jaarverslag
20 10 annual report
Colofon/Colophon Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Divisie Klinische methoden en Public Health Academisch Medisch Centrum Amsterdam Coronel Institute of Occupational Health Division Clinical Methods and Public Health Academic Medical Center Amsterdam Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam www.amc.nl/Coronel
[email protected] T +31 (0)20 566 53 25 F +31 (0)20 697 71 61
Tekst/texts: Frank van Dijk, Monique Frings-Dresen, Sanja Kezic, Paul Kuijer, Henk van der Molen, Judith Sluiter, Paul Smits, Dick Spreeuwers Redactie/Editing: Paul Kuijer, Bibi Groendijk, Marie-Christine Plat, Martijn Rhebergen, Els Ruijer, Anita Mulder Fotografie/Photography: foto voorkant: uit Bedrijfschap Afbouw Ontwerp/Design: CO3 (Toon van Lieshout) Druk/Print: Grafisch Goed
2
inhoud
contents
Voorwoord - Duurzaam participeren Organisatie Afdeling Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid
04 Foreword - Sustainable work participation of the Coronel Institute of Occupational 06 Organization Health
Onderzoek
Research
Kwaliteit van de zorg op het gebied van Arbeid en Gezondheid PI: prof. dr. Frank JH van Dijk
of care in the area of Work and Health 08 Quality PI: prof. dr. Frank JH van Dijk
Ontstaan en preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen PI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen
10
Development and Prevention of Occupational Diseases PI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen
Preventief medisch onderzoek: werkvermogen en herstel PI: dr. Judith K Sluiter
12
Workers’ Health Surveillance: Work Ability and Recovery PI: dr. Judith K Sluiter
Individuele gevoeligheid voor (arbeidsgerelateerde) huidaandoeningen PI: dr. Sanja Kezic
14
Individual susceptibility to work-related skin disorders PI: dr. Sanja Kezic
Onderwijs Monitoring en signalering Patiëntenzorg Kennisverspreiding De mensen achter de schermen Publicaties
16 Education 18 Monitoring and notification 22 Patient care 24 Dissemination of knowledge 26 The people behind the scenes 29 Publications
3
voorwoord
Duurzaam participeren Wij kunnen niet meer om het begrip ‘duurzaam’ heen; op gebied van milieu en energiegebruik dienen activitieiten duurzaam te zijn. Zo ook binnen participatie in arbeid. Door overheid, werkgevers en werknemers wordt duurzame arbeidsparticipatie gepropagandeerd. Het gaat daarbij niet alleen om duurzame participatie van (verouderende) werknemers die in loondienst zijn met of zonder chronische aandoening(en) maar ook om ZZP’ers (Zelfstandigen Zonder Personeel) en jongeren die nog aan het begin van hun arbeidscarrière staan. Het operationaliseren van het begrip duurzame arbeidsparticpatie is niet eenvoudig en menigeen definieert het op zijn eigen manier. Binnen het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid zijn veel activiteiten gericht op duurzaam participeren in arbeid. Zo zijn criteria en eisen opgesteld voor aanstellingskeuringen; een goed begin is het halve werk om vanaf intrede in te schatten of duurzame participatie tot de mogelijkheden gaat behoren. Door onderbouwing en het opstellen van de inhoud van Preventief Medisch Onderzoek (PMO) is in verschillende sectoren waaronder de gezondheidszorg onderzoek uitgevoerd om participatie duurzaam te houden. Empowerment van werknemers biedt eveneens mogelijkheden om participatie te bevorderen waarbij blijkt dat het van belang is dat werkgevers vroegtijdig in het proces van behoud en/of terugkeer naar werk worden betrokken. Zonder inspanningen en positieve houding van werkgevers gaat duurzaam participeren van werknemers niet lukken. Binnen de curatieve sector komen meer en meer interventies op gang om vroegtijdig in het behandelproces arbeidsmogelijkheden te integreren. Bij patiënten met diagnose kanker, reuma, gehoor –en huidproblemen zijn in 2010 door ons goede stappen voorwaarts gezet in de beoordeling en begeleiding van arbeidsmogelijkheden in het curatieve proces. Naast integratie van arbeidsmogelijkheden in het behandelproces is preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen van groot belang. Bewustwording en herkenning van arbeidsgerelateerde aandoeningen zijn en blijven noodzakelijk om preventie te initiëren. In 2010 is onze productie wederom groot geweest om duurzame arbeidsparticipatie van allen die werkzaam zijn of willen zijn, te bevorderen; gegeven het feit dat participatie in arbeid een maatschappelijke speerpunt is, is de verwachting dat onze activiteiten komend jaar eerder zullen gaan toe- dan afnemen. Ik zie ernaar uit samen met alle collega’s!
Prof. dr. Monique HW Frings-Dresen Afdelingshoofd Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid
4
bakke
foreword
Sustainable work participation The concept of ‘sustainability’ is here to stay; activities concerning the environment and the use of energy must be sustainable. The same applies to participation in the labor force. Sustainable participation in the labor force is propagated by the government, employers and employees. This concerns the sustainable work participation of (ageing) employees in paid employment, with or without chronic diseases, as well as self-employed individuals without staff and young people who are just starting their careers. Putting the concept of sustainable work participation into practice is not easy, and many define it in their own way. Many of the activities conducted at the Coronel Institute of Occupational Health are aimed at sustainable work participation. For example, criteria and requirements have been drawn up for pre-employment medical examinations; a good start is half the battle in assessing whether sustainable work participation will be possible from the commencement of employment. Through substantiation and the establishment of the content of Worker’s Health Surveillance(PMO), research has been conducted in various sectors, including the healthcare sector, in order to keep work participation sustainable. The empowerment of staff also provides opportunities for promoting participation, in which it is important to involve employers early on in the process of job retention and/or returning to work. Sustainable work participation by employees is not possible without the efforts and positive attitude of employees. More and more interventions are being implemented in the curative sector to integrate work opportunities at an early stage in the treatment process. For patients diagnosed with cancer, rheumatism, hearing and skin disorders, we made some significant steps in 2010 in the assessment and supervision of work opportunities in the curative process. In addition to integrating work opportunities in the treatment process, the prevention of occupational diseases is extremely important. Awareness and recognition of occupational diseases continue to play an essential role in the initiation of prevention. In 2010, we once again made great efforts to promote sustainable work participation by all those who work or want to work; considering the fact that work participation is a key social objective, our activities are more likely to increase than decrease in the coming year. My colleagues and I are looking forward to this with great anticipation! Prof. dr. Monique HW Frings-Dresen Director of the Coronel Institute of Occupational Health
er baker 5
organisatie
Afdeling Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid is een afdeling binnen het Academisch Medisch Centrum (AMC) te Amsterdam en ressorteert onder de Divisie Klinische Methoden en Public Health. Het instituut richt zich op vraagstukken op het gebied van arbeid en gezondheid. Het hoofd van de afdeling is prof. dr. Monique HW Frings-Dresen. De gezondheid en gezondheidszorg van de werknemer of patiënt staan centraal met een streven naar optimale preventie van beroepsziekten en naar bevordering van arbeidsparticipatie. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB), het Kenniscentrum voor
Verzekeringsgeneeskunde AMC-UMCG-UWV-VUmc (KCVG), de Polikliniek voor Mens en Arbeid (PMA) en het Kenniscentrum Medische Keuringen in Arbeid (KMKA) zijn onderdelen van de afdeling. Het instituut neemt deel in de Netherlands School of Public and Occupational Health (NSPOH) en de AOWP (Academische OpleidingsWerkPlaats). De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) heeft het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid aangewezen als WHO Collaborating Center in Occupational Health. Het Coronel Instituut is actief in de International Commission on Occupational Health (ICOH). De afdeling heeft vier
timmerman carpenter 6
n
organisation
hoogleraren, te weten prof. dr. Frank JH van Dijk, prof. dr. Monique HW Frings-Dresen, prof. dr. Haije Wind, benoemd als Bijzonder Hoogleraar vanuit de Stichting Instituut Gak en (sinds mei 2011) prof. dr. Carel TJ Hulshof, benoemd als Bijzonder Hoogleraar vanuit de NVAB (Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde). Het onderzoek van de afdeling wordt geleid door vier Principal Investigators (PI’s): prof. dr. Frank JH van Dijk, prof. dr. Monique HW FringsDresen, dr. Judith K Sluiter en dr. Sanja Kezic. Het onderwijs voor onder anderen het Curius curriculum, studenten Medische Informatiekunde, en postgraduate en masteronderwijs wordt
gecoördineerd door de staf onderwijs onder voorzitterschap van dr. P Paul FM Kuijer. Dr. Dick Spreeuwers leidt het NCvB en de PMA; dr. Judith Sluiter en prof. dr. Carel Hulshof voeren de leiding bij het KMKA; het KCVG heeft een eigen bestuursstructuur.
Organization of the Coronel Institute of Occupational Health The Coronel Institute of Occupational Health is a department of the Academic Medical Center (AMC) in Amsterdam and is part of the Division of Clinical Methods and Public Health. The Institute’s research focuses on the field of occupational health. The department is headed by prof. dr. Monique HW Frings-Dresen. Its mission relates primarily to the health and health care of employees and patients, with the aim of optimizing the prevention of occupational diseases and promoting work participation. The department contains the Netherlands Center for Occupational Diseases (NCvB), the Research Center for Insurance Medicine AMC-UMCGUWV-VUmc (KCVG), the People and Work Outpatient Clinic (PMA) and the Expertise Center of Pre-employment Medical Examinations and Worker’s Health Surveillance (KMKA). The Institute participates in the Netherlands School of Public and Occupational Health (NSPOH) and the Academic Collaborative Training Center (AOWP). The World Health Organization (WHO) has designated the Coronel Institute of Occupational Health as a WHO Collaborating Center in Occupational Health. The Coronel Institute is an active member of the International Commission on Occupational Health
(ICOH). The department has four professors, prof. dr. Frank JH van Dijk, prof. dr. Monique HW Frings-Dresen, prof. dr. Haije Wind, professor by special appointment of Stichting Instituut Gak, and (since May 2011) prof. dr. Carel TJ Hulshof, professor by special appointment of the Netherlands Society of Occupational Medicine (NVAB). The department’s research is directed by four Principal Investigators (PIs): prof. dr. Frank JH van Dijk, prof. dr. Monique HW Frings-Dresen, dr. Judith K Sluiter and dr. Sanja Kezic. The education provided in the Curius curriculum, to Medical Informatics students, and in post-graduate and master’s courses, is coordinated by the educational staff, chaired by dr. P Paul FM Kuijer. The NCvB and the PMA are directed by dr. Dick Spreeuwers, the KMKA is directed by dr. Judith K Sluiter and prof. dr. Carel Hulshof, and the KCVG has its own direction.
7
onderzoek
Kwaliteit van de zorg op het gebied PI: prof. dr. Frank JH van Dijk van Arbeid en Gezondheid Binnen het thema ‘Kwaliteit van de zorg op het gebied van Arbeid en Gezondheid’ staan drie onderwerpen centraal: de mentale gezondheid, het doorwerken met een chronische aandoening en de ‘evidence base’ van de zorg. Verbetering van de zorg en begeleiding is het doel van alle projecten. Een mentaal minder goede conditie heeft niet alleen ongunstige gevolgen voor de werkende zelf, maar via het functioneren op het werk ook voor anderen zoals voor klanten, leerlingen en patiënten. Dit jaar zijn drie literatuuroverzichten gepubliceerd over dit vraagstuk. Andere publicaties gaan over de invloed van irrationale gedachten bij veelvoorkomende mentale problemen, over nieuwe vormen van zorg voor werkenden met angststoornissen, en over de oorzaken van stagnerend herstel. Steeds meer werkenden hebben een chronische aandoening waar zij voor behandeld worden, zoals diabetes, hart aandoeningen en reumatoïde artritis. Deze stijging hangt samen met een lagere instroom in de WIA en met de vergrijzing van de beroepsbevolking. Chronische aandoeningen hebben soms grote gevolgen voor het functioneren. Eén artikel gaat over vermoeidheid als gevolg van kanker en van behandeling
voor kanker. Een omvangrijk proefschrift en verschillende artikelen hebben als onderwerp de ontwikkeling en evaluatie van empowerment programma’s voor werknemers met een chronische aandoening. Het doel van de programma’s is het bieden van ondersteuning bij het vinden van een goede balans tussen privéleven, werk en gezondheid. Professionals verliezen hun geloofwaardigheid als ze hun advies of zorg niet mede baseren op wetenschappelijke kennis. Veel publicaties zijn verschenen over het gebruik van up-to-date kennis door professionals in arbeid, gezondheid en veiligheid. Evidence-based richtlijnen, opleiding en een goede toegang tot kennis via het internet spelen hierbij een grote rol. In 2010 is een overzichtsartikel gepubliceerd gericht op verbetering van de kennisinfrastructuur. Een ander artikel is verschenen over een zelf ontwikkelde hoogwaardige Question and Answer website voor werknemers en leidinggevenden. De kwaliteit van meldingen van beroepsziekten is het onderwerp van meerdere publicaties. Binnen het vakgebied van de sociale verzekeringsgeneeskunde is een belangrijk proefschrift verschenen over de kwaliteit van de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling.
Empowerment van chronisch zieke werknemers Proefschrift van Inge Varekamp PhD
Chronisch zieke werknemers hebben veel last van psychische problemen en vermoeidheid op het werk. De aanpassing aan de ziekte en beperkingen en het beginnen van een goed gesprek daarover met de leidinggevende en collega’s kan een grote uitdaging zijn. Door Varekamp en haar team is daarom een uitgebreide groepstraining ontwikkeld gericht op het verkennen van problemen op het werk, betere communicatie en toepassen van oplossingen. Zij volgde
8
64 chronisch zieke werknemers die deel namen aan de training en een controle groep gedurende 2 jaar in een gerandomiseerde gecontroleerde studie. De ervaren persoonlijke effectiviteit met betrekking tot behoud van werk en de psychische kwaliteit van leven waren beter, en de vermoeidheid was minder in de traininggroep vergeleken met de controlegroep. In beide groepen behield de overgrote meerderheid hun werk; in dat opzicht verschilden beide groepen niet van elkaar.
research
Quality of care in the area of Work and Health PI: prof. dr. Frank JH van Dijk The three main topics within the theme ‘Quality of care in the area of Work and Health’ are: mental health, working with chronic diseases and the evidence base of care. The improvement of care and supervision is the objective of all projects. Being in a less than ideal condition mentally not only has adverse effects for the affected employees themselves, but – due to performance at work – also on others such as customers, students and patients. Three literature reviews were published on this issue in the past year. Other publications concern the role of irrational thoughts in common mental problems, new forms of care for employees with anxiety disorders, and the causes of delayed recovery. More and more employees receive treatment for chronic diseases, such as diabetes, heart disorders and rheumatoid arthritis. This increase is associated with a lower influx under the Work and Income (Capacity for Work) Act (WIA) and the ageing working population. Chronic diseases can have a major impact on performance. One article concerns fatigue as a consequence of cancer and cancer treatment. The development
and evaluation of empowerment programs for employees with chronic diseases is the subject of a large thesis and several articles. These programs aim to provide support in finding a good balance between private life, work and health. Professionals lose credibility if their recommendations and care are not based at least in part on scientific knowledge. There have been many publications on the use of up-to-date knowledge by professionals in employment, health and safety. Evidence-based guidelines, education and good access to knowledge via the Internet play a major role in this respect. An overview was published in 2010 on the improvement of the knowledge infrastructure. Another article was published on a self-developed high-quality Question and Answer website for employees and supervisors. Several publications concerned the quality of reports of occupational diseases. Within the discipline of social insurance medicine, an important thesis was published on the quality of occupational disability assessment.
Empowerment of employees with chronic diseases Thesis of Inge Varekamp PhD
Employees with chronic diseases often experience psychological problems and fatigue at work. Adapting to the disease and the associated limitations and initiating a good dialogue on this subject with one’s supervisor and colleagues can form a serious challenge. Varekamp and her team therefore developed a comprehensive group training program aimed at exploring problems at work, improving communication and applying solutions. In a randomized controlled study, the team followed a group of
64 employees with chronic diseases who participated in the training program as well as a control group over a period of two years. The training group perceived an improvement in self-efficacy with regard to job retention and the psychological quality of life, and a reduction in fatigue, compared to the control group. The vast majority of participants in both groups retained their jobs; the two groups did not differ significantly in that respect.
9
onderzoek
Ontstaan en preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen PI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen
Deze onderzoekslijn schenkt aandacht aan ontstaan en preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen i.e. beroeps ziekten. Het onderzoek richt zich enerzijds op factoren in arbeid die (beroeps)ziekten veroorzaken en anderzijds op vraagstukken rond arbeidsre-integratie bij mensen met een (chronische) aandoening. Een aantal (chronische) ziekten/ aandoeningen in relatie tot werk zijn aandachtspunt van studie zoals aanhoudende vermoeidheid, klachten bewegings apparaat, reuma, tumoren, en niet-aangeboren hersenletsel. Met de Arbogroep AMC wordt onderzoek uitgevoerd naar effectieve interventies voor arbeidsparticipatie en ter preventie van arbeidsgerelateerde aandoeningen zoals bijvoorbeeld preventie van prikincidenten. Meer en meer wordt onderzoek uitgevoerd binnen de curatieve sector op gebied van arbeidsmogelijkheden tijdens het behandelproces van de patiënt, zoals bijvoorbeeld met GIOCA
Development and Prevention of Occupational Diseases This line of research addresses the etiology and prevention of work-related disorders, i.e. occupational diseases. The research focuses on work-related factors that cause occupational diseases as well as issues surrounding the occupational reintegration of people with chronic diseases. A number of chronic work-related diseases/disorders are the subject of study. These include chronic fatigue, musculoskeletal disorders, rheumatism, tumors and acquired brain injuries. Research into effective interventions for participation in the labor force and to prevent work-related disorders, such as the prevention of needlestick injuries, is conducted with the occupational health service Arbogroep AMC.
10
PI: prof. dr. Monique HW Frings-Dresen
More and more research is being conducted within the curative sector on job opportunities during the treatment process. Examples include GIOCA (see section), rheumatology and cardiology. The number of effective occupational-curative interventions is limited. A number of projects concern the quality of insurance medicine, such as the factors that perpetuate long-term occupational disability; finding effective interventions for people who are unemployed (due to illness) and suffer from depressive disorders; and factors that are relevant to the assessment of young people with disabilities (Wajong) for work participation.
research
(zie kader), reumatologie en cardiologie. Het aantal effectieve arbocuratieve interventies is beperkt. Een aantal onderzoekprojecten is gericht op de kwaliteit van verzekeringsgeneeskundig handelen, zoals bijvoorbeeld naar factoren die langdurige arbeidsongeschiktheid in stand houden, naar interventies die effectief zijn bij (zieke) werklozen met depressieve stoornissen en naar factoren die relevant zijn bij de beoordeling van jonggehandicapten (Wajongers). In 2010 is dr. Haije Wind benoemd als Bijzonder Hoogleraar op het gebied van verzekeringsgeneeskunde vanuit de Stichting Instituut Gak. Hij volgt daarmee prof. dr. Han Willems op. In 2010 is de eerste fase van het onderzoekprogramma van het Kenniscentrum voor Verzekeringsgeneeskunde AMC-UMCG-UWV-VUmc afgerond en een nieuwe opzet is gemaakt voor de tweede fase, die gaat lopen van 2011-2015. Binnen het door de Stichting Instituut Gak gefinancierde onderzoekprogramma Re-integratie Verbeter Onderzoek (RVO) is het promotie-onderzoek naar effectieve re-integratie strategieën bij patiënten met aanhoudende vermoeidheidsklachten door Margot Joosen afgerond. Een aantal projecten zijn afgerond ter preventie van klachten aan het bewegingsapparaat binnen de bouwsector zoals bijvoorbeeld naar belasting van tillen van lasten van 50 en 100 kg door twee of vier personen. Goede vorderingen zijn gemaakt op gebied van criteria en eisen voor aanstellingskeuringen in de bouw.
In 2010, dr. Haije Wind was appointed special professor of insurance medicine by the Stichting Instituut Gak. He thereby succeeds prof. dr . Han Willems. The first phase of the research program of the Research Center for Insurance Medicine AMC-UMCG-UWV-VUmc was completed in 2010, and a new program was drawn up for the second phase, which will run from 2011-2015. Within the research program Reintegration Improvement Study (RVO) funded by the Stichting Instituut Gak, Margot Joosen completed her doctoral research into effective reintegration strategies for patients with chronic fatigue symptoms. A number of projects to prevent musculoskeletal injuries in the construction sector were completed, such as a project into the lifting of loads weighing 50 and 100 kg by two or four people. Good progress was made with regard to criteria and requirements for pre-employment medical examinations in the construction industry.
GIOCA GIOCA staat voor Gastro-Intestinaal Oncologisch Centrum Amsterdam, GIOCA is een polikliniek in het AMC waar sneldiagnostiek wordt gedaan bij patiënten met een aandoening aan het spijsverterings kanaal. Bij sneldiagnostiek worden op één dag diverse onderzoeken gedaan met als doel om via een snelle procedure te komen tot een goede diagnose en behandeling. In een pilot-onderzoek wordt nagegaan bij hoeveel patiënten die naar GIOCA worden verwezen van arbeidsgerelateerde problematiek sprake is. Daarnaast wordt de aard van de arbeidsgerelateerde problematiek in kaart gebracht. Het doel is om de meerwaarde van interventies door een consulent bedrijfsarts in het multidisciplinaire behandelplan vast te stellen.
GIOCA and Work Participation GIOCA stands for GastroIntestinal Oncology Center Amsterdam. GIOCA is an outpatient clinic in the AMC where rapid diagnosis is carried out on patients with gastrointestinal disorders. Rapid diagnosis involves a number of tests performed in one day with the aim of rapidly achieving a good diagnosis and commencing treatment. A pilot study is being conducted to determine the proportion of patients referred to the GIOCA for work-related disorders. The nature of the occupational disorders is also being identified. The aim is to determine the added value of interventions by a consultant occupational physician in the multidisciplinary treatment plan.
11
onderzoek
Preventief medisch onderzoek (PMO): werkvermogen en herstel PI: dr. Judith K Sluiter Doel Deze onderzoekslijn verwerft kennis over de beoordeling van het werkvermogen (bv. tijdens medische keuringen) en het verbeteren van de prognose van functiespecifiek herstel na acute- of bij chronische gezondheidsproblematiek. Goed (blijven) functioneren in werk is het streven. Onderzoekspopulaties: • Werknemers in zware beroepen (bv. brandweer, ambulance, medisch specialisten (in opleiding), treinpersoneel, verpleegkundigen, leger, helikoptercrew, bouwpersoneel). • specifieke patiëntenpopulaties (bv. chronisch vermoeidheid, reuma/RSI, niet-aangeboren hersenletsel, stress/psychische klachten, hart- en vaatziekten).
Wat is in 2010 bereikt? In 2010 is voor de ontwikkeling van een functiespecifiek PMO bij medisch specialisten tijdens het werk gemeten welke fysieke, psychosociale en biologische risicofactoren in welke mate voorkomen. Nieuwe aanstellingskeuringen en PMO worden voor de bouwsector ontwikkeld en onderzocht. Voor ambulance- en brandweersector zijn protocollen voor
aanstellingskeuring en preventief medisch onderzoek uit gewerkt. Eerder verrichte onderzoeksprojecten (2000-2009) zijn hierbij gebruikt. Deze beroepsspecifieke aanstellings keuringen en preventief medisch onderzoek zijn nu in CAO en/of regelgeving opgenomen en worden vanaf januari 2011 landelijk ingevoerd in de betreffende sectoren. Dit zijn goede voorbeelden van de maatschappelijke impact van deze onderzoekslijn. De betekenis van duurzame inzetbaarheid voor bedrijfsarts, patiënt en re-integratie-experts, allen actief rondom de re-integratie van werknemers met chronische vermoeidheids klachten, is ook onderzocht. Een evaluatieonderzoek van een nekbelasting verminderende interventie bij helikopter personeel is gestart. Een werkdruk-/werkstressonderzoek is uitgevoerd onder productiepersoneel binnen de vlees- en vleeswarensector. De Nurses Work Functioning Questionnaire is ontwikkeld. Een cohort onderzoek onder medische studenten is gestart. In 2010 zijn 6 nationale en 17 internationale wetenschappelijke publicaties verschenen. Op vier internationale congressen werd kennis verspreid via presentaties of posters. De NCvB
Workers’ Health Surveillance (PMO): work ability and recovery PI: dr. Judith K Sluiter Target
What was achieved in 2010?
This line of research contributes to knowledge on work ability assessment (e.g. during medical examinations) and the improvement of prognoses for job-specific recovery following acute or chronic health issues. The aim is to enable people to perform optimally at work. Study populations: • Employees in demanding jobs (e.g. firefighters, ambulance workers, medical specialists/residents, train drivers, nurses, military personnel, helicopter crew and construction workers). • Specific patient populations (e.g. chronic fatigue, rheumatism/RSI, acquired brain injuries, stress/ psychological problems, cardiovascular diseases).
In 2010, to develop a job-specific PMO, physical, psychosocial and biological risk factors were identified and quantified among medical specialists at work. New pre-employment medical examinations and PMOs are being developed and studied for the construction sector. Protocols for pre-employment and preventive medical examinations have been developed for the ambulance and firefighting sector, using previous research projects (20002009). These job-specific pre-employment and preventive medical examinations have been incorporated in collective labor agreements and/or regulations, for implementation in the sectors concerned from January 2011. These are good examples of the social impact of this line of research.
12
research
Heijermanslezing werd gehouden over risicofactoren in zware beroepen. Een gast-redacteurschap bij Gedrag & Organisatie werd ingevuld over kennis over herstel en herstelstrategieën bij arbeid. Expertise is ingezet voor NWO en ZonMw. Het KMKA heeft lezingen verricht op nascholingsdagen van scheepvaart keuringsartsen, op een symposium van de Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen en tijdens een NVAB PMO expertbijeenkomst.
Ontwikkeling, implementatie en evaluatie van medische keuringen (aanstellingskeuringen, verplicht medische keuringen en preventief medisch onderzoek) wordt in deze onderzoekslijn in samenwerking met praktijkpartijen vormgegeven. Een kenniscentrum op het gebied van medische keuringen wordt geleid samen met de NVAB. Dit is het Kenniscentrum Medische Keuringen in Arbeid (KMKA), www.amc.nl/kmka.
The significance of sustainable deployment for occupational physicians, patients and reintegration experts, all involved in the reintegration of employees with chronic fatigue, was also studied. The evaluation of an intervention to reduce neck strain among helicopter personnel was started. A workload/ work stress study was conducted among meat processing production staff. The Nurses Work Functioning Questionnaire was developed. A cohort study was started among medical students. 6 Dutch and 17 international scientific publications were released in 2010. Knowledge was disseminated via presentations and posters at four international conferences. The NCvB Heijermans lecture was presented on risk factors in demanding jobs. A guest editorship for the journal Gedrag
This line of research defines the development, implementation and evaluation of medical examinations (pre-employment, mandatory and workers’ health surveillance) in collaboration with the sectors concerned. The Expertise Center of Pre-employment Medical Examinations and Worker’s Health Surveillance (KMKA) is run together with the Netherlands Society of Occupational Medicine (NVAB). www.amc.nl/kmka.
& Organisatie concerned knowledge on recovery and occupational recovery strategies. Expertise was provided to the Netherlands Organization for Scientific Research (NWO) and the Netherlands Organization for Health Research and Development (ZonMw). The KMKA gave lectures at refresher training days for maritime medical examiners, at a symposium of the Pre-employment Medical Examinations Complaints Committee (Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen) and during a NVAB PMO expert meeting.
13
onderzoek
Individuele gevoeligheid voor (arbeidsgerelateerde) huidaandoeningen
Individual susceptibility to work-related skin disorders
PI: dr. Sanja Kezic
PI: dr. Sanja Kezic
Het onderzoek binnen deze onderzoekslijn richt zich op de betekenis van genetische variaties voor de ontwikkeling en prognose van beroepsgerelateerd contacteczeem (CE). Als mogelijke “gevoeligheidsgenen” wordt een aantal polymorphismen onderzocht in genen die betrokken zijn bij de vorming van de huidbarrière en bij het reguleren van ontstekingsprocessen. Daarnaast richten de studies zich op de functionele gevolgen van de genetische variaties in het filaggrine gen (FLG). Mutaties in het FLG gen, dat codeert voor het epidermale barrière-eiwit filaggrine, zijn geassocieerd met een verhoogd risico op atopisch eczeem (AE). In een studie uitgevoerd bij patiënten met AE hebben we aangetoond dat FLG mutaties leiden tot een verhoogd gehalte van pro-inflammatoire cytokinen in de hoornlaag van de huid. Daarnaast bleek uit deze studie dat de hoeveelheid van filaggrine in de hoornlaag niet alleen afhankelijk was van de aanwezigheid van de mutaties maar ook van de ernst van de ziekte.
This line of research focuses on the significance of genetic variations in the development and prognosis of occupational contact eczema (CE). A number of polymorphisms in genes which are involved in the formation of the skin barrier and in the regulation of inflammatory processes are being investigated as possible ‘sensitivity genes’. The studies also focus on the functional consequences of genetic variations in the filaggrin gene (FLG). Mutations in the FLG gene, which codes for the epidermal barrier protein filaggrin, are associated with an increased risk of atopic eczema (AE). In a study conducted among patients with AE, we demonstrated that FLG mutations lead to elevated levels of pro-inflammatory cytokines in the stratum corneum. This study also showed that the levels of filaggrin in the stratum corneum were not only dependent on the existence of mutations but also on the severity of the disease.
Om te bestuderen in hoeverre FLG mutaties bijdragen tot het ontwikkelen van beroepsmatig CE wordt een prospectief onderzoek uitgevoerd bij leerlingverpleegkundigen. In 2010 zijn er 700 leerlingen geïncludeerd in het onderzoek. Naast genetische factoren wordt bij deze leerlingen de blootstelling aan huidirriterende factoren gedurende hun praktijkstages in kaart gebracht. Het onderzoek wordt afgerond in 2011.
14
To investigate the extent to which FLG mutations contribute to the development of occupational CE, a prospective study is being conducted among student nurses. 700 students were included in the study in 2010. In addition to genetic factors, the exposure of these students to skin-irritating factors during their internships will be charted. The study will be completed in 2011.
research
Samenwerking met de Universiteit van Osnabrück De rol van FLG mutaties voor de prognose van beroepsmatig CE wordt bestudeerd in samenwerking met de Universiteit van Osnabrück. Een cohort van 1000 patiënten met chronisch CE die meedoen aan een multidisciplinair rehabilitatieprogramma wordt gevolgd gedurende drie jaar. Als onderdeel van het interventieprogramma worden de patiënten gegenotypeerd om
aanwezigheid van een relatie tussen genetische factoren en prognose van de ziekte te onderzoeken. De eerste voorlopige resultaten laten zien dat patiënten die dragers zijn van FLG null mutaties vaker therapieresistent zijn, slechter herstellen en minder terugkeren naar hun werk dan personen zonder deze mutaties.
Collaboration with the University of Osnabrück The role of FLG mutations in the prognosis of occupational CE is being studied in collaboration with the University of Osnabrück. A cohort of 1000 patients participating in a multidisciplinary rehabilitation program will be followed for a period of three years. As part of the intervention program, the patients are being
genotyped to investigate the relationship between genetic factors and the prognosis of the disease. Preliminary results have shown that patients who are carriers of FLG null mutations are more likely to be resistant to therapy and have poorer rates of recovery and job continuation than people without these mutations.
15
onderwijs
Onderwijs dr. P Paul FM Kuijer en dr. Paul B Smits In 2010 heeft het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid 112 2e jaars studenten Geneeskunde in de juniorcoschappen en 130 5e jaars studenten Geneeskunde in de coschappen getraind om scherper te letten op de rol van werk bij het ontstaan van ziekten èn de zorg voor zieken ook te richten op het functioneren en deelnemen aan werk. Dit was niet gelukt zonder de goede samenwerking met de Arbodienst van het AMC, ArboUnie, Achmea Vitale en Schermer Trommel & de Jong, en anderen zoals sportartsen en zelfstandig bedrijfsartsen. Het Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid is - naast actief in het opleiden van AMC studenten Geneeskunde – ook actief in de AMC Medische Informatiekunde opleiding, en in de opleiding en de bij- en nascholing van bedrijfs- en verzekeringsartsenopleiding bij de Netherlands School of Public & Occupational Health (NSPOH). Dit laatste gebeurt in de Academische OpleidingsWerkPlaats (AOWP) voor Arbeid, Maatschappij en Gezondheid. Daarnaast verzorgt het Coronel Instituut onderwijs bij ‘in company’ opleidingen onder andere met het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). Ook lopen studenten van verschillende opleidingen stage bij het Coronel Instituut.
De staf onderwijs van het Coronel Instituut zorgt voor ontwikkeling, coördinatie en kwaliteitsborging van het onderwijs. In 2010 hebben twee collega’s hun Basis Kwalificatie Onderwijs (BKO) gehaald. Dit brengt het aantal van de afdeling op vier. De BKO is een bewijs van didactische bekwaamheid voor docenten in het wetenschappelijk onderwijs en betreft het ontwerpen, het verzorgen en het evalueren van onderwijs. Het BKO-certificaat wordt erkend door alle Nederlandse universiteiten. Sinds 2010 is prof. dr. Haije Wind, de nieuwe bijzonder hoogleraar Verzekeringsgeneeskunde ook lid van de staf onderwijs. In 2010 is één internationaal project gecontinueerd en één project gestart onder verantwoordelijkheid van dr. Paul Smits: ‘Networm’ en Emutom. Networm is een internationale samenwerking voor het ontwerpen van e-learning voor arbeid en gezondheid. Het doel van Emutom is het ontwerpen van een Europese onderwijsmodule voor studenten Geneeskunde over arbeid en gezondheid.
Education dr. P Paul FM Kuijer and dr. Paul B Smits
In 2010, the Coronel Institute of Occupational Health trained 112 second-year Medical students in junior internships and 130 fifth-year Medical students in internships to pay closer attention to the role of work in the development of diseases and to also focus patient care on performance at and participation in work. This would not have been possible without the close cooperation with the AMC Occupational Health and Safety Service, ArboUnie, Achmea Vitale and Schermer Trommel & de Jong, and others such as sports medicine specialists and independent occupational physicians. The Coronel Institute of Occupational Health plays an active
16
role in training students of Medicine and Medical Informatics at the AMC, and also provides training and additional schooling to trainee occupational and insurance physicians at the Netherlands School of Public & Occupational Health (NSPOH). This is done in cooperation with the Academic Collaborative Training Center (AOWP) for Labor, Society and Health. The Coronel Institute also provides in-company training in collaboration with e.g. the Netherlands Center for Occupational Diseases (NCvB). Students from various faculties also gain work experience at the Coronel Institute. The teaching staff of the Coronel Institute is responsible for
education
the development, coordination and quality assurance of the education provided. Two staff members earned their Basic Qualification in Education (BKO) in 2010, bringing the department total to four. The BKO is a teaching competence certificate for lecturers in academic higher education and concerns the design, provision and evaluation of education. The BKO certificate is recognized by all Dutch universities. Prof. dr. Haije Wind became the new by special appointments Professor of Insurance Medicine and a member of the teaching staff in 2010. 2010 saw the continuation of an international project and the launch of a project under the responsibility
of dr. Paul Smits: ‘Networm’ and Emutom. Networm is an international partnership for the development of e-learning for occupational health. Emutom aims to develop a European teaching module on occupational health for students of Medicine.
17
monitoring en signalering
Monitoring en signalering van beroepsziekten Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB) registreert in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het vóórkomen van beroepsziekten in Nederland. Bedrijfsartsen en verzekeringsartsen in de arborol zijn wettelijk verplicht deze te melden aan het NCvB. Het doel van deze beroepsziekteregistratie is het stimuleren van preventie van werkgerelateerde aandoeningen, individueel èn collectief. Immers elke beroepsziekte is te vóórkomen. Arbodeskundigen, werkgevers en werknemers dienen geïnformeerd en geschoold te zijn om zorg te kunnen dragen voor preventief beleid ten aanzien van beroepsziekten. In het verslagjaar 2010 is extra aandacht besteed aan incidentieschattingen van beroepsziekten over de verschillende economische sectoren in Nederland èn aan de ontwikkeling van registratierichtlijnen. Bij de monitoring en signalering van beroepsziekten maakt het NCvB gebruik van de gegevens die worden verzameld via de nationale registratie èn peilstations. De meldingsprocedures en het beheer van beide type registratiesystemen wordt bewaakt met behulp van kwaliteitshandboeken. De peilstations zijn registratieprojecten waarbij een geselecteerde groep melders
18
(bijvoorbeeld een groep bedrijfsartsen of medisch specialisten) gevraagd wordt (bepaalde) beroepsziekten te melden gedurende een tijdsperiode. Hierbij wordt intensief contact onderhouden met de melders. In 2010 zijn 6.367 meldingen van beroepsziekten geregistreerd. Het aantal meldingen over de afgelopen tien jaar varieert van 5.335 tot 9.856 meldingen. In totaal komt 93% van alle meldingen over 2010 uit drie categorieën beroepsziekten, namelijk aandoeningen van het houding- en bewegingsapparaat (33%), psychische aandoeningen (18%) en gehooraandoeningen (42%). In tabel 1 staan de tien meest gemelde beroepsziekten van 2010. In totaal 188 bedrijfsartsen melden via het Peilstation Intensief Melden de door hen gediagnosticeerde beroepsziekten. Daarnaast wordt extra informatie gevraagd over de aard en omvang van hun werknemerspopulatie. In 2010 zijn via dit peilstation 1398 meldingen van beroepsziekten geregistreerd, hetgeen een incidentie betekent van 260 (95% BI: 247-274) beroepsziekten per 100.000 werknemersjaren. Tabel 2 geeft een overzicht van de incidentiecijfers van de
monitoring and notification
Monitoring and notification of occupational diseases The Netherlands Center for Occupational Diseases (NCvB) registers occupational diseases in the Netherlands for the Ministry of Social Affairs and Employment. Occupational physicians of occupational health services are required by law to report these diseases to the NCvB. The purpose of registering these occupational diseases is to stimulate the prevention of work-related disorders, individually and collectively. After all, every occupational disease can be prevented. Occupational health experts, employers and
employees must be informed and trained in order to be able to ensure a preventive policy with regard to occupational diseases. During the 2010 reporting year, there was extra attention for incidence estimates of occupational diseases in the various economic sectors in the Netherlands as well as for the development of registration guidelines. In order to monitor and report occupational diseases, the NCvB uses the data collected through the national registration
Aandoening Disorder
Tabel 1 Top 10 van de beroepsziektemeldingen naar diagnose over 2010 in Nederland Table 1 Top 10 occupational diseases in the Netherlands in 2010, by diagnosis
1
Lawaaislechthorendheid Noise-induced hearing loss
2
Aantal meldingen Number of reports
% %
2622
41,2
Aanpassingsstoornissen / surmenage Adjustment disorders
679
10,7
3
Repetitive strain injury (RSI) van schouder/bovenarm Repetitive strain injury (RSI) to shoulder/upper arm
391
6,1
4
Chronische aspecifieke (lage) rugpijn Chronic non-specific (low) back pain
286
4,5
5
Burn out Burnout
213
3,3
6
Epicondylitis lateralis Epicondylitis lateralis
169
2,7
7
Artrose van knie / gonartrose Osteoarthritis of the knee/gonarthrosis
122
1,9
8
Contactdermatitis / contacteczeem Contact dermatitis/contact eczema
101
1,6
9
Spondylose / artrose van wervelkolom Spondylosis/osteoarthritis of the spinal column
87
1,4
10
Subacute aspecifieke (lage) rugpijn Sub-acute non-specific (low) back pain
83
1,3
Totaal top 10 Total top 10
4753
74,7
Resterende aandoeningen Total top 10
1614
25,3
Totaal Total
6367
100,0
19
monitoring en signalering
Economische hoofdsectie Economic category
Tabel 2 Incidentie beroepsziekten per 100.000 werknemersjaren per economische hoofdsectie over
Incidentie per 100.000 werknemersjaren Incidence per 100,000 employee years
95% BI 95% CI
Landbouw, bosbouw en visserij Agriculture, forestry and fishery
25
0-73
Industrie Industry
211
178-243
Elektriciteit, gas, stoom/gekoelde lucht Electricity, gas, steam/cooled air
123
32-215
Water-/afvalbeheer en sanering Water/waste management and sanitation
412
216-608
1.314
1177-1452
82
60-105
Bouwnijverheid Construction
2010 in Nederland
Groot- en detailhandel Wholesale and retail
Table 2
Vervoer en opslag Transportation and storage
434
369-499
Accommodatie en maaltijden Accommodation and meals
60
18-101
Informatie en communicatie Information and communication
184
113-254
Financiële dienstverlening Financial services
145
95-195
Onroerend goed Real estate
48
0-103
Vrije/wetenschappelijke beroepen Professional/academic professions
68
21-116
Administratieve diensten Administrative services
81
43-120
Openbaar bestuur en defensie Public administration and defense
387
321-453
Onderwijs Education
242
196-289
Gezondheidszorg Healthcare
137
116-158
Kunst, amusement/recreatie Arts, entertainment/recreation
179
85-273
14
0-30
141
3-278
Incidence figures (per 100,000 employee years) of occupational diseases reported in the Netherlands in 2010, by economic category
Overige diensten Other services Extraterritoriale organisaties Extraterritorial organizations
20
monitoring and notification system and surveillance projects. Quality manuals are used to oversee the notification procedures and the management of both types of registration system. The surveillance projects are registration projects involving a selected group of notifiers (e.g. a group of occupational physicians or medical specialists) who are asked to report certain occupational diseases during a particular period. Close contacts are maintained with these notifiers. In 2010, 6,367 reports of occupational diseases were registered. The number of reports over the last ten years varies between 5,335 and 9,856 reports. In total, 93% of all reports for 2010 were in three occupational disease categories, namely musculoskeletal disorders (33%), mental disorders (18%) and hearing disorders (42%). Table 1 shows the ten most frequently reported occupational diseases in 2010. A total of 188 occupational physicians report occupational diseases diagnosed by them via the Intensive Notification Surveillance Project (PIM). They are also asked to provide additional information regarding the nature and size of their employee populations. In 2010, 1398 reports of occupational diseases were registered via this surveillance project, corresponding to an incidence of 260 (95% CI: 247-274) occupational diseases per 100,000 employee years. Table 2 provides an overview of the incidence figures of occupational diseases per 100,000 employee years per economic category and the corresponding 95% confidence interval for 2010 (95% CI).
In addition, a great deal of attention is paid to developing and distributing registration guidelines and scientific background documents as tools for the diagnosis and reporting of occupational diseases. The guidelines can also be used with regard to interventions and preventive measures. Occupational physicians use the guidelines mainly as a reason to justify the reports of diseases. They regard the guidelines as reference material and find them useful in informational activities. Guidelines and background documents are available for a number of common occupational diseases. In 2010, background documents and registration guidelines were developed and published for occupational hearing loss, hepatitides, rhinitis, voice disorders, contact dermatitis, epicondylitis, skin cancer and carpal tunnel syndrome. Monitoring and reporting occupational diseases helps raise awareness for prevention. The reports in combination with research literature provide a view of where the risks and causes of occupational diseases can be found. More information on the monitoring and notification of occupational diseases can be found on the NCvB’s website: www.beroepsziekten.nl. Questions on occupational diseases can be submitted via the helpdesk at www.beroepsziekten.nl.
beroepsziektemeldingen per 100.000 werknemersjaren per economische hoofdsectie met het bijbehorende 95% betrouwbaarheidsinterval over 2010 (95% B.I.).
epicondylitis, huidkanker en carpaal tunnel syndroom achtergronddocumenten en registratierichtlijnen ontwikkelt en gepubliceerd.
Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling en verspreiding van registratierichtlijnen en wetenschappelijke achtergronddocumenten als hulpmiddel voor het diagnosticeren en melden van beroepsziekten. De richtlijnen kunnen tevens richting geven aan interventies en preventieve maatregelen. Het blijkt dat bedrijfsartsen de richtlijnen vooral gebruiken als reden om de melding te motiveren. Zij zien de richtlijnen als naslagwerk en handig bij voorlichtingsactiviteiten. Voor diverse veelvoorkomende beroepsziekten zijn richtlijnen met een achtergronddocument beschikbaar. In 2010 zijn voor beroepshardhorendheid, hepatitiden, rhinitis, stemstoornissen, contactdermatosen,
Door beroepsziekten te monitoren en signaleren wordt bewustwording voor preventie in gang gezet. De meldingen in combinatie met onderzoeksliteratuur geven een beeld waar de risico’s en oorzaken van beroepsziekten liggen. Meer informatie over de monitoring en signalering van beroepsziekten is te vinden op de website van het NCvB: www.beroepsziekten.nl. Vragen over beroepsziekten kunt u stellen via de helpdesk die te vinden is op de website www.beroepsziekten.nl.
21
patiëntenzorg
Polikliniek Mens en Arbeid De Polikliniek Mens en Arbeid (PMA) is een tweedelijns polikliniek voor arbeidsgerelateerde problematiek. In de PMA werken gespecialiseerde bedrijfsartsen en andere arboprofessionals samen met medisch specialisten van verschillende disciplines. De dienstverlening van de PMA bestaat uit zorgverlening, advies bij keuringen en expertises (bv. beoordeling beroepsziekten of arbeidsgeschiktheid). Verwijzingen komen van bedrijfsartsen, huisartsen en medisch specialisten. Expertises worden vaak aangevraagd door verzekeraars, rechtbanken of het UWV. Het aantal verwijzingen naar de PMA is beperkt, maar de problematiek die de PMA verwezen krijgt is vaak complex en het onderzoek en de advisering is arbeidsintensief. Vaak vindt ook werkplekonderzoek plaats. Betaling vindt meestal plaats door de werkgever en soms door de ziektekostenverzekering. De patiëntenstroom is de laatste twee jaar relatief constant. Eind vorig jaar is de operatie om alle dossiers (ca. 5000) op te slaan volgens de AMCsystematiek voltooid. Wij werken aan een kwaliteitssysteem om te kunnen voldoen aan de JCI-normen.
People and Work Outpatient Clinic The People and Work Outpatient Clinic (PMA) is a secondary care outpatient clinic for work-related issues. The PMA is staffed by specialized occupational physicians and other occupational health and safety professionals who work together with medical specialists in a variety of disciplines. The PMA’s services include the provision of care, advice on assessments and expert opinions (e.g. the assessment of occupational diseases or fitness for work). Patients are referred by occupational physicians, family doctors and medical specialists. Expert opinions are often requested by insurance companies, courts or the UWV. Although the number of referrals to the PMA is limited, the issues referred to the
22
PMA are often complex and the research and consultancy are labor-intensive. Workplace analysis is also often conducted. The PMA’s services are usually paid by the employer and sometimes by health insurance. The flow of patients has remained relatively constant over the last two years. The operation to save all files (approx. 5000) according to the AMC system was completed last year. We are working on a quality system to enable us to satisfy the JCI standards.
patient care
Tabel 3
Discipline Discipline
Overzicht verwijzingen en e-mail consulten 2010
Aantal verwijzingen Number of referrals
E-mail consulten* E-mail consultations*
5
17
Gehooraandoeningen Hearing disorders
65
21
Hart- en vaatziekten Cardiovascular diseases
42
142
Houding- en bewegingsapparaat Musculoskeletal disorders
**
Huidaandoeningen Skin disorders
32
Longaandoeningen Pulmonary disorders
16
Medicijngebruik en werk Medication and work
8
Endocrinologie Endocrinology
Table 3 Overview of referrals and e-mail consultations in 2010
Solvent Team/Neurologische aandoeningen Solvent Team/Neurological disorders
89
43
Oogaandoeningen Eye disorders
13
14
Psychische aandoeningen Mental disorders
5
Zwangerschap en Werk Pregnancy and Work
0
Oncologische aandoeningen Oncological disorders
17
Expertises Expert opinions
16
Totaal Total
308
237
* De mogelijkheid om e-mailconsulten uit te voeren geldt slechts voor een beperkt aantal disciplines
E-mail consultations are only available for a limited number of disciplines
** De verwijzingen Houding- en bewegingsapparaat betroffen expertises
The referrals for Musculoskeletal Disorders concerned expert opinions
23
kennisverspreiding
Helpdesk NCvB en Arbo Antwoord
NCvB Helpdesk and ArboAntwoord
De helpdesk van het NCvB richt zich vooral op professionals op het gebied van arbeid en gezondheid. Naast arbodeskundigen en medici kunnen ook beleidsmedewerkers, journalisten e.d. voor vragen terecht bij deze helpdesk. Het streven is uw vraag binnen 2 werkdagen te beantwoorden. Soms is overleg of literatuuronderzoek nodig. Voor de beroepsziektespecialisten van het NCvB kan het probleem van de vragensteller een signaal zijn van een groter achterliggend probleem of een nieuw risico (tabel 4, 5, figuur 1).
The NCvB helpdesk is aimed primarily at professionals in the field of occupational health. As well as occupational health and safety experts and doctors, this helpdesk is also available to policy officials, journalists, etc. The aim is to answer questions within 2 working days. Sometimes consultation or a review of the literature is required. For the NCvB’s occupational disease specialists, the questions submitted may be an indication of a larger underlying problem or a new risk (table 4, 5, figure 1).
Mensen van de werkvloer, zoals werknemers, werkgevers, arbo-coördinatoren en preventiemedewerkers kunnen hun vraag kosteloos stellen via het netwerk www.arboantwoord. com. Via deze website kan men eenvoudig een vraag voorleggen aan een van de 75 deskundigen op het gebied van werk en gezondheid (figuur 2).
People on the work floor, such as employees, employers, occupational health and safety coordinators and prevention workers can pose questions on safety and health at work free of charge via the network www.arboantwoord.com. Questions submitted via this website will be answered by one of 75 experts in the field of occupational health (figure 2).
Aantal vragen in Number of questions in
2008
2009
2010
Januari
January
71
57
70
Februari
February
68
71
53
Tabel 4 Overzicht vragen per maand NCvB Helpdesk 2010
Maart
March
68
70
76
April
April
75
58
44
Mei
May
70
58
40
Table 4 Overview questions per month NCvB Helpdesk 2010
Juni
June
66
49
65
Juli
July
52
68
35
Augustus
August
59
60
48
September
September
76
46
61
Oktober
October
85
64
60
November
November
52
60
67
December
December
61
46
Totaal
Total
803
707
619
Vragen door bedrijfsartsen Questions by occupational physicians
453
400
356
Vragen door anderen Questions by others
329
307
263
24
dissemination of knowledge
Vragen over Questions on
2008
2009
2010
Bewegingsapparaat Musculoskeletal disorders
57
62
40
Longen en luchtwegen Pulmonary and respiratory disorders
75
47
53
Huidaandoeningen Skin disorders
35
45
35
Psychische aandoeningen Mental disorders
11
31
17
Gehooraandoeningen Hearing disorders
115
63
83
Neurologische aandoeningen Neurological disorders
65
50
40
Infectieziekten Infectious diseases
130
192
134
Kanker Cancer
33
35
31
Reproductiestoornissen Reproductive disorders
19
14
13
Overige beroepsziekten Other occupational diseases
47
52
44
Overzicht meldingen Overview of occupational disease reports
64
42
27
Algemeen General
54
36
49
Ongecategoriseerd Uncategorized
67
37
53
Screenshot figuur / figure 1
Tabel 5 Overzicht vragen per onderwerp NCvB Helpdesk 2010 Table 4 Overview questions per topic NCvB Helpdesk 2010
Screenshot figuur / figure 2
25
de mensen achter de schermen
Deelname aan Alpe d’HuZes door Coronel team Het moet ergens eind 2009 geweest zijn dat één van de collega’s opperde om met een team van Coronel collega’s deel te nemen aan Alpe d’HuZes. Wij wisten allemaal wat dit betekende: afzien op die grote Alpenreus, omdat je dat graag doet, maar dit keer ook voor een nog grootser doel: geld ophalen voor de Kankerbestrijding. Deelnemen aan Alpe d’HuZes betekende dat we sponsoren moesten zoeken, en niet te vergeten kilometers maken, heel veel kilometers… Op donderdag 3 juni 2010 was het zover! Om half zes fietsten we over de startstreep. Voor de eerste keer op naar de top van de Alpe. Een schitterend gezicht de eerste beklimming: zover je kon kijken zag je fietsers drie rijen dik omhoog gaan. Ook kwam de zon net over
Coronel team participates in Alpe d’HuZes It must have been towards the end of 2009 that one of our colleagues suggested the possibility of taking part in the Alpe d’HuZes charity event with a team of Coronel staff members. We all knew what this meant: sweating it out on the Alpine giant, for fun and also for a far more important goal: to raise money for the Dutch Cancer Society. Taking part in Alpe d’HuZes meant that we needed to find sponsors, and start training, cycling mile after mile after mile… Thursday, June 3, 2010 was the big day! We cycled over the starting line at 5:30 a.m. for our first climb up to the top of the Alpe. The first ascent was a sight to behold: cyclists three rows thick climbing up as far as the eye could see. The sun was just rising over the mountains and shone brightly on the snow-capped peaks that surrounded us. The first, second and third ascents went really well, which was encouraging! Would we succeed in cycling up six times? After the third time it became a lot tougher, with our attention shifting from our surroundings to the road and the aches and pains. We kept going during fourth and fifth ascents knowing that once we had finished them we’d be able to manage the sixth as well! As a team we climbed the mountain 40 times in total, raising over €18,000 for the Dutch Cancer Society. All in all it was a unique challenge, which we as a team will look back on with fond memories!
26
de bergen en scheen schitterend op de besneeuwde toppen van de omliggende bergen. De eerste, tweede en derde beklimming gingen erg goed: dat gaf moed! Zou het gaan lukken om zes keer omhoog te fietsen? Na de derde keer werd het een stuk zwaarder, de omgeving kreeg steeds minder aandacht en de weg en de pijntjes steeds meer. De vierde en vijfde beklimming hielden we ons in stand met de gedachte dat als we dat gehad zouden hebben, de zesde keer ook wel weer zou lukken! Zo kwamen we als team in totaal 40 keer boven op de berg en fietsten we meer dan 18.000 euro bij elkaar voor de Kankerbestrijding! Al met al een bijzondere uitdaging, waar we als collega’s met heel veel plezier aan terug denken!
the people behind the scenes
Amin Khan I have worked as the webmaster for the Netherlands Center for Occupational Diseases (NCvB) since November 2008. I am mainly involved in the maintenance and development of the NCvB’s websites and its various ‘subsidiaries’ such as the Expertise Center on Infectious Diseases (Kenniscentrum Infectieziekten), the People and Work Outpatient Clinic and the Expertise Center for Hearing and Work. What I like most about working at the AMC are the good employment conditions and arrangements with regard to education and training. I also have great co-workers. So all in all I really enjoy working here. I came to Amsterdam in 2007. I had made a few stopovers here and the idea of moving here had crossed my mind several times during those short visits. So, when the opportunity arose to work in the Netherlands, I seized it with both hands. As I had studied in New Zealand and lived in Germany, I didn’t experience much culture shock when I arrived in the Netherlands. An aspect of Dutch culture that I value highly is the freedom I experience here. You can express your opinions and do what you like – within certain boundaries. I am a Christian, and in Pakistan people with a Christian background are constantly having to watch their step. People can be quick to view certain statements as blasphemous and Christians have great difficulty finding a good job or school. This was my primary reason for leaving Pakistan.
Amin Khan Sinds november 2008 ben ik werkzaam als webmaster bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB), waar ik mij voornamelijk bezig houd met het onderhoud en de ontwikkeling van websites van het NCvB, evenals van verschillende “dochterondernemingen” als het Kenniscentrum Infectieziekten, de polikliniek Mens en Arbeid en het Expertisecentrum Gehoor en Arbeid. Wat mij voornamelijk aanspreekt aan het werken bij het AMC, zijn de goede arbeidsvoorwaarden en regelingen m.b.t. opleiding en training. Daarnaast heb ik leuke collega’s. Al met al werk ik hier daarom met heel veel plezier. In 2007 kwam ik naar Amsterdam. Ik had er diverse malen een “stopover” gemaakt en tijdens die korte bezoeken was het idee om hier te wonen al diverse keren in mijn gedachten gepasseerd. Toen de kans
zich voordeed om in Nederland te gaan werken heb ik die daarom met beide handen aangegrepen. Aangezien ik voorheen in Nieuw Zeeland heb gestudeerd en in Duitsland heb gewoond, viel de cultuurshock bij aankomst in Nederland mee. Wat ik erg waardeer aan de Nederlandse cultuur is de vrijheid die ik hier ervaar. Je kunt je mening geven en - binnen bepaalde grenzen - doen wat je wilt. Ik ben christen, en in Pakistan moet iemand met een christelijke achtergrond voortdurend op zijn tellen passen. Zo worden bepaalde uitspraken snel gezien als godslastering en kost het christenen veel moeite een goede baan of school te vinden. Voor mij was dit dan ook de voornaamste reden om uit Pakistan te vertrekken.
27
de mensen achter de schermen
the people behind the scenes
Personeelsuitje 2010 – Solex tour
Staff outing 2010 – Solex tour
Op 4 oktober 2010 togen wij met 38 collega’s richting Cothen om daar met z’n allen een gezellig middag en avond door te brengen. Nog best spannend, wat zou het weer gaan doen? Op zorgboerderij De Bossewaard werden we aangenaam ontvangen met koffie en thee en heerlijke versgebakken cake. (Ooit taart van rode bieten geproefd? Zeer aan te raden!) Omdat Frank op 3 oktober 25 jaar in dienst bij de overheid was, hebben we een liedje voor hem gezongen en heeft Monique hem een oorkonde gegeven. Daarna konden we (indien gewenst) een lange leren jas en een solex cap uitzoeken en kregen we een instructie hoe om te gaan met de solex. Nog best lastig om dat ding aan de praat te krijgen, het vergde enige oefening... Vervolgens even op de foto, en daar gingen we! We hebben een prachtige tocht van zo’n 2,5 uur gereden door de omgeving van de Utrechts Heuvelrug. Terug op de boerderij hebben we genoten van een barbecue, wat dankzij het heerlijke weer buiten kon plaatsvinden. Een erg gezellige dag!
On October 4, 2010, 38 staff members set off for Cothen to spend a fun afternoon and evening together. But would the weather cooperate? At De Bossewaard social care farm, we were warmly welcomed with coffee and a delicious freshly-baked cake. (Ever tried beetroot cake? Highly recommended!) Because October 3rd was Frank’s 25th anniversary in civil service, we sang a song for him and Monique presented him with a certificate of appreciation. Afterwards, those who wanted to picked out a long leather coat and Solex cap, and we received instructions on how to handle the Solex motorized bicycle. It wasn’t easy getting them to start; a bit of practice was needed... Then we had our picture taken, and off we went! We spent 2.5 hours riding through the beautiful countryside of the Utrechtse Heuvelrug. After returning to the farm, we were able to enjoy our barbecue outside thanks to the good weather. It was a very enjoyable day!
28
publicaties
publications
Proefschrift
Nationaal
Thesis
National
Boer WE de: Quality of evaluation of
Achterberg TJ, Holwerda A, Verhoof E, Wind H, Brouwer S, Maurice Stam H, Groothoff JW, Frings-Dresen MHW, Klink JJL van der: Wajongers aan het werk: welke factoren kunnen van belang zijn voor arbeidsparticipatie van jonggehandicapten? Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(2), 2010, p.52-58.
work disability. Universiteit van Amsterdam copromotor(s): Dijk FJH van, 2010. Varekamp I: Empowerment of employees with a chronic disease. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Academisch Medisch Centrum, Universiteit van Amsterdam 2010.
Bakker JG: De CBO richtlijn. Constitutioneel eczeem: betekenis voor de bedrijfsarts. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(4), 2010, p.186-187. Bakker JG, Wintzen M: Arbeidsdermatologie. Nederlands Tijdschrift voor Allergie 10(3), 2010, p.88. Bakker JG, Wintzen M: Handeczeem: een arbeidsgerelateerd probleem. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(1), 2010, p.22-25. Balen J van, Kremer A, Buijs P, Hulshof C, Goudswaard L: NHG Standaarden doorgelicht op arbeid. Huisarts en Wetenschap 53(1), 2010, p.6-12. Beek AJ van der, Vet HCW de, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Het bewegingsapparaat. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.155-176. Beek AJ van der, Anema H, Varekamp I, Dijk F van: Chronische ziekte en langdurig verzuim op de werkplek: Maak werk van interactie tussen alle partijen! Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(8), 2010, p.357-362.
Beek A van der, Anema H, Varekamp I, Dijk F van: Sociaal medische beoordeling van arbeidsvermogen: maak werk van interactie tussen alle partijen! Project SMBA, Innovatieve voorstellen voor sociaal medische beoordeling van arbeidsvermogen. Rapport Stichting Instituut GAK, UWV, 2010. Blonk RWB, Bruinvels DJ, Klink JJL van der, Nieuwenhuijsen K: Psychische aandoeningen. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.139-153. Brand T: Berichten uit het NCvB. Preventieadvies bij zwangerschap en kinderwens. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(8), 2010, p.378-379. Brand T, Beukering MDM van, Pal TM: Reproductiestoornissen door beroepsmatige blootstelling. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.211-227. Bruinvels D, Boer A de: Kanker en arbeid Werken is de norm. Psychosociale Oncologie 18(3), 2010, p.8-9. Dijk FJH van, Kwantes JH: Hoe blijven werknemers gezond aan het werk? Arbo en verzuimbeleid in het bedrijf. In: Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2010, p.143-161. Doorn MBA van, Wintzen M, Bakker JG: De waarde van werkplekinventarisatie voor de interpretatie van dermato allergologische onderzoeksresultaten. Nederlands Tijdschrift voor Dermatologie en Venereologie 20(8), 2010, p.490-491.
29
publicaties
Frings-Dresen MHW, Beek AJ van der, Verberk MM, Kipp JBA, Smits PBA: Is dit werk ongezond? Gezondheidsrisico’s in het werk. In: Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2010, p.79-140. Groene G de, Pal T: Koffie: Een (on) gezonde voedingsbodem. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(5), 2010, p.234-235. Holland B van, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Werkdruk en werkdrukgevolgen in de vlees en vleeswarensector. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC/ UvA, 2010. (Rapportnummer 10-02).
Jungbauer FHW, Lensen GJ, Bruynzeel DP, Coenraads PJ: Huidaandoeningen. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.95-126. Kateman E, Schriemer A, Otte A, Sorgdrager B: Levend lawaai. Creatief omgaan met hard geluid. ARBO: Vakblad voor Arbeidsomstandigheden 9, 2010, p.20-22. Kuijer PPFM, Molen HF van der, Frings-Dresen MHW: Beroepsziekte registratierichtlijnen als signaal voor ‘te zwaar werk’. Tijdschrift voor Ergonomie 35(3), 2010, p.11-14.
Hulshof CTJ, Burdorf A: Het hand armvibratitiesyndroom. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.245-250.
Kuijer PPFM, Molen HF van der, Frings-Dresen MHW: Sterke toename van het aantal beroepsziektemeldingen door aandoeningen aan het bewegingsapparaat. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekerings geneeskunde 18(1), 2010, p.37-38.
Hulshof CTJ, Verbeek JHAM: Hoe blijft deze werknemer of groep van werknemers gezond? Preventief Medisch Onderzoek bij werknemers. In: Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2010, p.179-184.
Kuijer P, Graaf L de, Molen H van der, Frings-Dresen M: Berichten uit het NCVB: Werkgerelateerde diagnostiek voor epicondylitis lateralis een actualisatie. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(9), 2010, p.425-427.
Hulshof CTJ, Verbeek JHAM: Is deze sollicitant geschikt voor dit werk? Keuringen. In: Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2010, p.163-177.
Laan G van der: Berichten uit het NCvB. Beroepen met verhoogd kankerrisico? Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekerings geneeskunde 18(4), 2010, p.186-187.
Hulshof C: Richtlijnen voor bedrijfs artsen ook nuttig voor arbeids en bedrijfs fysiotherapeuten. Werk, Houding en Beweging 15(2), 2010, p.12-13. Jonge J de, Zijlstra FRH, Sluiter JK: Nu even niet....! Over herstel en herstel strategieën bij arbeid. Gedrag en Organisatie 23(4), 2010, p.259-274.
30
Laan G van der: Beroepsziekten ondernemers. ARBO: Vakblad voor Arbeidsomstandigheden 7/8, 2010, p.23. Laan G van der: Boekbespreking. Ziekte in Nederland: gezondheid tussen politiek en biologie / JP Mackenbach. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(7), 2010, p.319. Laan G van der: Getallen en gevallen. ARBO: Vakblad voor Arbeidsomstandigheden 4, 2010, p.49.
Laan G van der: Hersenschade door werk? Arbeidsgeneeskundige zorg bij mogelijke hersenschade als gevolg van blootstelling aan neurotoxische stoffen. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(8), 2010, p.363-368. Laan G van der: Kanker en beroep. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.199-210. Laan G van der: Zware beroepen de bouw uit? ARBO: Vakblad voor Arbeids omstandigheden 1/2, 2010, p.46. Laan G van der, Charlier LEM: Inleiding. In: van der Laan G, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.17-37. Laan G van der, Pal TM: Nieuwe beroepsziekten. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002, p.251-262. Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. 2e herziene druk. Amsterdam: Elsevier Gezondheidszorg, 2010. Laan G van der, Pal T, Zweerman G, Nieuwenhuijsen K, Brand T, Stinis H: Sterfte door werk in Nederland: Verkennend onderzoek in het kader van Workers Memorial Day. Themapublicatie Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. 2010. Laan G van der, Spreeuwers D, Sorgdrager B: Berichten uit het NCvB. Beroepsziekten aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(9), 2010, p.463-465. Maas JJ, Stinis HPJ: Infectieziekten. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. Maarsen: Elsevier Gezondheidszorg, 2002. p.177-198.
publications
Maas J: Hepatitis op het werk. Cahiers Bio Wetenschappen en Maatschappij 29(1), 2010, p.80-83. Molen H van der, Spreeuwers D, Kuijer P, Nieuwenhuijsen K, Bakker J, Groene G de, Pal T, Sorgdrager B, Laan G van der, Stinis H, Maas J, Brand T: Beroepsziekten in cijfers 2010. Rapport Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC/UvA, 2010. Nieuwenhuijsen K: Berichten uit het NCvB. Posttraumatische stressstoornis als beroepsziekte? Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(2), 2010, p.80-82. Nieuwenhuijsen K: Ziek van de zorgen, gevolgen van de crisis voor gezondheid werknemers. ARBO: Vakblad voor Arbeidsomstandigheden 1, 2010, p.24-26. Nieuwenhuijsen K, Sluiter JK: Bedrijfsarts in beeld, gezondheid en werk. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(7), 2010, p.293-299. Pal TM, Bakker JG: Werken met allergenen. 2010, Arbo Informatieblad; 55. Pal TM, Wouters EFM, Wijk R van: Luchtweg en longaandoeningen door het beroep. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. 2002, p.39-94. Pal T, Vliet K van: Beroepsziekten sneller herkennen: Vroege signalering voorkomt arbeidsongeschiktheid. Medisch Contact 65(21), 2010, p.956-958. Plat M C, Heesch H van, Sluiter J, FringsDresen M: De mate van inspanning bij functionele testen en ergometrie. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(8), 2010, p.340-344.
Putten D van, Sorgdrager B: Langer doorwerken moet, laten we het mogelijk maken. Interview met minister Donner. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(6), 2010, p.262-264.
Sorgdrager B: Proefschriftbespreking. De aansprakelijkheid van de werkgever voor arbeidsongevallen en beroepsziekten/YRK Waterman. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(1), 2010, p.30-31.
Schriemer A, Kateman E, Sorgdrager B: Beroepsslechthorendheid bij zwemonderwijzers. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(1), 2010, p.16-20.
Sorgdrager B: Proefschriftbespreking. The disability assessment structured interview: its reliability and validity in work disabililty assessment / J Spanjer. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(7), 2010, p.318.
Sluiter JK, Vliet K van, Hulshof CTJ: Welke kennisbehoefte en wensen hebben bedrijfsartsen ten aanzien van een kenniscentrum medische keuringen in arbeid? Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(4), 2010, p.161-165. Sorgdrager B: Angst voor werk? Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(8), 2010, p.339.
Sorgdrager B: Rust roest, een CIZ arts uiteindelijk in het gelijk gesteld. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(4), 2010, p.159-160. Sorgdrager B, Dreschler W: Lawaai slechthorendheid. In: Laan G van der, Pal TM, Bruynzeel DP (red.): Beroepsziekten in de praktijk. 2002. p.229-244.
Sorgdrager B: Blootstelling aan lawaai een risicofactor voor neurinoom van de nervus acusticus? Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(3), 2010, p.135.
Sorgdrager B, Spreeuwers D, Molen H van der: Berichten uit het NCvB. Veilig melden?: Juridische consequenties van beroepsziekten. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(3), 2010, p.136-137.
Sorgdrager B: Boekbespreking. Het compleet Arbo Regelgevingboek 2010, inclusief www.arbowetweter.nl / MMW Wilders. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(8), 2010, p.349.
Sorgdrager B, Laan G van der: Berichten uit het NCvB. Schadeclaims en sterfte: de maatschappelijke betekenis van beroep(s) ziekten. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(7), 2010, p.328-329.
Sorgdrager B: Gehoorverlies door beroepsmatige blootstelling aan lawaai. Registratierichtlijn en achtergronddocument. Rapport Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, 2010.
Sorgdrager B, Veld G, Weel A: Zorg voor werknemers in sociale werkvoorziening in gevaar. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(10), 2010, p.466-468.
Sorgdrager B: Lawaaischade in de tandartspraktijk? Mondhyg Vademecum 8(7), 2010, p.1.
Sorgdrager B: Doof door gif. De gevaren van toxische stoffen. ARBO: Vakblad voor Arbeidsomstandigheden 9, 2010, p.18-19.
31
publicaties
Internationaal International Sorgdrager B: Verschil moet er zijn. Het ABC van organisties en adviseurs. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 3, 2010, p.28-30. Sorgdrager B, Jungbauer F: We hebben een maatschappelijke opdracht. Interview met Johan Groothofff, hoogleraar arbeid en gezondheid met pensioen. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(5), 2010, p.225-227. Stinis HPJ: Berichten uit het NCvB. Q koorts, hoe aan te pakken. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(6), 2010, p.279-280. Veldhoven MJPM van, Sluiter JK: Herstelmogelijkheden en gezondheid in het werk. Gedrag en Organisatie 23(4), 2010, p.275-295. Velzen J van: Aan het werk na hersenletsel. Revalidatie Magazine 16(4), 2010, p.18-19. Verbeek JHAM, Smits PBA: De relatie tussen werk en gezondheid. In: Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. 2010, p.1-20. Verbeek JHAM, Smits PBA: Kan deze patiënt werken? Begeleiding van zieke werknemers. In: Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. 2010, p.57-77. Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2010. Verbeek JHAM, Smits PBA: Ziek door het werk? Werknemers met werkgerelateerde aandoeningen. In: Verbeek JHAM, Smits PBA (red.): Werk en gezondheid. Inleiding in de bedrijfsgezondheidszorg. 2010, p.21-56.
32
Verweij L, Weel A, Hulshof C, Proper K, Mechelen W van: Richtlijn in ontwikkeling: Balans in beweging en voeding op de werkplek. Tijdschrift voor Bedrijfs en Verzekeringsgeneeskunde 18(3), 2010, p.110-113.
Audhoe SS, Hoving JL, Sluiter JK, Frings Dresen MHW: Vocational Interventions for Unemployed: Effects on Work Participation and Mental Distress. A Systematic Review. Journal of Occupational Rehabilitation 20(1), 2010, p.13.
Visser S, Molen HF van der, Kuijer PPFM, Hoozemans MJM, Faber GS, Dieën JH van, Frings-Dresen MHW: Teamtillen in de bouw. De lichamelijke belasting bij het hanteren van maximaal 50 kg met 2 personen en maximaal 100 kg met 4 personen. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC, 2010, (rapportnummer; 10-01).
Blom RM, Belhawi SMK, FringsDresen MHW, Sluiter JK: Long lasting musculoskeletal complaints and computer use among medical students. Medical Teacher 32(6), 2010, p.537-538.
Willems JHBM: Hoogteziekte en de huisartsenpraktijk. Bijblijven, p.7-17. Willems JHBM, Croon NHTh, Koten JW (red.): Handboek Arbeid en Belastbaarheid. 2010. Wind H: Compensatie en participatie. Het zoeken naar een balans in de verzekeringsgeneeskunde (oratie). Amsterdam 2010.
Botje D, Zoer I, Ruitenburg MM, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: On site observations of physical work demands of train conductors and service electricians in the Netherlands. Ergonomics 53(8), 2010, p.1016-1023. D’Sylva J, Miller J, Gross A, Burnie SJ, Goldsmith CH, Graham N, Haines T, Brønfort G, Hoving JL: Manual therapy with or without physical medicine modalities for neck pain: a systematic review. Manual Therapy 15(5), 2010, p.415-433. Dekkers Sánchez PM, Wind H, Sluiter JK, Frings-Dresen MHW: A qualitative study of perpetuating factors for long term sick leave and promoting factors for return to work: chronic work disabled patients in their own words. Journal of Rehabilitation Medicine 42(6), 2010, p.544-552. Detaille SI, Gulden JWJ van der, Engels JA, Heerkens YF, Dijk FJH van: Using intervention mapping (IM) to develop a self management programme for employees with a chronic disease in the Netherlands. BMC Public Health 10(1), 2010, p.353. Dieën JH van, Faber GS, Loos RCC, Kuijer PPFM, Kingma I, Molen HF van der, Frings-Dresen MHW: Validity of estimates of spinal compression forces obtained from worksite measurements. Ergonomics 53(6), 2010, p.792-800.
publications
Dijk FJH van, Verbeek JH, Hoving JL, Hulshof CTJ: A knowledge infrastructure for occupational safety and health. Journal of Occupational and Environmental Medicine 52(12), 2010, p.1262-1268. Frings-Dresen MHW: The origin of the Saltsa consensus. Archives des Maladies Professionnelles et de L’Environnement 71(3), 2010, p.419. Gärtner FR, Nieuwenhuijsen K, Dijk FJH van, Sluiter JK: The impact of common mental disorders on the work functioning of nurses and allied health professionals: A systematic review. International Journal of Nursing Studies 47(8), 2010, p.1047-1061. Gold JE, Piligian G, Glutting JJ, Hanlon A, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Cluster Analysis of Symptoms Among Patients with Upper Extremity Musculoskeletal Disorders. Journal of Occupational Rehabilitation 20(4), 2010, p.526-536. Gouttebarge V, Wind H, Kuijer PPFM, Sluiter JK, Frings-Dresen MHW: How to assess physical work ability with Functional Capacity Evaluation methods in a more specific and efficient way? Work (Reading, Mass.) 37(1), 2010, p.111-115. Gross A, Miller J, D’Sylva J, Burnie S, Goldsmith CH, Graham N, Haines T, Brønfort G, Hoving JL: Manipulation or Mobilisation for Neck Pain. Cochrane database of Systematic Reviews 2010(1), 2010, p.CD004249. Gross A, Miller J, D’Sylva J, Burnie SJ, Goldsmith CH, Graham N, Haines T, Brønfort G, Hoving JL: Manipulation or mobilisation for neck pain: A Cochrane Review. Manual Therapy 15(4), 2010, p.315-333.
Heijl M van, Sprangers MAG, Boer AGEM de, Lagarde SM, Reitsma HB, Busch ORC, Tilanus HW, Lanschot JJB van, Berge Henegouwen MI van: Preoperative and Early Postoperative Quality of Life Predict Survival in Potentially Curable Patients with Esophageal Cancer. Annals of Surgical Oncology 17(1), 2010, p.23-30.
Lagerveld SE, Bültmann U, Franche RL, Dijk FJH van, Vlasveld MC, Feltz Cornelis CM van der, Bruinvels DJ, Huijs JJJM, Blonk R WB, Klink JJL van der, Nieuwenhuijsen K: Factors Associated with Work Participation and Work Functioning in Depressed Workers: A Systematic Review. Journal of Occupational Rehabilitation 20(3), 2010, p.275-292.
Herenius MMJ, Hoving JL, Sluiter JK, Raterman HG, Lems WF, Dijkmans BAC, Tak PP, Nurmohamed MT, Voskuyl AE, Frings-Dresen MHW: Improvement of Work Ability, Quality of Life, and Fatigue in Patients With Rheumatoid Arthritis Treated With Adalimumab. Journal of Occupational and Environmental Medicine 52(6), 2010, p.618-621.
Lenderink AF, Spreeuwers D, Klink JJL van der, Dijk FJH van: Information and feedback to improve occupational physicians’ reporting of occupational diseases: a randomised controlled trial. International Archives of Occupational and Environmental Health 83(4), 2010, p.381-388.
Hoving JL, Meer M van der, Volkova AY, Frings-Dresen MHW: Illness perceptions and work participation: a systematic review. International Archives of Occupational and Environmental Health 83(6), 2010, p.595-605.
Mattioli S, Zanardi F, Baldasseroni A, Schaafsma F, Cooke RMT, Mancini G, Fierro M, Santangelo C, Farioli A, Fucksia S, Curti S, Violante FS, Verbeek J: Search strings for the study of putative occupational determinants of disease. Occupational and Environmental Medicine 67(7), 2010, p.436-443.
Hulshof C, Frings-Dresen M: International OH systems. Part 2: occupational health delivery in the Netherlands. Occupational Health at Work 6(5), 2010, p.19-23. Kezic S, Kruse J, Jakasa I, Boogaard P, Minsavage G: Review of dermal effects and uptake of petroleum hydrocarbons. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, 2010 (Rapportnummer 05-10).
Mildner M, Jin J, Eckhart L, Kezic S, Gruber F, Barresi C, Stremnitzer C, Buchberger M, Mlitz V, Ballaun C, Sterniczky B, Födinger D, Tschachler E: Knockdown of Filaggrin Impairs Diffusion Barrier Function and Increases UV Sensitivity in a Human Skin Model. Journal of Investigative Dermatology 130(9), 2010, p.2286-2294.
Kezic S: Skin absorption through a compromised skin barrier. In: Wallace HA, Thomas JA, Gardner DE (red.): Target organ toxicology series. Informa healthcare, 2010 (Toxicology of the skin; 29) p.140-152.
Miller J, Gross A, D’Sylva J, Burnie SJ, Goldsmith CH, Graham N, Haines T, Brønfort G, Hoving JL: Manual therapy and exercise for neck pain: A systematic review. Manual Therapy 15(4), 2010, p.334-354.
Kuijer PPFM, Sluiter JK, Frings-Dresen MHW: Health and Safety in Waste Collection: Towards Evidence Based Worker Health Surveillance. American Journal of Industrial Medicine 53(10), 2010, p.1040-1064.
Molen HF van der, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: The Longitudinal Relationship Between the Use of Ergonomic Measures and the Incidence of Low Back Complaints. American Journal of Industrial Medicine 53(6), 2010, p.635-640.
33
publicaties
Molen HF van der, Kuijer PPFM, Formanoy M, Bron L, Hoozemans MJM, Visser B, Frings-Dresen MHW: Evaluation of Three Ergonomic Measures on Productivity, Physical Work Demands, and Workload in Gypsum Bricklayers. American Journal of Industrial Medicine 53(6), 2010, p.608-614. Moriguchi J, Ikeda M, Sakuragi S, Takeda K, Muto T, Higashi T, Weel ANH, Dijk FJ van: Activities of occupational physicians for occupational health services in small scale enterprises in Japan and in the Netherlands. International Archives of Occupational and Environmental Health 83(4), 2010, p.389-398. Nieuwenhuijsen K, Bruinvels D, FringsDresen M: Psychosocial work environment and stress related disorders, a systematic review. Occupational Medicine Oxford 60(4), 2010, p.277-286. Nieuwenhuijsen K, Franche R L, Dijk FJH van: Work functioning measurement: tools for occupational mental health research. Journal of Occupational and Environmental Medicine 52(8), 2010, p.778-790. Nieuwenhuijsen K, Verbeek JHAM, Boer AGEM de, Blonk RWB, Dijk FJH van: Irrational Beliefs in Employees with an Adjustment, a Depressive, or an Anxiety Disorder: a Prospective Cohort Study. Journal of Rational Emotive and Cognitive Behavior Therapy 28(2), 2010, p.57-72. Noordik E, Klink JJL van der, Klingen Elmer F, Nieuwenhuijsen K, Dijk FJH van: Exposure in vivo containing interventions to improve work functioning of workers with anxiety disorder: a systematic review. BMC Public Health 10(1), 2010, p.598. Oord MHAH van den, Loose V de, Meeuwsen T, Sluiter JK, Frings-Dresen MHW: Neck Pain in Military Helicopter Pilots: Prevalence and Associated Factors. Military Medicine 175(1), 2010, p.55-60.
34
publications
Oord MHAH van den, Loose V de, Sluiter JK, Frings-Dresen MHW: Neck Strength, Position Sense, and Motion in Military Helicopter Crew With and Without Neck Pain. Aviation Space and Environmental Medicine 81(1), 2010, p.46-51. Plat M CJ, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Clinimetric quality of the fire fighting simulation test as part of the Dutch fire fighters Workers’ Health Surveillance. BMC Health Services Research 10(32), 2010, number 32. Plat M CJ, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Reproducibility and validity of the stair climb test for fire fighters. International Archives of Occupational and Environmental Health 83(7), 2010, p.725-731. Raterman H, Hoving Jl, Nurmohamed MT, Herenius MMJ, Sluiter JK, Lems WF, Tak PP, Dijkmans BAC, Twisk J, Frings-Dresen MHW, Voskuyl AE: Work ability: a new outcome measure in rheumatoid arthritis? Scandinavian Journal of Rheumatology 39(2), 2010, p.127-131. Rees Vellinga TP van, Sterk W, Dijk FJH van: The effectiveness of a health surveillance program for caisson saturation divers in a tunnel boring machine: a microbiological survey. Undersea & Hyperbaric Medicine 37(6), 2010, p.433-446. Rhebergen MDF, Hulshof CTJ, Lenderink AF, Dijk FJH van: An Online Network Tool for Quality Information to Answer Questions about Occupational Safety and Health: Usability and Applicability. BMC Medical Informatics and Decision Making 10(1), 2010, p.63. Sartorelli P, Ahlers HW, Cherrie JW, Kezic S, Johanson G, Filon FL, Nielsen JB, Shepherd A, Stull J, Williams F: The 2008 ICOH Workshop on Skin Notation. Medicina del Lavoro 101(1), 2010, p.3-8.
Slebus FG, Kuijer PFM, Willems JHBM, Frings-Dresen MHW, Sluiter JK: Work ability assessment in prolonged depressive illness. Occupational Medicine Oxford 60(4), 2010, p.307-309. Spreeuwers D, Boer AGEM de, Verbeek JHAM, Dijk FJH van: Evaluation of occupational disease surveillance in six EU countries. Occupational Medicine Oxford 60(7), 2010, p.509-516. Tamminga SJ, Boer AGEM de, Verbeek JHAM, Frings-Dresen MHW: Return to work interventions integrated into cancer care: a systematic review. Occupational and Environmental Medicine 67(9), 2010, p.639-648. Tamminga SJ, Boer AGEM de, Verbeek JHAM, Taskila T, Frings-Dresen MHW: Enhancing return to work in cancer patients, development of an intervention and design of a randomised controlled trial. BMC Cancer 10(1), 2010, p.345. Tompa E, Verbeek J, Tulder M van, Boer A de: Developing guidelines for good practice in the economic evaluation of occupational safety and health interventions. Scandinavian Journal of Work Environment & Health 36(4), 2010, p.313-318. Varekamp I, Dijk FJH van: Workplace problems and solutions for employees with chronic diseases. Occupational Medicine Oxford 60(4), 2010, p.287-293.
35
