Jaarverslag 03. Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Netherlands Center for Occupational Diseases Annual report

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Center for Occupational Diseases Jaarverslag ’03 Netherlands Annual report

Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Center for Occupational Diseases Jaarverslag ’03 Netherlands Annual report

© Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Amsterdam ’04 Teksten text: Ingrid Braam, Yvonne Bulten, Gert van der Laan, Teake Pal, Dick Spreeuwers Redactie editing: Dick Spreeuwers Ontwerp design: Philip Stroomberg, Amsterdam Druk printing: drukkerij Mart.Spruijt bv, Amsterdam

Contents

Inhoud

Introduction

4

Inleiding

Information gathering and planning Registration of occupational diseases Working groups Expertise areas Study Documentation and literature search

6 6 8 9 10 11

Informatie verzamelen en ordenen Registratie van beroepsziekten Werkgroepen Expertgebieden Onderzoek Documentatie en literatuursearch

Dissemination of information 15 Informatie verspreiden Websites 15 Websites Alert Report on Occupational Diseases 2003 15 Signaleringsrapport Beroepsziekten 2003 Warnings Alert Report on Occupational Diseases 2003 16 Alerts Signaleringsrapport Beroepsziekten 2003 Helpdesk of the Netherlands Center for 17 Helpdesk Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Occupational Diseases Newsletters, TBV 19 Nieuwsbrieven, TBV 19 Heijermanslezingen Heijermans’ lectures Information and continued education 20 Voorlichting en nascholing 20 Fact sheets Fact sheets Clinical Occupational Healthcare Solvent Team project Hearing and work Occupational lung disorders: multidisciplinary discussions

23 23 24 25

Klinische Arbeidsgeneeskunde Solvent Team project Gehoor en Arbeid Beroepslongaandoeningen: multidisciplinaire bespreking van patiënten

Considerations and Prospects Knowledge Care

26 Beschouwing en vooruitblik 26 Kennis 26 Zorg

Appendixes NCvB staff Committees and working groups Presentations and lectures University education Working Visits and Conference Visits and Working Organisation Publications 2003

28 28 29 31 34 35

Bijlagen Medewerkers NCvB Commissies en werkgroepen Presentaties en lezingen Universitair onderwijs Werk- en conferentiebezoeken en organisatie

37 Publicaties 2003

Inleiding

Introduction

Dit jaarverslag geeft een overzicht van de activiteiten van het NCvB in 2003. De activiteiten van het NCvB richten zich op kennis en zorg met betrekking tot beroepsziekten. Kennisverzameling vindt plaats met behulp van diverse instrumenten zoals de registratie van beroepsziekten, peilstations voor beroepsziekten, literatuursearches en expertnetwerken. Kennisverspreiding vindt onder andere plaats via scholing en nascholing, de helpdesk, de website en publicaties. In dit jaarverslag vindt u een overzicht van de instrumenten die het NCvB inzet voor verzameling, ordening, analyse en verspreiding van kennis over beroepsziekten. De beeldpagina’s van dit jaarverslag besteden aandacht aan de communicatie over beroepsziekten aan het algemene publiek via de media.

This annual report provides an overview of the activities of the Netherlands Center for Occupational Diseases (NCvB) in 2003. The activities of the NCvB are aimed at knowledge and care with regard to occupational diseases. Gathering knowledge takes place with the assistance of several instruments such as the registration of occupational diseases, surveillance projects for occupational diseases, literature searches and expert networks. Dissemination of knowledge takes place, among other means, through education and continuing education, the helpdesk, the website and publications. In this annual report you will find an overview of the instruments the NCvB is introducing for collecting, planning, analysis and dissemination of knowledge about occupational diseases. The illustrated pages of this annual report focus the attention on the communication about occupational De alert- of signaleringsfunctie is het centrale concept in diseases to the general public by the media. het kennismanagement van het NCvB. Figuur 1 geeft deze functie in schema weer. Een Alert is kennis die consequen- The Alert or warning signal function is the central concept in ties moet hebben voor het beleid of de praktijk aangaande the NCvB’s knowledge management. Figure 1 shows this beroepsziekten. Het NCvB zoekt in kennisverzameling, function schematically. An Alert is knowledge that should ordening, analyse en verspreiding voortdurend naar ken- have consequences for the policy or the practice concerning

Signaleringsrapport Alert report Nieuwsbrieven Newsletters Peilstations Surveillance projects

Fact sheets Fact sheets

Expertgroepen Expert groups

Website Website

Literatuur searches Literature searches

Analyse & Signalering Analysis & Identification

Helpdesk Helpdesk Nationale Registratie Beroepsziekten National Registry of Occupational Diseases

Alerts Alerts

Publicaties in vaktijdschriften Publications in professional journals

Inzet task force Implementation of task force

Projecten Projects

Figuur 1 / Schema van de Alert functie van het NCvB Figure 1 / Diagram of the NCvB’s alert function

4

occupational diseases. In knowledge gathering, planning, analysis and dissemination the NCvB is continuously searching for elements of knowledge that have this significance. In the Alert Report on Occupational Diseases attention is first of all requested for the most important Alerts. A good national and international network is an important requirement for functioning as a knowledge meeting point. The NCvB pays a lot of attention to this, as will become evident from the appendixes of this report. In The Netherlands, there are gaps in care and knowledge with respect to complex occupational medical problems, in this case occupational diseases. Other western countries have specialised (outpatient) clinics for this. In The Netherlands such an infrastructure is missing. The NCvB in cooperation with clinical departments of Amsterdam’s Academic Medical Center (AMC) developed a number of clinical occupational medical care arrangements, such as the Solvent Team and the Expertise Center for Hearing and Work. The NCvB is looking to expand these second and third line care arrangements as well as play a leading role in a future clinical occupational medical infrastructure in our country.

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Jaarverslag ’03 Netherlands Center for Occupational Diseases Annual report ’03

niselementen die deze betekenis hebben. In het signaleringsrapport wordt voor de belangrijkste Alerts prominent aandacht gevraagd. Een goed nationaal en internationaal netwerk is een belangrijke voorwaarde om als kennisknooppunt te functioneren. Hier besteed het NCvB veel aandacht aan, zoals mag blijken uit de bijlagen bij dit verslag. In Nederland is sprake van lacunes in zorg en kennis ten aanzien van complexe arbeidsgeneeskundige problematiek, i.c. beroepsziekten. In andere westerse landen bestaan hiervoor gespecialiseerde (poli)klinieken. In Nederland ontbreekt een dergelijke infrastructuur. Het NCvB heeft samen met klinische afdelingen in het AMC een aantal klinisch arbeidsgeneeskundige zorgarrangementen ontwikkeld, zoals het Solvent Team en het expertisecentrum Gehoor en Arbeid. Het NCvB heeft de ambitie deze tweede- en derdelijns zorgarrangementen uit te breiden en een leidende rol te spelen in een toekomstige klinisch arbeidsgeneeskundige infrastructuur in ons land.

5

Informatie verzamelen en ordenen

Information gathering and planning

Registratie van beroepsziekten

Registration of occupational diseases

Om inzicht te krijgen in de ontwikkeling en de spreiding van beroepsziekten is een goede registratie essentieel. Het Nationale Melding- en Registratiesysteem is het belangrijkste en omvangrijkste registratiesysteem binnen het NCvB. Dit systeem geeft o.a. informatie over het vóórkomen en de verspreiding van beroepsziekten in ons land, en trends hierin. In tabel 1 is een top 10 van de geaccepteerde meldingen beroepsziekten in 2003 te zien. Met dit registratiesysteem is echter niet alle benodigde informatie te verzamelen. Daarom is een aantal peilstations opgezet die extra informatie opleveren. Nationale meldingen registratiesysteem In dit registratiesysteem worden de meldingen van beroepsziekten door (bedrijfs)artsen verzameld. Sinds 1999 is de melding een wettelijke verplichting voor Arbo-diensten. Omdat er nog steeds sprake is van een behoorlijke onderreportage is er het afgelopen jaar extra energie gestoken in het bezoeken van een aantal grote landelijke Arbo-diensten. Tijdens deze bezoeken is aandacht besteed aan het bevorderen en vergemakkelijken van het melden en het geven van voorlichting over het nut van melden aan bedrijfsartsen. In 2003 zijn 5973 meldingen van een

Top 10 aandoeningen 2003 Top 10 Disorders 2003

In order to gain insight in the development and distribution of occupational diseases good registration is essential. The National Notification and Registration System is the most important and extensive registration system within the NCvB. This system gives, among other things, information on the prevention and the dissemination of occupational diseases in our country, and the relevant trends in this field. In Table 1 a top 10 of the accepted occupational diseases in 2003 can be seen. However, with this registration system not all necessary information can be gathered. Therefore a number of surveillance projects have been set up that provide additional information. National notification and registration system In this registration system the notifications of occupational diseases by (occupational) physicians are collected. Since 1999 notification is a legal obligation for Occupational Health Services (Arbo-diensten). As there still is a considerable lack of notification, a lot of energy has been invested in visiting a number of large Occupational Health Services in the past year. During these visits attention was paid to notification facilitation and to providing information

Aandoening Disorder

Aantal meldingen Number of Notifications (%)

1506

(25,2)

2 – Overige aanpassingsstoornissen/surmenage Adjustment disorders

830

(13,9)

3 – Repetitive strain injury (RSI) van schouder/bovenarm 1 – Repetitive strain injury (RSI) of shoulder/ upper arm

687

(11,5)

4 – Epicondylitis lateralis Lateral epicondylitis

303

(5,1)

5 – Burn out Burn out

295

(4,9)

6 – Repetitive strain injury (RSI) van elleboog/onderarm 1 – Repetitive strain injury (RSI) of elbow/ lower arm

266

(4,5)

7 – Repetitive strain injury (RSI) van pols en hand 1 – Repetitive strain injury (RSI) of wrist and hand

243

(4,1)

8 – Contactdermatitis/contacteczeem Contact dermatitis

202

(3,4)

9 – Overige aandoeningen van weke delen door druk en (over)belasting 1 – Other disorders of soft tissues due to pressure and (over)strain

166

(2,8)

79

(1,3)

Totaal Total

4577

(76,6)

Resterende aandoeningen Remaining disorders

1396

(23,4)

Totaal Total

5973

(100,0)

1 – Lawaaislechthorendheid Occupational hearing loss

10 – Carpale-tunnelsyndroom Carpal tunnel syndrome

Tabel 1 / De top 10 van geaccepteerde meldingen beroepsziekten in 2003 Table 1 / The top 10 of the accepted notifications of occupational diseases in 2003

6

Aantal geaccepteerde meldingen Number of accepted Notifications

2001

2002

2003

5593

5335

5973

Tabel 2 / Overzicht van het aantal geaccepteerde meldingen Table 2 / Overview of the number of accepted notifications

on the use of notifications to occupational physicians. In 2003 the NCvB has accepted a total of 5973 notifications of occupational diseases. This is a slight increase with regard to last year. Table 2 shows an overview of the number of accepted notifications the NCvB has received in the past three years.

beroepsziekte door het NCvB geaccepteerd. Ten opzichte van vorig jaar betekent dit een lichte stijging. In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van het aantal geaccepteerde meldingen dat het NCvB in de afgelopen drie jaar ontvangen heeft. Ongeveer 60% van alle meldingen wordt elektronisch aangeleverd. In 2004 wordt meer aandacht gevraagd voor de Approximately 60% of all notifications are filed electronically. mogelijkheid om via het eigen systeem van de Arbo-dienst te melden. Ook wordt gewerkt aan het gebruikersvriendeIn 2004 more attention will be given to the possibility of lijker maken van het melden via Internet. Deze twee activinotification via the Occupational Health Services’ own system. Making the notification via Internet more userteiten zullen hopelijk leiden tot een verdere toename van friendly is also being worked on. Both of these activities will het elektronisch melden. hopefully lead to a further increase in electronic notification. In 2003 zijn er over het meldingsjaar 2001 gegevens aanIn 2003 notification information on the year 2001 has been geleverd voor het Eurostat project ‘European Occupafiled for the Eurostat project ‘European Occupational tional Diseases Statistics’ (EODS). Dit is een project wat Diseases Statistics’ (EODS). The project’s objective is to tot doel heeft om afspraken over criteria en codering van improve agreements on criteria and coding of occupational beroepsziekten te verbeteren. Dit moet uiteindelijk beter diseases. Ultimately this will provide better comparable vergelijkbare beroepsziektestatistieken van Europese lanstatistics of occupational disease in European countries. den opleveren. The NCvB has drawn up a number of occupational diseases registration guidelines for notification of occupational diseases. In 2003 a Steering Committee on Guidelines was established. This steering committee will revise the existing guidelines and set up new registration guidelines. As a number of occupational diseases were added to the European list of occupational diseases in 2003, they will determine for which of these disorders registration guidelines have to be developed.

Voor het melden van beroepsziekten zijn door het NCvB van een aantal beroepsziekten registratie richtlijnen opgesteld. In 2003 is een Stuurgroep Richtlijnen ingesteld. Deze stuurgroep gaat bestaande richtlijnen herzien en nieuwe registratie richtlijnen opstellen. Omdat er in 2003 een aantal beroepsziekten is toegevoegd aan de Europese lijst van beroepsziekten, wordt bezien voor welke van deze aandoeningen registratie richtlijnen ontwikkeld moeten worden.

ADS (Occupational Dermatoses Surveillance) The occupational physician does not often see employees with occupational skin disorders. This results in an important part of skin disorders not being reported to the National Notification and Registration System. In order to still obtain relevant information on skin disorders a surveillance project was established in cooperation with the NECOD

ADS (ArbeidsDermatosen Surveillance) Werknemers met beroepsgebonden huidaandoeningen worden vaak niet door de bedrijfsarts gezien. Dit betekent dat een belangrijk deel van huidaandoeningen niet gemeld wordt in het Nationale meldingen registratiesysteem. Om toch relevante informatie over huidaandoeningen te krijgen is in samenwerking met het NECOD (Nederlands Kenniscentrum ArbeidsDermatosen) een peilstation opge-


7

zet waar 23 dermatologen beroepsgebonden huidaandoe- (Netherlands Expert Center for Occupational Dermatoses) to ningen melden. In 2003 zijn door deze dermatologen meer which 23 dermatologists report occupational skin disorders. dan 600 meldingen gedaan. In 2003 these dermatologists reported more than 600 cases. PAL (Peilstation Arbeidsgebonden Longaandoeningen) Analoog aan het ADS peilstation is er een peilstation voor beroepsgebonden longaandoeningen opgezet. Dit project is het resultaat van een samenwerking met het NKAL (Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen – Opgelucht Werken). Momenteel zijn er 17 maatschappen van longartsen die maandelijks hun meldingen van beroepsgebonden longaandoeningen melden. Omdat het aantal meldingen wat tegenvalt, wordt aan dit project in 2004 extra aandacht besteed.

PAL (Surveillance Project for Work-related Lung Disorders) Analogous to the ADS surveillance project a surveillance project for work-related lung disorders was established. This project is the result of cooperation with NKAL (Knowledge Center for Work-related Lung Diseases). At the moment there are 17 partnerships of lung specialists who make monthly notifications of occupational lung disorders. Because the number of notifications is somewhat disappointing, this project will receive additional attention in 2004.

PIM (Peilstation Intensieve Melding) Een aantal gemotiveerde bedrijfsartsen uit het Nationale meldingen registratiesysteem is in 2002 benaderd om deel te nemen aan het PIM project. Van de 44 artsen die deelnemen aan dit project is de verzorgde populatie bekend. Op deze wijze kan een beter beeld verkregen worden van de incidentie van beroepsziekten binnen verschillende sectoren. Door middel van een uitgebreid vragenlijstonderzoek bij de gemelde werknemers wordt gevraagd naar de sociale en economische consequenties van beroepsziekten. De gegevensverzameling voor dit onderzoek zal doorlopen tot en met 2005.

PIM (Surveillance Project for Intensive Notification) In 2002 a number of motivated occupational physicians from the National Notification and Registration System were approached to take part in the PIM project. The population cared for by the 44 participating physicians in this project is known. This way a better picture can be obtained of the incidence of occupational diseases within the different sectors. The socio-economic consequences of occupational diseases are assessed using an extensive study of the reported employees with questionnaires. The gathering of data for this study will continue through 2005.

Peilstation Politie Dit project wordt in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken in samenwerking met de LOPOL (werkgroep van bedrijfsartsen werkzaam voor de politie) uitgevoerd. Twaalf bedrijfsartsen verdeeld over 3 Arbo-diensten zijn 1 april 2002 begonnen met het melden van beroepsziekten bij politiepersoneel. Inmiddels zijn er 66 meldingen binnengekomen. Bij deze meldingen wordt ook de verzuimduur geregistreerd om extra inzicht te krijgen in de gevolgen van beroepsziekten bij de politie. De gegevensverzameling voor dit project zal doorlopen tot april 2004.

Surveillance Project for Police This project by order of the Ministry of the Interior was carried out in cooperation with LOPOL (working group of occupational physicians employed by the police). Twelve occupational physicians divided across 3 Occupational Health Services started on 1 April 2002 with notification of occupational diseases amongst police personnel. In the mean time 66 notifications have been filed. In these notifications the duration of the absence is also registered in order to obtain additional insight into the consequences of occupational diseases for the police force. The gathering of information for this project will continue until April 2004.

Working groups Werkgroepen Werkgroepen rondom een bepaald thema op het gebied van beroepsziekten vormen voor het NCvB een belangrijke bron van informatie en hebben daarnaast ook een duidelijke klankbordfunctie. Binnen de werkgroepen treffen het veld van de bedrijfsgezondheidszorg, de kliniek en de wetenschap elkaar.

Working groups focussing on a specific theme in the field of occupational diseases form an important source of information for the NCvB and besides that also provide a clearly evident sounding board function. Within the working groups the fields of occupational healthcare, clinical practice and science come together. The Working group on Work-related Infectious diseases (WIZA) only has a short history in which they were dealing with several actual themes concerning infectious diseases.

8

Improvement of the information provision to the professionals clearly has priority, besides the development of prevention recommendations, such as in the area of vaccinations. Within the Working groups Occupational Allergic Diseases and Industrial Lung and Skin disorders (Northern Region) discussions about individual cases have been an important source of information throughout the years as were the discussions about (new) causes of and the occupational health policy for occupational skin and lung disorders. Further deepening of insight is achieved by lectures about research projects. The way in which healthcare monitoring in working with allergens should take shape was one of the discussion themes this past year.

Expertise areas The area of occupational diseases as well as the variety of causes is broad. It is therefore necessary to mark out the areas of expertise in order to offer high quality. Skin disorders, lung disorders, musculoskeletal disorders and emotional disorders within the NCvB are classified as being complementary to assessments provided by the four Knowledge Centers. In a number of other areas however they have a unique character because they fill a gap. The development of three expertise areas has priority at this moment. This concerns ‘infectious diseases and occupation’, ‘reproduction (fertility, pregnancy)’ and ‘occupation and hearing’. Cooperation with others is sought where possible and needed. For example, cooperation with the audiology centers of the AMC and the Medical Center of the Vrije Universiteit of Amsterdam (VUmc) is essential for the expertise area of ‘hearing and work’. For ‘infectious diseases and occupation’ it is important that integration takes place between the existing consultation and cooperation structures in the area of infectious diseases, and to add the yet still missing factor occupation. Furthermore for this area of expertise an important role has been put aside for the stimulation of the development of the applicable set of instruments for a preventive policy for occupational healthcare. An information service for matters concerning ‘reproduction and occupation’ is absent in The Netherlands. To be able to advise the (prospective) pregnant woman well, improvement in transfer of knowledge to care providers, to employers and last but not least to the pregnant woman and her partner is necessary with respect to work-related factors. For the NCvB the dissemination of knowledge is therefore an important activity within this area of expertise. Cooperation with experts in the area of fertility, gynaecology, genetic disorders and reproduction toxicology is needed, both for gathering and for disseminating knowledge.


De Werkgroep Infectieziekten en Arbeid (WIZA) kent nog maar een korte historie waarin zij zich bezig heeft gehouden met diverse actuele thema’s rond infectieziekten. Verbetering van de informatievoorziening naar de professionals heeft voor haar duidelijke prioriteit, naast het ontwikkelen van aanbevelingen voor preventie, zoals op het gebied van vaccinaties. Binnen de Werkgroepen Allergische Beroepsziekten en Industriële Long- en Huidaandoeningen (Regio NoordNederland) zijn door de jaren heen de besprekingen van individuele gevallen een belangrijke bron van informatie geweest en discussie over (nieuwe) oorzaken van en het te voeren bedrijfsgeneeskundig beleid bij beroepshuid- en longaandoeningen. Verdieping vindt verder plaats aan de hand van referaten over onderzoeksprojecten. De wijze waarop de gezondheidsbewaking bij het werken met allergenen gestalte dient te krijgen was het afgelopen jaar één van de discussiethema’s.

Expertgebieden Het palet van beroepsziekten is breed. Het spectrum van oorzaken is dat evenzeer. Een opsplitsing in expertgebieden is dan ook nodig om als Kenniscentrum voor Beroepsziekten hoogwaardige kwaliteit te kunnen bieden. Voor wat betreft huidaandoeningen, longaandoeningen, aandoeningen van de bewegingsorganen en psychische aandoeningen zijn ze binnen het NCvB aanvullend op expertise die door de vier Kenniscentra voor Arbeidsrelevante Aandoeningen geleverd kan worden. Op een aantal andere gebieden hebben ze echter een uniek karakter omdat zij voorzien in een lacune. Ontwikkeling van een drietal expertgebieden heeft hierbij op dit moment prioriteit. Het betreft infectieziekten en arbeid, reproductie (fertiliteit, zwangerschap) en arbeid en gehoor. Waar mogelijk en noodzakelijk wordt gezocht naar samenwerking met anderen. Zo is het voor gehoor en arbeid essentieel dat er wordt samengewerkt met de audiologische centra van het AMC en VUmc. Voor infectieziekten en arbeid is het van belang dat er integratie plaatsvindt binnen de bestaande overlegen samenwerkingsstructuren op het gebied van infectieziekten, en hier de nu nog ontbrekende factor arbeid in te brengen. Verder is voor dit expertgebied een belangrijke rol weggelegd in het stimuleren van de ontwikkeling van het voor de bedrijfsgezondheidszorg toepasbaar instrumentarium voor een te voeren preventief beleid. Een centraal aanspreekpunt op het gebied van reproductie en arbeid ontbreekt in Nederland. Voor goede advisering aan de (aanstaande) zwangere is verbetering van kennisoverdracht aan zorgverleners, aan werkgevers en niet in de laatste plaats aan de zwangere vrouw en haar partner ten

9

aanzien van de relatie met het werk noodzakelijk. Kennisverspreiding is voor het NCvB dan ook een belangrijke activiteit binnen dit expertgebied. Samenwerking met deskundigen op het gebied van fertiliteit, verloskunde, aangeboren afwijkingen en reproductietoxicologie is noodzakelijk, zowel voor de kennisverzameling als voor de kennisverspreiding.

Onderzoek Registratie van beroepsziekten Epidemiologisch onderzoek naar beroepsziekten vindt plaats aan de hand van het Peilstation Intensieve Melding (PIM). Dit peilstation bestaat uit een groep van ca. 40 bedrijfsartsen die twee jaar lang met intensieve begeleiding en terugkoppeling beroepsziekten melden aan het NCvB. De verzorgde populaties van de deelnemende bedrijfsartsen aan het peilstation zijn bekend. Desgevraagd leveren de deelnemende bedrijfsartsen extra informatie ten behoeve van het project. De gemelde patiënten worden middels een informed consent gevraagd deel te nemen aan een follow-up onderzoek. Het project is additioneel aan het reguliere registratiesysteem voor beroepsziekten. Aan dit peilstation is een aantal onderzoekstrajecten verbonden. Doelstellingen van het project zijn: 1 Het maken van betere schattingen van de incidentie van een aantal beroepsziekten en hun verdeling in bedrijfstakken, evenals de verdeling van sociaal-demografische parameters; 2 Het inventariseren van de maatschappelijke consequenties van beroepsziekten in termen van gezondheidsschade, economische schade en sociale gevolgen; 3 Het evalueren van de kwaliteit van signalering en diagnostiek van beroepsziekten door bedrijfsartsen;

Study Registration of occupational diseases Epidemiological studies of occupational diseases are carried out with the Surveillance project for Intensive Notification (PIM) in a central role. This surveillance project consists of a group of approximately 40 occupational physicians, who report occupational diseases to the NCvB for two years with intensive support and feedback. The populations cared for by the occupational physicians participating in the surveillance project are known. On request the participating occupational physicians provide additional information on behalf of the project. The patients who were reported are asked to participate in a follow-up study by way of an informed consent. The project is complementary to the regular registration system for occupational diseases. A number of research projects are connected to this surveillance project. The objectives of the project are: 1 To be able to make better estimates of the incidence of a number of occupational diseases and their distribution in the branches of industry, as well as the distribution of socio-demographic parameters 2 To investigate the social consequences of occupational diseases in terms of health impact, economic and social consequences 3 To evaluate the quality of diagnosis and notification of occupational diseases by occupational physicians. The project runs through 2006 and besides information on behalf of national policy will also result in several international publications and an academic thesis (researchers: Dick Spreeuwers and Nicole de Wilde).

Studies initiated by the Solvent Team Within the Solvent Team project a number of studies are carried out that are aimed at the improvement of the Het project loopt tot en met 2006 en zal naast informatie diagnostics and support of patients with chronic toxic ten behoeve van nationaal beleid tevens diverse interna- encephalopathy (CTE). tionale publicaties en een promotie opleveren (onderzoe1. Evaluation of the diagnostic process kers: Dick Spreeuwers en Nicole de Wilde). The rules for decision-making with regard to the different elements of the diagnostic process are developed based on Onderzoek vanuit het Solvent Team Binnen het Solvent Team project worden een aantal onder- own experiences and by making use of assessment zoeken uitgevoerd die gericht zijn op verbetering van de performed/expertise from abroad (academic thesis Joffrey diagnostiek en begeleiding van patiënten met chronische van der Hoek). toxische encefalopathie (CTE). 2. Evaluation of the effectiveness of the support The effectiveness of the support of patients with CTE, like 1. Evaluatie van het diagnostische proces Op basis van eigen ervaringen en gebruikmakend van bui- the one that has been developed within the Solvent Team, is tenlandse expertise worden beslisregels voor de verschil- evaluated. In the course of 2004 this support will be turned lende elementen van het diagnostische proces ontwikkeld over to regional rehabilitation centers (promotion research Monique van Hout). (promotieonderzoek Joffrey van der Hoek).

10

3. Differential diagnostics CTE and depression A study into the problem of differential diagnostics between depression and CTE has been carried out (academic thesis Ieke Visser). 4. Neuro-imaging and CTE-diagnostics In analogy with a neuro-imaging study in ecstasy users, advanced neuro-imaging studies were carried out in both CTE patients and a control group (academic thesis Ieke Visser in cooperation with the department of Neuroradiology at the AMC). 5. Genetic polymorphism The buccal mucosa that was collected from approximately one hundred CTE patients will be analysed. In cooperation with the OPS (Organic Psycho-Syndrome) patient organisation an information session has been organised. Reports will be made about the possible differences in individual sensitivity with regard to the toxicokinetics of solvents (researcher: Dr. M.M. Verberk, toxicologistepidemiologist).

Documentation and literature search An important but also difficult assignment for the NCvB is to oversee and, complementary to this, to document the continuous stream of information about occupational diseases. There are numerous sources: scientific magazines, research reports from this country and foreign countries, websites of governmental agencies and research institutes etc. This not only requires a systematic way of monitoring, but also the selection of information about the different areas of expertise. Per subject, the employee responsible for this does a systematic literature search once or twice a year together with the clinical librarian, who besides this also fulfils an important role with monitoring, alerting and documenting. Questions asked to the helpdesk regularly lead to a consultation of the databases, but also manuals are frequently useful. Immediate availability of good and current manuals is an important requirement for functioning well as a knowledge center. The knowledge and information acquired through the questions is not only important to the person asking the questions, but also appears to be relevant enough in certain situations to obtain a broader dissemination via the website (FAQ), the Newsletter, the Dutch Journal for Occupational and Insurance Medicine (TBV) and the Alert Report. An important requirement is that it has an “evidence based” character. The development of matching search strategies and the critical appraisal of discovered information has priority.


2. Evaluatie effectiviteit begeleiding De effectiviteit van de begeleiding van patiënten met CTE, zoals die binnen de Solvent Teams is ontwikkeld wordt geëvalueerd. In de loop van 2004 wordt deze begeleiding overgedragen aan regionale revalidatiecentra (promotieonderzoek Monique van Hout). 3. Differentiaal diagnostiek CTE en depressie Er is onderzoek uitgevoerd naar het probleem van de differentiaal diagnostiek tussen depressie en CTE (promotieonderzoek Ieke Visser). 4. Neuroimaging en CTE-diagnostiek In analogie met een neuroimaging studie bij ecstasy gebruikers is bij CTE-patiënten en een controlegroep geavanceerd neuroimaging onderzoek uitgevoerd (promotieonderzoek Ieke Visser in samenwerking met de afdeling Neuroradiologie van het AMC). 5. Genetisch polymorfisme Het wangslijmvlies dat bij een honderdtal CTE-patiënten is verzameld zal worden geanalyseerd. Met medewerking van de OPS-patiëntenvereniging is hiertoe een voorlichtingsmiddag georganiseerd. Gerapporteerd zal worden over de mogelijke verschillen in individuele gevoeligheid i.v.m. de toxicokinetiek van oplosmiddelen (onderzoeker: Dr. M.M. Verberk, toxicoloog-epidemioloog).

Documentatie en literatuursearch Een belangrijke maar ook lastige opdracht voor het NCvB is het zicht blijven houden op en in het verlengde hiervan documenteren van de constant aanhoudende informatiestroom over beroepsziekten. De bronnen zijn divers: wetenschappelijke tijdschriften, onderzoeksrapporten uit binnen- en buitenland, websites van overheidsinstellingen en onderzoeksinstituten etc. Het vereist een systematische manier van monitoren maar ook selecteren van informatie over de diverse expertgebieden. Eén tot tweemaal per jaar wordt er per aandachtsgebied door de hiervoor verantwoordelijke medewerker een systematische literatuursearch uitgevoerd samen met de clinical librarian, die daarnaast een belangrijke rol vervult bij het monitoren, signaleren en documenteren. Vragen aan de helpdesk vormen regelmatig aanleiding tot het raadplegen van databases, maar ook handboeken bieden hierbij toch ook nogal eens uitkomst. Directe beschikbaarheid van goede en actuele handboeken is een belangrijke voorwaarde voor het goed kunnen functioneren als kenniscentrum. Door de vragen verworven kennis en informatie is niet alleen van belang voor de vragensteller, maar blijkt in een aantal situaties ook relevant genoeg om een bredere verspreiding te krij-

11

gen via de website (FAQ), de Nieuwsbrief, het TBV en het signaleringsrapport. Een belangrijke eis is dat zij een ‘evidence based’ karakter heeft. Het ontwikkelen van hierbij passende zoekstrategieën en kritische waardering van gevonden informatie heeft dan ook prioriteit. De vragen kunnen echter ook een lacune in kennis en informatie zichtbaar maken. Die bevinding kan evenzeer aanleiding zijn tot het afgeven van een signaal. Er mag dan ten aanzien van vele onderwerpen een overdaad aan beschikbare informatie dreigen, een gebrek aan kennis en informatie kan in termen van gezondheidsschade een grotere bedreiging vormen en hiermee aandacht vereisen.

However, the questions can also reveal a gap in knowledge and information. Those findings can also be a reason to give a signal. Although there may be an excess of available information with respect to many subjects, a lack of knowledge and information in terms of damages to health may constitute a greater threat and thus require attention.

12

Benauwd in het zwembad in 2003. In dit geval in het Algemeen Dagblad van 22 oktober.

Nader onderzoek naar de omvang en oorzaak van werkgerelateerd astma bij personeel van binnenzwembaden is gewenst naar aanleiding van een aantal recente meldingen en recente literatuur over zwembadastma. There is a need for further research into the scale and the cause of workrelated asthma amongst staff of indoor swimming pools following a number of recent reports and recent literature about swimming pool asthma.

SARS in het nieuws. In dit geval op tv bij NOVA.

Gezien de enorme economische schade die nieuwe infectieziekten zoals SARS en de kippeninfluenza, maar ook de infectieziekten van alle dag met zich meebrengen, is een flinke inspanning op dit gebied zonder meer gerechtvaardigd. In view of the tremendous economic damage caused by infectious diseases like SARS and chicken influenza, but also by every-day infectuous diseases, this situation calls for action.

Dissemination of information Websites The website of the NCvB (www.beroepsziekten.nl) offers information about occupational diseases and also offers the possibility of notification of occupational diseases. All publications of the NCvB, including the Alert Report, can be found on the website. In 2003 the NCvB started renewing the website. The objective is to improve the accessibility of information about occupational diseases. Mid 2004 the renewed website will hit the air. The NCvB also made an important contribution to the website www.beroepsrisico.nl. This website has been developed together with the Organisation for Applied Scientific Research (TNO) and Work by order of the Association of Insurers (Verbond van Verzekeraars). The site offers an overview of occupations in the building industry and the occupational hazards of these occupations. The site will be expanded with a series of SME occupations in 2004.

Alert Report on Occupational Diseases 2003 The NCvB yearly draws up the Alert Report on Occupational Diseases by order of the Ministry of Social Affairs and Employment. The report provides an overview on the prevention and dissemination of occupational diseases in our country, as well as the trends in this field. Besides that, it describes new scientific and social developments in prevention, (early) diagnostics, treatment and rehabilitation in cases of occupational diseases. An important objective of this report is giving signals or “Alerts” about occupational diseases to policy makers as well as to professionals in the field. Alerts are signals about (new) occupational diseases or causes of occupational diseases and about difficulties in the prevention and care of occupational diseases. The report tries to trace as accurately as possible where these difficulties are. In what occupations or sectors do certain occupational diseases occur more frequently than in others and what are the causes for that? Are treatment or prevention possibilities applied adequately or can there be more progress made in preventing occupational damage to health?


Informatie verspreiden

Websites De website van het NCvB (www.beroepsziekten.nl) biedt informatie over beroepsziekten en biedt tevens de mogelijkheid beroepsziekten te melden. Alle publicaties van het NCvB, inclusief het signaleringsrapport, zijn te vinden op de website. In 2003 is het NCvB gestart met het vernieuwen van de website. Het doel hiervan is het verbeteren van de toegankelijkheid van informatie over beroepsziekten. Medio 2004 zal de vernieuwde website de lucht in gaan. Het NCvB heeft ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de website www.beroepsrisico.nl. Deze website is samen met TNO-Arbeid ontwikkeld in opdracht van het Verbond van verzekeraars. De site biedt een overzicht van beroepen in de bouw en de arbeidsrisico’s in deze beroepen. De site zal in 2004 uitgebreid worden met een reeks MKBberoepen.

Signaleringsrapport Beroepsziekten 2003 Het NCvB stelt jaarlijks het Signaleringsrapport Beroepsziekten op in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het rapport biedt een overzicht over het vóórkomen en de verspreiding van beroepsziekten in ons land, en trends hierin. Daarnaast beschrijft het nieuwe wetenschappelijke en maatschappelijke ontwikkelingen in preventie, (vroeg)diagnostiek, behandeling en reïntegratie bij beroepsziekten. Een belangrijk doel van dit rapport is het afgeven van signalen of ‘alerts’ over beroepsziekten aan beleidsmakers en aan professionals in het veld. Alerts zijn signalen over (nieuwe) beroepsziekten of oorzaken van beroepsziekten en over knelpunten in de preventie en zorg voor beroepsziekten. Het rapport tracht zo scherp mogelijk te traceren waar zich deze knelpunten bevinden. In welke beroepen of sectoren komen bepaalde beroepsziekten meer voor dan in andere en wat ligt daaraan ten grondslag? Worden behandel- of preventiemogelijkheden adequaat toegepast of is meer winst te behalen bij het voorkómen van gezondheidsschade door werk?

15

Alerts Signaleringsrapport Beroepsziekten 2003 Warnings Alert Report Occupational Diseases 2003

Besmet op het werk SARS en vogelpest hebben het afgelopen jaar slachtoffers gemaakt in specifieke beroepen. Kennis over beroepsinfectieziekten is nauwelijks aanwezig bij Arbodiensten. Buiten de gezondheidszorg ontbreekt een vaccinatiebeleid gericht op risicovolle functies grotendeels. Beleid bij calamiteiten met beroepsinfectieziekten is onvoldoende.Gepleit wordt voor een verbetering van de kennisinfrastructuur van beroepsinfectieziekten en ontwikkeling van beleid ten aanzien van vaccinaties voor risicoberoepen en voor calamiteiten. Arbo-diensten dienen hierbij te worden betrokken.

Contamination at work In the past year SARS and fowl plague have made victims in specific professions. Most of the Occupational Health Services have little knowledge about occupational infectious diseases. There is practically no vaccination policy aimed at high-risk positions outside the healthcare sector. The policies in place for calamities involving occupational infectious diseases are inadequate. We are pleading for an improvement in the knowledge infrastructure of occupational infectious diseases and the development of policies regarding the vaccination of high-risk professionals and in the event of calamities. The Occupational Health Services should be involved in this.

Ziek van water Nat werk blijkt veruit de belangrijkste oorzakelijke factor voor het krijgen van contacteczeem. Gunstige ervaringen in het buitenland met gerichte voorlichting en instructie over het voorkomen van de klachten pleiten voor meer aandacht van Arbo-diensten en risicobranches.

Sick with water Wet work proves to be the key factor in contracting contact dermatitis. Following favourable experiences abroad with information and education about how to prevent symptoms, the Occupational Health Services and high-risk branches should be more alert in this field.

Benauwd in het zwembad Nader onderzoek naar de omvang en oorzaak van werkgerelateerde astma bij personeel van binnenzwembaden is gewenst naar aanleiding van een aantal recente meldingen en recente literatuur over zwembadastma.

Out of breath in the swimming pool There is a need for further research into the scale and the cause of work-related asthma amongst staff of indoor swimming pools following a number of recent reports and recent literature about swimming pool asthma.

Niet alleen oplappen, maar ook zorgen voor goede werkomstandigheden Bij verzuimbegeleiding ligt het accent vaak op individugerichte (activerende) maatregelen. Een activerende en klantgerichte benadering is goed, maar er lijkt te weinig aandacht te zijn voor verbetering van de werkomstandigheden. Dit geldt vooral voor de psychosociale arbeidsomstandigheden, waaronder de arbeidsverhoudingen, van mensen met psychische klachten door het werk.

Not merely patching up, but providing healthy working circumstances The focus in absenteeism policies often lies on individually targeted (activating) measures. While an activating and customer-driven approach is good, there seems to be little attention for the improvement of the working conditions. This seems the case particularly for the psycho-social working conditions, including working relations, of people with work-related psychological complaints.

PAGO: voorkomen is beter dan genezen Ondanks de verplichting van werkgevers om werknemers een periodiek arbeidsgezondheidkundig onderzoek (PAGO) aan te bieden, worden PAGO’s buiten de bouwnijverheid nog maar weinig meer uitgevoerd. Dit terwijl een aantal beroepen een duidelijk verhoogd risico laat zien op bijvoorbeeld gehooraandoeningen, huidziekten of klachten van het bewegingsapparaat. Gepleit wordt voor het ontwikkelen van richtlijnen voor PAGO. Wetenschappelijke evaluatie van dergelijke richtlijnen is van belang of zij daadwerkelijk bijdragen aan preventie van gezondheidsschade door werk.

Periodic Examination (PAGO): it’s better to prevent than to cure Despite employers’ obligation to offer employees a Periodic Examination (PAGO), few PAGOs are carried out. Only in the construction industry are they carried out frequently, despite the fact that a number of professions are showing a clear increase of the risk of, for example, hearing loss, skin diseases or musculoskeletal diseases. Guidelines for periodical examinations should be developed. A scientific evaluation of these guidelines is important to establish if they actually contribute to the prevention of work-related health disorders.

16

Helpdesk of the Netherlands Center for Occupational Diseases

Helpdesk Nederlands Centrum voor Beroepsziekten

In 2003 the NCvB received 723 questions. Both by telephone and by e-mail. The latter occurred increasingly and is logistically easier than telephone contact between busy people. Occupational physicians are the largest category of people asking questions; besides that, questions are asked by amongst others policy employees of ministries, branch organisations etc., and also other medical and Occupational Health Service consultants. The number of questions to the NCvB is rising (in 2002 there were 544 questions). The table below provides an overview of people asking questions. Bedrijfsarts Occupational physicians

427

Patiënten Patients

37

Huisartsen General practitioners

27

Medisch specialisten Medical specialists

39

Arbo-adviseurs Occupational H.S. consultants

48

Beleidsmedewerkers Policy employees

93

Journalisten Journalists

23

Studenten Students

12

Advocaten Attorneys-at-law

17

Totaal Total

In 2003 kwamen bij het NCvB 723 vragen binnen. Zowel telefonisch als via de elektronische weg. Dit laatste gebeurt in toenemende mate en is logistiek eenvoudiger dan het telefonisch contact tussen druk bezette mensen. Bedrijfsartsen vormen de grootste categorie vragenstellers; daarnaast worden vragen gesteld door o.a. beleidsmedewerkers van ministeries, brancheorganisaties e.d., andere medici en arbo-adviseurs. Het aantal vragen dat aan het NCvB wordt gesteld is stijgend (in 2002 544 vragen). In tabel 3 een overzicht van de vragenstellers.

723

Tabel 3 / Overzicht vragenstellers NCvB-helpdesk 2003 Table 3 / Overview of people asking questions to the NCvB helpdesk in 2003

Answering the questions about occupational diseases well is an important activity of the NCvB. Important because it is a method through which knowledge about occupational diseases is disseminated in the most efficient way. Important also because the problem of the person asking questions could be a signal of a specific case or of a more universal problem, which in turn could provide input for further study, articles in the Newsletter, the Alert report, FAQ’s on the website or case reports for educational purposes. A reaction to the question is given within 48 hours. The questions vary from simple questions of knowledge to complex problems for which, in order to answer them, a literature search or consultation with an external expert is needed. Some of the questions are transferred to one of the knowledge centers of the Knowledge Network for Health and Occupation immediately. Below you will find an overview with the numbers divided into categories with an anthology of the questions.


Het goed beantwoorden van vragen over beroepsziekten is een belangrijke NCvB-activiteit. Belangrijk omdat het een middel is waardoor kennis over beroepsziekten gericht wordt verspreid. Belangrijk ook omdat het probleem van de vragensteller een signaal kan zijn van een bijzonder geval of een meer universeel probleem, waardoor het input kan leveren voor nader onderzoek, stukjes in Nieuwsbrief, het Signaleringsrapport, FAQ’s op de website of casuïstiek voor onderwijsdoeleinden. Binnen 48 uur wordt een reactie gegeven op de vraag. De vragen variëren van eenvoudige kennisvragen tot complexe problemen waarvoor ter beantwoording een literatuursearch of overleg met externe deskundigen nodig is. Sommige vragen worden direct doorgegeven naar één van de kenniscentra van het Kennisnetwerk Gezondheid en Arbeid. Onderstaand een cijfermatig overzicht verdeeld in categorieën met een bloemlezing van de vragen.

17

Algemene vragen (n= 229) Inhoud PAGO voor bodemsaneerders, asbestwerkers, schoonmakers, huisvuilbeladers, oplosmiddelenwerkers e.d.? Juridische aspecten van claimbeoordeling. Verslaving als beroepsziekte? Vergelijking beroepsziekten binnen Europa?

General questions (n= 229) Contents PAGO for soil decontamination employees, asbestos workers, cleaning personnel, household refuge collectors, solvent workers etc Legal aspects of assessment of claims Addiction as an occupational disease Comparison of occupational diseases in Europe

Aandoeningen van houdingen bewegingsapparaat (n=54) Femurkopnecrose bij lasser Nekhernia bij dokwerker Gonarthrose bij stratenmaker

Disorders of posture and musculoskeletal system (n=54) Femur head necrosis in welder Neck hernia in dock labourer Gonarthrosis in road worker

Psychische aandoeningen (n=14) Werkstress en hartinfarct Paranoidie door toxische stoffen?

Psychological disorders (n=14) Occupational stress and heart attack Paranoia due to toxic matter?

Huidaandoeningen (n=54) Handeczeem bij tandtechnici Airborn latexallergie Kruisallergie tulpen en gladiolen Electromagnetische velden en huidafwijkingen

Long- en luchtwegafwijkingen Astma bij crematoriummedewerker Zwembadastma Extrinsieke Allergische Alveolitis (EAA) bij bloembollenteler Organic Dust Toxic Syndrome (ODTS) bij rioolwerker

Neurologische aandoeningen (n=74) Impotentie en OPS? Perifere neuropathie bij een tandarts M. Alzheimer bij een zilversmid Een orthopedisch schoenmaker en chronische toxische encefalopathie Infectieziekten (n=88) Orf op een stadsboerderij Gevaar van kippenmest? Vaccinatiebeleid hepatitis B bij politiemedewerkers Gezondheidsrisico werk op begraafplaatsen? Kanker (n=27) Screening op mesothelioom bij asbestwerkers? Neuskanker bij houtbewerker Nachtdiensten en borstkanker Gebrande gerstenmout kankerverwekkend?

Skin disorders (n=54) Eczema of the hand in dental technician Air-born latex allergy Cross allergy for tulips and gladioluses Electro-magnetic field and skin disorders

Lung and respiratory tract disorders Asthma in crematorium employee Swimming pool asthma Hypersensitivity pneumonitis in bulb-grower Organic Dust Toxic Syndrome (ODTS) in sewer worker

Neurological disorders (n=74) Impotence and OPS Peripheral neuropathy in a dentist Alzheimer’s disease in a silversmith An orthopaedic shoemaker and chronic toxic encephalopathy

Infectious diseases (n=88) Orf (contagious ecthyma) in a city farm Hazards of chicken manure? Vaccination policy for hepatitis B in police employees Health risks of working at cemeteries?

Cancer (n=27) Screening for mesothelioma in asbestos workers? Nasal cancer in wood worker Nightshifts and breast cancer Carcinogenic effect of burnt barley malt?

18

Reproduction disorders (n=13) Weak seed due to stress at work? Hairdresser with imminent abortion Miscarriage in nurse of mentally handicapped people due to physical violence Foetal hearing damage due to noise?

Other (n=98) Mitochondrial myopathy in chip shop owner Eye complaints due to working with sugars? Noise deafness in telephone operators Vocal cord nodules in swimming pool personnel Electro-allergy in screen workers

The NCvB can be approached for these and other questions on occupational diseases.

Reproductiestoornissen (n=13) Zwak zaad door werkstress? Kapster met dreigende abortus Miskraam door fysiek geweld zwakzinnigenverzorgster Foetale gehoorbeschadiging door lawaai?

Diversen (n=98) Mitochondriale myopathie bij patatbakkers Oogklachten door werk met suikers? Lawaaidoofheid bij telefonisten Stembandknobbels bij zwembadpersoneel Elektroallergie beeldschermwerk

Voor deze en andere vragen rond beroepsziekten kan het NCvB benaderd worden.

Nieuwsbrieven, TBV Newsletters, TBV Each quarter the NCvB prints a Newsletter. Via the Newsletter ARBO professionals are kept up to date of the developments in the field of occupational diseases. Traditionally the back page of the Newsletter is intended for the case reports on occupational diseases. These case reports have an educative function. Special cases or “new” occupational diseases can also be presented. Each month the NCvB places a page in the Magazine for Occupational and Insurance Healthcare (TBV). Here too an educative and informative function is pursued.

Ieder kwartaal brengt het NCvB een Nieuwsbrief uit. Via de Nieuwsbrief worden arboprofessionals op de hoogte gehouden van ontwikkelingen op het gebied van beroepsziekten. Traditioneel is de achterpagina van de Nieuwsbrief bestemd voor casuïstiek van beroepsziekten. Deze gevalsbesprekingen hebben een educatieve functie. Tevens kunnen bijzondere zaken of ‘nieuwe’ beroepsziekten onder de aandacht worden gebracht. Het NCvB verzorgt iedere maand een pagina in het Tijdschrift voor Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde (TBV). Ook hier wordt een educatieve en informatieve functie nagestreefd.

Heijermans’ lectures Twice per year the NCvB organises a Heijermans’ lecture. Approx. 150 occupational physicians and others, who are interested, attend the Heijermans’ lecture. The first Heijermans’ lecture with the theme “Occupational diseases across the borders” took place on 20 June. Contributions were made by France and Germany and the visitors of the lecture received an impression of how other countries in Europe dealt with occupational diseases. The second Heijermans’ lecture took place on 12 December and discussed the subject “Occupational back complaints”. During this lecture the concept criteria document for workrelated non-specific low back complaints was presented, which was drawn up in a cooperative project of the Netherlands Knowledge Center for Occupation and Complaints of the Musculoskeletal System (AKB), the Coronel Institute and the NCvB.


Heijermanslezingen Tweemaal per jaar organiseert het NCvB een Heijermanslezing. De Heijermanslezing wordt zeer goed bezocht door ca. 150 bedrijfsartsen en andere belangstellenden. De eerste Heijermanslezing vond plaats op 20 juni met het thema ‘Beroepsziekten over de grenzen’. Bijdragen werden geleverd uit Frankrijk en Duitsland en de bezoekers van de lezing kregen een beeld hoe in andere Europese landen omgegaan wordt met beroepsziekten. De tweede Heijermanslezing vond plaats op 12 december en had als onderwerp ‘Arbeidsgebonden rugklachten’. Tijdens deze lezing werd het concept criteriadocument voor arbeidsgerelateerdheid van aspecifieke lage rugklachten gepresenteerd, dat in een samenwerkingsproject van het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat (AKB), het Coronel Instituut en het NCvB is opgesteld.

19

Voorlichting en nascholing De kennisverspreiding met betrekking tot beroepsziekten dient meerdere doelen. Beleidsmakers worden geattendeerd op voor hen relevante onderwerpen en thema’s en de professionals kunnen er hun kennis en vaardigheden op het gebied van signalering, begeleiding en preventie van beroepsziekten mee vergroten. Directe voorlichting binnen Arbo-diensten, onderwijs aan medische studenten, de opleiding van bedrijfsen verzekeringsartsen, na- en bijscholing van arboprofessionals en symposia zijn allemaal situaties waarin medewerkers van het NCvB regelmatig een bijdrage leveren. Het overzicht van gehouden presentaties vormt daar een afspiegeling van. Om te voorkomen dat de onderwijsactiviteiten te omvangrijk worden, is het van belang dat de kring van onderwijsgevenden wordt uitgebreid. Het ‘teaching the teacher’, waarmee een begin is gemaakt, moet hiervoor een oplossing bieden.

Fact sheets Fact sheets zijn informatiedragers die op compacte wijze gericht een doelgroep kunnen informeren over een actueel thema. In 2003 heeft het NCvB samen met het NKAL een fact sheet verzonden aan alle bedrijfsartsen over SARS. Voornamelijk de arbeidsrelevante aspecten van SARS werden in deze fact sheet beschreven. Uiteraard staan de fact sheets ook op de websites van beide centra. Het NCvB wil binnen het kennisnetwerk in de toekomst vaker van dit medium gebruik maken.

Information and continued education The dissemination of knowledge with regard to occupational diseases serves multiple purposes. Policy makers are made aware of subjects and themes that are relevant to them and the professionals can increase their knowledge and skills in the areas of alerts to, support for, and prevention of, occupational diseases. Immediate information within Occupational Health Services, education for medical students, the training of occupational and insurance physicians, continued education and extra training of occupational health professionals and symposiums are all situations to which the employees of the NCvB contribute regularly. The overview of presentations that were held is a reflection of that. In order to prevent the educational activities from becoming too extensive, it is important to expand the circle of educators. The “teaching the teacher” concept, which has just been started, should offer the solution to this.

Fact sheets Fact sheets are data carriers, which can inform a target group about an actual theme in a compact focused manner. In 2003 the NCvB together with the NKAL sent a fact sheet about SARS to all occupational physicians. Primarily the occupationally relevant aspects of SARS were described in this fact sheet. Of course the fact sheets are also on the websites of both centers. In the future, the NCvB would like to make use of this medium within the knowledge network more often.

20

RSI in het nieuws in 2003. In dit geval op de website van De Telegraaf.

Aandacht voor preventie van aandoeningen van het houdingen bewegingsapparaat groeit. Er valt preventief nog veel te winnen. While there is growing attention for the prevention of musculoskeletal diseases, the field of prevention still offers room for improvement.

Burn-out in het nieuws. In dit geval in de VIVA.

Naast de gedragsmatige aanpak wordt gepleit voor meer aandacht voor verbetering van de psychosociale arbeidsomstandigheden. In addition to the behavioural approach we are pleading for more attention to the improvement of psycho-social working conditions.

Clinical Occupational Medicine

Klinische Arbeidsgeneeskunde

The NCvB has developed a number of provisions for clinical occupational healthcare: the Solvent Team, the assessment center for Hearing and Work and a multidisciplinary patient consultation group for work-related lung disorders. Besides that several collaborations exist between the NCvB and the Coronel Institute, which has clinical departments at the AMC.

Het NCvB heeft een aantal voorzieningen voor klinische arbeidsgeneeskunde ontwikkeld: het Solvent Team, het expertisecentrum Gehoor en Arbeid en een multidisciplinair patiëntenoverleg werkgebonden longaandoeningen. Daarnaast bestaan diverse samenwerkingsverbanden van het NCvB en het Coronel Instituut met klinische afdelingen in het AMC.

Solvent Team project Since 1997 the NCvB is involved in the assessment and training of patients with chronic toxic encephalopathy due to exposure to organic solvents (CTE or Painters Disease). This invalidating occupational disease is difficult to assess because sings and symptoms are rather a-specific and the cornerstones for the diagnosis are the typical symptoms and course, together with exclusion of other diseases. For the diagnostic process a multidisciplinary approach is needed with different disciplines involved: occupational medicine, neurology, neuropsychology, psychiatry and occupational hygiene. The CVZ (…) is funding this project. Different departments of the Academic Medical Centre in Amsterdam are involved. There is a close collaboration with the Medical Spectrum Twente, a sub academic hospital in Enschede where patients from the eastern part of the Netherlands are examined. Results In 2003 a number of 228 patients were referred for an assessment: 136 to Amsterdam and 91 to Enschede. In most cases general practitioners (52%) were the source of referral; others were medical specialists (20%) and occupational physicians (19%). In most cases (89%) cognitive problems and exposure to solvents was the reason for encounter; in other cases patients had a history of exposure to pesticides, heavy metals or other neurotoxic agents. In 32 cases the diagnostic criteria for CTE were fulfilled. Most of them had been working as a painter or paint sprayer. There is a gradual decrease in the number of referred patients and CTE-cases. This decrease is the effect of preventive actions in the past years. A good example is the ban (2000) on the professional use of solvent rich paints in indoor situations. In the figure an overview of the annual number of intakes is presented.


Solvent Team project Vanaf 1997 loopt dit landelijke project gericht op diagnostiek en begeleiding van patiënten met chronische encefalopathie door oplosmiddelen, bekend als OPS of schildersziekte. Chronische toxische encefalopathie (CTE) is een invaliderende beroepsziekte. Het diagnostisch proces is lastig omdat CTE tot de categorie der substraatloze ziektebeelden behoort en de diagnostiek deels op exclusie van andere mogelijke verklaringen van het ziektebeeld berust. Beoordeling vergt een multidisciplinaire aanpak van clinici en deskundigen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Door een subsidie van het College voor zorgverzekeringen (Cvz) kan door het Solvent Team project vorm gegeven worden aan de missie: adequate diagnostiek en begeleiding van patiënten met CTE en bijdragen aan preventie. In dit project wordt samengewerkt met de afdeling neurologie, psychiatrie en radiologie van het AMC. Uitvoering vindt plaats in nauwe samenwerking met het Medisch Spectrum Twente in Enschede. Resultaten In 2003 werden 228 patiënten verwezen voor een beoordeling: 136 in Amsterdam en 91 in Enschede. De meeste verwijzingen kwamen via huisartsen (52%); medisch specialisten (20%) en bedrijfsartsen (19%) waren de andere belangrijkste verwijzers. In 89% ging het om beroepsmatige blootstelling aan oplosmiddelen; bij de anderen bestond blootstelling aan bestrijdingsmiddelen, zware metalen of andere neurotoxische stoffen bij patiënten met cognitieve klachten. Het aantal patiënten bij wie de diagnose CTE gesteld werd bedroeg 32. Het betrof vooral schilders en verfspuiters Zowel het aantal verwezen patiënten als het aantal CTE-gevallen is geleidelijk aan het afnemen. Deze afname moet gezien worden als het effect van preventieve maatregelen die de afgelopen jaren in verschillende branches genomen zijn. Een goed voorbeeld

23

350

300

250

200

150

100

50

0 1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Figuur 2 / Aantal verwijzingen per jaar Figure 2 / Annual number of referrals

is het verbod op gebruik van oplosmiddelrijke verf in binResearch nenhuissituaties (2000). In bovenstaande figuur een over- Within the structure of the solvent team project evaluation, registration and patient oriented research are important zicht van het jaarlijkse aantal intakes. issues. Differential diagnostic problems between CTE and depression and sleep disturbances form a line of research. Onderzoek Er bestaan nog leemtes in de kennis over de afgrenzing Other fields are individual susceptibility (genetic van het ziektebeeld CTE en andere aandoeningen, zoals polymorphism of biotransformation enzymes) and a compact depressie en slaapstoornissen. Daarom wordt binnen het cognitive revalidation program. Solvent Team project onderzoek verricht om dit beter te International contacts kunnen onderscheiden. Ook is onderzoek gaande naar verschillen in individuele gevoeligheid (genetisch polymor- An invitational conference was organised in September on fisme van biotransformatie enzymen) en een studie naar the feasibility of a consensus document for diagnostic de opzet van een compacte vorm van begeleiding en cog- criteria of CTE with financial support of the Dutch Ministry of Social Affairs and Labour. Experts from Germany, Italy, nitieve revalidatie. Belgium, Denmark, the Czech Republic and Finland took part. Outcome of this meeting was that consensus on a Internationale contacten In september 2003 is met financiële ondersteuning van het European criteria document on classification and diagnostic Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een invi- process is feasible, although there is at this moment a wide tational conference over de diagnostische criteria voor variety in the approach in different countries. Development CTE georganiseerd. Er waren experts uit Duitsland, Italië, of a European criteria document is of great importance for België, Denemarken, Tsjechië en Finland. Hoewel er accent international comparisons. verschillen tussen verschillende landen bestaan, lijkt consensus over een Europees protocol voor de diagnostiek Hearing and work van CTE haalbaar. Dit is van belang voor internationale verThe assessment center Hearing and Work is a collaboration gelijkingen. between the audiology centers of the AMC and the VUmc, the Netherlands Center for Occupational diseases and the Gehoor en Arbeid Coronel Institute. Under the auspices of this collaboration Het expertisecentrum Gehoor en Arbeid is een samenwer- several projects are performed. kingsverband tussen de audiologische centra van het AMC At both locations (audiology centers of the AMC and the en het VUmc, het Nederlands Centrum voor Beroeps- VUmc) a so-called occupational health consulting hour takes ziekten en het Coronel Instituut. Onder de vlag van dit place, in which a multidisciplinary approach of hearing

24

problems at work is followed. General practioners and occupational physicians can refer patients to this consulting hour. With a subsidy of the Stichting Instituut GAK a project is carried out focussing on the improvement of cooperation between the Occupational Health Services and the curative sector. A protocol has been drawn up for the approach of complex problems in work-related hearing disorders. The protocol will be evaluated in 60 patients. After that nationwide implementation will take place, in order for local audiology centers to be able to work together with Occupational Health Services based on the protocol.

Occupational lung disorders: multidisciplinary patient discussions The diagnosis ’occupational lung disorders’ is sometimes difficult to make. A connection with the occupation is not always clear and finding the cause also is not always easy. A multidisciplinary discussion could bring results. Thus once per 1-2 months a discussion on patients with more complex problems in the field of occupational lung disorders and occupational skin disorders takes place between the department of lung diseases at the AMC and the NCvB, as far as relevant questions regarding the latter with respect to the respiratory system are also involved. In this discussion the lung specialist, the occupational dermatologist, the occupational health specialist and the occupational physician participate. The result of the agreed diagnostic steps is assessed. As patients sometimes disappear out of sight after a few outpatient visits, the information on the follow-up is sadly enough not always complete. This is also true for patients the NCvB brings in based on the questions asked about them at the Helpdesk. Their complementary expertise has a fruitful and mutually stimulating effect on the participants. The (new) knowledge acquired via the patients is further disseminated via Newsletters and other forms of publication. Multidisciplinary discussions like these play an important role in the care of patients with work-related problems. The factor occupation is stressed. For those referring (general practitioners, occupational physicians) it would probably be preferable to have a more recognisable location (counter) within the clinic for their questions with respect to workrelated problems than is the case at this time.


samenwerkingsverband worden diverse samenwerkingsprojecten uitgevoerd. Op beide locaties (audiologische centra van het AMC en het VUmc) vindt een zgn. arbospreekuur plaats, waarin een multidisciplinaire aanpak van gehoorproblematiek op het werk gevolgd wordt. Huisartsen en bedrijfsartsen kunnen naar dit spreekuur verwijzen. Met subsidie van de Stichting Instituut GAK wordt een project uitgevoerd gericht op verbetering van de arbocuratieve samenwerking. Er is een protocol opgesteld voor de aanpak van complexe problematiek bij arbeidsrelevante gehoorstoornissen. Het protocol zal bij 60 patiënten worden geëvalueerd. Daarna zal landelijke implementatie plaatsvinden, zodat locale audiologische centra samen kunnen werken met Arbo-diensten op basis van het protocol.

Beroepslongaandoeningen: multidisciplinaire bespreking van patiënten De diagnostiek van beroepslongaandoeningen kan soms lastig zijn. Een relatie met het werk dringt zich niet altijd even duidelijk op en het vinden van de oorzaak blijkt ook niet altijd even eenvoudig te zijn. Een multidisciplinaire bespreking kan uitkomst bieden. Zo vindt er eenmaal per 1-2 maanden binnen de afdeling longziekten van het AMC samen met het NCvB een bespreking plaats van patiënten met complexere problematiek op het gebied van beroepslongaandoeningen en beroepshuidaandoeningen, voorzover er met betrekking tot de laatste ook relevante vragen zijn ten aanzien van de luchtwegen. Aan de bespreking nemen de longarts, de arbeidsdermatoloog, de arbeidshygiënist en de bedrijfsarts deel. Het resultaat van afgesproken diagnostische stappen wordt vervolgd. Omdat de patiënten soms uit het zicht verdwijnen na een aantal poliklinische bezoeken is de informatie over de follow-up helaas niet altijd volledig. Dit geldt ook voor patiënten die door het NCvB worden ingebracht aan de hand van over hen gestelde vragen aan de Helpdesk. De elkaar aanvullende deskundigheid van de deelnemers blijkt vruchtbaar en stimulerend te werken. De via de patiënten verworven (nieuwe) kennis krijgt verdere verspreiding via Nieuwsbrieven en andere vormen van publicatie. Multidisciplinaire besprekingen zoals deze spelen een belangrijke rol bij de zorg van patiënten met arbeidsgerelateerde problematiek. De factor arbeid krijgt er nadrukkelijk aandacht. Voor verwijzers (huisartsen, bedrijfsartsen) zou het wellicht de voorkeur verdienen om binnen de kliniek een herkenbaarder aanspreekpunt (loket) voor hun vragen ten aanzien van arbeidsgerelateerde problematiek te hebben dan nu het geval is.

25

Beschouwing en vooruitblik Kennis Het rapport over het onderzoek Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde van de Raad voor Gezondheidsonderzoek (2003) concludeert dat de onderzoeksinfrastructuur en de kennisverspreiding en -implementatie versterking behoeven. Door bezuinigingen dreigt een deel van de infrastructuur die de laatste jaren is opgebouwd verloren te gaan. Het NCvB zal in 2004 blijven investeren in uitbreiding en vernieuwing van het dienstverleningspakket. Halverwege 2004 verwachten we dat de nieuwe website de lucht in gaat. Deze website gaat meer informatie over beroepsziekten bieden en ook statistische gegevens over beroepsziekten beschikbaar stellen. Van de helpdesk van het NCvB en het kennisnetwerk wordt steeds intensiever gebruikgemaakt. Het NCvB streeft er naar actuele onderwerpen en belangrijke signalen onder de aandacht te brengen door middel van fact sheets. Het NCvB steekt veel energie in de kwaliteit van de instrumenten. We zijn bezig met het opstellen van kwaliteitshandboeken voor de registratiesystemen. Er is voortdurend aandacht voor verbetering van analyse en interpretatie van de registratie- en literatuurgegevens. Alle medewerkers zijn getraind in Evidence Based Medicine methoden.

Considerations and Prospects Knowledge The report concerning the research structure for Occupational Health of the Dutch Board for Health Care Research (RGO)(2003) concludes that the research infrastructure and the dissemination and implementation of knowledge need reinforcement. Due to economy measures, there is a danger that a part of the infrastructure that was built up over the past few years will be lost. The NCvB will continue to invest in expansion and renewal of the rendering of service in 2004. Mid 2004 we expect the new website to go on air. This website will offer more information on occupational diseases and also make statistical data on occupational diseases available. More and more intensive use is made of the helpdesk of the NCvB and the knowledge network. The NCvB strives to draw attention to the actual subjects and important alerts by way of fact sheets. The NCvB is putting a lot of energy into the quality of the instruments. We are busy drawing up quality manuals for the registration systems. Continuous attention is given to the improvement of the analysis and interpretation of the registration and literature information. All employees are trained in Evidence Based Medicine methods.

Care Zorg In Nederland is sprake van lacunes in zorg en kennis ten aanzien van complexe arbeidsgeneeskundige problematiek. In andere westerse landen bestaan hiervoor gespecialiseerde (poli)klinieken. In Nederland ontbreekt een dergelijke infrastructuur. Het ontbreken van deze specifieke zorg en kennis is in belangrijke mate het gevolg van de afwezigheid van een risque professionnel in ons sociale zekerheidsstelsel en een sterke scheiding tussen behandeling en controle in ons land. Op deze beide punten neemt ons land in Europa een uitzonderingspositie in. De gevolgen van deze lacunes in zorg en kennis zijn een inadequate behandeling van een groep patiënten, onduidelijkheden over de financiering van diagnostiek en behandeling van arbeidsgerelateerde aandoeningen en het ontbreken van gerichte verwijsmogelijkheden voor bedrijfsartsen bij complexe arbeidsgeneeskundige problematiek. Naast de behoefte aan zorgvoorzieningen en daaraan gekoppelde kennisontwikkeling is er tevens behoefte

In The Netherlands there are gaps in care and knowledge with respect to complex occupational medical problems. Other western countries have specialised (outpatient) clinics for this. In The Netherlands such an infrastructure is missing. The lack of this specific care and knowledge is largely due to the absence of risk professionals in our social security system and evident separation of treatment and control in our country. On both points our country has a unique position in Europe. The results of these gaps in care and knowledge are inadequate treatment of a group of patients, obscurities about the financing of the diagnostics and treatment of work-related disorders and the lack of a focused referral possibility for complex occupational medical problems for occupational physicians. Besides the need for care provisions and the knowledge development connected to it there is also a need for qualitatively good assessment possibilities for the determination of the work-relatedness of disorders and the assessment of employment capacity.

26

Over the past few years a number of centers have developed in The Netherlands that concern themselves with knowledge and care with regard to complex occupational medical problems. However, the development of these centers is occurring in a somewhat confusing context involving all kinds of commercial providers of rehabilitation services, which differ strongly in quality. The NCvB has the ambition to take the initiative in the development of a nationwide clinical occupational medicine structure. In the meantime, a number of second and thirdline care arrangements have been developed in cooperation with the clinical departments of the AMC for complex occupational medical problems, such as the Solvent Team and the assessment center on Hearing and Work. The NCvB is working together with the Coronel Institute to develop collaboration projects with clinical departments in order to design clinical occupational healthcare. Legal Arrangement for Occupational Risks A part of the new WAO (Disability Insurance Act) proposal of the cabinet is the so-called Legal Arrangement for Occupational Risks (EGB). This arrangement appeared to be needed in order to be able to continue to satisfy international-judicial regulations. An increase in the number of liability claims due to the attenuation of the WAO (Disability Insurance Act) was feared as well. However, In March 2004 the Sociale Economische Raad (SER) advised not to introduce the EGB (yet). At the time of the drawing up of this report it appears that the EGB will not be introduced for the time being. If the EGB indeed will not be introduced, the problem remains that employees with an occupational disease can be confronted with medical costs, loss of income and immaterial damages after the implementation of the new WAO (Disability Insurance Act) . It can be expected that the number of liability claims against employers will increase due to a lack of reasonable compensation via social security.


aan kwalitatief goede expertisemogelijkheden voor de vaststelling van de werkgebondenheid van aandoeningen en de beoordeling van arbeidscapaciteit. In Nederland zijn de laatste jaren een aantal centra ontstaan die zich bezighouden met kennis en zorg t.a.v. complexe arbeidsgeneeskundige problematiek. De ontwikkeling van deze centra doet zich overigens voor in een enigszins verwarrende context van allerlei commerciële aanbieders van reïntegratievoorzieningen, die sterk in kwaliteit verschillen. Het NCvB heeft de ambitie landelijk het initiatief te nemen bij de ontwikkeling van een klinisch arbeidsgeneeskundige kennisstructuur. In samenwerking met klinische afdelingen van het AMC zijn inmiddels een aantal tweede- en derdelijns zorgarrangementen ontstaan voor complexe arbeidsgeneeskundige problematiek, zoals het Solvent Team en het expertisecentrum Gehoor en Arbeid. Het NCvB is samen met het Coronel Instituut bezig met het ontwikkelen van samenwerkingsprojecten met klinische afdelingen om de klinische arbeidsgeneeskunde vorm te geven. Extra Garantieregeling Beroepsrisico’s Een onderdeel van de nieuwe WAO-voorstellen van het kabinet is de zogenaamde. Extra Garantieregeling Beroepsrisico’s (EGB). Deze regeling leek noodzakelijk om te kunnen blijven voldoen aan internationaal-rechtelijke bepalingen. Eveneens werd gevreesd voor toename van het aantal aansprakelijkheidsclaims door verschraling van de WAO. De SER adviseerde echter in maart 2004 de EGB (nog) niet in te voeren. Op het moment van samenstellen van dit verslag lijkt het er op dat de EGB vooralsnog niet ingevoerd zal worden. Indien de EGB inderdaad niet ingevoerd zal worden blijft het probleem bestaan dat werknemers met een beroepsziekte na de invoering van de nieuwe WAO geconfronteerd kunnen worden met medische kosten, loonderving en immateriële schade. Het is te verwachten dat het aantal aansprakelijkheidsclaims tegen werkgevers zal gaan toenemen bij gebrek aan een redelijke compensatie via de sociale zekerheid.

27

Bijlagen Appendixes Medewerkers NCvB NCvB staff Kim (K.) Beukenhorst psycholoog psychologist Marloes (M.M.) van Beurden datamanager datamanager Ingrid (I.T.J.) Braam hoofd Registratiebureau/datamanager head Registration Bureau/datamanager Teus (T.) Brand bedrijfsarts occupational physician Yvonne (Y.) Bulten communicatiemedewerker communication assistant Le (L.H.) Duong medewerker financiële administratie financial accounting employee Marloes (M.) van den Eeckhout projectondersteuner project assistant Clara (C.) Hardeman neuropsychologisch assistent neuropsychological assistant Chris (C.W.) van der Hout psycholoog psychologist Herbert (H.J.) de Jager bedrijfsarts i.o. occupational physician in training Vianney (J.M.B.V.) de Jong neuroloog neurologist Elsbeth (E.A.) de Joode onderzoeksassistent research assistant

Paul (P.P.F.M.) Kuijer consulent arbeidsgebonden aandoeningen bewegingsapparaat consultant occupational muscuskeletal disorders Gert (G.) van der Laan hoofd Solvent Team/klinisch arbeidsgeneeskundige head Solvent Team/specialist in occupational medicine

Ieke (I.) Visser arts/neuropsycholoog physician/neuropsychologist Patrick (P.) Vriend helpdeskmedewerker helpdesk employee Ieteke (I.) de Vries testassistent testing assistent

Annet (A.F.) Lenderink hoofdredacteur website editor website

Elly (E.M.) Wekking neuropsycholoog neuropsychologist

Teake (T.M.) Pal hoofd kenniscentrum/bedrijfsarts head knowledge center/occupational physician

Nicole (N.S.) de Wilde datamanager datamanager

Herman (H.J.) Pieters systeembeheerder system operator Astrid (A.) Schop medewerker Registratiebureau Registration Bureau employee

Gonnie (H.J.) Zweerman clinical librarian clinical librarian

Met dank aan Acknowledgements

Judith (J.K.) Sluiter consulent arbeidsgebonden psychische aandoeningen consultant occupational mental disorders

Bas (B.) van den Eeckhout projectmanager project manager

Bas (B.) Sorgdrager bedrijfsarts occupational physician

Jerzy (J.B.J.) Gryglicki free-lance auteur free-lance author

Dick (D.) Spreeuwers directeur/bedrijfsarts managing director/occupational physician

Rob (R.F.M.) Herber webmaster webmaster

Harry (H.P.J.) Stinis bedrijfsarts occupational physician

Philip Stroomberg grafisch ontwerp graphic design

Gertraud (G.E.) Tänzer medewerker financiële administratie financial accounting employee Letty (A.M.M.) Tendole office manager office manager

28

Commissies en werkgroepen Committees and working groups Ingrid Braam Werkgroep Eurostat European Occupational Diseases Statistics (EODS) Eurostat Working Party on European Occupational Diseases Statistics (EODS) Werkgroep Nederlands Informatie Netwerk Arbeidsomstandigheden (NINA) Working Party of Dutch Information Network on Working Conditions (NINA) Yvonne Bulten Werkgroep Communicatie Kennisnetwerk Gezondheid en Arbeid (samenwerkingsverband met de vier Nederlandse Kenniscentra Arbeidsrelevante Aandoeningen en Medwerk) Working Party on Communication in the Knowledge Network for Health and Work (collaborative partnership with the four Dutch Knowledge Centers for WorkRelated Diseases and Medwerk) Herbert de Jager Expertisecentrum Gehoor en Arbeid (samenwerkingsverband met het Coronel Instituut en de afdeling Audiologie van de VUMC en het AMC) Expertise Center for Hearing and Work (collaborative partnership with the Coronel Institute and the departments of Audiology at the VU and the AMC) Paul Kuijer Bestuur Vereniging voor Bewegingswetenschappen Nederland (VvBN) Committee member of the Netherlands Society of Human Movement Sciences Lid van het Europese Saltsa projectteam Werkgerelateerdheid van lage rugpijn Member of the European Saltsa project team Work-relatedness of low back pain Vereniging voor Register Ergonomen Nederland (ReN) Member of the Netherlands Society of Certified Ergonomists Nederlandse Vereniging voor Ergonomie (NVvE) Member of the Dutch Ergonomics Society

Gert van der Laan Begeleidingscommissie Diagnostiek Beroepsziekten. College voor zorgverzekeringen (Cvz) Supervisory Committee on the Diagnosis of Occupational Diseases. Healthcare Insurance Board (Cvz)

Begeleidingscommissie Onderzoek COPD en Werk (samen met TNO Arbeid, LISV en Astma Fonds) Supervisory Committee on Research into COPD and Work (with TNO Work & Employment, National Institute for Social Security (LISV) and Asthma Foundation)

Nederlandse Vereniging voor Arbeid- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) Netherlands Association for Occupational and Company Medicine (NVAB)

Werkgroep allergische beroepsziekten Working Party on Occupational Allergic Diseases

Commissie tot toekenning van de Burgeren Zielhuispenning Committee for the ‘Burger & Zielhuispenning’ award ICOH scientific committee on Neurotoxicology and Psychophysiology ICOH scientific committee on Neurotoxicology and Psychophysiology Werkgroep Occupational Disease Statistics European Forum of insurances against Occupational Diseases and accidents at work Working party on Occupational Disease Statistics European Forum of insurances against Occupational Diseases and accidents at work Werkgroep Eurostat European Occupational Disease Statistics (EODS) Eurostat Working Party on European Occupational Disease Statistics (EODS) Teake Pal Commissie WGD van de Gezondheidsraad WGD Committee National Health Council NVAB werkgroep Richtlijn astma en COPD voor bedrijfsartsen NVAB Working Party on Guidelines on Asthma and COPD for Occupational Physicians NVAB werkgroep Bedrijfsartsen in de kliniek NVAB Working Party on Occupational Physicians in the Clinic Bestuur sectie Arbeidstoxicologie, Nederlandse Vereniging voor Toxicologie Member of the Board of Occupational Toxicology division of the Dutch Society of Toxicology


Werkgroep Infectieziekten bij Arbeid (WIZA) Working Party on Work-related Infectious Diseases (WIZA) CBO Werkgroep Transmurale Richtlijn COPD Dutch Institute for Healthcare (CBO) Working Party on Transmural COPD Guideline Begeleidingscommissie NECOD NECOD Supervisory Committee Redactie Handboek Bedrijfsgezondheidszorg Editor Manual on Occupational Medicine Bas Sorgdrager NVAB bestuur (vice-voorzitter) NVAB Board (vice chairman) NVAB werkgroep (voorzitter) Bedrijfsartsen Klinisch Arbeidskundig Genootschap (KAG) NVAB Working Party on Occupational Physicians in the Clinic (BAK, chairman) NVAB werkgroep life style (voorzitter) NVAB Working Party on Lifestyle NVAB-commissie tot toekenning van de Burger-/Zielhuispenning (CBZ) NVAB committee for the Burger & Zielhuispenning award Werkgroep protocollen arbeidsgebonden huid, long en allergische aandoeningen Academisch Centrum Arbeid en Gezondheid van het Academisch Ziekenhuis Groningen Working Party on Industrial Lung and Skin Disorders, Northern region, Groningen Academic Hospital

29

Commissie Asbestprotocollen Gezondheidsraad National Health Council’s Committee on Asbestos Protocols

Voorzitter Begeleidingscommissie samenwerking bedrijfsarts – medisch specialist Chairman Board of advise cooperation occupational physician – medical specialist

Werkgroep Industriële Long- en Huidaandoeningen, regio Noord, Academisch Ziekenhuis Groningen Working Party on Industrial Lung and Skin Disorders, Northern region, Groningen Academic Hospital

ICOH Scientific Committee Research on Structure and Organization of Occupational Health ICOH Scientific Committee Research on Structure and Organization of Occupational Health

Werkgroep Allergische Beroepsziekten Working Party on Occupational Allergic Diseases

ICOH Scientific Committee History of Occupational Medicine ICOH Scientific Committee History of Occupational Medicine

Expertisecentrum Gehoor en Arbeid (samenwerkingsverband met het Coronel Instituut en de afdeling Audiologie van de VUMC en het AMC) Expertise Center for Hearing and Work (collaborative partnership with the Coronel Institute and the departments of Audiology at the VUMC and the AMC) Redactie Tijdschrift Vergoeding Personenschade (TVP) Referent Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen Dick Spreeuwers NVAB bestuur NVAB Board NVAB stuurgroep Internationale Betrekkingen (SIB) NVAB Steering Committee on International Relations (SIB)

KNMG vertegenwoordiger bij de Union of European Medical Specialists (UEMS), sectie Occupational Medicine KNMG representative at the Union of European Medical Specialists (UEMS), section Occupational Medicine Raad van Advies Nationaal Hepatitis Centrum Advisory Council National Center for Hepatitis Harry Stinis CBO commissie opstellen richtlijn Lyme borreliose CBO committee on drawing up guidelines for Lyme borreliosis Landelijk coördinerend overleg infectieziekten (LCI) National Coordinator for Communicable Disease Control (LCI)

NVAB (voorzitter) stuurgroep Richtlijnontwikkeling (RLO) NVAB Steering Committee on Guideline Development (RLO), chairman

Werkgroep allergische beroepsziekten Working Party on Occupational Allergic Diseases

NVAB werkgroep Bedrijfsartsen in de Kliniek (BAK) NVAB Working Party on Occupational Physicians in the Clinic (BAK)

Werkgroep Infectieziekten bij Arbeid (WIZA) Working Party on Work-Related Infectious Diseases (WIZA)

NVAB commissie Wetenschap (CW) NVAB Science Committee (CW)

Toekomstig Onderzoeksgericht Platform InfectieZiekten (TOPIZ) Future Research Platform for Infectious Diseases (TOPIZ)

Stuurgroep Kennisnetwerk Gezondheid en Arbeid Steering Committee of Knowledge Network for Health and Work

Redactie Tijdschrift Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskunde (TBV) Editing of Journal of Occupational and Insurance Medicine (TBV)

30

Presentaties en lezingen Presentations and Lectures 30 januari, 2 april, 25 april, 8 oktober, 18 november NSPOH bedrijfsartsen opleiding, Amsterdam en Utrecht Biologische agentia 30 January, 2 April, 25 April, 8 October, 18 November Netherlands School of Public & Occupational Health (NSPOH) occupational physicians course, Amsterdam and Utrecht Biologic agents 30 januari, 25 april, 8 oktober NSPOH verzekeringsartsen opleiding, Amsterdam en Utrecht Biologische agentia 30 January, 25 April, 8 October NSPOH insurance physicians course, Amsterdam and Utrecht Biologic agents 19 februari Bedrijfsartsen opleiding, Nijmegen Biologische agentia 19 February Occupational physicians course, Nijmegen New occupational diseases Biologic agents 21 februari NSPOH bedrijfsartsen opleiding, Amsterdam Nieuwe beroepsziekten 21 February NSPOH occupational physicians course, Amsterdam 26 februari Surveillance of Occupational Dermatoses in the Netherlands, Iguassu, Brazilië 26 February Surveillance of Occupational Dermatoses in the Netherlands, Iguassu, Brazil

19 maart Symposium ‘Het menselijk kapitaal’, NVRD, Papendal Workshop Waarom een PAGO (Periodiek ArbeidsGezondheidkundig Onderzoekvoor huisvuilbeladers?’ Symposium Human Capital, Netherlands Association for Radiodiagnostics (NVRD), Papendal Workshop What is the use of a PAGO for refuse collectors? 20 maart, 20 juni, 18 september, 12 december NCvB, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Nascholing in het kader van Peilstation Intensieve Melding 20 March, 20 June, 18 September, 12 December NCvB, AMC, Amsterdam Continuing education within the scope of the Surveillance Project Intensive Notification 28 maart AIAS (Amsterdams Instituut voor Arbeidsvraagstukken), Amsterdam Inleiding in de Beroepsziekten 28 March AIAS (Amsterdam Institute for Workrelated Issues), Amsterdam Introduction to Occupational Diseases 1 april, 21 mei SBI, lezing Ondernemingsraad, Driebergen Beroepsziekten 1 April, 21 May SBI, Lecture by Netherlands Works Council, Driebergen Occupational Diseases 2 april ALV NVAB ‘proefschriften op arbeids- en bedrijfsgeneeskundig terrein’, Utrecht ‘Effectiveness of interventions to reduce workload in refuse collectors’ 2 April ALV & Netherlands Association for Industrial Medicine (ALV NVAB) Dissertations in the area of ergonomy and occupational health, Utrecht ‘Effectiveness of interventions to reduce workload in refuse collectors’


15 april Arbeidsinspectie, Utrecht RSI, fysieke belasting, zwangeren, biologische agentia, bedrijfsgezondheidszorg 15 April Labour Inspectorate, Utrecht RSI, physical stress, pregnant women, biological agents, occupational medicine 17 april NSPOH bedrijfsartsen opleiding, Amsterdam Arbeidsgezondheidkundige begeleiding van werkers met oplosmiddelen 17 April NSPOH occupational physicians course, Amsterdam Occupational medical guidance of people working with solvents 24 april Medwerk symposium AMC, Amsterdam 24 April Medwerk symposium AMC, Amsterdam 22 mei NVAB Bedrijfsgeneeskundige Dagen, Noordwijk Workshop Wijs verwijzen, ervaringen uit het Solvent Team project 22 May Netherlands Association for Occupational Medicine Days, Noordwijk Workshop Referring Wisely, experiences of the Solvent Team Project 13 juni Symposium verwijzen door bedrijfsartsen, Nijmegen Verwijzen bij arbeidsrelevante aandoeningen 13 June Referral by Occupational Physicians, Nijmegen Referring in work-related disorders 17 juni Landelijke OPS-patiëntenbijeenkomst i.v.m. onderzoek genetisch polymorfisme, Amersfoort Over OPS, ontwikkelingen Solvent Team project 17 June National OPS Patient Meeting on Research into Genetic Polymorphism, Amersfoort About OPS, developments in the Solvent Team Project

31

20 juni Heijermanslezing, NCvB, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Beroepsziekten over de grenzen 20 June Heijermans’ Lecture, NCvB, AMC, Amsterdam Occupational diseases abroad 26 juni Arbo Unie Dordrecht/Geldermalsen, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Nascholing 26 June Occupational Health Services (Arbo) Union Dordrecht/Geldermalsen, AMC, Amsterdam Continuing education 30 juni Arbo Unie, Breda Nascholing beroepsziekten 30 June Arbo Union, Breda Continuing education on occupational diseases 25 augustus Seoul, South Korea Fifteenth Congress of the International Ergonomics Association and 7th joint Conference of Ergonomics Society of Korea/Japan Ergonomics Society Effect of job rotation on need for recovery and (sick leave due to) musculoskeletal complaints: a prospective study among refuse collectors 25 August Seoul, South Korea Fifteenth Congress of the International Ergonomics Association and 7th joint Conference of Ergonomics Society of Korea/Japan Ergonomics Society Effect of job rotation on need for recovery and (sick leave due to) musculoskeletal complaints: a prospective study among refuse collectors 3 september ADS bijeenkomst, Utrecht Presentatie meldingsgegevens arbeidsdermatosen in 2002 3 September ADS meeting, Utrecht Presentation reported data on occupational dermatoses in 2002

4 september Kring Utrecht Nascholing verwijsfunctie 4 September Utrecht Group Continuing education on referral function 3 en 18 september Bedrijfsartsen Nederlandse Spoorwegen, Utrecht Nascholing 3 and 18 September Occupational Physicians in Netherlands Railway Company, Utrecht Continuing education 13 september Occupational toxicology course, Dortmund Occupational diseases in the Nederlands. Facts and figures 13 September Occupational toxicology course, Dortmund Occupational diseases in the Nederlands. Facts and figures 16 september Arbo Unie, Haarlem Klinische Arbeidsgeneeskunde: aanpak neurotoxicologische problemen 16 September Arbo Union, Haarlem Clinical Occupational Medicine: Approach to neurological problems 18 september Contact Groep Chemie, Bunnik Nieuwe beroepsziekten 18 September Contact Groep Chemie, Bunnik New occupational diseases 26 september NSPOH, Amsterdam International Course Occupational Phycisian in Europe 26 September NSPOH, Amsterdam International Course Occupational Physicians in Europe 1-2 oktober ArboNed artsendagen, Eindhoven Workshop Wijs verwijzen, ervaringen uit het Solvent Team project 1-2 October ArboNed physicians’ course, Eindhoven Workshop Referring Wisely, experiences of the Solvent Team Project

2 oktober Netwerkbijeenkomst Bureau Richtlijnontwikkeling NVAB, Casuïstiek COPD en astma volgens de richtlijn astma en COPD 2 October Network meeting of the Bureau Guidelines Development by the Netherlands Association for Industrial Medicine Case presentations concerning COPD and asthma according to the guideline for asthma and COPD 7 oktober Arbodienst KLM, Schiphol Biologische agentia 7 October Occupational Health Service of the KLM, Schiphol Biological agents 8 oktober Landelijk Arbocongres, Utrecht 8 October National Arbo Congress, Utrecht 9 oktober Het tweede nationale rugcongres, Rotterdam ‘Werkt taakroulatie ter preventie van rugklachten?’ 9 October Second congress on back problems, Rotterdam Does task variation help to prevent back problems? 10 oktober Arbouniversity, Nieuwegein Biologische agentia 10 October Arbouniversity, Nieuwegein Biological agents 27 oktober Startmanifestatie Europese week voor veiligheid en gezondheid op het werk, Rotterdam Beroepsziekten door stoffen in Nederland 27 October Kick-off manifestation European week for safety and health on the work floor, Rotterdam Occupational diseases due to substances in The Netherlands

32

29 oktober Arbo Unie, Utrecht Lezing over Louis Heijermans 29 October Arbo Union, Utrecht Lecture about Louis Heijermans 12 november Kring Noord-Nederland Beoordeling belasting 12 November Northern part of The Netherlands Group Stress assessment 20 november ArboNed, Amsterdam Beroepsziekten, nieuwe ontwikkelingen 20 November ArboNed, Amsterdam Occupational diseases, new developments 27 november FNV OR dag, Utrecht Beroepsziekten 27 November Employees’ association FNV, Works Council day, Utrecht Occupational diseases 28 november NSPOH bedrijfsartsen opleiding, Amsterdam Workshop Kanker door het beroep: arbeidsgezondheidkundige begeleiding van werkers met kankerverwekkende stoffen 28 November NSPOH occupational physicians course, Amsterdam Workshop Cancer due to occupation: Occupational medical support of people working with carcinogenic substances 11 december PAON-cursus Algemene Toxicologie, Leiden Bedrijfsgeneeskundig onderzoek bij chemische belasting 11 December PAON-course on general toxicology, Leiden Occupational medical research into chemical stress

12 december Kring neuropsychologen Noord- en ZuidHolland, Amsterdam Chronische Toxische Encephalopathie, ervaringen uit het Solvent Team project 12 December Neuro-psychologists Group Noord- en Zuid-Holland, Amsterdam Chronic Toxic Encephalopathy, experiences of the Solvent Team Project 12 december Heijermanslezing, NCvB, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Rugklachten als beroepsziekte Criteria document voor de arbeidsgerelateerdheid van aspecifieke lage rugklachten: oefenen aan de hand van casuïstiek 12 December Heijermans’ lecture, NCvB, AMC, Amsterdam Back complaints: an occupational disease Criteria document for the work-relatedness of non-specific low back complaints: exercises using case reports 12 december Scholingsbijeenkomst PIM. De richtlijn astma en COPD voor bedrijfsartsen 12 December PIM Educational meeting. The guideline asthma and COPD for occupational physicians

Bij diverse Arbo-diensten zijn presentaties en instructiebijeenkomsten gehouden in het kader van het Registratieproject. Presentations and instructive meetings have been held in various Arbo-services dealing with the Registration Project.


33

Universitair onderwijs University education Rijksuniversiteit Groningen, Medische Sociologie Arbeid en Gezondheid State University Groningen, Medical Sociology Work and Health Universiteit van Amsterdam, AMC. Onderwijs studenten geneeskunde. Algemeen college beroepsziekten. University of Amsterdam, AMC, junior medical interns Introduction to occupational diseases

Universiteit van Amsterdam, AMC, onderwijs co-assistenten geneeskunde Overspannenheid University of Amsterdam, AMC, course for medical interns Overstrain Universiteit van Amsterdam, AMC, stagebegeleiding bedrijfsartsen in opleiding University of Amsterdam, AMC, supervision of practical training occupational physicians in training

Universiteit van Amsterdam, AMC, junior co-assistenten geneeskunde Inleiding in de beroepsziekten, Werk en gezondheid University of Amsterdam, junior medical interns Introduction to occupational diseases work and health Universiteit van Amsterdam, AMC, senior co-assistenten geneeskunde Beroepsziekten en de artsen in Nederland University of Amsterdam, AMC, senior medical interns Occupational diseases and the physicians in the Netherlands Vrije Universiteit Amsterdam, VU, onderwijs senior co-assistenten geneeskunde Beroepsziekten Free University Amsterdam, VU, course for senior medical interns Occupational diseases Vrije Universiteit Amsterdam, VU, onderwijs ergonomen, Module Beroepsziekten Free University Amsterdam, VU, course ergonomes Occupational diseases Universiteit van Amsterdam, AMC, onderwijs studenten Medische Informatiekunde (MIK) Klinische Neurotoxicologie University of Amsterdam, AMC, course for Medical Information Science (MIK) students Clinical Neurotoxicology

34

Werk- en conferentiebezoeken en -organisatie Working visits and Conference visits and organisation 20-21 februari Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Amsterdam. Working group ODS European Forum of insurances against Occupational Diseases and accidents at work 20-21 February Netherlands Center for Occupational Diseases, Amsterdam. Working group ODS European Forum of insurance against Occupational Diseases and accidents at work 23-28 februari ICOH-conference Iguassu, Brazilië 23-28 February ICOH-conference Iguassu, Brazil 5 maart Nascholingsbijeenkomst Regio Noord, Drachten Ziekte Gewogen Belastbaarheid 5 March Continuing education meeting Northern Region, Drachten Illness Weighed Stress-capacity 6 maart RIVM symposium, Bilthoven Risicobeoordeling immunotoxische stoffen 6 March RIVM symposium, Bilthoven Risk assessment of immunotoxic substances 17 maart TNO Zeist. Deskundigen workshop Prioriteitstelling van branches en ketens voor versterking van arbobeleid rond chemische stoffen 17 March TNO Zeist. Experts’ workshop Establishment of priorities by branches and chains for reinforcement of the arbo policy with regard to chemical substances

18 maart Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Henk Docterlezing 18 March AMC, Amsterdam The Henk Docter lecture

16 mei Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Symposium ‘Fysieke Dag’ 16 May AMC, Amsterdam Symposium ‘Physical Day’

3 april RIVM, Bilthoven Signaleringsoverleg 3 April RIVM, Bilthoven Discussion about Alerts

22 mei NVAB Bedrijfsgeneeskundige dagen, Noordwijk 22 May Netherlands Association for Occupational Medicine Courses (NVAB) Occupational Medicine days, Noordwijk

3 april Nederlands Instituut Schaderegelaars Beroepsziekten 3 April Netherlands Institute for Claim Settlements Occupational diseases 4 april Vrije Universiteit, Amsterdam Symposium ‘Grenzen aan bewegen’ 4 April Vrije Universiteit, Amsterdam Symposium ‘Limitations of Movement’ 8 april Gezondheidsraad, Den Haag Jubileumbijeenkomst 100 jaar Gezondheidsraad 8 April National Health Council, Den Haag 100th anniversary of the National Health Council 12 april TOPIZ infectieziekten, Kurhaus Den Haag 12 April Meeting Future Research Platform for Infectious Diseases (TOPIZ), Kurhaus Den Haag 5-6 mei Werkgroep European Occupational Disease Statistics (EODS) Eurostat, Luxemburg 5-6 May Working Group on European Occupational Disease Statistics (EODS) Eurostat, Luxemburg

18 maart 13e Transmissiedag, Amersfoort Infectieziekten 18 March 13th Transmission day, Amersfoort Infectious diseases


23 mei CBO, Utrecht Borreliose bijeenkomst, concept richtlijn 23 May Dutch Institute for Healthcare (CBO), Utrecht Borreliosis meeting, concept guideline 12 juni DHV Medwerk Zwolle Beroepshuidaandoeningen 12 June District General Practitioner’s Association (DHV) Medwerk Zwolle Work-related skin disorders 25 augustus Fifteenth Congress of the International Ergonomics Association and 7th joint Conference of Ergonomics Society of Korea/Japan Ergonomics Society, Seoul, South Korea Special symposia ‘More variation in the job: will it increase musculoskeletal health?’ 25 August Fifteenth Congress of the International Ergonomics Association and 7th joint Conference of Ergonomics Society of Korea/Japan Ergonomics Society, Seoul, South Korea Special symposia ‘More variation in the job: will it increase musculoskeletal health?’ 11-12 september Working group ODS European Forum of insurances against Occupational Diseases and accidents at work, Copenhagen 11-12 September Working group ODS European Forum of insurance against Occupational Diseases and accidents at work, Copenhagen

35

18-19 september Invitational Conference towards a consensus on Cirteria for Chronic Solvent induces Encephalopathy, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Amsterdam 18-19 September Invitational Conference towards a consensus on Criteria for Chronic Solvent induced Encephalopathy, Netherlands Center for Occupational Diseases, Amsterdam 6 oktober De Kring, Purmerend PAGO bij rioolwerkers 6 October De Kring, Purmerend PAGO for workers in drains and sewers 7 oktober STECR jaarcongres 7 October STECR Annual Congress 15-16 oktober Werkgroep European Occupational Disease Statistics (EODS) Eurostat, Luxemburg 15-16 October Working Group on European Occupational Disease Statistics (EODS) Eurostat, Luxemburg 16-17 oktober Nachtcursus verpleegkundigen Burgers Zoo Amersfoort 16-17 October Night course for nurses Burgers Zoo Amersfoort 21 oktober Ministerie van SZW, Den Haag Symposium 21 October Ministry of Social Affairs and Employment (SZW), Den Haag Symposium 24 oktober Het Werkend Perspectief, Utrecht Presentatie website Eerste Hulp bij Werk 24 October Presentation website First Aid on the Work Floor

4 november LCO, Utrecht Influenza in de zorg 4 November National Center for Community Work (LCO), Utrecht Influenza in healthcare 11 november NVAB-kring, Zwolle Lustrumbijeenkomst 11 November NVAB-kring, Zwolle Quinquennium/Anniversary meeting 14-15 november International invitational workshop ‘Workrelatedness of low back pain’ Swedish Joint Programme for Working Life Research in a European Perspective (SALTSA), Amsterdam Samenwerking tussen Kenniscentrum AKB Rotterdam, iMGZ ErasmusMC Rotterdam, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten en Coronel Instituut voor Arbeid, Milieu en Gezondheid 14-15 November International invitational workshop ‘Work relatedness of low back pain’ Swedish Joint Programme for Working Life Research in a European Perspective (SALTSA), Amsterdam Collaboration between Knowledge Center AKB Rotterdam, Institute for Social Healthcare iMGZ of the ErasmusMC Rotterdam, Netherlands Center for Occupational Diseases and the Coronel Institute for Occupational Environmental Health 20 november Contact Groep Chemie, Utrecht Mengseltoxicologie 20 November Contact Group for Chemistry, Utrecht Toxicological aspects of mixtures 4 december Netwerkbijeenkomst Bureau Richtlijnontwikkeling NVAB Ontwikkeling performance indicatoren uit richtlijnen 4 December Network meeting of the Bureau Guidelines Development for the Netherlands Association for Industrial Medicine NVAB: Development of Indicators of Performance from the Guidelines)

36

Publicaties 2003 Publications 2003 Bruins Slot J H W, Spreeuwers D. Kleine historie van Arbo Unie. Nieuwegein: Arbo Unie B.V., 2003. Dijk F van, Reinders G, Schaafsma F, Spreeuwers D, Hulshof C, et al. Een virtuele bibliotheek voor arbo en sociale zekerheid. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(12):368-372. Hoek J A F van der, Verberk M M, Hout M S E van, Wekking E M, Hageman G, Laan G van der, et al. From test to diagnosis: towards a coherent protocol for solvent-induced CTE. Eighth International Symposium on Neurobehavioral methods and effects in occupational and environmental health, Brescia, Italy, June 23-26, 2002. Abstract Book, 2003. Hout C van der. Patiënten met CTE : de relatie tussen coping, cortisol en gezondheidsklachten. Doctoraalscriptie Psychologie, 2003. Hout M S E van, Schmand B, Wekking E M, Deelman B G. Detection of malingering on neuropsychological tests in patients with high occupational exposure to organic solvents. Eighth International Symposium on Neurobehavioral methods and effects in occupational and environmental health, Brescia, Italy, June 23-26, 2002. Abstract Book, 2003. Hout M S E van, Wekking E M, Berg P, Deelman B G. A randomised-controlled comparison of two psychological treatment methods for patients with diagnosed chronic toxic encephalopathy (CTE). Eighth International Symposium on Neurobehavioral methods and effects in occupational and environmental health, Brescia, Italy, June 23-26, 2002. Abstract Book, 2003.

Hout M S van, Schmand B, Wekking E M, Hageman G, Deelman B G. Suboptimal performance on neuropsychological tests in patients with suspected chronic toxic encephalopathy. Neurotoxicology 2003; 24(4-5):547-551. Huy T, Laan G van der CTE in de grafische industrie: Een analyse van de arbeidsomstandigheden van CTE patienten die in de periode 2000-2002 naar de Solvent Teams werden verwezen. Amsterdam: Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Academisch Medisch Centrum-Universiteit van Amsterdam, 2003. Jager H J de, Goedegebure A. Het Expertisecentrum Gehoor en Arbeid voor slechthorende werknemers. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(1):14-17. Kuijer P P F M, Bos J, Sorgdrager B, Stinis H P J, Frings-Dresen M H W. PAGO voor huisvuilbeladers. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(10):306-309. Laan G van der. Beroepsziekten. In: Jaarboek Arbo en binnenmilieu : risico's inventariseren, evalueren, beheersen / Iping P J M, Zwaard A M (red). Alphen aan den Rijn: Kluwer, 2003 Laan G van der. Zijn alle soorten asbest schadelijk voor de gezondheid? Longartsen vademecum 2003; 6(16). Laan G van der, Hageman G. Een vergeetachtige autospuiter (2). Medisch Contact 2003; 58 (7): 240. Laan G van der, Kelder M J, Weel A N H. Dilemma voor de bedrijfsarts: Beroepsziekte en beroepsgeheim. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(8):245-247.

Hout M S van, Wekking E M, Berg I J, Deelman B G. Psychological treatment of patients with chronic toxic encephalopathy: lessons from studies of chronic fatigue and whiplash. Psychotherapy and psychosomatics 2003; 72(5):235-244.


Laan G van der, Hageman G, Wekking E M, Hout M S E van, Hoek J van der, Visser I, et al. Solvent induced chronic toxic encephalopathy (CTE), lessons learnt experiences of 5 year protocolised approach in The Netherlands. Eighth International Symposium on Neurobehavioral methods and effects in occupational and environmental health, Brescia, Italy, June 23-26, 2002. Abstract Book, 2003. Laan G van der. Prostaatkanker door bestrijdingsmiddelen? Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(12):383. Lavini C, Visser I, De Win M M, Majoie C B, Wekking E M, et al. Grey and white matter abnormalities in patients with Chronic Toxic Encephalopathy: a preliminary study using DTI and 1H MR Spectroscopy. Proceedings of the International Society for Magnetic Resonance in Medicine (ISMRM), Toronto, 10-16 July 2003. Abstract 2294, 2003. NCvB. Berichten uit het NCvB : Hoe onbedoelde beroepsexpositie tot zeer ernstige bijeffecten kan leiden. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(3):88. NCvB. Berichten uit het NCvB : Psychische aandoeningen en extrinsieke allergische alveolitis. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(1):27. NCvB. Berichten uit het NCvB : De registraties van het NCvB. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(2):57. NCvB. Berichten uit het NCvB : Arbeidsgerelateerde infectieziekten bij kippenruimers: waar blijven de meldingen? Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(5):151. NCvB. Berichten uit het NCvB : Actuele beroepsinfectieziekten. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(6):188.

37

NCvB. Berichten uit het NCvB : De verborgen geheimen van occlusie. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(7):220. NCvB. Berichten uit het NCvB : Beroepsziekten in leerverwerkende branches. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(8):255. NCvB. Berichten uit het NCvB : Peilstation beroepsziekten bij politiepersoneel. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(9):289. NCvB. Berichten uit het NCvB : Verschenen: Signaleringsrapport Beroepsziekten 2003. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(10):318. NCvB. Berichten uit het NCvB : Nieuwe arbeidsgerelateerde aandoeningen? Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(4):118. NCvB. Berichten uit het NCvB : Nagelstyliste stijgt met stip. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(11):353. NCvB. Berichten uit het NCvB : Update Europese lijst van Beroepsziekten. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(12):385.

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Kinderwens en schadelijke stoffen. Medisch Contact 2003; 58(9):344. Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Een slechthorende onderhoudsmonteur. Medisch Contact 2003; 58(28/29):1113. Pal T M, Spreeuwers D, Laan G van der, Stinis H P J, Brand T, et al. Signaleringsrapport Beroepsziekten ’03. Amsterdam, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam, 2003. Pal T M, Rooy G B G J.van, Botger W F, Glabbeek E F G M van, et al. Handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met astma of COPD. Geautoriseerde richtlijn, augustus 2003. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(12):373-379. Pal T M. Hoe gevaarlijk is contact met diverse soorten verf op de huid. Vademecum permanente nascholing huisartsen 2003; 21(5). Pal T M. Registratie van beroepslongaandoeningen in Nederland. Nieuwsbrief / Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne 2003; 14: 9-11. Sorgdrager B. Beroepsziekte vraagt multidisciplinaire aanpak. Patient care 2003; 30(10):28-32.

NCvB. Berichten uit het NCvB : Beroepsmilitair en anticuslogesyndroom. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(12):385.

Sorgdrager B. Psychische beroepsziekten hoeven niet tot blijvende schade te leiden. TVP: Tijdschrift voor vergoeding personenschade 2003; 6(1):16-19.

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). Risico's in het riool. Medisch Contact 2003; 58(44):1685.

Sorgdrager B. De positie van de bedrijfsarts. Medisch Contact 2003; 58(21):866-868.

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Jaarverslag ’02. Amsterdam, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam, 2003.

Sorgdrager B. Hoe ontstaan beroepsziekten? Over de rol van werknemers. TVP: Tijdschrift voor vergoeding personenschade 2003; 6(3):73-75. Sorgdrager B. Preventie en prognose van astma bij aluminium smelters. Nederlands tijdschrift voor allergie 2003; 3(2):99-101.

Spreeuwers D. Bedrijfsarts is speelbal van de politiek : preventie van verzuim en beroepsziekten uit beeld verdwenen. Arbo : vakblad over arbeidsomstandigheden 2003;(1):24-27. Spreeuwers D. Oplappen is niet genoeg. Arbo Magazine 2003; 19(8):26. Spreeuwers D. Cijfers beroepsziekten behoeven nuance. Arbouw Journaal 2003; 13(4):14-15. Stinis H P J. De preventie van ziekten door biologische agentia bij rioolwerkers. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(3):81-84. Stinis H P J. Arbodiensten en R&D: een ontwikkelingsgebied. Tijdschrift voor bedrijfsen verzekeringsgeneeskunde 2003; 11(7):193. Stinis H P J. Lyme-borreliose, preventiemaatregelen voor de praktijk. Infectieziekten Bulletin 2003; 14(10):352-353. Stinis H P J. Arbeidsbescherming, ook door artseninfectieziekten. Infectieziekten Bulletin 2003; 14(4):122-124. Stinis H P J. Begeleiding van ziekteverzuim. Infectieziekten Bulletin 2003; 14(7):240-242. Stinis H P J. Bedrijfsartsen laten de kanariepietjes in het PAGO zingen. Infectieziekten Bulletin 2003; 14(8):277. Stinis H P J. Werk en privé zijn onlosmakelijk verbonden. Infectieziekten Bulletin 2003; 14(9):316-317. Stinis H P J. Het belang van een risico-inventarisatie. Infectieziekten Bulletin 2003; 14(5):157159. Stinis H P J. De een is de ander niet: specifiek gevoelige groepen. Infectieziekten Bulletin 2003; 14(6):202-205.

38

Visser I, Wekking E M, Laan G van der, Schene A H, Dijk F J van. Psychiatric disorders in solvent exposed individuals, their relationship with severity of cognitive impairment. Eighth International Symposium on Neurobehavioral methods and effects in occupational and environmental health, Brescia, Italy, June 23-26, 2002. Abstract Book, 2003. Visser I, Hout C van der, Wekking E M, Laan G van der, Schene A H, Dijk F J van. The relation between neuroendocrine reactivity and recovery, coping, and health status in patients with Chronic Toxic Encephalopathy (CTE). Eighth International Symposium on Neurobehavioral methods and effects in occupational and environmental health, Brescia, Italy, June 23-26, 2002. Abstract Book, 2003. Wekking E M, Beukenhorst K, Laan G van der, Hout M S E van, Visser I. Stability of neuropsychological test scores after a short follow-up period in patients with solvent induced Chronic Toxic Encephalopathy (CTE) in The Netherlands. Eighth International Symposium on Neurobehavioral methods and effects in occupational and environmental health, Brescia, Italy, June 23-26, 2002. Abstract Book, 2003.


39

Voor vragen over beroepsziekten

For questions on occupational diseases

Telefoon: (020) 566 53 87 E-mail: [email protected] Website: www.beroepsziekten.nl

Telephone: +31 (0)20 566 53 87 E-mail: [email protected] Website: www.beroepsziekten.nl

Voor vragen over gezondheid en arbeid

For questions on work and health

Telefoon: (020) 566 53 45 E-mail: [email protected]

Telephone: +31 (0)20 566 53 45 E-mail: [email protected]

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten

Netherlands Center for Occupational Diseases

Coronel Instituut Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam

Coronel Institute Academical Medical Center University of Amsterdam

Meibergdreef 15 1105 AZ Amsterdam Postbus 22660 1100 DD Amsterdam

Meibergdreef 15 1105 AZ Amsterdam P.O. Box 22660 NL-1100 DD Amsterdam The Netherlands

Telefoon: (020) 566 53 87 Fax: (020) 566 92 88 E-mail: [email protected] Website: www.beroepsziekten.nl

Telephone: +31 (0)20 566 53 87 Fax: +31 (0)20 566 92 88 E-mail: [email protected] Website: www.beroepsziekten.nl

De missie van het NCvB is: “Het bevorderen van de kwaliteit van preventie, (vroeg)diagnostiek, behandeling en begeleiding van beroepsziekten en arbeidsgebonden aandoeningen”. Hiertoe ontplooit het NCvB activiteiten op drie gebieden: registratie van beroepsziekten, kennisverspreiding en de klinische arbeidsgeneeskunde. Het NCvB participeert in het Kennisnetwerk Gezondheid en Arbeid (KGA).

The mission of the NCvB is: “To improve the quality in the prevention, (early) diagnosis, treatment and supervision of occupational diseases and work-related disorders”. To achieve this goal, the NCvB develops activities in three areas: registration of occupational diseases, dissemination of knowledge and clinical occupational medicine. The NCvB participates in the Knowledge Network Health and Work.

Jaarverslag 03. Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Netherlands Center for Occupational Diseases Annual report

Recommend Documents