal dynamisch archief, ged. coördinatie en werkarchieven) Totaal: € 600.000 Verhogen van pensioenpremies Het ABP heeft recent een premieverhoging aangekondigd van 1% per 1 juli 2009 en daarbovenop nog 2% per 1 januari 2010. De premies voor het ABP worden voor 1/3 deel gedragen door de werknemer en voor 2/3 deel door de werkgever. Uitgaande van de hierboven genoemde verhogingspercentages betekent dit voor ons als gemeente een financieel nadeel van ruw geschat € 120.000,- voor 2009 en € 680.000,- vanaf 1 januari 2010 (totaal extra afdracht per jaar is ongeveer € 1 miljoen waarvan 2/3 deel voor rekening van de werkgever komt). Wij gaan ervan uit dat in 2013 de dekkingsgraad van het ABP weer op orde is en de premieverhoging weer ongedaan wordt gemaakt.
67
Informatisering/informatiebeleid De uitvoering van het Informatiebeleidsplan en het Realisatieplan heeft voor de periode tot en met 2013 financiële consequenties die nu nog niet voor de gehele periode volledig te ramen zijn. Voor de uitvoering van wat wettelijk verplicht is, gebaseerd op het Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP) voor de jaren 2009 en 2010, komen we tot de volgende onderdelen: NUP
Einddatum 2009
2010
Structureel
incidenteel
vorming en inrichting KCC
Ja
2015
14+nummer BAG
Ja ja
2009
€ 5.000
€ 55.000
2009
€ 100.000
€ 100.000
GBA
ja
2009
RNI Registratie niet ingezetenen Topografie
ja ja
CMS
DKD digitaal klantdossier WMO
Ja
Digitaal loket schoolverlaten
ja
€ 10.000 € 40.000 € 50.000
2009
€ 10.000
2009
€ 20.000
2009 al geraamd Randv 2009 voorber. Ja 2009 € 15.000 2009 ja voorber € 130.000 ja 2010 ja
€ 10.000
€ 30.000
Randv 2009 voorber. Randv 2009 voorber. ja
Onderzoek stelsel Basisregistraties Implementatie koppeling OSB (Overheid Service Bus) D!MPACT
€ 20.000
2009
GEO COMPONENT
NHR (Nieuw handelsregister)
€ 50.000
€ 40.000
Ja
Invoering WABO
€ 70.000
€ 10.000
Mijn loket (PIP)
WION (Wet Informatie Ondergrondse Leidingen)
structureel
2009
Ja
Digitalisering documentstromen
€ 100.000
2009
Electronische bekendmakingen
Implementatie D3S (datadistributie D!MPACT) Implementatie nWRO (Digitale bestemmingsplannen, voorheen DURP)
€ 70.000
€ 5.000
incidenteel € 375.000
€ 10.000 € 20.000
€ 50.000
€ 80.000
€ 140.000
€ 160.000
€ 300.000
€ 100.000
€ 160.000
€ 1.200.000
€ 30.000
€ 15.000
€ 100.000
€ 130.000
€ 10.000
€ 40.000
2010
€ 50.000
Ja 2010
Objectgerichte GBKN inrichten
€ 15.000
€ 20.000
2010
€ 20.000
2010
€ 40.000
2010
€ 40.000
€ 50.000
€ 925.000
€ 1.975.000
2010 € 485.000
€ 1.175.000
programmaorganisatie
ja
€ 166.000
€ 290.000
Onvoorzien
ja
€ 48.500
€ 92.500
Totaal
€ 699.500
€ 750.000
€ 1.307.500
€ 1.975.000
Het structurele bedrag vanaf 2010 ad € 1.307.500 bestaat naar raming voor ongeveer de helft uit te activeren posten/investering (bedrag ad € 653.750 met een kapitaallast van € 160.169) en voor de andere helft ad € 653.750 uit jaarlijkse (structurele) exploitatielasten. Een aantal componenten zullen zowel in BOCE als in Dimpactverband opgepakt worden in de vereiste NORA-Architectuur. Dit zal o.a. betekenen dat zoveel mogelijk gewerkt wordt met generieke componenten (basisregistraties, datadistributie, zaakgericht werken, medewerkersportaal). De daartoe de geraamde structurele uitgaven zal in die oplossingen vorm krijgen middels een verhoging van het bedrag per inwoner aan DImpact. Voor de beheersing van het geheel zullen alle projecten programmatisch aangestuurd worden.
68
Voor de jaren 2011 tot en met 2013 zal nog een nadere raming gemaakt worden tav de incidentele kosten. Vooralsnog zijn deze op PM gezet. Binnen genoemde bedragen zitten niet alleen de software en hardwarekosten, maar ook de benodigde organisatiekosten ( o.a middels BOCE brede programmasturing en opleidingskosten om bijvoorbeeld de medewerkers om te scholen tot het “nieuwe werken” zoals verwoord in het onderdeel “@Antwoord” van het NUP. In dit bedrag zit tevens de hogere bijdrage aan Dimpact. Bij de begroting 2009 is al aangekondigd dat meer applicaties van Dimpact worden afgenomen. Dit is in 2009 al van start gegaan met het ontwikkelen en voor 2009 geplande implementering van een zogenaamde medewerkersportaal en een datadistributiesysteem. De toename van de dienstverlening van Dimpact leidt dan ook tot een hogere bijdrage aan Dimpact met ingang van 2009. Getracht wordt om de extra bijdrage binnen de bestaande begroting 2009 te vinden. Voor 2010 en verder is dit in het bovengenoemde structurele budget opgenomen. Het Informatiebeleidsplan 2005-2008 is voornamelijk gefinancierd middels een taakstelling op de formatie van totaal 14 fte. Hierbij was aangenomen dat de digitalisering tot efficiency winst zou leiden. Er is een stagnatie geweest in het digitaliseren van transacties. Hierdoor is deze efficiency in 2008 niet gerealiseerd. Hierover is via de BERAP gerapporteerd. Gelet op de invoering van de digitale transacties in 2009, kan de manier van werken in 2009 aangepast worden zodat de efficiencywinst van 14 FTE in 2010 te realiseren is. De taakstelling wordt gerealiseerd door de daarvoor bestemde budgetten per 2010 bij de dienst Publiek (€ 440.000 is ca. 11 fte), Ondersteuning (€ 80.000 is ca. 2 fte) en Gebied (€ 60.000 is ca 1,5 fte) te verlagen. Nadere verkenningen voor 2009 (minimaal noodzakelijk) De gelden die voor 2009 minimaal nodig zijn (anders loopt proces vast!) is in de volgende tabel weergegeven. Van belang is op te merken dat ten opzichte van de bovenstaande tabel met name de noodzakelijke doorontwikkeling van het KCC vertraging oploopt, alsmede de digitalisering van documenten. Daarnaast is geschrapt in programmakosten. Ten aanzien van de Wabo dient opgemerkt te worden dat dit in ICT termen gaat om de ontwikkeling en aanschaf van een zakensysteem dat een generiek component is voor alle toekomstige taken. Dit wordt in Dimpact verband opgepakt evenals het datadistributiesysteem en het medewerkersportaal (dekking voor 2009 wordt gezocht binnen bestaande budgetten). In demeicirculaire 2009 zal waarschijnlijk een extra donatie komen voor invoering WABO van ongeveer € 120.000,- Hier is rekening meegehouden. In essentie gaat het om het volgende: de invoering van de basisregistraties betekent vele administraties verplicht wettelijk op orde brengen, waaronder Geo-informatie. Dit vergt alleen al € 425.000,-. Om deze basisregistraties te kunnen gebruiken is een datadistributiesysteem nodig en de ontwikkeling van een systeem voor zaakgericht werken gekoppeld aan een medewerkersportaal. Zowel de ICT componenten als de NUP componenten zijn generiek en onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Gelet op het generieke karakter is financiering via een omslagstelsel naar alle producten voor 2010 een nader onderzoek waard.
69
NUP
Einddatum
2009 Structureel incidenteel
vorming en inrichting KCC
Ja
2015
14+nummer BAG
Ja ja
2009
€ 5.000
€ 55.000
2009
€ 100.000
€ 100.000
GBA
ja
RNI Registratie niet ingezetenen
ja
Topografie
ja
2009
CMS Electronische bekendmakingen
Ja
Mijn loket (PIP)
Ja
GEO COMPONENT
Randv
Implementatie D3S (datadistributie D!MPACT)
Randv
Implementatie nWRO (Digitale bestemmingsplannen, voorheen DURP)
ja
Digitalisering documentstromen
Randv
WION (Wet Informatie Ondergrondse Leidingen)
Ja
Invoering WABO zaakgericht werken
ja
Implementatie koppeling OSB (Overheid Service Bus) D!MPACT
Ja
€ 50.000
2009
2009
€ 40.000
2009
€ 30.000
2009
€ 10.000
2009
€ 20.000
€ 5.000
2009 voorber.
€ 50.000
2009 voorber.
€ 140.000
2009 al geraamd 2009 voorber. 2009 2009 voorber 2010
subtotaal
€ 15.000
€ 30.000
€ 130.000
€ 100.000
€ 15.000 €365.000
€530.000
programmaorganisatie
ja
€ 92.400
Onvoorzien Af: meicirculaire 2009 invoering Wabo
ja
€ 39.600 - €240.000 Totaal
€ 365.000
€ 542.000
In de jaarschijf 2009 zijn deze bedragen verwerkt. Het structurele bedrag voor 2009 ad € 365.000 bestaat naar raming voor ongeveer de helft uit te activeren posten/investering (bedrag ad € 182.500 met een kapitaallast in 2009 van € 18.250) en voor de andere helft ad € 182.500 uit jaarlijkse exploitatielasten. In de jaarschijven 2010 en verder zijn de bedragen opgenomen zoals in de vorige tabel zijn weergegeven. BAG-proof maken administratie Voor 2009 staan we tevens nog voor een aantal uitgaven op het terrein van de basisregistraties. Dit betreft voornamelijk een administratieve inhaalslag die benodigd is om de administratie “BAG-Proof” te maken. Dit betreft onder andere werkzaamheden op het terrein van kartering, buitenwerk en het invullen van data in systemen. De oorspronkelijke datum om per 1 juli 2009 toe te treden op de landelijke voorziening wordt niet gehaald. Om voor 1 januari 2010 toe te kunnen treden en daarmee te voldoen aan de wettelijke verplichting wordt een extra bedrag gevraagd van eenmalig € 425.000.
70
7.11.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Pr.11 Bedrijfsvoering Onderwerp VTO/Loopbaanbeleid
Investering
incidenteel 1.588.638
IZA-gelden
VTO/Loopbaanbeleid In het kader van het organisatie-ontwikkelingstraject ’Anders en met Anderen’ heeft de gemeente Emmen als doel geformuleerd dat ze een flexibel en integraal werkend ambtelijk apparaat wil opbouwen dat op een efficiente en effectieve wijze uitvoering geeft aan door bestuur en samenleving gewenste resultaten van hoge kwaliteit. Het is dan ook van belang dat er fors wordt geinvesteerd in de ontwikkeling van management en medewerkers om als organisatie deze complexe uitdaging goed op te pakken. Zeker in een periode waarin de samenleving steeds sneller verandert en complexer wordt en vraagstukken steeds meer een integrale en gezamenlijke aanpak met andere actoren vereisen om tot goede resultaten te komen. In de afgelopen jaren heeft de gemeente door de ontwikkeling van een aantal strategische opleidingsprogramma’s, w.o: het jong talentenprogramma, het programma voor de senior beleidsmedewerkers en het managementdevelopmentprogramma in dit verband al een aantal belangrijke stappen gezet. Om de komende jaren hoge kwaliteit te kunnen blijven garanderen dient via opleidingstrajecten verder geïnvesteerd te worden in de ontwikkeling van management en medewerkers. Deze investering in opleidingsmogelijkheden is ook in het kader van binden en boeien noodzakelijk om te kunnen blijven concurreren met andere (overheids)organisaties binnen de arbeidsmarkt en zo in staat te zijn om voldoende kwalitatief personeel te kunnen aantrekken en behouden. Ondanks de economische verslechtering blijft er sprake van krapte op de arbeidsmarkt in onze sector. Een extra handicap in dit verband is dat we de komende jaren ook te maken krijgen met een grote uitstroom van ouder personeel en daardoor een grotere vervangingsvraag hebben. Naast de investering in vakopleidingen is het van belang dat in toekomst meer in de ontwikkeling van loopbanen wordt geïnvesteerd om medewerkers op maat in te kunnen zetten op hun kwaliteiten en ambitie en zo kwalitatief goede medewerkers te kunnen behouden voor Emmen. Door het investeren in opleidingen en loopbaanpaden kun je medewerkers continue een goed perspectief blijven bieden en zal de rendementswaarde van het ambtelijk apparaat toenemen. Om dit beleid goed van de grond te krijgen en met voldoende middelen te ondersteunen wordt structureel een extra investering van circa 0.8 % van de loonsom gevraagd (€ 500.000). Om alle voorgenomen beleidsintenties te realiseren en in goede banen te leiden zal een forse personele inzet moeten plaats vinden. Daartoe zal de formatie met 1 fte moeten worden uitgebreid (schaal 10A € 85.000); dit bedrag is inbegrepen in de genoemde € 500.000. De huidige middelen zijn niet toereikend om de structurele behoefte aan opleidingen en loopbaanontwikkeling op een goede wijze vorm en inhoud te geven. De huidige middelen zijn: -
1% van de loonsom als VTO-budget bij de diensten (ongeveer € 550.000) Budget op concernniveau van € 150.000 Beschikbaar bedrag in de volumes van € 250.000
Wij hebben gezien de forse financiële opgave besloten om het voorstel van structureel naar incidenteel te brengen en de kosten te gaan dekken uit een in te stellen fonds VTO/Loopbaanbeleid. Het beslag op het fonds zal maximaal € 1.588.638 zijn (ter hoogte van de liquidatieuitkering IZA).
71
7.12. Programma 12 Inkomstenbronnen 7.12.1. Voorstellen waarvoor dekking binnen begroting wordt gezocht Onderwerp OZB : winstwaarschuwing OZB : correctie 1% indexering Indexering: aanpassing stelpost Algemene uitkering (nominaal effect kredietcrisis) Af:doorvertaling korting alg uitk naar lonen Af:doorvertaling korting alg uitk naar prijzen Incidenteel extra accres Niet halen geraamd accres (vervallen stelpost) Geen uitkering behoedzaamheidsreserve t/m 2011 Algemene uitkering (mei-circulaire) Essent Totaal
Investering
0
2009 555.000 200.000 0 1.900.000 -500.000 -600.000 -540.000 0 620.000 PM -826.000 809.000
2010 555.000 200.000 300.000 2.580.000 -1.500.000 -1.200.000 -540.000 825.000 619.000 PM PM 1.839.000
2011 555.000 200.000 600.000 3.180.000 -2.500.000 -1.800.000
2012 555.000 200.000 900.000 4.320.000 -3.250.000 -2.400.000
2013 555.000 200.000 1.200.000 4.860.000 -3.750.000 -2.700.000
1.650.000 615.000 PM PM 2.500.000
1.650.000 0 PM PM 1.975.000
1.650.000 0 PM PM 2.015.000
OZB: ontwikkeling opbrengst Bij de vaststelling van de tarieven 2009 blijkt met de huidige kennis van zaken een bij de opstelling van de begroting 2009 (medio 2008) te optimistische inschatting van de areaalontwikkeling is gemaakt. Deze inschatting had met betrekking op de ontwikkeling van het aantal woningen ( het saldo van sloop en nieuwbouw), van het aantal niet-woningen en van de daarbij behorende waarde voor de heffing. Omdat het daarbij gaat om objecten die gedurende het jaar (in dit geval het jaar 2008) zullen worden gerealiseerd, betreft dat een inschatting op basis van de op dat moment beschikbare informatie. Voor woningen kan daarbij op ervaringscijfers worden geboogd, voor niet-woningen is dat veel lastiger. Op basis van een analyse van de verschillende categorieën (agrarisch, incourant en Courante Niet Woningen) is de waardeontwikkeling sterk achtergebleven bij de prognose. Dit onder meer als gevolg van vertraagde bouw. Daarenboven blijkt de leegstand voor deze categorie inmiddels hoger te zijn dan de hiervoor gebruikte aanname, die gebaseerd zijn op ervaringscijfers uit het verleden. Bij de categorie woningen is er een goede aansluiting. Echter bij de categorie niet-woningen zien we bij de categorie gebruikers een tekort van ongeveer € 120.000 ontstaan en bij de eigenaren een tekort van zelfs € 435.000. Als laatste kan nog worden verwacht dat het aantal kwijtscheldingen als gevolg van de economische crisis zal toenemen. Tot op heden is dit echter nog niet gebleken. OZB: 1% indexering De 1% inflatiecorrectie is in de begroting 2009 dubbel geraamd, deze is meegenomen in zowel de primitieve begroting en als bij de dekkingsmogelijkheden in de bestuurlijke overwegingen. Het gaat om een bedrag van € 200.000 structureel. Indexering: aanpassing stelpost Nader onderzoek geeft te zien dat de in de begroting opgenomen stelpost voor 2% jaarlijkse indexering volgens een voorlopige ruwe schatting € 300.000 te laag is. Bij het opstellen van de begroting 2010 zal hier een definitief bedrag worden bepaald. Algemene uitkering De staatssecretaris van BZK, de VNG, het IPO en UvW hebben op 17 april 2009 afspraken gemaakt over het bestrijden van de economische crisis. Het akkoord geeft het volgende beeld:
72
2008
2009
2010
2011
Nominaal accres (%)
6,49%
5,88%
0,48%
0,48%
Nominaal accres (€)
882
866
75
74
Cumulatief nominaal accres (€)
882
1.748
1.823
1.897
3,66% 498
4,54% 668
0% 0
0% 0
498
1.166
1.166
1.166
Reëel accres (%) Reëel accres (€) Cumulatief reëel accres (€) Ter vergeli jking cumulatief reëel accres Bestuursakkoord 2007
1.091
Inci dentele bijdrage
90
Invoerin gskosten WABO
22
WMO (gemeentefonds)
*
90 *
Bedragen in miljoenen euro’s Wat betekent dit voor de ontwikkeling van het gemeentefonds? · Gemeenten ontvangen in 2009 in ieder geval het reële accres zoals dat bekend is gemaakt in de Septembercirculaire 2008, te weten 4,54% ofwel € 668 miljoen. · Het nominale accres is ten opzichte van de septembercirculaire 2008 gedaald met € 354 miljoen · Voor de jaren 2010 en 2011 wordt het reële accres op 0% gesteld. Wel ontvangen gemeenten de compensatie voor de nominale ontwikkeling. · Het nominale en het reële accres voor de jaren 2009-2011 liggen daarmee dus vast. · Er volgt in de jaren 2009-2011 géén nacalculatie; de behoedzaamheidsreserve is afgeschaft. · Het Rijk en de VNG gaan opnieuw in gesprek als de rijksuitgaven zich anders ontwikkelen dat nu voorzien (bijvoorbeeld bij een andere nominale ontwikkeling of indien bezuinigingen in 2011 worden niet gerealiseerd). · Gemeenten zullen een beperkt aandeel hebben in de departementale bezuinigingen. Momenteel is niet te zeggen hoe hoog dit aandeel is. · Gemeenten ontvangen in 2009 en 2010 incidenteel € 90 miljoen (dit is voor Emmen ongeveer € 540.000 per jaar = 0,6%). · Gemeenten ontvangen in 2009 € 22 miljoen compensatie voor invoeringskosten van de WABO. · Ten aanzien van de WMO kan gemeld worden dat voor gemeenten met ingang van 2010 structureel € 130 miljoen beschikbaar is om de extra kosten te compenseren die ontstaan als gevolg van de wetswijziging rond de alphahulpen en de tariefstijging bij de nieuwe aanbestedingsrondes voor huishoudelijke hulp. Dit is overigens geen extra geld bovenop het bestaande budget, maar betreft geld dat over is als gevolg van onderbesteding over 2008 waarbij de afspraak is gemaakt dat gemeenten dit bedrag mogen houden. · In verband met de gevolgen voor gemeenten van de Pakketmaatregel AWBZ ontvangen gemeenten in het gemeentefonds in 2009 eenmalig € 29 miljoen en vanaf 2010 structureel € 127 miljoen. Deze € 127 miljoen is overigens geen extra geld bovenop het bestaande budget, maar betreft geld dat over is als gevolg van onderbesteding WMO over 2008 waarbij de afspraak is gemaakt dat gemeenten dit bedrag mogen houden. Hoe deze bedragen bij de gemeenten terecht komen is nog niet bekend. Een deel van het bedrag zal aan de nadeelgemeenten van het objectief verdeelmodel worden betaald. Ook de verdeling over de verschillende uitkeringsmaatstaven is nog niet bekend. De daling van het accres Voor ons als gemeente Emmen komt de daling van het accres 2009 overeen met een bedrag van structureel ruwweg € 1.900.000 (32 uitkeringspunten maal ruwweg € 60.000). Deze daling heeft slechts nominale achtergronden. Of wij dit merken in ons huishoudboekje hangt af van de mogelijkheden die we hebben om de dalende prijzen ook daadwerkelijk in onze uitgaven door te laten werken. Voor de materiële uitgaven hebben we de mogelijkheid om de prijscompensatie zoals we die in de begroting aan de lastenkant wordt toegepast aan te passen. Onzeker is hoe de salarissen van het gemeentepersoneel zich zullen ontwikkelen. De onderhandelingen over een nieuwe CAO per 1 juni 2009 zijn recentelijk gestart. Voor stijgingen van prijzen- en lonen hebben we in onze begroting bedragen opgenomen van respectievelijk € 900.000 (2%) en € 1.500.000 (3%). De daling van het accressen geven in meerjarig perspectief de volgende effecten:
73
-
2010: € 2.580.000 (32+11) = 43 uitkeringspunten); 2011: € 3.180.000 (32+11+10) = 53 uitkeringspunten); 2012: € 4.320.000 (32+11+10+19) = 72 uitkeringspunten); 2013: € 4.860.000 (32+11+10+19+9) = 81 uitkeringspunten).
Ook hiervoor geldt dat de daling met name nominale achtergronden heeft en wij dus deze korting zoveel mogelijk moeten doorvertalen naar de kostenkant (lonen en prijzen). Als gevolg van de nominale effecten gaan we een prijsstijging begroten van 1% en eveneens een loonstijging van 1% per jaar. Ten opzichte van de stelpost in de begroting geeft dit een voordeel. In de meicirculaire 2009 zal de definitieve ontwikkeling van het gemeentefonds in 2010 en latere jaren worden opgenomen waaruit zal blijken welke uitkering verwacht mag worden. Lagere accressen voor latere jaren is een gebruikelijk beeld in circulaires. Naarmate het begrotingsjaar dichterbij komt, gaan de accressen meestal verder omhoog. Hiermee hebben wij in onze (meerjaren)begroting 2009 al vast rekening gehouden door voor 2010 een bedrag van € 825.000 en voor 2011 en verder een bedrag van € 1.650.000 extra te ramen. Het is nu duidelijk dat die meevallende accressen er waarschijnlijk niet zullen komen. Verder is belangrijk, dat in het bestuurlijk overleg financiële verhoudingen van 21 oktober jl. met het kabinet is afgesproken, dat alle uitgaven en inkomsten die samenhangen met het oplossen van de financiële crisis (kapitaalinjecties voor financiële instellingen, rente-uitgaven van de hiervoor noodzakelijke leningen, rente-inkomsten, dividenden en premies voor garantstellingen) buiten de berekening van het gemeentefondsaccres blijven. De systematiek in Emmen met betrekking tot taakmutaties en integratie-en decentralisatie-uitkeringen is dat wij bij voldoende onderbouwing (dat wil zeggen een bestedingsplan) de desbetreffende gelden voor de specifieke doelen inzet. In principe echter geldt ook voor deze middelen dat dit algemene dekkingsmiddelen zijn. Wij kunnen hierin een andere lijn kiezen dan tot nu toe gebruikelijk om op die wijze begrotingsruimte te scheppen. Uiteraard is het daarbij lastig dat er vaak wel prestatieafspraken tussen vakdepartementen en gemeenten worden gemaakt in de vorm van convenanten. Voor de uitkering uit het gemeentefonds zijn een aantal basisgegevens bepalend, zoals de WOZ-waarden, het aantal inwoners, het aantal woonruimten, het aantal uitkeringsgerechtigden etcetera. Een ontwikkeling in deze basisgegevens die achterblijft bij de gehanteerde prognoses geeft negatieve effecten in de hoogte van de algemene uitkering. In hoeverre er ook sprake is van reële effecten hangt ook af van hoe onze afwijking zich verhoudt tot de landelijke trend. Voor de ontwikkeling van het gemeentefonds in 2010 en latere jaren zal de meicirculaire 2009 moeten worden afgewacht. Ontwikkeling accressen gemeentefonds 2009-2013 2009
2010
2011
2012
2013
-1.900
-2.580
-3.180
-4.320
-4.860
Af: Ruwe doorvertaling naar lonen
500
1.500
2.500
3.250
3.750
Af: Ruwe doorvertaling naar prijzen
600
1.200
1.800
2.400
2.700
Incidenteel extra accres
540
540
0
0
0
0
-825
-1.650
-1.650
-1.650
PM
PM
PM
PM
PM
Daling accres
Niet halen geraamd extra accres Niet doorgeven taakmutaties
74
Dividend-uitkeringen Van de volgende bedrijven(NV’s) wordt dividend ontvangen. In de begroting zijn de volgende bedragen opgenomen. Naam bedrijf Area Reiniging NV NV Bank Nederlandse Gemeente (BNG) Essent NV NV Waterleidingmaatschappij Drenthe Totaal
Dividend (in €) 200.000 102.000 3.150.000 657 3.452.657
Op grond van ontvangen informatie blijkt dat - gezien het bedrijfsresultaat - het dividend van de BNG lager zal uitkomen (58.266 x € 1,42 per aandeel) is afgerond € 82.700. Gezien de geringe afwijking met de begroting zal hiervoor de begroting niet worden aangepast. Voor het dividend van Essent wordt verwacht dat het dividend in 2009 € 3,976 miljoen zal worden, hetgeen een hoger bedrag van € 826.000 zal opleveren voor de begroting 2009. 7.1.2. Voorstellen die worden gedekt uit bestaande danwel nog te vormen reserves/fondsen Geen voorstellen.
75
7.13. Programma 13 Accommodaties Zoals vermeld in de begroting 2009 is besloten om programma 13 Accommodaties te laten vervallen en de producten die hieronder vallen, onder te brengen bij programma 8 Sport, recreatie en cultuur en bij programma 10 Zorg en welzijn.
76
Bijlage 1: Totaal voorstellen per programma Pr. 1 Inwoners en bestuur Onderwerp GSB Uitbreiding EOP Delftlanden Formatie KCC Functiehuis Nieuwe taken KCC Biometrie Call center WMO Gemeentelijke steunpunten WMO (loonkosten) Gemeentelijke steunpunten WMO (incidenteel) Lagere ontvangst leges persoonsregister Digitale voorzieningen gemeenteraad Totaal Pr. 2 Economie en werkgelegenheid Onderwerp Lagere baten/leges evenem./uitstallingen Bedrijvenloket Bedrijvenloket (verbouw/inrichting) (A=10 jr / R=4,5%) Totaal Pr. 3 Veiligheid Onderwerp Volume veiligheid Veelplegers/ex-gedetineerden GSB dekking Totaal Pr. 4 Onderwijs en jeugd Onderwerp Maatschappelijke participatie van kinderen Twee extra BSO + locatie Totaal Pr. 5 Bouwen, wonen en milieu Onderwerp Opstellen landschapsvisie Emmen Woonvisie/woonbelevingsonderzoek Af:cofinanciering Totaal Pr. 6 Arbeidsparticipatie Onderwerp Liquidatiekosten EMCO-groep Bijdrage in exploitatietekorten EMCO-groep EMCO tekort over 2008 Modernisering Wsw Hogere kosten kinderopvang Langdurigheidstoeslag Schuldhulp formatie uitbreiding (accres gelden armoede) Schuldhulp formatie uitbreiding (tekort) WWB - formatieve taakstelling niet realiseren Totaal Pr. 7 Verkeer en vervoer Onderwerp Voorbereidingskosten bereikbaarheid Emmen-centrum Investeringsbudget 2009-2010 ( A=40jr / R=4,5%) Onderhoud verkeersregelinstallaties Essentiele herkenbaarheidskenmerken Gedragsbeinvloeding verkeersveiligheid Lidmaatschap Ver. Openbaar vervoer Totaal
Investering
2009
2010
PM 10.000
0
Investering
Investering
PM 10.000 97.500 20.500 168.000 130.000 45.000 62.200
15.000 79.000 625.200
15.000 79.000 627.200
15.000 79.000 627.200
15.000 79.000 627.200
2010 86.000 50.000 14.500 150.500
2011 86.000 50.000 14.500 150.500
2012 86.000 50.000 14.500 150.500
2013 86.000 50.000 14.500 150.500
0
2010 40.000 65.000 -65.000 40.000
2011 40.000 65.000 -65.000 40.000
2012 40.000 65.000 -65.000 40.000
2013 40.000 65.000 -65.000 40.000
0 111.000 111.000
2010 250.000 111.000 361.000
2011 250.000 180.000 430.000
2012 250.000 180.000 430.000
2013 250.000 180.000 430.000
2010 50.000 125.000 -25.000 150.000
2011
2012
2013
2010
2011
100.500 65.000 22.500 31.100 79.000 15.000 25.000 348.100
5.000 91.000
0
2009
0
Investering
2009 0
0
Investering
0
2009 PM 1.787.000 267.000 PM PM -287.878
0
Investering 15.000.000
15.000.000
77
2013
PM 10.000 97.500 20.500 168.000 130.000 45.000 62.200
2009
Investering
2012
PM 10.000 97.500 20.500 168.000 130.000 45.000 62.200
2009 86.000
100.000 100.000
2011
PM 10.000 97.500 18.500 168.000 130.000 45.000 62.200
0 1.766.122
2009 250.000 0 20.000 300.000 20.952 590.952
0
0
0
0
0
0
2012
2013
PM 0
PM 0
PM 0
PM 0
PM PM -287.878 474.950 203.700 383.000 773.772
PM PM -287.878 633.266 45.384 0 390.772
PM PM -287.878 633.266 45.384 0 390.772
PM PM -287.878 633.266 45.384 0 390.772
2010
2011
0 262.000 20.000 0 31.814 4.911 318.725
0 525.000 20.000 0 42.676 4.911 592.587
2012 0 787.000 20.000 0 53.537 4.911 865.448
2013 0 1.050.000 20.000 0 53.537 4.911 1.128.448
Pr. 8 Sport, recreatie en cultuur Onderwerp Investering TROP 2010-2015 Aanvullend budget organisatiekosten Emmens Cultuurmenu Culturele alliantie Emmen-Drenthe Budget Contract Financiering-consequenties Bibliotheekbussen Stimleringsregelingen muziek en Het beste van twee Plattelandsontwikkeling Zuidoost Drenthe Huisvesting OBE-servicepunt De Tondel Co-financiering archeologische beleidsadvieskaart Combinatiefunctionarissen (2) voor senioren Waterschapsweggetje Peelstraat ( A=40jr / R=4,5%) 250.000 Totaal 250.000 Pr. 9 Openbaar gebied Onderwerp Investering Beheer wegen waterschapslasten Onderhoudskosten onderliggend wegennet Viersl./Rondweg Aanp. Kruising brug Vughteveen/Nw Amsterdam/Veenoord 750.000 Derksweg Klazienaveen 452.320 Reconstructie rondweg (A=40jr / R=4,5%) 8.500.000 Straat en kolkenreinigen Begraafplaatsen Af: Dekking uit reserve afkoopsommen begraven Onderhoud openbaar gebied (motie 13) Toeg.gem.openbare gebouwen / openb gebied (motie 9) Totaal 9.702.320 Pr. 10 Zorg en welzijn Onderwerp Herverdeling middelen maatschappelijke opvang Invoering Wet tijdelijk huisverbod Pakketregel AWBZ Accommodatiebeleid Eigen bijdrage Leveste/Noord Leger des Heils Hogere huur Welzijnswerk Emmermeer Continuering schoolmaatschappelijk werk Gemeenschappelijke geneeskundige dienst Hogere huren gesubsidieerde instellinge (MFA) Beheerdersproblematiek welzijnsaccomodaties Kosten WMO -huishoudelijke hulp WMO - PGB WMO - voordeel eigen bijdragen huish hulp WMO - voordeel woonvoorzieningen Onttrekking aan de reserve WMO (eind 2008 € 4.482.346) Begrote toevoeging aan reserve WMO Begrote onttrekking aan reserve WMO WMO-integr uitk (september circulaire 2008) WMO - integr uitk (december circulaire 2008) Mutatie reserve WMO (2009 stort./ 2010 onttr.) WMO - integr uitk - verwachte indexering 2010 Lagere eigen bijdrage inzake hulpmiddelen Totaal Pr.11 Bedrijfsvoering Onderwerp Overgangsregeling FLO Brandweer Voorfinanciering uit de VAR Intensivering en professionalisering toezicht/receptie Herordenen en opschonen van papieren dossiers Verhogen pensioenpremies Informatisering / informatiebeleid (incidenteel) Informatisering / informatiebeleid (investering A=5 jr/ R=4,5%) - investering in 2009: 182.500 / in 2010: 471.250 Informatisering / informatiebeleid (structureel) BAG-proof maken administratie Totaal Pr.12 Inkomstenbronnen Onderwerp OZB : winstwaarschuwing OZB : correctie 1% indexering Indexering: aanpassing stelpost Algemene uitkering (nominaal effect kredietcrisis) Af:doorvertaling korting alg uitk naar lonen Af:doorvertaling korting alg uitk naar prijzen Incidenteel extra accres Niet halen geraamd accres (vervallen stelpost) Geen uitkering behoedzaamheidsreserve t/m 2011 Algemene uitkering (mei-circulaire) Essent Totaal Pr.13 Accomodaties Onderwerp
Investering
2009 0 0 0 PM 26.000 PM PM 0 30.000 0 0 56.000
2010 75.000 PM PM PM 26.000 PM PM 23.000 0 100.000 17.500 241.500
2011 75.000 PM PM PM 26.000 PM PM 23.000 0 100.000 17.500 241.500
2012 75.000 0 0 PM 26.000 PM PM 23.000 0 0 17.500 141.500
2013 75.000 0 0 PM 26.000 PM PM 23.000 0 0 17.500 141.500
2009 30.000 37.000 60.000 40.000 0 250.000 200.000 -200.000 PM PM 417.000
2010 30.000 37.000 60.000 40.000 0 250.000 PM PM PM PM 417.000
2011 30.000 37.000 60.000 40.000 0 250.000 PM PM PM PM 417.000
2012 30.000 37.000 60.000 40.000 600.000 250.000 PM PM PM PM 1.017.000
2013 30.000 37.000 60.000 40.000 600.000 250.000 PM PM PM PM 1.017.000
2010 100.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000 -2.196.635
2011 200.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000
2012 300.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000
2013 300.000 68.000 PM PM 100.000 45.000 PM 34.100 p.m. 9.663 2.700.000 1.056.762 -246.000 -431.000
1.720.616 -344.109 -92.805
1.720.616 -344.109 -92.805
0 -344.109 -92.805
159.000 338.100
1.720.616 -344.109 -92.805 -436.914 -400.000 159.000 1.845.678
-400.000 159.000 4.579.227
-400.000 159.000 4.679.227
-400.000 159.000 2.958.611
2009 457.283 -457.283 95.000 117.600 120.000 542.000
2010 342.339 -342.339 95.000 333.750 680.000 1.975.000
2011 307.248 -307.248 95.000 148.650 680.000 PM
2012 124.839 -124.839 95.000 0 680.000 PM
2013 130.269 -130.269 95.000 0 0 PM
18.250 182.500 425.000 1.500.350
160.169 653.750
160.169 653.750
160.169 653.750
160.169 653.750
3.897.669
1.737.569
1.588.919
908.919
2009 555.000 200.000 0 1.900.000 -500.000 -600.000 -540.000 0 620.000 PM -826.000 809.000
2010 555.000 200.000 300.000 2.580.000 -1.500.000 -1.200.000 -540.000 825.000 619.000 PM PM 1.839.000
2011 555.000 200.000 600.000 3.180.000 -2.500.000 -1.800.000
2012 555.000 200.000 900.000 4.320.000 -3.250.000 -2.400.000
2013 555.000 200.000 1.200.000 4.860.000 -3.750.000 -2.700.000
1.650.000 615.000 PM PM 2.500.000
1.650.000 0 PM PM 1.975.000
1.650.000 0 PM PM 2.015.000
2012
2013
2009 0 0 PM PM 100.000 45.000 0 34.100 p.m. 2.680.500 1.050.202 -246.000 -431.000 -2.285.711 -767.991 -344.109 -92.805 436.914 0
Investering
653.750 653.750
Investering
0
Investering
2009
2010
2011
Totaal
0
0
0
0
0
0
Totaal
25.706.070
6.027.624
10.660.044
11.706.355
11.905.566
9.807.950
78
Bijlage 2: Voorstellen met incidentele dekking uit reserves/fondsen Pr. 1 Inwoners en bestuur Onderwerp Citymarketing Corporate Communicatie Totaal Pr. 2 Economie en werkgelegenheid Onderwerp Uitbouw economische samenwerking China Co-financiering revitalisering bedrijventerreinen Meerjaren economisch promotiepan 2010-2015 Wijkeconomie Startnotitie revitalisering tuinbouwcentra Stimuleringsmaatregel sanering glasopstanden Totaal
gerelateerd fonds / dekking Investering
fonds citymarketing/promotie fonds citymarketing/promotie
0
incidenteel PM PM 0
0 0
incidenteel PM 400.000 PM 500.000 100.000 800.000 1.800.000
fonds citymarketing/promotie co-financiering fonds citymarketing/promotie cofinanciering cofinanciering cofinanciering
Investering
Pr. 4 Onderwijs en jeugd Onderwerp Investering Onderwijshuisvesting/onderwijscaroussel (A=40jr / R=4,5%) 3.675.000 Totaal 3.675.000 Pr. 5 Bouwen, wonen en milieu Onderwerp Milieubeleid Realisering van een opkoop-en verbeteringsfonds Totaal Pr. 8 Sport, recreatie en cultuur Onderwerp Co-financiering aanleg van fietsvoorzieningen Totaal Pr.11 Bedrijfsvoering Onderwerp VTO/Loopbaanbeleid Totaal Totaal
Investering
incidenteel schoolgebouwen 0
co-financiering volkshuisvesting/energiebeleid
0
incidenteel 1.300.000 3.000.000 4.300.000
co-financiering
0
incidenteel 800.000 800.000
IZA-gelden
0
incidenteel 1.588.638 1.588.638
3.675.000
8.488.638
Investering
Investering
79
Bijlage 3: Mogelijke dekkingsmaatregelen Onderwerp
Investering
Mogelijke dekkingsmaatregelen Progr. Fonds cultuurpart. dubbel in de begroting Vrijval kapitaallasten van afgeboekte activa in 2008 Aanbestedingsvoordeel wagenpark Restant nieuw beleid - raad (begroting 2009) Af; motie raad 23 april 2009 (herinr. Kanaal A Emmer-erfscheidenveen Doorgeven nadeel verdeelmodel Maatsc opvang WMO - hoger budget 2009 (€ 29 miljoen) WMO - inschatting hoger toekomstig budget Efficiencyvoordeel hardware automatisering BOCE Bespaarde rente inzetten als algemeen dekkingsmiddel Hogere bespaarde rente 2009 agv hogere beginstand reserves Inzetten reserves ( BAR, WAR, VAR, best. Reserves) Vrijval oude resultaatbestemmingsreserves (2006 en ouder) Schrappen claims VAR Grotere bijdrage uit grondbedrijf (boven € 450.000) Kostendekkendheid tarieven Tariefsstijging OZB / heffingen Storting Bosa-fonds verlagen (is nu € 136.000) Terughoudend in labelen taakmutaties/int.uitkeringen (inzetten als algemeen dekkingsmiddel) mei circulaire Vrijval taakmutaties/int. uitkeringen mei/sept circulaire Hoger dividend Area Vacaturestop Bezuinigingstaakstelling WMO-onderdelen beleid aframen FPU-Afloop Dekkingsmaatregelen
2009
2010
-85.977 -103.104 -8.639 -540.000
-180.000 PM 0 -1.000.000 -150.000 PM -335.522 -747.519 PM PM PM PM PM -20.295 PM PM PM -3.171.056
80
2011
2012
2013
-85.977 -86.024
-85.977 -61.349
-85.977 -54.434
-85.977 -40.000
-140.000 50.000 -100.000 0 PM 0 -1.150.000 0 PM 0 PM PM PM PM PM
-190.000 50.000 -200.000 0 PM -150.000 -1.150.000 0 PM 0 PM PM PM PM PM
-190.000 50.000 -300.000 0 PM -150.000 -1.150.000 0 PM 0 PM PM PM PM PM
-190.000 50.000 -300.000 0 PM -150.000 -1.150.000 0 PM 0 PM PM PM PM PM
PM -138.189 -100.000 PM PM PM -270.000 -2.020.190
PM -133.501 -100.000 PM PM PM -70.000 -2.090.827
PM -108.432 -100.000 PM PM PM -650.000 -2.738.843
PM -108.432 -100.000 PM PM PM -670.000 -2.744.409
Bijlage 4: Taakstellingen en correctieposten In het kader van een adequate planning&control-systematiek is het belangrijk om de taakstellingen en stelposten goed te volgen en eventuele knelpunten vroegtijdig te signaleren. Immers er kunnen gevolgen voor de begroting zijn als de taakstellingen c.q. stelposten niet gehaald worden. In de begroting 2009 zijn onderstaande taakstellingen en correctieposten opgenomen. Er is aangegeven welke inmiddels zijn gerealiseerd, welke posten aanpassing behoeven in deze kadernota 2009, welke in 2010 wordt gerealiseerd en welke posten in de loop van 2009 zullen worden gevolgd. Omschrijving Gerealiseerd Europese aanbesteding energie Kilometervergoeding dienstreizen Afschaffing pseudo-premies Aframing BTW-deel inhuur derden Kadernota 2009 Indexatie kosten Compensatie indexering/loonsom via algemene uitkering Realisatie vanaf 2010 Taakstelling IMOP tgv VAR Volgen in 2009 Kosten milieu/bodemsanering Ontwikkeling lasten subsidies Ontwikkerling Loonsom (3%) Onderzoek meeropbrengst tarieven Ontwikkeling leges/tarieven Onderuitputting Kapitaallasten Taakstelling vrijval volumes Correctie 2 fte's BDB Ondersteuning Taakstelling privatisering Taakstelling subsidies Terugverdienen huisstijl Formeren inkoopbureau Formatie inkoopbureau Verkoop snippergroen Voordeel korte rente Aanbesteding schoonmaak/sanitair Totaal taakstellingen en correctieposten
2009
2010
2011
2012
546.600 100.000 700.000 -200.000
546.600 100.000 700.000 -200.000
546.600 100.000 700.000 -200.000
546.600 100.000 700.000 -200.000
0 0
900.000 -825.000
1.800.000 -1.650.000
2.700.000 -1.650.000
-560.000
-560.000
-560.000
-560.000
-692.695 0 0 0 0 -3.602.000 -2.000.000 -117.152 0 -300.000 -50.000 -500.000 200.000 -150.000 -800.000 -63.000
-692.695 260.000 1.500.000 -200.000 -65.000 -3.602.000 -1.500.000 -117.152 -70.000 -300.000 -50.000 -850.000 200.000 -150.000 -800.000 -63.000
-692.695 520.000 3.000.000 -200.000 -130.000 -3.602.000 -1.500.000 -117.152 -70.000 -300.000 0 -1.200.000 200.000 -150.000 -800.000 -63.000
-692.695 780.000 4.500.000 -200.000 -195.000 -3.602.000 -1.500.000 -117.152 -70.000 -300.000 0 -1.500.000 200.000 -150.000 -800.000 -63.000
-5.688.247
-5.838.247
-4.368.247
1.923.247
Gerealiseerde taakstellingen/correctieposten De volgende taakstellingen en correctieposten zijn inmiddels via begrotingswijzigingen gerealiseerd: - europese aanbesteding energie,; - kilometervergoeding dienstreizen, - afschaffing pseudo-premies en - aframing BTW-deel inhuur derden. Betrokken bij kadernota 2009 De stelpost voor indexatie van de kosten is nader onderzocht. Geconstateerd is dat deze stelpost voor een bedrag van € 300.000 te laag is. Dit bedrag is betrokken bij de kadernota 2009. Voor een toelichting zie programma 12. De stelpost voor toekomstige compensatie in de algemene uitkering voor loon- en prijsstijgingen zal als gevolg van het aanvullend beleidsakkoord niet worden gerealiseerd. Dit is betrokken bij de kadernota 2009. Voor een toelichting zie programma 12.
81
Taakstelling IMOP De taakstelling IMOP zal vanaf 2010 worden gerealiseerd. Zie hiervoor de toelichting op programma 11. Dit geeft voor deze kadernota geen effecten in de exploitatie. Wel zal de terugstorting naar de VAR ad € 560.000 een jaar later plaats vinden. Dit betekent dat het verwachte exploitatievoordeel van de IMOP (per jaar een bedrag van € 190.000) niet in 2014 maar in 2017 zal optreden. Overige De overige taakstellingen en correctieposten zullen de komende tijd worden gevolgd en beoordeeld op haalbaarheid. Eventuele financiele consequenties zullen bij de begroting 2010 worden betrokken.
82
Bijlage 5: Afkortingenlijst Afkorting ABP BAG BAHCO BAR BCF BCF BDB BDU Berap BLS BME Bosa-fonds BSO+ BWS BZK CAK CdK CMS CQ CVPO DU DURP EDR EHK EOP EZ FLO FPU FTE FWI GBA GGD GOA GREX GSB HH ICT ILG IMOP ISV IZA KCC KvK LNV LOP MFA MKB MO MZZ NHG NHR NOA NORA NUP NWRO OBE OCW
Betekenis Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds Basisregistratie Adressen en Gebouwen Bargermeer Herstructureren en Collectief Ondernemen Budgettaire Algemene Reserve Beleidsgestuurde Contract Financieringen BTW CompensatieFonds Bedrijfsbureau Brede Doel Uitkering Bestuursrapportage Besluit Locatiegebonden Subsidies Bestuur, middelen en economie (commissie) Bodemsaneringsfonds Buitenschoolse Opvang+ Besluit Woninggebonden Subsidies Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ( ministerie van) Centraal Administratie Kantoor( voor eigen bijdragen) Commissaris der Koningin Content Managementsysteem Centrum voor de Kunsten in zuidoost Drenthe Culturele Vorming Primair Onderwijs Doeluitkeringen Digitale Uitwisseling in Ruimtelijke Processen Eems-Dollard Regio Essentiële herkenbaarheidkenmerken ( bij wegmarkeringen) Erkende Overlegpartners Economische Zaken(ministerie van) Functioneel Leeftijdsontslag (regeling van) Flexibel Pensioen en Uittreden FullTime Eenheid( baan van 36 uur) Fonds Werk en Inkomen Gemeentelijke Basis Administratie Gemeentelijke Gezondheidsdienst Gemeentelijk Onderwijs Achterstandsbeleid Grondexploitatie(wet op de) Grote Stedenbeleid Huishoudelijke Hulp Informatie- en CommunicatieTechnologie Investeringsbudget Landelijk Gebied Informatie Meerjarig Ontwikkelingsplan Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Instituut Ziektekostenvoorziening Ambtenaren KlantenContactCentrum Kamer van Koophandel Landbouw , Natuur en Voedselkwaliteit ( ministerie van) Landschapsontwikkelingsplan Multi Functionele Accommodatie Midden- en kleinbedrijf Maatschappelijke Opvang Maatschappelijke Zaken en Zorg( afdeling) Nationale Hypotheek Garantie Nieuw Handelsregister Noordelijke Ontwikkelingsas Nederlandse Overheid Referentie Architectuur(kenniscentrum) Nationaal Uitvoeringsprogramma Nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening Openbare Bibliotheek Emmen Onderwijs, Cultuur en Wetenschap(ministerie van)
83
OGGz OOT OSB PGB PIP PM POP RIS SCP SE SEO SER SIV SLA SNN SZW TROP VAR VNG VSV VTO VVE VWS WABO WAR WEW WION WMO WOZ WSW WW WWB WWI ZMOK ZZP
Openbare geestelijke gezondheidszorg Organisatieontwikkelingstraject Overheids Service Bus Persoonsgebonden budget Periodiek Instandhoudingsplan (monumenten) Pro-memorie Provinciaal Ontwikkelingsplan Raads Informatie Systeem Sociaal Cultureel Planbureau Standaardeenheden( in de sociale werkvoorziening) Sociaal Economische ontwikkeling (afdeling) Sociaal Economische Raad Sociaal, Integratie en Veiligheid Service Level Agreement Samenwerkingsverband Noord Nederland Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ministerie van) Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan Vrije Algemene Reserve Vereniging Nederlandse Gemeenten Voortijdig Schoolverlaten Vorming, training en opleiding Voor- en vroegschoolse educatie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ministerie van) Wet Algemene bepalingen omgevingsrecht Weerstandsdeel Algemene Reserve Waarborgfonds Eigen Woningen Wet Informatie Ondergrondse Leidingen Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet Onroerende Zaken Wet Sociale Werkvoorziening Werkloosheidswet Wet Werk en Bijstand Wet Werk en Inkomen Zeer moeilijke opvoedbare kinderen (school voor) Zelfstandige zonder personeel
84
Bijlage 6: Bestuursrapportage I - 2009 Zie afzonderlijk bijgevoegd document.
85
Bestuursrapportage I 2009
Gemeente Emmen Concernstaf, juni 2009
Inhoudsopgave 1
2
3
Inleiding
4
1.1
Aanleiding
4
1.2
Opbouw rapport
4
Samenvatting
5
2.1
Beleidsmatige ontwikkelingen en projecten
5
2.2
Financiële ontwikkelingen
8
Ontwikkelingen en stand van zaken per programma
11
3.1
Programma 1 Inwoners en bestuur
11
3.2
Programma 2 Economie en werkgelegenheid
13
3.3
Programma 3 Veiligheid
15
3.4
Programma 4 Jeugd en onderwijs
18
3.5
Programma 5 Bouwen, wonen en milieu
20
3.6
Programma 6 Arbeidsparticipatie
23
3.7
Programma 7 Verkeer en vervoer
27
3.8
Programma 8 Sport, recreatie en cultuur
28
3.9
Programma 9 Openbaar gebied
29
3.10
Programma 10 Zorg en welzijn
31
3.11
Programma 11 Bedrijfsvoering
33
3.12
Programma 12 Inkomstenbronnen
36
3.13
Programma 13 Accommodaties
38
Bijlage: Posten per programma meegenomen in de kadernota
39
Bestuursrapportage I 2009
1
Inleiding
1.1
Aanleiding
Voor u ligt de Berap 2009 - I, de eerste bestuursrapportage van dit jaar. Deze rapportage beschrijft de relevante ontwikkelingen binnen de dertien beleidsprogramma’s van de programmabegroting, zoals die zich hebben voorgedaan tijdens de verslagperiode t/m maart 2009. De rapportage gaat in op: · de bestuurlijk vastgestelde doelstellingen en beleid, de voorgenomen activiteiten in dat kader en de belangrijke projecten; · de budgettaire ontwikkelingen; · de reeds gesignaleerde en/of nieuwe risico’s; · overige relevante punten. Basis voor de Berap 2009 - I is de Programmabegroting 2009. De bestuursrapportage dient in de planning- en controlcyclus meerdere doelen: · de relevante beleidsmatige en financiële ontwikkelingen, afwijkingen en risico’s binnen de 13 beleidsprogramma’s van de programmabegroting, zoals deze zich hebben voorgedaan tijdens de verslagperiode januari t/m maart 2009 worden in beeld gebracht; · het college legt verantwoording af aan de raad over de beleidsuitvoering gedurende de verslagperiode; · het geeft een prognose van de begrotingsontwikkeling 2009, inclusief een analyse van de actuele financiële situatie over de verslagperiode; · het levert sturingsinformatie op ten behoeve van de Programmabegroting 2010.
1.2
Opbouw rapport
Hoofdstuk 2 bevat een beknopt overzicht per programma van de meest in het oog springende ontwikkelingen en stand van zaken. Daarnaast wordt in dit hoofdstuk een samenvatting gegeven van de financiële analyse die gebaseerd is op de eerste managementrapportages van het jaar 2009 en de maandrapportage over de maand maart. In het overzicht worden de begrote en geprognosticeerde baten en lasten per programma gepresenteerd. In hoofdstuk 3 worden per beleidsprogramma de ontwikkelingen en de stand van zaken tot en met verslagperiode maart 2009 gerapporteerd. De rapportage heeft per programma de volgende vaste indeling: 1. Beleid en projecten: gerapporteerd wordt over de bestuurlijke doelstellingen en het beleid van het programma, de voorgenomen activiteiten die daarbij horen en de (eventuele) projecten die deel uitmaken van het programma 2.
Budgettaire ontwikkelingen:
de budgettaire ontwikkelingen binnen het programma worden in beeld gebracht, inclusief een begrotingsprognose ultimo 2009 en een toelichting op de belangrijkste afwijkingen.
3.
Risico’s:
gerapporteerd wordt over de ontwikkelingen binnen de bestaande risico’s en eventuele nieuwe risico’s
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 4 van 39
Bestuursrapportage I 2009
2 2.1
Samenvatting Beleidsmatige ontwikkelingen en projecten
In hoofdstuk 3 worden van alle beleidsprogramma de relevante ontwikkelingen en de stand van zaken gerapporteerd. In deze samenvattende paragraaf is volstaan met een beknopte weergave van de ontwikkelingen en stand van zaken per programma. Programma 1 · In 2009 worden dorps- en wijkprogramma’s ontwikkeld met de kernen Nieuw-Weerdinge, NieuwAmsterdam/Veenoord en Emmer-Compascuum. Daarnaast zullen, op bescheiden wijze, dorpsprogramma’s worden gemaakt met de kleine kernen Weerdinge en Roswinkel. · De in 2008 vastgestelde normen zoals die opgenomen zijn in het kwaliteitshandvest gaan vanaf april 2009 gelden. · Digitalisering van poststromen en het (fysieke) dossier van de WMO- en schuldhulp verloopt volgens planning, daarnaast wordt de gemeentelijke website vernieuwd. · We bereiden de invoering voor van de toepassing van biometrie. Programma 2 · Emmen participeert actief in het Samenwerkingsverband Noord Nederland, begin dit jaar werd de lobby geïntensiveerd, met als extra argument dat zeker in de huidige economische situatie rijksdiensten een belangrijke bijdrage leveren aan de werkgelegenheid. · De projecten die vallen onder de 3e fase Bahco zijn geconcretiseerd en besproken met SNN en de provincie · Voor het project Atalanta is een subsidieaanvraag voor Interreg IV B ingediend, voor de toeristische vaarverbinding Erica-Ter Apel is een Interreg IV B subsidie toegekend. · Speciale aandacht is en wordt, in nauw overleg met de provincie en de Stenden Hogeschool, besteed aan het ingaan van een nieuwe fase van de Kennis Campus Emmen. · De ICT-projecten ZOD-IX Emmen, Internet Valley Emmen en YEAH! Incubator zijn begin 2009 van start gegaan. · Een pakket aan maatregelen ter revitalisering van de Emmense tuinbouwcentra is in ontwikkeling en zal in het volgende kwartaal aan de raad worden aangeboden. Programma 3 · Het merendeel van de prestatieafspraken in het kader van het Grote Steden Beleid (GSB) verloopt volgens de afgesproken planning en maakt onderdeel uit van de beleidsterreinen fysieke veiligheid, sociale veiligheid en verkeersveiligheid. · Sinds 1 januari 2009 is de gemeenschappelijke Veiligheidsregio Drenthe operationeel. De secretaris van de gemeente Emmen is benoemd tot coördinerend gemeentesecretaris, tevens voorzitter van het Directeurenoverleg Veiligheid. · Uitkomsten van het onderzoek naar de gemeentelijke voorbereiding op rampenbestrijding en crisismanagement zijn verwerkt in een plan van aanpak, waaraan in 2009 invulling wordt gegeven. · Er is een nieuwe locatie voor de brandweerkazerne aangewezen. · De invoering van de wet tijdelijk huisverbod is met de inzet van centrumgemeente Emmen in heel Drenthe voorbereid en de wet is per april 2009 in uitvoering genomen. Programma 4 · Het initiatiefvoorstel “aanvalsplan laaggeletterdheid” is onderdeel geworden van het plan van aanpak invoering participatiefonds. · Het Beleidskader Jeugdbeleid 2009 -2020 en het uitvoeringsprogramma 2009 zijn in maart 2009 door de gemeenteraad vastgesteld. De integrale uitvoering van het programma is geborgd via de aanstelling van een programmacoördinator. · Op dit moment wordt na de bestuurlijke besluitvorming gewerkt aan de implementatie van de Impuls Brede school, Sport & Cultuur. Op basis van deze rijksimpuls gaan in onze gemeente tot 2012 zeventien combinatiefunctionarissen aangesteld worden.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 5 van 39
Bestuursrapportage I 2009
·
Naar aanleiding van een onderzoek betreffende ‘bundeling doelgroepenvervoer’ is door het OVbureau Groningen en Drenthe en de gemeenten in de provincies Groningen en Drenthe gestart met een gecombineerde aanbesteding van het kleinschalig openbaar vervoer en het doelgroepenvervoer.
Programma 5 · Er is gestart met het bouwrijp maken van nieuwe plangebieden, waaronder het Gorzenveld, om de beschikbaarheid van gemeentelijke kavels voor particuliere woningbouw weer op peil te brengen. · Met de woningcorporaties Lefier, Domesta en Woonservice is een intentieovereenkomst gesloten om te komen tot een Breed Lokaal Akkoord. · Met het oog op het nieuwe Stedenbeleid 2010 – 2020 van het Rijk is eind 2008 in afstemming met de gemeenten Coevorden en Borger-Odoorn een Gebiedsdocument opgesteld. · De Milieu-agenda en het Milieu-programma zijn nagenoeg gereed om ter vaststelling te worden aangeboden. · De inwerkingtreding van de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) is uitgesteld tot 1 januari 2010. Programma 6 · In 2009 zal conform de verwachting uitvoering worden gegeven aan de bestuursovereenkomst tussen de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen over de samenwerking bij sociale zaken. · Het nieuwe QWINK-gebouw zal naar verwachting in het 4e kwartaal 2009 betrokken worden. · Door samenwerking in de keten van bedrijven en instanties op de arbeidsmarkt (ondernemers, onderwijs en overheden) wordt uitvoering gegeven aan concrete acties voor de aanpak van de regionale arbeidsmarktproblematiek. · Op 1 januari 2009 is het Participatiebudget ingevoerd. · De regering is voornemens de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) op 1 juli 2009 in te voeren. Deze wet bepaald dat jongeren onder de 27 jaar die bij de gemeente aankloppen voor een uitkering op grond van de Wet Werk en Bijstand (WWB), een baan, een opleiding, of een combinatie van beide aangeboden krijgen. · Het aantal te verstrekken uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand (WWB) stijgt. Dit beeld is landelijk. · Er is sprake van een toenemende vraag naar hulp bij schuldensituaties en het voorkomen ervan. · De raden van de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen hebben besloten tot opheffing van de gemeenschappelijke regeling van de EMCO-groep. · De kadernotitie “Aan de slag met de vermaatschappelijking van de Wsw” is door de drie raden van de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen aangenomen. Programma 7 · De parkeernota gemeente Emmen is nagenoeg afgerond. · Naar aanleiding van de knelpunten nota bereikbaarheid Emmen centrum zijn in nauwe samenspraak met de sleutelfiguren uit de stad mogelijke oplossingsrichtingen bedacht. Programma 8 · Voor zowel de beleidsterreinen Toerisme en Recreatie en Kunst en Cultuur is de aandacht vooral uitgegaan naar het vormen van nieuwe beleidskaders in respectievelijk het Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan (TROP) 2010 – 2015 en de Cultuurnota 2009 – 2012. · Er is een gemeentelijke projectleider aangesteld voor het project vaarwaterwereld (de gebiedsontwikkeling gekoppeld aan de vaarverbinding Erica – Ter Apel). · De promotionele activiteiten rondom de Vuelta zijn inmiddels gestart. Daarnaast is een werkgroep actief met de organisatie van diverse ‘side-events’; tijdens het ‘Vuelta-weekend’ worden diverse Spaans getinte publieks- en sportevenementen georganiseerd. · De ontwikkeling van de kadernota kunst & cultuur “Verbinden Verzilveren Versterken” is afgerond. Besluitvorming rondom deze kadernota zal in het tweede kwartaal van 2009 plaats vinden.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 6 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Programma 9 · De voortgang van de beeldkwaliteitplannen ligt op schema. Het beeldkwaliteitplan groen is operationeel en is de onderlegger voor bestekken beheer en onderhoud groen. De beeldkwaliteitplannen grijs en schoonhouden wegen (verharding) worden in het 2e kwartaal afgerond. · Eind 2008 is de ontsluitingsweg met bedrijventerrein ‘De Vierslagen’ in gebruik genomen. Na de oplevering van deze rondweg is het beheer en onderhoud van de gedeelten Dikke Wijk, Vaart Noordzijde en Zijtak Oostzijde van de provincie Drenthe overgedragen aan de gemeente Emmen. Programma 10 · Plan van aanpak preventief lokaal Volksgezondheidsbeleid is door college vastgesteld. Vaststelling van de beleidsnota is gepland voor eind juni 2009. · De Wet Tijdelijk Huisverbod is ingevoerd per 1 januari 2009. In Drents verband (Emmen is centrumgemeente voor heel Drenthe) is afgesproken om – na het opleggen van een tijdelijk huisverbod – te gaan werken met het zogenaamde 10-dagen model. Dit houdt in dat er in de eerste tien dagen na het huisverbod van de dader (veelal de man) er intensieve hulp verleend wordt aan zowel de dader als aan de vrouw en eventuele kinderen. · Het traject van de herindicatie WMO is inmiddels afgerond. Op korte termijn zal de huishoudelijke hulp (hh1 en hh2) opnieuw worden aanbesteed. Programma 11 · De nieuwe toepassingen, waaronder een medewerkerportaal, een GEO oplossing om digitaal kaartmateriaal op de website aan te kunnen bieden en een datadistributiesysteem zijn in het eerste kwartaal van 2009 opgeleverd door Dimpact en bij de gemeente geïmplementeerd. · We werken aan het tijdig invoeren van de verplichte Basisadministratie voor Adressen en Gebouwen en de Gemeentelijke BasisAdministratie · In het kader van het Manadment Development-traject is in samenwerking met het bureau Rijnconsult inmiddels een stimulerend opleidingsprogramma samengesteld. Het gehele MDtraject heeft een doorlooptijd van twee jaar, waarvan iedere deelnemer gedurende maximaal een jaar het programma doorloopt. · Op dit moment worden voorbereidingen getroffen om een pilot loopbaanontwikkeling vorm te geven. De pilot zal op 1 september effectief van start gaan. · Samenwerking met de gemeenten Borger-Odoorn en Coevorden vindt plaats op een scala van onderwerpen zoals: Toezicht, Handhaving en Milieu, Openbare Orde en Veiligheid, Inkoop, ICT Verzekeringen, Vergunningen, Maatschappelijke Zaken en Zorg, Onderwijs, Personeel & Organisatie. · Begin 2009 is een groep van 18 seniorbeleidsmedewerkers gestart met de in samenwerking met de Academie voor Management ontwikkelde postacademische opleiding regisseur van beleidsprocessen. Programma 12 · Op basis van de ontwikkelingen op de financiele markten kan worden vastgesteld dat de rente voor korte financiering laag is en dat de rente voor lang geld zich rond de 4,5% beweegt. · Naar aanleiding van de bijgestelde verwachting van de loon- en prijsontwikkeling in verband met de kredietcrisis, wordt het gemeentefondsaccres neerwaarts bijgesteld. Voor 2009 komt dit overeen met € 354 miljoen. Voor ons als gemeente Emmen komt dit ongeveer overeen met een bedrag van €1,9 miljoen. Programma 13 · Het voorstel voor de aanleg van semi- en kunstgrasvelden is nagenoeg gereed. · Het eerste multifunctionele speelveld wordt aangelegd in de wijk Rietlanden. · Voor de verwerving van een deel van de gronden voor de beoogde locatie voor het multifunctionele accommodatie Emmerhout wordt onderhandeld met de vereniging van eigenaren over de aankoop van het medisch centrum en de verplaatsing hiervan naar de oude sporthal Emmerhout. · De nieuwe sporthal Klazienaveen is in december 2008 in gebruik genomen.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 7 van 39
Bestuursrapportage I 2009
2.2
Financiële ontwikkelingen
Op basis van de eerste managementsrapportages van het jaar 2009 en de maandrapportage over de maand maart is onderstaande financiële analyse opgesteld. In dit overzicht worden de budgettaire afwijkingen per programma weergegeven. Voor een toelichting op deze afwijkingen wordt verwezen naar hoofdstuk 3 Ontwikkelingen en afwijkingen per programma, in het bijzonder naar de paragrafen budgettaire ontwikkelingen. Laten/ Baten Lasten
Programma 1. Inwoners en Bestuur 2. Economie en werkgelegenheid 3. Veiligheid 4. Jeugd en onderwijs 5. Bouwen, wonen en milieu 6. Arbeidsparticipatie 7. Verkeer en vervoer 8. Sport, recreatie en cultuur 9. Openbaar gebied 10. Zorg en welzijn 11. Bedrijfsvoering 12. Inkomstenbronnen 13. Accommodaties Totaal lasten Baten 1. Inwoners en Bestuur 2. Economie en werkgelegenheid 3. Veiligheid 4. Jeugd en onderwijs 5. Bouwen, wonen en milieu 6. Arbeidsparticipatie 7. Verkeer en vervoer 8. Sport, recreatie en cultuur 9. Openbaar gebied 10. Zorg en welzijn 11. Bedrijfsvoering 12. Inkomstenbronnen 13. Accommodaties Totaal baten Saldo
Begroting na wijziging 18.031.018 3.111.967 9.433.399 47.964.976 75.142.818 100.422.991 1.679.600 14.717.800 29.024.565 39.901.798 7.898.357 5.303.336 6.080.703 358.713.328 2.340.859 616.538 612.031 31.356.818 73.704.199 84.291.896 83.606 3.098.739 5.212.731 6.088.709 4.295.081 146.116.188 895.933 358.713.328 -
Prognose ultimo 17.947.683 3.106.967 9.393.399 46.564.976 74.990.539 103.429.425 1.662.408 14.817.800 29.476.736 43.936.483 8.716.640 7.003.336 6.042.703 367.089.095 2.325.859 591.538 612.031 31.356.818 73.442.082 85.707.133 83.606 3.118.739 5.212.731 8.511.334 4.752.364 145.307.188 895.933 361.917.356 5.171.739-
Afwijking 83.335 5.000 40.000 1.400.000 152.279 3.006.43417.192 100.000452.1714.034.685818.2831.700.00038.000 8.375.76715.000 25.000 262.117 1.415.23720.0002.422.625457.283809.000 3.204.0285.171.739
v v v v v n v n n n n n v n n n
n v v v v n v n
Bovenstaande resultaat betreft een netto resultaat, inclusief reservemutaties. Een aantal over- en onderschrijdingen aan de lastenkant heeft geen effect op het exploitatieresultaat, maar is wel van invloed op de reservepositie, door een lagere/hogere onttrekking uit een reserve of het achterwege blijven van een begrote storting in het Fonds Sociale Infrastructuur. Daarnaast vinden er mutaties op reserves plaats binnen programma’s die niet apart in deze bestuursrapportage worden gepresenteerd. In de tweede bestuursrapportage zal per programma de mutaties op reserves afzonderlijk gepresenteerd worden.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 8 van 39
Bestuursrapportage I 2009
De afwijking ten opzichte van de begroting bedraagt € 5,2 mln. en wordt op veroorzaakt door: Onderwerp Riolering WWB WMO WMO integratie-uitkering 2008 Budgetneutraal
Lasten € 202.000€ 1.200.000 € 2.286.000 € 437.000 € 3.721.000
Bijdrage exploitatietekort EMCO Bijdrage exploitatietekort EMCO 2008 Langdurigheidstoeslag Straat en kolkenreiniging FLO Brandweer Verhoging pensioenpremies Grafrechten OZB-opbrengsten 1% OZB-verhoging Dividenduitkering Essent Algemene uitkering Behoedszaamheidsreserve Kadernota
€ 1.787.000 € 267.000 € 288.000€ 250.000 € 460.000 € 120.000
Facilitaire kosten Hogere energielasten zwembaden Verwerking groenafval Area SVB / CAK Woon- vervoers- en rolstoelvoorzieningen IAOZ Diverse Exploitatieresultaat
€ 210.000 € 100.000 € 250.000 € 200.000 € 1.095.000
Totaal
Baten Saldo € 202.000€ 1.200.000 € 2.286.000 € 437.000 € 3.721.000 €
-
€
460.000
€ € € € € € €
555.000200.000826.000 260.000620.000349.000- € 2.945.000-
€ 204.000 € 2.059.000
€ € € €
300.000215.000 83.000168.000- € 2.227.000-
€ 8.376.000
€ 3.204.000
€ 2.596.000
€ 5.172.000-
Budgetneutraal Een aantal over- en onderschrijdingen heeft geen effect op het exploitatieresultaat. Het betreft de voglende posten: · Lagere lasten riolering, de lagere lasten hebben een lagere bijdrage uit de egalisatiereserve rioolretributie tot gevolg. · Kosten WWB, als gevolg van het resultaat WWB vindt de storting in het Fonds Sociale Infrastructuur niet plaats. · Kosten WMO, onderdeel huishoudelijke hulp met dekking vanuit de egalisatiereserve WMO Relatie Kadernota De posten WWB en WMO die geen effect op het exploitatieresultaat hebben zijn onderdeel van de kadernota. Daarnaast wordt een deel van het nadelig exploitatieresultaat meegenomen in de kadernota 2009, per saldo is dit € 2,945 mln nadelig (zie verder bijlage I) Exploitatieresultaat Het restant van het resultaat heeft hoofdzakelijk betrekking op woon-, vervoers- en rolstoelvoorzieningen met een totaal nadeel van € 1.395.000. De overige posten hebben betrekking op facilitaire kosten, energielasten zwembaden, verwerking groenafval, extra kosten van SVB en CAK en overige. De extra baten hebben betrekking op een incidenteel voordeel in verband met IOAZ (wet Inkomensvoorziening Oudere en gedeeltelijk Arbeidsongeschikte gewezen Zelfstandigen).
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 9 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Onderuitputting kapitaallasten In bovenstaand overzicht is op programmaniveau rekening gehouden met de verwachte onderuitputting kapitaallasten. Op begrotingsbasis is voor 2009 rekening gehouden met een onderuitputting (vrijval kapitaallasten) van € 3,6 mln. De onderuitputting kapitaallasten is in de begroting geraamd op programma 12, maar wordt verspreid over de programma’s gerealiseerd. Hierdoor komt in programma 12 een nadeel van € 1,7 mln. tot uitdrukking, terwijl er in de overige programma’s een voordeel van gelijke omvang betreffende de onderuitputting wordt verantwoord.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 10 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3
Ontwikkelingen en stand van zaken per programma
In dit hoofdstuk worden per beleidsprogramma de ontwikkelingen en de stand van zaken tot en met de verslagperiode maart gerapporteerd.
3.1 3.1.1.
Programma 1 Inwoners en bestuur Beleid
Dorps- en wijkprogramma’s Voor het opstellen van dorps- en wijkprogramma’s voor de kernen Zwartemeer, Schoonebeek en Emmermeer hebben we, samen met de bewoners en betrokkenen van deze dorpen/wijken, inventarisaties en analyses gehouden. De programma’s van de Emmen Revisited wijken Angelslo, Emmerhout en Bargeres zijn geëvalueerd. De programma’s voor de genoemde gebieden zijn in concept klaar. Alle betrokkenen krijgen de gelegenheid daarop te reageren. Daarna zullen de samenwerkingspartners, de gemeente, woningcoöperaties en bewoners, de programma’s ondertekenen. Daarna zal worden gestart met het realiseren van de activiteiten die voortkomen uit de verschillende programma’s. In 2009 worden dorps- en wijkprogramma’s ontwikkeld met de kernen Nieuw-Weerdinge, Nieuw-Amsterdam/Veenoord en Emmer-Compascuum. Daarnaast zullen, op bescheiden wijze, dorpsprogramma’s worden gemaakt met de kleine kernen Weerdinge en Roswinkel. In januari is reeds een start gemaakt met Nieuw-Weerdinge, in maart met Weerdinge en Roswinkel. In april zal worden gestart met Nieuw-Amsterdam/Veenoord en in september met EmmerCompascuum. Erkende Overlegpartner Delftlanden Op dit moment telt de gemeente 34 Erkende Overlegpartners. De voor hen beschikbare budgetten zijn verdeeld op basis van dat aantal. Naar verwachting zal in 2009 de Delftlanden verzoeken om als Erkende Overlegpartner erkend te worden. Kwaliteitshandvest In 2008 is gewerkt aan de ontwikkeling van een kwaliteitshandvest. Daarin worden servicenormen voor de externe dienstverlening van de dienst Publiek vastgesteld. De normen gaan vanaf april 2009 gelden en zullen in 2009 worden doorontwikkeld. Digitalisering We zijn bezig met het digitaliseren van de poststromen en het (fysieke) dossier van de WMO- en schuldhulp. De gemeentelijke website wordt vernieuwd. Daarbij worden zowel nieuwe mogelijkheden op ICT gebied als wensen van de burgers meegenomen. In elk geval wordt er een vraaggericht digitaal loket toegevoegd. Daarnaast bieden we op dit moment in het kader van Dimpact 23 producten binnen 16 transacties digitaal via de gemeentelijke website aan. De verwachting is dat dit in de loop van 2009 toeneemt tot 60 producten binnen 23 transacties. Biometrie Biometrie is een techniek, gebaseerd op het meten en vaststellen van lichaamskenmerken van een individu. Deze lichaamskenmerken zijn uniek en maken het daarom mogelijk ze te gebruiken voor identificatie (het vaststellen van iemands identiteit) en authenticatie (het vaststellen dat iemand is wie hij claimt te zijn). We bereiden de invoering voor van de toepassing van biometrie. Die heeft als consequentie dat het werkproces per aanvraag met 10 minuten wordt verlengd. Medio juni 2009 voeren we biometrie in. Alle werkprocessen van het KCC worden op dit moment middels de VSM-methode (Value Stream Mapping-methode: welke handelingen voegen waarde toe en welke niet) ) geanalyseerd. Mede op basis hiervan zal een nieuwe formatieberekening worden opgesteld voor het KCC.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 11 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.1.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 1 Inwoners en bustuur Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
18.031.018 2.340.859
18.031.018 2.340.859
17.947.683 2.325.859
83.335 v -15.000 n
Saldo
15.690.159
15.690.159
15.621.824
68.335 v
Onderbouwing Lasten: • Vrijval kapitaallasten i.v.m. EOP-budgetten • Naar verwachting zullen er minder uren besteed worden aan print/drukwerkopdrachten • Nadeel op communicatie, doordat er naar verwachting meer uren besteed worden ten aanzien van de producten behorend bij programma 1 • Voordeel op uren besteed door Juridische Zaken • Voordeel op uren besteed door Informatievoorziening
56.335 v 47.000 v -62.000 n 39.000 v 3.000 v
Baten: • Nadeel op lasten in verband met gemeentelijke basis administratie
-15.000 n
3.1.3. Risico’s Er zijn over de verslagperiode geen ontwikkelingen te melden op het punt van risico’s
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 12 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.2 3.2.1.
Programma 2 Economie en werkgelegenheid Beleid en projecten
Ook in het eerste kwartaal stonden de activiteiten op het gebied van economie en werkgelegenheid weer in het teken van de thema’s van de Kadernota Economie die in 2006 is vastgesteld: bevordering van een goed ondernemingsklimaat; dienstverlening aan het bedrijfsleven; economische promotie; het aantrekken, vestigen en behouden van bedrijven en versterking van de structuur van het bedrijfsleven. Naast de geplande activiteiten rond de in de begroting aangegeven onderwerpen, vergde de plotselinge groeivertraging bijzondere aandacht. Met het oog daarop is een breed pakket aan speciale maatregelen ontwikkeld. Projecten die voor versnelling in aanmerking komen zijn ondermeer bij het ministerie van Economische Zaken aangedragen. De raad is daarover in verschillende brieven geïnformeerd. De vertraging werd ook zichtbaar in de investeringen in Emmen; er werd 1,1 ha bedrijventerrein verkocht aan drie bedrijven tot medio maart, tegen 2,3 ha aan negen bedrijven in dezelfde periode vorig jaar. Samenwerkingsverband Noord Nederland In verschillende gremia van het Samenwerkingsverband Noord Nederland participeerde Emmen ook in dit eerste kwartaal weer actief. Zowel bij SNN als bij de regering werd eerder al aandacht gevestigd op de positie van (semi) rijksdiensten in Emmen. Begin dit jaar werd de lobby geïntensiveerd, met als extra argument dat zeker in de huidige economische situatie rijksdiensten een belangrijke bijdrage aan de werkgelegenheid leveren. Bahco Voor de derde fase van Bahco werden de projecten verder geconcretiseerd en besproken met de provincie en SNN. Voor de bedrijventerreinenvisie en detailhandelsvisie is voor de zomer eerst een Cdiscussie met de raad voorzien. Hoewel grote delen van de teksten zijn geschreven, moeten enkele fundamentele keuzes nog worden gemaakt. Dat geldt ondermeer voor de perifere en grootschalige detailhandel. Interreg IV B Voor de planontwikkeling van het project Atalanta zijn ook vanuit de economische invalshoek ideeën gegenereerd en verkenningen verricht. De activiteiten rond subsidieverwerving werden niet alleen voor Atalanta, maar ook voor andere projecten, opgevoerd. Er is voor het project Atalanta een aanvraag ingediend voor Interreg IV B, er wordt gewerkt aan een lobbystrategie voor het verwerven van subsidies en er wordt een aanvraag voorbereid voor gelden van het Europees Fonds Regionale Ontwikkeling (EFRO). Voor de toeristische vaarverbinding Erica-ter Apel is een Interreg IV B subsidie toegekend. Kenniscampus Speciale aandacht is en wordt, in nauw overleg met de provincie en het College van Bestuur van Stenden Hogeschool, besteed aan het ingaan van een nieuwe fase van de Kennis Campus Emmen. Daarbij staat, na de fysieke realisering van het gebouw, de inhoud van het concept nu voorop. Er zijn verschillende projecten en activiteiten door de gemeente gestimuleerd die een plek kunnen vinden in de Kennis Campus. Daaronder zijn drie ICT/kennisuitwisselingsprojecten. De ICT-projecten: ZOD-IX Emmen, Internet Valley Emmen en YEAH! Incubator Emmen zijn begin 2009 van start gegaan. ZOD-IX, de Zuidoost Drenthe Internet Exchange, is een ICT-marktplaats, waar zowel fysiek, als organisatorisch vraag en aanbod van diensten via internet bij elkaar komen. Internet Valley biedt technische middelen en ondersteuning aan startende bedrijven in breedbanddiensten. YEAH! Incubator biedt een inspirerende werkomgeving aan startende bedrijven in ICT en nieuwe media, met een koppeling naar allerlei lokale en regionale netwerken van ondernemers en organisaties.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 13 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Bestemmingsplan buitengebied In het kader van de ontwikkeling van het bestemmingsplan buitengebied is het gemeentelijk landbouwbeleid onder de loep genomen en getoetst aan de actualiteit. Dit heeft geresulteerd in het formuleren van nieuwe normen ten aanzien van het agrarisch bouwperceel. Een pakket van maatregelen ter revitalisering van de Emmense tuinbouwcentra is in ontwikkeling en zal in het volgende kwartaal aan de raad worden aangeboden.
3.2.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 2 Economie en werkgelegenheid Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
3.111.967 616.538
3.111.967 616.538
3.106.967 591.538
5.000 v -25.000 n
Saldo
2.495.429
2.495.429
2.515.429
-20.000 n
Onderbouwing Lasten: • Minder lasten op beheer gebouwen Baten: • De baten betreffende de marktgelden blijven achter bij de begrote baten. Op dit moment is nader onderzoek naar de oorzaak in gang gezet
5.000 v
-25.000 n
3.2.3. Risico’s Voor het project “vaarverbinding Erica – Ter Apel” is een gezamenlijke garantstelling van provincie Drenthe en gemeente Emmen voor een bedrag van € 7,560 miljoen afgegeven. De garantstelling van de gemeente Emmen bedraagt daardoor € 3,780 miljoen. Maatregelen · De provincie Drenthe zal als trekker voor de uitvoering van het vaarverbindingstraject fungeren. · Eventuele aanbestedingsvoordelen worden in mindering gebracht op het financieringstekort · Gemeente en provincie zullen beiden hun uiterste best doen om gezamenlijk en individueel zoveel mogelijk subsidies e.d. binnen te halen. · De gemeente Emmen krijgt de volledige regie over het proces van de gebiedsontwikkeling met een in de economische haalbaarheidsanalyse aangegeven opbrengstmogelijkheden
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 14 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.3
Programma 3 Veiligheid
3.3.1 Beleid en projecten Het programma 3 Veiligheid kent haar basis in de ambities van de raad betreffende veiligheid. Belangrijk hoofdonderdeel daarvan vormen de prestatieafspraken die de gemeente Emmen met het Rijk over Veiligheid heeft gemaakt. In de programmabegroting wordt een onderscheid gemaakt in fysieke veiligheid, sociale veiligheid en verkeersveiligheid. GSB-prestaties Veiligheid Het merendeel van de prestatieafspraken verloopt volgens de afgesproken planning en maakt onderdeel uit van de onderscheiden beleidsterreinen fysieke-, sociale- en verkeersveiligheid. De prestatieafspraken 10 t/m 13 en 19 staan op dit moment als gevolg van landelijke discussies onder druk. Ten aanzien van maatschappelijke opvang/vrouwenopvang is de dynamisering van middelen binnen dit beleidsterrein (inclusief verslavingszorg en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg) in 2009 nog niet aan de orde. De invoering van het nieuwe objectieve verdeelmodel is nu voorzien voor 2010. Onderzoeksbureau Cebeon heeft de gevolgen van het verdeelmodel becijferd met een negatief resultaat voor Emmen. Daarin zijn een aantal randvoorwaarden meegenomen in die zin dat er nog zogenaamd landingsgeld beschikbaar komt, geld voor goed gedrag en gelden uit de grensstrook. In het kader van de GSB III prestatieafspraken is overeengekomen dat de criminaliteit in de risicogebieden (ER-wijken Angelslo, Bargeres en Emmerhout) wordt verminderd met 25%. Hiervoor is een bedrag van ca. € 700.000 beschikbaar gesteld. De vermindering van criminaliteit dient op zes onderwerpen gerealiseerd te worden, te weten: geweld, autodelicten, fietsendiefstal, inbrakenoverlast en verloedering. Slechts een beperkt aantal onderwerpen (fietsendiefstal en verloedering) blijven qua ontwikkeling/verbetering achter. Gerichte maatregelen op het terrein van fietsendiefstal en verloedering zijn direct ter hand genomen. In de Emmen Revisited aanpak worden fietsendiefstal en het tegengaan van verloedering met een grotere inzet uitgevoerd. Binnenkort stelt het college een plan van aanpak fietsendiefstal vast. Hierin worden korte en middellange termijnactiviteiten benoemd en zal ook hier de uitvoering snel ter hand worden genomen om het aantal fietsendiefstallen, zowel in Emmen-centrum als de hotspots (ook in de wijken), direct terug te dringen. Fysieke Veiligheid GSB-prestaties Veiligheid Als gevolg van de ontstane werkachterstanden in de afgelopen jaren op het gebied van fysieke veiligheid (prestatieafspraak 24a: vergroten fysieke en externe veiligheid en veiligheidsgevoel) bestaat er een verhoogd risico op onveilige situaties. De Taskforce Fysieke Veiligheid heeft sinds 2007 voortvarend gewerkt aan het wegwerken van de achterstanden. Naar verwachting zijn alle achterstanden weggewerkt per 2010. Eind 2008 is de Taskforce opgeheven, en zijn de werkzaamheden belegd bij de afdeling Vergunningen. Nieuw onderzoek uit te voeren door PriceWaterhouseCoopers (PWC) moet duidelijk maken op welke wijze het ambitieniveau kan worden gerealiseerd en de huidige verhoogde risico’s teruggebracht kunnen worden tot aanvaardbare risico’s. Bij het onderzoek zal rekening worden gehouden met de lokale, regionale en landelijke ontwikkelingen. Op dit moment kan gesteld worden, dat op het gebied van milieu nagenoeg het adequate niveau is bereikt, maar dat dit voor de vakdisciplines ‘bouw’ en ‘gebruik’ nog niet het geval is (o.a. toezicht en handhaving, bouwvergunningen, maar ook toezicht op gebruiks-, evenementen- en kapvergunningen vallen hieronder). Nog steeds wordt er dus een verhoogd risico gelopen op het gebied van fysieke veiligheid. De verwachting is dat in 2010 het verhoogd risico kan worden teruggebracht tot een aanvaardbaar risico als het bestuur de adviezen – voortkomend uit het PWC-onderzoek – zal overnemen. We hebben het streven dat in 2009 60% van de verstrekte vergunningen (fysieke veiligheid) bij grote evenementen op naleving gecontroleerd wordt. Ondanks de beperkte formatie voor toezichttaken en Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 15 van 39
Bestuursrapportage I 2009
de daarbij behorende prioritering is de verwachting dat het toezicht op de grote evenementen op het afgesproken niveau gerealiseerd wordt. De fysieke/externe veiligheid wordt mede vorm gegeven door een vastgesteld handhavingsbeleid. Ook vanuit de ketenbenadering kan vanuit het handhavingsbeleid een kwaliteitsimpuls worden gegeven aan het versterken van het proces van vergunningverlening, toezicht en handhaving. In het 2e kwartaal 2009 wordt dit nader uitgewerkt in een plan van aanpak. Start Veiligheidsregio Drenthe Sinds 1 januari 2009 is de gemeenschappelijke Veiligheidsregio Drenthe (VRD) operationeel. De secretaris van de gemeente Emmen is benoemd tot coördinerend gemeentesecretaris, tevens voorzitter van het Directeurenoverleg Veiligheid (DOV). Het DOV is verantwoordelijk voor de coördinatie van de multidisciplinaire voorbereiding en uitvoering van het beleidsplan, risicoprofiel en crisisplan zoals deze is opgenomen in artikel 8 van de gemeenschappelijke regeling. Rampenbestrijding Eind 2008 heeft er een onderzoek plaatsgevonden naar de gemeentelijke voorbereidingen op rampenbestrijding en crisismanagement. De uitkomst van het onderzoek is verwerkt in een plan van aanpak, waarin vooral aandacht wordt besteed aan de geoefendheid van de gemeentelijke functionarissen en de bereikbaarheid en beschikbaarheid. Aan het plan van aanpak wordt in 2009 invulling gegeven. Het gemeentelijk rampenplan is niet alleen intern digitaal beschikbaar, maar is inmiddels ook extern, t.b.v. de buurgemeenten, operationele diensten en andere partners, digitaal beschikbaar gesteld. Brandweerzorg Onlangs heeft het college besloten een nieuwe locatie voor de brandweerkazerne aan te wijzen (Nijbracht). Wel dient hiervoor een bestemmingsplanwijziging (art. 19) doorgevoerd te worden. De definitiefase van dit project is afgerond. Momenteel wordt uitvoering gegeven aan de ontwerpfase. Er wordt naar gestreefd om het voorlopig ontwerp voor de zomer gereed te hebben. Het college heeft vorig jaar de ‘nota opkomsttijd basisbrandweerzorg’ vastgesteld en besloten dat in 80% van de prioriteitsalarmeringen de eerste brandweereenheid zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen 15 minuten na alarmering, op het hulpverleningsadres aanwezig dient te zijn. De verdere uitwerking van bovengenoemd besluit zal worden ondergebracht in het project ‘repressieve basisbrandweerzorg’. Deze rapportage zal binnenkort ter besluitvorming worden voorgelegd. Momenteel wordt gewerkt aan de beleidsplannen 2010-2013 per gemeente, waarin de samenwerking Brandweren van de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen wordt uitgewerkt. De werkzaamheden liggen op schema. Sociale veiligheid Wet tijdelijk huisverbod De invoering van de Wet tijdelijk huisverbod is met de inzet van centrumgemeente Emmen in heel Drenthe voorbereid. Het mandaat aan de politie is verleend, de hulpverlening is georganiseerd, ondersteuning bij de financiële dekking van de extra kosten per gemeente is gegeven en de AOV-ers (ambtenaren openbare orde en veiligheid) en juristen per gemeente zijn getraind op de komende werkzaamheden. In Drenthe is de wet per 1 april 2009 in uitvoering genomen. Monitoring van de resultaten vindt centraal plaats binnen het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG). Evaluatie van de in Drenthe benodigde gemeentelijke capaciteit geschiedt op initiatief van Emmen. Veiligheidshuis De inbreng t.a.v. de thema’s nazorg, jeugd, huiselijk geweld en veelplegers is voorbereid. De financiële positionering van de klantmanager ex-gedetineerden/veelplegers is geregeld. Aan de directeur van de dienst Publiek is verzocht de organisatorische inbedding te borgen. De gemeentelijke medewerkers zijn gescreend en hebben een toegangspas voor de locatie Waanderveld ontvangen. Het wachten is nu op het Openbaar Ministerie voor wat betreft de aanvang van de werkzaamheden.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 16 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Verkeersveiligheid De activiteiten ten aanzien van het beleidsterrein verkeersveiligheid verlopen volgens de afgesproken planning. Momenteel zijn er geen positieve dan wel negatieve afwijkingen te benoemen.
3.3.2
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 3 Veiligheid Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
9.433.399 612.031
9.433.399 612.031
9.393.399 612.031
40.000 v 0
Saldo
8.821.368
8.821.368
8.781.368
40.000 v
Onderbouwing Lasten: • Voordeel op de kapitaallasten in verband met later te vervangen bedrijfsmiddelen Brandweer
40.000 v
Baten: nvt
3.3.3.
Risico’s
GSB-prestatieafspraken De prestatieafspraken 10 t/m 13 en 19 staan op dit moment als gevolg van landelijke discussies onder druk. Ten aanzien van maatschappelijke opvang/vrouwenopvang is de dynamisering van middelen binnen dit beleidsterrein (inclusief verslavingszorg en de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz)) in 2009 nog niet aan de orde. Maatregelen De locatie Veltman is eigenlijk geen maatschappelijke opvang, maar een verpleeghuis voor mensen met een verslaving en psychologische problemen. De bekostiging dient dan ook niet plaats te vinden vanuit de rijksbijdrage maatschappelijke opvang, maar vanuit een AWBZ-indicatie, functie verpleging. In 2008 is, na overleg tussen Leveste, de gemeente Emmen en het ministerie van VWS, een aanvraag gedaan met als doel de 72 plaatsen van de locatie Veltman onder het regiem van de AWBZ te laten vallen. De aanvraag is in behandeling bij het ministerie. Voor 2009 worden geen wijzigingen in de financiering verwacht. Bij realisatie van de overheveling van de locatie Veltman verdwijnen zowel de lasten als de baten (= budgettair neutraal) uit het financiële kader Maatschappelijke Opvang. In geval van GSB-prestatieafspraak 23a: vermindering criminaliteit in de Emmen Revisited-wijken loopt de gemeente het risico dat het stedelijk resultaat niet wordt gehaald en er wellicht sprake kan zijn van een (gedeeltelijke) terugbetaling van middelen aan het Rijk. Op dit moment richten we al onze inspanningen op het realiseren van de prestatie-afspraken.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 17 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.4 3.4.1.
Programma 4 Jeugd en onderwijs Beleid en projecten
Aanvalsplan laaggeletterdheid Het is van belang voor laaggeletterden om te kunnen participeren en een actieve rol in de samenleving te kunnen vervullen. Dit is verwoord in het initiatiefvoorstel “aanvalsplan laaggeletterdheid”, dat tijdens de begrotingsbehandeling in de raad van november 2008 is overgenomen. De kern is bewustwording en taboedoorbreking rondom laaggeletterdheid, welke uiteindelijk moet leiden tot een volwaardige deelname aan de samenleving. Het initiatiefvoorstel is onderdeel geworden van het plan van aanpak invoering participatiefonds. Dit Plan van aanpak is ambtelijk in concept gereed en zal nog voor de zomer ter vaststelling worden voorgelegd. Thema Jeugd: Het Beleidskader Jeugdbeleid 2009 -2020 en het uitvoeringsprogramma 2009 zijn in maart 2009 door de gemeenteraad vastgesteld. De integrale uitvoering van het programma is geborgd via de aanstelling van een programmacoördinator. Het is een ambitieus programma en via de coördinatie willen we het programma actueel houden, de afstemming binnen de gemeente en met de externe partners realiseren, de evaluatie van de plannen verzorgen en vervolgens het starten van nieuwe plannen borgen. Brede school: Het programma Dagarrangementen & Combinatiefuncties is beëindigd m.i.v. 31-12-2008. Per eind 2008 is conceptontwikkeling voor alle locaties afgerond. Een rapportage per locatie is in december 2008 beschikbaar gekomen. Op dit moment wordt na de bestuurlijke besluitvorming gewerkt aan de implementatie van de Impuls Brede school, Sport & Cultuur. Op basis van deze rijksimpuls gaan in onze gemeente tot 2012 zeventien combinatiefunctionarissen aangesteld worden. Met ingang van 1 januari 2009 zijn tien combinatiefunctionarissen operationeel en toegewezen aan de verschillende locaties. Voor de uitvoering van de Brede School ontwikkeling na 1-1-2009 wordt de projectmatige aanpak gecontinueerd tot 1 augustus 2011. Voor die locaties waar sprake is van de ontwikkeling van een realiseerbaar concept, zal in de concretiseringfase na 1-1-2009 sprake moeten zijn van borging. Daarbij is ondersteuning vanuit de gemeente van groot belang. Leerlingenvervoer Het contract leerlingenvervoer eindigt van rechtswege op 1 juli 2009. De gemeenten Coevorden en Emmen hebben in 2008 een gezamenlijke aanbesteding gedaan voor doelgroepenvervoer Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (CVV) en Leerlingenvervoer. Dezelfde vervoerder als voorheen, Personenvervoer De Jong (als onderaannemer van Connexxion), zal het CVV en het leerlingenvervoer in de gemeente Emmen blijven verzorgen met een contractduur van 2 jaar. Naar aanleiding van een onderzoek betreffende ‘bundeling doelgroepenvervoer’ is door het OV-bureau Groningen en Drenthe en de gemeenten in de provincies Groningen en Drenthe gestart met een gecombineerde aanbesteding van het kleinschalig openbaar vervoer en het doelgroepenvervoer. Emmen valt onder het perceel Zuidoost Drenthe voor het CVV en Leerlingenvervoer. Deze contracten zullen medio 2010 in werking treden. De verordening leerlingenvervoer Emmen is op een aantal technische en beleidsmatige punten gewijzigd en wordt binnenkort aangeboden aan de raad
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 18 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.4.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 4 Jeugd en onderwijs Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
47.964.976 31.356.818
47.964.976 31.356.818
46.564.976 31.356.818
1.400.000 v 0
Saldo
16.608.158
16.608.158
15.208.158
1.400.000 v
`
Onderbouwing Lasten: • Onderuitputting kapitaallasten in verband met het nog niet in gebruik genomen activa cq investeringen in onderwijsgebouwen.
1.400.000 v
Baten: Nvt
3.4.3. Risico’s Er zijn over de verslagperiode geen ontwikkelingen te melden op het punt van risico’s
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 19 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.5
Programma 5 Bouwen, wonen en milieu
3.5.1.
Beleid
Wonen Er is gestart met het bouwrijp maken van nieuwe plangebieden, waaronder het Gorzenveld, om de beschikbaarheid van gemeentelijke kavels voor particuliere woningbouw weer op peil te brengen. Met de woningcorporaties Lefier, Domesta en Woonservice is een intentieovereenkomst gesloten om te komen tot een Breed Lokaal Akkoord. Voor de ER-wijken Angelslo, Emmerhout, Bargeres en Emmermeer, alsook voor de dorpen Schoonbebeek en Zwartemeer zijn ontwerpprogramma’s ter vaststelling voorgelegd. Eind 2008 is besloten om ook voor de kernen Nieuw Weerdinge, EmmerCompascuum en Nieuw Amsterdam/Veenoord dorpsprogramma’s op te stellen volgens de methode Emmen Revisited. Met het oog op het nieuwe Stedenbeleid 2010 – 2020 van het Rijk is eind 2008 in afstemming met de gemeenten Coevorden en Borger-Odoorn een Gebiedsdocument opgesteld. Daarin zijn de belangrijkste opgaven van de Stadsregio Emmen voor stedelijke ontwikkeling en wonen opgenomen. De rijksdepartementen hebben op 12 maart 2009 hun bevindingen op het Gebiedsdocument gegeven. Ruimtelijke Ordening In het kader van de nieuw op te stellen parkeernota Emmen is een normatieve doorrekening gemaakt van het benodigd aantal parkeerplaatsen bij de te realiseren projecten uit het Masterplan Emmen Centrum. Milieu Milieu-agenda en het Milieu-programma zijn nagenoeg gereed om ter vaststelling aan het college te worden aangeboden. Voor het aanvragen van bijdragen van Rijk en provincie is een energieprojectenboek samengesteld. Op 1 januari is het nieuwe verwerkingscontract met Essent Milieu BV in werking getreden. WABO De inwerkingtreding van de Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) is uitgesteld naar 1 januari 2010. De extra tijd is nodig in verband met besluitvorming van de Rijksoverheid. Legesopbrengsten Ondanks tegenvallende economische groei en ontwikkelingen is de verwachting dat de begrote legesopbrengsten gehaald zullen gaan worden. Deze prognose is inclusief de legesopbrengsten van de “nieuwe” NAM-locatie in Schoonebeek.
3.5.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 5 Bouwen, wonen en milieu Primitieve begroting Lasten Baten Saldo
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
75.142.818 73.704.199
75.142.818 73.704.199
74.990.539 73.442.082
152.279 v -262.117 n
1.438.619
1.438.619
1.548.457
-109.838 v
pag: 20 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Onderbouwing Lasten: • Vrijval kapitaallasten i.v.m. beheer riool • destructie kleine huisdieren en ongediertebestrijding • Extra lasten op beheer gebouwen • Voordeel op woonwagencentra Baten: • Mutatie egalisatiereserve rioolretributie door lagere kapitaallasten • Minder baten op beheer gebouwen
202.117 -25.000 -34.000 9.162
v n n v
-202.117 n -60.000 n
3.5.3. Risico’s Planschadeclaims Na een scherpe stijging van het aantal planschadeclaims in 2005 en 2006 is de laatste jaren een stabilisatie bereikt, zij het op een structureel veel hoger niveau. Jaarlijks worden ongeveer dertig claims ingediend. Bij nieuwe initiatieven wordt het planschaderisico zoveel mogelijk bij de initiatiefnemer gelegd. In het kader van de nieuwe Wro kan dat als onderdeel van het grondexploitatieplan of als onderdeel van een exploitatieovereenkomst. Een afzonderlijke planschadeverhaalovereenkomst is ook mogelijk. De kosten van de behandeling van een planschadeclaim (het externe advies en de interne apparaatskosten), kunnen niet verhaald kunnen worden. De nieuwe Wro brengt mee dat bij planschadevergoedingen voor nieuwe planologische besluiten (vastgesteld na 1 juli 2008) 2% van de planschade voor eigen rekening blijft. Dit betekent in de praktijk een aanmerkelijke afname van planschade, want veel planschade is in de orde van 0 to 5 %. Voor oude gevallen is niet altijd een planschadeovereenkomst afgesloten omdat dat vroeger wettelijk niet mogelijk was. Met betrekking tot planologische maatregelen van vòòr september 2005 kunnen nog tot september 2010 planschadeclaims worden ingediend. Voor overige gevallen geldt een verjaringstermijn van 5 jaar. Grondexploitaties Bij de ontwikkeling van de diverse grondcomplexen worden risico’s gelopen. De waardering van deze risico’s vind plaats als een percentage van de boekwaarde of in een tweetal gevallen (in exploitatie stads en dorpsvernieuwing) als percentage van het gemiddelde investeringsniveau van de afgelopen 3 jaar. De risico’s bestaan in de meeste gevallen uit stagnerende verkopen en/of niet doorgaan van projecten. Hiervoor is een specifiek weerstandsvermogen (reserve grondexploitaties) beschikbaar. Overigens zijn voor een tweetal grondcomplexen (TBC Rundedal en Klokkenslag) in afwachting van de resultaten van onderzoeken naar herontwikkeling voorzieningen gevormd. Maatregelen Ten einde de financiële risico’s van de grondexploitaties adequaat te monitoren worden minimaal 1 keer per jaar de grondexploitaties volledig herzien, zodat op basis van deze herziening indien nodig kan worden bijgestuurd. Door het jaarlijks aanbieden van het meerjarenplan vastgoed (MPV) wordt inzicht gegeven in de stand van zaken van de grondexploitaties en het ontwikkelingsperspectief. Woningbouw In verband met de groeiambitie van Emmen is in de begroting 2009 rekening gehouden met een extra bouwvolume van (gemiddeld) 600 woningen per jaar, net als in 2008. Daarnaast is in het kader van Grote Steden Beleid een bouwvolume van 1.700 woningen in de periode van 2006 tot en met 2010 afgesproken. Het realiseren van dit bouwvolume vergt nog een grote inspanning. Emmen heeft daarbij nadrukkelijk te maken met een ontspannen woningmarkt. Dat betekent ondermeer dat het opnamevermogen van de markt een belangrijke rol speelt. Een groot deel van de productie is bovendien bedoeld voor instroom van buiten.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 21 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Maatregelen Om deze instroom op gang te krijgen speelt de marketing voor het wonen in Emmen een cruciale rol. Voor 2009 zal de promotiecampagne Delftlanden zijn effect krijgen. Externe factoren als conjunctuur, goede match vraag – aanbod, ontspannen woningmarkt etc. beïnvloeden in hoge mate het eindresultaat.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 22 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.6 3.6.1.
Programma 6 Arbeidsparticipatie Beleid en projecten
Werk Regionale samenwerking uitvoering sociale zaken In 2009 zal conform de verwachting uitvoering worden gegeven aan de bestuursovereenkomst tussen de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen over de samenwerking bij sociale zaken. Doel is te komen tot samenwerking bij de gezamenlijke dienstverlening in het nieuwe QWINK-gebouw, dat naar verwachting in het 4e kwartaal 2009 betrokken zal worden. Regionaal arbeidsmarktbeleid Bevordering van de werkgelegenheid en continue werken aan een soepel functionerende arbeidsmarkt vormen de speerpunten bij het afspreken en uitvoeren van gerichte acties om tot betere resultaten te komen bij de match van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Door samenwerking in de keten van bedrijven en instanties op de arbeidsmarkt (ondernemers, onderwijs en overheden) wordt uitvoering gegeven aan concrete acties voor de aanpak van de regionale problematiek. Implementatie Participatiebudget Op 1 januari 2009 is het Participatiebudget ingevoerd. Om mensen gemakkelijker aan een baan te helpen en maatschappelijke participatie te bevorderen, heeft de regering besloten de gemeentelijke middelen voor re-integratie, volwasseneneducatie en inburgering te bundelen in het Participatiebudget. Wet Investering in Jongeren (WIJ) Jongeren onder de 27 jaar die bij de gemeente aankloppen voor een uitkering op grond van de Wet Werk en Bijstand (WWB), krijgen een baan, een opleiding, of een combinatie van beide aangeboden. Accepteren ze het werk, dan ontvangen ze salaris van de werkgever. Bij acceptatie van het leeraanbod krijgen de jongeren waar nodig een inkomen dat even hoog is als de bijstandsuitkering; jongeren van 21 of 22 krijgen een lagere uitkering afgeleid van het wettelijke minimumjeugdloon dat geldt voor deze groep. Dit is de strekking van het Wetsvoorstel investeren in jongeren (WIJ) dat aan de Tweede Kamer is aangeboden. De regering is voornemens de wet op 1 juli 2009 in te voeren. Inkomen Wet Werk en Bijstand Het aantal te verstrekken uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand (WWB) stijgt. Dit beeld is landelijk. De tekorten op het inkomensdeel (I-deel) van het Fonds Werk en Inkomen (FWI) zullen de komende periode gaan toenemen, terwijl het overschot op het Werkdeel (W-deel, FWI) zich stabiliseert op 0. De verwachting is dat deze trend, in het licht van de kredietcrisis, zich over meer jaren zal uitstrekken. Mede hierdoor vinden de stortingen ten gunste van het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur voorlopig niet plaats. Deze ontwikkeling is een punt van zorg, mede gelet op de oplopende kosten bij de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Maatschappelijke zaken Schuldhulpverlening Er is sprake van een toenemende vraag naar hulp bij schuldensituaties en bij het voorkomen ervan. Er wordt gewerkt aan een meerjarenbeleidnota over het ambitieniveau bij de oplossing voor het gesignaleerde probleem, wat daarvoor gedaan moet worden en wat de (financiële) consequenties daarvan zijn. Dit wordt meegenomen in de kadernota.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 23 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Sociale Werkvoorziening EMCO-Groep De raden van de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen hebben besloten tot opheffing van de gemeenschappelijke regeling van de EMCO-groep. In dat besluit is opgenomen dat het Algemeen Bestuur van de EMCO-groep de opdracht heeft een liquidatieplan op te stellen en de opheffing van de gemeenschappelijke regeling voor te bereiden. Aan het bestuur van de EMCO-groep is gevraagd om in april met een aangepaste begroting 2009 te komen die meer in lijn ligt met de meerjarenraming 2007-2011 van de EMCO-groep. Voorgaande wordt meegenomen in de kadernota 2009. Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) De kadernotitie “Aan de slag met de vermaatschappelijking van de Wsw” is door de drie raden van de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen aangenomen. De notitie geeft een doorkijk naar 2012 van het proces over “modernisering” van de Wsw in Zuidoost-Drenthe. In de kadernotitie wordt voorgesteld de Wsw op te nemen in de regionale infrastructuur van het arbeidsmarktbeleid. De doelstelling van de modernisering van de Wsw en het advies van de commissie de Vries over de toekomst van de Wsw worden in de kadernotitie onderschreven. Daarmee ligt de richting van uitwerking vast. 3.6.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 6 Arbeidsparticipatie
Lasten Baten Saldo
Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
100.422.991 84.291.896
100.422.991 84.291.896
103.429.425 -3.006.434 n 85.707.133 1.415.237 v
16.131.095
16.131.095
17.722.292 -1.591.197 n
Onderbouwing Lasten: • In de berekening van de lasten in het kader van de WWB is rekening gehouden met een verwachte eindstand van 2.241 uitkeringen en een gemiddelde prijsstijging van € 700 per uitkering
-5.101.312 n
Voor de Ioaw en Ioaz is gerekend met gewijzigde prijzen, waardoor het geprognosticeerd nadeel uitkomt op € 89.000,Voor de Bijzondere bijstand verwachten we geen verschillen. Getracht wordt om de middelen volledig ten gunste te laten komen aan de doelgroep. •
Als gevolg van het resultaat WWB (het verschil tussen budget en uitkeringslasten is ongeveer nihil) vindt de begrote storting in het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur niet plaats,
•
Storting eigen bijdragen WMO naar het Fonds Sociale Infrastructuur i.v.m. de verwachte nadelen op hulpmiddelen vindt niet plaats ivm nadeel op hulpmiddelen (zie programma 10)
476.000 v
•
Het begrotingstekort van € 23.640 op langdurigheidstoeslag wordt gedekt uit de taakmutatie langdurigheidstoeslag. Het restant van deze taakmutatie valt structureel vrij (zie kadernota)
287.878 v
• • •
Bijdrage in exploitatietekorten EMCO-groep Bijdrage in exploitatietekort EMCO-groep 2008 Hogere kosten kinderopvang
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
3.410.000 v
-1.787.000 n -267.000 n -25.000 n
pag: 24 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Baten: • Voor de WWB wordt een voordeel verwacht door o.a. een hoger FWI Ibudget en meer inkomsten uit terugvordering en verhaal. Ook is rekening gehouden met €500.000 van het FWI I-deel dat nu nog toegerekend is aan de langdurigheidstoeslag.
1.706.843 v
•
Voor de Ioaw en Ioaz wordt een voordeel verwacht van € 208.644. Door de hogere uitgaven stijgt ook het budget. 75% Van de uitgaven kan gedeclareerd worden.
208.644 v
•
Uit het FWI-budget wordt de component langdurigheidstoeslag gelicht. Bij de gemeente is binnen het FWI-budget een bedrag van €500.000 geraamd. Vanuit het Rijk zijn middelen toegevoegd aan de algemene uitkering
-500.000 n
3.6.3.
Risico’s
EMCO groep. Eind 2008 is de door het Algemeen Bestuur van de EMCO-groep vastgestelde begroting 2009 ingediend. De gewijzigde begroting van 28 april geeft een verwacht begrotingstekort 2009 aan van €7,3 miljoen, dit is €2 miljoen meer dan het begrotingstekort jaarschijf 2009 van het meerjarenperspectief 2007-2011. Voor de gemeente Emmen geeft deze aangepaste begroting een extra last van €1,79 mln, wat betrokken wordt bij de kadernota. Met de eventuele consequenties van de invoering hiervan is in zowel het meerjarenperspectief van de EMCO-groep als in de begroting van de gemeente Emmen geen rekening gehouden. Middels een brief van 27 januari 2009 heeft het college aangegeven de begroting 2009 van de EMCO-groep niet te accepteren en daarbij het bestuur opgeroepen om op korte termijn maatregelen te nemen die de bedrijfsresultaten in positieve zin beïnvloeden. Afhankelijk van de nog te houden discussie betreffende de verandering van de soort rol (regierol) van de gemeente naar aanleiding van de nieuwe WSW is het mogelijk dat het meerjarig financieel perspectief nog zal veranderen. In 2008 is een regionale stuurgroep en ambtelijke werkgroep modernisering Wsw Zuid Oost Drenthe ingesteld. Rekening houdende met het aangeleverde begrotingsperspectief en de onzekerheden als gevolg van de modernisering WSW wordt het risicoprofiel thans hoog ingeschat. Wet Werk en Bijstand; werkdeel Het W-deel (participatiebudget) staat onder druk. In het bestuursakkoord is aangegeven dat het Wdeel gaat dalen. De reserve op het W-deel, ook wel de meeneemregeling genoemd, is gedaald van ongeveer 5,5 miljoen in 2008 naar 1,5 miljoen in 2009. Naar verwachting zal de meeneemregeling in 2009 volledig benut gaan worden, waardoor er niet langer extra middelen ter beschikking staan. Ook de kredietcrisis heeft mogelijk nog (extra) gevolgen voor het W-deel. Het rijk is zoekende naar bezuinigingsmogelijkheden. Mogelijk wordt ook gedacht aan het W-deel. Naast het budgetrisico lopen we ook een bestedingsrisico. De uitgaven gesubsidieerd werk en de daarmee gepaard gaande uitvoeringskosten leggen een forse claim op het W-deel. Wet Werk en Bijstand; inkomensdeel Door de huidige bijzondere economische situatie ontstaat er ten opzichte van het begrotingsscenario een omgekeerd beeld. Er is sprake van stijgende aantallen bijstandsklanten in plaats van een daling. Hierdoor ontstaat er grote financiële druk op het budget FWI. De in de resultaatbestemming opgenomen storting 2008 in het fonds versterking sociale infrastructuur is € 2,2 miljoen geweest. Voorlopige berekeningen 2009 laten zien dat het "zuiver" resultaat WWB 65- niet meer positief, maar nog net neutraal verloopt. Er is geen voordelig resultaat dat gestort kan worden in het fonds. Voor de jaren 2010 en 2011 staan stortingen geraamd van € 3 miljoen jaarlijks. Ook deze stortingen zijn zeer onzeker in deze tijd van stijgende aantallen bijstandsklanten en economische crisis. Het is dus onzeker of de claims, zoals genoemd in de begroting ten laste van het fonds kunnen worden gebracht. In de Kadernota 2009 worden nieuwe prognoses gemaakt. Op basis van de hiervoor aangegeven ontwikkelingen en onzekerheden wordt het risicoprofiel meer dan gemiddeld ingeschat.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 25 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Bedrijfs Verzamel Gebouw Bij de vorming van het Bedrijfs Verzamel Gebouw (BVG) onderscheiden we 2 risico’s: - Risico’s mbt het gebouw - Risico’s mbt de gewenste samenwerking van: 1e instantie, 3 gemeentelijke Sociale Diensten 2e instantie, de (regionale) Sociale Dienst en het Werkbedrijf ( vm CWI en UWV) Leaseconstructie: De getekende leaseovereenkomst is, ondanks dat het een operational lease is, door de belastingsinspecteur in Assen, gekwalificeerd als een Financial lease. Hij is van mening dat er weinig tot geen verschil bestaat met eigendom en dat het een vorm van fianciering is. Hierdoor kan er een toegestaan BTW voordeel, over het eigen gebruik, behaald worden. De FGH bank (en hun belastinginspecteur) heeft een andere mening en voorziet daarmee problemen met de rest van hun leaseportefeuille. Het beoogde BTW voordeel over het eigen gebruik van het pand komt daardoor te vervallen. Onderzocht wordt of er een herziening van de financiering zal voorgesteld. Bedrijfsvoering: In het BVG worden de ketenpartners op het gebied van de sociale zekerheid gehuisvest. In 1e instantie zal er een samenwerking ontstaan tussen de de gemeentelijke sociale zaken van Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn. In 2e instantie ontstaat er een samenwerking tussen de “regionale “ Sociale Zaken, het Werkbedrijf (samenvoeging CWI en UWV) en het UWV-AG. De oplevering van het basisgebouw is eind mei 2009. Eind augustus zal het gebouw gebruiksklaar worden opgeleverd. Het streven is om begin oktober het gebouw in gebruik te nemen. Samenwerking van de 3 sociale diensten: Het personeel van Coevorden en Borger-Odoorn zal worden gedetacheerd naar Emmen. De organisatiestructuur van Emmen zal daarin leidend zijn. Het personeel zal worden ingepast in de bestaande structuur van afdelingen Werk, Inkomen en Algemene Zaken. Kern van de samenwerking is dat er op termijn een efficiencyvoordeel ontstaat. De eerste jaren zal er echter geinvesteerd moeten worden in de implementatie van de samenwerking. Hierdoor ontstaan de zogenaamde frictiekosten. (1e risico) De terugverdien periode zal een aanatal jaren zijn, afhankelijk van de snelheid van het economisch herstel (2e risico). De bedoeling is dat het een organisatie wordt, met 1 geautomatiseerd uitkeringssysteem. Inmiddels is duidelijk dat de komende jaren nog met de huidige uitkeringsadministraties zal worden gewerkt. Hierdoor ontstaan er extra kosten ipv voordelen. Aanschaf van nieuw kantoormeubilair is niet meegenomen in de aanbesteding meubilair tbv het gemeentehuis. Een nieuwe europese aanbesteding kost teveel tijd en daarbij is de gewenste uitkomst uiterst onzeker (dezelfde meubilair als in het gemeentehuis) Directe financiele risico’s betreffende de exploitatie van het gebouw zijn, op dit moment, gering.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 26 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.7
Programma 7 Verkeer en vervoer
3.7.1.
Beleid en projecten
Parkeernota. De parkeernota gemeente Emmen is nagenoeg gereed. Deze parkeernota bestaat uit de deelnota’s: · parkeerbeleid · baten en lasten parkeren · parkeren · organisatie van het parkeren Bestuurlijke vaststelling van de parkeernota staat gepland voor het tweede kwartaal van 2009. In het tweede kwartaal van 2009 wordt de inspraak over de deelnota parkeerbeleid georganiseerd. Bereikbaarheidsvisie Emmen centrum + maatregelenpakket Naar aanleiding van de knelpunten nota bereikbaarheid Emmen centrum zijn in nauwe samenspraak met de sleutelfiguren uit de stad mogelijke oplossingsrichtingen bedacht. De eerste twee maanden van 2009 zijn benut om deze mogelijke oplossingsrichtingen met behulp van het verkeersmodel door te rekenen op consequenties en haalbaarheid. Eind februari zijn de modelberekeningen afgerond.
3.7.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 7 Verkeer en vervoer Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
1.679.600 83.606
1.679.600 83.606
1.662.408 83.606
17.192 v 0
Saldo
1.595.994
1.595.994
1.578.802
17.192 v
Onderbouwing Lasten: • Vrijval kapitaallasten • Lasten verkeersregelingsinstallaties in verband met extra onderhoud als gevolg van ouderdom
37.192 v -20.000 n
Baten: Nvt
3.7.3. Risico’s Er zijn over de verslagperiode geen ontwikkelingen te melden op het punt van risico’s
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 27 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.8
Programma 8 Sport, recreatie en cultuur
3.8.1.
Beleid en projecten
Ontwikkeling beleidskaders Voor zowel de beleidsterreinen Toerisme en Recreatie en Kunst en Cultuur is de aandacht vooral uitgegaan naar het vormen van nieuwe beleidskaders in respectievelijk het Toeristisch Recreatief Ontwikkelingsplan (TROP) 2010 – 2015 en de Cultuurnota 2009 – 2012. Ook voor het beleidsterrein Sport zal in 2009 een nieuw beleidskader opgesteld worden. Vaarverbinding Erica – Ter Apel Er is een gemeentelijke projectleider aangesteld voor het project vaarwaterwereld (de gebiedsontwikkeling gekoppeld aan de vaarverbinding Erica – Ter Apel). Het opstellen van een gebiedsontwikkelingsplan is een eerste prioriteit. Vuelta Emmen is de finishplaats van de eerste etappe van de (wieler)ronde van Spanje, de Vuelta, op 30 augustus a.s. Van de vier dagen dat de Vuelta Nederland aan doet worden drie dagen in Drenthe doorgebracht. Dit is de aanleiding voor een intensieve promotiecampagne van Drenthe, startplaats Assen en finishplaats Emmen. De promotionele activiteiten zijn inmiddels gestart. Daarnaast is een werkgroep actief met de organisatie van diverse ‘side-events’; tijdens het ‘Vuelta-weekend’ worden diverse Spaans getinte publieks- en sportevenementen georganiseerd. Ook hiermee is in het eerste kwartaal van 2009 gestart. Kunst en cultuur De ontwikkeling van de kadernota kunst & cultuur “Verbinden Verzilveren Versterken” is afgerond. Besluitvorming rondom de kadernota zal in het tweede kwartaal van 2009 plaats vinden. Met ingang van 2009 is het rijk een nieuwe weg ingeslagen met de inzet van Bibliotheekvernieuwingsmiddelen (BBVN-middelen). BBVN-gelden worden niet langer decentraal ingezet, maar de insteek is om te komen tot een beperkt aantal landelijke expertisecentra. Binnen Drenthe worden de krachten gebundeld om te komen tot het koppelen van het Expertisecentrum ICT aan Biblionet Drenthe. 3.8.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 8 Sport, recreatie en cultuur Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
14.717.800 3.098.739
14.717.800 3.098.739
14.817.800 3.118.739
-100.000 n 20.000 v
Saldo
11.619.061
11.619.061
11.699.061
-80.000 v
Onderbouwing Lasten: • Hogere energiekosten van zwembaden
-100.000 n
Baten: • Hogere baten podiumkunsten / de muzeval
20.000 v
3.8.3. Risico’s Er zijn over de verslagperiode geen ontwikkelingen te melden op het punt van risico’s
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 28 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.9 3.9.1.
Programma 9 Openbaar gebied Beleid en projecten
Beeldkwaliteitplannen. De voortgang van de beeldkwaliteitplannen ligt op schema. Het beeldkwaliteitplan groen is operationeel en is de onderlegger voor bestekken beheer en onderhoud groen. Tevens is het beeldkwaliteitplan de norm waarop het uitgevoerd onderhoud wordt beoordeeld. De beeldkwaliteitplannen grijs en schoonhouden wegen (verharding) worden in het 2e kwartaal afgerond. Beheer en Onderhoud Openbaar Groen De planning van de aanbesteding van een deel van de onderhoudsbestekken openbaar groen 2009 was gericht op de start datum uitvoering werkzaamheden 1 juli. Informatieve gesprekken met aannemers hebben opgeleverd dat, gezien hun jaarcontracten, bij hen de wens leeft om deze datum te verschuiven naar 1 januari 2010. Hieraan wordt gehoor gegeven. Dit betekent dat de werkwijze 2008 voor 2009 wordt gecontinueerd. Binnenkort wordt besloten op welke wijze hieraan in 2010 invulling wordt gegeven. Meldpunt openbaar gebied Begin 2009 is de applicatie ten behoeven van het meldpunt openbaar gebied operationeel geworden waarmee de meldingen beter kunnen worden geregistreerd. Dit betekent dat deze zichtbaar kunnen worden gemaakt naar categorie en gebied. Hiermee wordt de stuurbaarheid op het reageren en verwerken van de meldingen aanzienlijk verbeterd. Uitbreiding wegenareaal en onderliggend wegennet de Vierslagen Eind 2008 is de ontsluitingsweg met bedrijventerrein ‘De Vierslagen’ in gebruik genomen. Na de oplevering van deze rondweg is het beheer en onderhoud van de gedeelten Dikke Wijk, Vaart Noordzijde en Zijtak Oostzijde van de provincie Drenthe overgedragen aan de gemeente Emmen. Deze overdracht houdt in dat het wegenareaal is toegenomen met 37.000m2. Naast de toename van het wegenareaal, heeft de aanleg van de rondweg ook gevolgen voor de verkeersfunctie van de doorgaande wegen door het tweelingdorp Nieuw-Amsterdam/Veenoord. Het gaat hierbij om de Nieuw-Amsterdamseweg, Zijtak Oostzijde, Vaart Noordzijde en de Boerdijk. Om deze lagere verkeersfunctie tot uitdrukking te brengen, zijn aanpassingen noodzakelijk, evenals de kruising bij de brug ‘Vughteveen’. Een pakket van maatregelen moet, in samenspraak met de Erkende OverlegPartners Nieuw-Amsterdam/Veenoord, worden opgesteld. Samen met hen zal een plan van aanpak worden gemaakt. Begraven Op 9 september 2008 is in de Commissie ‘Wonen en Ruimte’ de rapportage ‘Begraafplaatsen, inbreiden, uitbreiden en ruimen’ aan de orde geweest. De Raad heeft haar voorkeur uitgesproken voor het hierin aangegeven scenario 3, waarbij het huidige aanbod daar waar mogelijk, middels ruimen, uitbreiden en/of inbreiden gehandhaafd wordt. Dit scenario dekt tot 2025 ruimschoots de capaciteit en biedt tot 2050 (voorzichtige schatting) voldoende capaciteit. De uitwerking en doorrekening van dit scenario is zo goed als afgerond. Wateroverlast Emmerhout Naar aanleiding van wateroverlast in Emmerhout in 2007 (rioolwater in woningen) is er in 2008 een traject gestart om dit probleem op te lossen. Op dit moment wordt er studie gedaan naar de mogelijkheden om het water buiten de wijk te brengen. Met andere betrokken partijen is overlegd om nabij de rotonde in de Rondweg bij Emmerschans een buffervoorziening in te richten waar eventuele verontreiniging in het rioolwater zo goed mogelijk kan bezinken. Het overtollige water kan dan afstromen via de natuurstrook langs de N391.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 29 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.9.2.
Budgettaire ontwikkelingen
Programma 9 Openbaar gebied Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
29.024.565 5.212.731
29.024.565 5.212.731
29.476.736 5.212.731
-452.171 n 0 n
Saldo
23.811.834
23.811.834
24.264.005
-452.171 n
Onderbouwing Lasten: • Vrijval kapitaallasten • Extra lasten i.v.m. straat- en kolkenreiniging voortvloeiend uit het huidige contract met Area (zie kadernota 2009) • • •
Extra lasten i.v.m. verwerking groenafval door Area Extra lasten in verband met waterschapslasten en aanleg inritten Extra lasten in verband met parkeercontrole
Baten: • Nadeel op de baten van begraafplaatsen en grafrechten a.g.v. niet kostendekkende tarieven • Dekking vanuit afkoopsommen begraafplaatsen • Nadeel op parkeeropbrengsten van open parkeergelegenheden • Voordeel op parkeeropbrengsten van de parkeerplaats aan de Wenning
3.9.3.
118.000 v -250.000 n -250.000 n -60.000 n -10.000 n
-200.000 n 200.000 v -100.000 n 100.000 v
Risico’s
Verwerking groenafval Area In november 2008 is de composteerinrichting inbesteed bij Area. Hiermee wordt beoogd dat door bundeling van groenstromen en de verwerking en afzet daarvan voor bio-energie een voordeel behaald kan worden. Op basis van ontvangen facturen voor de verwerking van groenafval door Area, is de verwachting dat de kosten in 2009 het begrote bedrag zullen overstijgen. De verwachting is dat het transport en de verwerking van groenafval eerst op een gelijk niveau zullen blijven en in de loop van het jaar af zullen nemen.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 30 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.10 Programma 10 Zorg en welzijn 3.10.1. Beleid Beleidsplan preventief lokaal Volksgezondheidsbeleid Het Plan van aanpak met betrekking tot het preventief lokaal volksgezondheidsbeleid is gereed. door college vastgesteld. Vaststelling van de beleidsnota is gepland voor eind 2e kwartaal 2009. Wet tijdelijk huisverbod De Wet Tijdelijk Huisverbod is ingevoerd per 1 januari 2009. In Drents verband (Emmen is centrumgemeente voor heel Drenthe) is afgesproken om – na het opleggen van een tijdelijk huisverbod – te gaan werken met het z.g. 10 dagen-model. Dit houdt in dat er in de eerste tien dagen na het huisverbod van de dader (veelal de man) er intensieve hulp verleend wordt aan zowel de dader als aan de vrouw en eventuele kinderen. Pakketmaatregel AWBZ De pakketmaatregel heeft betrekking op het schrappen door het Kabinet van de AWBZ functie Eventuele consequenties van de pakketmaatregel worden door de gewenningsperiode in de tweede helft van 2009 duidelijk. Mogelijk gaan mensen meer een beroep doen op de welzijnsstichting of op het steunpunt Mantelzorg, maar wellicht neemt ook het aantal verzoeken tot Huishoudelijke Hulp toe. Accommodatiebeleid. De nota Accommodaties Geaccommodeerd is in november 2008 vastgesteld. Thans wordt gewerkt aan de uitwerking van de uitgangspunten van de nota. De huisvestingsvoorzieningen onderwijs zullen onderdeel zijn van het nieuwe accommodatiebeleid, bijv. als partner in de realisatie van multifunctionele voorzieningen. Er wordt vanuit gegaan dat begin 2010 het nieuwe accommodatiebeleid zal zijn geformuleerd en vanaf dat moment kan worden geïmplementeerd. Een aspect van het nieuwe accommodatiebeleid is het maatschappelijk vastgoed. Momenteel is overleg gaande over de uitwerking van de intentieovereenkomst tussen gemeente Emmen de corporaties. Naar verwachting zullen medio 2009 de uitkomsten van het overleg bekend zijn. WMO Het traject van de herindicatie WMO is inmiddels afgerond. Op korte termijn zal de huishoudelijke hulp (hh1 en hh2) opnieuw worden aanbesteed.
3.10.2. Budgettaire ontwikkelingen Programma 10 Zorg en welzijn Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
39.901.798 6.088.709
39.901.798 6.088.709
43.936.483 -4.034.685 n 8.511.334 2.422.625 v
Saldo
33.813.089
33.813.089
35.425.149 -1.612.060 n
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 31 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Onderbouwing Lasten: • Stijging van het aantal vertrekkingen m.b.t. woon-, vervoers- en -1.095.003 n roelstoelvoorzieningen. Inclusief de Eigen Bijdrage (per 1 juli 2008 ingevoerd), wordt per saldo een nadeel van € 1,1 mln verwacht. In grote lijnen is dit nadeel als volgt onder te verdelen: Woonvoorziening € 350.000, collectief vervoer per saldo € 100.000, bijzondere voorzieningen GGD en onderhoudscontract welzorg € 400.000, voervoersvoorziening € 100.000 en een tekort op de eigen bijdrage ad €150.000. Met betrekking tot deze eigen bijdrage is reeds rekening gehouden met het feit dat er geen ruimte is om € 476.000 te storten in het Fonds Versterking Sociale Infrastructuur. • Het produkt Hulp bij huishouden levert een nadeel op van € 2.680.500 -2.680.500 n • Meer uitgaven inzake uit te keren Persoonsgebonden budgetten -1.050.202 n • Extra opbrengsten i.h.k.v. de inning eigen bijdrage 246.000 v • Minder uitgaven inzakediverse posten waaronder woningaanpassing 431.000 v • Extra uitgaven inzake de uitvoeringskosten door derden (SVB en CAK). Het -200.000 n CAK verzorgt de inning van de eigen bijdragen waarvoor uitvoeringskosten in rekening worden gebracht. Met de SVB is een samenwerkingsverband aangegaan om de administratieve taken van de PGB-houders over te nemen. • Het geprognosticeerde nadeel huishoudelijke hulp is per saldo €2.120.326,767.991 v In de begroting is rekening gehouden met een voordeel van € 767.991 hetgeen in de begroting als reservestoring is verwerkt. Ivm het nadeel wordt € 767.991 niet in de reserve gestort. Het restant van €1.352.335,- zal worden onttrokken aan de hiervoor bestemde egalisatiereserve WMO en is als zodanig als extra bate verantwoord aan de batenkant. • Mutatie reserve WMO (2009 storting; 2010 onttrekking) -436.914 n • Hogere bijdrage Gemeenschappelijke geneeskundige dienst -34.100 n • Er wordt een voordeel verwacht bij vastgoedbeheer door hogere 56.000 v huuropbrengsten dan begroot op verschillende panden Baten: • Onttrekking reserve WMO ivm nadeel op hulp bij huishouden • WMO integratie-uitkering septembercirculaire 2008 • WMO integratie-uitkering decembercirculaire 2008 • Minder inkomsten collectief vervoer € 300.000
2.285.711 344.109 92.805 -300.000
v v v n
3.10.3. Risico’s CIZ-claim Recent is de begroting 2010 van de GGD ontvangen. Vanuit hun transparantheid staat daarin ook een risicoparagraaf. Eén van de onderwerpen die daar genoemd is, geeft ook een risico voor gemeente Emmen. Volgens het Centraal Indicatiestelling Zorg (CIZ) hebben de Drentse gemeenten minder indicatiestellingen laten lopen via het CIZ dan afgesproken. Binnen het algemeen bestuur van de GGD is afgesproken dat dit niet ten laste mag gaan van de reservepositie van de GGD en dat de vervuiler moet betalen. Dat betekent dat gemeente Emmen via de GGD mogelijk nog een bedrag moet overmaken aan het CIZ. Op dit moment wordt onderzocht in hoeverre de claim terecht is. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) Ten gevolge van de WMO treden effecten op tussen de budgetten VGH oud en WMO nieuw waarbij gelden vrijvallen en anderzijds de tekorten dienen te worden opgevangen binnen de egalisatiereserve WMO. In 2008 is het begrote voordelige WVG resultaat niet gerealiseerd. Daarnaast zal de aanbesteding WMO ten opzichte van de ramingen vanaf 2009 nadelig uitpakken. In de Kadernota 2009 worden scenarioberekeningen voor het Fonds Sociale Infrastructuur, zoals deze in begroting 2009 zijn gepresenteerd, herzien. Op basis van de hiervoor aangegeven ontwikkelingen en onzekerheden wordt het risicoprofiel meer dan gemiddeld ingeschat.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 32 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.11 Programma 11 Bedrijfsvoering 3.11.1 Beleid Digitale dienstverlening/Dimpact De Gemeente Emmen participeert in het gemeentelijk samenwerkingsverband Dimpact voor het ontwikkelen van elektronische diensten (o.a. digitale intakeformulieren voor transacties). Als gevolg van een leverancierswisseling medio 2008 is een achterstand in de oplevering van transactiemodules ontstaan en zijn in de tweede helft van 2008 alle transacties opnieuw ontwikkeld. Deze transacties zijn in februari en maart van 2009 geïmplementeerd. In 2008 is tevens gestart met de ontwikkeling van nieuwe toepassingen, waaronder een medewerkerportaal om nog klantgerichter te kunnen werken, een GEO oplossing om digitaal kaartmateriaal op de website aan te kunnen bieden en een datadistributiesysteem om gegevens te kunnen uitwisselen tussen de verschillende informatiesystemen. Deze toepassingen zijn in het eerste kwartaal van 2009 opgeleverd door Dimpact en vervolgens bij de gemeente geïmplementeerd. In 2008 is ook langs twee sporen de ICT samenwerking met Borger-Odoorn en Coevorden gestart. Langs het ene spoor wordt de technische integratie van de automatisering en infrastructuur ingezet. Langs het andere spoor wordt een gemeenschappelijk informatiebeleid ontwikkeld als kader voor het verbeteren van de informatievoorziening in de drie gemeenten. In het kader van besluitvorming over de ICT samenwerking zullen hierover in de eerste helft van 2009 voorstellen aan de gemeenteraad worden gedaan. Verder is in het eerste kwartaal gewerkt aan de afronding van het meerjarig informatiebeleidsplan voor de gemeente Emmen. Daarin is tevens een belangrijke rol weggelegd voor de samenwerking met de partners in Dimpact-verband en de buurgemeenten Borger-Odoorn en Coevorden. Dit beleidsplan is de opvolger van het IMOP 1 en wordt medio 2009 aan de gemeenteraad aangeboden. BAG/GBA De Basisregistraties voor Adressen Gebouwen (BAG) moeten medio 2009 volledig zijn ingevoerd. Dat betekent dat de gemeentelijke registraties dan operationeel moeten zijn en zijn aangesloten op de landelijke voorziening. We werken aan het tijdig invoeren van de verplichte basisadministraties BAG en GBA (Gemeentelijke BasisAdministratie). Onlangs is een audit uitgevoerd op werkprocessen met betrekking tot het beheer en bijhouden van de GBA. Deze resultaten van deze audit waren ruim voldoende. Management Development Programma. In samenwerking met het bureau Rijnconsult is inmiddels een stimulerend opleidingsprogramma samengesteld. Het gehele traject heeft een doorlooptijd van twee jaar, waarvan iedere deelnemer gedurende maximaal een jaar het programma doorloopt. Het programma bestaat uit drie verplichte onderdelen en drie keuze onderdelen en richt zich naast gedrag en competenties bewust op het niveau van de persoonlijke ontwikkeling. Verder wordt een aantal dagen georganiseerd waarbij kennis over bedrijfsvoeringsthema’s als gemeentelijke wet- en regelgeving, financieel management en HRM-beleid centraal staat. Gedurende het totale traject wordt continue de verbinding gemaakt met de organisatie en de persoonlijke ontwikkelingsdoelstellingen van de deelnemers. In maart 2009 is het Management Development Programma effectief van start gegaan. Mobiliteit/loopbaanontwikkeling In de afgelopen maanden zijn binnen alle diensten en de concernstaf bijeenkomsten georganiseerd om met medewerkers in gesprek te komen over de conceptnota loopbaanontwikkeling. Op dit moment worden voorbereidingen getroffen om een pilot loopbaanontwikkeling vorm te geven. Tijdens de pilot worden concrete onderdelen uit de nota getest op hun werkbaarheid in de praktijk. De opzet en de inhoud van de pilot wordt in april besproken binnen het directieteam en de ondernemingsraad. Het is de bedoeling dat de pilot op 1 september a.s. effectief van start gaat. Samenwerking buurgemeenten De realisatie van het Bedrijfsverzamelgebouw (waarin naast Sociale Zaken van de gemeenten BorgerOdoorn, Coevorden en Emmen, ook het CWI en UWV een plaats krijgen) is in 2008 gestart. Naar e verwachting zal het begouw in het 4 kwartaal 2009 in gebruik genomen worden. Ook namen in de Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 33 van 39
Bestuursrapportage I 2009
afgelopen periode in het kader van de samenwerking met de buurgemeenten de ontwikkelingen en keuzes op het gebied van automatisering- en informatiebeleid en de implementatie van Dimpacttransacties opnieuw een prominente plaats in. Daarnaast werd de samenwerking op het gebied van personele uitwisseling verder concreet vorm gegeven door de personeelsadvertenties onderling uit te wisselen en het personeel van de drie gemeenten onderling als ’interne kandidaat’ te beschouwen. Samenwerking vindt thans plaats op een scala van onderwerpen zoals: Toezicht, Handhaving en Milieu, Openbare Orde en Veiligheid, Inkoop, Verzekeringen, Vergunningen, Maatschappelijke Zaken en Zorg, Onderwijs, Personeel & Organisatie. Leergang senior beleidsmedewerker Vanaf begin 2008 heeft een groep van twintig seniorbeleidsmedewerkers de in samenwerking met de Academie voor Management ontwikkelde postacademische opleiding regisseur van beleidsprocessen gevolgd. Tijdens deze opleiding worden de nieuwste inzichten, theorieën en methoden met betrekking tot beleidsontwikkeling en –uitvoering behandeld. De eerste groep van twintig medewerkers heeft in december 2008 met goed gevolg de opleiding afgerond. Inmiddels is in januari de tweede groep van 18 medewerkers gestart met de leergang. De derde groep, waar thans voor wordt geworven zal in september 2009 van start gaan. Medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) Tussen OR en gemeentesecretaris is afgesproken dat dit jaar een MTO wordt uitgevoerd. Op dit moment zitten we in de fase om te komen tot een keuze voor een bureau dat het MTO zal uitvoeren. In een gezamenlijk overleg van het Directieteam en de OR zal het geselecteerde bureau een presentatie geven over de aanpak van het MTO. De verwachting is dat voor de zomervakantie de 1e fase van het MTO is afgerond, waarna het onderzoek in september zal worden uitgevoerd. Functioneel leeftijdontslag De gemeente moet een extra storting in het ABP doen ten behoeve van het brandweerpersoneel dat in aanmerking komt voor de overgangsregeling in verband met de afschaffing van de FLO. Nieuwe initiatieven In de periode september 2008 tot en met februari 2009 zijn er 10 nieuwe initiatieve in behandeling genomen. Voor al deze initiatieven geldt dat de initiatiefnemer een persoon of instantie is van buiten de gemeentelijke organisatie. Tevens geldt dat alle initiatieven betrekking hebben op nieuwbouw- of herstructureringsactiviteiten Van de 10 initiatieven zijn er 6 waarbij de gemeente medewerking verleent. Aan deze 6 initiatieven is een projectmanager gekoppeld. Twee initiatieven zijn nog bij de betreffende afdeling in behandeling, bij de overige twee verleent de gemeente geen medewerking. 3.11.2. Budgettaire ontwikkelingen
Programma 11 Bedrijfsvoering Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
7.898.357 4.295.081
7.898.357 4.295.081
8.716.640 4.752.364
-818.283 n 457.283 v
Saldo
3.603.276
3.603.276
3.964.276
-361.000 n
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 34 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Onderbouwing Lasten: • Naar verwachting zullen er meer uren en kosten betreffende drukwerk besteed worden aan de orders van de diensten die gekoppeld zijn aan programma 11.
-129.000 n
•
Nadeel op facilitaire kosten betreffende informatievoorziening en infrastructuur. Naar verwachting worden er meer uren besteed aan producten vallend onder programma 11, anderzijds ontstaat er een lagere urenverantwoording aan projecten
-101.000 n
• • •
Nadeel in verband met extra lasten onderhoud gebouwen Verhoging pensioenpremie per juli 2009 Extra storting tbv FLO Brandweer en loopbaanbeleid
-11.000 n -120.000 n -457.283 n
Baten: • Extra storting tbv FLO Brandweer en loopbaanbeleid dekking VAR
457.283 v
3.11.3. Risico’s Er zijn over de verslagperiode geen ontwikkelingen te melden op het punt van risico’s
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 35 van 39
Bestuursrapportage I 2009
3.12 Programma 12 Inkomstenbronnen 3.12.1. Beleid Ontwikkelingen rente geld- en kapitaalmarkt In de programmabegroting 2009 is rekening gehouden met een marktrente van 4,5% voor lang geld en 4% voor kort geld. Op basis van de ontwikkelingen op de financiele markten kan worden vastgesteld dat de rente voor korte financiering laag is en dat de rente voor lang geld zich rond de 4,5% beweegt. Als gevolg van de financiële economische crisis blijft er een onzeker beeld bestaan. Algemene uitkering 2009 De staatssecretaris van BZK, VNG, IPO en UVW hebben op 17 april 2009 afspraken gemaakt over het bestrijden van de economische crisis. Door de bijgestelde verwachting van de loon- en prijsontwikkeling wordt het gemeentefondsaccres neerwaarts bijgesteld. Voor 2009 komt dit overeen met € 354 miljoen. Voor ons als gemeente Emmen komt dit ongeveer overeen met een bedrag van €1.900.000. Deze daling heeft slechts nominale achtergronden. Of wij dit merken in ons huishoudboekje hangt af van de mogelijkheden die we hebben om de dalende prijzen ook daadwerkelijk in onze uitgaven door te laten werken. Voor 2009 verwachten wij een bedrag van € 500.000 op de lonen te kunnen aframen en een bedrag van € 450.000 op de indexatie van de kosten kunnen aframen. Gemeenten ontvangen in 2009 en 2010 incidenteel € 90 miljoen (dit is voor Emmen ongeveer €540.000 per jaar = 0,6%). Voor de definitieve berekeningen moet de mei-circulaire worden afgewacht. Treasurybeleid Wij willen dit jaar een forse inspanning leveren om te komen tot een adequate liquiditeitenplanning en de daarmee samenhangende investeringsplanning. Hierbij zal er ook meer aandacht zijn voor de tussentijdse bepaling van de resultaten op treasurygebied (met renteresultaten ten opzichte van de begroting). De bestaande knelpunten op het gebied van de praktische invulling van treasury-aspecten moeten worden weggenomen. Het gaat hier onder meer om verbetering van de verwerking dagafschriften door dit verder te digitaliseren en daarmee het inzicht in de geldstromen van uitgaven en inkomsten te vergroten. Ook maakt de leningenportefeuille deel uit van een onderzoek naar mogelijkheden van herfinanciering. Dit mede in relatie tot de verwachten opbrengsten in verband met de voorgenomen verkoop van aandelen Essent. Stelpost onderuitputting kapitaallasten In de begroting 2009 is een stelpost over onderuitputting kapitaallasten ad € 3.602.000 opgenomen. Deze post is centraal op programma 12 geraamd. De realisatie van deze post vindt echter volgens de systematiek op de diverse andere programma’s plaats. Gelet op de huidige financieel economische situatie en de wens te komen tot versnelling van investeringen is het de vraag of de geraamde onderuitputting zal worden gehaald. Hierover zal in een later stadium worden gerapporteerd.
3.12.2. Budgettaire ontwikkelingen Programma 12 Inkomstenbronnen Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Lasten Baten
5.303.336 146.116.188
5.303.336 146.116.188
7.003.336 -1.700.000 n 145.307.188 -809.000 n
Saldo
-140.812.852
-140.812.852
-138.303.852 -2.509.000 n
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
Verschil
pag: 36 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Onderbouwing Lasten: • De begrote vrijval kapitaallasten is geraamd bij programma 12. De werkelijke vrijval kapitaallasten vindt plaats bij de overige programma's Baten: • De realisatie van OZB-opbrengsten van niet-woningen blijft naar verwachting achter bij de begroting als gevolg van, vrijstelling voor begraafplaatsen en lagere areaaluitbreiding • 1% verhoging OZB Tarief dubbel geraamd • Geen uitkering behoedszaamheidsreserve • Verwachte dividenduitkering Essent bedraagt €3,976 miljoen. Dit is € 826.000 hoger dan begroot • Algemene uitkering (nominaal effect kredietcrisis • Af: doorvertaling korting algemene uitkering naar lonen • Af: doorvertaling korting algemene uitkering naar prijzen • Af: incidenteel extra accres
-1.700.000 n
-555.000 n
-200.000 n -620.000 n 826.000 v -1.900.000 500.000 600.000 540.000
3.12.3. Risico’s Er zijn over de verslagperiode geen bijzondere ontwikkelingen te melden op het punt van risico’s.
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 37 van 39
n v v v
Bestuursrapportage I 2009
3.13 Programma 13 Accommodaties 3.13.1. Beleid Amendement aanleg semi- en kunstgrasvelden Het collegevoorstel is nagenoeg gereed. Als basis voor de prioriteitstelling heeft o.a. gediend de uitkomsten van het convenant KNVB. Amendement extra inzet middelen multifunctionele speelveldjes Het eerste multifunctionele speelveldje wordt aangelegd in de wijk Rietlanden. Voor NieuwDordrecht en Klazienaveen zijn de voorbereidingen gestart. Multifunctionele accommodatie Emmerhout Voor de verwerving van een deel van de gronden voor de beoogde locatie wordt onderhandeld met de vereniging van eigenaren over de aankoop van het medisch centrum en de verplaatsing hiervan naar de oude sporthal Emmerhout. Sporthal Klazienaveen De nieuwe sporthal is in december 2008 in gebruik genomen. Met de verzekeringsmaatschappij zijn afrondende gesprekken gaande over de afwikkeling van de schade.
3.13.2. Budgettaire ontwikkelingen Programma 13 Accommodaties Primitieve begroting
Begroting na wijzing
Prognose
Verschil
Lasten Baten
6.080.703 895.933
6.080.703 895.933
6.042.703 895.933
38.000 v 0
Saldo
5.184.770
5.184.770
5.146.770
38.000 v
Onderbouwing Lasten: • Onderuitputting kapitaallasten sporthallen en sportterreinen • De huuropbrengst over 2009 is in 2008 verantwoord, dit had als vooruitontvangen posten geadministreerd moeten worden
70.000 v -32.000 n
Baten: Nvt
3.13.3. Risico’s Er zijn over de verslagperiode geen ontwikkelingen te melden op het punt van risico’s
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
pag: 38 van 39
Bestuursrapportage I 2009
Bijlage: Posten per programma meegenomen in de kadernota Kadernota Programma 6 6 6
9 9 9 10 10 10 10 10 10 10 10 10 11 11 11 12 12 12
Omschrijving Bijdrage in exploitatietekorten EMCO-groep Bijdrage in exploitatietekort EMCO-groep 2008 Het begrotingstekort van € 23.640 op langdurigheidstoeslag wordt gedekt uit de taakmutatie langdurigheidstoeslag. Het restant van deze taakmutatie valt structureel vrij (zie kadernota) Extra lasten i.v.m. straat- en kolkenreiniging voortvloeiend uit het huidige contract met Area Nadeel op de baten van begraafplaatsen en grafrechten a.g.v. niet kostendekkende tarieven
Bedrag 1.787.000 n 267.000 n 288.000- v
Dekking vanuit afkoopsommen begraafplaatsen Nadeel op huishoudelijke hulp Persoonsgebonden budget Inning eigen bijdrage minder uitgaven diverse posten waaronder woningaanpassing Geen storting in de reserve WMO Onttrekking reserve WMO ivm nadeel huishoudelijke hulp en Persoonsgebonden budget Mutaties reserve WMO (2009 storting; 2010 onttrekking) WMO integratie-uitkering septembercirculaire 2008 WMO integratie-uitkering decembercirculaire 2008 Extra storting tbv FLO Brandweer en loopbaanbeleid Extra storting tbv FLO Brandweer en loopbaanbeleid dekking VAR Verhoging pensioenpremie per juli 2009
200.0002.680.500 1.050.202 246.000431.000767.9912.285.711-
v n n v v v v
436.914 344.10992.805460.000 460.000120.000
n v v n v n
250.000 n 200.000 n
De realisatie van OZB-opbrengsten van niet-woningen blijft naar 1% verhoging OZB Tarief dubbel geraamd Verwachte dividenduitkering Essent bedraagt €3,976 miljoen. Dit is €826.000 hoger dan begroot
12 12
Geen uitkering behoedszaamheidsreserve Algemene uitkering (nominaal effect kredietcrisis Af: doorvertaling korting algemene uitkering naar lonen Af: doorvertaling korting algemene uitkering naar prijzen Af: incidenteel extra accres Saldo meegenomen in de kadernota
Versie: 2.1 Datum: 05-06-09
555.000 n 200.000 n 826.000- v 620.000 1.900.000 -500.000 -600.000 -540.000 2.945.000
pag: 39 van 39
n n v v v n
