Jaarverslag OPTIMUS PRIMAIR ONDERWIJS

OPTIMUS PRIMAIR ONDERWIJS

Jaarverslag

INHOUDSOPGAVE Inleiding......................................................................................................................................................... 4 Toelichting op de onderdelen van het jaarverslag ........................................................................................ 5 Jaarverslag 2013 van de Raad van Toezicht van OPTIMUS ....................................................................... 5 Stand van zaken ontwikkelingen OPTIMUS ................................................................................................. 6 Governance en verantwoording ................................................................................................................ 6 Optimale inzet van financiën en middelen ................................................................................................ 6 Strategische opdrachten ........................................................................................................................... 7 Opdracht 1 Ontwikkelingsdoelen leerlingen .................................................................................... 7 Opdracht 2 Innovatie in het onderwijs ............................................................................................. 8 Opdracht 3 Zorgprofilering en samenwerking ................................................................................. 9 Opdracht 4 Het bijzondere kader ................................................................................................... 10 Opdracht 5 De ontwikkeling van het beroep leraar ....................................................................... 10 Opdracht 6 Professionalisering ..................................................................................................... 10 Opdracht 7 Verantwoording afleggen over beleid en resultaten ................................................... 10 Opdracht 8 Flexibiliteit en creativiteit in nieuwe organisatievormen .............................................. 11 Kerngegevens en kernactiviteiten van de organisatie ................................................................................ 12 Juridische structuur en interne organisatiestructuur ................................................................................... 13 Kengetallen ................................................................................................................................................. 16 Leerlingaantallen ..................................................................................................................................... 16 Uitstroomgegevens ................................................................................................................................. 17 Zorgleerlingen ......................................................................................................................................... 18 Leerlingenstromen en verzuimpercentages ............................................................................................ 19 Kwaliteitszorg .............................................................................................................................................. 20 Personeelsbeleid ........................................................................................................................................ 21 Opdracht 5 De ontwikkeling van het beroep leraar ................................................................................. 21 Opdracht 6 Professionalisering ............................................................................................................... 21 Nieuw beleid gesprekkencyclus .............................................................................................................. 23 Nieuw Mobiliteitsbeleid............................................................................................................................ 24 Flankerend beleid.................................................................................................................................... 24 Personeelsbijeenkomsten ....................................................................................................................... 25 Functiehuis Stafbureau ........................................................................................................................... 25 Deeltijdbeleid ........................................................................................................................................... 26 Start Projectstructuur .............................................................................................................................. 26 Van Ziekteverzuimbeleid naar inzetbaarheidsbeleid .............................................................................. 27 Personele bezetting ................................................................................................................................ 28 Huisvesting ................................................................................................................................................. 31 Prestatiebox ................................................................................................................................................ 32 Financieel Jaarverslag ................................................................................................................................ 32 Fusie met SBO Het Baken.......................................................................................................................... 32

Jaarverslag 2013

OPTIMUS primair onderwijs

2

Vergelijking Resultaat 2013 met begroting ................................................................................................. 32 Vergelijking Resultaat 2013 - 2012 ............................................................................................................. 33 Financiële kengetallen ................................................................................................................................ 35 Verslag treasury commissie........................................................................................................................ 36 Continuïteitsparagraaf ................................................................................................................................ 36 Oriëntatie op de nabije toekomst ................................................................................................................ 41 Excellentie en presteren.......................................................................................................................... 41 Zorgplicht ................................................................................................................................................ 41 Ontgroening en vergrijzing ...................................................................................................................... 42 Bezuinigingen in het onderwijs ............................................................................................................... 42 Professionaliteit leraren (onderwijs) en directeuren ................................................................................ 42 Duurzame inzetbaarheid ......................................................................................................................... 42 Ouderbetrokkenheid................................................................................................................................ 43 21st Century Skills .................................................................................................................................. 43 Jaarrekening 2013 ...................................................................................................................................... 44 A Grondslagen van de jaarrekening ...................................................................................................... 44 B Balans (na resultaatbestemming) ....................................................................................................... 49 C Staat van baten en lasten ................................................................................................................... 50 D Kasstroomoverzicht ............................................................................................................................ 51 E Toelichting bij de balans ..................................................................................................................... 52 F Niet uit de balans blijkende verplichtingen ......................................................................................... 58 G Verbonden partijen ............................................................................................................................. 58 H Toelichting op Staat van Baten en Lasten ......................................................................................... 59 I Opgave doelsubsidies (model G) ......................................................................................................... 62 J Beloning Bestuurders (model H) ......................................................................................................... 63 K Ondertekening .................................................................................................................................... 64 Overige gegevens ....................................................................................................................................... 65 Bestemming saldo exploitatie ................................................................................................................. 65 Gebeurtenissen na balansdatum ............................................................................................................ 65 Controleverklaring ................................................................................................................................... 66 Bijlage 1: Overzicht Financiële vaste activa (uitgebreid) ............................................................................ 68 Bijlage 2 ...................................................................................................................................................... 70 Jaarverslag 2013 raad van toezicht ........................................................................................................ 70

Jaarverslag 2013


3

Inleiding Een getrouw beeld geven omtrent de toestand op de balansdatum en de gang van zaken gedurende het boekjaar van de rechtspersoon. Dat is de in het Burgerlijk Wetboek opgenomen definitie van het doel van een jaarverslag. OPTIMUS is als stichting wettelijk verplicht een jaarverslag op te leveren dat hierop getoetst kan worden. Gelukkig is deze wettelijke plicht niet de enige reden waarom het jaarverslag 2013, zoals dat hier voor u ligt, opgesteld is. Bij OPTIMUS werken immers ruim 600 professionals. Meestal midden in het onderwijs of soms in een ondersteunende functie, direct gericht op resultaat bij leerlingen of faciliterend aan het primaire proces, het maakt niet uit, het zijn vakmensen, profs!! Kenmerkend voor professionaliteit is het willen afleggen van verantwoording, het willen laten zien wat je waarom en met welk doel hebt gedaan. Welke keuzes je op basis van welke argumenten hebt gemaakt en wat dat heeft opgeleverd. Daar staan we voor bij OPTIMUS en dat doen we ondermeer in dit jaarverslag. Daarnaast neemt en claimt OPTIMUS publieke ruimte, maakt aanspraak op 35 miljoen euro gemeenschapsgeld, wil verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van het onderwijs voor 6000 kinderen en wil vooral ook laten zien waarom en hoe dat gebeurt. Ook daarom is dit jaarverslag opgesteld. Ziehier een drietal redenen die het waarom verduidelijken van het verantwoordingsdocument dat achter deze inleiding schuil gaat. Wij hopen dat u, net als wij, zult concluderen dat er bij OPTIMUS veel goed gaat en dat de kwaliteit van het onderwijs nog steeds verbetert. Aan de andere kant hopen wij dat u, eveneens net als wij, tot de conclusie komt dat er nog voldoende ruimte voor verbetering is. Daar zullen wij in 2014 dan ook hard en gericht aan werken. OPTIMUS primair onderwijs College van Bestuur Marc van Baast en Michel van den Berg.

Jaarverslag 2013


4

Toelichting op de onderdelen van het jaarverslag 2013 is het derde jaar van de huidige planperiode van 2011 tot 2016. In de koersnotitie “Over morgen” is de koers van de organisatie voor vijf jaar uitgezet en gespiegeld aan maatschappelijke tendensen en ontwikkelingen. Het strategisch beleidsplan “Op weg naar over morgen” geeft vervolgens op onderdelen de ambitie van de organisatie in die periode weer. Dit verslag blikt terug op 2013, het derde jaar van de planperiode. De organisatie verantwoordt zich binnen het perspectief van de in het strategisch beleidsplan geformuleerde ambitie, deze is verwoord in een aantal opdrachten. In dit jaarverslag wordt op de eerste plaats verwezen naar het jaarverslag van de RVT. Vervolgens wordt door het CvB teruggeblikt op het derde jaar van de planperiode aan de hand van de in het plan geformuleerde opdrachten, voorafgegaan door het onderdeel ‘governance en verantwoording’ en ‘optimale inzet van financiën en middelen’. De kerngegevens en kernactiviteiten van OPTIMUS worden vervolgens toegelicht, waarna de juridische structuur en interne organisatiestructuur wordt geschetst. In de paragraaf leerlingen beschrijven we een aantal relevante kengetallen en de ontwikkeling daarin. Het jaarverslag wordt afgesloten met een overzicht van het financieel jaarverslag en het treasuryverslag.

Jaarverslag 2013 van de Raad van Toezicht van OPTIMUS Het jaarverslag van de rvt is in de bijlage 2 opgenomen.

Jaarverslag 2013


5

Stand van zaken ontwikkelingen OPTIMUS Governance en verantwoording Zoals beschreven in eerdere jaarverslagen is de discussie over het onderscheid tussen toezicht houden, besturen en leidinggeven een steeds terugkerend thema. Dit heeft geleid tot een ‘herbezinning’ op de uitvoering van de besturingsfilosofie Policy Governance. Waar voorheen het principe van subsidiariteit als vanzelfsprekend werd toegepast, is in 2012 gewerkt naar een andere verhouding tussen centrale en decentrale benadering en is dat in het verslagjaar 2013 verder geëffectueerd. Het begrip ‘verdiende professionele ruimte’ is geïntroduceerd en uitgebouwd. De weg van vanzelfsprekende subsidiariteit naar verdiende professionele ruimte is in 2012 binnen OPTIMUS ingeslagen en in 2013 verder geconcretiseerd, bijvoorbeeld in de vorm van managementgesprekken tussen directeuren en het CvB. Alle directeuren zijn nu volledig betrokken in de gesprekkencyclus. Een competentieset voor directeuren is vastgesteld en wordt als handvat gebruikt. Bovenstaande betekent dat op elk niveau in de organisatie doelen worden geformuleerd en indicatoren gekozen die een aanwijzing geven voor de mate waarin de doelen worden gerealiseerd, en dat er binnen gestelde kaders vrijheid en verantwoordelijkheid bestaat om zelf keuzes te maken met betrekking tot de manier van werken. Het ontwikkelen van een vorm van resultaatverantwoordelijkheid is op alle niveaus nog steeds in volle gang. Maatschappelijke adviesraad OPTIMUS hecht sterk aan de inbreng van het maatschappelijke veld waarin de organisatie opereert. Voor een onderwijsorganisatie die zich wil legitimeren en zich wil kunnen verantwoorden is maatschappelijke verankering immers essentieel. Los van de statutair bepaalde en formeel geregelde systemen waarbinnen zowel de raad van toezicht als het college van bestuur als “representant van de samenleving” kunnen optreden, heeft OPTIMUS in 2012 een maatschappelijke adviesraad ingericht. De maatschappelijk adviesraad heeft in 2013 haar rol vervuld en het CvB geadviseerd over de volgende onderwerpen: - Passend onderwijs - Krimp - identiteit

Optimale inzet van financiën en middelen OPTIMUS heeft een duurzaam business model ontwikkeld waaruit blijkt dat middelen en financiën doelmatig en met de juiste maatvoering worden ingezet en waarmee objectief kan worden vastgesteld dat middelen en financiën hebben bijgedragen aan het realiseren van kwalitatief goed en maatschappelijk te verantwoorden onderwijs, verzorgd door vakbekwame en betrokken docenten. Verderop in dit jaarverslag vindt u een uitgebreid financieel verslag met toelichting op het behaalde financiële resultaat. Hieruit blijkt dat OPTIMUS financieel kerngezond is. Nu de financiën op orde zijn en baten en lasten met elkaar in evenwicht zijn gebracht kunnen we verder doorpakken op “business controlling”. Dat betekent dat we nu verder willen met het aantonen dat we de middelen ook effectief inzetten. Steeds grotere vraag van directeuren naar steeds meer middelen leiden tot het moeten kunnen afwegen van de meest effectieve inzet. Door de krimp treedt sterke kostenremanentie op die uiteindelijk leidt tot bezuinigingen op personeel. Dat heeft weer consequenties voor het aantal te formeren groepen, dus het aantal leerjaren per groep. OPTIMUS zal extra middelen inzetten om ongewenste groepsverdeling zoveel als mogelijk is te voorkomen. Daarnaast heeft OPTIMUS in haar begroting voor 2014 nog substantiële middelen beschikbaar gesteld voor professionalisering van het personeel. Bij elkaar trekt

Jaarverslag 2013


6

OPTIMUS voor het kalenderjaar 2014 ongeveer € 850.000 uit voor personele inzet en professionalisering.

Strategische opdrachten In het Meerjarenperspectief Over Morgen 2011-2016 is een aantal opdrachten opgenomen. Op welke wijze deze opdrachten worden gerealiseerd wordt hieronder toegelicht. De opdracht wordt beschreven (cursief) waarna de stand van zaken wordt toegelicht.

Opdracht 1 Ontwikkelingsdoelen leerlingen Alle scholen binnen OPTIMUS hebben, naast het vormgeven van de wettelijk bepaalde doelen, de gerichte opdracht om zichtbaar aandacht te besteden aan de door OPTIMUS geformuleerde, aanvullende onderwijsdoelen. We hechten belang aan goede prestaties van leerlingen op de kernvakken van het onderwijs. Daarnaast willen we nadrukkelijk leerlingen laten groeien naar ‘zelfverantwoordelijke zelfbepaling’, hetgeen vraagt dat onze leerlingen sociale vaardigheden en een gezond zelfvertrouwen ontwikkelen én leren samenwerken.  OPTIMUS hecht belang aan goede prestaties van leerlingen op kernvakken;  Laten groeien van leerlingen naar zelfverantwoordelijke zelfbepaling, (sociale vaardigheden, zelfvertrouwen en leren samenwerken). Kader: Voldoen aan WPO en wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen. Opbrengsten Wanneer gekeken wordt naar de resultaten van de scholen op de Cito-eindtoets als indicator voor opbrengsten op de kernvakken, dan moet geconstateerd worden dat het aantal scholen dat binnen hun scholengroep boven de bovengrens van de norm scoort, de afgelopen drie jaar is toegenomen. Daar staat tegenover dat ook het aantal scholen dat onder de ondergrens scoort is toegenomen. In percentages komt het beeld overeen met het landelijk beeld. Overzicht 2013

Aantal scholen

Onvoldoende Voldoende Goed

9 13 9

Overzicht 2012

Aantal scholen


6 20 5

Overzicht 2011

Aantal scholen


10 17 3

Percentage binnen OPTIMUS 29% 42% 29%

Percentage Landelijk





30 40 30

30 40 30

30 40 30

Het opbrengstgericht werken is een belangrijk aandachtspunt op de scholen. In 2013 is gestart met gerichte professionalisering voor de IB-ers. Sinds 2013 hanteert OPTIMUS een toetsprotocol. Alle scholen van OPTIMUS beschikken over een basisarrangement met uitzondering van Dr. Jan de Quay in Beers. Deze school heeft hard gewerkt aan de verbeterpunten en in 2013 de eindopbrengsten weer op orde gekregen.

Jaarverslag 2013


7

Alle scholen maken gebruik van een instrument om de sociaal emotionele ontwikkeling van leerlingen te volgen en daar gerichte activiteiten op te zetten. Overzicht Landelijk gemiddelde over heel OPTIMUS (ongecorrigeerd)

2013 2012 2011

Gemiddelde score 535,0 535,6 534,8*

Landelijke score 534,7 535,1 535,1

Opdracht 2 Innovatie in het onderwijs Het CvB is van mening dat OPTIMUS open moet staan voor innovatie. We zien innovatie als een sprongsgewijze verandering, waarbij bestaande denkbeelden, structuren of werkwijzen worden losgelaten en vervangen door iets ‘beters’. Scholen moeten zich bewust zijn van hun omgeving en van de ontwikkelingen van kinderen in deze tijdsperiode. Zij moeten hierop hun aanbod, inhoud en werkwijze laten aansluiten. De organisatie moet daar waar innovatie noodzakelijk of wenselijk is, ook kunnen innoveren. Dit vraagt om een flexibele organisatiestructuur en om medewerkers met een kritische doch open houding ten opzichte van veranderingen. Veranderingen moeten immers wel tot verbeteringen leiden! Veel innovaties vinden plaats op het terrein van nieuwe onderwijstechnologieën, waaronder ICT en sociale media. Het CvB wil ervoor zorgen dat OPTIMUS m.b.t. de toerusting en het gebruik van nieuwe onderwijs-technologieën ‘in de voorhoede van het Nederlandse onderwijs’ opereert en dat de leerresultaten en vaardigheden van haar leerlingen met behulp van het gebruik van deze technologieën bovengemiddeld zullen zijn. Tot slot doet ook de vraag naar andere vormen dan het huidige onderwijsmodel - van half negen tot half vier - een beroep op het innovatief vermogen om nieuwe onderwijs- en opvangvormen in bijvoorbeeld dagarrangementen te organiseren, in samenwerking met andere organisaties in de omgeving.  Een flexibele organisatiestructuur;  Medewerkers met een kritische, open houding t.o.v. veranderingen;  Gebruik van nieuwe onderwijstechnologieën waaronder ICT en Social media  Andere vormen dan het huidige onderwijsmodel van 8.30 – 15.30u (bijvoorbeeld gelijke dagenmodel). Innovaties OPTIMUS investeerde in 2013 € 60.000,= in innovatieve projecten die door de scholen werden aangevraagd. De volgende innovatieprojecten zijn in 2013 gestart:  Aanpak leegstand door nieuwe arrangementen  Wetenschap en techniek  Natuur en techniek in de bovenbouw  High five, slimme kleuter  Elke ouder een podium, social media  Critical Skills  Invoering PBS In 2014 vindt een evaluatie van deze projecten plaats. Flexibele structuur De organisatiestructuur heeft de afgelopen jaren de volgende ontwikkeling doorgemaakt:  Door het krimpend aantal leerlingen is een aantal scholen geclusterd en worden geleid door 1 directeur. Momenteel zijn er 5 directeuren die leidinggeven aan meerdere scholen.  Ook wordt op 2 locaties (Zeeland en Ravenstein) bekeken of een nieuw in te richten IKC vorm kan krijgen en hoe de directeursinvulling van het IKC er op beide plaatsen uit komt te zien.

Jaarverslag 2013


8

Innovaties - ICT In de voorhoede van het Nederlandse onderwijs loopt OPTIMUS op dit terrein niet. Wel is er in 2013 een aantal initiatieven ondernomen:  Project visie op ICT (i.o.)  Werken met tablets op een aantal scholen  Verkenning deelname Jeelo  Trajecten met I-coaches op visie-ontwikkeling ICT op een aantal scholen Andere tijden Er is een aantal scholen in het schooljaar 2013-2014 overgestapt naar het zogenaamde 5-gelijke-dagen-model. Een aantal oriënteert zich op de mogelijkheden.

Opdracht 3 Zorgprofilering en samenwerking De onderwijsbehoefte in de samenleving is bepalend voor de breedte van de onderwijszorg op de scholen van OPTIMUS. Het uitgangspunt is dat ieder kind telt en welkom is! Passend onderwijs in een school naar keuze is immers een recht. Elke OPTIMUS-school heeft een eigen zorgprofiel opgesteld en werkt met andere scholen in de regio samen om de leerlingen binnen deze regio een passend onderwijsarrangement te kunnen bieden. Daar waar dat niet mogelijk is vanuit eigen inzet, wordt van de scholen verwacht dat zij samenwerken met andere instellingen die dat wel kunnen bieden. De ambitie van OPTIMUS is om zoveel mogelijk kinderen in het werkgebied een passend onderwijszorgarrangement te kunnen aanbieden. De komende jaren zal de zorgcapaciteit van de organisatie worden verbreed door de zorgprofielen van de scholen op elkaar af te stemmen, met name in gemeenten en op plaatsen waar verschillende scholen zich in elkaars nabijheid bevinden.  Elke OPTIMUS-school heeft een eigen zorgprofiel opgesteld en werkt met andere scholen in de regio samen om de leerlingen een passend onderwijsarrangement te kunnen bieden. Daar waar dat niet mogelijk is vanuit eigen inzet, wordt van de scholen verwacht dat zij samenwerken met andere instellingen die dat wel kunnen bieden. De ambitie van OPTIMUS is om zoveel mogelijk kinderen in het werkgebied een passend onderwijszorgarrangement te kunnen aanbieden.  De komende jaren zal de zorgcapaciteit van de organisatie worden verbreed door de zorgprofielen van de scholen op elkaar af te stemmen, met name in gemeenten en op plaatsen waar verschillende scholen zich in elkaars nabijheid bevinden. Passend Onderwijs OPTIMUS participeert in twee samenwerkingsverbanden, namelijk 30.06 (Oss, Uden, Veghel) waarin 20 scholen van OPTIMUS participeren en Stromenland (regio 2507 Nijmegen, Cuijk, Wijchen) waarbij 13 scholen van OPTIMUS uit het land van Cuijk aangesloten zijn. OPTIMUS is in beide verbanden op bestuurlijk niveau vertegenwoordigd. OPTIMUS draagt bij aan de opbouw van de nieuwe samenwerkingsverbanden en de afbouw van de ‘oude’ verbanden. Er wordt meegewerkt aan de ontwikkeling van de ondersteuningsplannen in beide samenwerkingsverbanden. Deze plannen vormen het kader voor de scholen om hun zorgprofiel vorm te geven. Schoolondersteuningsprofiel Alle scholen van OPTIMUS hebben een schoolondersteuningsprofiel opgesteld. In deze profielen maken zij duidelijk op welke wijze ze voldoen aan de basisvoorziening en lichte ondersteuning en welke expertise en voorzieningen er verder voor handen zijn. Bij de invoering van passend onderwijs in 2014 wordt duidelijk welke nieuwe arrangementen voor de scholen nodig en beschikbaar zijn. OPTIMUS besteedt in de professionalisering aandacht aan de verbreding van zorg en de ontwikkeling van OPP’s. OPTIMUS investeert in de ontwikkeling van plusklassen de Leonardoschool.

Jaarverslag 2013


9

Opdracht 4 Het bijzondere kader Scholen geven een inhoudelijke invulling aan spiritualiteit, solidariteit en subsidiariteit en handelen hier ook zelf naar. Elke OPTIMUS-school beschrijft in de komende periode waar het ‘bijzondere’ in het onderwijs zichtbaar is en hoe de levensbeschouwelijke identiteit wordt vormgegeven. De vraag van een belanghebbende: “Hoe zie ik nu dat dit een Katholieke of Protestants-Christelijke school is?” kan hierdoor op elke school binnen OPTIMUS helder en herkenbaar beantwoord worden.  Scholen geven een inhoudelijke invulling aan spiritualiteit, solidariteit en subsidiariteit en handelen hier ook zelf naar.  Elke OPTIMUS-school beschrijft in de komende periode waar het ‘bijzondere’ in het onderwijs zichtbaar is en hoe de levensbeschouwelijke identiteit wordt vormgegeven. In de projectstructuur die in 2013 is ingezet, is ook de projectgroep Identiteit en burgerschap van start gegaan. Zij hebben doorgewerkt op de uitkomsten van 2012.

Opdracht 5 De ontwikkeling van het beroep leraar (Zie ook pagina 21 Personeelsbeleid) Scholen hebben de opdracht om te bepalen op welke wijze zij zelf het beroep van leraar zo aantrekkelijk mogelijk kunnen maken. Zij maken hierbij onder andere gebruik van ontwikkelingen op OPTIMUS-niveau, zoals het functiehuis en het werken met de gesprekscyclus. Ook kunnen zij zoeken naar wijzen waarop de talenten binnen de eigen school zo goed mogelijk worden aangesproken. Dit vraagt daadwerkelijke interesse in het ‘zijn en kunnen’ van de personeelsleden en het zoeken naar creatieve manieren om hier meer en beter gebruik van te maken. Op deze manier kunnen scholen hun personeel blijven binden en boeien.  Scholen maken onder andere gebruik van ontwikkelingen op OPTIMUS-niveau, zoals het functiehuis en het werken met de gesprekscyclus.  Ook kunnen zij zoeken naar wijzen waarop de talenten binnen de eigen school zo goed mogelijk worden aangesproken.

Opdracht 6 Professionalisering (Zie ook pagina 21 Personeelsbeleid) In de kern ligt de verantwoordelijkheid voor professionalisering bij de leerkrachten zelf. Zij dienen over de houding te beschikken waarbij ze graag willen leren. Vervolgens is het belangrijk dat leraren (en alle overige personeelsleden) de ondersteuning, scholing, coaching en begeleiding krijgen om professioneel te kunnen zijn, worden, blijven en verbeteren. Hierdoor zijn ze in staat het nodige professionele zelfvertrouwen uit te stralen en voelen ze zich gewaardeerd. Het is aan de scholen om enerzijds zelf deze ondersteuning te bieden, dicht op de werkvloer in de nabijheid van de leraar. Anderzijds dienen scholen personeelsleden de ruimte te bieden en te faciliteren om zichzelf te ontwikkelen, onder meer door gebruik te maken van de OPTIMUS-academie.  Leerkrachten dienen over een houding te beschikken waarbij ze graag willen leren.  Leerkrachten hebben de mogelijkheid om zich te professionaliseren.

Opdracht 7 Verantwoording afleggen over beleid en resultaten Scholen hebben de opdracht om te voldoen aan de verwachtingen van de maatschappij en laten dit aantoonbaar zien in de gesprekscyclus met het CvB als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs. Dit vraagt van scholen dat zij zich focussen op de opbrengsten en effectief hun eigen onderwijsprocessen vormgeven. Scholen kunnen onderbouwd aangeven wat zij, met welke reden, welk doel en welke opbrengst hebben gedaan. Hierbij verwacht het CvB dat scholen de keuzes, die zij hierbij gemaakt hebben, middels onderzoek en verwachtingen onder belanghebbenden (o.a. ouders) hebben afgewogen. Deze opdracht wordt duidelijk in de gesprekken die het CvB met de directeuren houdt.

Jaarverslag 2013


10

Opdracht 8 Flexibiliteit en creativiteit in nieuwe organisatievormen Het besluit tot behoud van onderwijsvoorzieningen in kleine kernen kan vergaande consequenties hebben voor de inrichting en organisatie van scholen. Met de terugloop van het aantal leerlingen ontstaat in enkele kernen een situatie waar nog slechts enkele kinderen van een bepaalde leeftijd de school bezoeken. Dit gegeven kan belemmerend zijn voor zowel de cognitieve als sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Door scholen te clusteren kan er meer gebruik worden gemaakt van mogelijkheden om bepaalde delen van het leerstofaanbod in gezamenlijkheid aan te bieden of activiteiten te organiseren waaraan kinderen van de verschillende scholen kunnen deelnemen. Intensieve samenwerkingsvormen met andere scholen en organisaties zullen ontstaan. OPTIMUS-scholen zullen hier flexibel en creatief mee om moeten gaan, ten einde de uiteindelijke onderwijskwaliteit, zowel ten aanzien van de opbrengsten als ten aanzien van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen, te waarborgen.  Besluit tot behoud van onderwijsvoorzieningen in kleine kernen  Clusteren van scholen om daarmee de onderwijskwaliteit te borgen en bij voorkeur te vergroten. Hierdoor ontstaan intensieve samenwerkingsvormen van scholen en andere organisaties. In 2013 (op teldatum) heeft OPTIMUS twee scholen met minder dan 50 leerlingen, waaronder St. Antonius Abt. Deze school zal in 2014 sluiten. Er zijn 4 scholen die onder de gemeentelijke opheffingsnorm vallen maar op basis van de gemiddelde schoolgrootte in stand worden gehouden. Eén school wordt op basis van het afstandscriterium in stand gehouden. In 2013 heeft een aantal scholen de samenwerking geïntensiveerd en wordt met de collega-besturen in betreffende gemeenten overleg gevoerd over de mogelijke toekomstscenario’s. Dat gebeurt ook binnen OPTIMUS, waarbij onderwijskwaliteit leidend is.

Jaarverslag 2013


11

Kerngegevens en kernactiviteiten van de organisatie OPTIMUS primair onderwijs verzorgt primair onderwijs aan 4 tot 12 jarigen in het spreidingsgebied Oss – Grave – Cuijk - Boxmeer – Landerd vanuit een katholieke / protestants-christelijke grondslag. De missie is in 2013 aangescherpt: In de OPTIMUS onderwijsorganisatie wordt professioneel, dynamisch, vol vertrouwen en in gezamenlijkheid gewerkt aan de ontwikkeling en toekomst van allen die bij OPTIMUS betrokken zijn. Alle kwaliteiten van de leerlingen worden aangesproken en met hen tot ontwikkeling gebracht. De leerlingen ontwikkelen/vormen zich tot burgers met een waardenoriëntatie, die hen – in zelfverantwoordelijke zelfbepaling – verantwoordelijkheid doet nemen om in betrokkenheid met medeburgers, ook die met oriëntaties op andere bronnen van waarden, de samenleving verder ontwikkelen, gericht op het welzijn van de samenleving als geheel. Deze missie dragen wij uit door het aanbieden van onderwijs dat moet voldoen aan de volgende doelstellingen: 1. De leerlingen beschikken aan het eind van hun basisschooltijd over kennis, inzicht en vaardigheden, die voldoen aan de kerndoelen zoals geformuleerd in de Wet op het Primair Onderwijs. Daarmee hebben ze toegang tot het voor hen geadviseerde vervolgonderwijs. 2. De leerlingen beschikken over het vermogen en de bereidheid om samen te werken en om zelfstandig kennis te verwerven en toe te passen. 3. De leerlingen kunnen goed functioneren in democratisch vormgegeven processen en met die toerusting kunnen zij goed uit de voeten in alledaagse situaties en participeren in discussies over actuele maatschappelijke thema’s. 4. De leerlingen vinden leren aantrekkelijk en noodzakelijk, zij hebben een leerhouding die zich kenmerkt door nieuwsgierigheid en verwondering. 5. De leerlingen hebben motivatie en bereidheid opgebouwd om het beste uit zichzelf te halen. 6. De leerlingen hebben kennis van het uiteenlopen van onderlinge begaafdheden en de mogelijke betekenis daarvan in de maatschappij. Zij kunnen daar respectvol mee omgaan. In alle gevallen staat voorop dat iedere leerling deze kennis en deze vaardigheden naar eigen vermogen ten volle heeft ontwikkeld. Deze doelstellingen zijn vertaald in tactische en operationele doelstellingen. Voor de scholen zijn schoolplannen opgesteld waarin de visie en missie van de organisatie concreet zijn uitgewerkt.

Jaarverslag 2013


12

Juridische structuur en interne organisatiestructuur OPTIMUS primair onderwijs is een stichting waaronder 33 scholen voor basisonderwijs ressorteren. Het betreft 31 scholen met regulier basisonderwijs en 2 scholen voor speciaal basisonderwijs. Sinds augustus 2013 hoort SBO Het Baken te Oss bij OPTIMUS. Scholen OPTIMUS op BRIN-nummer BRIN-nummer 00EB 03GL 03MA 03QO 04FQ 04VT 05GK 05JE 06VO 06VW 06WZ 06XB 06XO 06ZJ 07RI 07RZ 07SL 07UN 07VP 08PW 08QG 08XM 08ZO 08ZT 09WX 10NZ 10YE 11DH 11LT 11PX 16UP 20GB 14VU

School BS. "Het Telraam" PCO BS. "De Wegwijzer" BS. "Klimop" BS. "'t Schrijverke" BS. "De Bongerd" BS. "De Zevensprong" BS "De Waai" BS. "Den Omgang" BS. "De 4 Heemskinderen" BS. "Lindekring" BS. "De Linde" BS. "De Akkerwinde" BS. "Sint Jozef" BS. "Sint Antonius Abt" BS. "De Bongerd" BS. "Sint Lambertus" BS. "De Kreek'l" BS. "De Sprankel" BS. "De Regenboog" BS. "Dr. J. de Quay" BS. "Onze Bouwsteen" BS. "De Bakelgeert" BS. "De Regenboog" BS. "De Raamdonk" BS. "De Ester" BS. "De Weijerhof" BS. "Vlasgaard" BS. "De Bolster" BS. "Oventje" BS. "De Schelven" BS. "De Bogaard" SG. Palet SBO Het Baken

Plaats Oeffelt Grave Megen Herpen Gassel Cuijk Cuijk Schaijk Deursen Sint Agatha Macharen Vianen Velp Overlangel Haps Haren Reek Grave Schaijk Beers Boxmeer Boxmeer Cuijk Grave Escharen Boxmeer Zeeland Sambeek Zeeland Boxmeer Ravenstein Boxmeer Oss

De scholen zijn gelegen in de gemeenten Landerd, Oss, Grave, Cuijk en Boxmeer. De rechtspersoonlijkheid van OPTIMUS primair onderwijs is een stichtingsvorm. De stichting is opgericht op 1 januari 2006 en is ontstaan uit een aantal fusies van besturen van scholen voor primair onderwijs in de regio. OPTIMUS primair onderwijs heeft gekozen voor decentralisering van de organisatie: verantwoordelijkheden en bijbehorende bevoegdheden worden zo diep mogelijk in de organisatie gelegd.

Jaarverslag 2013


13

Daaraan ligt de opvatting ten grondslag dat hoogopgeleide medewerkers, zoals leerkrachten, meer bevrediging uit hun werk halen en beter werk leveren naarmate ze meer invloed hebben op de wijze waarop en de condities waaronder ze hun werkzaamheden inrichten. Vanaf 1 januari 2009 werkt OPTIMUS met een college van bestuur (CvB) en een raad van toezicht (rvt). Hiermee is de door de overheid vereiste scheiding tussen besturen en toezichthouden organiek aangebracht. Het CvB is als bevoegd gezag verantwoordelijk voor het realiseren van de doelstellingen van de organisatie. Hierbij wordt het CvB bijgestaan door stafmedewerkers met de portefeuilles personeel, financiën/beheer en onderwijs. De dagelijkse leiding van de scholen ligt in handen van de schooldirecteuren. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd in de statuten, de notariële akte en de reglementen van de rvt en het CvB. Schooldirecteuren leggen verantwoording af aan het CvB door middel van rapportages in de formele gesprekscyclus. De rapportages zijn gericht op onderwijskundige ontwikkeling, resultaten van het onderwijs, personeel en financiën. OPTIMUS hecht sterk aan de inbreng van het maatschappelijke veld waarin de organisatie opereert. Voor een onderwijsorganisatie die zich wil legitimeren en zich wil kunnen verantwoorden is maatschappelijke verankering immers essentieel. Los van de statutair bepaalde en formeel geregelde systemen waarbinnen zowel de rvt als het CvB als “representant van de samenleving” kunnen optreden, heeft OPTIMUS in 2012 een maatschappelijke adviesraad ingericht. Kerntaak van deze adviesraad is het adviseren van het CvB over vraagstukken betreffende de koers van de organisatie en de maatschappelijke inbedding van (het onderwijs op) de OPTIMUS-scholen. Verder spiegelt de raad het maatschappelijk presteren van de organisatie aan de ervaringen en aan de verlangens en behoeften van de samenleving. De adviesraad is samengesteld uit vertegenwoordigers van ketenpartners en overige stakeholders met deskundigheid op specifieke deelterreinen. In schema:

Facilitair bedrijf Detacheringen CPV AK Interimpool OPTIMUS-academie ICT coördinatie

Raad van Toezicht

Adviesraad

Controlfunctie

College van Bestuur

GMR

Staf Onderwijs HRM Financiën/Beheer AZ/Secretariaat

Jaarverslag 2013

(Directies van) scholen


MR-en

14

Het perspectief is dat OPTIMUS, verder bouwend op de reeds gerealiseerde ontwikkelingen in zijn eerste lustrum, in enkele jaren moet worden ontwikkeld tot een onderwijsorganisatie: Met voornamelijk bovengemiddelde onderwijsopbrengsten op alle leer- en vormingsgebieden, zoals genoemd in artikel 9 van de wet op het primair onderwijs. Met een toenemend aantal als excellent aangemerkte scholen; Met een corps van eigentijdse professionals die vanuit hun professie/vak optimaal invloed uitoefenen op de ontwikkeling en vorming van de leerlingen; Met een duurzaam businessmodel dat garandeert dat OPTIMUS continuïteit van onderwijs met behoud en versterking van kwaliteit zal (kunnen) blijven bieden; Met een versterking van zijn maatschappelijke verankering. In 2013 is de ‘transitiefase’ die de organisatie in 2011 en 2012 heeft doorgemaakt formeel beëindigd. De ontwikkeling van ‘vanzelfsprekende subsidiariteit naar verdiende professionele ruimte’ is, in de optiek van het CvB, in 2013 voldoende verankerd in de organisatie. Het perspectief blijft dat OPTIMUS in enkele jaren verder wordt ontwikkeld tot een onderwijsorganisatie: 1. Met voornamelijk bovengemiddelde onderwijsopbrengsten op alle leer- en vormingsgebieden, zoals genoemd in artikel 9 van de wet op het primair onderwijs. 2. Met een toenemend aantal als excellent aangemerkte scholen; 3. Met een corps van eigentijdse professionals die vanuit hun professie/vak optimaal invloed uitoefenen op de ontwikkeling en vorming van de leerlingen; 4. Met een duurzaam businessmodel dat garandeert dat OPTIMUS continuïteit van onderwijs met behoud en versterking van kwaliteit zal (kunnen) blijven bieden; 5. Met een versterking van zijn maatschappelijke verankering. Hiervoor heeft het CvB in 2013 gekozen voor een structurele inbedding van de stafafdelingen HRM en onderwijs. Leidende gedachten achter deze ontwikkeling zijn: - Algehele toename van de expertise op het gebied van onderwijs(onderzoek) en HRM; - Toename en actualisatie van de professionaliteit van alle medewerkers; - Verdere versterking van het onderwijskundig leiderschap op schoolniveau. In 2013 is een begin gemaakt met de realisatie van een duurzaam businessmodel. Hiervoor is een instrument in gebruik genomen dat het mogelijk maakt de gevolgen van bepaalde scenario’s of keuzes in een meerjarenbegroting tot uiting te brengen. Dit instrument wordt gezien als onderdeel van het businessmodel zoals dat binnen OPTIMUS de komende jaren verder ontwikkeld zal worden. Ter versterking van de maatschappelijke verankering is in 2012 een maatschappelijke adviesraad geformeerd. In 2013 heeft deze raad drie adviezen geformuleerd voor het cvb. Deze adviezen zijn openbaar en in te zien op www.optimusonderwijs.nl.

Jaarverslag 2013


15

Kengetallen Leerlingaantallen Het aantal leerlingen in Noord-Oost-Brabant, en daarmee het aantal OPTIMUS leerlingen, daalt nog steeds. Volgens de teldatum 1 oktober 2013 is het aantal leerlingen als volgt over de scholen verdeeld:

00EB 03GL 03MA 03QO 04FQ 04VT 05GK 05JE 06VO 06VW 06WZ 06XB 06XO 06ZJ 07RI 07RZ 07SL 07UN 07VP 08PW 08QG 08XM 08ZO 08ZT 09WX 10NZ 10YE 11DH 11LT 11PX 14VU 16UP 20GB

Jaarverslag 2013

4-7 jaar 92 Het Telraam 29 De Wegwijzer 47 Klimop 94 t Schrijverke 48 De Bongerd 79 De Zevensprong 256 De Waai 93 Den Omgang 36 De 4 Heemskinderen 25 De Lindekring 24 De Linde 46 De Akkerwinde 49 St. Jozef 17 St. Antonius Abt 87 De Bongerd 27 St. Lambertus 68 De Kreek'l 155 De Sprankel 190 De Regenboog 58 Dr. Jan de Quay 73 Onze Bouwsteen 83 De Bakelgeert 85 De Regenboog 123 De Raamdonk 46 De Ester 65 de Weijerhof 187 Vlasgaard 59 de Bolster 33 Oventje 56 de Schelven

Het Baken De Bogaard SG. Het Palet

8 jaar en ouder 124 40 81 127 53 88 225 154 38 38 24 64 64 8 146 33 71 152 201 73 91 67 139 122 74 70 169 73 40 62

106


90

Totaal 216 69 128 221 101 167 481 247 74 63 48 110 113 25 233 60 139 307 391 131 164 150 224 245 120 135 356 132 73 118 269 196 107

16

Het aantal leerlingen per 1 oktober 2013 bedroeg 5613. Dat zijn 94 leerlingen meer dan op 1 oktober 2012. Halen we daar de leerlingen van Het Baken af (269) dan zijn er 175 minder leerlingen in 2013. Onderstaande De verhouding tussen onderbouwleerlingen ten opzichte van het totaal aantal leerlingen is vanaf 2010 met 44,37%, via 45,02% in 2011, en 45,95% in 2012, verder gestegen naar 46,08% in 2013. OPTIMUS staat op het standpunt dat krimp niet gelijk staat aan verslechtering. Krimp wordt pas vervelend als de financiële grondslag onder instellingen wordt aangetast, zodanig dat voorzieningen niet meer te handhaven zijn of als instellingen de kwaliteit van hun prestaties niet meer kunnen garanderen. Voor OPTIMUS zijn de volgende twee vragen relevant: • wat zijn de te verwachten financiële gevolgen van een daling van het aantal leerlingen; • wat zijn de mogelijke gevolgen van een daling van het aantal leerlingen voor de kwaliteit van het aangeboden onderwijs? De afname van het aantal leerlingen heeft een direct gevolg op de kwaliteit van het aangeboden onderwijs wanneer er te kleine scholen vanuit onderwijskundig oogpunt ontstaan. Scholen die op termijn niet voldoende massa hebben, kunnen hun lange termijnkwaliteit niet voldoende garanderen. Er kan een negatieve spiraal ontstaan rond deze scholen. OPTIMUS heeft vastgelegd dat zij vanuit een maatschappelijke verantwoordelijkheid streeft naar behoud van de huidige onderwijsvoorzieningen. Waar krimp in de verstedelijkte gebieden niet snel tot een significante aantasting van de voorzieningenstructuur zal leiden, kan krimp in de landelijke gebieden op termijn wel tot een verschraling van het aanbod leiden. In bijvoorbeeld de kleine kernen van de gemeente Oss is aandacht geboden met betrekking tot het vraagstuk van kwantiteit en kwaliteit in relatie tot de ambitie van OPTIMUS met betrekking tot bereikbaarheid en beschikbaarheid. In het meerjarenperspectief “Over morgen” geeft het CvB aan dat de onderwijsvoorzieningen in de kleine kernen tot 2016 gehandhaafd blijven. In 2012 is echter, op basis van voortschrijdend inzicht, het voorgenomen besluit genomen om basisschool St. Antonius Abt in Overlangel te sluiten op het eind van het schooljaar 2013-2014. Reden hiervoor is dat de prognoses uitwijzen dat er op middellange termijn nauwelijks nieuwe leerlingen te verwachten zijn terwijl 17 van de 32 kinderen hun basisschoolperiode gaan afsluiten binnen twee jaar. De gezamenlijke ouders van de school zijn in oktober 2012 geïnformeerd over het voorgenomen besluit van het CvB. Het CvB van OPTIMUS stelt zich, in de discussie over het al-dan-niet sluiten van een school in een kleine kern, op het standpunt dat het argument van onderwijskwaliteit die gegarandeerd moet kunnen worden, prevaleert boven het argument van mogelijke negatieve effecten voor de leefbaarheid in een kleine kern.

Uitstroomgegevens Onderstaande tabel bevat een overzicht van de verschillende vormen van voortgezet onderwijs waar de leerlingen van de scholen van OPTIMUS naar zijn uitgestroomd. Net als de voorgaande jaren is in 2012 de trend zichtbaar van een lichte toename in de uitstroom naar HAVO en VWO en een lichte afname in de uitstroom naar de diverse typen van VMBO.

Jaarverslag 2013


17

Uitstroom percentages

2013

2012

2011

Uitstroom Uitstroom Uitstroom Uitstroom

13,06% 28,50% 26,91% 31,05%

12,95% 27,85% 23,97% 33,90%

12,62% 27,22% 24,18% 34,27%

verticaal verticaal verticaal verticaal

VWO HAVO VMBO TL VMBO anders

Zorgleerlingen De term zorgleerlingen doet vermoeden dat er een groep leerlingen is die zorg behoeft, alsof dat niet geldt voor alle leerlingen. Vooruitlopend op dat wat “passend onderwijs” gaat betekenen voor schoolbesturen, staat OPTIMUS op het standpunt dat iedere leerling die zorg moet krijgen die nodig is om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen. Omdat diverse scholen van OPTIMUS de enige aanbieder van primair onderwijs in dorpen of gemeenschappen zijn, staat OPTIMUS een brede zorgcapaciteit voor. Onderstaand overzicht geeft per school aan voor welke kinderen in 2013 een budget in het kader van Leerling Gebonden Financiering (LGF) is toegekend. brin 00EB00 03GL00 03MA00 03QO00 04FQ00 04VT00 05GK00 05JE00

naam Basisschool Het Telraam De Wegwijzer Basisschool Klimop 't Schrijverke Basisschool De Bongerd Basisschool De Zevensprong Basisschool De Waai Basisschool Den Omgang Basisschool De Vier 06VO00 Heemskinderen 06VW00 Jenaplanschool d Lindekring 06WZ00 RK BS De Linde 06XB00 Basisschool de Akkerwinde 06XO00 RK BS St. Jozef 06ZJ00 Basisschool St. Antonius Abt 07RI00 Basisschool De Bongerd 07RZ00 Basisschool St. Lambertus 07SL00 De Kreek'l 07UN00 Basisschool De Sprankel 07VP00 Basisschool De Regenboog 08PW00 Dr. Jan De Quayschool 08QG00 Onze Bouwsteen 08XM00 De Bakelgeert 08ZO00 Basisschool De Regenboog 08ZT00 De Raamdonk 09WX00 Basisschool De Ester 10NZ00 De Weijerhof 10YE00 RK Basisschool Vlasgaard 11DH00 De Bolster 11LT00 RK Basisschool 't Oventje 11PX00 De Schelven Basisschool 14VU00 SSBO Het Baken 16UP00 Basisschool De Bogaard 20GB00 SSBO Palet

Jaarverslag 2013

Aantal leerlingen 1-10-2013 216 69 128 221 101 167 481 247

LGF-leerlingen

74 63 48 110 113 25 233 60 139 307 391 131 164 150 224 245 120 135 356 132 73 118 269 196 107

1 4 2 2 1 0 1 0 1 7 19 3 2 3 7 1 1 0 19 2 1


0 2 1 5 1 6 4 8

0 5

4 7

18

Leerlingenstromen en verzuimpercentages De doorstroming van de leerlingen op de OPTIMUS-scholen bleef ook in 2013 onder de norm van 4%. Op de teldatum 1 oktober 2013 was 2,55% op de basisscholen 12 jaar of ouder (2,68% in 2012). De verzuimpercentages op de verschillende scholen verhouden zich tot het landelijk gemiddelde en geven daarom geen aanleiding tot opmerkingen in dit jaarverslag. Met betrekking tot de adviezen naar het voortgezet onderwijs blijkt dat leerlingen van de scholen van OPTIMUS in bijna alle gevallen (meer dan 97,6%) zijn toegelaten op de hen geadviseerde vorm van voortgezet onderwijs. Omdat OPTIMUS niet van alle scholen van voortgezet onderwijs de gegevens na drie jaar over de leerlingen krijgt teruggekoppeld is het lastig een algemeen beeld te schetsen van de ‘opstroom’ of ‘afstroom’. De wijze van advisering en volgen van leerlingen krijgt in 2014 aparte aandacht in overleg met de scholen voor voortgezet onderwijs in de regio. Op basis van nieuwe afspraken zal terugkoppeling plaats gaan vinden.

Jaarverslag 2013


19

Kwaliteitszorg Alle scholen onder bestuur van OPTIMUS werken planmatig aan de verbetering van de onderwijskwaliteit. In 2012 is de kwaliteitszorg op de scholen verder gestandaardiseerd en is op alle scholen het instrument WMKPO (werken met kwaliteitskaarten in het primair onderwijs) ingevoerd. In 2013 hebben alle directeuren van OPTIMUS verdeeld over drie groepen scholing gevolgd en verder gewerkt aan de implementatie van WMKPO. In deze scholingsbijeenkomsten werd ingezoomd op de verschillende beleidsdomeinen. De directeuren gaan rond deze beleidsdomeinen met elkaar aan de slag en bereiden op deze wijze de Quick Scans voor die ze op de eigen school kunnen gebruiken. Iedere school kiest de jaarlijks de Quick Scans en kwaliteitskaarten die passen bij de ontwikkeling van de scholen en de cyclus van kwaliteitszorg.

Jaarverslag 2013


20

Personeelsbeleid Opdrachten Meerjarenperspectief Personeelsbeleid

Opdracht 5 De ontwikkeling van het beroep leraar Scholen hebben de opdracht om te bepalen op welke wijze zij zelf het beroep van leraar zo aantrekkelijk mogelijk kunnen maken. Zij maken hierbij onder andere gebruik van ontwikkelingen op OPTIMUS-niveau, zoals het functiehuis en het werken met de gesprekscyclus. Ook kunnen zij zoeken naar wijzen waarop de talenten binnen de eigen school zo goed mogelijk worden aangesproken. Dit vraagt daadwerkelijke interesse in het ‘zijn en kunnen’ van de personeelsleden en het zoeken naar creatieve manieren om hier meer en beter gebruik van te maken. Op deze manier kunnen scholen hun personeel blijven binden en boeien  Scholen maken onder andere gebruik van ontwikkelingen op OPTIMUS-niveau, zoals het functiehuis en het werken met de gesprekscyclus.  Ook kunnen zij zoeken naar wijzen waarop de talenten binnen de eigen school zo goed mogelijk worden aangesproken.

Opdracht 6 Professionalisering In de kern ligt de verantwoordelijkheid voor professionalisering bij de leerkrachten zelf. Zij dienen over de houding te beschikken waarbij ze graag willen leren. Vervolgens is het belangrijk dat leraren (en alle overige personeelsleden) de ondersteuning, scholing, coaching en begeleiding krijgen om professioneel te kunnen zijn, worden, blijven en verbeteren. Hierdoor zijn ze in staat het nodige professionele zelfvertrouwen uit te stralen en voelen ze zich gewaardeerd. Het is aan de scholen om enerzijds zelf deze ondersteuning te bieden, dicht op de werkvloer in de nabijheid van de leraar. Anderzijds dienen scholen personeelsleden de ruimte te bieden en te faciliteren om zichzelf te ontwikkelen, onder meer door gebruik te maken van de OPTIMUS-academie.  Leerkrachten dienen over een houding te beschikken waarbij ze graag willen leren.  Leerkrachten hebben de mogelijkheid om zich te professionaliseren. Om aan opdrachten 5 en 6 invulling te geven op de langere termijn is een HRM Strategisch beleidsplan opgesteld. In deze paragraaf wordt beschreven welke beleidsplannen met acties er in 2013 zijn ondernomen om het personeelsbeleid verder vorm te geven. HRM Strategisch plan met meerjarenplanning In februari 2013 is het HRM Strategisch Beleidsplan met meerjarenplanning afgerond. Dit beleidsplan is o.a. voortgekomen uit de uitkomsten van een cultuuronderzoek (OCAI), gehouden onder het management van OPTIMUS (onderzoek: mei-juni 2012, verslag: oktober 2012). De vier verschillende cultuurprofielen uit de OCAI zijn in het HRM strategisch beleidsplan gelinkt aan de 9 HR-managementvelden. 4 Cultuurprofielen 70% van de veranderprocessen mislukt aangezien de cultuur niet als onderdeel is opgenomen. Daarom is allereerst de cultuur van het management van OPTIMUS in 2012 onderzocht middels de OCAI-methode.

Jaarverslag 2013


21

De vier cultuurprofielen zijn: Familiecultuur

Verandercultuur

Hrm Strategisch doel

Beheercultuur

Resultaatcultuur

HRM-Strategisch doel In de komende 3 jaar professionaliseert OPTIMUS zich tot een continu lerende organisatie met als doel het prestatievermogen van de organisatie te verbeteren door de inzet van medewerkers te optimaliseren. 9 HR-managementvelden Het HRM strategisch beleid OPTIMUS kent 9 managementvelden: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Personeelsplanning Werving & Selectie Beoordeling & Feedback Training & Ontwikkeling Beloning & Secundaire arbeidsvoorwaarden Loopbaan & Mobiliteit Taakinhoud & (Werk-)Organisatie AVR: Arbo-omstandigheden, Verzuim- en Re-integratiebeleid Performance management: High Performance Organisatie, Verandermanagement en Cultuur

Hieronder volgen de beleidsplannen met acties die achtereenvolgens in 2013 gestalte hebben gekregen.

Jaarverslag 2013


22

Nieuw beleid gesprekkencyclus Inleiding gesprekkencyclus Omdat de gesprekkencyclus op verschillende wijze werd uitgevoerd, is er in 2013 nieuw beleid geformuleerd. Veranderingen  2-jarige gesprekkencyclus Van een 4-jarige gesprekkencyclus gaat OPTIMUS naar een 2-jarige gesprekkencyclus: het ene jaar een functioneringsgesprek, het andere jaar een beoordelingsgesprek. Om te differentiëren hebben de directeuren de keus gehad zelf te kiezen waar ze instappen. Er is éénmalig aangeboden het eerste jaar te starten met een pop-gesprek om daarna te beginnen met de 2-jarige gesprekkencyclus.  OPTIMUS-competentieset De basis is een evidence based OPTIMUS–competentieset bestaande uit een Kijkwijzer (o.a. pedagogische en didactische competenties, gebruik leertijd) en een Algemeen gedeelte (waaronder o.a. de onderdelen beroepshouding, handelings- en opbrengstgericht werken, communicatie). Deze competenties dienen gescoord te worden op een 4-puntsschaal. Gesprekken worden nu overal gehouden aan de hand van deze OPTIMUS-competentieset, een gestandaardiseerd functionerings-, beoordelings- en pop-format. Onderwerpen die aan bod komen, zijn de OPTIMUS-competentieset, maar ook een analyse van de opbrengsten, het ziekteverzuim, brede inzetbaarheid, mobiliteit, loopbaan, etc. Medewerkers worden uitgedaagd hierover na te denken, eigenaarschap te ontwikkelen en acties te ondernemen. Voor 1 januari 2014 is iedere directeur in gesprek met zijn/haar medewerkers over de scores op de OPTIMUS-competentieset (aan de hand van een klassenbezoek en eigen scores) en aan het eind van schooljaar 2013-2014 heeft iedere medewerker een formeel gesprek gehad (een pop-, een functionerings- of een beoordelingsgesprek).  WMKPO: Kwaliteitszorgsysteem Deze OPTIMUS-competentieset is opgenomen in het WMKPO instrumentarium. Iedere school heeft WMK aangeschaft. In WMK hebben we de OPTIMUS-competentieset in de popomgeving gezet. Er is een mogelijkheid om 3 beoordelaars te laten scoren. Daaruit volgt dan een rapportage. Daarnaast gebruiken scholen WMK d.m.v. het inzetten van kwaliteitskaarten.  Gesprekkencyclus directeuren Ook voor directeuren is in 2013 een projectgroep gestart om te komen tot een evidencebased competentieset (deadline: januari/februari 2014). Daarnaast zijn directeuren in de 2-jarige gesprekkencyclus gestart. Iedere directeur heeft in 2013 een functioneringsgesprek gehad en een pop opgesteld. In 2014 zal er als basis voor de gesprekkencyclus met de directeuren een managementcontract en een competentieset liggen. Die 2 onderdelen worden gebruikt als basis voor de functionerings- en beoordelingsgesprekken.

Jaarverslag 2013


23

Nieuw Mobiliteitsbeleid Aanleiding om tot nieuw mobiliteitsbeleid te komen is de verschillende wijze waarop het mobiliteitsbeleid werd gehanteerd, met name op scholen waar sprake is van gedwongen mobiliteit. Ook de gevolgen van de krimp voor schooljaar 2012-2013 (inleveren van formatie) maakte het noodzakelijk medewerkers in beweging te krijgen middels diverse mogelijkheden:  Gedwongen mobiliteit door krimp van de ene school naar de andere;  Stimuleren van externe mobiliteit;  Detacheringsovereenkomsten;  Vrijwillige mobiliteit;  Vertrekstimuleringsregelingen: inzetten van flankerend beleid (zie het volgende item). Daarnaast komt uit diverse onderzoeken dat de ontwikkeling van medewerkers gestimuleerd wordt d.m.v. functie- en locatieroulatie (het verhoogt de flexibiliteit en veerkracht van medewerkers en creëert nieuwe ervaringen en kennis). Ook dit punt staat opgenomen in het nieuwe mobiliteitsbeleid. In totaal hebben er bovenschools meer dan 100 personen 1 of meerdere gesprekken gehad n.a.v. de belangstellingsregistratie. Ook directeuren hebben medewerkers aangespoord tot genoemde vormen van mobiliteit. Dit heeft tot resultaat gehad dat 65 medewerkers in beweging zijn gekomen, waaronder 6 directeuren, 6 intern begeleiders en de rest leerkrachten. Op deze wijze is ook de krimp, het inleveren van formatie, gelukt zonder sociaal plan en dus zonder gedwongen ontslagen. Ook is in het nieuwe mobiliteitsbeleid voldaan aan de behoefte van directeuren en medewerkers om uniforme criteria op te stellen als er sprake is van gedwongen mobiliteit. Directeuren dienen daarnaast de interne mobiliteit op school te stimuleren.

Flankerend beleid Stichting OPTIMUS wordt hard getroffen door de aangekondigde bezuinigingen van de overheid temeer daar deze cumuleren met bezuinigingen van gemeenten op onderwijs. Naast de aangekondigde bezuinigingen heeft OPTIMUS op stichtingsniveau ook te maken met een terugloop aan leerlingen: Totaal

Daling

01-10-2011

5714

311

01-10-2012

5510

204

01-10-2013*

5282

228

*Dit betreft prognoses Een gevolg hiervan is dat OPTIMUS de komende jaren voor een stevige uitdaging staat waarbij ombuigingsmaatregelen noodzakelijk zijn om OPTIMUS in de toekomst op financieel gezond niveau te handhaven. Door OPTIMUS is daarom flankerend beleid in 2013 vastgesteld. Uitgangspunt is het (zo mogelijk) voorkomen van gedwongen ontslagen. Het flankerend beleid richt zich dan ook in eerste instantie op begeleiding naar werk. Dit kan zowel binnen als buiten OPTIMUS zijn.

Jaarverslag 2013


24

Daarnaast zijn stimuleringsmaatregelen getroffen ter bevordering van vrijwillig vertrek. Uit de gemaakte formatie-berekeningen en de meerjarenbegroting 2012 – 2016 blijkt dat de totale capaciteitsreductie (incl. de geprognosticeerde terugloop van leerlingen) er als volgt uitziet : Jaar

Daling leerlingenaantal

2013

Terugloop inkomsten in FTE

228

32

Natuurlijk verloop

1,7

Verschil

30,3

Deze noodzakelijke personele reductie is, naast natuurlijk verloop, vooral gerealiseerd door externe mobiliteit.

Personeelsbijeenkomsten Er zijn in Velp, Schaijk, Boxmeer en Cuijk personeelsbijeenkomsten gehouden. Doel hiervan is draagvlak te creëren voor het nieuwe beleid d.m.v. de medewerkers te informeren over het beleid en de theorie, interactief te betrekken en uit te dagen om in gesprek te gaan met CvB en hoofd HRM over de volgende onderwerpen:    In

Gesprekkencyclus (inclusief OPTIMUS-competentieset) Mobiliteit Flankerend beleid totaal hebben meer dan 200 medewerkers de personeelsbijeenkomsten bijgewoond.

Functiehuis Stafbureau Het functiebouwwerk binnen het stafbureau was onvoldoende helder. Zo was er sprake van verouderde functiebeschrijvingen, sommige functies waren nog niet formeel gewaardeerd en soms ontbraken functiebeschrijvingen. Van belang was om meer helderheid te creëren in functies (inclusief waardering); posities, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Dan wordt ook duidelijk waarop iemand wel en niet aanspreekbaar is en wat binnen een bepaalde functie wel en niet kan worden verwacht. Het geeft daarmee een solide basis om met elkaar het veranderproces verder vorm te geven, maar biedt ook kaders; houvast en veiligheid. Omdat het stafbureau een hoge kwaliteit nastreeft en het naast structuur vooral om gedrag en werkwijzen gaan, worden ook competenties geformuleerd. Het gaat daarbij om overkoepelende competenties voor iedere medewerker binnen het stafbureau en functiespecifieke competenties. Met de combinatie van functiebeschrijvingen en competenties worden goede handvatten verkregen om opbrengstgericht gesprekken te voeren; functioneren van medewerkers te sturen, monitoren en te beoordelen, gericht te werken aan professionalisering en medewerkers meer kansen te bieden om zich te ontplooien en te ontwikkelen. Het functiehuis stafbureau is in 2013 afgerond. De functiebeschrijvingen en de competenties zullen in de gesprekkencyclus met de stafmedewerkers gebruikt worden.

Jaarverslag 2013


25

Deeltijdbeleid Binnen OPTIMUS is het formuleren van richtlijnen voor deeltijdbetrekkingen een noodzaak geworden. De redenen hiervoor zijn divers:  Steeds meer mensen willen werken in deeltijd om zo hun betaalde arbeid, hun zorgtaken en andere activiteiten beter te kunnen combineren  Veel kleine benoemingen in het primair onderwijs zijn ontstaan door externe oorzaken, zoals wachtgeldverplichtingen, formatieterugloop of groei van de formatie. De CAO-PO geeft besturen de verplichting, hun beleid ten aanzien van deeltijdbeleid en doelgroepen te formuleren.  Om organisatorische en onderwijsinhoudelijke redenen willen scholen vergaande versnippering van de formatie tegengaan. Zo willen de scholen van OPTIMUS zoveel mogelijk voorkomen dat er meer dan twee personen voor één klas staan. Daarnaast is de organisatie van vergaderingen en andere overlegvormen eenvoudiger te realiseren. In deze notitie wordt achtergrondinformatie gegeven over de betekenis van de wet aanpassing arbeidsduur voor het primair onderwijs. In deze wet gaat het over zowel vermindering van de arbeidsduur als vermeerdering hiervan. Ook is een regeling aanpassing arbeidsduur en deeltijdwerk voor OPTIMUS opgenomen.

Start Projectstructuur In 2013 is de projectstructuur ontworpen, verschillende rollen beschreven en een organogram van de projectstructuur opgesteld. Daarna hebben hoofd onderwijs en HRM in afstemming met het CvB opdrachten geformuleerd voor de verschillende projectgroepen. Deze projectgroepen zijn in het najaar van 2013 gestart. De projectgroep die in 2013 is afgerond (naast de projectgroepen gesprekkencyclus, mobiliteit, functiehuis stafbureau en deeltijdbeleid):  Overlegstructuur DBO en ‘leren van en met elkaar’ Sinds de oprichting van OPTIMUS wordt er gewerkt met een overlegstructuur bestaande uit een CvB en directeuren van de scholen. Organisatiebreed is behoefte aan een nieuwe overlegstructuur (cultuuronderzoek). In dit onderzoek komt de cruciale rol die het middenkader (directeuren) speelt bij de gestructureerde mondelinge communicatie aan bod. Ook het CvB en directeuren geven in het voornoemde onderzoek aan de huidige overlegstructuur te willen wijzigen. Ze willen:  Meer beleidsparticipatie, meer interactie;  Frequentie van het overleg omhoog;  Meer onderling kennis uitwisselen tussen directeuren. Doelen overlegstructuur directeuren 1. Meer beleidsparticipatie; 2. Meer interactie; 3. Koppelen aan projectstructuur; 4. Organiseren van ‘leren van en met elkaar’; 5. Sneller kunnen inspelen op veranderingen, innoveren; 6. Teamvorming; 7. Talenten van directeuren benutten.

Jaarverslag 2013


26

Het directeurenoverleg kwam 2x per jaar bij elkaar met daarnaast nog een tweedaagse. Dit is veranderd in: 8x per jaar bij elkaar komen (ingegaan per januari 2014). Die 8 bijeenkomsten bestaan uit: 4x een hele dag en 4x een dagdeel. Als het een hele dag betreft dan staat het middagdeel in het teken van ‘leren van en met elkaar’ met als doel elkaar professioneler te maken, kennis uit te wisselen en te creëren. De volgende projectgroepen zijn gestart in 2013 en lopen nog of zijn afgerond in 2014:                

Managementcontract / Jaarplan Gedragscode / Protocol zedenzaken OPTIMUS-dag Directeuren in Beweging Uniform Taakbelastingsformulier OPTIMUS Academie 2.0 Competenties directeuren Duurzame inzetbaarheid Uitwerken ICT-beleidsplan Visie op excellente scholen Kennis halen en brengen Doorontwikkeling plusklas en Leonardo Passend onderwijs: overzicht en inzicht Toekomstscenario’s kleine scholen Identiteit en burgerschap Uitwerking competenties bij LB-profielen

Van Ziekteverzuimbeleid naar inzetbaarheidsbeleid OPTIMUS wil het ziekteverzuim in eigen beheer gaan uitvoeren om uiteindelijk alleen de bedrijfsarts en het digitale systeem (e-care) af te nemen van de Arbodienst. Algemene doelen zijn:  meer aandacht voor de zieke medewerker;  arbeidsongeschiktheid en beroepsziekten voorkomen;  hogere inzetbaarheid;  financiële voordelen (door daling van het ziekteverzuim en door het ziekteverzuim in eigen beheer uit te voeren). Per november 2013 werkt OPTIMUS d.m.v. een overgangsfase naar het gedragsmodel toe;  ziekteverzuim beperken;  Proactief: voordat het vervangingsfonds zich terug gaat trekken (net als in het VO) het ziekteverzuim terugdringen. In het inzetbaarheidsbeleidsplan staan concrete doelstellingen geformuleerd. Focus inzetbaarheidsplan Focus komt te liggen op de volgende 2 onderdelen: A. Preventief beleid Verdeling tussen werkbelasting en belastbaarheid van een medewerker verbeteren. Het verzuimbeleid is meer reactief dan preventief. Duidelijk is dat investeringen in preventie en begeleiding lonen (onderzoeksinstelling NYFER, 2001).

Jaarverslag 2013


27

B. Curatief beleid Ter bevordering van het herstel van medewerkers en een spoedige werkhervatting. 

Frequent verzuim

Er kan meer aandacht besteed worden aan frequent verzuimers. Frequent verzuimers hebben een veel hogere kans te vervallen onder langdurig verzuimers. 

Kort verzuim

De eerste 6 weken van ziek zijn 

Langdurig verzuim

Het merendeel van ons verzuimpercentage is langdurig verzuim (langer dan 6 weken ziek). Er is daarnaast een nieuw verzuimprotocol opgesteld: ‘ Spelregels’, en het digitale systeem (e-care) is op die wijze ingericht.

Personele bezetting De opbouw van het personeel per 31-12-2012 Vrouw Deeltijd

Voltijd

CvB

Vaste benoeming

Directie

Vaste benoeming

4

8

Adjunct-directie

Vaste benoeming

4

2

Onderwijzend

Vaste benoeming Tijdelijke benoeming

273

87

13

1

Vaste benoeming Tijdelijke benoeming

44

3

Vaste benoeming

1

Ondersteunend

In- en doorstromer

Deeltijd 3 10

Voltijd 2

2

17

32

3

9

49

419

1 4

4

Tijdelijke benoemingen Vaste benoeming


15 55 7

7 346

Jaarverslag 2013

Som

Man

1 101

17

76

540 22 518

28

De opbouw van het personeel per 31-12-2013 Vrouw Deeltijd

Voltijd

Deeltijd

Voltijd

CvB

Vaste benoeming

Directie

Vaste benoeming

4

7

Adjunct-directie

Vaste benoeming

5

2

Onderwijzend

Vaste benoeming

295

86

10

Tijdelijke benoeming

15

7

4

Vaste benoeming

58

4

5

Ondersteunend

Tijdelijke benoeming In- en doorstromer

Som

Man

3

2

2

15

29

3

10

51

442 26

6

73 5

5

Vaste benoeming 382

1 107

1 22

77

Tijdelijke benoeming

588 31

Vaste benoeming

557

Toelichting Bovenstaande overzichten tonen zowel het personeel met een vaste benoeming als personeel met een tijdelijke benoeming voor langere termijn. Per 1 augustus 2013 maakt SBO het Baken onderdeel uit van OPTIMUS. Om een correct beeld te krijgen van het personeelsverloop in personen:

Medewerkers met een vaste benoeming per 31-12-2012 Medewerkers met een vaste benoeming per 31-12-2013 Toename personeel (incl. Het Baken) Aantal medewerkers Het Baken (excl. directie) Terugloop personeel zonder Het Baken

Personen 518 557 39 60 21

FTE

41,4

De opbouw van het personeel in FTE 31-12-2012 Personeel in FTE totaal 390,3 Personeel met tijdelijke benoeming 11,5 Personeel met vaste benoeming in FTE 378,8 Personeel Het Baken Personeel met vast benoeming excl. Het Baken Het verloop van het personeel 378,8 – 360,0 = 18,8 FTE.

31-12-2013 421,5 20,1 401,4 41,4 360,0

Flankerend beleid en overige regelingen: In het kader van flankerend beleid zijn per 1 augustus 2013 regelingen getroffen met personeel dat hierdoor op andere wijze declarabel werd. Personen FTE Flankerend beleid 16 5,2 structureel 1,9 fte, overig nnb Overig, anders gedeclareerd 13 9,9 Totaal 29 15,1 *Flankerend beleid: een aantal medewerkers kiest voor onbetaald verlof waarbij nog niet zeker is of zij in hun functie terugkeren.

Jaarverslag 2013


29

Totale personele reductie 2013: Personeel Verloop personeel exclusief SBO Het Baken Flankerend beleid Overig, anders gedeclareerd Totaal

FTE 21 16 13 50

18,8 5,2 9,9 33,9

Inschaling personeel 31-12-2012 2,0000 2

@

18

6,2466

03

6

4,6730

04

20

05

31-12-2013 2,0000 2 17

5,6837

1

1,0000

7

5,1059

10,6905

26

15,2245

2

1,4222

2

1,4222

06

4

3,0000

4

3,0000

07

2

1,3000

2

1,3000

08

4

1,9879

6

2,6971

3

1,5415

01 02

09 10 11

1

1,0000

1

1,0000

5

3,2786

7

4,1889

1

1,0000

12 13

2

1,6000

3

2,3000

AB

9

8,1884

9

8,1884

2

1,6300

AC DB

23

20,3599

21

18,3599

DC

8

8,0000

7

7,0000

LA

347

246,5886

338

238,4641

87 540

69,9264

129 588

100,4088

LB Som:

Jaarverslag 2013


390,2621

421,5150

30

Huisvesting De huisvestingssituatie in 2013 wijkt niet af van die in 2012 . Wel kunnen we vermelden dat de diverse projecten voor realisatie van integrale kindcentra (IKC) behoorlijk zijn gevorderd. In Cuijk betekent dit dat het eerder verwachte krediet van € 3.700.000,= voor de bouw van een IKC in de wijk Padbroek, in 2013 beschikbaar is gesteld. Dit terwijl het project al zover gevorderd was dat de selectie voor een architect in oktober 2012 had moeten plaatsvinden. Ook in de gemeente Grave heeft de gemeenteraad begin 2014 besluiten genomen over het beschikbaar stellen van een krediet om de plannen voor IKC’s in Grave-West en Grave-Oost te kunnen verwezenlijken. Padbroek Cuijk zal naar verwachting eind 2015 in gebruik kunnen worden genomen. Dat zelfde wordt ook nagestreefd voor Grave-West waar BS De Raamdonk en BS De Wegwijzer in één gebouw zullen worden gehuisvest. Voor Grave-Oost (BS De Sprankel en Hartenaas) is verhuizing voorzien rond 1 augustus 2016. Het CvB van OPTIMUS heeft inmiddels een voorgenomen besluit genomen om het dan leegkomende pand van Hartenaas in eigendom te verwerven en daar het bestuurskantoor te gaan huisvesten. Dat in collegiale samenwerking met de Mosagroep, Invitare, Peelraam en WSNS. De situatie in de kern Zeeland van de gemeente Landerd is een stuk verder gevorderd. Met de bouw is begonnen, de eerste steen is gelegd en na de kerstvakantie van 2014 zullen hier de Vlasgaard, de Wizzert en 2 kinderopvangorganisaties hun intrek nemen. Verder zal een gedeelte van de MFA nog door de gemeente worden verhuurd aan andere not-for-profitorganisaties. Andere ontwikkelingen in het kader van nieuwbouw of gebouwelijke IKC-ontwikkeling zijn er in 2013 niet geweest. Wel vinden met verschillende gemeenten momenteel diepgaande gesprekken plaats over de huisvestingssituatie van een aantal van onze scholen op de middellange termijn, zeg tot 2018. Voor wat betreft het onderhoud van de 37 onderwijslocaties van OPTIMUS zijn de in 2013 geplande werkzaamheden grotendeels uitgevoerd. Onderhoud voor lokaties waarvan we zeker weten (of vermoeden) dat daar op de korte of middellange termijn ontwikkelingen zijn te verwachten wordt mondjesmaat uitgevoerd. Wel zal het CvB de leefbaarheid van onze gebouwen steeds goed blijven bewaken. Het CvB is thans doende te bezien wat de consequenties zijn voor de overheveling van het buitenonderhoud per 1 januari 2015. De eerste berichten en berekeningen stemmen noch tot vreugde, noch tot verdriet.

Jaarverslag 2013


31

Prestatiebox De 33 OPTIMUS scholen ontvingen in 2013 ruim € 575.000 uit hoofde van de regeling Prestatiebox. Scholen hebben de middelen voor cultuur ingezet op dezelfde wijze als de ‘oude’ middelen voor cultuureducatie. Inclusief de inzet van cultuurcoördinatoren. De middelen voor taal en rekenen zijn door de scholen aangewend om de benodigde investeringen te kunnen doen in lesmethodes, aanschaf van verbruiksmaterialen en de benodigde licentiekosten om zo de opbrengsten van het rekenen taalonderwijs te verbeteren. Daarnaast zijn middelen toegevoegd aan de calamiteitenpot. Vanuit deze calamiteitenpot is extra (structurele)formatie ingezet om de kwaliteit van het rekenen taalonderwijs te verbeteren en om opbrengstgericht werken mogelijk te maken. Aan professionalisering van de leerkrachten werd daarnaast nog eens € 374.000 uitgegeven. De middelen voor professionalisering schoolleiders zijn ingezet om bovenschoolse educatie voor de schoolleiders te organiseren.

Financieel Jaarverslag In dit deel van het bestuursverslag zijn voor de leesbaarheid de bedragen in de tekst, behalve voor de analyse van netto loonkosten, afgerond op bedragen van duizenden euro’s, aangevuld met een “k”. Het begrote resultaat bedroeg € 92k negatief. Gerealiseerd werd € 26k negatief, derhalve € 63k hoger dan begroot. Deze afwijking bedraagt 0,2% van de baten.

Fusie met SBO Het Baken Per 1 augustus 2013 is de fusie met SBO Het Baken geëffectueerd. Ingevolgde de wettelijke regels dient deze fusie in de jaarrekening verwerkt te worden alsof deze per 1 januari heeft plaatsgevonden. Tevens is de fusie in de begroting 2013 en de vergelijkende cijfers 2013 verwerkt.

Vergelijking Resultaat 2013 met begroting X € 1.000 Baten Rijksbijdragen Overige overheid Overige baten Totale baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totale lasten Saldo baten en lasten Financiële baten/lasten Resultaat

Jaarverslag 2013

2013

Begroot

Verschil

30.370 362 2.920 33.652

28.886 273 2.585 31.744

1.484 89 335 1.908

27.603 633 2.225 2.335 32.796

27.281 624 2.049 2.212 32.166

322 9 176 123 630

856 212 1.068

-422 218 -204

1.278 -6 1.272


32

Uit bovenstaand overzicht blijkt een positieve afwijking ten opzicht van de begroting groot 1.272k. In onderstaande tabel is een analyse van de afwijkingen opgenomen. X € 1.000

2013

Begroot regulier resultaat excl Baken Resultaat SBO Het Baken Eenmalige extra baten 2013 Teruggave WIA over 2013 in 2014 Reguliere exploitatie Professionalisering personeel Flankerend sociaal beleid Projectsubsidies Digitalisering faciliterende processen Administratieve systemen Onderzoek ondernemingsvormen Begroot totaal resultaat

Begroot

Verschil

363 105 1.335 105 1.908 - 24 -717 -60 -18 -21

361 -45 316 -50 -350 -50 -20 -20 -30

2 150 1.335 105 1.592 26 -367 -10 2 20 9

-1.068

-204

-1.272

De reguliere exploitatie wijkt nauwelijks af van de begroting zoals die inderdaad voor OPTIMUS is gemaakt. Extra lasten zijn gecompenseerd met extra baten. De door OSG gemaakte begroting van SBO Het Baken geeft wel een duidelijke positieve afwijking ten opzicht van de realisatie. Uit een analyse is gebleken dat personele bezetting niet juist was opgenomen. In december 2013 zijn extra baten van OCW ontvangen in het kader van het Herfstakkoord en afspraken jonge leerkrachten. Deze middelen zullen grotendeels in 2014 worden ingezet. Zie hiervoor de continuïteitsparagraaf. In januari 2014 werd van de belastingdienst een beschikking WIA ontvangen vanwege een met terugwerkende kracht verlaagde WIA premie. Dit ging om 105k. Naast de regulaire uitgaven zijn in 2013 een aantal projecten voorzien. Deze wijken in meer of mindere mate af van wat is begroot. In het oog springt de post Flankerende sociaal beleid. Hiervan was gedurende een periode van 3 jaar een bedrag van 750k voor begroot. Na publicatie van het beleid bleek dat het totaal voorziene bedrag voor drie jaar nagenoeg geheel in 2013 uitgegeven moet worden. Na verkregen toestemming door de rvt is hiertoe overgegaan.

Vergelijking Resultaat 2013 - 2012 X € 1.000 Baten Rijksbijdragen Overige overheid Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten/lasten Resultaat

Jaarverslag 2013

2013

2012

Verschil

30.370 362 2.920 33.652

30.203 397 2.796 33.396

167 -35 124 256

27.603 633 2.225 2.335 32.796

28.543 687 2.143 2.269 33.642

-940 -54 82 66 -846

856 212 1.068

-246 225 -21

1.102 -13 1.089


33

In de vergelijking 2013 – 2012 springt vooral de afname van de vergoedingen bij de post Rijksbijdragen in het oog. De vergoeding bedraagt 29.035k na aftrek van de incidentele betaling. De reguliere inkomsten zijn derhalve 1.168k lager. Deze gedaalde baten worden veroorzaakt door de daling van leerlingen. Deze daling was geheel voorzien. De afgenomen baten zijn gecompenseerd door de gedaalde lasten. Deze daling komt nagenoeg geheel voor rekening van de ingezette actie om de het personeelsbestand meer in lijn te brengen met de baten die van het Rijk hiervoor worden ontvangen. De netto loonkosten (loonkosten minus ontvangen uitkeringen) namen af met € 884 na eliminatie van de kosten voor flankerend sociaal beleid met € 978k, terwijl het aantal fte’s met 33 afnam. In onderstaande tabel worden de gedaalde netto loonkosten met inachtneming van een correctie voor het sociaal flankeren beleid geanalyseerd: Bedragen in hele Euro’s Netto loonkosten Hierin begrepen sociaal flankerend beleid Totale netto loonkosten FTE Netto loonkosten per FTE

2013 25.087.641 -94.188 24.993.453 389 64.251

2012 25.971.476 25.971.476 422 61.544

Verschil -883.835 -94.188 978.023 -33 2.707

De netto loonkosten per FTE stegen in 2013 met € 2.707 of 4,40% ten opzichte van 2012. Als gevolg hiervan stegen de totale loonkosten met 389 * € 2.707 ofwel 1.052.922. Als gevolg van het gedaalde aantal Fte’s daalden de loonkosten met 33 * € 64.251 ofwel € 2.120.267. De daling is derhalve per saldo € 1.067.345. Het verschil tussen de werkelijke daling en de berekende daling kan verklaard worden uit het feit dat de mutaties gedurende het jaar hebben plaatsgevonden en niet voor 12 maanden meetellen. Als gevolg van lagere investeringen ten opzichte van reeds afgeschreven activa, zijn de afschrijvingen afgenomen met € 54k. Ten gevolgde van de te verwachten doordecentralisatie van het buitenonderhoud is door alle scholen gedoteerd aan de voorziening onderhoud, terwijl dat in 2013 voor scholen waar nieuwbouw is voorzien niet is gedaan. Het betreft een bedrag van 68k. De overige lasten stegen met € 66k. De bedrag komt bijna geheel voor rekening van de implementatiekosten Raet welke € 64k bedroegen.

Jaarverslag 2013


34

Financiële kengetallen Liquiditeit x € 1.000 Vlottende Activa

Korte schuld

%

2013

9.282

3.809

244%

2012

5.544

3.355

165%

2011

4.548

3.730

122%

2010

4.066

3.447

118%

De liquiditeit is toegenomen. Het kasstroomoverzicht uit de jaarrekening laat zien waar oorzaken liggen van de toename van liquide middelen.

Solvabiliteit x € 1.000 Eigen vermogen

Balanstotaal

%

2013

7.347

14.108

52%

2013 *

6.012

12.773

47%

2012

6.279

12.646

50%

2011

6.187

12.019

51%

2010

6.924

12.948

53%

De solvabiliteit is als percentage licht gestegen. Het eigen vermogen is gestegen door de bestemming van het resultaat over 2013. Het gestegen resultaat komt door de eenmalige uitkering van OCW in december. * Kengetal na eliminatie eenmalige uitkering OCW ad 1.355k. Weerstandsvermogen x € 1.000 EV

Totaal baten

%

2013

7.347

33.652

22%

2013 *

6.012

32.297

19%

2012

6.279

33.396

19%

2011

6.187

30.332

20%

2010

6.924

30.700

23%

Het weerstandsvermogen is licht gestegen. Dit wordt veroorzaakt door het extra resultaat als gevolg van de eenmalige uitkering OCW. Zonder deze uitkering zou het kengetal gelijk gebleven zijn. * Kengetal na eliminatie eenmalige uitkering OCW ad 1.355k.

Kapitalisatiefactor x € 1.000 Totale Balans

Totaal Baten

%

2013

14.108

33.652

42%

2013 *

12.773

32.297

40%

2012

12.646

33.396

38%

2011

12.019

30.332

40%

2010

12.948

30.700

42%

Jaarverslag 2013


35

De kapitalisatiefactor neemt toe door de stijging van het balanstotaal. Zonder de eenmalige uitkering OCW zou deze weer op het niveau van 2011 gekomen zijn. * Kengetal na eliminatie eenmalige uitkering OCW ad 1.355k. Rentabiliteit x € 1.000 Resultaat 2013 2013 *

Totaal baten

%

1.067

33.652

3,2%

-288

32.297

-0,9%

2012

-21

33.396

-0,1%

2011

-552

30.332

-1,8%

2010

-373

30.700

-1,2%

De rentabiliteit is 3,2%. De ontwikkelingen die hiertoe geleid hebben staan in voorgaande paragraaf beschreven. * Kengetal na eliminatie eenmalige uitkering OCW ad 1.355k.

Verslag treasury commissie In 2013 bestond de treasury commissie uit de voorzitter CvB en de controller van OPTIMUS plus een extern lid, een beleggingsdeskundige van ING. Uitgangspunt van het beleid inzake Belenen en Beleggen is het genereren van extra rendement ten opzichte van een reguliere bankrekening waarbij gelijktijdig recht wordt gedaan aan de relevante wetgeving. Alle beleggingen voldoen per 31 december 2013 aan de eisen van de wet Belenen en Beleggen. Een gedetailleerd overzicht van alle beleggingen in opgenomen als bijlage 1 bij de jaarrekening. Hierin opgenomen zijn gegevens met betrekking tot rating, hoofsomgarantie rentevergoeding en looptijd.

Continuïteitsparagraaf Op grond van de telgegevens 1 oktober 2013, plus prognoses van schooldirecteuren. Indien achter een jaartal een * staat geeft dit aan de dat getallen in de betreffende kolom prognosegetallen zijn. A1. Kengetal Personele bezetting en leerlingenaantallen 2016 * 2017 * 2013 2014 * 2015* Stand per 31-12 Personele bezetting in FTE 31 30 - Management/Directie 35 34 32 265 257 - Onderwijzend personeel 302 288 278 52 52 - Overige medewerkers 52 52 52 5.187 Leerlingaantallen ** 5.795 5.620 5.390 ** Leerlingtelling per 01-10 T-1 (vanaf 2015 (01-10-2014) prognose) Onderbouw Bovenbouw 01-10-2012 2.488 2.913 01-10-2013 2.436 2.804 01-10-2014 2.332 2.695 01-10-2015 2.272 2.562 01-10-2016 2.146 2.484 01-10-2017 2.082 2.443 01-10-2018 2.052 2.447 De daling in 2012 is exclusief Het Baken

Jaarverslag 2013

SBO 394 380 363 353 353 350 345


Totaal 5.795 5.620 5.390 5.187 4.983 4.875 4.844

4.983

Daling -205 -175 -230 -203 -204 -108 -31

% -3,59 % -3,02 % -4,09 % -3,77 % -3,93 % -2,17 % -0,64 %

36

Uit dit overzicht is duidelijk dat de daling van het leerlingenaantal veroorzaakt wordt door de lage instroom. Na 2016 ontstaat meer evenwicht in de verhouding onderbouw – bovenbouw. Diverse scholen hebben momenteel moeite bij het samenstellen van de groepen doordat het leerlingenaantal per groep sterk verschilt. Een groep is dan te klein als zelfstandige groep, en te groot om te combineren. Jaar Daling ll aantal Terugloop in FTE Natuurlijk verloop Verschil 2013 175 2014 230 15,4 1,7 13,7 2015 203 11,7 7,2 4,5 2016 204 13,6 15,0 -1,4 2017 108 9,2 9,7 -0,5 2018 31 1,8 18,4 -16,6 Totaal 951 51,7 52,0 0,3 De terugloop in FTE is een combinatie van daling van het leerlingenaantal en de kostenremanentie die hierdoor ontstaat. Wij realiseren het verschil middels de volgende instrumenten:  Verloop als gevolg van andere oorzaken (minder werken, verhuizingen e.d.)  Het in 2013 ingezette flankerend beleid  Plaatsing in de VIP A2 Meerjarenbalans Meerjarenbalans per 31-12 x € 1.000 2013 2014* 2015* ACTIVA VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA

2.926 1.900 4.826 9.282 14.108

3.505 1.906 5.411 8.304 13.715

PASSIVA EIGEN VERMOGEN Algemene reserve TOTAAL EIGEN VERMOGEN VOORZIENINGEN LANGLOPENDE SCHULDEN KORTLOPENDE SCHULDEN TOTAAL PASSIVA

7.347 7.347 2.886 65 3.810 14.108

7.044 7.044 3.051 65 3.555 13.715

2016*

2017*

3.302 1.906 5.208 9.046 14.254

3.054 1.906 4.960 9.620 14.580

2.755 1.906 4.661 10.177 14.838

7.614 7.614 3.020 65 3.555 14.254

7.923 7.923 3.037 65 3.555 14.580

8.088 8.088 3.130 65 3.555 14.838

Financieringsstructuur Zoals uit bovenstaande meerjarenbalans blijkt kan de financiering van de activa geheel uit eigen middelen betaald worden en zal ook in de toekomst geen extern vermogen aangetrokken behoeven te worden. Materiële vaste activa De investeringsbegroting is opgesteld op basis van de te verwachten investeringen volgens de meerjarenplanningen van de scholen en de bijbehorende afschrijvingen. Als gevolg van de krimp en de digitalisering van leermethoden laat deze een dalende lijn zien.

Jaarverslag 2013


37

Investeringsbegroting Gebouwen en terreinen Meubilair Leermiddelen ICT/Apparatuur Totaal investeringen

2014* 44.750 384.823 80.908 320.129 830.610

2015* 32.500 155.750 18.300 210.000 416.550

2016* 4.000 169.080 22.500 125.500 321.080

2017* 5.000 169.080 5.800 80.000 259.880

Financiële vaste activa De financiële vaste activa die aflopen worden zoveel mogelijk herbelegd tegen op dat moment zo gunstig mogelijke condities. Algemene reserve De mutaties in de algemene reserve betreffen 2013 x € 1.000 Beginstand 6.279 Mutatie 1.068 Eindstand 7.347

het resultaat 2014* 7.347 -303 7.044

over het betreffende jaar. 2015* 2016* 7.044 7.614 590 309 7.614 7.923

2017* 7.923 165 8.088

Voorzieningen De dotaties aan de voorziening onderhoud is gebaseerd op de meerjarenonderhoudsplanning zoals die is opgesteld door OSG. De onttrekkingen komen uit hetzelfde stuk. Deze zijn exclusief buitenonderhoud dat waarschijnlijk per 1 januari 2015 naar de besturen gaat. Zodra de regelgeving definitief is en de getallen bekend zijn worden de meerjarenplanningen hieraan aangepast. De voorziening jubilea zal als gevolg van het effect van het dalende personeelsbestand en het stijgende aantal dienstjaren op hetzelfde niveau blijven. x € 1.000 Beginstand Dotatie Onttrekking Eindstand

2013 2.602 481 -197 2.886

2014* 2.886 435 -270 3.051

2016* 3.020 450 -433 3.037

2015* 3.051 435 -466 3.020

Staat van baten en lasten (x € 1.000) 2013 2014* 2015*

2017* 3.037 449 -354 3.132

2016*

2017*

Baten Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overige baten Totaal baten

30.370 362 2.920 33.652

28.254 259 2.763 31.276

27.230 221 2.643 30.094

26.190 210 2.576 28.976

25.353 197 2.548 28.098

Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten

27.603 633 2.225 2.335 32.796

26.867 642 2.262 1.914 31.685

25.024 619 2.149 1.838 29.630

24.241 569 2.142 1.820 28.772

23.522 560 2.153 1.804 28.039

856

-409 106 -303

464 106 570

204 106 310

59 106 165

Saldo baten en lasten Financiële baten/lasten Resultaat

212 1.068

De voornaamste factor voor wat betreft de inkomsten en de personele lasten zijn de ontwikkelingen in de leerlingenaantallen en de daartoe te nemen maatregelen. Hiertoe Jaarverslag 2013


38

verwijzen wij naar onderdeel A1 van de continuïteitsparagraaf. In 2014 zal een deel van de incidentele middelen die in 2013 zijn ontvangen weer worden ingezet. In onderstaand schema zijn deze uitgaven weergegeven. De volledige onderbouwing is in de meerjarenbegroting weergegeven.

1 2 3 4 5 6 7

X € 1.000 300 100 150 75 300 50 75 1.050

Boventallige formatie Calamiteiten Disfunctioneren Professionalisering directeuren Professionalisering personeel RI&E Onderzoek Totaal

Bedrijfsgebouwen en -terreinen zijn wel juridisch, doch niet economisch eigendom van OPTIMUS. Er zijn nog indicaties dat binnen een afzienbare periode doordecentralisatie gaat komen. Er is in de periode 2014-2017 wel sprake van nieuwbouw van scholen, doch zal van gemeentewege worden geregeld. B1 Interne risicobeheersings- en controle systemen Zoals reeds eerder gesteld is het grootse risico’s de krimp en de daaraan verbonden personele reductie. Binnen OPTIMUS wordt per school door middel van een meerjarenbegroting deze risico’s per school in beeld gebracht. In deel A is hierover reeds bericht. De huisaccountant heeft een risicoanalyse gemaakt. Op basis van deze analyse is een actielijst gemaakt om de risico’s zoveel mogelijk te beperken. In de lijst is visueel zichtbaar gemaakt wat de status is van het betreffende risico. Deze lijst is nagenoeg geheel afgehandeld. Periodiek worden rapportages opgesteld over het verloop van het resultaat gedurende het jaar ten opzichte van de begroting. Vanaf augustus bevatten deze rapportages tevens een raming van het resultaat tot en met einde van het boekjaar. Deze rapportages worden besproken binnen de raad van toezicht. Daarnaast wordt de informatie uit deze overzichten gebruikt of afwijkingen te signaleren en om in een zo vroeg tijdig mogelijk tijdstip in te kunnen grijpen. B2 Beschrijving van de belangrijkste risico’s en onzekerheden De belangrijkste ontwikkelingen die we voorzien zijn:  de afname van het aantal leerlingen en de geringere inkomsten door de veranderde gewichtenregeling;  minder middelen vanuit subsidies zoals GOA;  kostenremanentie: door dalende leerlingenaantallen daalt de bekostiging voor materiele zaken, maar de kosten dalen niet evenredig mee;  het hoger worden van de lasten door o.a. invoering van LB-functies en inkorten loonschalen en het niet (volledig) compenseren van kostenstijgingen;  hogere BAPO, hogere werkgevers premies en onvoldoende dekking hiervoor in de GPL.

Jaarverslag 2013


39

Bovenstaande ontwikkelingen zijn in de meerjarenbegroting zoveel mogelijk meegenomen. OPTIMUS vangt de daling van inkomsten op met krimpen in het personeelsbestand en beheersing van de overige kosten. Zoals nu te voorzien is gaat ons dat lukken. Zorgen om behoud van de kwaliteit van het onderwijs moet ons nog meer creatief maken. Mogelijke extra, nog niet voorziene tegenvallers worden in eerste instantie opgevangen binnen de begroting. Indien dat niet mogelijk is kan, na goedkeuring vooraf door de rvt, een beroep worden gedaan op de financiële reserves binnen het eigenvermogen van OPTIMUS (€ 7.346.921). Deze reserves zijn vooralsnog toereikend om tegenvallers op te vangen. De ondergrens van het weerstandsvermogen wordt dan echter overschreden wat zeer ongewenst is. B3 Rapportage toezichthoudend orgaan Hiervoor verwijzen we naar de bijlage van dit verslag.

Jaarverslag 2013


40

Oriëntatie op de nabije toekomst Begin 2014 is het strategisch beleid van OPTIMUS geactualiseerd. Dit omdat het cvb van mening is dat diverse ontwikkelingen in de samenleving het noodzakelijk maken enkele gemaakte keuzes in de strategische documenten “Over morgen” en “Op weg naar over morgen” aan te passen. Bijkomende reden voor actualisering van enkele strategische keuzes is dat de nieuwe schoolplanperiode voor de meeste scholen van Optimus loopt van 2015-2019. De scholen treffen hiervoor begin 2014 de voorbereidingen. Het kader waarbinnen zij dit schoolplan plaatsen wordt gevormd door de koersnotitie en het strategisch beleid van OPTIMUS. Om te bewerkstelligen dat recente ontwikkelingen op het gebied van opbrengstgerichtheid, de pedagogische opdracht van onderwijs, bevolkingskrimp, terugloop van leerlingenaantallen en mogelijkheden tot bestuurlijke samenwerking voldoende in het beleidskader tot hun recht komen, is het strategisch beleid eveneens geactualiseerd. Deze actualisatie zorgt voor een bijstelling van het huidige strategisch beleid door ontwikkelingen binnen en buiten OPTIMUS te duiden en in een viertal speerpunten richting te geven aan de schoolplannen. -

De De De De

verbreding van het begrip opbrengstgerichtheid. balans in de pedagogische opdracht. gevolgen van de afnemende leerlingenaantallen. blik van OPTIMUS op bestuurlijke samenwerking/schaalvergroting.

Door de actualisatie van het strategisch beleid gaat het cvb uit van een actuele strategische focus op basis waarvan de scholen zich kunnen voorbereiden op de komende schoolplanperiode. Daarnaast gaat het cvb uit van enkele ontwikkelingen die onderliggend dan wel afgeleid zijn van de vier genoemde speerpunten en die vanaf 2014 binnen de organisatie door projectgroepen nader worden uitgewerkt. (de notitie actualisatie strategisch beleid 2014 is integraal beschikbaar via www.optimusonderwijs.nl)

Excellentie en presteren In zijn brief aan de Kamer (2013) vraagt Sander Dekker aandacht voor toptalenten in het onderwijs. Onderwijs moet aansluiten bij de specifieke behoeften en mogelijkheden van leerlingen. Daarbij moet de aandacht ook uitgaan naar de talentvolle leerlingen en niet alleen naar de leerlingen waar extra zorg en ondersteuning voor nodig is. Dat geldt op dezelfde wijze voor scholen. De aandacht heeft zich verlegd van de ‘onderkant’ , de (zeer) zwakke scholen naar de excellente scholen. Het Predikaat Excellente scholen dat in 2012 is ingesteld zal naar verwachting deel gaan uitmaken van het nieuwe toezichtskader van de onderwijsinspectie.

Zorgplicht Op 1 augustus 2014 is de invoering van Passend onderwijs een feit. De schoolbesturen zijn binnen de (nieuwe) samenwerkingsverbanden verantwoordelijk voor een passend onderwijs en zorgaanbod, aansluitend bij de behoeften van de leerlingen. Dit alles moet plaatsvinden binnen de financiële kaders die daarvoor zijn aangereikt en de afspraken die op niveau van het samenwerkingsverband zijn gemaakt. Nieuw is de samenhang met de gemeenten in het kader van jeugdzorg. Per 1 januari 2015

Jaarverslag 2013


41

vindt decentralisatie van jeugdzorg (nu nog via verschillende kanalen geregeld) plaats naar de gemeenten. De nadruk zal komen te liggen op preventie. Door samenwerking met het onderwijs moet invulling gegeven worden aan één kind, één plan, één regisseur. De Onderwijsraad zal in het derde kwartaal van 2014 een advies uitbrengen over rollen en verantwoordelijkheden bij samenwerking (Onderwijsraad, 2014).

Ontgroening en vergrijzing De bevolkingsdaling is al enkele jaren merkbaar. Een aantal gebieden in Nederland heeft er al langer mee te maken; in de regio Noord-Oost Brabant is het aantal geboortes in de periode 2000-2010 met 20% afgenomen (Onderwijsraad, 2013). De toenemende levensverwachting zorgt aan de andere kant voor een vergrijzing van de bevolking. De nieuwe cijfers over de dalende geboortecijfers en de invloed op het aantal leerlingen binnen OPTIMUS, laten zien dat na 2016 de afname minder snel gaat, zodat er een beter evenwicht ontstaat tussen onderbouw en bovenbouw (Begroting OPTIMUS, 2014). Op dit moment is er sprake van een omgekeerde piramide (kleine onderbouw – grote bovenbouw). De afname van leerlingen heeft invloed op het leerkrachtenbestand. Er is geen aanwas van nieuwe leerkrachten, het aantal mensen boven de 55 jaar neemt de komende jaren toe en daarnaast is de AOW-leeftijd omhoog gegaan. Volgens het Arbeidsplatform primair onderwijs zal doordat het aanbod aan afgestudeerden van de Pabo afneemt en het aantal leerkrachten dat vanaf 2016 met pensioen gaat, het aantal vacatures 2.700 fulltime banen zijn in 2019 (2,8 procent van de werkgelegenheid).

Bezuinigingen in het onderwijs Het bedrag dat scholen per leerling krijgen is groter dan enkele jaren geleden. Daar staat echter tegenover dat de kosten voor de scholen en besturen veel harder zijn gestegen. Netto gaan scholen er flink op achteruit. Een ontwikkeling die sinds 2010 tot een netto achteruitgang heeft geleid van 550 miljoen euro (notitie PO Raad, aug 2013). Per school gaat het gemiddeld om 75.000 euro. Dat staat gelijk aan 1,3 voltijds (fte) lerarenbanen op een school. De daling van het aantal leerlingen vergroot de kosten (kostenremanentie: de verwarming moet even hard branden voor minder leerlingen).

Professionaliteit leraren (onderwijs) en directeuren In het Bestuursakkoord (2012-2015) is een aantal doelen gericht op de ontwikkeling van de leraar. De bekwaamheid van leraren om het onderwijs af te stemmen op de verschillen tussen leerlingen en met betrekking tot OGW moet op orde zijn. Daarbij wordt de ontwikkeling van de leraren gevolgd en gestimuleerd door het HRM-beleid, ondersteund door een landelijk lerarenregister en subsidies als de lerarenbeurs en promotiebeurs.

Duurzame inzetbaarheid Onder andere de volgende ontwikkelingen zijn van belang bij duurzame inzetbaarheid:  Vergrijzing van het personeelsbestand en verhoging van de pensioenleeftijd  Toename psychische uitval  Veranderingen gaan sneller  Krimp op de scholen  Met minder geld meer kwaliteit leveren  Van 32 fte over in 2012 naar een landelijk lerarentekort PO van 2700 fte in 2019  Flexibilisering van personeel (medewerkers hebben 2 à 3 werkgevers) Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor de werkgelegenheid en vragen om meer flexibiliteit.

Jaarverslag 2013


42

Duurzaam inzetbare medewerkers maken het mogelijk dat organisaties en medewerkers kunnen inspelen op de voortdurend nieuwe eisen en omstandigheden.

Ouderbetrokkenheid Uit recent onderzoek (Herweijer en Vogels, 2013) blijkt dat ouders met kinderen in het primair onderwijs het eens zijn met de stelling dat samenwerking tussen ouders en scholen een voorwaarde is voor goede leerresultaten. Negentig procent van deze ouders zijn het eens met de stelling dat de school hen mag vragen hun kind te ondersteunen bij het onderwijs. De Onderwijsraad (2010) ziet bij ouderparticipatie voorzichtige positieve ontwikkelingen op het sociaal functioneren en leerprestaties van kinderen. Uit ander onderzoek worden verschillende effecten gezien (Eindrapportage collectief praktijkonderzoek Zevensprong, D. Liebrand, 2013)

21st Century Skills Om ervoor te zorgen dat burgers optimaal kunnen blijven functioneren in deze nieuwe digitale maatschappij, moet het onderwijs leerlingen nieuwe vaardigheden leren die in de 21ste eeuw onmisbaar zijn. Naast de basisvaardigheden rekenen en taal gaat het dan ook om kritisch denken, ict-geletterdheid, creativiteit, communiceren, sociale en culturele vaardigheden, samenwerken en probleemoplossend vermogen (Voogt & Pareja, Roblin, 2010), zie de cirkel hieronder. Onze leerkrachten zullen de leerlingen deze nieuwe skills dienen te leren. Dit vraagt om beleid op kwalitatieve personeelsplanning: nu aanwezige competenties, nu benodigde competenties en in de toekomst benodigde competenties op elkaar af te stemmen. ICT-geletterdheid: De Nederlandse ICT-infrastructuur behoort tot de beste ter wereld. (Kennisnet, 2013). Media zijn toegankelijk waardoor kennis bereikbaar is; 96% van de Nederlandse bevolking heeft een computer in huis (CBS, 2013). ICT is ook in het onderwijs doorgevoerd (met name in het secundaire proces) (Kennisnet, 2013) Jongeren lopen voorop in ICT-gebruik (93% van de jongeren tussen 12 en 15 gebruik dagelijks internet (CBS, 2013). Daarbij blijkt dat jongeren hun eigen mediawijsheid overschatten, Het huidige informatica-onderwijs in het voortgezet onderwijs leidt niet tot digitale geletterdheid (KNAW, jaartal). De leeftijd waarop kinderen in aanmerking komen met ICT wordt steeds jonger. Van de peuters en kleuters is maar liefst 78% al online. Onderzoekers pleiten voor bewuste mediaopvoeding (Mijn kind Online, App.noot mies, 2013).

Jaarverslag 2013


43

Jaarrekening 2013 A Grondslagen van de jaarrekening Algemeen De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van de bepalingen opgenomen in de Ministeriële Richtlijn jaarverslaggeving onderwijs. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de bepalingen van Boek 2 titel 9 van het Burgerlijk Wetboek en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving waaronder Richtlijn 660 Onderwijsinstellingen. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. De in de jaarrekening opgenomen bedragen luiden in hele euro's. Vergelijkende cijfers Voor zover van toepassing zijn ter vergelijking de realisatiecijfers opgenomen van het voorgaande jaar, alsmede de cijfers van de meest recente, vastgestelde versie van de begroting van het verantwoordingsjaar. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingprijs onder aftrek van eventuele investeringssubsidies, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf de eerste dag van de maand volgend op de dag van ingebruikname. Investeringen onder de € 500 worden rechtstreeks ten laste van het resultaat gebracht. Het economisch eigendom van de gebouwen is in handen van de gemeente en het juridisch eigendom berust bij het schoolbestuur. Voor kosten van periodiek groot onderhoud wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening is opgenomen onder de overige voorzieningen aan de passiefzijde van de balans. Financiële vaste activa De effecten (beleggingsportefeuille) worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde op balansdatum. De marktwaarde is een representatie van de geamortiseerde kostprijs. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld in de toelichting op de balans, ter vrije beschikking van het bestuur en worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Jaarverslag 2013


44

Algemene reserve De algemene reserve betreft een buffer ter waarborging van de continuïteit van het bevoegd gezag en wordt opgebouwd uit resultaatbestemming van overschotten welke ontstaan uit het verschil tussen de toegerekende baten en werkelijk gemaakte lasten. In geval van een tekort wordt dit resultaat ten laste van de algemene reserve gebracht. Reserves worden geacht uit publieke middelen te zijn opgebouwd tenzij expliciet anders is vermeld in de toelichting op de balans. Voorzieningen De voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op balansdatum bestaan en waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is, waarvan de hoogte redelijkerwijs geschat kan worden en voor zover deze verplichtingen en risico’s niet op activa in mindering zijn gebracht. Eveneens worden voorzieningen gevormd voor verliezen die naar waarschijnlijkheid in de toekomst zullen worden geboekt maar die voortkomen uit risico’s die op balansdatum aanwezig zijn. Voorzieningen kunnen worden gevormd ter egalisatie van kosten waarbij een deel van de in de toekomst te verwachten uitgaven zijn oorsprong heeft voor balansdatum. Voorziening onderhoud: De onderhoudsvoorziening beoogt kostenegalisatie voor de uitgaven van groot planmatig onderhoud aan onroerende zaken die door de jaren heen een onregelmatig verloop hebben. De dotaties aan de voorziening zijn gebaseerd op de meerjarenonderhoudsbegroting die een periode kent van 20 jaar. Het uitgevoerde onderhoud wordt ten laste van deze voorziening gebracht. De voorziening is, rekening houdend met geplande jaarlijkse dotaties, toereikend voor het uit te voeren onderhoud in de periode waarvoor de meerjaren onderhoudsbegroting strekt. Voorziening spaarverlof: De voorziening spaarverlof is opgebouwd om de kosten van vervangers te betalen wanneer personeelsleden het gespaarde verlof opnemen. De voorziening is berekend op basis van de werkelijk gespaarde uren tegen de actuele waarde. De in de CAO opgenomen bindende genormeerde bedragen zijn hierop van toepassing. Voorziening jubilea: De voorziening jubilea is gevormd ter dekking van de kosten van jubileumgratificaties die op grond van de cao dienen te worden betaald. Daarbij wordt rekening gehouden een fictieve indiensttredingsleeftijd van 25 jaar, blijfkanspercentage en een uitkering bij 25 en 40-jarig jubileum conform de CAO. De voorziening is gewaardeerd tegen contante waarde, de discontovoet bedraagt 4%. Langlopende schulden Opgenomen rentedragende leningen en schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Kortlopende schulden en overlopende passiva: De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar en zijn opgenomen tegen de nominale waarde.

Jaarverslag 2013


45

Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te rekenen lasten. De baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben. Per 01-08-2013 heeft de fusie met het Baken plaatsgevonden. In deze jaarrekening is er vanuit gegaan dat de fusie per 01-01-2013 heeft plaatsgevonden. De vergelijkende cijfers 2012 zijn aangepast en inclusief de gegevens van het Baken. Rijksbijdragen OCW De ontvangen (normatieve) rijksbijdrage en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij besteedbare doelsubsidies zonder verrekeningsclausule) worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als bate in de staat van baten en lasten. Geoormerkte OCW-subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waarbij het overschot geen verrekeningsclausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva. Geoormerkte OCW-subsidies (doelsubsidies met verrekeningsclausule) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord in het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde lasten komen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de overlopende passiva zolang de bestedingstermijn nog niet is verlopen. Niet bestede middelen worden verantwoord onder de kortlopende schulden zodra de bestedingstermijn is verlopen op balansdatum. Afschrijvingen De afschrijvingen zijn gerelateerd aan de verkrijgingsprijs van de desbetreffende (immateriële en) materiële vaste activa. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Er wordt afgeschreven vanaf de eerste dag van de maand volgend op de dag van ingebruikname. Afschrijfpercentages activa Gebouwen

2%

Meubilair

5%

ICT en Apparatuur

20 %

Leermiddelen

12,5 %

Pensioenverplichtingen Stichting Optimus PO heeft voor haar werknemers een toegezegd-pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij Optimus PO. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel, zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds ABP. Optimus PO betaalt hiervoor premies waarvan de helft door de werkgever wordt betaald en de helft door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Naar de stand van ultimo december 2013 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 105,9 % (bron: website www.abp.nl, d.d. 01-02-2014). In 2014 dient het pensioenfonds een dekkingsgraad van ten minste 105% te hebben. Het pensioenfonds voldoet hieraan en voorziet geen noodzaak voor de aangesloten onderwijsinstellingen om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te voeren. Optimus PO heeft geen

Jaarverslag 2013


46

verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Optimus PO heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.

Jaarverslag 2013


47

Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en vlottende effecten. Effecten worden als liquide gezien indien deze als vlottend actief worden verantwoord. Ontvangen interest wordt opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest wordt opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen is opgenomen onder de operationele activiteiten.

Jaarverslag 2013


48

B Balans (na resultaatbestemming) Balans 31-12-2013 Activa

€

31-12-2012 €

€

€

Vaste activa Materiële vaste activa

2.925.663

3.153.850

Financiële vaste activa

1.900.197

3.948.057 4.825.860

7.101.909

Vlottende activa Vorderingen

2.747.246

2.816.095

Liquide middelen

6.534.472

2.728.014

Totaal Activa

9.281.718

5.544.109

14.107.578

12.646.018

Balans 31-12-2013 Passiva

31-12-2012

€

Eigen Vermogen

€

7.346.921

€

6.279.209

Voorzieningen Onderhoudsvoorziening Jubilea, spaarverlof

Langlopende schulden

Kortlopende schulden Totaal Passiva

Jaarverslag 2013

2.359.890

2.055.063

526.175

547.351 2.886.065

2.602.414

65.352

209.033

3.809.240

3.555.362

14.107.578

12.646.018


49

C Staat van baten en lasten Staat van baten en lasten over 2012 2013 €

Begroot 2013 €

€

€

2012 €

€

Baten Rijksbijdragen Overige overheid

30.370.381

28.885.573

30.202.547

361.529

273.553

397.252

Overige baten

2.920.318

2.584.626

2.795.715

Totaal baten

Lasten Personeels lasten

33.652.228

31.743.752

33.395.514

27.602.829

27.280.859

28.543.258

Afschrijvingen Huisvestings lasten

632.920

624.532

687.232

2.225.183

2.048.630

2.143.032

Overige lasten

2.335.758

2.212.081

2.268.506

Totaal lasten

Saldo baten en lasten Financiële baten/lasten Incidentele baten/lasten Resultaat

Jaarverslag 2013

32.796.690

32.166.102

33.642.028

855.538

-422.350

-246.514

212.175

218.045

225.652 -

1.067.713


-204.305

-20.862

50

D Kasstroomoverzicht 2013

2012

€

€

€

€

Uit operationele activiteiten Saldo baten en lasten

855.538

-246.512

Aanpassingen voor: Afschrijvingen

632.920

687.232

Mutaties voorzieningen

283.651

213.588 916.571

900.820

Verandering in vlottende middelen: Vorderingen Schulden

68.849

337.605

253.877

-603.160

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

322.726

-265.555

2.094.835

388.753

Ontvangen interest/koerswinst

244.102

264.718

Betaalde interest/koersverlies

-31.927

-39.067

Saldo interest

212.175

225.651

Uit investeringsactiviteiten Investeringen MVA Des-investeringen MVA Investeringen FVA Des-investeringen FVA Overige mutaties FVA

-412.502

-387.469

7.769

191.892

-991.845 3.096.666 -56.959

Uit investeringsactiviteiten

1.643.129

-195.577

Uit financieringsactiviteiten Aflossing langlopende schulden

-143.681

-35.000

Uit financierings-activiteiten

Mutatie liquide middelen

-143.681

-35.000

3.806.458

383.827

Eindstand liquide middelen

6.534.472

2.728.014

Beginstand liquide middelen

2.728.014

2.344.187

Mutatie liquide middelen

Jaarverslag 2013

3.806.458


383.827

51

E Toelichting bij de balans Materiële vaste activa Gebouwen & terreinen

Meubilair

Leermiddel en (PO)

ICT/ Apparatuur

Totaal

Stand 01-01-2013 Verkrijgingswaarde

90.756

3.271.405

1.662.074

1.788.668

6.812.903

-18.196

-1.500.069

-937.369

-1.203.419

-3.659.053

72.560

1.771.336

724.705

585.249

3.153.850

472

91.755

166.112

154.163

412.502

Desinvesteringen

-

-16.034

-125.936

-344.942

-486.912

Afschrijvingen Afschrijving desinvesteringen

-1.870

-168.203

-188.187

-274.660

-632.920

-

11.420

125.936

341.787

479.143

Saldo Mutaties

-1.398

-81.062

-22.075

-123.652

-228.187

Cumulatieve afschrijving 01-01-2013 boekwaarde

Mutaties Investeringen

Stand 31-12-2012 Verkrijgingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden 31-12-2013

91.228

3.347.126

1.702.250

1.597.889

6.738.493

-20.066

-1.656.852

-999.620

-1.136.292

-3.812.830

71.162

1.690.274

702.630

461.597

2.925.663

Afschrijvingspercentage

2%

5%

12,5%

20%

Per 01-01-2013 volledig afgeschreven activa zijn in 2013 als desinvestering afgeboekt. Zoals hierboven is weergegeven betreft dat een bedrag van € 464.888 aan afschrijvingen en cumulatieve afschrijvingen.

Jaarverslag 2013


52

Financiële vaste activa Balanswaarde 31-12-2012

Verkocht/Gekoch t

Resultaat

Balanswaarde 31-12-2013

4,000% Nederland 06/16

344.946

-341.707

-3.239

-


590.387

-589.181

-1.206

-


580.583

-592.608

12.025

-

105.230

-106.910

1.680

-

106.846

-110.188

3.342

-

109.271

-111.410

2.139

-

3,375% Rabobank Ned. 06/16

103.280

-106.107

2.827

-


580.465

-599.784

19.319

-


297.105

-316.316

19.211

-

4,750% Rabobank Ned. 08/18

108.830

-114.061

5.231

-

3,750% Bank Ned. Gem 10/20

104.920

-

-

104.920

3,250% Nederland

273.465

-

273.465

3,625% ABN AMRO Bank

107.374

-

107.374

4,000% ING Bank

109.795

-

109.795

3,375% DNB NOR BOLIGKREDITT 4,000% Cades

107.250 108.106

-

108.106

2,625% BNG

104.946

-

104.946

2,750% EIB

105.260

-

105.260

-2.538

287.670

Soort obligatie/aandelen

3,375% Ned. Waterschaps Bank 06/16 4,250% Rabobank Nederland 07/17 4,125% Ned. Waterschaps Bank 07/17

-108.395

1,75% Nederland

290.208

2,25% EIB

201.606

2,25% Nederland

308.271

1,875% EFSF

191.760

Totaal Financiële vaste activa

3.948.059

-2.104.822

1.145

201.606 -2.976

305.295 191.760

56.960

1.900.197

Bijlage 1 bij de jaarstukken is een uitgebreide versie van bovenstaande tabel, met ondermeer ratings en koerswaarden.

Jaarverslag 2013


53

Vorderingen 31-12-2013

31-12-2012

Debiteuren Ministerie OC en W (betaalritme lumpsum)

1.457.355

1.499.708

Vervangingsfonds

427.631

320.345

Overige debiteuren

143.219

150.332

2.028.205

1.970.385

75.704

115.334

Totaal debiteuren

Te ontvangen rente/ lopende rente Afrekening MOSAGROEP 2013

175.339

Belastingdienst WIA/WAO 2013

105.309

Nog te ontvangen bedragen

61.594

224.078

194.503

198.916

3.456

692

16.462

76.151

5.660

32.378

-

31.750

Gemeente overige vorderingen

17.072

118.714

Verkeer

27.272

21.977

Vordering speelzaal

14.020

22.270

Waarborgsommen

22.650

3.450

719.041

845.710

2.747.246

2.816.095

Vooruitbetaalde kosten Gemeente vandalisme en inrichting Gemeente bouwbudgetten Gemeente gymzaal Gemeente scheurvorming

Totaal overige vorderingen

Totaal vorderingen

Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. Het vormen van een voorziening wegens oninbaarheid is niet nodig. Liquide middelen 31-12-2013 Bestuursrekeningen School inzake-bankrekeningen Kasmiddelen Totaal liquide middelen

31-12-2012

5.882.600

2.291.922

648.379

432.126

3.493

3.966

6.534.472

2.728.014

De liquide middelen opgenomen onder de bestuursrekeningen staan volledig ter vrije beschikking van OPTIMUS. Deze post bestaat voor € 648.379 uit diverse bankrekeningen op naam van de diverse scholen.

Jaarverslag 2013


54

Eigen vermogen Het resultaat over 2013 wordt toegevoegd aan de algemene reserve. Stand en mutatie eigen vermogen 31-12-2012

Resultaat

Overige

31-12-2013

Stichtingskapitaal

45

-

-

45

Algemene reserve

6.279.163

1.067.713

-

7.346.876

6.279.208

1.067.713

-

7.346.921

Totaal eigen vermogen

Voorzieningen De voorziening onderhoud is in gebruik ter egalisatie van onderhoudskosten in de loop der jaren. Voorziening onderhoud 31-12-2012

2.055.063

Dotaties

438.409

Onttrekkingen

-133.582

31-12-2013

2.359.890

Kortlopend deel < 1 jaar

239.182

Langlopend deel 1-5 jaar

1.642.320

Langlopend deel > 5 jaar

478.388

De voorziening Spaarverlof betreft de verplichtingen aan personeel uit hoofde van Spaarverlof. Voorziening spaarverlof 162.889

31-12-2012 Onttrekkingen

-22.396 140.493

31-12-2013

Kortlopend deel < 1 jaar

22.400

Langlopend deel 1-5 jaar

89.600


28.493

Jaarverslag 2013


55

De voorziening Jubilea betreft de verplichtingen aan personeel uit hoofde van Jubilea. Voorziening jubilea 384.462

31-12-2012 Dotatie

41.096

Onttrekkingen

-39.876 385.682

31-12-2013

28.615

Kortlopend deel < 1 jaar Langlopend deel 1-5 jaar

139.675


217.392

Langlopende schulden 31-12-2013

31-12-2012

Lening Gemeente Oss

34.033

34.033

Lening Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Maasland

31.319

175.000

65.352

209.033

Totaal langlopende schulden

De langlopende schulden betreffen:  Een lening van de gemeente Oss groot € 34.033. Deze lening is renteloos, te allen tijde geheel of gedeeltelijk boetevrij aflosbaar en is niet eerder opeisbaar dan nadat een onroerende zaak aan het onderwijs wordt onttrokken.  Een lening aan Stichting Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Maasland. In 2013 is hierop € 143.681 afgelost. Deze lening is in 2008 aangegaan. De variabele rente bedraagt 1,7%. De lening moet uiterlijk in 2018 zijn afgelost.

Jaarverslag 2013


56

Kortlopende schulden 31-12-2013 Crediteuren

31-12-2012 357.631

520.047

Ministerie van OCW Overblijf 10/11

-

3.900

Ministerie van OCW Overblijf 11/12

-

1.500

1.166.179

1.204.906

Pensioenverplichtingen

390.628

384.432

Vervangingsfonds

136.751

136.751

37.868

28.274

838.583

892.970

52.000

50.000

219.351

45.681

33.775

33.775

506.118

209.549

70.355

43.578

3.809.239

3.555.363

Belastingen en Sociale premies

Lonen en salarissen Nog te betalen vakantie-uitkering Nog te betalen bindingstoelage Vooruitontvangen bedragen UWV WAO uitkeringen Nog te betalen bedragen Nog te besteden projectsubsidies Totaal kortlopende schulden

De post Vervangingsfonds betreft een verplichting van € 136.751 terug te betalen wegens dubbele declaratie en ontvangst in 2009.

Jaarverslag 2013


57

F Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huur Bij ITEC loopt een huurovereenkomst voor de kopieermachines. Dit is een opengebroken overeenkomst uit september 2007. De huurverplichting bedraagt € 16.750 per maand exclusief BTW, voor 600.000 zwart-wit en 40.000 kleur kopieën per maand. Op jaarbasis vindt een afrekening plaats van meer kopieën. De meerkosten bedragen € 0,01 voor een zwart-wit kopie en € 0,07 voor een kleuren kopie. De huurverplichting is aangegaan voor de looptijd van 78 maanden, vanaf 1 januari 2013. Energie In 2012 is met DVEP energie een leveringsovereenkomst elektriciteit afgesloten over de periode 1 januari 2013 tot en met 31 december 2014. Deze leveringsovereenkomst is het resultaat van een Europese aanbesteding volgens de openbare procedure, uitgevoerd door Energie voor Scholen namens de Besturenorganisaties. De totale waarde van de toekomstige verplichtingen is afhankelijk van het werkelijke verbruik.

G Verbonden partijen Er zijn geen verbonden partijen.

Jaarverslag 2013


58

H Toelichting op Staat van Baten en Lasten In onderstaande opstellingen treft u een vergelijking tussen het in 2013 gerealiseerde resultaat en de begroting, en het resultaat van 2012. De begroting 2013 is door de Raad van Toezicht vastgesteld in haar vergadering van 10 december 2012. (Rijks)bijdragen OCW

2013

Personele lumpsum

20.725.174

20.769.807

22.040.919

4.001.432

3.907.839

3.749.967

575.741

534.788

454.545

2.585.703

2.622.009

2.509.592

Impulsgebieden

207.892

205.962

235.281

Geïndiceerde leerlingen

899.528

783.637

955.548

Eerste opvang vreemdelingen

74.946

20.358

56.663

Loonkostensubsidie OOP

15.594

-

18.706

29.086.010

28.844.400

30.021.221

3.000

8.000

68.502

1.281.371

33.173

112.824

30.370.381

28.885.573

30.202.547

Materiële instandhouding Prestatiebox Personeels- en arbeidsmarktbeleid

Normatieve rijksbijdrage Geoormerkte OCW Subsidies Niet geoormerkte OCW Subsidies Totaal rijksbijdragen

Overige overheidsbijdragen

2013

Vergoeding gymzalen Overige materiele vergoedingen gemeente Vergoeding schoolzwemmen/vervoer Gemeente Totaal overige overheidsbijdragen

Overige baten Inkomsten Samenwerkingsverband

Begroot 2013

2012

Begroot 2013

2012

72.158

82.000

76.244

289.371

191.553

296.250

-

-

24.758

361.529

273.553

397.252

2013

Begroot 2013

2012

1.249.664

922.486

1.156.970

137.594

103.991

123.346

Bijdrage ouders

48.520

38.290

42.335

Bijdrage overblijven

60.751

46.300

55.749

Sponsoring

26.523

11.600

23.209

Inkomsten @ Land van Cuijk

94.160

94.196

88.327

Detacheringen inkomsten

273.370

523.200

529.445

Doorbelasting Vervangerspool

371.012

365.000

256.398

Overige personele baten

542.302

430.443

129.424

Overige baten

116.422

49.120

390.513

2.920.318

2.584.626

2.795.716

Baten verhuur medegebruik

Totaal overige baten

Jaarverslag 2013


59

Personele lasten

2013

Lonen en salarissen

19.975.278

28.689.708

20.895.097

Sociale lasten

4.150.311

-

4.445.656

Pensioenlasten

2.979.793

-

2.912.730

Kosten inleen personeel CPV

765.813

897.386

850.173

Kosten inleen personeel overige

415.604

416.440

425.093

61.920

-

181.271

-22.396

-

-37.000

41.096

-

58.576

356.224

389.250

357.151

18.413

37.900

18.588

Kosten arbodienst en BGZ

518.993

190.000

229.204

Reis-en verblijfskosten

109.591

77.000

108.686

Vrijwilligersvergoeding

50.092

45.850

37.707

134.116

187.150

291.384

65.722

51.700

50.949

Uitkeringen Vervangingsfonds

-1.749.297

-3.353.525

-2.058.042

Personele uitkeringen niet-VF

-268.444

-348.000

-223.965

27.602.829

27.280.859

28.543.258

Kosten payrolling Dotatie voorziening spaarverlof Dotatie voorziening jubilea Scholingskosten/nascholing OPTIMUS Academie

Overige personeelskosten Kantinekosten

Totaal personele lasten

Begroot 2013

2012

Aantal FTE in dienst per 31-12-2013: : 421,51 en per 31-12-2012: 435,49 Afschrijvingen

2013

Gebouwen

Begroot 2013

2012

1870

1.915

1.860

Meubilair en inventaris

168.203

168.377

178.503

ICT en apparatuur

274.660

264.376

315.331

Onderwijsleerpakketten

188.187

189.864

191.538

Totaal afschrijvingen

632.920

624.532

687.232

Huisvestingslasten

2013

Begroot 2013

2012

Huur/medegebruik

171.684

126.935

176.185

Dotatie voorziening groot onderhoud

438.409

452.645

370.497

97.865

64.650

64.337

165.642

95.750

135.947

13.648

15.850

14.307

Schoonmaakkosten

723.204

701.350

771.584

Energie en Water

537.606

497.550

507.765

34.817

44.650

45.328

-

3.650

-

42.308

45.600

57.081

2.225.183

2.048.630

2.143.031

Beveiliging Klein onderhoud / Inventaris Tuinonderhoud

Heffingen Overige huisvestingskosten Kosten onderhoudsbeheer Totaal huisvestingslasten

Jaarverslag 2013


60

Overige instellingslasten

2013

Begroot 2013

2012

Kosten MR/OR

21.892

24.765

20.415

Verzekeringen

7.473

25.205

23.812

38.920

46.308

53.094

47

1.300

595

55.495

48.900

55.532

133.380

139.350

81.940

-

8.500

22.260

Leermiddelen / verbruiksmateriaal

448.373

529.370

478.876

Licentiekosten onderwijs

138.534

145.210

106.748

Kopieerkosten en drukwerk

376.194

335.700

356.826

3.438

5.750

6.817

Schoolreis en sportdagen, kamp

47.978

46.480

52.879

Leerlingonderzoeken

66.859

100.850

99.993

Uitgaven overblijven

66.874

56.200

75.033

Overige school-activiteiten

20.228

6.150

11.782

Onderhoud ICT automatisering/kosten

394.070

377.501

385.066

Kosten administratie

207.672

182.192

165.870

Accountantskosten

23.999

22.000

27.370

Bestuurskosten

40.368

35.000

22.928

Representatiekosten

28.803

27.250

24.877

215.161

48.100

195.793

2.335.758

2.212.081

2.268.506

Culturele vorming Religieuze vorming Telefoonkosten Kosten abonnementen/lidmaatschappen Kosten schoolzwemmen incl. vervoer

Techniek

Overige kosten onderwijs Totaal overige instellingslasten

De accountantskosten zijn vermeld in onderstaand overzicht. Accountantskosten Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Fiscale adviesdiensten Andere niet controle diensten Totaal

Jaarverslag 2013

2013

2012 23.999 21.082 45.081


27.370 27.370

61

Financiële baten en Lasten

2013

Begroot 2013

2012

Rentebaten

74.183

41.000

61.085

Bankkosten

-6.932

-2.630

-9.911

Baten effecten

169.919

189.675

203.633

Lasten effecten

-24.995

-10.000

-29.154

212.175

218.045

225.651

Totaal financiële baten en lasten

I Opgave doelsubsidies (model G) Verantwoording van doelsubsidies G1. Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule

Omschrijving

Kenmerk

datum

bedrag toewijzing

Totaal

n.v.t

De prestatie is ultimo verslagjaar ontvangen t/m geheel uitgevoerd verslagjaar en afgerond

G2. Verantwoording van subsidies met verrekeningsclausule Aflopend per ultimo verslagjaar

Omschrijving

Kenmerk

datum

bedrag toewijzing

Totaal

n.v.t

Jaarverslag 2013


ontvangen t/m verslagjaar

totale kosten

te verrekenen ultimo verslagjaar

62

J Beloning Bestuurders (model H) In onderstaande tabel is de beloning van de bestuurders en toezichthouders vermeld op basis van de totale loonkosten.

Voorzitter

N Bestuurders met dienstbetrekking

Taak Omvang

Dienstverband van

tot

FTE

Beloning

Voorzieningen beloning betaalbaar op termijn

Belastbare vaste en variable onkostenvergoedingen

Uitkering wegens Beëind. dienstverband

M. van Baast

Ja

01-01

31-12

1,0

102.461

-

17.515

-

M. van den Berg

nee

01-01

01-08

1,0

102.461

-

15.858

-

-

33.373

-

204.922

Toezichthouders A. Daalmans

Voorz

01-01

31-12

n.v.t.

9.940

-

-

-

Th. van den Hark

Lid

01-01

31-12

n.v.t.

4.803

-

-

-

P. Tijssen

Lid

01-01

31-12

n.v.t.

4.935

-

-

-

M. van Toorenburg

Lid

01-01

31-12

n.v.t.

4.308

-

-

-

M. van Vijfeijken

Lid

01-01

31-12

n.v.t.

4.529

-

-

-

Y. Visser

Lid

01-01

31-12

n.v.t.

4.312

-

-

-

A. van der Vorst

Lid

01-01

31-12

n.v.t.

4.350

-

-

-

37.177

-

-

-

Het college bestaande uit de heren Van Baast en Van den Berg had de dagelijkse leiding in 2013. De beloning 2013 is op basis van de CAO bestuurders. De bedragen zijn vermeld conform de regeling van 26-02-2014, nummer 2014-000 104920. Hierdoor zijn de bedragen niet vergelijkbaar met de bedragen zoals gemeld in de jaarrekening 2012. De vergoeding voor de leden van de Raad van Toezicht is exclusief btw en is gebaseerd op de richtlijnen van de Vereniging voor Toezichthouders van Onderwijsinstellingen. In 2013 was dit € 2000 netto voor een lid en € 4000 netto voor de voorzitter. Er zijn geen bezoldigingen bij OPTIMUS PO die hoger zijn dan de sectorale norm die is afgesproken als uitwerking van de Wet Normering Topinkomens. Deze norm bedraagt over 2013 voor het primair onderwijs € 164.511.

Jaarverslag 2013


63

K Ondertekening Vaststelling en goedkeuring jaarrekening Het college van bestuur van OPTIMUS primair onderwijs heeft de jaarrekening 2013 vastgesteld in de vergadering van. De raad van toezicht van OPTIMUS primair onderwijs heeft de jaarrekening 2013 goedgekeurd in de vergadering van . Ondertekening door leden van college van bestuur en raad van toezicht Ten blijke van de vaststelling en goedkeuring is de jaarrekening ingevolge artikel 15 lid 6 van de statuten ondertekend door alle leden van het college van bestuur en raad van toezicht. College van bestuur:

M.J.A. van Baast Voorzitter college van bestuur

M.C.M. van den Berg Lid college van bestuur

Raad van toezicht:

A.C.M. Daalmans Voorzitter raad van toezicht

Th.E.M. van den Hark Lid raad van toezicht

M.M. van Toorenburg Lid raad van toezicht

Y.Th.J.M. Visser Lid raad van toezicht

M. M. van Vijfeijken Lid raad van toezicht

P.M.L. Tijssen Lid raad van toezicht

A.J.H. van der Vorst Lid raad van toezicht

Jaarverslag 2013


64

Overige gegevens Bestemming saldo exploitatie Het saldo van de exploitatie (positief € 1.067.713) wordt geheel bestemd ten gunste van de Algemene reserve. Daarmee bedraagt de Algemene reserve na resultaatbestemming € 7.346.921.

Gebeurtenissen na balansdatum Aan het bestuur zijn geen gebeurtenissen bekend die resultaat of balans zoals gepresenteerd in dit jaarverslag ingrijpend zouden kunnen beïnvloeden.

Jaarverslag 2013


65

Deloitte

Deloitte Accountants B.v. Flight Forum

1

5657 DA Eindhoven Postbus 376 5600 AJ Eindhoven Tel: (088) 2882888 Fax: (088) 2889835

www.deloitte.nl

Controleverklaring van de onaÍhankelijke accountant Aan de Raad van Toezicht van Optimus primair onderwijs

Verklaring betreffende

de

jaarrekening

Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening29I3 van Optimus primair onderwijs te Cuijk gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 3l december 2013 en de staat van baten en lasten over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en de Beleidsregels toepassing Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zljn met de in de relevante weten regelgeving opgenomen bepalingen. Het bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige inteme beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante weten regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 171, lid 4van de Wet op het primair onderwijs. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden, het onderwijscontroleprotocol OCW{EZ2OI3 en de Beleidsregels toepassing WNT, exclusief het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaanekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.

Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregisteí van de Kamer van Koophandel te Rotterdam ondef nummer 24362853.

Member of Dêloittê Touchè Tohm.tsu

Deloitte

De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankehjk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede in het kader van de financiële rechtmatigheid voor de naleving van die relevante weten regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening

dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Optimus primair onderwijs per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs en de Beleidsregels toepassing V/NT.

Voorts zijn wij van oordeel dat de rn dezejaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2013 voldoen in alle van materieel belang zijnde aspecten aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante weten regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.3.1 Referentiekader van het onderwij scontroleprotocol OCW tEZ 20 13 .

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393lid 5, onder e en f van het BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 van het BW is opgesteld en of de in artikel 2:392,Iid I onder b tot en met h van het BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zoveÍ wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:39l,lid 4 van het BW. Ten slotte vermelden wij dat het jaarverslag voldoet aan de in de relevante weten regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.2.5 Jaarverslag van het onderwijscontroleprotocol OCWiEZ 2013.

Eindhoven,19 mei20l4 Deloitte Accountants B.V. was getekend: drs. W.J.P.M. van de Rijdt RA

Bijlage 1: Overzicht Financiële vaste activa (uitgebreid) Soort obligatie/aandele n 4,000 % Nederland 06/16 4,500 % Nederland 07/17 4,000 % Nederland 08/18 3,375 % Ned. Waterschaps Bank 06/16 4,250 % Rabobank Nederland 07/17 4,125 % Ned. Waterschaps Bank 07/17 3,375 % Rabobank Nederland 06/16 4,000 % Nederland 09/19 3,500 % Nederland 10/20 4,750 % Rabobank Nederland 08/18 3,750 % Bank Ned. Gem 10/20 3,250% Nederland 11/21

Jaarverslag 2013

Nominaal

Jaar aanschaf

Hoofdso mgarantie

Rating


Verkocht c.q. gekocht

Aanschafprijs


Resultaat

Beurswaarde 31-12-2013

310.000

2010

Ja

Aaa

344.946

-341.707

-3.239

-

-

515.000

2010

Ja

Aaa

590.387

-589.181

-1.206

-

-

520.000

2010

Ja

Aaa

580.583

-592.607

12.025

-

-

100.000

2010

Ja

Aaa

105.230

-106.910

1.680

-

-

100.000

2010

Ja

AA

106.846

-110.188

3.342

-

-

100.000

2010

Ja

AAA

109.271

-111.410

2.139

-

-

100.000

2010

Ja

AA

103.280

-106.107

2.827

-

-

520.000

2010

Ja

Aaa

580.465

-599.784

19.319

-

-

280.000

2010/12

Ja

Aaa

297.105

-316.316

19.211

-

-

100.000

2010

Ja

AA

108.830

-114.061

5.231

-

-

100.000

2010

Ja

AA+

104.920

-

104.920

-

104.920

111.970

250.000

2012

Ja

Aaa

273.465

-

273.465

-

273.465

275.387


68

3,625% ABN/AMRO 10/20

100.000

2012

Ja

AAA

107.374

-

107.374

-

107.374

111.890

4,000% ING

100.000

2012

Ja

AAA

109.795

-

109.795

-

109.795

113.530

Soort obligatie/aandele n

Nominaal

Jaar aanschaf

Hoofdso mgarantie

Rating


Verkocht c.q. gekocht

Aanschafprijs


Resultaat

Beurswaarde 31-12-2013

Bank 10/20 3,375% DNB NOR BOLIGKREDITT 10/17 4,000% Cades 04/19 2,625% Bank Ned. Gem 10/20 2,750% Europese Investerings Bank 11/21 1,750% Nederland 13/23 2,250% EIB 11/21 2,250% Nederland 12/22 1,875% EFSF 13/23 Totaal Financiële vaste activa

Jaarverslag 2013

100.000

2012

Ja

AAA

107.250

100.000

2012

Ja

AA+

100.000

2012

Ja

100.000

2012

300.000

-

1.145

-

-

108.106

108.106

-

108.106

113.685

AA+

104.946

104.946

-

104.946

105.110

Ja

AAA

105.260

105.260

-

105.260

105.635

2013

Ja

Aaa

-

290.208

290.208

-2.538

287.670

287.670

200.000

2013

Ja

AAA

-

201.606

201.606

-

201.606

201.670

300.000

2013

Ja

Aaa

-

308.271

308.271

-2.976

305.295

305.295

200.000

2013

Ja

AA

-

191.760

191.760

-

191.760

193.500

3.948.059

-2.104.821

1.905.711

56.959

1.900.197

1.925.342

4.595.000

-108.395


69

Bijlage 2 Jaarverslag 2013 raad van toezicht

Jaarverslag 2013 raad van toezicht OPTIMUS primair onderwijs

Jaarverslag 2013 rvt


70

De leden van de raad van toezicht:

Handtekening:

De heer drs. A.C.M. Daalmans, voorzitter

De heer mr. drs. P.M.L. Tijssen, vice voorzitter/secretaris

De heer dr. Th.E.M. van den Hark, lid

Mevrouw drs. Y.Th.J.M. Visser, lid

Mevrouw dr. mr. M.M. van Toorenburg, lid

Mevrouw drs. M.M. van Vijfeijken, lid

Mevrouw drs. A.J.H. van der Vorst, lid



71

Legenda/lijst van afkortingen 1.

Cvb:

2.

Colleges van B en W:

3. 4.

Gemeenteraad: GMR:

5.

Managementstatuut:

6.

WPO:

7.

Rvt:

8.

Gemeentelijk onderwijsbeleid

9.

Scholen:

10. Schriftelijk:

11. Stichting: 12. Documenten en regelingen


College van bestuur: het bevoegd gezag van de stichting OPTIMUS primair onderwijs. de Colleges van Burgemeester en Wethouders van de gemeenten Cuijk, Boxmeer, Grave, Landerd en Oss. de gemeenteraad van de in lid 2 genoemde gemeenten. Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad, conform de Wet Medezeggenschap Scholen. het statuut dat de werkverhouding en bevoegdheden regelt tussen het cvb en de leiding van de scholen die onder zijn verantwoordelijkheid ressorteren. Wet op het Primair Onderwijs, Wet op de expertisecentra casu quo wetgeving ten aanzien van het onderwijs die in aanvulling daarop of in de plaats van op enig moment gaat gelden en van toepassing is op de door de stichting in stand gehouden scholen. Raad van toezicht: het toezichthoudende orgaan van de stichting, dat namens de samenleving toezicht houdt op het cvb, als werkgever van het cvb optreedt en het cvb met raad ter zijde staat. het door of vanwege de in lid 2 genoemde gemeenten vastgesteld beleid ten aanzien van het (primair) onderwijs in de gemeenten. de scholen voor (speciaal) basisonderwijs van de stichting OPTIMUS. bij brief, telefax of mail, of bij boodschap die via een ander gangbaar communicatiemiddel wordt overgebracht en op schrift kan worden ontvangen mits de identiteit van de afzender met afdoende zekerheid kan worden vastgesteld. de stichting OPTIMUS, zoals gedefinieerd in de statuten. Bij het uitoefenen van het interne toezicht zijn de volgende van kracht: 12.1 De statuten van de stichting 12.2 Code voor Goed Bestuur van de PO raad 12.3 Aansprakelijkheidsverzekering toezichthouders en bestuurders van de stichting 12.4 Reglement rvt 12.5 Functieprofiel cvb, versie dec. 2013


72

Verslag van de evaluatie van het functioneren van de raad van toezicht van OPTIMUS primair onderwijs over 2013 1.

Algehele inleiding

De raad van toezicht van OPTIMUS biedt u hierbij zijn jaarverslag over 2013 aan. Het betreft:  een zelfevaluatie: heeft de raad gefunctioneerd overeenkomstig de bepalingen daarover in de statuten en reglementen van OPTIMUS en daardoor de taak vervuld zoals dat in de zich ontwikkelende maatschappelijke discussie en regelgeving van de raad verwacht wordt. Indien u, belanghebbende en/of belangstellende lezer, uitvoeriger over de rvt van OPTIMUS geïnformeerd wil worden, kunt u het “handboek voor de rvt van OPTIMUS” (uitgave 2013) raadplegen. Over veel onderwerpen die in dit evaluatieverslag aan de orde komen, wordt in het handboek een meer algemene beschrijving gegeven. Dit handboek kunt u raadplegen via de website van OPTIMUS.



73

2.

Inhoudsopgave van dit verslag

Hoofdstuk 1 1.1 1.2 1.3 1.4

Hoofdstuk 2 2.1 2.2 2.3

Feiten

De vergaderingen van de rvt De vergaderingen van de commissies van de rvt Besluitvorming door de rvt De jaarlijkse evaluatie van de rvt (neven)functies van leden van de rvt Het rooster van aftreden voor de rvt Gerealiseerde goedkeuringstaken en instemmingstaken door de rvt Het oog op de klokkenluidersregeling Ontmoeting met maatschappelijke adviesraad

Hoofdstuk 4 4.1 4.2 4.3

Samenvatting van de bevindingen van de uitoefening van het toezicht

Zelfevaluatie van formele aard, afgezet tegen statuten en reglementen Zelfevaluatie en de ontwikkeling van een morele gedragscode Zelfevaluatie met behulp van een 49-items tellende vragenlijst en met behulp van de Code Goed Bestuur

Hoofdstuk 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9

De raad van toezicht, een beschrijving

Een algemene beschrijving van de rvt De samenstelling van de rvt De commissies van de rvt Het ambtelijk secretariaat van de rvt

Bijlagen

Jaarverslag van de commissie werkgeversrol Jaarverslag van de commissie onderwijs en identiteit Jaarverslag van de auditcommissie



74

Hoofdstuk 1

De raad van toezicht, een beschrijving:

Artikel 12 van de statuten beschrijft integraal de “taken en bevoegdheden” van de rvt. In onderstaande deelparagraaf (1.1) worden deze taken en bevoegdheden in minder ambtelijke taal uiteengezet.

1.1.

Algemene beschrijving

De rvt is een onafhankelijk orgaan, dat namens de gemeenschap, toeziet op:  Het vervullen van de maatschappelijke functie van de onderwijsorganisatie OPTIMUS, te weten: het realiseren van de, wettelijk vastgelegde en maatschappelijk verlangde, doelen van het primair onderwijs: De beleidsvorming door het cvb en de effectiviteit van het bestuurlijk handelen m.b.t.: De realisatie van het doel van OPTIMUS: leerresultaten, opvoedings- en vormingsresultaten; De vormgeving van de identiteit.  De verankering van de onderwijsorganisatie: de samenwerking met ouders en andere belanghebbenden/stakeholders in het perspectief van de gezamenlijke bijdrage aan de maatschappelijke ontwikkelingen en daardoor mede de oplossing van maatschappelijke problemen;  De duurzame vormgeving van een bedrijfsvoering welke noodzakelijk is om de doelen te kunnen realiseren, bijvoorbeeld het personeelsbeleid, het financieel beleid, de medezeggenschap, en Het voldoen aan eisen van financiële efficiëncy en verslaggeving De interne controle en risicobeheersing Het naleven van weten regelgeving De integriteit van de organisatie. De rvt heeft naast deze toezichttaken (het controlerend toezicht) ook andere taken, te weten:  goedkeuringstaken: het strategisch beleidsplan en strategische beslissingen, de begroting;  werkgeverstaken: het benoemen, schorsen en ontslaan van het bestuur evenals het optreden als bevoegd werkgever van het bestuur en  regeltaken: het zorgdragen voor de regelgeving van de rechtspersoon door het vaststellen van zijn statuten en van het reglement van toezicht en door het goedkeuren van het reglement van het bestuur; en Het regelen van zijn eigen werkzaamheden, zoals zijn informatievoorziening, samenstelling en kwaliteit, deskundigheidsbevordering of honorering.  klankbord en adviestaak (het stimulerend toezicht). Over de uitoefening van deze verantwoordelijkheden en bevoegdheden legt de raad verantwoording af in een eigen jaarverslag. Dit verslag wordt aan het jaarverslag van het cvb toegevoegd.



75

1.2.

Samenstelling van de rvt

1.2.1 Statutair is het aantal leden waaruit de rvt bestaat bepaald op ten minste 5 en ten hoogste 7 leden. Op 1 januari 2013 bestond de rvt uit 7 leden. 1.2.2 Vervolgens streeft de rvt overeenkomstig het bepaalde in de stichtingsstatuten en de betreffende reglementen; én op geleide van een rooster van aftreden en een bezinning daarop, naar een evenwicht in continuïteit en vernieuwing van zijn samenstelling. Eind 2013 is één lid aftredend en herbenoembaar. Op 31 december 2013 treedt, volgens het rooster van aftreden, een lid van de raad van toezicht af. Het betreft in dit geval het lid dat de voorzittersrol vervult. In de statuten van de stichting OPTIMUS; en: in het reglement van de raad van toezicht (beide opgenomen in het Handboek van de raad van toezicht), zijn bepalingen opgenomen met betrekking tot de omvang van de raad van toezicht; en hoe te handelen bij gelegenheid van het regulier aftreden van leden van de raad van toezicht. De raad van toezicht moet zich beraden op zijn samenstelling (omvang; maatschappelijke achtergronden; deskundigheden en disciplines; en overige factoren welke leiden tot gewenste diversiteit). Daarna stelt de raad een specifieke profiel op en richt de daarbij behorende zeggenschap en procedures in, conform het bepaalde in zijn reglement en/of statuten; of op basis van daarbovenop gegroeide gebruiken. In zijn oktober vergadering (2013) heeft de rvt, buiten aanwezigheid van de aftredend voorzitter, onder leiding van zijn vice vz., zich beraden op zijn samenstelling met betrekking tot, met name, de diversiteit in eigen gelederen. De rvt concludeerde dat als gevolg van de kwaliteit van de mutaties in de afgelopen jaren, m.b.t. zijn samenstelling, er geen behoefte aan aanvullende specifieke disciplinekennis of aanvullende ervaringsdeskundigheid behoefde te worden gedefinieerd. De rvt sprak ook over de voorzittersrol, zowel wat betreft het tijdsbeslag van deze rvtfunctie (zoals deze nu wordt uitgevoerd en de ontwikkelingen daarin) als over de kwaliteit van de invulling. Mede op geleide van signalen van het cvb werden externe ontwikkelingen waarin OPTIMUS betrokken is en /of zal worden, ook in overweging genomen. Verondersteld werd dat stabiliteit en een zekere continuïteit in de samenstelling van de rvt daarin een extra waarde zullen kunnen vormen. Deze overwegingen hebben de rvt het voorgenomen besluit doen nemen om in overleg met betrokkenen te komen tot een toevoeging aan de wervings- en selectieprocedure. De toevoeging betreft “een verkorte variant”. Globaal komt die variant erop neer, dat: - de rvt de selectie- en wervingsprocedure uitvoert; - tot op enig moment het inzicht wordt gedeeld dat het niet nodig of mogelijk zelfs ook niet gewenst is om extern te werven; - zich vergewist van het gegeven dat het betreffende aftredende lid formeel nog herbenoemd kan worden en dat ook ambieert; - dit gegeven communiceert met alle betrokkenen bij de selectie- en wervingsprocedure (overeenkomstig ieders positie daarin); - over gaat tot de uitvoering van deze verkorte procedure, met betrokkenheid van partijen welke in de (volledige) wervings- en selectieprocedure daartoe worden genoemd. Op deze (verkorte) wijze is de procedure in oktober en november 2013 gehanteerd. De procedure heeft geleid tot herbenoeming van de voorzitter in de functie.



76

1.2.3 De leden van de rvt in 2013 zijn: De heer drs. A.C.M. Daalmans, voorzitter De heer mr. drs. P.M.L. Tijssen, vice voorzitter/secretaris De heer dr. Th.E.M. van den Hark, lid Mevrouw drs. Y.Th.J.M. Visser, lid Mevrouw dr. mr. M.M. van Toorenburg, lid Mevrouw drs. M.M. van Vijfeijken, lid Mevrouw drs. A.J.H. van der Vorst, lid

1.3.

Commissies van de rvt

In 2013 functioneerden er drie commissies van de rvt, te weten de: de commissie werkgeversrol; de commissie onderwijs (2 subcommissies) en de audit-commissie. Commissies ondersteunen de rvt bij zijn taak. De rvt bepaalt wat er met de producten van het werk van de commissies gebeurt. Leden van de commissie werkgeversrol waren Anke v.d. Vorst (vz.) en Ad Daalmans. Leden van de commissie onderwijs waren: - Subcommissie “bestuur, organisatie, omgeving en levensbeschouwelijke Identiteit”: Y. Visser (vz.), M. v. Toorenburg en Ad Daalmans (tot augustus 2013) - Subcommissie “leiderschap, opbrengsten, h.r.”: Y. Visser (vz.), M. van Vijfeijken en A. v.d. Vorst Leden van de audit-commissie waren Th. van de Hark (vz.) en P. Tijssen.

1.4.

Ambtelijk secretariaat

De functie van ambtelijk secretaris wordt in een formatieomvang van 0,35 fte formeel uitgevoerd door Brenda Guldemond. In deze functie is gestart met o.a. de opbouw van dossiervorming, het voorbereiden en notuleren van vergaderingen, de voortgangsbewaking m.b.t. het aanleveren van notities etc. Daarnaast wordt in deze functie de lokale media/dagbladen en de 5 gemeenten gemonitord of er zaken m.b.t. OPTIMUS gepubliceerd/besproken zijn. De taakomschrijving van de ambtelijk secretaris is opgenomen in het “handboek van de rvt”, uitgave 2012.



77

Hoofdstuk 2 Samenvatting van de bevindingen van de uitoefening van het toezicht: 2.1

Een zelfevaluatie van formele aard

Heeft de raad gefunctioneerd overeenkomstig de bepalingen daarover in de statuten, reglementen. Inleiding De ordening van de beschrijving in deze paragraaf 2.1, volgt de artikelen 10,11,12, 13 en 14 van de statuten van OPTIMUS. Voor zover de raad of zijn leden door die artikelen wordt voorgeschreven te handelen of wordt voorgeschreven handelingen /gedrag achterwege te laten, wordt hierover gerapporteerd in onderstaande paragraaf. De betreffende artikelen uit de statuten en /of de relevante leden van die artikelen worden telkens, voorafgaande aan de behandeling, geciteerd. Art. 10 ”Raad van toezicht; samenstelling en benoeming”: Lid 1, 2 en 3, bepalingen betreffende omvang van de rvt; benoeming en benoemingswijze, De situatie (7 leden) en het handelen (aftreden, werving, selectie en benoeming) in 2013 voldoen aan deze bepalingen. Lid 4: De raad van toezicht waarborgt op toezichthoudend niveau de behartiging van pastorale en katechetische aspecten van het onderwijs (einde citaat): Alhoewel het onderwerp tussen de voorzitters van de rvt en het cvb meerdere maken aan de orde is geweest; moet de conclusie zijn dat in 2013, naar mening van de raad, te weinig uitvoering is gegeven aan het bepaalde in dit lid 4 van art. 10. Inmiddels is een projectdefinitie geschreven en bemensen schooldirecteuren deze projectgroepen die in 2014 een product moet opleveren. De rvt verlangt van het bestuur in 2014 een visie en uitwerking waaraan hij zijn goedkeuring kan toekennen. Lid 5, 6, 7 en 8: De situatie in 2013 voldeed volledig aan deze bepalingen inzake onbenoembaarheid; (beschreven) openbaarheid van de wervingsprocedure; het bestaan van een rooster van aftreden en besluitbevoegdheid van de rvt. Lid 9: bezoldiging: Het geactualiseerde advies van de VTOI van 2013 wordt door de raad als bepalend geaccepteerd en voor 2014 geconcretiseerd. In 2013 was de honorering als in 2012. Deze is gebaseerd op een rvt-besluit daarover, openbaar en voldoet aan de voorschriften. Lid 10: jaarlijkse evaluatie van cvb en van rvt: Dit vindt jaarlijks plaats. Verslaglegging daarvan wordt gearchiveerd. Artikel 11 “Raad van toezicht; schorsing, ontslag, defungeren en ontstentenis”: Geen van de bepalingen in de 4 leden van dit artikel zijn van toepassing geweest (of hoeven zijn) in 2013. Art. 12, lid 2: De raad van toezicht is verantwoordelijk voor zijn toezicht op het college van bestuur, op het besturen en op de doelrealisatie, die het college van bestuur verwerkelijkt door middel van zijn strategie, beleid en beheer. De raad van toezicht let daarbij op effecten, processen en belangen.



78

Dit lid 2 is een algemene omschrijving, welke in de verdere leden van art. 12 worden geconcretiseerd. Art. 12, lid 3: De raad van toezicht voorziet de stichting van kwalitatief goed intern toezicht: a. door middel van integraal toezicht, dat met behulp vaneen uitgewerkt systeem wordt verwerkelijkt (einde citaat) Het “uitgewerkte toezichthoudend systeem” is beschreven in het “Handboek van de raad van toezicht van OPTIMUS primair onderwijs, editie 2012” (inmiddels geactualiseerd tot versie 2013). Dit handboek is openbaar en te raadplegen op de website van OPTIMUS. Dit handboek is ook vergeleken met de vormgeving van toezicht bij tenminste één vergelijkbare onderwijsorganisatie en bevat waardevolle elementen welke zijn ingebracht door een naamhebbende consultancy organisatie. Beknopt samengevat, formuleert de raad van toezicht in dit handboek:  zijn visie op onderwijs en opvoeding;  zijn visie op kernwaarden;  zijn visie op professionele samenwerking;  zijn werkwijze; en  de wijze waarop de raad zijn toezicht feitelijk, in jaarcycli, vormgeeft;  zijn contract met het college van bestuur; en  de wijze waarop de raad, indien hij dat nodig oordeelt, intervenieert b. door middel van het benoemen van en het verstrekken van opdracht aan de registeraccountant van de stichting en het zonodig intrekken van de opdracht (einde citaat): De opdracht van de raad van toezicht heeft in 2013 met betrekking tot de jaarstukken over 2012 geleid tot een Dienstverlenings-verklaring” van de accountant: “Wij zullen fungeren als accountant van uw instelling met het doel te onderzoeken of de jaarrekening 2012 het door de wet vereiste inzicht geeft. Daarnaast zullen wij de juistheid van de gegevens voor de bekostiging onderzoeken. De uitslag van ons onderzoek zullen wij weergeven in een controleverklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening en met betrekking tot de bekostigingsgegevens in een assurance-rapport. Wij baseren ons bij de opdracht op de uitgangspunten die worden vastgelegd in het Onderwijscontroleprotocol OCW/EL&I2011.” De bevindingen van de accountant zijn te vinden in het jaarverslag van het bestuur van OPTIMUS. Verder heeft de raad de accountant de onderstaand geformuleerde opdracht voor een tussenrapportage verstrekt: Voor 2013 zou de raad van toezicht graag de volgende speerpunten willen aangeven:  Geef een oordeel over de betrouwbaarheid van de informatie uit de personele- en financiële systemen met daarbij de verbeterpunten.  Geef in uw rapportage aan waarop uw bevindingen zijn gebaseerd (waarop is gecontroleerd en wat is gecontroleerd?). c. door middel van zijn goedkeuringsrecht betreffende strategische beslissingen van het college van bestuur conform artikel 7, leden 3 en 4 (einde citaat): In de vergadering van 30 mei 2011 heeft de rvt het strategisch beleidsplan goedgekeurd. In de vergadering van 10 december 2012 is de actualisatie hiervan aan de orde geweest. In de vergadering 17 juni 2013 is de HRM-paragraaf voor strategisch beleidsplan besproken. De rvt beveelt een formulering aan die nog meer nadruk legt op het genereren van intrinsieke motivatie uitgaande van de unieke missie en visie van OPTIMUS. A. v.d. Vorst en A. Daalmans zullen voor de vz. van het cvb als klankbord hiertoe beschikbaar zijn.



79

d. door middel van het benoemen, beoordelen, evalueren en ontslaan van leden van de raad van toezicht (einde citaat): De raad heeft in 2013 één nieuw lid herbenoemd. Jaarlijks evalueert de rvt zijn functioneren en tijdens functioneringsgesprekken van de rvt met het cvb komt ook het functioneren van de (leden van) de rvt aan de orde. Van al deze genoemde acties wordt verslag opgesteld. Art. 12, lid 4: De raad van toezicht is verantwoordelijk voor het werkgeverschap van het college van bestuur: In 2013 heeft de raad een nieuw lid voor het cvb benoemd met de portefeuille bedrijfsvoering. Dit heeft geleid tot een herverdeling van portefeuilles binnen het cvb. Onder de bepaling dat beide leden van het cvb integraal verantwoordelijk zijn voor het totale functioneren van het cvb, vervult in hoofdlijn gezien: de voorzitter van het cvb de portefeuille onderwijs en het lid van het cvb de overige beleidsterreinen. De raad heeft met na overleg met het cvb op geleide van de CAO PO 2013 voor bestuurders in het primair onderwijs nieuwe arbeidsovereenkomsten voor cvb-leden vastgesteld. Art. 12, lid 5: De raad van toezicht functioneert als klankbord voor het college van bestuur: Deze functie wordt in ieder geval vormgegeven door het functioneren van commissies van de raad. In de jaarverslagen van de commissies worden de onderwerpen van overleg beschreven. De voorzitter van de rvt en het cvb hebben gemiddeld ééns per twee weken een klankbordcontact. Uit alle gehouden evaluatieve beschouwingen worden positieve ervaringen verbonden aan deze klankbordcontacten. De cvb leden melden wat dit betreft ook de gemakkelijke toegankelijkheid van rvt leden t.b.v. het klankborden. Art. 12, lid 6: De raad van toezicht draagt zorg voor adequate statuten en reglementen, enz.: Dat was gerealiseerd en behoefde geen actualisatie. Deze documenten zijn opgenomen in het “Handboek voor de raad van toezicht”. Art. 12, lid 10: De raad van toezicht benoemt uit zijn midden een voorzitter en een vice-voorzitter /secretaris: Daaraan is voldaan. Art. 13 behandelt de “vergaderingen en werkwijze” van de raad van toezicht: Aan alle bepalingen zoals beschreven in de 10 leden van dit artikel heeft de raad in 2013 voldaan. Art. 14 behandelt “Onverenigbaarheden en tegenstrijdig belang”: Er zijn naar verklaring van alle leden van de raad geen gebeurtenissen geweest in 2013, welke aanleiding geven om de bepalingen, zoals verwoord in de 3 leden van dit artikel, toe te passen. Art 15 “Boekjaar, jaarstukken”: Het lid onder 5 (de benoeming en het horen accountant); en onder 7 (tekening voor goedkeuring) hebben in 2013 plaatsgevonden. Voor zover de statuten, in andere artikelen, overige goedkeuringsbevoegdheden toekent en oplegt aan de rvt, zijn deze in 2013 uitgeoefend.



80

De rvt heeft ook alle bepalingen uit zijn eigen reglement nageleefd.

2.2

Zelfevaluatie en de ontwikkeling van een morele gedragscode

Onder deze titel werd, aansluitend aan de jaarvergadering van de VTOI op 18 november 2013, een discussiecollege aangekondigd met Hans van den Heuvel, hoogleraar bestuurskunde aan de VU, en daar verbonden aan de onderzoeksgroep “Integriteit van Bestuur”. Deze hoogleraar is ook “in het veld” betrokken geworden bij onderzoek naar vermoedens m.b.t. uitwassen van gebrek aan integer handelen (bijv. bij een onderzoek inzake een oud gedeputeerde in Noord Holland; een ex kamerlid en ex wethouder in Roermond, e.d.). Het discussiecollege betrof geen theoretisch verhaal of toelichting t.a.v. gedragscodes, zoals die er zijn en welke wij ook kennen. Het was “uit het leven gegrepen”. De hoogleraar somde een aantal begrippen inzake “schendingen” op, zoals: - Corruptie (dat doe je met meerderen) - Fraude, diefstal, verduistering (dat kan alleen gedaan worden) - Giften en beloften - Belangenverstrengeling - Misbruik van bevoegdheden - Misbruik van informatie - Verspilling en wanprestatie - Discriminatie - Intimidatie - Nevenactiviteiten Zonder dat de verkenning de pretentie had/heeft een wetenschappelijk karakter te hebben, werden aanpalende fenomenen aan de orde gesteld, zoals:  -

-

 -

-

Hoe heeft het zover kunnen komen? Bij dit college werden genoemd: Als gevolg van de secularisering wordt in de opvoeding (en in het onderwijs) geen besef van moraliteit meer aan- of overgedragen; Er is een opvatting van geïndividualiseerde moraal ontstaan. Bij welke leslokaal of op welke straathoek hoort men niet tig-maal “ik heb mijn eigen waarden en normen”? In de flow van de conjunctuur ontwikkelde zich een cultuur waardoor allerlei “te ruime gebruiken” als vanzelf konden plaatsvinden. Nu in aanhoudende crisistijd komen de schandalen daarvan pregnant naar voren. Zijn er omstandigheden waarvoor een rvt alert moet zijn /is er een “daderprofiel”? Misstanden vinden vaak plaats in een erg “vertrouwde omgeving”. De drempel welke moet worden overschreden “glijdt” omhoog: beetje smeren; beetje fêteren; meedoen wordt beloond; daardoor wordt je chantabel; giften en tegenprestaties worden niet één op één uitgewisseld; contacten blijven niet louter zakelijk (vinden plaats bij sportscholen, golfbanen, vrienden- of familiekring); sommige zaken worden onuitgesproken geregeld; er is een sterke “vertrouwensrelatie” naar binnen en naar buiten wordt afgeschermd. In de cultuur komen vaak gedragingen voor van: onderling wantrouwen; wegkijken; gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef; duiken; het eigen belang



81

laten prevaleren; grote eigengereidheid; gebrek aan openheid; misstanden toedekken;… Volgens de (praktijkervaring van) hoogleraar Van den Heuvel ontbreekt het in organisaties volledig aan onderzoek naar de (predisponerende) omstandigheden, zoals hierboven opgesomd.  -

Hij adviseert rvt’s tot bewustwording hiervan: spreek aan, kaart misstanden aan, wees transparant, durf te kritiseren, spoor integriteitsrisico’s op, articuleer waarden en normen, bespreek incidenten, dilemma’s,..



De attitude van het leiderschap en de organisatie (=alle medewerkers) moet: onpartijdig en onafhankelijk zijn, open en betrouwbaar, zorgvuldig en toegewijd, dienstbaar, professioneel

 -

-

Integriteitsmaatregelen betreffen: hard controls: van rvt naar cvb: voor toezicht is de hele waarheid nodig, niet alleen die van het cvb; én: de rvt vraagt het cvb om richtlijnen m.b.t. integriteit te confronteren met gebruiken in de organisatie en daarover rapport uit te brengen. Soft controls: een integere cultuur. Ethisch leiderschap: je deugt of je deugt niet; een beetje deugen kan niet bestaan. Ook bij dilemma’s gaat het om “zondevrije keuzes of doodzonden”. Dagelijkse zonden bestaan hier niet. RvT en CvB gerelateerd, voorbeeldend gedrag op basis van moreel besef moet uitstralen.

De raad van toezicht besluit in zijn vergadering van 9 december 2013 om met gebruikmaking van de inhoud van dit discussiecollege zijn toezicht op integriteit in 2014 meermalen tegen het licht te houden. De raad van toezicht zal daarbij ook de gezamenlijk gegenereerde “pijlers voor een moreel kompas” van de NVTZ, VTW, VTOI en NVT te betrekken welke onderstaand zijn toegevoegd: “Pijlers voor een moreel kompas” Betrokken Stelt de maatschappelijke doelstelling centraal Houding: hart voor de bedoeling van de organisatie, loyaal, oog voor specifieke waarden, vertrouwensvol Doen: Kent het primaire proces van dichtbij; komt meerdere malen per jaar op de werkvloer. Heeft voldoende tijd beschikbaar Zelfinzicht In staat tot zelfreflectie en is zelfkritisch Houding: levenslang willen leren, blijven ontwikkelen Doen: elkaar bevragen op functioneren (socratische dialoog); (zelf) evaluatie; permanente bijscholing Aanspreekbaar Is aanwezig met een luisterend oor



82

Houding: bereikbaar, betrouwbaar, zichtbaar Doen: dialoog met belanghebbenden, medewerkers en externe stakeholders; geeft inzicht in de gemaakte afwegingen. Oordeel uitstellen (verbindend) Kan luisteren zonder te oordelen Houding: Ontvankelijk, met aandacht, open, observerend Doen: functioneert vanuit vertrouwen en respectvol Willen begrijpen (kwetsbaar) Kan onwetendheid en onzekerheid tonen Houding: doorgrondend, analytisch, oog voor de besturing Doen: durft te vragen, blijft doorvragen Authenticiteit Blanco denkend, proactief, eigenwijs, onafhankelijk Houding: durft keuzes te maken, kan groepsdruk weerstaan; niet bang om een afwijkende visie te etaleren; Doen: bereid actief verantwoording af te leggen en van daaruit handelen; indien nodig in staat om af te wijken van de regels en uit te leggen waarom. Moed Moedig, doortastend, kritisch Houding: kan er tegen om niet aardig gevonden te worden. In staat om tegen de stroom in te gaan. Doen: diplomatiek en tactvol optreden, meebewegen, maar indien nodig ingrijpen. Integer Eerlijk, rechtschapen en rechtvaardig Houding: gewetensvol Doen: vermijdt te allen tijde de schijn van belangenverstrengeling Sober kostenbewust en sober Houding: bewust dat het gaat om financiële middelen die overwegend zijn opgebracht door de burger in een wereld van schaarste. Doen: legt op transparante wijze verantwoording af over uitgaven, ook de persoonlijke, vanuit het criterium dat er altijd een noodzakelijke relatie moet bestaan tussen deze uitgaven en het kunnen realiseren van de doelstellingen van de organisatie.

2.3

Zelfevaluatie m.b.v. een 49-items tellende vragenlijst en m.b.v. Code Goed Bestuur

Er is voorafgaande aan de vergadering een 49 vragen tellende vragenlijst ingevuld door alle rvt-leden met een vierpuntsscore. De vragen waarop één of meerdere leden met matig hebben gescoord, worden besproken: 2 (incidentele) informatieverschaffing van het cvb aan de rvt is tijdig en adequaat De rvt wil in ieder geval van bestuursvergaderingen het verslag ontvangen. De rvt wordt matig geattendeerd door het cvb op belangrijke sectorale of landelijke ontwikkelingen. De gesprekken tussen rvt en cvb, in welke vorm dan ook, worden als open ervaren. De vz. rvt heeft 2-wekelijks een gesprek met het cvb. Daarvan wordt geen verslag opgesteld, er vindt geen terugkoppeling plaats aan overige rvt-leden, anders dan dat dit terechtkomt in de formats bij vergaderstukken van de rvt, hetgeen nagenoeg altijd plaatsvindt.



83

Geconstateerd wordt dat het niet is voorgekomen dat de rvt werd verrast door gebeurtenissen in- en/of extern door gebrek aan informatie van het cvb. 9 Kent de rvt het tweede echelon / de sleutelfiguren direct onder het niveau van het cvb? Is het noodzakelijk om het werk als toezichthouder goed te doen? Het contact kan de informatieverwerving van de rvt verrijken. Een delegatie van de rvt ontmoet structureel (= minimaal één keer per jaar) het presidium van de GMR. Verder zijn er contacten met de GMR bij gelegenheid van bv. een benoeming in de rvt of in bijzondere omstandigheden (geen beroepszaken). Wat betreft stafmedewerkers geldt dat het hoofd van de dienst onderwijs aansluit bij het overleg van de cie. onderwijs met het cvb. De HR-functionaris zou kunnen aansluiten bij het overleg van de cie. onderwijs en het cvb wanneer professionalisering op de agenda prijkt. Het hoofd financiën is aanwezig bij het overleg van de auditcommissie met het cvb. Vooralsnog wordt besloten dat een stafmedewerker op uitnodiging (afhankelijk van de agenda) aanwezig is bij het overleg van een rvt-commissie met het cvb. 11 Is de rvt vooral proactief i.p.v. reactief? Wordt voldoende kenbaar gemaakt wat de rvt wil dat het bestuur realiseert? De basis voor die verwachtingen ontleent de rvt aan de W.P.O. De ruimte welke daarin door de wetgever geboden wordt, heeft de rvt in overleg met het cvb ingevuld door het formuleren en uitschrijven van een missie voor OPTIMUS en een omvattende visieparagraaf. Verder heeft de rvt bepaald dat de beoordeling van de inspectie van het onderwijs m.b.t. prestaties inzake leervorderingen maatgevend voor hem zullen zijn. Ook aan alle overige parameters welke de inspectie hanteert (bijv. de planmatigheid, passend onderwijs, enz.) dient de onderwijsorganisatie te voldoen. Inzake strategische vraagstukken als samenwerkingsvormen, schaalomvang, kleine scholen, enz. acht de rvt het zinvol om in doorlopend contact met het cvb posities in te nemen. Met betrekking tot de bedrijfsvoering verlangt de rvt een duurzaam businessmodel dat procesmatig zal worden geactualiseerd. Overall geldt dat de rvt zijn oriëntatie vooral zal richten op de uitkomsten van de bestuursfunctie(s). 13 Binnen de rvt is sprake van een ‘lerend klimaat’ De nieuwe leden hebben dit matig beoordeeld. 20 Is er sprake van een goede balans tussen afstand houden en betrokken zijn (adviseren en toezicht houden) Het woord adviseren uit de vragenlijst wordt vervangen door klankborden en toezicht houden. Duidelijk is dat over deze vraagstelling uiteenlopend gedacht wordt binnen de rvt. De vz. rvt zal hiertoe een gespreksnotitie in omloop brengen. Belangrijk is dat de rvt en het cvb zich voortdurend realiseren dat het de eigen verantwoording is van het cvb wat dit college doet met het klankbordgeluid van de rvt.



84

Hoofdstuk 3 Feiten: 3.1

De vergaderingen van de rvt

De vergaderingen zijn in 2013 belegd en gehouden conform de bepalingen daarover in de statuten en het reglement van de rvt. Het vergaderschema en de presentiegraad in 2013: 28 januari 2013 11 maart 2013 15 april 2013 17 juni 2013 7 oktober 2013 9 december 2013

3.2

presentie presentie presentie presentie presentie presentie

83% (1 afwezige) 66% (2 afwezigen) 100% 100% 100% 100%

Vergaderingen van de commissies van de rvt

Auditcommissie: 3 april 2013 10 juni 2013 23 september 2013 22 november 2013

presentie presentie presentie presentie

100% 100% 100% 100%

Commissie Onderwijs: Subcommissie “bestuur, organisatie, omgeving en levensbeschouwelijke Identiteit” 15 maart 2013 presentie 100% Subcommissie “leiderschap, opbrengsten, h.r.” 15 maart 2013 presentie 100% 2 april 2013 presentie 100% 31 mei 2013 presentie 100% 13 september 2013 presentie 100% Commissie werkgeversrol 30 september 2013 presentie 100% 25 november 2013 presentie 100%

3.3

Besluitvorming

De besluitvorming in de rvt-vergaderingen kon altijd plaatsvinden op basis van consensus.

3.4

Jaarlijkse evaluatie

De jaarlijkse evaluatie van het functioneren in 2013 vindt plaats in de vergadering op 9 december 2013; en in de vergadering van op 20 januari 2014 en wordt in dit verslag vastgelegd.



85

3.5

(Neven)functies van leden van de rvt:

Naam

m/v lft

Ad Daalmans

m

Huidige functie

70 Pensioen

(verleden) ervaring

Discipline

Functie in rvt

Directeursfuncties in MBO en HBO

drs Pedagogiek

vz. rvt

Nevenactiviteit (i.r.t. onderwijs)

rvt-lid cie. Onderwijs

Thijs van den Hark

m

63 Pensioen

Rector VO

dr Wiskunde en Natuurwetenschappen

rvt-lid cie. Werkgeversrol lid rvt

Lid ledenraad Rabobank Maas en Waal Vz. Commissie van Beroep Eindexamens VO in de regio Nijmegen Plv. Vz. Regionale Klachtencommissie VO regio Nijmegen Wnd. Vz. Harmonie Koningin Wilhelmina Wamel

vz. auditcie Madeleine van Toorenburg

v

44 Lid 2e kamer voor het CDA

Peter Tijssen

m

49 directeur/bestuurder Amaliazorg

Advocatuur Directie(lid) Penitentiaire inrichting

dr. mr. Nederlands Europees en internationaal recht

drs Vice vz./secr. rvt beleidswetenschappen en organisatiekunde mr. in Nederlands recht/juridische bestuurskunde


Lid rvt Vivent Zorg (zorg) Lid rvt Reiner van Arkel (GGZ)

lid rvt rvt-lid cie. Onderwijs


rvt-lid auditcie.

86

Marijke van Vijfeijken

v

46 Senior-onderzoek Centrum Kwaliteit van Leren (HAN)

Prakrijkgericht Drs Onderwijskunde onderwijsonderzoek pedagogiek Hogeschooldocent Praktijkervaring bao Docent onderwijskunde

Lid rvt

Lid rvt Skozok

Lid cie onderwijs Yvonne Visser

Anke van der Vorst

v

v

44 Vz. Instituutsdirectie HBO

39 Eigenaar Coachings- en adviespraktijk ‘In Praesentia’ aanwezig in eigen kracht

Instituutsdirecteur PABO

Diverse HRadviesfuncties in het bedrijfsleven en als extern adviseur in het onderwijs en de zorg

drs Onderwijskunde

Drs. Psychologie

Associé GITP HRD adviesbureau

Lid rvt

Lid Sectoraal Advies College Hoger Pedagogisch Onderwijs

Vz. cie Onderwijs Lid rvt

Vz. cie werkgeversrol Lid cie. onderwijs

De nevenfuncties leveren geen risico op tegenstrijdige belangen op.



87

Lid Raad van Advies vd Masteropleiding Leren en Innoveren van Stoas Hogeschool

3.6

Het rooster van aftreden is als volgt:

Datum van aftreden

Lid

31 december 2014

Th. van den Hark Y. Visser P. Tijssen M. van Toorenburg M. van Vijfeijken A. van der Vorst A. Daalmans

31 december 2015 31 december 2016 31 december 2017

3.7

Goedkeurings- en instemmingstaken

28-01-2013 28-01-2013 28-01-2013 11-03-2013 11-03-2013 11-03-2013 11-03-2013 15-04-2013 15-04-2013 17-06-2013 07-10-2013 07-10-2013 07-10-2013 09-12-2013 09-12-2013 09-12-2013 09-12-2013 09-12-2013 09-12-2013 09-12-2013 09-12-2013

3.8

Zittingsduur (max. 12 jaar) 01-01-2006 01-01-2010 01-01-2011 16-04-2012 01-01-2013 01-01-2013 01-01-2006

Benoeming M. van Vijfeijken en A. van der Vorst tot leden van de rvt Vaststelling jaarcontract 2013 rvt-cvb Vaststelling actieplan 2013 auditcommissie Mandatering auditcie. gesprek accountant inz. bevindingen van de jaarrekening 2012 Benoeming P. Tijssen tot vice vz./secretaris rvt Vaststelling bemensing rvt-commissies Vaststelling actieplan 2013 cie. werkgeversrol Goedkeuring jaarrekening en jaarverslag 2012 (incl. verlenen decharge aan cvb) Vaststellen handboek rvt 2013 Besluit opdrachtformulering accountant 2013 Besluit beëindiging periode overgangsformatie Besluit omtrent wijziging arbeidsovereenkomsten cvb Besluit rapportage onderwijs 2012-2013 Besluit samenstelling rvt 2014 Besluit honorering rvt 2014 Goedkeuring jaarplan rvt 2014 Besluit toevoeging variant benoemings- en wervingsprocedure rvt Goedkeuring jaarverslagen rvt cies Goedkeuring jaarplannen rvt cies 2014 Goedkeuring begroting 2014 Goedkeuring jaarverslag rvt 2013, deel 1

Initiatieven gebaseerd op de regeling voor misstanden / de klokkenluidersregeling

De cijfers hiervan zijn pas beschikbaar wanneer het jaarverslag van de vertrouwenspersoon gereed is.

3.9

Ontmoeting met maatschappelijke adviesraad

Op 22 april 2013 heeft een gezamenlijke bijeenkomst plaatsgevonden inzake het businessmodel.



88

Hoofdstuk 4 BIJLAGEN 4.1

Jaarverslag 2013 “Commissie werkgeversrol”

Op 30 september 2013 heeft overleg plaatsgevonden tussen het cvb (MvB en MvdB) en de cie. werkgeversrol (AvdV en AD) met betrekking tot de vorm en inhoud van de arbeidscontracten. De cie. werkgeversrol heeft de raad van toezicht voorgesteld om een besluit te nemen over: Het omzetten van de zelf ontwikkelde arbeidsovereenkomst voor de leden van het college van bestuur, naar een `dienstverband onder de CAO bepalingen “CAO bestuurders PO 2013” en om dit te doen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2013. Om de salarissen en (zo nodig) de overige vergoedingen voor beide leden van het college van bestuur (met het onderscheid van één regelnummer) volledig te harmoniseren en om ook dit te doen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2013. Om de inschaling van beide leden van het college van bestuur te regelen overeenkomstig deze CAO met name op geleide van de bepalingen onder “2.8 Bezoldiging en inschaling”. Daarbij is het huidige salaris van de voorzitter als parameter genomen voor de inschaling, alsmede het in onderwijsland gebruikelijke uitgangspunt van inschaling in de naast hoger liggende trede van de betreffende schaal. Dit leidt tot inschaling in schaal B5, trede 7 (tabel 2 in de CAO, pag. 12). De cie. werkgeversrol heeft deze honorering ook kunnen vergelijken met de honorering van leden van colleges van bestuur van drie andere onderwijsinstellingen. De cie. stelt de raad van toezicht voor om ook de bezoldiging welke hier wordt aangereikt te regelen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2013. Deze voorstellen zijn op 7 oktober 2013 in de raad van toezicht-vergadering overgenomen. Tevens is op 30 september en op 25 november gesproken over: de continuïteit van bestuur de ontwikkeling van het cvb / de leden de verdeling van werkzaamheden tussen de cvb-leden, met daarop volgend: de actualisatie van de profielen van de cvb functies: wel of geen differentiatie in de profielen, uitgaan van ideale situatie of doorredeneren vanuit huidige situatie de gesprekscyclus van de rvt met het cvb: naast resultaatafspraken, ook aandacht gewenst voor ontwikkelafspraken de werktijden en omvang van het dienstverband een uitwerkingsregeling van de arbeidsovereenkomsten, waartoe het CvB een voorstel doet het beleid m.b.t. loonontwikkeling visie op leiderschap, gekoppeld aan het meerjarenperspectief en vertaald in competenties



89

4.2

Jaarverslag 2013 “Commissie Onderwijs & Identiteit”

Leden van de commissie: A. Daalmans, M. van Toorenburg, M. van Vijfeijken, A. v.d. Vorst, Y. Visser (voorzitter) De commissie onderwijs & identiteit is in 2013 opnieuw vorm gegeven in twee subcommissie: commissie onderwijs & professionalisering en commissie onderwijs & identiteit. De samenstelling van de commissie onderwijs & professionalisering bestaat uit M. Van Vijfeijken, A. v.d. Vorst en Y. Visser (voorzitter). De samenstelling van de commissie onderwijs & identiteit bestaat uit A. Daalmans, M. van Toorenburg en Y. Visser (voorzitter). M.i.v. 2013 is de gesprekpartner van deze commissie M. van Baast, voorzitter van het college van bestuur, vaak ondersteund door I. Veeke, hoofd onderwijs. De commissie heeft in 2013 een aantal keer overleg gehad met het CvB. Onderliggende agenda is bij al deze bijeenkomsten dat de commissieleden een beeld willen vormen over de kwaliteit van het onderwijs van OPTIMUS over de voortgang van de realisatie van de in de WPO vastgestelde doelen, alsmede de sturing door het cvb hierop. Op 15 maart is een bijeenkomst belegd met de voltallige commissie om vervolgens in twee groepen uiteen te gaan om te bespreken welke specifieke aandachtspunten per subcommissie centraal gaan staan. Kerntaak van de commissie is klankborden met het cvb en het volgen van beleidsvorming en beleidsrealisatie, rondom de thema's/cluster zoals dit in hoofdlijnen is afgesproken in het contract met het cvb. In sub-cie (1) onderwijs & identiteit gaat het om punten rondom het cluster 1-2 (bestuur, organisatie, omgeving, inclusief levensbeschouwelijke identiteit). We zoomen hierbij in op de verbondenheid van het cvb met de organisatie, sparren over de maatschappelijke opdracht, zijn we kritisch over de verankering en legitimatie van het beleid, betrokkenheid van de medewerkers, etc. In sub-cie (2) onderwijs & professionalisering staan de afspraken uit cluster 3-4-5 in het contract tussen het cvb en RvT centraal (leiderschap, opbrengsten, HR). Hierbij zoomen we in op de onderwijskundige aangelegenheden, het onderwijskundig leiderschap, de ambitie tot excellentie, het functioneren van de OPTIMUS Academie en andere HR-zaken. Op 2 april zijn in subcommissie 2 met het cvb de (tussentijdse) resultaten op de citotoetsen en de onderwijsinspectie besproken. Uit deze eerste bespreking bleek dat zowel het aantal scholen dat onder de ondergrens scoort is toegenomen, alsmede het aantal scholen dat boven de bovengrens scoort. Het verloop van de eindscore geeft geen duidelijke tendens te zien en bij doorvragen blijkt écht analyse per school nodig om de scores te kunnen verklaren. Helaas heeft de commissie moeten concluderen dat op basis van deze gemeten opbrengsten, nog niet de voortgang / het niveau passend bij de geldende ambitie van het CvB en RvT. Op 31 mei is in subcommissie 2 met het CvB gesproken over de voortgang rondom het thema identiteit en burgerschap. Er is een projectgroep opgericht waarin 4 directeuren participeren. Voor deze projectgroep wordt door het CvB en Ingrid Veeke een concrete projectopdracht opgesteld. In mei is dit thema tevens besproken met de maatschappelijke adviesraad. Zij zullen een advies formuleren over hoe om te gaan met identiteit en burgerschap. Als RvT hebben we aangegeven we dat het belangrijk vinden dat er ook vanuit het CvB inhoudelijke visie en sturing op dit thema is. Het CvB geeft aan dat juist op dit punt het moeilijk is om heel concreet in termen van bijvoorbeeld opbrengsten te spreken. Hij zou graag inhoudelijk willen sparren op dit thema met de RvT om concrete input te krijgen voor de ‘body of knowledge’ dat het kader zou kunnen vormen. Het is nodig een relatie te leggen tussen de katholieke identiteit en de actualiteit. We hebben afgesproken dit thema in een bijeenkomst met deze commissie en CvB in september opnieuw, inhoudelijk te agenderen. Vanwege de afwezigheid van 2



90

van de 3 commissieleden is de geplande bijeenkomst op 13 september met subcommissie 1 helaas niet doorgegaan. Op 13 september is er een bijeenkomst geweest met subcommissie 2 om de rapportage onderwijs voor de rvt vergadering van oktober voor te bereiden. Hierbij hebben de volgende punten op de agenda gestaan: - Hoe monitort het CvB de voortgang op de verbeterplannen van scholen en POP’s van directeuren? Worden de beoogde effecten behaald? - Hoe loopt de voortgang van het onderwijsbeleidsplan (waaronder bijvoorbeeld de definitie van excellente scholen)? - Hoe is de deelname aan professionaliseringsactiviteiten van de OPTIMUS Academie, met daarbij aandacht tussen het professionaliseringsbeleid en de verbeterplannen van de scholen. Bevindingen van de commissie zijn dat het onderwijskundig leiderschap duidelijk aandacht heeft. Daarnaast is ook de aandacht voor professionalisering van iedere leraar duidelijk toegenomen. Dit vinden we een positieve ontwikkelingen en zien we graag nog verder versterkt. Er zijn nogal wat wisselingen in directeuren geweest. De commissie adviseert het cvb het beleid m.b.t. het positioneren van directeuren meer expliciet te maken. Het belang van opbrengsten lijkt te zijn ingedaald, is gemeengoed geworden, waardoor er ruimte komt voor bredere vormgingsdoelen. Met een aantal scholen die scoren boven de bovengrens, wordt overleg gevoerd over het predicaat excellente scholen. Tijdens de RvT–vergadering is de rapportage onderwijs besproken. Hierbij is naast waardering, ook de vraag uitgesproken om in de vervolgrapportage niet alleen de opbrengsten, maar ook de maatschappelijke verankering van OPTIMUS uit te werken, alsmede een organogram te ontwerpen van de totale huidige onderwijs-organisatorische infrastructuur.



91

4.3

Jaarverslag 2013 “Auditcommissie”

In 2013 bestond de auditcommissie uit de RvT-leden Peter Tijssen en Thijs van den Hark (voorzitter). In 2013 heeft de commissie viermaal vergaderd in aanwezigheid van Michel van den Berg, CvB-lid OPTIMUS, die zich meestal liet vergezellen door Cor Schakenraad, hfd. administratie). Vergaderingen vonden plaats op 3 april (gedeeltelijk in aanwezigheid van de heren Van de Rijdt en Jacobs, accountants Deloitte, ter bespreking van de concept jaarrekening 2012), 10 juni, 23 september en 22 november (eveneens in aanwezigheid van de heer Van de Rijdt vanwege bespreking van de managementletter n.a.v. de interim controle). Van de vergaderingen van de auditcommissie zijn verslagen gemaakt die als bijlage bij het jaarverslag van de RvT zijn gevoegd. Opnieuw zijn in 2013 aanzienlijke vorderingen gemaakt bij het op orde hebben van de financiële- en personeelsadministratie en het beheersbaar maken van de uitgaven. Er is een nauwe aansluiting tussen jaarbegroting en de uitputting van de budgetten resulterend in een jaarresultaat dat overeenkomt met de begroting voor de reguliere bedrijfsvoering van OPTIMUS. Dit was niet het geval voor Het Baken de SBO-school die formeel per 1 augustus 2013 bij OPTIMUS kwam. Wel moest bij OPTIMUS een aanzienlijke overschrijding van de begroting voor projecten genoteerd worden ten gevolge van een grotere uitstroom van personeel in het kader van flankerend beleid. De inzet van de personeelsformatie is gekoppeld aan de werkelijke onderwijsvraag (t=0). Bij een aanzienlijke krimp van het aantal leerlingen waar OPTIMUS mee te maken heeft en blijft houden, is er daardoor wel ruimte om knelpunten op te lossen en projecten te starten die de kwaliteit van het onderwijs ten goede komen. In 2013 is een begrotingsapplicatie gebouwd waarmee op centraal en decentraal niveau gegevens ingevoerd kunnen worden voor de (meerjaren)begroting. De uitputting van de beschikbare budgetten kunnen hiermee ook permanent gemonitord worden. Verder kunnen er simulaties mee uitgevoerd worden wanneer parameters (plotseling) wijzigen zoals plotselinge ingrepen in de bekostiging. Samen met 6 andere besturen zijn de administratieve werkzaamheden in een coöperatief samenwerkingsverband ondergebracht. Voor OPTIMUS betekent dat een aanzienlijke kostenreductie waardoor bij het alsmaar dalende aantal leerlingen de kosten voor de centrale organisatie onder het algemeen als redelijk geachte niveau van 3% kan blijven. De risico’s verbonden aan de CPV (voor 8 besturen wordt een gemeenschappelijke vervangingspool gerund door OPTIMUS) en die eenzijdig op het conto van OPTIMUS kwamen, worden per 1 januari 2014 gereduceerd door de afspraak dat vanaf die datum voor gemene rekening wordt gewerkt. Ook voor het CPV wordt geprobeerd in een coöperatief verband te gaan samenwerken; de uitwerking daarvan laat nog op zich wachten. De financiële reservepositie van OPTIMUS is gezond te noemen; verder toevoegingen zijn geen doel op dit moment. Aanzienlijke financiële risico’s zijn verbonden aan het buitenonderhoud van de scholen door de plannen van de rijksoverheid dat onderhoud vanaf 1 januari 2015 door te decentraliseren van de gemeente naar het schoolbestuur. De aandacht wordt gevraagd voor het verder terugdringen van risico’s en dan vooral in de administratieve organisatie en het verbinden van de inzet van middelen aan strategische beleidsdoelen. De vergaderingen van de auditcommissie zijn constructief en worden vanuit het CvB goed voorbereid. De kwaliteit van de beschikbare informatie heeft aanzienlijk aan kwaliteit gewonnen in het verslagjaar waardoor er meer mogelijkheden ontstaan voor een inhoudelijke verdieping.



92

Jaarverslag OPTIMUS PRIMAIR ONDERWIJS

Recommend Documents