Kadernota 2012 Opmaat naar een solide meerjarenperspectief
15 augustus 2011
Inhoudsopgave Inleiding ....................................................................................................................................2 Financieel perspectief ..............................................................................................................3 Uitgangspunten voor het opstellen van de begroting 2012-2015.............................................6 Programma 1 Burger en bestuur .........................................................................................7 Programma 2 Integrale Veiligheid .......................................................................................8 Programma 3 Beheer openbare ruimte .............................................................................10 Programma 4 Lokale Economie ........................................................................................13 Programma 5 Onderwijs ....................................................................................................14 Programma 6 Sport, Recreatie en Cultuur ........................................................................15 Programma 7 Maatschappelijke Ontwikkelingen...............................................................18 Programma 8 Milieu en Afval.............................................................................................22 Programma 9 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting..................................................22 Programma 10 Algemene Dekkingsmiddelen .....................................................................24 Programmaoverstijgende onderwerpen .................................................................................26
1
Inleiding Als gevolg van de wereldwijde economische crisis worden gemeenten geconfronteerd met enorme tekorten op de begroting. De inkomsten van het Rijk lopen terug, de inkomsten uit bouwleges dalen en tegelijkertijd stijgen de kosten voor onder andere bijstand en Wmo. Uit de Programmabegroting 2011 bleek dat het begrotingstekort van Leeuwarderadeel oploopt tot € 7,5 ton in 2014. Om te zorgen dat de meerjarenbegroting 2012-2015 niet met een begrotingstekort sluit, moet er omgebogen worden. Daarom heeft uw raad vorig jaar bij de behandeling van de begroting aangegeven een debat over de takendiscussie op te starten. In januari 2010 heeft de eerste bijeenkomst plaatsgevonden waarin uw raad gebrainstormd heeft over de taken van de gemeente. Deze voorstellen zijn ambtelijk vertaald in financiële consequenties. Vervolgens heeft in maart de tweede bijeenkomst plaatsgevonden. Daarin heeft uw raad aangegeven in welke mate op de onderdelen bezuinigd kon worden. In april heeft een vervolg op deze bijeenkomst plaatsgevonden en zijn de voorstellen die als input dienen voor deze Kadernota aan u voorgelegd. Deze Kadernota is het resultaat van dit proces. In deze Kadernota laten we zien hoe we de problemen in de komende meerjarenbegroting te lijf willen gaan. Waar we bezuinigen en waar we extra geld inzetten. Er worden in deze Kadernota concrete voorstellen gedaan om het begrotingstekort te dichten en daarnaast zijn er voorstellen voor nieuw beleid en onvermijdelijke uitzettingen van bestaand beleid opgenomen. Ondanks dat de bezuinigingen van het Rijk meevallen ten opzichte van het beeld dat we eerder hebben geschetst, zullen de komende jaren niet gemakkelijk worden. Er zal bezuinigd moeten worden. Veel bezuinigingen zullen de maatschappij treffen en we zullen vaker een beroep moeten doen op de zelfredzaamheid van de inwoners. Maar het uitgebreide voorzieningenniveau dat deze gemeente kent, hebben we zoveel mogelijk in stand weten te houden. In het volgende hoofdstuk wordt eerst ingegaan op het financieel perspectief. Wat is het uitgangspunt en welke ontwikkelingen zijn er gaande. Vervolgens worden per programma de bezuinigingsvoorstellen en de voorstellen voor nieuw beleid en uitzettingen geformuleerd.
2
Financieel perspectief Uitgangspunt De inkomsten van de gemeente staan behoorlijk onder druk. Bij de discussie over de bezuinigingsvoorstellen is uitgegaan van het meerjarentekort van de Programmabegroting 2011. Hiervoor is gekozen omdat er volop onzekerheid heerste over onder andere de korting op het gemeentefonds, de gevolgen van het instapmoment voor “samen de trap op, samen de trap af”, welke financiële risico’s komen er op de gemeente af met de extra taken, etc. Het meerjarentekort was inclusief een verwachte bezuiniging van het Rijk. De afgelopen maanden waren de berichten dat het geschetste scenario wellicht te somber zou zijn. Gelukkig kan nu geconstateerd worden dat het geschetste scenario bij de meerjarenraming 2012-2015 te negatief was, maar dat de inkomsten uit het gemeentefonds wel dalen. In de onderstaande grafiek is de ontwikkeling van het gemeentefonds ten opzichte van het referentiejaar 2010 van Leeuwarderadeel weergegeven.
Daling gemeentefonds 0,00%
2011 -2,00%
-1,0%
2012
2013
2014
2015
-1,2%
-1,5%
-2,5% -4,00% -4,4%
-4,8%
-6,00% -7,1%
-8,00%
-8,4% -10,00% -11,2%
-12,00% -14,00%
-14,1%
-16,00% stand meicirculaire 2010 (incl. geraamde korting)
stand meicirculaire 2011
Het saldo van de meerjarenraming 2012-2014 liep op tot € 7,5 ton negatief in 2014. Dit was inclusief een verwachte korting op de algemene uitkering. Nu blijkt dat dit te somber was ingeschat en dat de verwachte bezuinigingen van het Rijk meevallen. Ook de uitkomsten van de meicirculaire is positiever dan een jaar geleden werd ingeschat. Dit is het gevolg van een hogere uitkeringsfactor en een hogere integratie uitkering WMO. Dit neemt niet weg dat we niets hoeven te doen. Uit de onderstaande tabel is af te lezen dat er nog steeds een bedrag resteert om te bezuinigen en daarnaast zijn er onvermijdelijke uitzettingen voorzien. 2012 214.733114.096 264.185 163.548
Saldo Programmabegroting 2011 Verwachte korting op de algemene uitkering Gevolgen Meicirculaire 2011 Te bezuinigen
3
2013 395.704230.380 265.033 99.709
2014 747.646346.090 316.301 85.255-
2015 863.013461.457 127.495 274.061-
Voorgestelde bezuinigingen per programma In de volgende hoofdstukken worden de bezuinigingsvoorstellen per programma toegelicht. In totaal wordt er in 2015 ruim € 0,9 mln. omgebogen. Hieronder is een recapitulatie te zien van de bezuinigingsvoorstellen. 2012 5.22425.00032.25080.465100.87310.000150.00066.500470.312-
Programma 1 Burger en bestuur Programma 2 Integrale veiligheid Programma 3 Beheer openbare ruimte Programma 4 Lokale economie Programma 5 Onderwijs Programma 6 Sport, recreatie en cultuur Programma 7 Maatschappelijke ontwikkelingen Programma 8 Milieu en afval Programma 9 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Programma 10 Algemene dekkingsmiddelen Programmaoverstijgende onderwerpen Totaal voorgestelde bezuinigingen
2013 5.22425.00040.250123.717129.37310.000200.00096.500630.064-
2014 5.22425.00040.250167.653150.37310.000250.000226.500875.000-
2015 29.22425.00040.250185.559150.37310.000250.000226.500916.906-
Uitzettingen per programma Naast bezuinigingen wordt de gemeente geconfronteerd met uitzettingen die voor een deel absoluut noodzakelijk of onontkoombaar zijn. De omvang hiervan is € 0,56 mln. en zorgt ervoor dat het onvermijdelijk is om te bezuinigingen. 2012 5.831 284.000 10.400 136.641 12.000 75.000 523.872
Programma 1 Burger en bestuur Programma 2 Integrale veiligheid Programma 3 Beheer openbare ruimte Programma 4 Lokale economie Programma 5 Onderwijs Programma 6 Sport, recreatie en cultuur Programma 7 Maatschappelijke ontwikkelingen Programma 8 Milieu en afval Programma 9 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Programma 10 Algemene dekkingsmiddelen Programmaoverstijgende onderwerpen Totaal nieuw beleid / uitzettingen
2013
2014
2015
9.331 284.000 10.400 136.641 12.000 104.000 556.372
5.831 284.000 10.400 136.641 12.000 103.000 551.872
9.331 284.000 10.400 136.641 12.000 102.000 554.372
Financiële recapitulatie Uit de onderstaande financiële recapitulatie is af te leiden dat de begroting sluit met een positief saldo. Omdat de financiële consequenties van het bestuursakkoord en de daarmee gepaard gaande gedecentraliseerde taken niet volledig zijn in te schatten en financiële risico’s met zich meebrengt en de financiële consequenties van de overgang naar het ISZF nog niet bekend zijn, adviseren wij u voort te borduren op de ingezette koers. Wij zullen de komende tijd monitoren of de bezuinigingen ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. 2012 163.548 470.312 523.872109.989
Te bezuinigen Voorgestelde bezuinigingen Nieuw beleid / uitzettingen Saldo
4
2013 99.709 630.064 556.372173.401
2014 85.255875.000 551.872237.873
2015 274.061916.906 554.37288.473
Bestuursakkoord Het Rijk, IPO, VNG en UvW hebben een onderhandelaarsakkoord bereikt. Dat is teruggelegd aan de diverse geledingen en de gemeenten hebben hierover op 8 juni hun stem uitbrengen. Belangrijk in dit bestuursakkoord is vooral de grote decentralisatieoperatie. Om tot een doelmatige taakverdeling en dus een compacte en slagvaardige overheid te komen, wordt een aantal taken gedecentraliseerd. Dit is een omvangrijke hervorming, waarbij circa € 8,5 miljard aan budgetten wordt overgeheveld. Voor gemeenten gaat het om de decentralisatie van de jeugdzorg, de extramurale begeleiding uit de AWBZ en de nieuwe regeling Werken naar vermogen. Wet werken naar vermogen (Wwnv) De doelstelling van de Wet werken naar vermogen is om mensen die wel (beperkt) kunnen werken en nu in aparte regimes in de WWB, WIJ, Wajong en Wsw zitten, dezelfde rechten, plichten en arbeidskansen te geven. Om dit mogelijk te maken wordt ondermeer het reintegratiebudget ontschot. Dit bestaat uit het WWB-re-integratiebudget, het Wsw-budget en een deel van het huidige Wajong-re-integratiebudget. De sociale werkvoorzieningen worden geherstructureerd. Hiervoor wordt een onafhankelijke commissie ingesteld. Daarnaast komt er een commissie die onderzoek gaat doen naar manieren die gemeenten ‘prikkelen’ om de uitgaven op basis van de Wwnv zo laag mogelijk te houden. AWBZ en de Wmo De begeleiding voor mensen met een beperking die nu geregeld is in de AWBZ moet vanaf 2013 geregeld zijn in de Wmo. Gemeenten worden dus verantwoordelijk voor de begeleiding. Zo wordt begeleiding dichterbij de burger gebracht, is het idee. De begeleiding moet vallen onder de compensatieplicht uit de Wmo, bestaande rechten gaan niet over. Hoe het gaat met het Persoonsgebonden Budget (PGB) is nog even de vraag. De VNG moet samen met het Rijk gaan uitzoeken of ‘het PGB geen onredelijke beperking oplevert voor doelmatigheid en doeltreffendheid in de Wmo’. Ook hier geldt dat gemeenten in een beleidsplan moeten opschrijven hoe zij de kwaliteit van de overgehevelde begeleiding en het toezicht daarop lokaal zullen vormgeven. Ook moeten gemeenten regelmatig onderzoeken doen naar de ervaringen van cliënten die begeleiding en huishoudelijke hulp ontvangen. Jeugdbeleid In 2016 moet de gemeente verantwoordelijk zijn voor (de uitvoering van) de jeugdbescherming en de jeugdreclassering. Kortom, over 5 jaar moeten gemeenten totaalverantwoordelijk zijn voor (de uitvoering van) alle aspecten van de jeugdzorg. Zij moeten zich buigen over wat nu nog apart is opgeknipt in Provinciale jeugdzorg, de jeugdGGZ, de zorg aan licht verstandelijk beperkte jongeren, jeugdreclassering en jeugdbescherming en de gesloten jeugdzorg. En dan gaat het niet alleen om de jongere zelf. Ook wordt de gemeente verantwoordelijk voor de zorg aan en begeleiding van hun opvoeders. Uitgangspunt is dat alle zorg wordt overgeheveld. Wel is er een escape: als er uit onderzoek blijkt dat er ‘heel dwingende en zwaarwegende redenen’ zijn om in bepaalde gevallen de zorg niet bij gemeenten onder te brengen, kan afgezien worden van decentralisatie. Kern is dat het systeem van de jeugdzorg simpeler moet en meer prikkels moet bevatten om ‘de nadruk te leggen op collectieve preventie en ondersteuning in een vroegtijdig stadium’.
5
Uitgangspunten voor het opstellen van de begroting 20122015 Voor de begroting 2012 en de meerjarenbegroting 2013-2015 hanteren we de volgende uitgangspunten. Inwoners en aantal woningen Diverse berekeningen zijn gebaseerd op aantallen inwoners en/of woningen. Hiervoor worden de onderstaande aantallen als uitgangspunt genomen op basis van verwachtingen van het aantal woningen dat de komende jaren gereed zal komen1.
1-1-2011 1-1-2012 1-1-2013 1-1-2014 1-1-2015
Inwoners stijging totaal 10.377 20 10.397 20 10.417 20 10.437 20 10.457
Woningen stijging totaal 4.456 25 4.481 35 4.516 35 4.551 35 4.586
Salarispeil Voor het salarisniveau wordt uitgegaan van de peildatum 1 januari 2012. Voor de samenstelling van de salarisstaat 2012 wordt rekening gehouden met de uitkomsten van de CAO onderhandeling en de jaarlijkse periodieke verhogingen. De werkgevers hebben een voorstel gedaan van 1% verhoging dit jaar en 1% verhoging volgend jaar. Dit voorstel is door de vakbonden afgewezen omdat dit onder de verwachte inflatie ligt. Omdat de uitkomsten van de CAO onderhandelingen nog niet bekend zijn, stellen wij voor om de salarisstaat 2012 te baseren op de periodieke verhogingen en een verhoging van 2%. Prijspijl Wij stellen u voor om de prijscompensatie in de algemene uitkering te hanteren als uitgangspunt voor de inflatie in de begroting. Rentepeil Het door ons te hanteren rentepeil is conform het percentage dat door de markt wordt gehanteerd. Voor het begrotingsjaar 2011 wordt een rekenrente voor nieuwe investeringen en ten behoeve van het eigen vermogen en voorzieningen gehanteerd van 4%. Gezien het huidige rentepeil wordt voorgesteld om voor 2011 en volgende jaren ook een rentepercentage van 4% te hanteren. Algemene uitkering Bij de berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds voor de Programmabegroting 2012 zal worden uitgegaan van de meicirculaire 2011.
1
Er ligt een afspraak om voor 2013 175 woningen te bouwen. Er is voor de meerjarenraming 20122015 gekozen voor een voorzichtige raming die afhankelijk van de ontwikkelingen bijgesteld wordt.
6
Programma 1 Burger en bestuur BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Van 3 naar 2 wethouders Toelichting: Op dit moment heeft de gemeente drie wethouders van 0,6 fte. Het aantal wethouders is en blijft een politiek besluit. Bovendien bestaat de kans dat er wachtgeld voor de vertrekkende wethouder moet worden betaald. Het percentage hiervoor is het 1ste jaar 80% van de wedde en vervolgens 70%. Voorstel: Na 2014 verder gaan met twee gekozen wethouders met elk een taakomvang van 0,75% fte. Een alternatief kan zijn om van drie keer 0,6 fte naar drie keer 0,5 fte te gaan. Rekenkamer Toelichting: In 2011 is het budget van de rekenkamer gehalveerd. Slapende rekenkamers hebben een budget van € 0 en vervullen daardoor alleen een symbolische functie. De VNG heeft het standpunt ingenomen dat dit mogelijk is voor gemeenten met minder dan 60.000 inwoners. Voorstel: “Slapend” maken van de rekenkamer. NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Ten aanzien van programma 1 zijn geen voorstellen voor nieuw beleid. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
Programma 1 Besparingen bestaand beleid Vanaf 2014 twee gekozen wethouders Rekenkamer Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid geen Totaal Programma 1
7
2013
2014
2015
5.224-
5.224-
5.224-
24.0005.224-
-
-
-
-
5.224-
5.224-
5.224-
29.224-
Programma 2
Integrale Veiligheid
BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Ten aanzien van programma 2 zijn geen bezuinigingsvoorstellen. NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Project buurtbemiddeling Buurtbemiddeling is een laagdrempelige voorziening waar buren en buurtgenoten hun conflicten met elkaar oplossen onder leiding van vrijwillige buurtbemiddelaars. De bemiddeling houdt in dat getrainde onafhankelijke vrijwilligers naar het verhaal van beide partijen luisteren. Ze geven geen oordeel en zijn neutraal, want het is de bedoeling dat ruziënde partijen zelf hun conflict oplossen. Het voordeel van buurtbemiddeling is dat burgers hun problemen niet bij gemeente, politie of justitie neerleggen, maar proberen er onder begeleiding van bemiddelaars uit te komen. Leeuwarderadeel heeft de intentie uitgesproken om deel te nemen aan dit project. Nazorg ex-gedetineerden In de bijeenkomst van het VFG portefeuillehoudersoverleg Bestuur en Veiligheid in Heerenveen op 21 oktober 2010 is men akkoord gegaan om de nazorg van exgedetineerden gecoördineerd te laten verlopen via Veiligheidshuis Fryslân. Er is afgesproken dat in 2011 en 2012 alle nazorgtrajecten vanuit Veiligheidshuis Fryslân zullen lopen en dat dit gefinancierd zal worden op basis van de gelden die hiervoor vanuit centrumgemeente Leeuwarden beschikbaar zijn. Voorts is afgesproken dat in het laatste kwartaal van 2011 een evaluatie zal plaatsvinden, op grond waarvan wij als gemeente de kosten na 2010 (€ 0,11 per inwoner) in onze begroting op kunnen nemen. Dit is een wettelijke taak die de gemeenten geacht worden uit te voeren. Manifest verkeersveiligheid Op 6 januari werd het “Manifest Verkeersveiligheid Fryslân 2010-2025” gepresenteerd door de provincie Fryslân. Dit is het vervolg op de Actie -25% Verkeersslachtoffers Fase II. Deze actie liep tot en met 2010. Met de nieuwe Strategie Verkeersveiligheid wordt een stap verder gezet, namelijk een halvering van het aantal geregistreerde doden en ziekenhuisgewonden in 2025 t.o.v. het jaar 2010. Het doel van het Manifest is om een (bestuurlijk) fundament te leggen onder de gezamenlijke uitvoering van de Friese Strategie Verkeersveiligheid 2010-2025, zoals die vorig jaar door het Overleg Verkeer en Vervoer Fryslân (OVVF) omarmd is. Gemeenten die het Manifest ondertekenen, ontvangen voor de gehele periode 2011-2015 van de provincie Fryslân een financiële bijdrage van € 1 per inwoner, onder de voorwaarde dat zij zelf eenzelfde bedrag beschikbaar stellen. Deze middelen worden ingezet voor verkeersveiligheidsprojecten en –campagnes. Het college heeft inmiddels besloten om het manifest te ondertekenen. Veiligheidsmonitor In 2009 en 2011 heeft de gemeente deelgenomen aan de Veiligheidsmonitor Fryslân. Dit is een onderzoek naar de veiligheid en leefbaarheid in de gemeenten. Inmiddels is gebleken dat de respons erg goed is geweest en de ontvangen reacties goed te gebruiken zijn. Bijkomend voordeel is ook dat alle Middelsee gemeenten aan de monitor deelnemen. De kosten voor het tweejaarlijkse onderzoek bedragen voor onze gemeente € 3.500. Voor de meerjarenraming is nog geen rekening gehouden met deze kosten. 8
FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
2013
2014
2015
-
-
-
-
Nieuw beleid Project buurtbemiddeling Nazorg ex-gedetineerden Manifest verkeersveiligheid Veiligheidsmonitor
2.600 1.144 2.087 -
2.600 1.144 2.087 3.500
2.600 1.144 2.087 -
2.600 1.144 2.087 3.500
Totaal Programma 2
5.831
9.331
5.831
9.331
Programma 2 Besparingen bestaand beleid geen
9
Programma 3 Beheer openbare ruimte BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Groenonderhoud Toelichting: Binnen het budget van groenonderhoud kan in ieder geval € 12.000 op onkruidbestrijding pijnloos uit de begroting gehaald worden. Risico is wel dat de hoeveelheid onkruid in de plantsoenen verder toeneemt. Het privatiseren van de buitendienst is een optie die op middellange termijn geen besparingen oplevert. Inmiddels is wel bekend dat dit bij andere gemeenten wel gespeeld heeft. Motief was meestal een kerntakendiscussie. Initiatieven met andere gemeenten in samenwerking te kijken naar eventueel voordeel spelen nog steeds. Dan niet alleen naar uitvoeringsniveau kijken, maar ook naar beheer en beleid. Voorstel: College opdragen verder te onderzoeken of er op dit onderdeel financieel voordeel te halen is. Openbare verlichting Toelichting: Binnen het budget van openbare verlichting kan in ieder geval € 10.000 pijnloos uit de begroting gehaald worden als gevolg van inkoopvoordeel. Om energie te kunnen besparen zullen maatregelen moeten worden genomen en zal dus geïnvesteerd moeten worden. Voor veel maatregelen bedraagt de terugverdientijd vele jaren. Het uitgangspunt om energie te besparen is reductie van de uitstoot van CO2. Ieder handeling die moet worden verricht om energie te besparen kost geld, dus ook het omschakelen van nacht naar avondbrander. Aan de te realiseren energiebesparingen liggen dus geen financiële motieven ten grondslag. Door MAD is de beslisnotitie Openbare Verlichting opgesteld. Van hieruit zullen voorstellen worden gedaan aan de raad. Voorstel: In afwachting van de beslisnotitie Openbare Verlichting. Jachthavens Toelichting: De jachthaven van Alde Leie is recent volledig vernieuwd (laatste deel hoofdzakelijk binnen NER). In de haven van Feinsum wordt binnen de NER aan de oostzijde een passantenhaven aangelegd. De westzijde wordt daarbij, op onze kosten, ook vernieuwd. Dit van uit de gedachte om werk met werk te maken. Hierover werd al eerder door het college besloten. Als het NER- proces klaar is, zijn beide havens dus kwalitatief weer op peil. Het reguliere onderhoud van de havens (beschoeiingen e.d.) is verwerkt in het Bruggenbeheerplan. Bij privatisering is het de vraag in hoeverre daarbij een “bruidsschat” wordt meegegeven, omdat die kosten dan wel eens maatgevend kunnen zijn.
10
De onderhoudskosten, zoals verwerkt in het Bruggenbeheerplan zullen dan weliswaar vervallen. Maar aangezien de havens, in het hiervoor geschetste scenario, de eerste 10 jaar weinig onderhoud zullen vragen, zijn deze kosten voorlopig niet van grote betekenis. Voorstel: In vervolg op het gevoerde traject in Britsum, ligt het in de rede om ook de resterende jachthavens te privatiseren.
NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Onderhoud bruggen Toelichting: Het bruggenbeheer is gebaseerd op een inspectierapport. In 2010 heeft er een herinspectie plaatsgevonden waaruit blijkt dat het gemiddelde onderhoud € 147.000 per jaar bedraagt. Op dit moment is de storting in de voorziening € 95.000. Eerdere inspecties gingen uitsluitend over bruggen. Voor alle andere elementen zoals kades, beschoeiingen en duikers werd een schatting gemaakt. In de meest recente inspectie zijn ook de kosten voor beheer en onderhoud van de andere elementen in het beheerprogramma verwerkt. De provincie kijkt streng toe op het beheer van kapitaalgoederen. Voor het beheer van al onze kapitaalgoederen dienen actuele beheersplannen aanwezig te zijn. Indien het vastgestelde beheerplan niet in overeenstemming is met de begroting, dan past de provincie de begroting aan. De raad heeft invloed op de hoogte van de toevoeging aan de voorziening door te sturen op het kwaliteitsniveau. De provincie schrijft voor dat er aan bezuinigingsmaatregelen op kapitaalgoederen een raadsbesluit ten grondslag moet liggen, waarin de consequenties met betrekking tot het kwaliteitsniveau wordt aangegeven. Voorstel: Binnenkort wordt het bruggenbeheersplan ter vaststelling aangeboden. In de begroting 2012 rekening houden met een storting van € 147.000 per jaar. Onderhoud wegen Toelichting: Aan de hand van de laatste inspectie van 2009 is voor ruim 2,2 miljoen euro aan maatregelen geraamd (onderhoudsstand en prijspeil 2009). In 2011 wordt het nieuwe beheerplan wegen opgesteld (inspectie mei 2011, rapport juni/juli 2011, raad augustus/september 2011). Hierin wordt ook opgenomen dat we te maken hebben met achterstallig onderhoud. Er zal een veelvoud van het huidige budget nodig zijn om dit weg te werken en verdere achteruitgang te voorkomen. De verwachting is dat de ambtelijke inzet hierdoor eerder toe zal nemen dan verminderen. Dit ook omdat de meldingen ‘Klein Leed’ toe zullen nemen. Er is te weinig geld in de begroting opgenomen. Het beheerplan van 2004 voorzag in een budget van € 350.000. Uiteindelijk is destijds € 230.000 toegekend. Veranderende eisen t.a.v. Arbo (machinaal straten) brengen ook kostenverhogingen met zich mee. In het gemeentefonds wordt € 1,551 mln. beschikbaar gesteld voor water en wegen. Dit is € 284.000 meer dan dat we uitgeven aan water en wegen (€ 1,267 mln. raming 2010). Voor bruggen is € 52.000 extra nodig. Op dit moment zijn de financiële consequenties van het beheersplan nog niet bekend. Als we de inkomsten van de algemene uitkering als uitgangspunt nemen, dan zou het budget voor wegen met € 232.000 moeten worden verhoogd. 11
Voorstel: Vooruitlopend op het beheersplan wegen het budget voor onderhoud wegen met maximaal € 232.000 verhogen. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
Programma 3 Besparingen bestaand beleid Groenonderhoud Openbare verlichting Jachthavens
12.00010.0003.000-
2013
12.00010.0003.000-
2014
12.00010.0003.000-
2015
12.00010.0003.000-
Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid Onderhoud bruggen Onderhoud wegen
52.000 232.000
52.000 232.000
52.000 232.000
52.000 232.000
Totaal Programma 3
259.000
259.000
259.000
259.000
12
Programma 4 Lokale Economie Er zijn geen voorstellen met betrekking tot het programma Lokale Economie. 2012
2013
2014
2015
Besparingen bestaand beleid geen
-
-
-
-
Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid geen
-
-
-
-
Totaal Programma 4
-
-
-
-
Programma 4
13
Programma 5 Onderwijs BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Schoolzwemmen Toelichting: Het schoolzwemmen vindt één keer per week plaats. Afschaffing daarvan levert een jaarlijks besparing op van € 19.430 (kosten zwembad). Het vervoer is een combinatie van groepen die deels gaan zwemmen en deels regulier bewegingsonderwijs hebben. Beperking tot één uur per week betekent een besparing van € 4.820 op de vervoerskosten (bus rijdt één keer minder per week). Dit leidt tot een inkomstenvermindering voor sportcomplex It Gryn. Geadviseerd wordt om deze inkomstenvermindering niet te compenseren. It Gryn zal het effect binnen de exploitatie moeten oplossen. Voorstel: Het schoolzwemmen met ingang van het schooljaar 2011/2012 af schaffen en het bewegingsonderwijs beperken tot één uur per week. Onderwijsbegeleiding Toelichting: Gemeente Menaldumadeel maakt een notitie voor Middelsee met als vertrekpunt om een bezuiniging van 50% op onderwijsbegeleiding te realiseren. Voorstel: In principe besluiten tot halvering van de onderwijsbegeleiding met ingang van schooljaar 2012/2013 NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Ten aanzien van programma 5 zijn geen voorstellen voor nieuw beleid. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
Programma 5 Besparingen bestaand beleid Schoolzwemmen Onderwijsbegeleiding Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid geen Totaal Programma 5
14
2013
2014
2015
24.2508.000-
24.25016.000-
24.25016.000-
24.25016.000-
-
-
-
-
32.250-
40.250-
40.250-
40.250-
Programma 6 Sport, Recreatie en Cultuur BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Sportcentrum It Gryn Toelichting: De gemeente is een subsidierelatie aangegaan met het geprivatiseerde sportcentrum. Als er in de meerjarenraming een fors tekort gedicht moet worden dan is het onontkoombaar om naar deze post te kijken. € 100.000 besparen op korte termijn weegt (te) zwaar voor de net startende BV. Het is nu nog te vroeg om met de BV It Gryn te praten over bezuinigingen omdat de privatisering nog maar net een feit is. BV It Gryn is nog bezig met de realisatie van een bezuinigingsopdracht van € 285.000. In 2017 exploitatiesubsidie zo nodig (afhankelijk van de dan benodigde totale bezuinigingen) verminderen met € 20.000, in 2018 weer met € 30.000 (totaal € 50.000) en in 2019 weer met € 30.000 (totaal € 80.000). Resterende € 20.000 kan komen door een structurele besparing op kosten van warmte (biogas). Voorstel: Geen bezuinigingen tot 2016, maar wel in gesprek (blijven) met de BV over het meerjarenperspectief. Sportcentrum It Gryn - Biogas Toelichting: Uiteindelijke besparing is afhankelijk van nog te maken afspraken met leverancier, maar vooral ook de ontwikkeling van de energieprijzen in de komende jaren en het volume qua afname van warmte (die weer afhankelijk is van warmtebehoefte gerelateerd aan openingstijden en klimaatomstandigheden). Teveel bezuinigen op het sportcentrum It Gryn zal ongetwijfeld (ook) leiden tot vermindering van de openingstijden, waardoor de warmtevraag afneemt, hetgeen weer een negatief effect heeft op het voordeel (korting) op de warmteprijs (ook voor de leverancier). Voorstel: Zodra contractuele besprekingen afgerond zijn, wordt uw Raad geïnformeerd. Tarieven sportvelden Toelichting: De tarieven voor de sportvelden zijn gerelateerd aan het aantal teams per vereniging (onderscheid senioren en junioren). Om de beoogde verhoogde inkomsten te verkrijgen zal een ander systeem opgezet moeten worden. Aansluiting krijgen/houden bij tarieven sporthal is lastig. Het geprivatiseerde sportcentrum gaat zelf over de tarieven. Nog niet duidelijk of daar ook aan aanpassing van de tarieven gedacht wordt. De accommodatie is ook niet vergelijkbaar met de velden. Voorstel: De kostendekkendheid verhogen door de kosten te halveren door het onderhoud bij de verenigingen onder te brengen conform een nader uitgewerkt voorstel.
15
Subsidie monumenten Toelichting: De gemeente heeft contract met het Steunpunt Monumentenzorg Fryslân voor ambtelijke uren voor € 19.000. Alleen afgelopen jaar met de restauratie van de St. Vitus toren hebben we bijna het maximale aantal uren gebruikt. Voorgaande jaren zijn we hier niet aan toe gekomen (2010 € 16.574, 2009 € 9.301, 2008 € 8.005). Een mogelijkheid is om het contract naar beneden bij te stellen. Voorstel: Het contract met Steunpunt Monumentenzorg Fryslân bijstellen tot € 10.000. Subsidies cultuur Toelichting: Het welzijnsprogramma is voor het laatst vastgesteld in 2008. Daarna is het integraal onderdeel geworden van het Wmo beleidsplan 2008-2011. Tevens is het raadzaam om de systematiek van het welzijnsprogramma en de procesgang van de subsidieverlening kritisch te bezien. In dit verband is het van evident belang dat er op tijd en duidelijk met de subsidieaanvragers wordt gecommuniceerd over de te nemen besluiten. De gevolgen voor de leden van diverse verenigingen zullen zich ongetwijfeld in een hogere contributie vertalen. Daarnaast zullen een aantal verenigingen moeite hebben om hun begroting rond te krijgen. Wellicht dat sponsoring en acties de verenigingen financiële ruimte kunnen geven. Voorstel: De subsidies voor de amateuristische kunstbeoefening voor 2012 met 10%, voor 2013 met 15%, voor 2014 met 20% en voor 2015 met 25% verlagen. Subsidies sport Toelichting: De regeling jeugdsportsubsidie is gebaseerd op het aantal jeugdleden van een vereniging. De hoogte van de subsidie wordt bepaald door de mate van opleiding van de trainers. De regeling kent een minimumbedrag van € 50. Doorgaans wordt 2/3 van het subsidiebedrag gebruikt. Onderdelen van de ‘Subsidieregeling voor sportverenigingen Leeuwarderadeel’ (‘subs. t.b.v. het sporttechnisch kader’ en ‘subs. t.b.v. bijzondere activiteiten’) zijn tien jaar geleden al vervallen. In het uiterste geval kan dat ook met jeugdsportsubsidie (afbouwregeling: 2012 66%, 2013 33%, 2014 afgeschaft). GO-4 Sport heeft ook nog een potje voor kaderopleidingen (bgl. jeugdtrainers). Voorstel: Subsidie in 2014 afschaffen door middel van een afbouwregeling 66% in 2012, 33% in 2013. Subsidies Stichting Welzijn Middelsee Toelichting: De gemeente geeft op jaarbasis € 498.548 subsidie aan de Stichting Welzijn Middelsee voor het uitvoeren van de onderstaande taken: - Activiteitencentrum (€ 137.209) - Peuterspeelzalen (€ 202.432) - Jeugd- en jongerenwerk (€ 82.710) - Ouderenwerk / ouderenadvieswerk (€ 67.527) - Vrijwilligerscentrale (€ 21.024) - Onvoorzien (€ 6.647).
16
Het zal duidelijk zijn dat een substantiële subsidieverlaging gevolgen heeft voor het werk van de Stichting Welzijn Middelsee. Concreet betekent dit dat op termijn taakvelden of onderdelen daarvan door de Stichting niet meer kunnen worden uitgevoerd. Strikt genomen zijn er geen wettelijke taken die de Stichting uitvoert. Afhankelijk van de visie van de gemeenteraad (welke kerntaken zijn belangrijk) kan in overleg met de Stichting Welzijn Middelsee worden bepaald waar de besparingen kunnen worden gehaald. Ook een aandachtspunt voor 2012 en de volgende jaren is de verdeling van de overhead. Wellicht dat daarmee een deel van de taakstelling (oplopend naar 15% in 2014) kan worden behaald. In een combinatie van de ouderadviseur en de Wmo adviseur (pilot) liggen wellicht ook (financiële) mogelijkheden. Voorstel: De Stichting Welzijn Middelsee een bezuinigingstaakstelling opleggen oplopend naar 15% in 2014 (= € 75.000). Kultuerried Toelichting: De Kultuerried ontvangt een jaarlijkse bijdrage van € 9.800 voor het ontwikkelen van culturele activiteiten en voor kunstwerken. Cultuur is geen wettelijke taak van de gemeente. Van het budget van € 9.800 wordt jaarlijks € 2.300 gereserveerd voor een kunstwerk. Het beleid is om in de loop van de jaren in alle dorpen een kunstwerk te realiseren. Ongeveer € 4.000 gaat op aan (incidentele en structurele) subsidies. Voor activiteiten blijft een budget over van € 3.500. Daar wordt zuinig mee omgegaan en daar worden mooie dingen voor gedaan. Voorstel: Het budget met € 2.000 verlagen. Dit kan door de Kultuerried gerealiseerd worden door minder en lagere subsidies te verstrekken. Het budget voor activiteiten is al minimaal. De Marrekrite Toelichting: De bijdrage van € 6.742 is een vaste bijdrage voor ontwikkeling en onderhoud van aanlegvoorzieningen en voorzieningen als damwanden. Deze bijdrage is fors lager dan voorgaande jaren door een nieuwe verdeelsleutel. De bijdrage van € 1.444 is een vaste bijdrage voor het realiseren van baggerprojecten voor deelnemers aan De Marrekrite. Met ingang van 2013 is de bijdrage van € 686 een vaste bijdrage voor de coördinatie van de onderhoudscontracten fietsrouteborden en voor ontwikkelingsbeheer routeborden (o.m. het aanpassen van routeborden bij nieuwe/vernieuwde routes). Voorstel: Geen. De nieuwe verdeelsleutel leidt tot een besparing.
17
NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Toeristisch- recreatieve activiteitenplan Toelichting: De raad heeft voor uitvoering van het activiteitenplan in 2011 een budget beschikbaar gesteld van € 10.000. De Werkgroep Recreatie & Toerisme heeft zich gebogen over een conceptactiviteitenplan en is tot de conclusie gekomen dat het budget niet toereikend is voor de uitvoering van een heel activiteitenplan. Daarom richt de werkgroep zich vooralsnog op voorstellen voor R&T-projecten die passen in de toeristisch-recreatieve visie voor de Middelsee Gemeenten, die in het kader van de nieuwe VVV opgepakt kunnen worden en die wellicht voor subsidie bij Plattelânsprojekten kunnen worden ingediend. Voorstel: In verband met de voortgang van deze projecten en VVV – activiteiten wordt voorgesteld om met ingang van 2012 structureel jaarlijks € 5.000 beschikbaar te stellen voor Recreatie en Toerisme. Samenwerking in een gezamenlijke VVV-structuur Toelichting: Deelname van de Gemeente Leeuwarderadeel aan de nieuwe VVV-structuur betekent een jaarlijkse bijdrage € 5.400. De nieuwe VVV-structuur is gestart per 1 april 2011. Na twee jaar volgt een evaluatie. Daarna volgt definitieve besluitvorming van de Gemeente Leeuwarderadeel over deelname aan de VVV. Dankzij subsidie is tot 2013 de bijdrage van de Gemeente Leeuwarderadeel € 5.400 in plaats van € 7.500. Voorstel: Uw raad heeft op 17 maart 2011 reeds besloten tot deelname aan de nieuwe provinciale VVV-structuur. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
Programma 6 Besparingen bestaand beleid Sportcentrum It Gryn Sportcentrum It Gryn - biogas Tarieven sportvelden kostendekkend Subsidie monumenten Subsidies cultuur Subsidies sport Subsidie Stichting Welzijn Middelsee Kultuerried De Marrekrite Nieuw beleid Activiteitenplan Recreatie en Toerisme Samenwerking in gezamenlijke VVV structuur Totaal Programma 6
2014
2015
20.00015.0009.0002.9061.06125.0002.0005.498-
20.00030.0009.0005.8132.09250.0002.0004.812-
20.00045.0009.0008.7193.12275.0002.0004.812-
20.00060.0009.00011.6253.12275.0002.0004.812-
5.000 5.400
5.000 5.400
5.000 5.400
5.000 5.400
70.065-
18
2013
113.317-
157.253-
175.159-
Programma 7 Maatschappelijke Ontwikkelingen BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Subsidie Algemeen Maatschappelijk werk Toelichting: De gemeente neemt een aantal hulpeenheden af voor schoolmaatschappelijk werk en algemeen maatschappelijk werk en stelt daarvoor een subsidie aan Sinne Welzijn beschikbaar. In 2011 is het budget met 10% gekort van € 84.000 naar € 75.600. De inwoners van de gemeente kunnen gratis gebruik maken van maatschappelijk werk. De gemeente heeft op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning een zorgplicht voor haar inwoners. Het algemeen maatschappelijk werk voert een aantal taken in het kader van de schuldsanering uit. Daarnaast heeft Sinne welzijn vaak een bemiddelende rol bij uithuiszettingen, echtscheidingen etc. Het schoolmaatschappelijk werk is een heel belangrijk onderdeel in het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Strikt genomen is het schoolmaatschappelijk werk een primaire vindplaats voor het CJG en een schakel tussen het onderwijs en het CJG. Uitholling of schrappen van dit onderdeel betekent dat het CJG haar kerntaken niet goed meer kan uitvoeren. In het kort heeft het CJG de volgende basistaken: • de jeugdgezondheidszorg (consultatiebureaus en GGD); • de 5 preventieve Wmo-taken op het terrein van opvoed- en opgroeiondersteuning: o informatie en advies geven o (vroeg)signaleren van problemen o mensen verwijzen naar het lokale en regionale hulpaanbod o licht pedagogische hulp bieden o de zorg voor jongeren en gezinnen coördineren; • een schakel met Bureau Jeugdzorg; • een schakel met onderwijs, vaak via de zorg- en adviesteams. In overleg met Sinne Welzijn dient te worden bepaald of een taakstellende bezuiniging van 10% in 2013 opnieuw haalbaar is. Voorstel: Sinne Welzijn een taakstellende bezuiniging opleggen van 10% van € 75.600 in 2013. Inzet Wmo adviseur Toelichting: De gemeente is verantwoordelijk voor het gehele prestatieveld van de Wmo. Onderzocht dient te worden of er geen combinatie mogelijk is van de ouderenadviseur (thans nog bij Stichting Welzijn Middelsee) en Wmo adviseur. De einddatum van de pilot is september 2012. Tussentijds kan de pilot overigens worden beëindigd met inachtneming van 6 maanden opzegtermijn. Besluitvorming voor 1 juli 2011 kan een beëindiging c.q. wijziging per 1 januari 2012 opleveren. Voorstel: Instemmen met een besparende combinatie van de ouderenadviseur en Wmo-adviseur.
19
Wmo-Adviesraad Toelichting: De Wmo-adviesraad dient jaarlijks een begroting in. Bij het vaststellen van de begroting 2011 heeft het college besloten om de Wmo-adviesraad een bezuiniging op te leggen. De afgelopen jaren is gebleken dat ze minder nodig hebben dan geraamd (2010 € 1.665 en 2009 € 2.500). Voorstel: Instemmen met een besparing op de Wmo-adviesraad van 20%. Minimabeleid Toelichting: Op 14 april jl. heeft de raad een presentatie kunnen bijwonen over het minimabeleid. Ten aanzien van het minimabeleid worden de volgende voorstellen gedaan: • Afschaffen zwemkaarten • Meedoen met de samenleving voor volwassenen afschaffen • Inkomensgrens maximaliseren op 110%. Voorstel: Instemmen met een besparing op het minimabeleid door het afschaffen van de zwemkaarten, meedoen aan de samenleving voor volwassenen af te schaffen en de inkomensgrens te maximaliseren op 110%. Bibliotheek Toelichting: De gemeente is niet verplicht een bibliotheek in stand te houden. In de begroting is de bibliotheek een forse post (€ 210.000). Voorstellen om hierop te bezuinigen en gefaseerd toe te werken naar een normbedrag staan in de week bij de bibliotheek. Als de uitgaven ten behoeve van de bibliotheek worden uitgerekend per inwoner dan geeft de gemeente in 2011 € 20,67 gemiddeld per inwoner uit aan het bibliotheekwerk. Het landelijk instapniveau per inwoner bedraagt € 13,90 (2009). We willen u voorstellen om in 3 te nemen stappen de subsidie te verlagen naar het landelijk instapniveau in 2014. In 2012 de bijdrage vaststellen op 18 euro per inwoner, in 2013 op 16 euro per inwoner en per 2014 de bijdrage geïndexeerd vast stellen op 14 euro per inwoner. Na dit besluit in overleg treden met het bibliotheekwerk om hun inzet voor de komende jaren te bespreken. Voorstel: De subsidie voor het bibliotheekwerk in drie jaren verlagen naar het bedrag voor het landelijk instapniveau per inwoner in 2014. NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Begroting SoZaWe Toelichting: De begroting 2012 stijgt als gevolg van stijgende kosten op de programma’s Inkomen en Wmo. Dit wordt veroorzaakt door stijgende prijzen en aantallen en doordat dekking uit de reserve van de Dienst niet langer mogelijk is.
20
Voorstel: Geen. De begroting 2012 leidt tot een uitzetting van de gemeentelijke bijdrage met € 125.000. Palet Toelichting: Op 2 maart 2010 heeft het college besloten om Palet voor het aanbod van dagactiviteiten en in het kader van de pakketmaatregel AWBZ voor 2010 een (vooreerst eenmalige) subsidie van € 12.000 toe te kennen. Dit aanbod van dagactiviteiten voorziet erin dat inwoners van de gemeente Leeuwarderadeel als gevolg van de pakketmaatregel AWBZ niet tussen wal en schip raken. De structurele dekking van het aanbod van dagactiviteiten van palet zou vervolgens via de Kadernota 2011 in de begroting opgenomen worden. Dit is echter niet gebeurd. Het college heeft besloten om de subsidie voor 2011 wederom eenmalig te honoreren en dit onderwerp bij de Kadernota 2012 mee te nemen zodat hierover raadsbreed kan worden besloten. De kosten bedragen € 12.000 per jaar. Voorstel: In de begroting € 12.000 opnemen voor het aanbod van dagactiviteiten en in het kader van de pakketmaatregel AWBZ. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
Programma 7 Besparingen bestaand beleid Subsidie Algemeen Maatschappelijk werk Inzet Wmo adviseur Werkplan Wmo-adviesraad Minimabeleid Bibliotheek
48.00085029.02323.000-
Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid Begroting 2012 Dienst SoZaWe Dagactiviteiten door Palet Totaal Programma 7
21
2013
7.50048.00085029.02344.000-
124.641 12.000
124.641 12.000
35.768
7.268
2014
7.50048.00085029.02365.000-
124.641 12.000 13.732-
2015
7.50048.00085029.02365.000-
124.641 12.000 13.732-
Programma 8 Milieu en Afval BESPARINGEN BESTAAND BELEID
NME steunpunt Er is inmiddels besloten om de subsidie aan het NME steunpunt stop te zetten. NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Ten aanzien van programma 8 zijn geen voorstellen voor nieuw beleid. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
Programma 8 Besparingen bestaand beleid NME steunpunt Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid geen Totaal Programma 8
22
2013
2014
2015
10.000-
10.000-
10.000-
10.000-
-
-
-
-
10.000-
10.000-
10.000-
10.000-
Programma 9 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Ten aanzien van programma 9 zijn geen bezuinigingsvoorstellen geformuleerd. De omvang van de lasten in programma 9 zijn slechts in beperkte mate beïnvloedbaar. Ten aanzien van het digitalisering van bestemmingsplannen zijn wij aan wettelijke regels gebonden. De kosten van het Handhavingsbureau vormen de grootste kostenpost binnen dit programma. Ten aanzien van het handhavingsbureau wordt ingezet op een krimp. NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Dorpenfonds Toelichting: Met het Dorpenfonds kan de gemeente initiatieven en projecten ondersteunen die de dorpen belangrijk vinden. Deze projecten moeten een relatie hebben met de Dorpenspiegels van die dorpen. Het is gewenst dat de bijdrage aan het Dorpenfonds structureel wordt en dat jaarlijks €12.000 voor het Dorpenfonds beschikbaar wordt gesteld. De gemeente zorg voor cofinanciering van de projecten die de dorpen bij Plattelânsprojekten indienen. Voorstel: Een structurele bijdrage van € 12.000 aan het dorpenfonds toe te voegen. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
2013
2014
2015
-
-
-
-
Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid Dorpenfonds
12.000
12.000
12.000
12.000
Totaal Programma 9
12.000
12.000
12.000
12.000
Programma 9 Besparingen bestaand beleid geen
23
Programma 10
Algemene Dekkingsmiddelen
BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Opbrengsten OZB Toelichting: De OZB is na de algemene uitkering de grootste inkomstenbron voor de gemeente. De raad heeft in de eerste instantie aangegeven dat de bezuinigingen uit enerzijds het snijden in de uitgaven en anderzijds het verhogen van de inkomsten gerealiseerd moet worden. De gemeente is een van de duurste gemeenten op dit onderdeel. De vraag is in hoeverre het acceptabel is dat de lasten voor de burger nog verder stijgen. De beoogde meeropbrengst OZB heeft een verhoging van de belastingdruk voor de eigenaren van woningen tot gevolg van ongeveer Є 10 in het eerste jaar. In drie jaar oplopend tot ongeveer € 30 per jaar per woning bij een WOZ-waarde van € 200.000. Naar mate de WOZ-waarde hoger of lager is, wijzigt de extra belastingdruk procentueel gezien mee. Gemiddeld genomen zal de belastingdruk per huishouden met iets meer dan € 10 per jaar toenemen. Voor bedrijven bedraagt de verhoging bijna het dubbele, omdat deze naast het eigenaarsdeel-OZB ook worden aangeslagen voor het gebruikersdeel. Bij een bedrijfsobject zoals bijvoorbeeld een boerderij met een WOZ-waarde van € 500.000 bedraagt de extra last in het eerste jaar € 49 oplopend tot € 145 extra in het derde jaar. Bij de verhoging is geen rekening gehouden met eventuele areaaluitbreidingen waardoor de verhoging minder hoog zou kunnen uitvallen. Voorstel: De OZB opbrengsten in drie jaar gefaseerd te verhogen met € 150.000. Begrotingstechnische maatregelen Toelichting: Door het treffen van een aantal begrotingstechnische maatregelen ontstaat ruimte. Op begrotingsbasis wordt bijvoorbeeld bij de berekening van de rente over de eigen financieringsmiddelen geen rekening gehouden met de rente over de voorzieningen en wordt er geen rekening gehouden met het toerekeningsverschil in de financieringskosten. Dit wordt in de jaarrekening wel als voordeel ingeboekt. Gemiddelde bedroeg het voordeel op rekeningbasis ten opzichte van de begroting de afgelopen drie jaren € 106.700. Voorstel: Het treffen van deze begrotingstechnische maatregelen.
NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
Ten aanzien van programma 10 zijn geen voorstellen voor nieuw beleid.
24
FINANCIËLE RECAPITULATIE
Programma 10
2012
2013
2014
2015
Besparingen bestaand beleid Opbrengsten OZB Begrotingstechnische maatregelen
50.000100.000-
100.000100.000-
150.000100.000-
150.000100.000-
Nieuw beleid / Uitzetting bestaand beleid geen
-
Totaal Programma 10
150.000-
25
200.000-
250.000-
250.000-
Programmaoverstijgende onderwerpen BESPARINGEN BESTAAND BELEID
Gebouwenonderhoud Toelichting: Voor het uitvoeren van de herinspecties en actualisaties is in de begroting een post van € 15.000 per jaar meegenomen. Met deze middelen kunnen de werkzaamheden door een externe deskundige worden uitgevoerd. In de samenwerking van de gebouwenbeheerders in de Middelsee gemeenten wordt gekeken of er in deze een efficiëntieslag kan worden gemaakt. Uit gesprekken is gebleken dat meerdere collega’s gebruik maken van externen om de gebouwen aan een herinspectie te onderwerpen. Door deze werkzaamheden gezamenlijk in te kopen valt naar verwachting een kostenvoordeel te behalen. Ook zou het mogelijk zijn om de werkzaamheden in eigen beheer uit te voeren maar dan moet er geïnvesteerd worden in kennis en tijd om dit verder vorm te geven. Ook wordt gekeken of er met eigen personeel voordeel te behalen valt door het uitvoeren van taken onderling. In deze is een concreet bezuinigingsvoorstel pas in de loop van 2011 te maken. Voorstel: In afwachting van het voorstel in ieder geval minimaal € 15.000 taakstellend bezuinigen op het gebouwenonderhoud. Kostendekkendheid leges Toelichting: De kostendekkendheid van de leges is 49,6%. De totale kosten zijn in 2011 geraamd op € 612.597 en de totale opbrengsten € 303.625. Een verhoging van de opbrengsten met gemiddeld 10% per jaar levert circa € 30.000 per jaar op. Hierbij dient de kanttekening geplaatst te worden dat voor sommige leges wettelijke maximumtarieven gelden en dat bijvoorbeeld voor de bouwleges geldt dat de opbrengsten afhankelijk zijn van bouwactiviteiten. Een hogere kostendekkendheid kan enerzijds verkregen worden door de opbrengsten te verhogen en anderzijds door de kosten te verlagen. Concrete voorbeelden zijn het in rekening brengen van stroomverbruik bij markten en het heffen van precariobelasting bij winkeluitstalling en containers op de openbare weg. Voorstel: Gefaseerd toewerken naar meer kostendekkendheid. Besparing dienstverlening Toelichting: Voor deze post staat een bezuiniging voor het jaar 2014 ingeboekt van € 100.000. Het is bekend dat in de komende jaren (2012 – 2014) een drietal medewerkers de dienst gaat verlaten. Het zonder meer niet weer invullen van deze vacatures is geen optie. Wel zal bij het opnieuw invullen van de vacatures kritisch gekeken moeten worden of dat geheel of gedeeltelijk moet gebeuren. Leidende vraag daarbij is of we en welke risico’s we lopen. Risico’s in de zin van het niet uitvoeren van wettelijk verplichte taken of van die taken waardoor we financieel aansprakelijk gesteld kunnen worden door derden. Voorgesteld wordt op basis van een rapportage van P&O te besluiten de eerder genoemde € 100.000 in te boeken als bezuiniging, maar in de loop van de jaren 2012 – 2014 de afweging te maken in hoeverre dit haalbaar is. Mocht dit niet haalbaar zijn dan zal er een herschikking van gelden moeten plaats vinden, m.a.w. dan zal de niet gehaalde bezuiniging elders gevonden
26
moeten worden. Deze afweging kan niet los gezien worden van het afstoten, het niet meer volledig of niet op een kwalitatief gewenst niveau verrichten van taken. Met de beperkte middelen kan een gemeente niet meer alle taken doen die voorheen wellicht als vanzelfsprekend werden ervaren. Voorstel: Voorgesteld wordt op basis van een rapportage van P&O te besluiten de eerder genoemde € 100.000 in te boeken als bezuiniging, maar in de loop van de jaren 2012 – 2014 de afweging te maken in hoeverre dit haalbaar is. Inhuur derden Toelichting: Deze post kan omlaag gebracht worden tot een bedrag van € 32.500. Dan is rekening gehouden met de volgende uitgaven. 1.
€ 20.000. Toelichting: Een halve fte uit de buitendienst is gedetacheerd als dorpsbeheerder in de gemeente het Bildt, De daarvoor ontvangen bijdrage wordt ingezet voor externe inhuur via AB Fryslân om het groenonderhoud in Leeuwarderadeel op een aanvaardbaar niveau te houden. De betrokken medewerker uit de buitendienst heeft een terugkeergarantie in de afgesproken samenwerking. Voordeel van dit budget is dat het ingezet kan worden in de periode waarin het het hardste nodig is.
2
€ 11.500. Toelichting: Bij het ontstaan van de vacature schoonmaakster is er voor gekozen iemand in te huren via een uitzendbureau. Bij ziekte zorgt dit bureau voor vervanging hetgeen financieel gunstiger is voor de gemeente. Deze kosten van inhuur dienen geboekt te worden op deze post.
3
€ 1.000. Toelichting: Als gemeente hebben we een zgn. juridisch abonnement afgesloten bij een extern advocatenkantoor. Dat springt bij als vraagbaak in uitzonderlijke en weinig voorkomende juridische problemen en dan met name wanneer het buiten de sfeer van het openbaar bestuur ligt, maar meer op het privaatrechtelijk vlak.
Totaal op deze post € 32.500. Dit houdt wel in dat de kans op overschrijding reëel aanwezig is. Wanneer wegens personele uitval door ziekte of door wat voor oorzaak ook, moet worden voorzien in vervanging, omdat anders de risico’s te hoog zijn, de bedrijfsvoering in gevaar komt of wettelijke verplichtingen niet nagekomen kunnen worden, dan houdt dat in dat deze post overschreden wordt. Bijraming bij voorjaar- of najaarbijstelling of acceptatie van de overschrijding bij de jaarrekening ligt dan in de rede. Voorstel: Deze post omlaag brengen tot een bedrag van € 32.500.
27
Verkoop bezittingen Toelichting: Dit levert geen besparing op voor de begroting, wel een grotere buffer om tegenvallers op te vangen. Er valt onderscheid te maken tussen langdurige verpachtingen waarbij de pachter veel rechten heeft en niet verplicht kan worden om te kopen. Kortdurende verpachtingen geven in die zin meer mogelijkheden. De verpachte percelen verkopen is een eenmalige opbrengst terwijl de gemeente nu jaarlijks opbrengsten hieruit genereert. De kleinere stroken grond zijn buiten beschouwing gelaten. De verkoop hiervan loopt en kan als meevaller worden beschouwd. Voorstel: Het college opdragen daar waar mogelijk te verkopen op basis van te voeren onderhandelingen met potentiële kopers. Materieel buitendienst Toelichting: In de benen op tafel sessie heeft uw raad aangegeven mogelijke bezuinigingen te zien om het materieel van de buitendienst in Middelsee verband te organiseren. Tevens is de optie geopperd om de gehele buitendienst in Middelsee verband buiten de deur te zetten en een man in dienst te nemen die rondrijdt en het werk uitzet (zie relatie met punt groenonderhoud). Initiatieven met andere gemeenten in samenwerking te kijken naar eventueel voordeel spelen nog steeds. Dan niet alleen naar uitvoeringsniveau kijken, maar ook naar beheer en beleid. Het organiseren van materieel in Middelsee verband zal minder opleveren dan een verregaande vorm van samenwerking. Voorstel: Het college opdragen een verdergaande vorm van samenwerking te zoeken.
NIEUW BELEID / UITZETTINGEN BESTAAND BELEID
ICT Toelichting: Nu de besluitvorming rond de toetreding tot het ISZF is vertraagd, wordt een plan gemaakt hoe de Middelseegemeenten de komende jaren haar ICT dienstverlening kan waarborgen. De Middelsee gemeenten moeten in ieder geval de komende jaren nog hun ICT organisatie zelfstandig draaiende houden, daarom zijn investeringen in hard- en software maar ook in kennis onontkoombaar. Voorstel: Op de lijst van investeringen 2012-2015 voor 2012 een bedrag op te nemen van € 100.000.
28
Gevolgen CAO onderhandelingen Toelichting: De uitkomsten van de CAO onderhandelingen zijn nog niet bekend, maar vooruitlopend daarop wordt in de begroting 2012 rekening gehouden met een stijging van 2% ten opzichte van 2011. Voorstel: De salarisstaat 2012 te baseren op de periodieke verhogingen en een verhoging van 2%. FINANCIËLE RECAPITULATIE
2012
Programma overstijgende onderwerpen Besparingen bestaand beleid Gebouwenonderhoud Kostendekkendheid leges Besparing dienstverlening Inhuur derden Verkoop bezittingen Materieel buitendienst Nieuw beleid ICT CAO stijging Totaal
29
2013
2014
2015
15.00030.00021.500pm
15.00060.00021.500pm
15.00090.000100.00021.500pm
15.00090.000100.00021.500pm
75.000
29.000 75.000
28.000 75.000
27.000 75.000
8.500
7.500
123.500-
124.500-
