INGENIEURSMEDEDELINGEN

INGENIEURSMEDEDELINGEN

MAANDBLAD

VIK-PARTNERS:

VAN

DE

VLAAMSE

INGENIEURSKAMER

adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 41 • nummer 6-7, juni - juli 2003 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632

IM Maandblad van de VIK, Vlaamse Ingenieurskamer Jaargang 41 Nummer 6-7 juni - juli 2003

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Etienne Beernaerts E. Claeslaan 29, 9051 Sint-Denijs-Westrem

EDITORIAAL

MSc en competiviteit Toen de VIK 45 jaar geleden werd opgericht, hebben de stichters de doelstelling van de vereniging kernachtig verwoord in haar statuten, met name "het verdedigen en behartigen van de graad en het diploma van de technisch (nu industrieel) ingenieurs". Deze kerndoelstelling is nooit weg geweest. Weliswaar ontwikkelde de VIK in de loop der jaren heel wat activiteiten en ontpopte zij zich tot een gezaghebbende vereniging in professionele, educatieve, wetenschappelijke, technische en culturele domeinen die haar aanbelangen. Gezag bouwt men op. Gezag moet men ook verdienen. De leden, de overheid en de maatschappij in het algemeen kijken immers terecht kritisch toe. Het gezag van de VIK is o.m. gesteund op een grondige dossierkennis. En dat is ook nodig. Jonge en oudere leden hebben immers heel wat vragen die hun beroep aan belangen.

HOOFDREDACTEUR Ing. Johan Devos REDACTIERAAD Ing. E. Aelbrecht Ing. E. Beernaerts Ing. I. Born Ing. B. Demol Ing. H. Derycke Ing. J. Devos Ing. N. Lagast Ing. G. Roymans Ing. L. Van Bouwel R. Van Os REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret Henk Van Nieuwenhove SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 Fax +32 3 259 11 01 URL: http://www.vik.be E-mail: [email protected] Doorlopend open van 08u30 tot 17u00 U kan lid worden door betaling op rekening 406-0098501-56 van de VIK te Wommelgem € 50,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 25,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid (1e lidmaatschap tegen € 50,00) of voor gepensioneerden € 12,50 voor studenten-industrieel ingenieur € 65,00 voor leden woonachtig in het buitenland € 500,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers € 250,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel +32 11 80 90 90 Fax +32 11 80 90 95 Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.U.P.P.)

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

In Vlaanderen studeren dit jaar circa 1.800 industrieel ingenieurs af. Ze genoten een steengoede opleiding, studies die op zijn minst met deze van hun buitenlandse collega’s kunnen wedijveren. Maar hun graad is steeds erg kwetsbaar op de internationale arbeidsmarkt. De erkenning ervan verloopt stroef, om niet te zeggen dat die erkenning voor het ogenblik onbestaande is. Erkenning van een ingenieursgraad houdt in dat ook de juiste internationale titulatuur wordt gevoegd bij de graad die ze in het land van herkomst hebben behaald. Zoals reeds overvloedig aangetoond werd: voor de industrieel ingenieurs is dit de graad van Master of Science (MSc). De VIK argumenteert deze stelling aan de hand van een vergelijkende studie van ingenieursopleidingen in de ons omringende landen, zoals bijvoorbeeld Duitsland waar de Vlaamse Parlementaire Commissie Onderwijs zich heeft kunnen vergewissen van de situatie. De toekenning van de graad van MSc is niet alleen een kwestie van intellectuele eerlijkheid, maar evenzeer van sociale rechtvaardigheid, zeg maar van de broodwinning van duizenden industrieel ingenieurs. Velen gaan immers in het buitenland werken, ook in vele buitenlandse onderzoeksinstellingen. De graad en het diploma van industrieel ingenieur worden almaar belangrijker in functie van mondiale competitiviteit. Competitiviteit begint aan de basis. Starten met gelijke kansen houdt voor de industrieel ingenieurs in dat hun graad gelijk wordt gesteld met de graad van MSc. Het komt uiteraard aan de Vlaamse Overheid toe om dit in de komende maanden decretaal te consolideren. De VIK heeft in haar alle vertrouwen.

Ing. Leo Wezenbeek

✔ ✔

In dit nummer:

Bologna-decreet

4

Lucht- en ruimtevaart

12

Telindus kopman Jan De Schepper

20

4

Lucht- en ruimtevaart

12

Telindus kopman Jan De Schepper

20

Bologna-decreet

GRAAD EN DIPLOMA

IM

MSC

geldt voor alle inge

R

eeds in januari 1998 publiceerde de VIK een vergelijkende studie van de ingenieursopleidingen, de bachelor, master en Ph.D in Europa. Ze ging daarvoor niet over één nacht ijs. Het werk was van lange adem. Het manuscript (Engelse versie) werd op zijn juistheid getoetst aan diverse buitenlandse universiteiten en hogescholen.

Na het aanbrengen van enkele correcties en aanvullingen kreeg deze vergelijkende studie een vaste vorm. Voor zover ons bekend bestaat er geen andere gelijksoortige gedetailleerde vergelijkende studie. Een handvol Vlaamse academici waren er na het verschijnen van het werk als de kippen bij om het onderzoek als "niet-objectief" van de hand te doen. Aan deze mensen stelde de VIK voor om gezamenlijk een nieuwe studie te maken. Ondanks ons herhaald verzoek was men daartoe niet bereid. De vergelijkende VIKstudie verscheen ook in afzonderlijke bijdragen in de Ingenieursmededelingen. De studie bracht aan het licht dat de opleiding van industrieel ingenieur in Vlaanderen gerust kan wedijveren met de ingenieursopleiding in het buitenland. Maar de VIK hield het niet enkel daarbij. Ze ging zich ook meer en meer ter plekke vergewissen van het niveau van de opleidingen. Rectoren en/of hun medewerkers legden ons in het buitenland uit hoe de vork aan de steel zat. Zodoende bouwde de VIK een belangrijke kennis op betreffende de invoering van de bama voor ingenieurs in Europa. Vooral de gelijkstelling van de graad van industrieel ingenieur met de internationale graad van Master of Science was een aandachtspunt. De toekenning van de MSc zal immers in de toekomst de internationale erkenning van onze graad waarborgen.

Het Duitse voorbeeld Meer dan ooit ervan overtuigd zijnde dat de graad van industrieel ingenieur overeenstemt met deze van Master of Science (MSc), trok de VIK met de parlementaire commissie onderwijs en een afgevaardigde van de VLHORA op 7 februari jongstleden naar de Fachhochschule van Regensburg. In Duitsland werd immers op 5 maart 1999 door de Kultusministerkonferenz voor de hele Bondsreplubliek een kaderwet (structuurwet) gestemd die de invoering regelt van de bachelor - en mastergraad. Op 24

4 I.M.-

JUNI-JULI 2003

mei 2002 werd een uitvoeringswet gestemd die het statuut en de voorwaarden op het gebied van de uitreiking van deze graden vastlegt (accreditering).

De opleiding van industrieel ingenieur in Vlaanderen kan gerust wedijveren met de ingenieursopleidingen in het buitenland. De Duitse structuurwet bepaalt dat de Fachhochschulen (die vergelijkbaar zijn met onze hogescholen die opleidingen van één cyclusonderwijs aanbieden) zowel de bachelor- als de mastergraden mogen uitreiken. In Vlaanderen mogen zowel de één-cyclus hogescholen als de universiteiten de bachelor organiseren. De Duitse uitvoeringswet stipuleert dat de FH-en ook de graad van Master of Science (MSc) mogen uitreiken, weliswaar na accreditering. In Vlaanderen mogen enkel de universiteiten (of een associatie van een universiteit en hogescholen) de masters-graad uitreiken (bijvoorbeeld deze voor industrieel ingenieurs). Hogescholen mogen dit niet. Duitsland is voor wat betreft zijn ingenieursopleidingen in het verleden steeds een voorbeeld geweest voor ons land. Dit geldt nu ongetwijfeld ook voor de invoering van de bama. De Duitse ingenieurslogica spreekt hier immers voor zich. En die logica is heel eenvoudig.

IM

nieursopleidingen in

GRAAD EN DIPLOMA

Duitsland De FH van Regensburg en haar universiteit zijn op één campus gevestigd. De universiteit telt 25.000 studenten, de FH 5.000 studenten. De FH biedt vooraanstaande ingenieursopleidingen aan. Ze is in haar soort de kleinste van de Bondsrepubliek. Als het aantal studenten één vergelijkingsmaatstaf mag zijn, dan geven we met deze mee dat de FH van Regensburg al met al 3 keer meer studenten telt dan het grootste departement voor industrieel ingenieurs in Vlaanderen of België. In vergelijking met de 9.700 studenten industrieel ingenieur die alle hogescholen in Vlaanderen telt, is de FH van Regensburg, althans volgens Vlaamse normen, een behoorlijk grote instelling. Ze heeft dus een kritische massa voor opleiding en toegepast onderzoek. Het studentenaantal van de universiteit van Regensburg ligt in dezelfde orde van grootte als dat van de grootste universiteit in België.

Omdat het studieniveau van elke ingenieursopleiding overeenstemt met dat van een master, omdat de ingenieursstudies tot het domein van de wetenschappen behoren en omdat de Engelse vertaling voor "wetenschap" tot nader orde nog steeds "science" is, om al deze redenen profileren de Duitse ingenieurs zich onder de internationale noemer van Master of Science. Dit geldt zowel voor diegenen die studeren aan een FH als aan een TU. De Duitse wet legt eveneens vast dat de Hochschulen zich internationaal mogen identificeren als "University of Applied Sciences". In het kleine Vlaanderen moet men nog aan deze Duitse logica wennen. Vooral de faculteiten toegepaste wetenschappen hebben het moeilijk met een erkenning van industrieel ingenieur als MSc. Dit is niet alleen jammer, deze houding houdt ook een miskenning in van de opleiding van de industrieel ingenieur, waarvan ze zelf het hoog opleidingsniveau erkennen.

Kritische massa Dat de VIK samen met de parlementaire onderwijscommissie en een afgevaardigde van de VLHORA de implementatie van de bama aan de FH van Regensburg ging bestuderen, was een bewuste keuze. Regensburg zelf, zijn FH en universiteit mogen dan wel voor sommigen een onbekend terrein zijn, onbekend maakt onbemind. Vooringenomenheid is bovendien nooit een goede raadgever.

De toekenning van de MSc zal in de toekomst de internationale erkenning van onze graad waarborgen.

Maar niet alleen in Regensburg stak de VIK haar licht op inzake de invoering van de bama voor ingenieurs. Eerder ging ze op studiebezoek bij de FH van Aachen (9.000 studenten ingenieur), Munchen, Zwickaw (ex-OostDuitsland). Het verhaal in Duitsland is overal hetzelfde: in alle deelstaten hebben alle FH-en en universiteiten de mogelijkheid om de graad van MSc uit te reiken. Wie nog niet overtuigd is van het feit dat de graad van industrieel ingenieur internationaal overeenstemt met deze van MSc, raden we dringend aan een bezoek te brengen aan een of andere onderwijsinstelling voor ingenieurs in de Duitse Bondsrepubliek. Het bezoek zal verhelderend zijn.

Ing. Noël Lagast

I.M.- JUNI-JULI 2003 5

GRAAD EN DIPLOMA

IM

De Spaanse (Ing.-MSc) "Ingeniero Industriales" en de Vlaamse (Ing.) industrieel ingenieur

W

aar vindt men in Europa de universiteiten en de ingenieursopleidingen die hun naam waardig zijn, vroeg de rector van een Vlaamse universiteit zich onlangs af. En hij gaf zelf het antwoord: "Zij situeren zich ten noorden van de lijn die Parijs, Straatsburg en Munchen verbindt. Al wat daaronder ligt, is vaak de naam universiteit niet waardig. Dit geldt bijvoorbeeld voor vele instellingen uit de Zuiderse landen, zoals Portugal, Spanje, Italië, Griekenland ... en ook voor deze uit de Oostbloklanden". Wij zijn het met deze stelling niet eens. Eerder maakten we reeds een analyse van de opleiding van ingenieurs in Firenze (Italië). We doen dit nu voor de opleiding in Spanje en kozen voor de universiteit van La Laguna (ULL) op het eiland Tenerife.

Even onze gesprekspartners voorstellen Tijdens een werkbezoek op de Canarische Eilanden maakten we een afspraak met rector prof. dr. José S. Gomez Solina, een vijftiger, en twee van zijn medewerkers, prof. dr. Justine Tally en prof. dr. José Estéviez. Prof. Tally is een Amerikaanse, die reeds 23 jaar doceert aan de ULL. Prof. Estéviez is Spanjaard en ingenieur. Hij kent de Belgische onderwijssituatie vrij goed. Als Erasmus beursstudent werkte hij destijds aan een Vlaamse universiteit. De universiteit van La Laguna werd in 1710 opgericht. Ze telt 26.000 studenten, waaronder vele buitenlandse en biedt een waaier van opleidingen aan, waaronder ook deze voor ingenieur in bepaalde studierichtingen. In Vlaanderen is de ULL wellicht onbekend, elders geniet ze vanwege haar opleidingen en onderzoek een grote faam. De ULL heeft verschillende vestigingen, niet alleen in het

6 I.M.-

JUNI-JULI 2003

stadje La Laguna zelf, maar ook in de hoofdstad Santa Cruz. Campus de Guajara is de hoofdcampus en ligt op enkele kilometers van Santa Cruz. Hier is ook het rectoraat gevestigd. Het is een merkwaardig gebouw in de vorm van een piramide. Ons bezoek vindt plaats tijdens de verkiezingsperiode van een nieuwe rector. De aftredende rector lijkt bij de studenten niet erg geliefd te zijn, althans als we de krant "La Gaceta" (7 april) mogen geloven. Voor het eerst kunnen de studenten ook voor een nieuwe rector meestemmen. Een harde kern onder hen heeft zich verenigd in de "Nuevas Generacions". De nieuwe generatie wil een nieuwe rector. De aftredende rector die bekend staat als een prima lesgever en vooraanstaande wetenschapper, kreeg voor zijn beleid heel wat kritiek van de studenten en stelde zich niet meer kandidaat voor een nieuwe ambtsperiode. Maar de kritiek deert de rector niet. Hij had er wel genoeg van. "Wat willen die jongelui toch?" vraagt hij zich af. "More swimming-pools and a McDonalds on the Campus perhaps?"

De eerste stap van de hervorming van het hoger onderwijs De Spaanse Grondwet, die na het Franco-tijdperk eind 1978 werd aangenomen, was de aanzet voor een aantal fundamentele veranderingen in het hoger onderwijslandschap. Tot dan was de toegang tot het hoger onderwijs weinig democratisch. De universiteiten waren eerder elitaire bastions voor begoede burgers. Begin der jaren ‘80 kwam er een kentering. De organieke wet van 1990 voerde een drastische rationalisering door. Kleinere onderwijsinstellingen fuseerden tot grotere entiteiten of verdwenen van de kaart. De regering had een

IM

GRAAD EN DIPLOMA

In de zuiderse landen werken en studeren studenten anders dan in de noorderlanden.

prioritaire aandacht voor het hoger onderwijs. Er werden nieuwe campussen gebouwd en de onderwijsinfrastructuur werd grondig gemoderniseerd. Een treffend voorbeeld daarvan is de universiteit van Madrid, de "Ciudad Universitaria", ten noordwesten van Madrid. Met zijn maar liefst 49.000 ingenieursstudenten en 3.500 medewerkers behoort de "Universidad Politécnica de Madrid" tot de modernste technische universiteiten van Europa. De Spanjaarden zijn bijzonder fier over hun "Politécnica" die ze beschouwen als "de beste in de wereld". Wellicht hebben ze ook gelijk.

Alle hoger onderwijs aan een universiteit In tegenstelling tot in ons land worden in Spanje alle vormen van hoger onderwijs verstrekt aan een universiteit of polytechnische school. Dit geldt zowel voor het hoger beroepsonderwijs als voor het wetenschappelijk onderwijs. Het Spaanse hoger beroepsonderwijs kan men vergelijken met dat van de één-cyclus opleidingen (graduaat) aan onze hogescholen, het HBO in Nederland, of het onderwijs aan de Fachhochschule in Duitsland. In Spanje is elke vorm van hoger beroepsonderwijs dus universitair onderwijs. Het hoger beroepsonderwijs wordt verstrekt aan de "Escuelas Universitarias" (Universitaire Scholen). Het wetenschappelijk onderwijs wordt gegeven aan de "Facultades of Colegios Universitarios" of de "Escuelas Tecnicos Superior".

Opleiding van ingenieurs In Spanje worden ingenieurs opgeleid, enerzijds aan de traditionele universiteiten en anderzijds aan 3 polytechnische scholen (Politécnicas). Spanje kent 2 soorten inge-

nieurs: de "Ingeniero Técnico" (IT) en de "Ingeniero Superior" of kortweg "Ingeniero" genoemd en waarvoor de titelafkorting "Ing." geldt. Zowel de traditionele universiteiten als de 3 polytechnische scholen leiden "IT’s" als "Ing.’s" op. De opleiding van de IT’s vindt plaats aan een "Escuela Técnico", die van de Ing.’s aan een "Escuela Técnico Superior". Beide scholen leiden respectievelijk ook de "Arquitecto Técnico" en de "Arquitecto Superior" op. Alle opleidingen zijn universitaire opleidingen.

"Ingeniero Tecnico" en "Arquitecto Tecnico" Deze opleidingen worden gerangschikt onder het hoger beroepsonderwijs. De opleiding is hoofdzakelijk praktisch gericht en de studieduur bedraagt 3 jaar. De studies zijn vergelijkbaar met deze van ons technisch graduaat, de HBO-ingenieur in Nederland en de Fachhochschule Diplom-Ingenieur in Duitsland. De "Arquitecto Técnico" is een hogere technicus in de architectuur. De opleidingen worden afgesloten met een universitair diploma (geen graad). De afgestudeerden van beide opleidingen worden omwille van hun degelijke praktische kennis veel gevraagd.

"Ingeniero Superior" (Ing) en "Arquitecto Superior" Deze opleidingen worden gerangschikt onder het wetenschappelijk onderwijs. Afhankelijk van de studierichting bedraagt de studieduur 5 of 6 jaar (6 jaar voor architecten), waarvan 1 jaar voor het eindwerk. De opleiding wordt afgesloten met een universitaire graad. In Spanje maakt men

I.M.- JUNI-JULI 2003 7

GRAAD EN DIPLOMA

IM

De Spaanse "Ingeniero Industriales" en de Vlaamse

De "Ingeniero Técnico" kan niet doctoreren, de "Ingeniero" kan dit wel (Doctor en Ingeniera). De voor de industrie meer polyvalente opleiding van de "Ingeniero" leidt tot de graad van "Ingeniero Industriale" (Industrieel Ingenieur). "Zijn dit niet de industrieel ingenieurs in België" vraagt Prof. Estéviez. "Hebben jullie niet 3 soorten ingenieurs?" Ik leg hem uit hoe de vork aan de steel zit.

Técnico" (IT) de graad van bachelor (BSc of BEng naargelang de aard van de vakken). Voor de "Ingeniero" (Ing) geldt de MSc. Voor hen wordt de studiestructuur opgesplitst in 3 + 1 (of 2). Na 3 jaar volgt de BSc, na 1 of 2 jaar "kopopleiding" (= opleiding die volgt na de basisopleiding voor bachelor) krijgt men de graad van MSc. Voor de IT’s die wensen over te stappen naar een kopopleiding zullen modulaire "aanpassingscursussen" worden georganiseerd. De IT’s zullen die parallel aan hun IT-opleiding kunnen volgen.

De invoering van de bama, inkorten van de studieduur

Ingenieursopleiding in Vlaanderen versus deze in Spanje

Bij ons werkbezoek aan de ULL van Tenerife (mei 2003) was de wet die de invoering van de bama in Spanje zal regelen, nog niet in het parlement gestemd. Dit zou in de komende weken gebeuren. Op het rectoraat van de ULL vindt men de invoering van de bama "een uitstekende zaak". Men hoopt dat de nieuwe regeling in het academiejaar 2004-2005 van start zal gaan.

Ingenieursstudies in de verschillende landen met elkaar vergelijken is niet altijd eenvoudig. Het criterium van "het aantal studiejaren" is voorbijgestreefd. "Inhoud" is belangrijker, maar ook dit leidt tot eindeloze discussies. Op het rectoraat van de ULL houdt men het bij het "European Credit Transfer System" (ECTS). Dit zou het in principe mogelijk moeten maken om de opleidingen in de verschillende landen te vergelijken. Althans dat was toch de bedoeling van de Europese Commissie toen ze dienaangaande in 1989 haar proefproject lanceerde.

een onderscheid tussen het begrip diploma (voor beroepsonderwijs) en graad (voor wetenschappelijk onderwijs).

De nieuwe studieprogramma’s voor de ingenieursopleidingen liggen klaar. De krachtlijnen zijn: grotere flexibiliteit van de studies, betere doorstromingsmogelijkheden van diploma’s naar graden, uitbreiding van het aantal studierichtingen, modulaire opleidingen, eenvoudiger in- en uitstapmogelijkheden, afstemmen van diploma’s, graden en titulatuur op de internationale markt. En niet in het minst, het inkorten van bepaalde opleidingen met 1 jaar. Dit geldt onder meer voor deze opleidingen die voorheen 5 en 6 jaar bedroegen, behalve deze voor arts (6 jaar). De opleiding van de "ingeniero" (5 of 6 jaar, inbegrepen 1 jaar voor het eindwerk) is te theoretisch, zegt men op het ULL-rectoraat. De lange theoretische studieduur zou te duur zijn en niet strikt noodzakelijk voor de "gebruikers" van deze afgestudeerden. Voor alle niettechnische studierichtingen opteert men voor een studieduur van 4 jaar. In de nieuwe bamastructuur krijgt de "Ingeniero

8 I.M.-

JUNI-JULI 2003

Het ECTS is onder meer gebaseerd op de invoering van studiepunten per studiejaar. Ze houdt rekening met de studiebelasting, dit is de psychische en fysische belasting die een student ondervindt bij het verrichten van zijn studietaak. Op basis van peilingen is men in ons land, en in de meeste andere, overeengekomen om 1 studiepunt gelijk te stemmen met 25 tot 30 uren onderwijs- en andere studieac-

IM

GRAAD EN DIPLOMA

industrieel ingenieur Industrieel Ingenieur Ingeniero Industriale (Spanje) tiviteiten. In Spanje vindt men dit geen adequate vergelijkingsnorm.

Studieduur Aantal lestijden (contacturen)

"In de zuiderse landen werken en studeren studenten anders dan in de noorderlanden. We hebben een andere studiecultuur" zegt men op het rectoraat van de ULL. In plaats van "studiebelasting" houdt men het in Spanje bij "contacturen" als vergelijkingsnorm. Contacturen zijn de onderwijsuren die een student doorbrengt met het volgen van lessen, oefenzittingen of practica. Eén contactuur bedraagt 45 minuten. In Spanje komt elk studiepunt (crédito) overeen met 10 contacturen theoretisch of praktisch onderwijs. De opleiding van de "Ingeniero Técnico" omvat tussen de 180 en 270 "créditos". De opleiding van de "Ingeniero" bedraagt gemiddeld 400 "créditos". De opleiding voor industrieel ingenieur (4 jaar) omvat in ons land 2.556 contacturen van 60 minuten. Omgerekend naar ons begrip van contacturen omvat de opleiding van de Spaanse "Ingeniero" 3.000 contacturen. De opleiding van de Spaanse "Ingenieros Industriales", vertoont een opvallende gelijkenis met deze van de Vlaamse industrieel ingenieurs. De "Ingeniero" profileert zich internationaal als MSc. Op grond van deze vergelijkende studie zou het billijk en sociaal rechtvaardig zijn om de graad MSc ook internationaal ingang te doen vinden voor de industrieel ingenieurs.

Ing. Noël Lagast

4

5 (of 6)

2.856

3.000

Dure (elitaire) Europese Masters Een "European Master" in een of andere studierichting kan men praktisch aan elke Spaanse universiteit volgen. Het zijn studieprogramma’s van 1 jaar. In Spanje swingen de kosten van zo’n European Master vaak de pan uit. Dit ondervonden we aan de Universiteit van La Laguna waar prof. dr. Justine Tally ons tekst en uitleg gaf over het programma "European Masters in Conference Interpreting" een master die zeer in trek is. De master wordt er georganiseerd in samenwerking met een tiental universiteiten en hogescholen uit het buitenland (Tsjechië, Duitsland, Italië, Hongarije, Zwitserland en een Vlaamse hogeschool). Er worden maximum 15 studenten toegelaten. Het overaanbod leidt tot een noodzakelijke selectie van de kandidaten. Tijdens ons bezoek aan de ULL waren de selectieproeven aan de gang. "Alleen de allerbeste studenten uit Europa worden tot de master toegelaten. We kunnen ons dat ook veroorloven. Dat de ULL een aantrekkingspool is voor talrijke buitenlandse studenten heeft wellicht ook te maken met de altijd durende lente op Tenerife ..." zegt prof. Tally, de directeur van het masterprogramma. Of we ook mogen weten welk prijskaartje aan de master vasthangt? Even aarzelt ze, maar als we wat aandringen zegt ze voorzichtig : "Ja, de cursus is niet goedkoop. De student betaalt 7.000 EUR (282.000 oude BEF). Met de verblijfskosten en al de rest mag men rekenen op 13.000 EUR. O.k. dit is misschien veel geld, maar eigenlijk zouden we die cursus niet kunnen inrichten indien de Europese Unie voor de kosten niet zou inspringen". "Hoeveel bedraagt de subsidie ?" "Veel" lacht ze mijn vraag weg. "En wie kan dit betalen ?" "Hier studeren hoofdzakelijk de dochters en zonen van begoede ouders ..." Het lijkt er zo te horen wel op of het Franco-tijdperk nooit helemaal is weg geweest. Hopelijk dringt het Spaanse virus van de financieel-elitaire Europese masters niet over naar ons land. N.L.

I.M.- JUNI-JULI 2003 9

GRAAD EN DIPLOMA

IM

De geschiedenis van de ingenieur (deel 31)

De strijd voor de automatische assimilatie "Un grade embrouillé" Het voornemen van de regering, om ter vervanging van de graad van technisch ingenieur, opnieuw de graad van industrieel ingenieur in te voeren, zorgde onder de Vlaamse technisch ingenieurs in de periode 1969 tot 1977 voor heel wat commotie. De Franstaligen daarentegen waren met dit voorstel best tevreden. Met veel tegenzin hadden ze immers in 1933 de titel van ingénieur industriel prijs moeten geven voor deze van ingénieur technicien, al was men van oordeel dat het slechts om een voorlopige regelgeving ging, zoals blijkt uit een toelichting van de wet: "A cette date (1933), le grade d’ingénieur industriel a été provisoirement supprimé et remplacé par celui d’ingénieur technicien, qui est un grade embrouillé."

Haaks op elkaar staande standpunten De technisch ingenieurs uit het noorden hielden heel wat protestacties voor het behoud van de titel. Hun collega’s uit het zuiden eisten een nieuwe titel. De vier opeenvolgende wetsontwerpen (609, 616, 220 en 595) kwamen tegemoet aan hun wens. Ze stipuleerden allemaal de invoering van de graad van industrieel ingenieur. De VVTI beschouwde de nieuwe titel slechts als een naamsverandering. Dit impliceerde volgens haar een automatische gelijkstelling van de oude met de nieuwe graad. De Franstalige collega’s vreesden dat een automatische assimilatie zou overeenkomen met het behoud van de vroegere titel. De wetsontwerpen zouden volgens hen tot een wet leiden die alleen een aanpassing zou zijn van de structuur van de

opleiding. De standpunten van de twee beroepsverenigingen stonden haaks op elkaar. Aan beide zijden van de taalgrens werden de volksvertegenwoordigers bestookt met tegengestelde eisen van de beroepsverenigingen.

Trilogie De twee in het oog springende actiepunten van de VVTI waren het behoud van de titel van technisch ingenieur én - zo er een nieuwe titel kwam - de eis voor een automatische assimilatie. Dit leidde tot een vinnige strijd. Voor de VVTI was het een bijzonder dynamische periode die men kan opdelen in drie episoden. De eerste speelt zich af tussen 1970 en 1977. De tweede situeert zich rond de eindstemming in Kamer en Senaat (1977) en illustreert het hemelsbreed verschil tussen de gedane beloften van sommige politici in de periode die vooraf gaat én hun uiteindelijke stemgedrag. De derde periode situeert zich tussen 1977 en 1992 en houdt verband met de assimilatieaanvraag (zie deel 32 in onze volgende uitgave).

Eerste luik: 1970 – 1977 De gebeurtenissen kan men als volgt samenvatten. Op de verschillende wetsontwerpen werden tientallen amendementen ingediend. De VVTI deed tal van voorstellen om de wetsontwerpen aan te passen. Ze werd meerdere keren gehoord door de bevoegde ministers en de leden van de Kamercommissie voor Nationale Opvoeding. Ze publiceerde haar eisen in een paar memoranda en in talrijke andere artikels. Er werd bovendien massaal betoogd tegen de voorstellen van de regering. Door de studenten werd veelvuldig gestaakt en meermaals werden prikacties gehouden. Op talrijke plaatsen werden voorlichtingsvergaderingen georganiseerd, al dan niet in aanwezigheid van de volksvertegenwoordigers. De voorzitters van de VVTI, NUTIUNIT of STI namen vaak aan de forumgesprekken deel. Ook de leden van de vaste Commissie van Nationale Opvoeding gingen graag in op de uitnodiging voor een debat. Voor de CVP (CD&V) mengden zich in het debat Daniël Coens, Ferdinand De

10 I.M.-

JUNI-JULI 2003

IM

GRAAD EN DIPLOMA

"Welnu, ik zeg u dat het wegsnijden van een aantal scholen heel veel bloed zal doen vloeien."

"Met Voltaire zeg ik: uw mening mag van de mijne verschillen, maar ik zal uw recht verdedigen om die te uiten."

Kanunnik André Vannecke

Herman De Croo

Bondt, Jaak Henckens, Edmond Leemans, Georges Monard en Frank Swaelen. De BSP (SP.A) vaardigde Alfons Larridon of Willy Calewaert af. Voor de PVV (VLD) namen Raoul Bonnel, Jan Bascour of Paul Delforge deel. De VU (Spirit) zond haar onderwijsspecialisten Maurits Coppieters, Willy Kuijpers of Jaak Vandemeulebroucke. De deelname van een vertegenwoordiger van de minister zorgde vaak voor heel wat leven in de brouwerij.

hoger onderwijs opkijken …". Een uitspraak die de aanwezigen de gordijnen injoeg en sommigen aanzette om de zaal te verlaten.

Ministers gingen nooit in op een uitnodiging voor een debat. Herman De Croo (PVV), toenmalig minister van Nationale Opvoeding, vormde de uitzondering op de regel en deed dit wel. Hij kwam luisteren naar wat er leefde onder de technisch ingenieurs en sloot de avond af in zijn gebruikelijke stijl. De VVTI hield dergelijke forumgesprekken in Antwerpen, Brussel, Limburg, Oost- en West-Vlaanderen. Uit ons archief lichten we een paar voorbeelden van dergelijke bijeenkomsten, waarvan we de klankopname van weleer hebben bewaard. Het betreft onder meer het vierpartijen-forumgesprek van 10 april 1970 in Roeselare en dit van 16 januari 1975 in dezelfde stad.

"Golf van verontwaardiging" Op het vierpartijen-forumgesprek van 1970 in Roeselare was Frans Van Assche één van de panelleden. Hij was kabinetsattaché van minister Piet Vermeylen, wiens kabinetschef Gaston Colebunders was. De kabinetsmedewerkers stonden bekend voor hun vernieuwende aanpak. Toen al gold de premisse dat alles wat nieuw was, ook beter was. Maar de tijdsgeest was niet rijp voor grote vernieuwingen, zeker niet in het hoger onderwijs. De zaal zat afgeladen vol en er hing een gespannen sfeer. De aanwezige technisch ingenieurs waren bijzonder geïrriteerd door de inhoud van het pas uitgelekt wetsontwerp. Ze wilden van de kabinetsattaché vernemen wat men in Brussel dacht over de verandering van de titel en of er al of niet een automatische assimilatie kwam. En, accentueerde iemand "mijnheer Van Assche, u moet hier niet rond de pot komen draaien… in West-Vlaanderen houden we van goede boter bij goede vis…." Van Assche schoffeerde de aanwezigen door te stellen dat, wij citeren "men in West-Vlaanderen redelijk dient te blijven en niemand mij noch mijn minister eisen had te stellen. Mijn minister denkt helemaal niet aan het toekennen van een automatische assimilatie …". De toon was meteen gezet. Er brak een luidruchtig protest los. Snedig toeterde Van Assche boven het rumoer uit dat "een automatische gelijkstelling van het diploma onmiddellijk een golf van verontwaardiging zou veroorzaken in deze landen die naar ons

Minister Herman De Croo in de arena Gastspreker op het vier-partijenforumgesprek van 16 januari 1975 in Roeselare was minister Herman De Croo. In het panel zaten 4 volksvertegenwoordigers, allen lid van de vaste commissie van Nationale Opvoeding: Raoul Bonnel, Daniël Coens, Alfons Larridon en Jaak Vandemeulebroucke. Technisch ingenieur Gustaaf Van Wichelen vertegenwoordigde de VVTI, kanunnik André Vannecke het Nationaal Verbond van het Katholiek Technisch Onderwijs (NVKHO). Vertegenwoordigers van de andere onderwijsnetten waren op onze uitnodiging niet ingegaan. De moderator was M. Naessens, secretaris-generaal van het West-vlaamse Productiviteitscentrum. Gewicht en tegengewicht hielden het panel in balans. De Croo kwam ruim over tijd op de plaats van afspraak. Als vice-voorzitter van de VVTI had ik het genoegen hem te mogen verwelkomen.

"Mijnheer de kabinetsattaché, u moet hier niet rond de pot komen draaien… In West-Vlaanderen houden we van goede boter bij goede vis." een ingenieur (waarschijnlijk) uit West-Vlaanderen

De barre winterkoude was voor hem geen beletsel om vooraf in zijn dienstwagen een korte briefing te houden. Het ging er allemaal gemoedelijk aan toe. De chauffeur haalde wat broodjes en frisdrank uit de koffer, De Croo grapte er op los. Een ministeriële briefing had ik me anders voorgesteld. De jonge minister was net onconventioneel genoeg om het saaie imago van zijn voorgangers te doen vergeten. Zelf nam hij niet aan het debat deel. Wel zou hij op het einde een toespraak houden, wat omstreeks 22 uur dan ook gebeurde. Het werd een anderhalf uur spetterend non-stop verhaal dat bungelde van de ene pittige anekdote naar de andere. Zijn grammaticale productiesnelheid lag bijzonder hoog. De kwaliteit van de toespraak was er ook maar naar. Zinnen werden voortijdig afgebroken, werkwoorden werden krom

I.M.- JUNI-JULI 2003 11

GRAAD EN DIPLOMA

IM

vervoegd, woorden in een ijl tempo aan elkaar gehaakt. Het herbeluisteren van de destijds opgenomen toespraak vraagt veel concentratie en verbeelding. Voor taalpuristen alvast geen aanrader. Wel was zijn uiteenzetting gesneden koek voor vertalers. Maar het deerde De Croo allemaal niet. Toen volksvertegenwoordiger Jaak Vandemeulebroucke de minister opmerkzaam maakte dat zijn wetsontwerpen krioelden van fouten, verkeerde uitdrukkingen en letterlijk vertaalde woorden, antwoordde hij de gewezen collegeleraar dat de bewuste teksten mede door diens partijgenoten van de CVP waren opgesteld. En, beet hij van zich af: "hoe meer men een beroep doet op taalpuristen, hoe meer men de kluts kwijt raakt."

De chirurg en het bloed Kanunnik André Vannecke had de eer het debat te mogen openen. Streekgenoot en moderator Naessens wist dat zijn uiteenzetting de vlam in de pijp zou doen slaan en voor animo zou zorgen. De later tot pastoordeken van Waregem benoemde Vannecke was niet de eerste de beste. Van opleiding was Vannecke licentiaat economische wetenschappen. Hij stond aan de wieg bij de uitbouw van het technisch hoger onderwijs in Kortrijk en was tevens lid van de Hoge Raad van het Technisch Onderwijs en van de Nationale Raad voor Wetenschapsonderwijs. De van 1968 tot 1978 recht-toe-recht-aan welbespraakte secretaris-generaal van het NVKHO, was immers opgegroeid met de hele problematiek van de technisch ingenieurs, die hij steeds door dik en dun verdedigde. Zijn goed doortimmerd fotorealistisch betoog pareerde hij met argumenten waarvan hij sterk overtuigd was van de onderliggende waarheid. Jabbertalk was deze gewezen leraar en onderwijsinspecteur voor economie immers vreemd. Kleurrijke grapjes verkondigen vond hij eerder een simpele en illustratieve voorstelling van de zaken. Vooral als het over het stellen van een diagnose ging, toonde de kanunnik zich van zijn beste zijde. Met deze techniek had hij wel een uitstekende arts kunnen zijn. "Er bestaat zoiets dat ik kan aanduiden als de jaarlijkse epidemie voor de technisch ingenieurs. Deze is ook verwant met een ziekte die haar oorsprong vindt bij de zoektocht om de scholen te rationaliseren" stelde Vannecke vast. "Wat moet een zieke doen? Hij heeft twee mogelijkheden. Hij kan thuis worden verzorgd ofwel moet hij naar de kliniek gaan. In een kliniek heeft hij opnieuw twee mogelijkheden. Ofwel komt hij terecht bij een internist, ofwel bij een chirurg. Welnu, in het wetsontwerp heeft men het probleem van de

12 I.M.-

JUNI-JULI 2003

rationalisering van de scholen herleid tot een chirurgische ingreep. Men heeft daarbij plannen gemaakt waarbij men brutaal is gaan snijden. De chirurgen van dienst hebben zich weinig zorgen gemaakt of er al of niet veel bloed zal vloeien. Welnu, ik zeg u dat het wegsnijden van een aantal scholen heel veel bloed zal doen vloeien. Het is de brutaliteit van het artikel 4 (wetsontwerp 595) dat bij vele mensen kwaad bloed heeft gezet. Men heeft willen laten bloeden. Maar we zullen beletten dat er bloed vloeit. Mijnheer de minister, geloof me, uw plan zal mislukken. De plannenmakers hebben zich niet bekommerd om de vele investeringen die werden gedaan in mensen, gebouwen, uitrusting en kapitaal. Naar het voorbeeld van de Ecole Centrale des Arts et Métiers (ECAM) die in 1915 in Brussel werd opgericht, pleit ik voor het uitbouwen van enkele centrale scholen of campussen. Er bestaan talrijke lokale oplossingen met een mogelijkheid tot samenwerken. Men moet niet afkomen met zogenaamd pluralismeal of niet opgesmukt met organisatorische-, beheers- en pedagogische ornamenten. Laat de scholen zelf een oplossing uitwerken. Zou dit geen mooi liberaal principe zijn, mijnheer de minister?"

Het gedelokaliseerd parlement De Croo, toen 38 jaar, had twee uur geamuseerd geluisterd naar de uiteenzetting van de panelleden en noteerde nu en dan op een viltje enkele woorden. Hij zetelde sedert 1968 in het parlement en was de jongste minister van de regeringsploeg die het van 1974 tot 1977 heeft uitgezongen. Maar in Roeselare stond hij voor een heel ander parlement. "Gezelliger, directer en met meer aandacht vanwege de toehoorders. Misschien moeten we eens overwegen om het parlement te delokaliseren", zei hij. Het is 22 uur. Aan het woord is de flamboyante minister van Nationale Opvoeding. We geven u een passage uit zijn "inleiding" die alleen al een half uur duurde. "Mijnheer de moderator, vrienden, collega"s van het onderwijs – want ik ben ook professor - , collega’s van de Kamer, ik zou zeggen van de gedelokaliseerde Kamer in Roeselare, ik ben blij dat jullie gekomen zijn om onder meer te luisteren naar een liberale minister, een pseudo-Jezuïet. Want zoals jullie wel weten, ben ik ook lang bij de Jezuïeten op school geweest … Ik heb al kunnen kennis maken met het voor Roeselare kenmerkend bier en ook met het trappistenbier, wat de huidige rooms-blauwe coalitie verzoent met de genoegens des levens. Ik moet u eerlijk bekennen, dames en heren technisch ingenieurs, dat het voor mij een verre, maar een interessante reis is geweest. Men verwijt mij soms een onstuitbare babbelaar te zijn, maar ik heb toch meer aan twee uur aan een

IM stuk geluisterd en niets gezegd. Mijn goede vrienden Raoul (Bonnel) en Gustaaf (Van Wichelen) weten dat dit veel inspanning van mijn temperament vraagt. Ik moet toegeven dat het zeer interessant was te luisteren naar wat men zei aan de zijde van de technisch ingenieurs. Dit is veel vivanter dan de vele protestvergaderingen en de protestmoties die jullie verspreiden en met karrenvrachten naar mijn kabinet sturen."

Bewondering De Croo: "Ik bewonder de zeer oordeelkundige wijze waarop de technisch ingenieurs opkomen voor hun rechten. Jullie kranigheid en vele jaren moed, jullie ingenieusiteit en volharding mag een voorbeeld zijn voor velen. Ik ga jullie vanavond geen oplossing aanreiken. Een minister moet diverse standpunten kunnen verzoenen. Dit behoort nu eenmaal tot de spelregels van een democratie. Ondanks de protesten die ik vanavond heb gehoord van mijn goede vriend Daniël Coens, wil ik jullie, technisch ingenieurs, waarschuwen dat de standpunten niet in alle partijen zo eenparig zijn als ik hier deze avond heb gehoord. We zullen de stemming in de Kamer best afwachten…."

Klein en dapper De Croo: " …. Ik begrijp ten volle het standpunt van de technisch ingenieurs die zeggen dat het aantal scholen hen niet interesseert. Ze vragen alleen een automatische assimilatie. Het afbouwen van scholen is een politiek probleem. Ik was een beetje verontrust toen kanunnik Vannecke ons naar de chirurgietafel van de hospitalen van Caritas Catholica afvoerde. Ik denk niet dat het probleem zo acuut ziek is. Ik weet ook niet welke rol mijnheer Vannecke in zijn bipolarisatie aan de internist heeft toevertrouwd. In ieder geval zouden we naar een chirurg kunnen gaan. Daarom hoeft er nog geen bloed te vloeien. We hebben immers in ons land voortreffelijke chirurgen. Voor de andersdenkenden is wellicht eerst een klein omwegje naar de pastoor aanbevolen. Ik meen van mijnheer Vannecke begrepen te hebben dat alle scholen klein maar dapper zijn. Ze zijn volgens hem allemaal dragers van een roemrijk verleden, van de naam van een illustere stichter, van een of andere sint of heilige. Ze hebben allemaal een lang verleden en vormden vele jaren de weldaad van de streek. Ik juich dit toe. Maar rationaliseren zullen we in ieder geval moeten doen en dat juicht niet iedereen toe. Scholen mogen dan wel dapper zijn en goed onderwijs verstrekken, klein zijn ze helaas en dit zonder uitzondering. Schaalvergroting is dus nodig. We zullen allemaal vroeg of laat geconfronteerd worden met de Europese dimensie van het hoger onderwijs. Dit vraagt een aanpassing van alle scholen. We zullen ons moeten leren focussen op de Europese normen van de onderwijsinstellingen. Als het idee van de rationalisering nog maar even te berde wordt gebracht, dan gaat iedereen zich defensief opstellen en zich terugtrekken in een loopgracht. Ook de politici trekken zich dan terug op de tonen van de voorzichtigheid. Laat je niet een tegenovergestelde bewering op de mouw spellen. Politici zijn in deze tactiek bijzonder gespecialiseerd."

Assimilatie, Voltaire en de ruggengraat van de industrie "Jullie roepen van over de daken: geef ons een automatische assimilatie. Als de regering dit doet, dan zijn de problemen van de baan. Dan roep ik, pas op! Dit is niet zo eenvoudig.

GRAAD EN DIPLOMA

Vrienden, en dat zijn we toch hé, weet dat men de assimilatie niet kan ontkoppelen aan de rationalisatie. Dit impliceert de uitvoering van de structuurwet op het hoger onderwijs (7 juli 1970). Dit is een wet met een pedagogische en diplomainhoud. Men kan niemand automatisch de rechtmatige voordelen van een hoger statuut toekennen als daar niet de nodige inspanningen werden voor geleverd. Hoe wilt u dat men aan uw diploma automatisch en postfactum dezelfde waarde zou geven als deze van de studenten die in het nieuwe regime hebben gestudeerd? Dit zou mijn inziens bijzonder eigenaardig overkomen bij de nieuw gediplomeerden. Misschien vergis ik me. Jullie zullen me deze avond niet opknopen aan een belofte voor automatische assimilatie. Met Voltaire zeg ik: "uw mening mag van de mijne verschillen, maar ik zal uw recht verdedigen om die te uiten." "Beweren dat de VVTI voor honderd procent voldoening zal krijgen, zou een leugen zijn en een illusie dit te geloven. Aan de andere zijde van de taalgrens hoor ik immers andere geluiden. Jullie Franstalige collega’s zijn immers niet te vinden voor een automatische assimilatie. Koester dus geen illusies, maar ijver veeleer voor een haalbare politieke consensus. Dit doet niets af aan mijn waardering voor het werk van de technisch ingenieurs. Jullie vormen immers de ruggengraat van onze industrie…. Mochten collega Humblet en ikzelf, want het is een nationaal probleem, in ons opzet niet volledig slagen, dan hopen we vooralsnog op een beetje intelligent begrip. Een bloemstuk hoef je mij niet op te sturen. Ik ben immers gewoon aan het ontvangen van gebroken potten." Het is bijna middernacht. Het vier-partijenforumgesprek neemt een einde. De Croo discussieert nog lange tijd na met de aanwezigen.

Het standpunt van het panel (De uitspraken gebeurden vóór de toespraak van De Croo) Raoul Bonnel (PVV): "We zijn voor een volledige automatische assimilatie … We hebben dit ook volledig onderschreven op onze diverse studiedagen…. We menen ook dat het ondenkbaar zou zijn dat men zou verplicht worden om zich aan te melden voor een comité, hetzij voor het afleggen van een examen, hetzij voor onderzoek op dossier." Daniël Coens (CVP): "De CVP en ik persoonlijk zijn gewonnen voor een volledige automatische assimilatie, zonder meer, punt. Laten we daar niet te veel modaliteiten aan verbinden. Ik herhaal, we zijn tout court voor een automatische assimilatie." Alfons Larridon (BSP): "Ik spreek nu niet in naam van mijn partij. Ik vertolk hier een persoonlijke mening, waarvan ik hoop dat ze door mijn partij wordt gedeeld. Persoonlijk ben ik voorstander van een automatische assimilatie. Ik meen immers dat er in België en ook in het buitenland, te veel precedenten zijn waarbij een verlenging van studieduur geen beletsel was voor een automatische assimilatie. Het spreekt vanzelf dat ik mij vandaag niet voor mijn volledige partij kan binden. Daarover bestaat immers nog geen officieel standpunt."

I.M.- JUNI-JULI 2003 13

GRAAD EN DIPLOMA

IM tekst dat ze wel voorstander zijn van een aangepaste automatische assimilatie. Ik lees even voor: de werkgevers achten het niet wenselijk de stelselmatige gelijkschakeling in te voeren van het diploma van technisch ingenieur met dit van industrieel ingenieur. Naar ons oordeel is het onderzoek van het persoonlijk dossier het beste aangepast middel om deze gelijkstelling tot stand te brengen."

Het stemgedrag van Coens (CVP), Bonnel (PVV) en Larridon (BSP) stond haaks op hun uitspraak van amper één jaar voordien in Roeslare. Jaak Vandemeulebroucke (VU): "Reeds vanaf 1969 was de VU een voorstander van een automatische assimilatie. We kunnen alleen maar gelukkig zijn dat collega Larridon in zijn persoonlijke naam onze mening deelt. Ik wijs jullie er echter op dat de mening van collega Larridon niet werd gedeeld door de o p e envo lg ende ministers van zijn partij. De wetsontwerpen van Piet Vermeylen, Willy Claes en Willy Calewaert voorzien geen automatische assimilatie. Kabinetschef Colebunders vindt dat dit niet kan. Sommige onder u zullen zich wellicht ook de BSP kabinetsattaché Frans Van Assche herinneren. Hij kwam hier, in deze zaal, in 1970, zeggen dat de technisch ingenieurs niet moeten denken aan een automatische gelijkstelling. We kunnen enkel hopen dat collega Larridon zijn BSP collega’s kan overtuigen." Daniël Coens (CVP): "Ik doe niets af van mijn verklaring voor het toepassen van de automatische assimilatie. De tegenstanders zijn niet zo zeer bepaalde politici, zoals die van de BSP, wel komt de tegenstand in eerste instantie van de industrie zelf. Maar daarom hoeven we ze nog niet te steunen. Ik acteer met vreugde de verklaring van collega Larridon. Het zijn precies de socialisten die tot hiertoe de automatische assimilatie hebben tegengehouden. Graag vernam ik ook dienaangaande de houding van minister De Croo." (Zijn antwoord kon u reeds lezen). André Vannecke (NVKHO): "Ik ben niet tegen de automatische assimilatie. Ik denk alleen maar aan de concrete gevolgen ervan. Laat me duidelijk wezen. Ik ben steeds een voorstander geweest van een automatische assimilatie. Maar wanneer je zoiets uitspreekt, moet je ook durven denken aan de concrete toepassing ervan." Gustaaf Van Wichelen (VVTI): "Hadden we geweten wat we vanavond na de tussenkomst van de verschillende politieke partijen hebben vernomen, dan was dit gedeelte van het debat overbodig geweest… Als technisch ingenieur, en ik denk ook in de naam van mijn collega’s te mogen spreken, gaat mijn waardering uit naar de heer Larridon. Het is alleen jammer dat hij met zijn mening in de BSP geïsoleerd staat. Maar zijn positieve houding betekent al heel wat. Men moet toch ergens in de BSP beginnen. Ik wil toch nog een correctie aanbrengen op de uitlating van de heer Coens over het standpunt van de industrie. Ik lees in hun

14 I.M.-

JUNI-JULI 2003

Daniël Coens (CVP) "Dat noem ik een automatische assimilatie." Gustaaf Van Wichelen (VVTI) "Mijnheer Coens, ik raad u aan om eens grondig het VBOadvies te lezen over het technisch hoger onderwijs en over de opleiding van industrieel ingenieur."

Tweede luik: het stemgedrag in 1977 Het wetsontwerp 595 werd op dinsdag 29 juni en woensdag 30 juni 1976 in de Kamer behandeld. Over elk artikel werd afzonderlijk op naam gestemd. Aan de stemming namen 155 leden deel. Op het artikel 8 van het wetsontwerp dat over de assimilatie handelde, werd door de volksvertegenwoordigers Jaak Vandemeulebroucke en Willy Kuijpers een amendement ingediend dat pleitte voor automatische assimilatie. Het resultaat van de stemming: 132 Kamerleden verwierpen het amendement, 15 waren voor en 8 leden onthielden zich.

Wie stemde tegen de automatische assimilatie? Zegden ‘neen’ aan de automatische gelijkstelling: Willy Claes (BSP), Daniël Coens (CVP), Herman De Croo (PVV), Raoul Bonnel (PVV), Alfons Larridon (BSP), Georges Monard (CVP), Frank Swaelen (CVP), Leo Tindemans (CVP) en Louis Tobback (BSP). Het stemgedrag van Coens, Bonnel en Larridon stond haaks op hun uitspraak van amper één jaar voordien in Roeselare. Alle drie dienden ze zich toen aan als de grote voorstander van de automatische assimilatie. De Croo had toen nochtans gewaarschuwd voor de tactiek van de politici, "zie zich vaak terugtrekken op de tonen van de voorzichtigheid" …… Dit was het laatste artikel dat in de Ingenieursmededelingen in de reeks "Geschiedenis van de ingenieur" verscheen. De ganse reeks zal, samen met de geschiedenis van de VIK, in een gebundelde uitgave worden uitgegeven.

Ing. Noël Lagast

Geraadpleegde bronnen: 1. Vier-partijenforumgesprekken over de problematiek van de technisch ingenieurs in Roeselare op 10 april 1970 en 16 januari 1975. Op band opgenomen gesprekken – eigen archief. 2. Parlementaire Handelingen. Kamer van volksvertegenwoordigers N133-134, 135 en 136 van 29 en 30 juni 1976.

Werk of kunstwerk? Soms voelt werk niet als werk aan. Soms heb je het geluk projecten te realiseren die het beste uit jezelf halen. Projecten die je volledig begeesteren. Bij het departement Leefmilieu en Infrastructuur creëer je kunstwerken zoals bruggen, sluizen en tunnels. Je verbetert er het leefmilieu en je geeft Vlaanderen een nieuw gezicht. Als ingenieur of technisch hooggeschoolde krijg je de vrijheid om je creativiteit en technische kennis om te zetten in tijdloze projecten. Via opleidingen kun je aan je persoonlijke ontwikkeling werken. Dankzij interessante arbeidsvoorwaarden vind je een goed evenwicht tussen werk en privé.

Ben je geïnteresseerd? Telefoneer dan naar Miranda Baeyens op het nummer 02-553 72 60 of mail naar [email protected].

Leefmilieu en Infrastructuur teken voor originaliteit

INGENIEUR EN BEROEP

IM

g i n n i w t o h l e Win B d A a n het De Nayer instituut loopt van 1 oktober 2001 tot 30 juni 2003 een onderzoeksproject over windenergie. Voor dit project werkt men aan optimale topologieën voor autonome of netgekoppelde wind-alternatoren. Als wetenschappelijke partner fungeert de onderzoeksgroep ELECTA van het Departement Elektrotechniek van de K.U. Leuven. De industriële partners in het project zijn Turbowinds n.v., Inverto n.v., SPE n.v., Continental Energy Systems b.v.b.a. en Fortis Windenergy Systems (NL). Het onderzoek wordt gefinancierd door het HOBU-fonds van de overheidsinstelling IWT Vlaanderen, project nummer IWT 010159. Een voorbeeld van innoverende technologie ontwikkeld door een synergie van onderwijsinstellingen en privé-bedrijven.

Onderzoeksproject over optimale ontwerpen In eerste instantie wordt een verbeterd ontwerp van een alternator voor gebruik in kleine windturbines (vermogenklasse 10 kW) op punt gesteld. Deze alternator wordt als prototype gebouwd en volledig getest op een nieuwe proefbank. De elektrische energie geleverd door de alternator wordt via elektronische schakelingen omgevormd tot een constante spanning. De combinatie alternator en invertor zal getest worden voor autonoom of netgekoppeld bedrijf. De opstelling zal op afstand gecontroleerd kunnen worden via remote monitoring.

Voorstudie Tijdens de technologieverkenningsfase van het project werd een overzicht opgesteld van de mogelijke topologieën van alternator en invertor voor gebruik in windturbines. Daarin werden ze gerangschikt op basis van vermogenklasse (0-10kW, 10-40kW, 40-400kW, 400-3000kW), type (asynchroon, synchroon, permanent magneet synchroon), al dan niet via reductiekast verbonden met de turbine, in netgekoppeld of autonoom bedrijf. Uit de studie blijkt dat bij de kleinere windturbines meestal de permanent magneet synchrone alternator in eilandbedrijf toegepast wordt. Naarmate het vermogen van de turbines stijgt, worden

16 I.M.-

JUNI-JULI 2003

meer en meer asynchrone alternatoren gebruikt. De grote turbines zijn allemaal netgekoppeld en werken meestal op een vast toerental. Vervolgens werd een overzicht opgesteld van de mogelijke invertoren voor netkoppeling, voor vaste snelheid en variabele snelheid met aandacht voor spanningsstabiliteit en vermogenkwaliteit. Een aantal publicaties betreffende de sturing en de dynamica van elektrische windturbines werd bestudeerd.

Fig.1: Fortis windturbine

Realisaties en resultaten Verbeterd ontwerp van alternator Aangezien het onderzoek gericht is op de mogelijke toe-

IM

INGENIEUR EN BEROEP

van alternatoren voor kleine windturbines passingsgebieden van kleinere windturbines, beperken de detailstudies zich tot de permanent magneet synchrone alternator. Deze is opgebouwd uit de rotor waarop zich een aantal permanente magneten bevinden, en uit de stator die een driefasige wikkeling bevat. De rotor wordt rechtstreeks

Fig. 2: Ontwerp permanent magneet alternator

aangedreven door de turbine-bladen en het magnetisch veld van de permanente magneten veroorzaakt bij rotatie een driefasige spanning in de statorwikkeling. Omwille van symmetrie is slechts een zesde van de cirkelvormige doorsnede weergegeven in de figuur.

Fig. 3: Magnetisch veld in de alternator

I.M.- JUNI-JULI 2003 17

INGENIEUR EN BEROEP

IM

Het ontwerpen van een elektrische machine vereist een multidisciplinaire aanpak van alle elektrische, magnetische, mechanische, thermische en economische aspecten. Voor de bepaling van de elektrische parameters berekent men het magnetisch veld op basis van eindige elementen. Hiervoor wordt het softwarepakket Olympos gebruikt, ontwikkeld aan de K.U. Leuven, Departement Elektrotechniek, onderzoeksgroep ELECTA. Ter vergelijking van de resultaten en voor bepaalde detailberekeningen wordt gebruik gemaakt van het pakket FEMLAB (fig. 3). Verwerking van de resultaten van de magnetische veldberekening naar karakteristieken van de alternator gebeurt met het pakket MATLAB. Hierbij berekent men de opgewekte spanning en bepaalt hiervan amplitude, frequentie en harmonischen. Deze laatsten worden zo klein mogelijk gemaakt door wijzigingen aan te brengen in het ontwerp. Uitgaande van een ontwerp met 9 magnetische poolparen in de rotor, werd overgegaan naar een verbeterd ontwerp met 6 poolparen voor de magneten en een nieuw wikkelschema voor de stator. Bij de berekening van het rendement van de alternator werden de warmteverliezen in de statorwikkelingen en de magnetische verliezen bepaald.

omvormer gebruikt. Om de testbank de nodige dynamica te geven om alternatoren te beproeven, is een sturing toegevoegd waarmee variabele windpatronen kunnen gesimuleerd worden. In figuur 5 vindt men deze windsimulator als witte stuurkast op de tafel, daarachter het data-acquisitiesysteem, en op de linkerrand van de tafel het controlesysteem met display. De omvormer voor netkoppeling van de alternator is links van de tafel gemonteerd. De drie laatstgenoemde systemen worden besproken in de volgende paragrafen.

Prototypes van alternator karakteriseren door automatisch meten

Dit gedeelte van het project heeft als doel een degelijke vergelijking te maken van de voorspelde en de reële prestaties van de alternator. Voor het karakteriseren van prototypes van elektrische machines en vermogenelektronica is de optimale keuze een automatische opstelling voor online data-acquisitie. Een belangrijke afweging die in dit werkpakket werd gemaakt, is het aantal op te meten grootheden en nodige nauwkeurigheid tegenover de kostprijs van het systeem. Er werd gekozen voor een data-acquisitie systeem van Dewetron voor real-time meting en visualiseren van de elektrische en mechanische grootheden (spanningen, stromen, toerental, koppel, temperatuur). De Ontwerp en realisatie van automatische testbank voor alternatoren belangrijkste troeven van het systeem zijn modulariteit en Een nieuw ontworpen alternator moet op uitgebreide het gebruik van galvanische scheiding tussen de meetopmanier getest worden op een elektromechanische proefstelling en de informatica-apparatuur. Deze laatste zorgt bank met als belangrijkste elementen: een snelheidsgerevoor de opslag van de meegelde asynchrone motortresultaten en de verdere reductor voor aandrijving van Het ontwerpen van een elektrische machine verwerking ervan naar de de alternator, een nauwkeurikarakteristieken van de ge koppelmeting en snelvereist een multidiscplinaire aanpak van alle alternator: koppel – stroom, heidsmeting, een instelbare elektrische, magnetische, mechanische,

thermische en economische aspecten.

De belangrijkste troeven van het systeem zijn modulariteit en het gebruik van galvanische scheiding tussen de meetoplossing en de informatica-apparatuur.

elektrische belasting voor de alternator. In onderstaande foto’s wordt een algemeen overzicht gegeven van de nieuwe testbank met haar verschillende onderdelen. In figuur 4 ziet men van links naar rechts de asynchrone motor, de koppelmeter, de reductor, de alternator en de belastingsweerstand. Voor de snelheidsregeling van de motor wordt een frequentie-

Fig. 4: Proefbank voor alternator

18 I.M.-

JUNI-JULI 2003

rendement, vermogen in functie van toerental. Het verbeterd ontwerp van de alternator werd toegepast in de constructie van een 5kW en een 10 kW prototype door Fortis Windenergy Systems. Deze nieuwe alternatoren werden op de proefbank gekarakteriseerd. De metingen vertonen goede overeenkomst met de gesimuleerde waarden.

Fig. 5: Controlesysteem, data-acquisitie en windsimulator

IM Netkoppeling van de alternator via vermogenelektronische omvormer

INGENIEUR EN BEROEP

bij Siemens. Het geheel alternator en invertor zal uitgebreid getest worden op de proefbank bij variabele windsnelheden, voor netgekoppeld bedrijf. Een controlesysteem, ontwikkeld door de firma Continental Energy Systems, werd op de proefbank toegevoegd voor monitoring en sturing van de alternator en de invertor. Het bestaat uit een meetmodule, input/output modules en een centrale stuureenheid met grafisch display. Hiermee zal afstandsbewaking van de proefstand via modem mogelijk worden, vergelijkbaar met die van een windturbine opgesteld op een grote afstand van de controlekamer.

Een belangrijke afweging die in het werkpakket werd gemaakt, is het aantal op te meten grootheden en nodige nauwkeurigheid tegenover de kostprijs van het systeem.

De permanent magneet synchrone alternator, werkend op variabel toerental, levert een spanning variërend in grootte en frequentie. Om aan de verbruikerszijde te beschikken over constante frequentie en amplitude, gebruikt men een vermogenelektronische omvormer. Deze bestaat uit een actieve netgelijkrichter, een tussenkring en een wisselrichter. De gelijkrichter zet de door het net geleverde wisselspanning om in een gelijkspanning. Deze wordt door de wisselrichter terug omgezet in een wisselspanning met instelbare frequentie en amplitude, overeenkomstig de door de alternator geleverde spanning. De sturing van de wisselrichter is hierbij zodanig dat de door de turbine aangedreven alternator elektrisch vermogen levert aan de tussenkring, welke door de actieve gelijkrichter naar het net gestuurd wordt. Voor de simulatie van de vermogenelektronica gebruikt men de software MATLABSimulink met de Power Systems Blockset. Een vermogenelektronische omvormer samengesteld uit actieve netgelijkrichter (AFE) en wisselrichter werd aangeschaft

Fig. 6: Algemeen schema voor sturing van alternator + invertor

g i n n i w t o h l e Win B d Projectteam Ing. S. Bequé, Ing. J. Dils, dr.ir. M. Van Dessel Hogeschool voor Wetenschap en Kunst Campus De Nayer Instituut Jan De Nayerlaan 5 2860 Sint-Katelijne-Waver Tel: 015 31 69 44 - Fax: 015 31 74 53 e-mail: [email protected] website: www.denayer.be

I.M.- JUNI-JULI 2003 19

INGENIEUR EN SAMENLEVING IM

Why Weavers Win Ing. Jan Coene (Picanol - Belgacom - Vlerick)

"Wie verandering wil moet buiten de lijnen kunnen lopen"

E

ind februari stelde de regering Ing. Jan Coene aan als voorzitter van de Raad van Bestuur van Belgacom. De Gentse ingenieur is tevens CEO van Picanol ("mijn baby"), voorzitter van Vlerick en lid van de raad van beheer bij Domo en Symatex. Hoe kan één man zoveel posten combineren? Heel eenvoudig volgens Jan Coene: "Ik werk graag. Ik ben gedreven en gemotiveerd. Ik heb geregeld een challenge nodig." Jan Coene (45) is een man die eerst luistert en dan spreekt. Hij zal zijn theorieën pas ontvouwen als het ijs gebroken is. En dit staat vast: zijn theorieën zijn verrassend, baanbrekend en glashelder. Alles draait rond de face-to-face communication en het zichzelf voortdurend in vraag stellen. Om dit laatste voor zichzelf en voor zijn bedrijf te realiseren doet hij beroep op andere culturen en het andere geslacht.

Flanders Language Valley. Symbool van de Vlaamse technologische creativiteit. Helaas smolten de vleugels van Icarus naarmate hij hoger klom en dichter bij de zon kwam. De site is blijven bestaan en gonst van bedrijvigheid, anders dan Flanders Fields, in dezelfde uithoek van Vlaanderen. Sedert 15 april 2002 is de weefgetouwenfabrikant Picanol gevestigd in het bakstenen gebouw van Lernout & Hauspie. De spreuk luidt: "Why Weavers Win". De Vlaamse wevers hebben traditie in huis én de meest vooruitstrevende technologie. De Picanol Groep speelt al meer dan een halve eeuw een pioniersrol als ontwikkelaar en producent van hoogproductieve weefsystemen. In 1971 introduceerde Picanol de eerste elektronisch gestuurde weefmachine ter wereld. Naast de hoofdzetel in Ieper heeft de Picanol Groep diverse vestigingen in de Verenigde Staten, Azië, Zuid-Amerika en Europa. Wereldwijd kozen 2.600 weverijen voor Picanol, goed voor zo’n 80.000 weefmachines. In 2002 produceerde het Ieperse bedrijf circa 9.000 weefmachines. Vandaag telt de groep wereldwijd 2.500 medewerkers.

20 I.M.-

JUNI-JULI 2003

"Face-to-Face communication blijft vandaag de dag onvervangbaar."

Klantgericht denken In 2001 kreeg Jan Coene de dagelijkse leiding van de groep Picanol toevertrouwd. In korte tijd heeft hij een systeem neergezet dat resultaten genereert. Management en organisatie werden vernieuwd, op basis van 10 autonoom functionerende business units. Binnen deze structuur kan elke business unit sneller en flexibeler handelen, en maximaal focussen op de klant. Klantgericht denken is de rode draad in de managementfilosofie van Jan Coene. "Sell, sell, sell": de verkoop is het uitgangspunt van elke ondernemingsactiviteit. Het is voor de hand liggend en het lijkt eenvoudig. Maar dat is het niet. En het resultaat is onmiddellijk meetbaar. Het jaar 2002 was zondermeer een succesvol jaar voor de Picanol Groep: omzetgroei van 30 %, verdubbeling van de groepswinst en een nettomarge van meer dan 4 %. De Picanol Groep zette ijzersterke resultaten neer in een jaar dat gekenmerkt werd door een niet aflatende onzekerheid over de evolutie van de zwakke wereldeconomie. Picanol is er niet alleen in geslaagd de economische cyclus te verslaan. Bovendien slaagde de groep erin het aandeel nieuw leven in te blazen in een tijdperk van sputterende beurzen. "Picanol is één van de drie grote spelers in de wereldproductie van weefmachines", zegt Jan Coene. "Naast de Japanse bedrijven Toyoda en Tsudakoma, die men als één

"Als je een structuur met 7 niveaus hebt, weet de man op de vloer niets."

groep kan beschouwen, en het Italiaanse Gruppo Radici. Elk van de drie vertegenwoordigt ongeveer 20 % van het marktaandeel. Qua kwaliteit staan we helemaal aan kop. De Japanse machines kan je vergelijken met de Toyota, de Italiaanse met de Fiat, de onze met de Mercedes. Dat vraagt een voortdurende kwaliteitscontrole en een grote verantwoordelijkheid. Hoe hoger je de lat legt, hoe meer aandacht men aan zijn product moet besteden. We willen dat kwaliteitsniveau ook verzilveren. We zijn aan het onderzoeken hoe we het label "Woven on Picanol" kunnen introduceren, naar analogie van Woolmark. Picanol heeft een zeer goede naam wereldwijd. We willen het potentieel van dit high quality label volkomen benutten. Hoe we dat doen? Door naar de klant te gaan, en we nemen dat letterlijk."

Face-to-Face communication Elf september 2001; angst voor terroristische aanslagen; de oorlog in Irak; SARS… Vele bedrijven hebben hun contacten met de klant teruggeschroefd en hun toevlucht genomen tot alternatieve vormen van communicatie. Picanol doet niet mee aan die tendens. Jan Coene: "Met videoconference, internet, telefoon en fax kan je een bepaalde communicatie voeren met de klant. Maar face-to-face communication blijft vandaag de dag onvervangbaar. Misschien is dat over 20 jaar anders want Microsoft en andere giganten werken sterk op dit thema. Anno 2003 blijft faceto-face echter onmisbaar in contacten met de klanten. Ik heb het sterke aanvoelen dat vele bedrijven SARS en terrorisme aanwenden als een uitvlucht om kosten te besparen. De werkelijke reden is dat vele van deze bedrijven niet competitief zijn, niet in de juiste markten bewegen, niet de juiste segmenten aanboren. Als er een reëel risico is, zullen wij daar uiteraard rekening mee houden. Maar dit is voor ons geen reden tot non-performantie. Integendeel. Wij meten onze graad van activiteit aan de daadwerkelijke contacten met de klanten. Vandaag zijn er 25 medewerkers van de 2500 bij de klant op bezoek. Dat is amper 1 %. Dat is een mager beestje. Ik noem dat een slechte dag. We willen er op korte termijn toe komen dagelijks een paar honderd medewerkers bij de klanten te hebben."

"In een bedrijf bestaat 10% van de prestaties uit conceptuele en intellectuele arbeid, 90% uit zeer hard werken, performen."

Jan Coene met “reverse mentor” Karina Chavez uit Mexico. “Zij durven ons op de rooster leggen”.

INGENIEUR EN SAMENLEVING IM

Consequent denken Om het contact met de klanten verder uit te bouwen heeft de Picanol Groep een aantal opmerkelijke initiatieven genomen: 1. Chairman Tour. Op regelmatige basis bezoekt de Voorzitter van de Picanol Groep klanten overal ter wereld, om zo de business, de behoeften en ook de tevredenheid van de klant permanent te kunnen evalueren en verbeteren. Gezien de waardevolle feedback zal de Chairman Tour nog verder worden uitgebouwd. 2. Raden van Bestuur bij de Klant. In 2003 heeft Picanol voor het eerst een raad van bestuur bij de klant georganiseerd, bij het Spaanse bedrijf Textil Santanderina. De klant is zeer tevreden een Raad van Bestuur te kunnen ontvangen en kan zijn bedrijf voorstellen. Het toont de bestuurders hoe goed de machines zijn. En het creëert een persoonlijke band die van groot belang is bij latere contacten.

gramma gegroeid. De 16 managers van de Picanol Groep worden als het ware geschaduwd door een mentor. Deze mentor moet voldoen aan 2 van de 3 volgende criteria: vrouw zijn - niet Belg zijn - niet ingenieur zijn. Jan Coene verklaart nader: 1. Vrouw: "Vrouwen hebben meer dan mannen, dat staat buiten discussie. Ze hebben andere kwaliteiten en een andere manier van denken dan diegene die we gewoon zijn in de zakenwereld. Ze kunnen verrassend, verfrissend, verjongend, verruimend uit de hoek komen. Ze beschikken over een grote dosis emotionele intelligentie. Bovendien maken ze de vergaderingen minder saai door hun way of talk." 2. Niet-Belg: "We halen 97% van onze omzet in het buitenland. De kennis van de buitenlandse markten, maar ook het zich inleven in andere culturen is voor ons van

"SARS en terrorisme zijn voor ons geen reden tot non-performantie"

Ook aan interne communicatie wordt sterk gesleuteld binnen de Picanol Groep: 1. Ontbijt- en lunchsessies. Op regelmatige basis worden ontbijt- en lunchsessies georganiseerd voor een groep willekeurig gekozen arbeiders en bedienden, samen met de CEO. In een open en gemoedelijke sfeer worden ervaringen uitgewisseld en vragen beantwoord. 2. Worldwide Management Weekend. Het voltallige wereldwijde management en de volledige salesorganisatie – zo’n 140 mensen – kwamen in november vorig jaar voor het eerst samen gedurende vijf dagen om de strategie en de toekomst van de groep verder vorm te geven. Dit zal jaarlijks herhaald worden. "Toch willen we het conceptuele zo eenvoudig mogelijk houden", zegt Jan Coene. "In een bedrijf bestaat 10 % van de prestaties uit conceptuele en intellectuele arbeid, 90 % uit zeer hard werken, performen. Ik geloof sterk in een zo horizontaal mogelijke structuur, met zo weinig mogelijk beslissingsniveaus. Als je een structuur met 7 niveaus hebt, weet de man op de vloer niets. Consequent denken is ook van kapitaal belang. Als je wil dat je medewerkers economy vliegen, dan moet je als bedrijfsleider niet met een privé-jet vliegen."

Reverse mentors "Picanol is een wereldwijd bedrijf. Als we in onze Ieperse vijver blijven vissen, dan trappelen we ter plaatse. Ik geloof sterk in het positieve effect van het multiculturalisme." Zo luidt het mission statement van Jan Coene. Uit deze gedachtegang is het merkwaardige reverse mentor pro-

22 I.M.-

JUNI-JULI 2003

"Als je wil dat je medewerkers economy vliegen, dan moet je als bedrijfsleider niet met een privé-jet vliegen." levensbelang. Een Chinees is voor ons even belangrijk dan een Ieperling. We hebben al mentors gehad uit China, Turkije, India, Mexico, noem maar op. Dat werkt zeer verrijkend. Bovendien zijn we in het bedrijf overgeschakeld van Westvlaams naar broken English." 3. Niet-ingenieur: "We hebben de beste ingenieurs, magna cum laude. We zijn het tiende grootste bedrijf in België wat het aantal patenten per dag betreft. Op dat vlak kunnen we ons niet meer verbeteren. Dat enorme technische potentieel vullen we aan met architecten, sociologen, psychologen, aardrijkskundigen, whatever. Deze mensen redeneren vanuit een totaal andere visie. Verandering komt er pas door de rules te breken. Wie verandering wil, moet buiten de lijnen kunnen lopen." Via goede contacten (Vlerick) worden deze reverse mentors weggeplukt aan de beste universiteiten van de wereld: Shanghai, Beijing, Istanbul, Sao Paulo, Chennai… "Het grote voordeel is dat deze mensen niet uit hetzelfde ecosysteem komen", besluit Jan Coene. "Mensen uit hetzelfde ecosysteem zullen gemakkelijker "ja" knikken omdat ze denken aan een loopbaan binnen het bedrijf. Met de reverse mentors krijgen wij een amalgaam van ambitieuze, jonge mensen binnen, die weten dat ze overal een briljante carrière kunnen maken en er niet voor terugdeinzen om "neen" te zeggen en ons op de rooster te leggen. De schok der ideeën betekent vooruitgaan."

Henk Van Nieuwenhove

IM INGENIEUR EN SAMENLEVING

VIK-CENTRUM SENIOR INGENIEURS

Studienamiddag Op zaterdag 18 oktober aanstaande organiseert het VIK-Centrum Senior Ingenieurs in het VIK-huis een studienamiddag met als thema: "De mogelijkheden voor bijverdienste van de op rust gestelde ingenieur". Een steeds weerkerende vraag van bruggepensioneerden en op rust gestelde ingenieurs betreft de mogelijkheden tot bijverdienste en de daaruit volgende administratieve en fiscale gevolgen. Het ligt in onze bedoeling om een paar deskundigen terzake een voordracht te laten houden over de bestaande voorschriften en de mogelijke uitwegen. Daarna zullen we in een panel debatteren over een mogelijke VIK-actie op dit gebied. De kerngroep van het VIK-Centrum Senior Ingenieurs is van mening dat de mogelijkheden tot bijverdienste en hun bezoldiging "het beroepsbelang" uitmaken van alle Senior Ingenieurs. In het licht van de recente verkiezingsbeloften over dit onderwerp, geformuleerd door bijna alle politieke partijen, zou de VIK best haar belangstelling kunnen tonen en de zaak van de ingenieur, als waardevol deskundige, officieel gaan bepleiten. Wij zullen deze problematiek nog nader toelichten in een volgend artikel in de Ingenieursmededelingen, maar vragen alle belangstellenden om de datum van 18 oktober 2003 nu al te reserveren in hun agenda. Ing. Jos Kestens

I.M.- JUNI-JULI 2003 23

JONGERENWERKING

IM

Winnars zweefvluchten : Chris Oris | Valerie Veys | Jan Van Damme | Johan Mannaerts

Nacht van de ingenieur

ANTWERPEN GENT 24 I.M.-

JUNI-JULI 2003

IM

INGENIEURSCARRIERE

Ingenieurs bieden hun diensten aan 03034: Ing. (Industrieel Ontwerpen, 2002). Vrij: 15 juli 2003. Talen N,F,E,D. Ervaring: stage RC-SYSTEM, R&D afdeling: ontwikkeling aluminiumprofielen. Belangstelling: kunststoffen en hun verwerking, vooral spuitgieten. Verkiest Oost-Vlaanderen. 03035: Ing. (Elektromechanica, 1997). Vrij: onmiddellijk. Talen N,F,E,D. Ervaring: ontwerpingenieur (kennis van Pro-E, Unigraphics, Autocad). Belangstelling: ontwerp, productontwikkeling. Verkiest Oost- en WestVlaanderen. 03036: Ing. (Bouwkunde, 1997). Vrij: onmiddellijk. Talen N,F,E,D. Ervaring: 6 jaar bouwkunde + veiligheidscoördinator type A. Belangstelling: veiligheid, milieu, bouwkunde. Verkiest Antwerpen. 03037: Ing. (Elektronica, 1972). Vrij: onmiddellijk. Talen N,F,E,D. Ervaring: 29 jaar telecom sector. Belangstelling: opleiding, marketing & sales, projectmanagement. Verkiest: Antwerpen, Vlaams-Brabant. 03038: Ing. (Bouwkunde, 1985). Vrij: na opzeg. Talen N,F,E,D. Ervaring: stabiliteitsstudies 10 jaar, gebouwenbeheer en bouwprojecten van ontwerp tot oplevering 7 jaar. Verkiest Limburg. 03039: Ing. (Elektronica, 1991). Vrij: onmiddellijk. Talen N,F,E,D. Ervaring: vaste telecommunicatie (modem),

mobiele telecommunicatie (GSM-GPRS-3GPP), EMC, CE markering. Belangstelling: telecommunicatie, netwerken, testing & compliance. Verkiest Vlaams-Brabant, Brussel. 03040: Ing. (Bouwkunde, 2001). Vrij: onmiddellijk. Talen N,F,E,D. Ervaring: landmeter. Belangstelling: wegenbouw/infrastructuur. Verkiest Oost- & WestVlaanderen. 03041: Ing. (Elektronica, 1997). Vrij: 1 augustus 2003. Talen N,E,F,D. Ervaring: ICT Management, Project Management, Webmaster, Webapplications, Database. Belangstelling: ICT Management, Webdesign. Verkiest Limburg, Antwerpen, Brabant. 03042: Ing. (Bouwkunde, 1997). Vrij: na opzeg. Talen N,F,E,D. Ervaring: projectleiding. Belangstelling: veiligheid, milieu. Verkiest Antwerpen. 03043: Ing. (Biotechnologie, 1996). Vrij: na opzeg. Talen N,E,F. Ervaring: biotechnologie. Belangstelling: service engineer. Leden die een dienstaanbieding willen laten opnemen in de Ingenieursmededelingen, mailen het formuliertje via www.vik.be/jobdienst naar de VIK. Op papier kan ook: achteraan in deze IM vindt u een formulier. Stuur het naar het VIK-secretariaat, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

IM

VERENIGINGSNIEUWS

Zelfkleverslag Maandelijks delen we met de stickeractie een aantal prijzen uit. Kleef uw VIK-sticker op een leuke plaats (auto, fiets, brievenbus, enz.). U kan in de prijzen vallen als een attente collega uw sticker opmerkt en ons dat meldt. Werd uw nummerplaat gepubliceerd in een vorige uitgave van de Ingenieursmededelingen dan kan u nog steeds reageren. Dit deed ook Ing. Peter Gys uit Retie (nummerplaat KGH 519). Zijn prijs werd hem ondertussen reeds toegezonden. Uit de nummerplaten die onze fulltime speurploeg doorseinde, lootten we de volgende nummers:

CNG 856

EBL 989

FGQ 789

GWK 867

SFU 400

Als een van deze nummerplaten de uwe is, stuur dan een kopie van het inschrijvingsbewijs en van uw VIK-lidkaart (een fotootje mag ook altijd!) op naar het VIK-secretariaat, t.a.v. Francine Demaret, Herentalsebaan 643 Wommelgem, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected] Succes!

I.M.- JUNI-JULI 2003 25

INGENIEUR EN VORMING

IM

Cursusoverzicht najaar 2003 vanaf september 2003 Mechanica

TECHNOLOGIE

5A*A 4A*A 6A*G 2D*A 3A*G

23.09 18.11 12.11 01.12

Piping & engineering Basiscursus stans-, plooi- en dieptrekmatrijzen Projectmatig ontwerpen van procesinstallaties Procescompressoren Flensverbindingen Toegepaste vacuümtechniek Stressberekening van pijpleidingen Pompen

4A*G 1A*A

29.09 17.11

Scheikunde

Bouwkunde Geotechnische aspecten bij uitvoering van bouwputten Paalfunderingen Betonbouw deel 2 Masterclass contractering bij bouwprojecten Bekistingen en zichtbeton Wetgeving van 25/01/01 betreffende de mobiele bouwplaatsen: nodige en nuttige besteksvoorzieningen Regelen van geschillen in de bouwsector

09.10 12.11 21.10 14.11 08.11 28.09 18.11 27.09

7V*A 2D*G 6V*A

27.09 14.10 08.11

3A*A 2N*G

07.10 09.12

4A*G 3V*A 1D*A

03.11 29.11 15.10

5A*A 2D*G 3D*G

29.09 18.11 26.11

1D*G 2A*A

10.10 04.12

1D*A

14.10

Automatische identificatiesystemen 1D*A Optimale magazijnwerking 7A*A Efficiënt kosten beheren in het magazijn 1N*A Mijn logistieke operatie uitbesteden of zelf beheren? 1N*A

22.10 09.10 05.12 12.12

Droogtechnologie Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks Introductie in procesengineering

Corrosie Basiscursus Coatingstechnologie Corrosie

8A*G 6A*A 2D*A 5D*A 3V*A 6D*A 3A*A 4V*A

5A*A 5N*A

17.11 22.10

Voeding Cleaning in Place (CIP) HACCP

Elektriciteit- Elektronica Dimensionering van elektromechanische aandrijfsystemen 7A*G Frequentieregelaars 3A*G Elektriciteit voor op de werf 2D*A EMC/EMI: Grondbeginselen – normeringen - toepassingen3V*A Modern elektrotechnisch ontwerpen: Caddy C++ Electrical 4A*A Elektriciteit voor automatisatie 2D*A Aardingssystemen 3A*A Energiebesparing in de procesindustrie 3V*A

05.11 06.10 24.11 15.11

BEDRIJFSKUNDE

06.10 13.10 25.09 04.10

Algemeen

19.11 14.11 24.09 20.11 19.11

Arbeidsanalyse

6 SIGMA: gestructureerd en fundamenteel problemen aanpakken In bedrijf nemen van nieuwe installaties Technical Outsourcing

Energie - Koeltechnieken HVAC Klimatisatie van gebouwen Basiscursus koeltechniek Stoom in de procestechniek Brandersystemen

5A*A 5D*A 10A*A 5A*G 4N*V

Kwaliteit

Kunststoffen Workshop: spuitgieten van kunststoffen Rubber: soorten, additieve en verwerking tot eindartikel Recycling van kunststoffen Uitbesteding van matrijzen Plastic Products & Mould Design

Werkmethodeverbetering in productieomgeving Tijdstudie en normstelling Industrial engineering en Lean Manufacturing

4D*A 3V*A 3A*A 4A*A 24A*A

05.11 22.11 08.10 17.11 03.10

Interne auditor FMEA: Failure Mode and Effects Analysis Basisprincipes en opbouw van een verantwoord kwaliteitssysteem

Logistiek Meet- en regeltechniek Ontwerp van stuurkringen met een veiligheidsfunctie Safety Instrument System (SIS) volgens IEC 61508 Automatisering Veldbussen Industrial Ethernet

1D*G

07.11

3D*A 15.10 4A1V*A 02.10 3D*A 26.01.04

Milieu

(gelden als bijscholing milieucoördinator)

Ontwerp van industriële biologische afvalwaterzuiveringsstations Milieu: heffingen meldingen en subsidies

26 I.M.-

JUNI-JULI 2003

9A*A 3D*A

08.10 04.12

IM Onderhoud

INGENIEUR EN VORMING

Marketing

Predictief onderhoud Industriële afzuigingen De werkvoorbereider als kostenbespaarder Naar een efficiënt MRO-beheer Perslucht: kwaliteit en kwantiteit Algemene industriële afsluiters en andere appendages in de praktijk

6A*G 2D*G 3D*A 2A*A 1D*A

12.11 18.11 03.10 24.11 10.12

6A*A

06.11

Projecting Projectplanning en -management MS Project Projectbeheersing en projectmatig werken

3D*G 2D*A 4D*A 4D*A 4D*A

14.10 18.11 05.11 08.11 18.11

Veiligheid

Marketing voor niet marketeers

2D*A

09.10

SOCIALE EN PERSOONLIJKE VAARDIGHEDEN Communicatie De winnende presentatie Technisch raad geven als ingenieur Fieldservice engineer

1D*G 3D*A 2D*A

20.11 28.11 14.11

8A*A

30.09

1D*A 3D*G

04.11 18.11

4V*G 2D*A 3D*A

26.11 12.11 03.10

Leidinggeven Effectief leidinggeven

Persoonlijke Effectiviteit

Veiligheid bij industriële robots en geautomatiseerde bewerkingssystemen MSDS: Material Safety Data Sheet

2D*A

06.11

INFORMATICA & COMMUNICATIE TECHNOLOGIE

Brainmapping Assertiviteitstraining Ontwikkelen van Emotionele Intelligentie en positieve stresshantering Tijdsbeheer Persoonlijke effectiviteit

Team Algemeen Hoe gebruiksvriendelijke interfaces bouwen PC-onderhoud

2D*A 5A*A

23.10 18.11

1V*A

27.09

4A*A 17.02.01 3D*G 07.10 4A*A 25.11

Verkoop

Inleiding in XML en aanverwante technologieën

PC-Trainingen Dynamische rapporten ontwerpen in Access (VBA) Access formulieren programmeren VBA Excel workshop Applicaties ontwerpen met VB.NET Applicaties ontwerpen met C++.NET .NET Databank programmatie (ADO.NET, XML.NET) .NET (databound) Web Programmatie (ASP.NET) Web scripting: JavaScript AutoCAD training Rapportering via Crystal Reports Windows 2000 Networking MS SQL Server

1D*A 02.10 2D*A 06.11 3D*A 19.02.04 4D*A 03.10 4D*A 11.12 3D*A 13.11 3D*A 15.01.04 3D*A 27.11 6A*A 17.09 3A*A 09.10 7A*A 06.10 3D*A 08.12

MANAGEMENT Algemeen Wetgeving op de overheidsopdrachten

1A*A

Verkoop in al zijn facetten Efficiënt inkoopbeleid De winnende offerte Self coaching voor commerciëlen

*A = Antwerpen *G = Gent * V = Vilvoorde

nieuw

5NA*A 4N*A 1D*A 4N*G

A* = avond D* = dag N* = namiddag V* = voormiddag AV* = afwisselend avond + voormiddag

05.11 07.11 03.12 14.10

LEGENDE

Internet

Team management Omgaan met groepsdynamiek Coachen van medewerkers

Meer informatie over ons opleidingsprogramma kan men vinden op de VIK-website: http://www.vik.be of in de Gids Permanente Vorming najaar 2003 Contact: VIK-secretariaat, Noël Aelbrecht, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 05, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

03.11

SYMPOSIA Financieel Basis in het financieel beleid

4D*A

02.10

4A*A

05.11

Human Resources People Management

23 oktober 2003:

Personeelsmanagement in de onderhoudsdienst, Edegem

18 november 2003: Nieuwe kwaliteitssystemen, Antwerpen

I.M.- JUNI-JULI 2003 27

INGENIEUR EN VORMING

IM

Masters en langlopende opleidingen

OVERZICHT MASTERS EN LANGLOPENDE OPLEIDINGEN NAJAAR 2003 MASTER*PROGRAMMA’S Master in Bouwmanagement Master in Informatietechnologie Master in Productieautomatisering Master in Communicatie & Security Technologieën Master in Logistiek Management

U kan gebruik maken van opleidingscheques.

LANGLOPENDE PROGRAMMA’S Aanvullende vorming voor preventieadviseurs niveau 1 & 2 Aanvullende vorming voor preventieadviseurs niveau 1 via overgangsniveau Aanvullende vorming Milieucoördinator A & B – Gent Aanvullende vorming Milieucoördinator A & B – Sint-Katelijne-Waver Aanvullende vorming coördinatoren inzake veiligheid & gezondheid op tijdelijke of mobiele werkplaatsen niveau A & B * Onder voorbehoud van eventuele toekomstige decretale richtlijnen.

Meer info of een aparte folder? Contacteer Ria Brughmans 03 259 11 06 – fax: 03 259 11 01 – e-mail: [email protected]

M

ASTER* IN BOUWMANAGEMENT 10de promotie

De bestaande managementopleidingen benadrukken vooral de financiële beleidsaspecten, beter bekend als ‘Financial Management’. Enerzijds komen ingenieurs in hun opleiding weinig of niet in contact met de management-, financiële en juridische aspecten die nochtans een fundamenteel onderdeel van hun verantwoordelijkheid uitmaken. Anderzijds komen economisten in hun opleiding te weinig in contact met de typische productie (constructie) en logistieke aspecten van het bouwgebeuren. De snelle ontwikkelingen in planning-, beheeren informatietechnologieën, gepaard gaande met een steeds toenemende druk gericht op een efficiënt bouwproces en kwalitatief beter eindproduct, het zoeken naar een evenwicht tussen sociale vooruitgang, economische groei en tewerkstelling en een voorzichtig omgaan met hetgeen de natuur ons biedt (leefmilieu, energie, water, ruimte, …) stellen steeds strengere eisen aan het Bouwmanagement. Meer en meer groeit de bewustwording dat de verschillende beleidsfuncties, zoals productie, werfbeheer, logistiek, financiën, veiligheids- en milieubeheer, marketing, personeel en informatica, onderling onverbreekbaar met elkaar verbonden zijn. Zo is het een algemeen fenomeen geworden dat de muur die tussen werf, diensten en administratie bestond, geleidelijk aan wordt neergehaald en dat alle afdelingen steeds meer en meer bij elkaar te rade gaan om bepaalde toepassingen en ideeën over te dragen op hun omgeving.

28 I.M.-

JUNI-JULI 2003

De behoefte aan een geïntegreerde kijk op de managementfunctie in al haar aspecten laat zich dan ook alsmaar sterker voelen. Het programma heeft tot doel dit algemeen inzicht in het management te verhogen en een geïntegreerd beeld van het globale bouwmanagement te geven. Het programma analyseert de productie(werf) en andere functies vanuit een managementbenadering, toont de bijdrage aan die ze leveren aan de concurrentiekracht van de bouwonderneming en bespreekt de raakvlakken en interacties met deze andere ondernemingsfuncties. Boven het verwerven van theoretische inzichten staat het ‘praktiseren’ van een polyvalente managementopdracht in de bouw centraal in deze totaalopleiding. 

Programma



Algemeen strategisch management in de bouw Organisatorische aspecten Financiële aspecten Milieu en duurzaam bouwen Kwaliteitsbeleid in de bouw Veiligheid Aankoopbeleid Commercieel beleid Juridische aspecten Bouwprojecten in een internationale context Logistiek Human resources Informatica-aspecten Management van bouwprojecten Werforganisatie

             



IM 

Praktisch





Organisatie: de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK), het De Nayer Instituut, de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) en het Sint-Lucas-Architectuurinstituut Aanvang: 20 september 2003 Wanneer: op vrijdagavond van 19u00 tot 22u00 en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00 Sommige zaterdagen wordt ook in de namiddag les gegeven. Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen gegeven. Einde: juni 2004 Plaats: De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5, SintKatelijne-Waver Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden VIK/NIRIA/NUG/VCB/afgestudeerden De Nayer/SintLucas; 3.480 EUR voor anderen. Cursusteksten en verfrissingen inbegrepen. Het aantal deelnemers is beperkt!

M

ASTER* IN INFORMATIETECHNOLOGIE 11de promotie

Het gebruik van de informatica als hulpmiddel is de laatste jaren niet meer weg te denken uit het bedrijfsleven. De stormachtige ontwikkeling van de informatica werkte een sterke specialisering in de hand, waarbij ieder poogde om op zijn beperkt domein zo goed mogelijk de technologische evolutie te volgen. Dit ging echter ten koste van het algemeen inzicht in de globaliteit van de informatietechnologie. In de praktijk werd meestal gekozen voor de meest geschikte oplossing binnen de gekende technologie in plaats van voor de meest optimale. Dit masterprogramma biedt daarom zowel aan de verantwoordelijken van de verschillende sectoren als aan de informatici zelf een algemeen beeld van de complexe informatietechnologie. Door de bundeling van hun complementaire knowhow hebben de Vlaamse Ingenieurskamer en de Katholieke Hogeschool Kempen een grote inspanning geleverd om aan de noden van het bedrijfsleven tegemoet te komen. De "Master in Informatietechnologie" stelt zich tot doel een blikverruimende opleiding te verstrekken. Het wil de deelnemers een totaalbeeld bieden van de huidige informatietechnologie, samen met een breder inzicht in de nieuwste technologische ontwikkelingen. De opleiding, die wegens aanhoudend succes voor de elfde maal van start gaat, wordt jaarlijks geactualiseerd en aangepast aan de nieuwste evoluties. In het programma komen onder meer hardware platformen, operating systems, databases, software ontwikkeling, datacommunicatie en netwerken aan bod. Het programma loopt over één jaar en start in september 2003. De sessies gaan door op dinsdagavond en zaterdagvoormiddag. Het certificaat wordt verleend op grond van de resultaten van een scriptie die voor een jury verdedigd wordt en de inzet tijdens de opleiding. 

Programma



Hardware Operating Systems Databases Software Ontwikkeling

  





Datacommunicatie Netwerken Toepassingen Beheer



Praktisch

 

INGENIEUR EN VORMING



Organisatie: de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) en de Katholieke Hogeschool Kempen (KHK) Aanvang: 19 september 2003 Wanneer: op dinsdagavond van 19u00 tot 22u00 en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00 Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen gegeven. Einde: juni 2004 Plaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Campus HIKempen, Kleinhoefstraat 4, Geel Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden VIK/NIRIA/NUG/afgestudeerden KHK, 3.480 EUR voor anderen. Cursusteksten en verfrissingen inbegrepen. Het aantal deelnemers is beperkt !!!

M

ASTER* IN LOGISTIEK MANAGEMENT 5de Promotie

Logistiek of Integrale Goederenstroombesturing heeft het laatste decennium een enorme vlucht gekend. De ontwikkeling van het procesgericht systeemdenken enerzijds, dwars door de functionele organisatie heen, en anderzijds de behoefte aan een betere beheersing van de bedrijfsprocessen door integratie van de functionele schakels, hebben deze groei nog versneld. De huidige stand van de informatietechnologie, zowel op het gebied van hard-, soft- als orgaware, heeft het mogelijk gemaakt logistiek als bedrijfskundige discipline te implementeren in alle bedrijfssectoren, ongeacht de grootte of typologie. Aangezien logistiek een flowsysteem is, brengt dit aanzienlijke problemen mee bij de implementatie ervan. Het vergt van de logistieke medewerkers kennis en praktische vaardigheden op het vlak van organisatiekunde, people- en change-management. Vaak moet de hele organisatie gereëngineerd worden. Het unieke van dit programma ligt in het feit dat hierbij uitgegaan wordt vanuit de markt als "trekkende" kracht. Naast systemen en technieken wordt een bijzondere plaats ingeruimd voor de "Mens" als hoofdspeler in het logistiek gebeuren. Om een globaal, coherent en tegelijkertijd origineel beeld van deze Master te verkrijgen, werd door de Studiegroep Logistiek een "programmadiamant" ontwikkeld, die de samenhang van de verschillende disciplines weergeeft. Het programma "Klantgericht werken met Logistiek" (Master in Logistiek Management) stelt zich tot doel de cursist een totaal beeld te geven over Logistiek Management en de Logistieke hulpmiddelen (tools). Naast een theoretische onderbouw zal de klemtoon vooral op praktische toepasbaarheid gelegd worden. Het programma start in september 2003. Het certificaat "Master in Logistiek Management" wordt verleend op grond van de resultaten van een zelfgekozen casestudy (uitgevoerd in groepsverband), toegepast op een reële bedrijfssituatie, en op de getoonde inzet tijdens deze opleiding.

I.M.- JUNI-JULI 2003 29

INGENIEUR EN VORMING

IM



Programma  (Modulaire opbouw) Mastermodules Materials Handling Voorraadbeheer Fysieke distributie Materials Management Inkoop

sche lessen en sluit af met een aantal ervaringen van mensen die het invoeren van automatisering van nabij hebben meegemaakt in een reële bedrijfssituatie. Op het einde van de masteropleiding wordt van iedere deelnemer verwacht zijn kennis en kunde op het gebied van productie automatisering te demonstreren aan de hand van een door hem uitgewerkte case.

Symposia Klanten Bedrijfsprocessen Informatiesystemen Mensen



Programma



Management en methode (≈ 30 sessies van 3 uur) Technische middelen (≈ 30 sessies van 3 uur) Uit de praktijk (≈ 3 sessies van 3 uur) Project (≈ 5 begeleidingssessies)



De module ‘Management en methode’ en de module ‘Technische middelen’ kunnen los van de master gevolgd worden.

Praktisch



Organisatie: de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) en de Karel de Grote-Hogeschool Aanvang: 16 september 2003 Wanneer: op dinsdagavond van 19u00 tot 22u00 Indien nodig kan hiervan lichtjes worden afgeweken. Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen gegeven. Einde: december 2004 Plaats: Karel de Grote Hogeschool, Salesianenlaan 30, Hoboken Deelname: (excl. BTW): 3.510 EUR voor leden VIK/NIRIA/NUG/afgestudeerden KdG, 3.870 EUR voor anderen. Cursusteksten, verschillende naslagwerken, symposia en verfrissingen inbegrepen. Het aantal deelnemers is beperkt

M

ASTER* IN PRODUCTIEAUTOMATISERING 6DE PROMOTIE

Meer dan ooit blijkt in onze hedendaagse productiebedrijven een nood te bestaan aan degelijke kennis met betrekking tot automatisering. De scherpe concurrentie in de verschillende sectoren vergt immers van onze ondernemers aandacht voor kwaliteit, kostprijs en correcte levering. Eén van de middelen die hen kan helpen om aan deze eisen van de klant te voldoen, vinden we terug in het geheel of gedeeltelijk automatiseren van het productiegebeuren. De huidige vraag naar industrieel ingenieurs, gespecialiseerd in productieautomatisering, is dan ook enorm hoog. Het aanbod van gespecialiseerde ingenieurs in deze richting is evenwel te gering. De ‘Master in Productieautomatisering’ biedt enerzijds een deskundige verdieping en verbreding van de kennis van automatisering van discrete productieprocessen. Hij brengt anderzijds ook de nodige managementmethodiek bij om volwaardig te kunnen participeren in multidisciplinaire projecten. De master is modulair opgebouwd. Zo komt de module ‘Management en methode’ tegemoet aan de noden van het management in het bedrijf. Samen met de andere modules (‘Technische middelen’ en ‘Uit de praktijk’) beantwoordt deze master aan de noden van de ingenieurs die actief wensen te zijn op het vlak van productie automatisering. Niet alleen de ingenieurs die verantwoordelijk zijn voor het concept van de productie automatisering, maar ook de ingenieurs-uitvoerders, de ingenieurs onderhoud en management zullen ongetwijfeld baat hebben bij het volgen van deze master. De master bestaat voor meer dan één derde uit prakti-

30 I.M.-

JUNI-JULI 2003

  



Praktisch





Organisatie: de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) en de Karel de Grote-Hogeschool in samenwerking met het VDAB-trainings- en opleidingscentrum van Vilvoorde Aanvang: 23 september 2003 Wanneer: op dinsdagavond van 19u00 tot 22u00 en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00 Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen gegeven. Einde lessen: juni 2004 Plaats: Karel de Grote Hogeschool, Salesianenlaan 30, Hoboken. Enkele sessies zullen omwille van de vereiste apparatuur op een andere locatie gegeven worden. Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden VIK/NIRIA/NUG/afgestudeerden en personeel KdG evenals personeel VDAB, 3.480 EUR voor anderen. Cursusteksten, een aantal CD’s en verfrissingen inbegrepen. Het aantal deelnemers is beperkt!

ASTER * IN COMMUNICATIE & SECURITY TECHNOLOGIEËN 1ste promotie

M

Het einde van de vorige eeuw werd gekenmerkt door een explosieve toename van nieuwe ontwikkelingen op het vlak van de telematica. Door toepassing van de Informatie- en Communicatietechnologie, kortweg ICT, verlopen technologische veranderingen alsmaar vlugger. Deze ICT-cultuur integreren in de eigen bedrijfsomgeving is van strategisch belang geworden om als bedrijf zijn concurrentiepositie veilig te stellen voor de toekomst. De snel evoluerende informatiesamenleving vereist dan ook een voortdurende actualisering van de kennis. De kennismaatschappij van morgen heeft meer dan ooit nood aan specialisten in de informatie- en communicatietechnologie. De Master* in Communicatie & Security Technologie (MCST) vertrekt van deze vaststelling. Uniek is dat bij de samenstelling van het programma de markt met zijn huidige noden als leidraad dient. Praktijkgerichtheid primeert zonder dat daarbij de noodzakelijke basistheorie wordt vergeten.

IM

INGENIEUR EN VORMING

Maar techniek alleen volstaat niet. Economische overwegingen en inzicht in de markt en haar aanbieders zijn noodzakelijk om met kennis van zaken verantwoorde beslissingen en investeringen te kunnen uitvoeren. Van het totaal urenpakket zijn er dan ook vele voorbehouden voor cases, er worden praktijksessies en bedrijfsbezoeken ingelast. Dit is dan ook de opleiding bij uitstek voor "high potentials" die op zoek zijn naar een algemeen overzicht op management niveau.

5. WAN & MAN netwerken  Access netwerken (gehuurde lijnen, 2Mb, xDSL, HFC, WLL, Satelliet, …).  SDH, PDH.  Fast packet switching (FR, X.25, ATM, Cell switching …).  IP WAN (IP-VPNs, L2 based [L2TP, 802.1pq], L3 based, MPLS, routing protocols…). Sessie: Integrator bezoek (verschillende live demo’s met video streaming, multimedia e.a.).

1. ICT-marktoverzicht  introductie tot ICT (VIK, van MCT tot MICT, lokale organisatie, etc., thesis,….).  ICT Markt Studie (studie, wat is ICT, …). Sessie: open debat / gesprek met een captain of industry (CEO level), eventueel samen met les 2.

6. Operatoren en (service) providers  Providers (xSP, spraak, data, , brokers, …).  Traditionele operatoren (PSTN/ISDN, CCIS, SS7, spraak, data, incumbents, OLO, carrier preselect, LL unbundling, number portability, …).  Mobiele operatoren (GSM, UMTS, HSCSD, EDGE, GPRS, iMode, Hot Spots, ...).  Internet providers (Internet, ISP, Tier N provider, DNS, Belnet, BiLAN, …). Sessie: bezoek aan een operator (bezoek noodstroom installatie, switching center, NOC, access point...).

2. ICT-infrastructuren & technologieën:  Communicatie Classificaties & OSI (gelaagde modellen, transport classificaties, modulatie, Area Networks,).  Galvanische infrastructuren (CAT, xTP, Coax, Reflectie, standaarden en normen, carrier infra, local loop,).  Optische infrastructuren (DWDM, MMF, SMF, Conditioned launch, OTDR, Transatlantische verbindingen, Dispersie,).  Draadloze infrastructuren (antennes en propagaties, antennes, microgolf, ).  Pops en datacenters (lokale infrastructuur, UPS, Airco, Access, beveiliging, Facility management, Disaster recovery,). Sessie: bezoek aan één der grootste testlabo’s (near-field, EMC demo). 3. Lokale netwerken (LAN)  Lan technologieën (Ethernet, Token Ring, w-lan, WiFi, ATM, FDDI, Fibre Channel …).  TCP-IP (IP, TCP, UDP, IPv4, IPv6, planning, …).  Lan apparatuur (repeaters, hubs, bridges, switches, routers, traffic shapers, …).  Lan switching (L2 / L3 / Lan switching, VLAN, policy based networks, QoS …). Sessie: bedrijfsbezoek haven van Antwerpen (voorstelling infrastructuur project, bezoek lokale infrastructuur). Sessie: Integrator bezoek (voorbeeld netwerk design op basis van lastenboek, live demo QoS switching). 4. Telefoniesystemen  PSTN & ISDN (spraak, POTS, DECT, intro 64K, intro 2Mb, …).  PABX (switching, PBX netwerken, Voice VPN, QSIG, Cornet, ABC, DPNSS).  VoIP en IP telefonie (RTP, MOS, Transcoding, SIP, H.323, H.450, Codecs).  Call Centers en Contact Centers (IVR, CRM, inbound, outbound, ACD, CTI, CDR, MIS, scripting, skill based routing, …). Sessie: bezoek aan grootste voice research center in België (bezoek R&D, verschillende demo’s rond homeworking en VoIP).

7. Informatietechnologieën  OS & NOS (Linux, Windows, OS400, DEN, …).  Multimedia (DVB, Video Streaming, Audio Streaming, Video Conferencing, DAB, MPEG, Video On Demand, Online Gaming…).  Data infrastructuren (RDBMS, OODBMS, Document Management Systems, Storage Systems, SAN/NAS).  Server based computing (ICA, Thin Clients, Remote Control / Remote Node, Terminal Server,...).  e-Services ( Billing, .Net, …). Sessie: bezoek aan een contact center (planning, infrastructuur, ...). 8. Security  Client security (Tokens, Smart Cards, Biometrie, Paswoorden, Virus Scanning, ...).  Netwerk security (SSL, WTLS, ...).  Netwerk Access security (Firewall [packet filtering / statefull inspection / proxy], IDS, …).  Server security (Single Sign On, AAA, …).  Public Key Infrastructures (Encryptie methodes, PGP, CA, RA, …). Sessie: bezoek aan een der grootste security centers (live hacking demo, voorstelling infrastructuur, …). 9. Management  Network management (LDAP, SNMP, RMON, MIB, reporting, ticketing, ).  Security management (ISO 17799, ROSI, …).  Service management (CA Unicenter, Tivoli, SLA,…).  Business Continuity (Risk Management, Auditing, Policy Enforcement…).  Project management (ITIL, ISO9000, …).  Juridische aspecten (privacy, CE, …).  Regelgevende en overkoepelende organen (ISPA, Febeltel, ETSA, INSEA, BIPT, PO, ). Sessie: bezoek Agoria (voorstelling Febeltel, ISPA, INSEA, Platform Operatoren, ETSA, Beltug, TMAB …). I.M.- JUNI-JULI 2003 31

INGENIEUR EN VORMING



Praktisch

IM



Organisatie: de VIK-Studiegroep "Telematica" en het De Nayer Instituut. Aanvang: 4 oktober 2003. Wanneer: op dinsdagavond van 19u00 tot 22u00 en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00. Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen gegeven . Plaats: De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5, SintKatelijne-Waver. Einde: juni 2004. Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden VIK/NIRIA/afgestudeerden De Nayer Instituut, 3.480 EUR voor anderen. Cursusteksten en verfrissingen inbegrepen. Het aantal deelnemers is beperkt!

O

PLEIDING MILIEUCOÖRDINATOR

De VIK en het De Nayer Instituut slaan de handen opnieuw in elkaar voor het programma "Aanvullende vorming Milieucoördinator - type A en B" op basis van de wettelijke bepalingen terzake.  De cursus start op 19 september 2003 en loopt tot juni 2004 met een eindwerkverdediging begin september 2004.  Diverse modules (milieuzorg - bodemsanering - lucht - water - ....) worden opengesteld voor andere geïnteresseerden.  Na het volgen van de volledige cursus en het slagen in examens en eindwerk verkrijgt men het certificaat type A of B. De cursus wordt door de Vlaamse Milieuoverheid erkend.  Na het volgen van een module verkrijgt men een aanwezigheidsattest (permanente vorming).

"Personeelsmanagement in de onderhoudsdienst"

SYMPOSIUM 

donderdag 23 oktober 2003

Programma 

08u30: Ontvangst met koffie en uitdelen documenten. 09u00: Opening door Ing. Chris Claessens, voorzitter programmacommissie "Master Integraal Onderhoudsmanagement" – General Service Director 09u15: De strategie en de eisen van het bedrijf, anno 2003. 09u50: De medewerkertechnici willen ook wat (anders?) R. Vandenput, Nationaal Secretaris en J. De Paepe, NVK-secretaris, Landelijke Bediendencentrale - Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel (LBC-NVK).

(*) Namiddag: Parallelle workshops: "de ervaring spreekt"  "Hoe kan communicatie bijdragen tot verbetering van het OH management?" o.l.v. dr. Y. Van Nuland, directeur, senior consultant, Comatech.  "Wat verwacht ik van mijn ‘oppermanagement’? Welke steun? Welke tools?"  O.K., "veranderen móet", maar hoe? Wat met de kostenoptimalisatie? o.l.v. ir. K. Laureys, Managing Consultant, PDM en Ing. W. Van Acker, Maintenance Management Consult, ESCI.  Het managen van de competenties, o.l.v. ir. J. Demarre, Business Unit Manager, Insel.

10u25: Koffiepauze. 10u40: De arbeidsmarkt en de geschikte competenties: "Wat is de aard van het beestje"en hoe motiveer ik hem/haar? ir. J. Demarre, Business Unit Manager, Insel. 11u15: Vraag en antwoord: panelgesprek. 12u15: Lunch. 13u30: Workshops: de onderhoudsmanager centraal (*). 15u00: Koffiepauze. 15u15: Verslaggeving en bevindingen uit de workshops. 15u55: "HORIZON": De invloed van Horizon in de onderhoudsdienst, dezelfde service blijven leveren aan de productie. Praktijkcase door Agfa Gevaert. 16u30: Einde symposium.

32 I.M.-

JUNI-JULI 2003

Het symposium heeft plaats in Ter Elst te Edegem. Een uitgebreide folder kan verkregen worden bij Ria Brughmans op het VIK-secretariaat, tel. 03 259 11 06 mail: [email protected]

IM

INGENIEUR EN VORMING

Channel Management Oproep geïnteresseerden

Channel Management of ‘kanaalbeheer’ omvat één van de vier P’s in de marketingmix: namelijk plaats. Een marketing- of distributiekanaal - kortweg kanaal genoemd is een groep van organisaties die onderling afhankelijk zijn en tot doel heeft een product of dienst bij de eindgebruiker te brengen. Achter ieder product of dienst dat een eindgebruiker zich aanschaft, schuilt een kanaal. Diezelfde eindgebruiker is zich vaak niet bewust van de complexe samenwerking tussen bedrijven met uiteenlopende specialismen, die vereist is om het aangekochte product of dienst te leveren en eventueel te waarborgen. De meeste bedrijven zien het kanaal louter als een doorgeefluik en niet als een krachtig wapen in de concurrentiestrijd. Ze laten zo een enorm potentieel links liggen. Dit is zeer pijnlijk omdat beslissingen betreffende het kanaal een directe impact hebben op alle andere marketingactiviteiten. Kanaalbeslissingen behoren tot de meest cruciale die het management van een bedrijf kan nemen. In sommige gevallen moeten dealers bijgeschoold of zelfs gecertificeerd worden, vooraleer men een omvangrijke en peperdure reclamecampagne kan starten. Kanaalstrategieën verhogen de winstgevendheid. Ze beogen een optimale alignatie tussen het aanbod en de klantenbehoeften. Efficiëntie kanalen voorzien in een makkelijke toegang tot dat aanbod. Het afgelopen decennium hebben communicatietechnologieën de marketingactiviteiten drastisch beïnvloed. Toestellen zoals telefoons, tv’s, PC’s, PDA’s, etc. worden gebruikt om met de klant te communiceren en er zaken mee te doen. De breedbandtechnologieën leggen de weg open voor elektronische handel. Op die manier worden nieuwe kanalen gecreëerd die de bestaande complementeren of vervangen.

Kanalen brengen ook conflicten en risico’s met zich mee. De lange termijn verplichtingen ten opzichte van kanaalleden - distributeurs, kleinhandelaars, etc .- zetten een rem op de flexibiliteit die nodig is om doortastend op snel veranderende marktsituaties te kunnen reageren. Eén van de meest ernstige kanaalconflicten treedt op wanneer kanaalleden met elkaar concurreren om eenzelfde klant of zaak binnen te halen. Internationale kanalen zijn complexer gezien de vereisten die de culturele verscheidenheid met zich meebrengt. Louter voorzien in vertalingen volstaat niet, zo zijn er tussen verschillende landen of zelfs regio’s grondige verschillen in negotiatiegewoonten en aankoopgedrag, om nog niet te spreken van wettelijke bepalingen en restricties. Bij het opzetten van efficiënte, winstgevende kanalen dient men tegelijkertijd rekening te houden met de actuele omgeving én met de ingeschatte toekomstige situaties. Een solide basis voor analyse is dan ook een vitale vereiste voor een goed kanaalbeheer. Zonder een analysekader worden belangrijke elementen over het hoofd gezien, met onnodige kosten, gemiste kansen, en foutief beheer tot gevolg. Binnen de Vlaamse Ingenieurskamer zien we dat Channel Management steeds meer een belangrijk gegeven is. Geïnteresseerden die rond dit thema willen samenkomen, zijn van harte welkom op de startvergadering op 24 juli om 19u00 bij de Vlaamse Ingenieurskamer in Wommelgem. Gelieve uw deelname te bevestigen bij Katrien Van Vosselen, tel. 03 259 11 07, fax 03 259 11 01, mail: [email protected].

I.M.- JUNI-JULI 2003 33

in the midst of chaos >

better business

T H U R S D AY, O C TO B E R 3 0 , 2 0 0 3 B R U S S E L S E X P O, B E L G I U M

Ultimately heavy turmoil and a slowing economy can only v i s i b l y i m p a c t y o u r b u s i n e s s, n o t y o u r n e t w o r k . H o w e v e r, can a secure, fast reliable, cost-effective and managed network visibly affect better business ? C o m e t o t h e 3 0 t h I n t e r n a t i o n a l Te l i n d u s S y m p o s i u m o n T h u r s d a y, O c t o b e r 3 0 , 2 0 0 3 i n B r u s s e l s a n d f i n d o u t ! Experience the 30th edition of the International Telindus Symposium in Brussels together with your business peers and ICT professionals.

ho p tr ac k N EW > W or ks si ty er iv Un by ed ho st ag em en t An tw er p M an S) Sc ho ol (U AM

Last year 1.655 registered delegates from 17 different European countries participated at this event.

Join the conference, workshops and expo all in one day and free of charge. Look at www.telindussymposium.com, register online and have your attendance confirmed places are limited !

register now > w w w. t e l i n d u s s y m p o s i u m . c o m © Telindus 2003. All rights reserved. Information in this document is subject to change without notice. Telindus assumes no responsibility for errors that appear in this document. Telindus is a registered trademark of Telindus Group N.V. All other trademarks and registered trademarks are the property of their respective companies.

IM

STUDIEGROEPEN

DR O G E S T O F B EHANDE L I NG (D S B) komen zijn "uitdragen van stortgoederen" op 17 september 2003 en "mengen" op 25 november 2003. Noteer alvast deze beide data!

Droge stof hoeft niet droog te zijn De Studiegroep Droge Stof Behandeling (DSB) werd vorig jaar opgestart en heeft nu bijna haar eerste werkjaar achter de rug. De activiteiten hebben zich beperkt tot het behandelen van verschillende onderwerpen in een ‘knus’ studieverband. Voorbeelden van behandelde onderwerpen: de

karakterisering van stortgoederen, hun stromingsgedrag, Atex wetgeving, … Ondertussen werden ook wilde plannen gesmeed om ‘naar buiten’ te komen onder de vorm van lezingen. De twee uitverkoren onderwerpen die het eerst aan bod

Voor beide activiteiten kunnen we gerust nog wat input gebruiken, alle geïnteresseerden zijn welkom op onze volgende vergadering. Ervaar dat droge stof niet droog hoeft te zijn! Ing. Reint Berghmans

EL EKTR I C I TE I T Lezing: Elektrische installaties in explosiegevoelige ruimtes Ex – Beveiliging Doelgroep Iedereen die in het kader van installatie, ontwerp of realisatie van een elektrische installatie in explosiegevoelige ruimten geconfronteerd wordt met deze zeer specifieke problematiek. Verantwoording Medewerkers, ontwikkelaars in een productie of engineeringfunc-



PRAKTISCH

tie worden geconfronteerd met nieuwe normeringen, installatievoorschriften aangaande specifieke explosiebeveiliging. Vaak zijn er een aantal onduidelijkheden over wat wel of niet toegelaten is. Deze opleiding beoogt het opbouwen van een degelijke specifiek gerichte basiskennis rond de voorhanden zijnde materialen en de verschillende omgevingen.



Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: donderdag 18 september 2003 -20u00.

Programma  Onderscheid tussen de verschillende explosiegevaarlijke zones en omgevingen vb: stof, suiker en meer explosiegevaar.  Verschillende zones en hun specifieke beveiligers.  Richtlijnen: verschil tussen EX en brandpreventie.  De nieuwe ATEX norm.  EX-lampen en installatiemateriaal.  Normeringen en codering.

Spreker: Patrick De Corte, BVBA De Corte Patrick. Kosten voor inschrijving: gratis voor de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 10,00 EUR. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

I.M.- MEI 2003 35

STUDIEGROEPEN

IM KUNS T S T O FFEN

Lezing: Expertsystemen De technologie rond ‘het optimaliseren van het spuitgietproces ‘ is de jongste jaren sterk geëvolueerd. Diverse leveranciers bieden expertsystemen aan die helpen om aan de steeds strengere kwaliteitseisen te voldoen.

van het product zou dankzij deze expertsystemen voorgoed tot het verleden behoren. Vele beloften worden gemaakt, maar worden die in werkelijk ook ingelost? Tijdverlies of nieuwe mogelijkheden?

Deze expertsystemen trachten een stabiele instelling van de controleerbare parameters te bekomen, waarbij constante kwaliteit wordt verzekerd. De invloed van andere parameters zoals materiaal, omgeving, … op de kwaliteit

Tijdens deze avond worden verschillende optimalisatiesystemen besproken en kort gedemonstreerd. De voor- en nadelen worden toegelicht. De twee meest gekende systemen, namelijk Mpx en Autoflow, worden meer uitge-



PRAKTISCH

Kosten voor inschrijving: gratis voor VIK / NIRIA en KIVI-leden, 8,00 EUR voor niet-leden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

Lezing: Houtextrusie Vormgeven van hout Een nieuwe trend manifesteert zich op onze markten – het extruderen en spuitgieten van houten producten op klassieke machines. In ons land wordt dit principe toe-

PRAKTISCH

gepast door de laminaatvloer producenten, maar de toepasbaarheid op allerhande andere producten is minder goed gekend: het maken van bakjes, houten profielen, vor-

men, … . Het is ons doel u tijdens deze lezing kennis te laten maken met de mogelijkheden om allerlei producten in hout te spuitgieten, te extruderen,… en hoe de productie tot stand te brengen. Daarnaast belichten we de eigenschappen van de gebruikte materialen en de eruit resulterende producten.



Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: woensdag 22 oktober 2003 om 14u00. Kosten voor inschrijving: gratis voor de leden op

36 I.M.-

De demonstratie wordt gegeven met de spuitgietmachine van de KaHo Sint-Lieven, die uitgerust is met de nodige opnemers en communicatiekaarten. De nieuwe mogelijkheden en bijhorende praktische moeilijkheden van deze expertsystemen, worden hierbij aangetoond. Na de demonstratie wordt een drankje aangeboden.



Plaats: KaHo Sint-Lieven, Campus Rabot, Gebroeders Desmetstraat 1, Gent. Datum: woensdag 24 september 2003 om 19u30. Spreker: ir. Marc Juwet.



breid onder de loep genomen en vergeleken. Mpx garandeert het bekomen van goede kwaliteit zonder dat extra proceskennis nodig is. Autoflow optimaliseert de kwaliteit van het product door het proces te regelen, gebaseerd op meting van de matrijsbinnendruk.

JUNI-JULI 2003

vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 10,00 EUR. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

IM

STUDIEGROEPEN

O NDERHO UD Bezoek aan PhilipsTurnhout donderdag 25 september 2003 In Turnhout is één van de belangrijke competentiecentra van de divisie "Verlichting" gevestigd, met een wereldomspannende verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en fabricage van hoge druk ontladingslampen, "high intensity discharge lamps", en metalen onderdelen voor lampen: draad en spiralen.



PRAKTISCH

Dit centrum staat tevens in voor de opbouw van knowhow met betrekking tot deze specifieke productgroepen. De hier ontwikkelde lampen vinden toepassing in algemene, professionele verlichtingsprojecten, zoals: wegverlichting, het aanstralen van gebouwen, winkelverlichting, industriële verlichting. Nieuw is de snelgroeiende familie

lichtbronnen voor projectie (UHP Ultra High Performance lampen). De applicaties van metalen componenten zijn legio: van klassieke gloeilampen tot complexe ontladingslampen en afgeleide producten in bijvoorbeeld halogeenkookplaten en autoruitverwarming. Philips Turnhout was één van de eerste bedrijven in ons land dat naast een ISO 9001 certificaat tevens een ISO 14001 label voor milieuzorg verwierf.



Plaats: Philips, Steenweg op Gierle 417, Turnhout. Datum: donderdag 25 september 2003 om 19u00.

Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Het aantal deelnemers is beperkt.

Lezing: Life cycle Cost Pumps 23 oktober 2003 Doel van de lezing is een juist inzicht te verlenen inzake de totale " life cycle cost " van pompen. Hierdoor kunnen belangrijke kostenbesparingen verwezenlijkt worden voor het bedrijf. Tevens kunnen door een juist onderhoud en optimalisatie van pompen belangrijke terugverdieneffecten gerealiseerd worden. "Meten is weten": een pompen testbank is hier een uitermate belangrijk instrument voor het "waarborgen" van herstelde pompen.



PRAKTISCH



PROGRAMMA



19u00: Lezing: "Life Cycle Cost" van pompen. 20u00: Voorstelling / Demo teststand pompen. 21u00: Afsluiting met drink.



Plaats: Glynwed N.V., Heiveldekens 20, Kontich. Spreker: Marc Lahey, Glynwed (Friatec). Datum: donderdag 23 oktober 2003 – 19u00.

Kosten voor inschrijving: gratis voor de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 10 EUR. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

I.M.- JUNI-JULI 2003 37

STUDIEGROEPEN

IM O NDERHO UD

Lezing: Perslucht: Kwantiteit & Kwaliteit dinsdag 25 november 2003 Vermits de technologie steeds verfijnt, is niet alleen de kwantiteit van perslucht van belang, maar wordt ook de kwaliteit steeds belangrijker. Hiervoor werden een reeks filters en drogers ontworpen, maar hoe moeten we de juiste keuze maken in functie van de toepassing? Het is belangrijk dat deze op maat volgens het gebruik wor-



PRAKTISCH

den geselecteerd. De perslucht zo zuiver en zo droog mogelijk maken, zou de kostprijs onnodig de hoogte in jagen. Het komt er dus op aan de juiste dosering te vinden. Dit kan zowel centraal ingevoerd worden in de compressorzaal als decentraal op de plaats van gebruik voor een specifieke toepassing.

Na een inleiding waarin de fysische eigenschappen van lucht en de werking van enkele compressoren worden besproken, worden de meest gebruikte filters en drogers toegelicht, alsook de verwerking van het condensaat. Aan de hand van enkele voorbeelden wordt vervolgens aangetoond wat de sterke en zwakke punten zijn van sommige opstellingen. Dit voor een normaal gebruik, veiligheid, back-up en onderhoud, met steeds in het achterhoofd een zo laag mogelijke gebruikskost.



Plaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Kleinhoefstraat, Geel. Spreker: Ing. Danny Gillis, Ultrafilter Benelux. Datum: dinsdag 25 november 2003 om 19u00.

Kosten voor inschrijving: gratis voor de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 10 EUR. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

AG ENDA B IJE ENKO MS T EN Studiegroep Bouwkunde 24 september 2003; 29 oktober 2003; 25 november 2003; 30 december 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Droge Stof behandeling 10 september 2003; 22 oktober 2003; 10 december 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 17 september 2003: Lezing "Uitdragen", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 25 november 2003: Lezing "Mengen", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Elektriciteit 18 september 2003: Lezing "Bevestiging in Ex-omgeving", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 18 november 2003: Kernvergadering + lezing, VIK-huis, Wommelgem, 19u00 Studiegroep Haventechnologie 23 oktober 2003: Lezing en rondleiding Nationaal Scheepvaartmuseum "Archivering van museumstukken van het scheepvaartmuseum, Vleeshuis, …", Antwerpen, 20u00

38 I.M.-

JUNI-JULI 2003

Studiegroep Kunststoffen 10 september 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 24 september 2003: Lezing "Expertsystemen", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 8 oktober 2003: Lezing "Rotation Moulding", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 22 oktober 2003: Lezing "Vormgeven van hout", VIK-huis, Wommelgem, 14u00 5 november 2003: Lezing "Mineral Guß", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 12 november 2003: Lezing "PPCO’S", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 19 november 2003: Workshop "Kunststoffen op het internet III" (onder voorbehoud), VIK-huis, Wommelgem & Campus Diepenbeek, 20u00 26 november 2003: Lezing "Schroefdesing", VIK-huis, Wommelgem, 14u00 10 december 2003: Lezing "Matching", VIK-huis, Wommelgem, 20u00

17 december 2003: Lezing "Vezelversterkende materialen", VIK-huis, Wommelgem, 14u00 Studiegroep Regeltechniek 2 september 2003; 7 oktober 2003; 4 november 2003; 2 december 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Onderhoud 22 september 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 25 september 2003: Bedrijfsbezoek Philips, Turnhout, 19u00 23 oktober 2003: Lezing "Lifecycle Cost Pumps", Glynwed N.V., Kontich, 19u00 24 november 2003: Lezing "Perslucht: kwantiteit en kwaliteit", KHKempen, Geel, 19u30 Studiegroep Veiligheid-Milieu 15 september 2003; 20 oktober 2003; 17 november 2003; 15 december 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00

Inlichtingen en inschrijven: VIK-secretariaat, Katrien Van Vosselen, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 07, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

Muxum conceives, builds and services ICT-solutions while integrating Data, Telephony, Video and Internet Solutions. We assure a seamless integration into existing systems and provide a complete customer service and support. Muxum has two decades of ICT experience and

The Networks Optimizer

is the privileged partner for many businesses and organizations in Belgium, the Netherlands and Luxembourg. MUXUM is a member of the Batenburg Beheer group with over 900 employees and a total turnover of 115 mln Euro in 2001.

WAN & VPN

Voice Video & Data

Security

Telephony

The Muxum strategy is clear, simple and threefold: Quality, is the basis for continuity. Flexibility and customer orientation, ensures customer satisfaction. Focus on: WAN & VPN solutions Integrated Voice, Video and Data solutions Security solutions

Quality of Service Security Connectivity Network Health Check

Eight solutions are the result of our technological focus, call or e-mail us for more information on one of these topics; Ikaroslaan 75 1930 Zaventem 0032 (0)2 711.45.11 www.muxum.be

Remote Access Wireless Data Cabling

Security Management Summary - With the rapid growth of the Internet, enterprises and organizations across all sectors have become aware of the need to secure their vital network resources from a variety of internal and external threats, ranging from inappropriate usage to outright attack. MUXUM offers you complete security management based on an audit of your specific security needs. Our services include hardware delivery, upgrading of existing security installations, and permanent software maintenance. MUXUM’s security solutions are scalable, tailor-made, and can be remotely managed. And above all, they are highly performant and thoroughly reliable. • Basic Security: seamlessly integrate firewall and VPN technologies into any network. • Firewall-based Security: enhanced up-to-date real-time monitoring and management tools, ensure that business-critical traffic is never compromised by other activities. • Outsourced Security Services: performing a thorough audit of your security needs, and present a choice of outsourced security solutions based on the results of the investigation.

Connectivitys Management Summary - MUXUM offers you a wealth of Wide Area Network (WAN) expertise, gained from two decades of experience in setting up rock solid connectivity solutions. We help our customers realize the WAN, xDSL broadband access, Virtual Private Network (VPN), or wireless site-to-site connectivity that best suits their individual needs. Providing tailored and scalable solutions for data, voice and video is the core of our approach. MUXUM acts as your dedicated and personalized point of contact with our partner operators, for local as well as international connectivity, ensuring the best deal and service at all times. After a thorough case study and analysis of your connectivity requirements, MUXUM proposes a solution involving: • Internet VPN: meeting the needs of home workers, mobile workers and remote offices. • Carrier connectivity: providing more powerful secure and profitable solutions on top of IP-VPN, or as an alternative to IP-VPN. • Private WAN: providing a state-of-the-art secured environment by implementing policy-based network infrastructures.

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN IM

WAASLAND BEZOEK INDUSTRIËLE BAKKERIJ ROELANDT zondag 1 juni 2003 Tientallen soorten brood, in alle maten en gewichten. Tienduizenden sandwiches en andere broodjes rollen per uur de band af. We krijgen een kort filmpje als inleiding en daarna een rondgang in het bedrijf in volle actie.

Waarom eens niet bij de warme bakker op bezoek gaan? Wel, het kan!

 PRAKTISCH 

Op donderdag 18 september worden we verwacht bij een van de grootste industriële bakkerijen van België. De firma Roelandt is een familiebedrijf dat uitgegroeid is tot de trendsetter in zijn branche.

Plaats: firma Roelandt, industriële bakkerij, Moortelstraat 9, Lokeren (industriepark E17-2/3). (Wegbeschrijving: afrit Lokeren, richting Lokeren, na enkele honderden meters links de Oosteindestraat in, kruispuntje over, de Wolfsakker in en de tweede rechts is de Moortelstraat). Datum: donderdag 18 september 2003 om 19u00. Kosten voor inschrijving: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 5,00 EUR. Niet-leden dienen vooraf te betalen op rek.nr. 401-2538961-04 van de VIK-Afdeling Waasland met vermelding "bezoek Roelandt". Inschrijving vereist: VIK-secretariaat tot donderdag 4 september. Het aantal deelnemers is beperkt tot 30 personen, vlug inschrijven is de boodschap. Vermeld bij inschrijving de naam van het bedrijf waarbij u tewerkgesteld bent.

BEZOEK AAN DE 16DE EEUWSE GETIJDENMOLEN EN MERCATORTOREN (MUSEUM) IN HET SCHELDEDORPJE RUPELMONDE zaterdag 20 september 2003 Op zaterdag 20 september nodigen wij iedereen uit voor een bezoek aan Rupelmonde met zijn getijdenmolen en Mercatormuseum. De rondleiding wordt verzorgd door een ervaren gids.

 PRAKTISCH 

Het programma begint met een bezoek aan de Mercatortoren. Vervolgens is er een wandeling in het gezellige scheldedorpje Rupelmonde. We eindigen met een bezoek aan de getijdenmolen die omstreeks 16u00 in werking treedt. Reeds in de 12e eeuw stond er in Rupelmonde een watermolen. De huidige molen dateert van de 1516 en werkt met de getijden van de Schelde. Hij heeft het grootste binnenrad van België. In zijn soort is hij uniek in Europa. Tijdens dit bezoek wordt vakkundige uitleg gegeven over de werking van de molen, zodat uw technische vragen beantwoord zullen worden.

40 I.M.-

Heeft u zin in een namiddag natuur, techniek en cultuur, mis dan onze afspraak niet en kom op zaterdag 20 september naar het marktplein van Rupelmonde. Parkeerplaats is voorzien. Het marktplein bevindt zich rechtover de kerk en is dit is ons vertrekpunt voor een gezellige namiddag in het Scheldedorpje.

Plaats: Marktplein, Rupelmonde. Datum: zaterdag 20 september 2003. Samenkomst om 14u45. Einde omstreeks 17u00. Kosten voor inschrijving: gratis voor alle VIK-leden (en hun gezinsleden) op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 5,00 EUR. Inschrijving vereist:VIK-secretariaat vóór 15 september 2003. Het aantal deelnemers is beperkt tot 25 personen. Het bezoek wordt geleid door een gids. Vlug inschrijven is de boodschap.

JUNI-JULI 2003

IM NIEUWS VAN DE AFDELINGEN WAASLAND BEZOEK FRISOMAT Beknopt verslag Feestweek bij Frisomat, n.a.v. het 25-jarig bestaan. Het toeval liet toe dat de VIK-Afdeling Waasland een avondje mocht "meevieren" met een geslaagd bezoek. Groeien vanaf nul tot ongeveer 100 personeelsleden, eigen vestigingen in 10 landen en productie-eenheden in België en Roemenië, je zou voor minder een feestje organiseren. In den beginne "vertegenwoordigde en monteerde" Frisomat hangars. In de loop der jaren is dit gegroeid naar eigen productie en eigen innoverende concepten. Tegenwoordig uitsluitend eigen producten, vertrekkende van coils (staalplaat op rol van de gepaste breedte), productie van zowel draagstructuren als bekledingsplaten (eventueel geïsoleerde sandwichpanelen), en eigen montageteams. Frisomat gebruikt voor zijn laatst ontwikkelde producten geen IPE, UPN of andere warmgewalste profielen, eigen koudgevormde C-, U- of sigma-profielen des te meer, dit zowel voor de staande structuur als voor de dakconstructie. Deze eigen productiewijze laat toe dat eens een bestelling is geplaatst, er binnen de week een afgewerkt bedrijfsgebouw, klaar voor montage, op transport ligt. Vorig jaar realiseerde men op deze manier ruim 720 hallen, zowel in Europa als daarbuiten; het hele bedrijfsgebouw kan immers in een 40-voet container gestopt worden. Ook de kostprijs is meer dan concurrentieel, afhankelijk van de grootte van het gebouw (overspanningen tot 35m al uitgevoerd) en vooral de afwerkinggraad. Daartegenover staat brandveiligheid als probleem, doch dit is niet alleen een technisch probleem maar evenzeer een kwestie

KALENDER 2003 - 2004 18.09.2003: 20.09.2003: 11.11.2003: 27.11.2003: 19.02.2004: 03.06.2004:

van reglementering, die niet alleen van land tot land verschilt, maar zelfs van stad tot stad, afhankelijk van de (zienswijze van de) brandweer. U kent Frisomat waarschijnlijk van de gebogen hallen die vroeger in groot aantal werden opgetrokken, maar ook van de Pagaddertoren op de Scheldekaaien in Antwerpen waar men de draagstructuur heeft geconstrueerd. Op hetzelfde terrein van ong. 10ha staat tevens Hahbo, een eigen bedrijf dat verplaatsbare houten gebouwen maakt. Dit zijn lokalen voor jeugdbewegingen, tijdelijke bouwplaatsen, vervangingslokalen e.d. Ook hier een volledig eigen productie die een grote variatie toelaat en de nodige kwaliteit garandeert, want u kent dat wel "tijdelijke" lokalen. Ook het paradepaardje van dit bedrijf mocht niet ontbreken: dé brug, een eiken constructie, ong. 25m lang, 2,5m breed met overkapping, maar nog in opbouw (de overkapping). Dat het verplaatsen van de brug spectaculair zal zijn, staat nu al vast. Tot slot van dit bezoek was er mogelijkheid tot vraagstelling en wat nakletsen bij een hapje en een drankje. Het bestuur van de VIK-Afdeling Waasland wenst langs deze weg dan ook haar dank en appreciatie uit te drukken en wenst de heer Somers en zijn team nog veel succes toe.

Ing. Gert Van der Sypt

WAASLAND

Bezoek industriële bakkerij Bezoek aan de 16de eeuwse getijdenmolen en mercatortoren, Rupelmonde Bezoek Gira, Duitsland Lezing Büsch vacuümpompen Lezing Management en risico-analyses Algemene Ledenvergadering

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Waasland, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]. De aankondigingen van activiteiten die de VIK-Afdeling Waasland haar leden aanbiedt, kan men ook steeds raadplegen via de VIK-website of rechtstreeks via het adres: http://users.pandora.be/fiver/vikwsl. Tevens kan men op bovenstaande website van de VIK-Afdeling Waasland een historiek van verslagen opvragen van de reeds eerder georganiseerde activiteiten.

I.M.- JUNI-JULI 2003 41

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN IM

OOST-VLAANDEREN VIK-SAILING Zeilen voor iedereen – OOK VOOR U! let op: het aantal plaatsen is beperkt! Ook dit jaar biedt de VIK, naar jaarlijkse traditie, aan u de mogelijkheid te zeilen op de Noordzee, en dit van vrijdag 19 september 2003 om 20u30 tot zondag 21 september 2003 om17u00. Een heuse vloot professioneel uitgeruste zeiljachten is gereserveerd voor het weekend van 20 en 21 september 2003. Aan boord geniet je onder deskundige begeleiding van een ervaren schipper van het zeilen in de praktijk. Bovendien leer je kennis maken met onder meer navigatie, scheepsreglementen, alsook apparatuur zoals radio en marifoon, decca navigatie, GPS, Navtex … aan boord zijn kajuiten, een

keukentje, toilet en douche. s' Nachts wordt aan boord overnacht in een jachthaven, waar ook alle havenfaciliteiten ter beschikking staan. Het vertrek wordt weerom voorzien vanuit Oostende, waar de jachten in het Mercatordok liggen. Voor alle ingeschrevenen is er ter kennismaking voorafgaandelijk nog een informatieve avond. Uitgebreide informatie over deze zeiltocht kan u vinden in de Ingenieursmededelingen april 2003. Verdere inlichtingen: Ing. Ivan Born, tel. & fax 09 324 92 53. Dit is een organisatie van de Vlaamse Ingenieurskamer. De organisatoren zijn niet aansprakelijk bij mogelijke ongevallen.

BEZOEK AAN SOMATI-GROUP

 PRAKTISCH 

woensdag 15 oktober 2003 Deel 1: begin om 16u00

Deel 2: begin om 18u00

Rondleiding door de gebouwen van SOMATI GROUP. Bezoek aan productie en opslag van SOMATI eerste interventie: brandblussers, sprinkler materiaal, detectiemateriaal, R&D-afdeling, Fire Safety Management, STIP productie en opslag brandwerende poorten, SOMATI Equipment brandweervoertuigen en Equipment technische uitrusting voertuigen.

Bedrijfsfilm. Voorstelling van nieuwe toepassingen in brandbeveiliging (Remoter,...). Voorstelling SOMATI PROMAN. Voorstelling andere afdelingen SOMATI group. Receptie. Einde voorzien rond 19u30.

Plaats: SEQ - SOMATI group, Industrielaan 17 a, Erembodegem Datum: woensdag 15 oktober 2003 om 16u00 Kosten voor inschrijving: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat Afdeling Oost-Vlaanderen. Het aantal deelnemers is beperkt tot 40 personen.

KALENDER 2003 15.09.2003: 19-21.09.2003: 20.10.2003: 17.11.2003:

OOST-VLAANDEREN

Lezing: Netwerking VIK-sailing Lezing: EROV Lezing: Stad Gent

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling OostVlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Afdeling Oost-Vlaanderen, p/a Ing. Ludo Verhegghe, Langenakkerlaan 36, 9080 Lochristi, tel. en fax: 09 355 19 40, e-mail: [email protected] De activiteiten van de VIK-Afdeling Oost-Vlaanderen kan men steeds raadplegen op de VIK-website onder: URL: users.skynet.be/vik-ovl.

42 I.M.-

JUNI-JULI 2003

IM NIEUWS VAN DE AFDELINGEN ANTWERPEN PROEVERIJ UIT CALABRIA vrijdag 3 oktober 2003

 PRAKTISCH 

De VIK-Afdeling Antwerpen organiseert op vrijdag 3 oktober een degustatie van specialiteiten uit het Italiaanse Calabria. Op het menu staan onder andere Italiaanse ham (San Daniele, prosciutto met bruschetta), Italiaanse salami/salametto (Sopressa,

Milano, Mortadella) met bospaddestoelen, gedroogde tomaten en gegrilde groenten. De daarbij horende tafelgarnering, met o.a. producten in olijfolie, wordt uiteraard niet vergeten. Dit alles wordt vanzelfsprekend overgoten met wijn uit Calabria.

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem. Datum: vrijdag 3 oktober 2003 om 19u30. Kosten voor inschrijving: 22,00 EUR voor VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 24,00 EUR. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

 PRAKTISCH 

DE CHARME(S) VAN DE CHAMPAGNE(S) Diegenen die de wijndegustatie-avonden van de VIK, gepresenteerd door Roger, hebben ‘gesmaakt’, beamen ‘volmondig’ dat een proeverij met Roger een fantastische belevenis is. Na de voortreffelijke degustatie-avond met als thema ‘Van schuimwijn tot champagne’, is het logische vervolg ons ter plekke te laten verleiden, ‘overgoten’ met een rijke keuze aan champagnes en genietend van de Franse keuken. Onder leiding van onze oenoloog-animator gaan wij van zaterdag 18 t.e.m. zondag 19 september 2004 naar de Champagne, om al het mooie van deze regio en haar gastronomie te ontdekken.

Champagne in Epernay. De dag wordt afgesloten met een 4-gangen menu (met aangepaste wijnen) in het restaurant van het hotel *** ‘Kyriad de France’, waar we ook overnachten. Wij zullen de (late) avond gezellig afsluiten met ambiance, muziek en dans.

Zaterdagmorgen vertrekken wij met een luxe-autocar ****. Er worden 3 opstap- plaatsen voorzien: VIK-huis te Wommelgem, Mechelen en Leuven-station. Bij aankomst in Reims zijn wij te gast in het roemrijke champagnehuis Piper Heidsieck, waar we op een heerlijke degustatie worden getracteerd. Tijdens de middag appreciëren wij de ‘haute cuisine’ van de Champagne in het restaurant ‘La Maison du Vigneron’ te SaintImoges, waar we genieten van een gastronomisch 5gangen menu, vergezeld van geselecteerde champagnes en wijnen. Vervolgens bezoeken we het champagnehuis Vranken, gelegen aan de Avenue de

Tenslotte worden wij als prinsen en prinsessen onthaald in het ‘Château de Condé’, het domein waar de prinsen van Condé hebben geleefd. In de prachtige kasteelzaal genieten wij, in een uniek kader, van een heerlijk 5-gangenmenu. Daarna keren wij terug huiswaarts. Aankomst in Antwerpen rond 22 uur.

Zondagmorgen beginnen we met een ontbijtbuffet, waarna wij naar de ‘wieg’ van de champagne, het dorpje Hautvillers, trekken. Daar maken wij een wandeling door de verschillende wijngaarden en genieten we van een mooi, panoramisch zicht over de Marnevallei. Na een bezoek aan het kerkje van Hautvillers waar Dom Pérignon, de beroemde kloosterabt die de champagnewijn heeft gecreëerd, begraven ligt, worden wij verwacht in het champagnehuis J.M. Gobillard, waar we een 7-tal champagnes degusteren.

De prijs bedraagt 240 EUR per persoon en omvat de verplaatsing met luxe-autocar****, de toegangsprijzen en degustaties in de diverse champagnehuizen, de overnachting met ontbijtbuffet in het hotel***, alle gastronomische maaltijden, vergezeld van aangepaste wijnen en champagnes (alles inbegrepen dus).

Plaats: vertrek zaterdag om 06u00 aan het VIK-huis in Wommelgem; de tijdstippen van de opstapplaatsen Mechelen en Leuven, worden meegedeeld. Zondag rond 22u00 terug aan het VIK-huis. Datum: zaterdag 18 en zondag 19 september 2004. Deelnamekosten: 240 EUR per persoon (vanaf 17 jaar) all-in. De deelnemers betalen een voorschot van 140 EUR per persoon, uiterlijk 1 augustus 2003, op rekening nr. 414-3146851-13 van de VIK-Afdeling Antwerpen, met vermelding van naam, aantal personen en ‘champagne-WE’. Inschrijving vereist:VIK-secretariaat. Inschrijven en voorschot betalen ten laatste op 1 augustus 2003. Het aantal deelnemers is beperkt tot 46 personen. Deze activiteit wordt georganiseerd in samenwerking met de VIK-Afdeling Leuven-Hageland.

I.M.- JUNI-JULI 2003 43

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN IM

ANTWERPEN ANTWERPEN

KALENDER 2003 - 2004 14.11.2003: 18-19.09.2004:

Voorstelling in Poesjenellenkelder, Antwerpen Champagne-weekend, Noord-Frankrijk

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Antwerpen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

MECHELEN INFORMATIEAVOND "WEERSTANDLASSEN" donderdag 25 september 2003 Weerstandlassen wordt al tientallen jaren succesvol toegepast voor verscheidene producten. De meest bekende toepassingen ervan zijn ongetwijfeld: de automobielassemblage, productie van stalen meubels, radiatoren, kookpotten, elektrische en elektronische componenten, enz.

 PRAKTISCH 

De jongste jaren is een enorme vooruitgang te bemerken in deze lastechniek.  De klassieke 50 Hz wisselstroomlasmachine, kreeg concurrentie van middenfrequente (en hoogfrequente) gelijkstroommachines, die compacter uitgevoerd kunnen worden, beter regelbaar zijn en lassen van een hoger kwaliteitsniveau kunnen leggen.  Ook de lastangen werden verder ontwikkeld en zijn nu verkrijgbaar met compactere en intelligente besturingen. De elektrische lastangen kunnen u een hoge productiviteit, met een hoge mate van procesbewaking en een uitstekende laskwaliteit bieden.  Met moderne software kunnen verschillende toepassingen, materialen, verschillende weerstandlasprocessen en lasparameters gesimuleerd worden, alvorens dure en tijdrovende lasproeven die-



nen te gebeuren. Dit verkort de tijd die nodig is om nieuwe producten te introduceren en nieuwe ontwikkelingen te maken qua elektrode- en machine ontwerp. Met de nieuwe adaptieve machinebesturingen kunnen een groot aantal invloedsfactoren, die potentieel tot fouten kunnen leiden, uitgeschakeld worden.

Laat deze informatieve avond voor u en ons een toets zijn om te peilen naar uw vaardigheidsniveau binnen deze specifieke lastechnologie. Op basis van de noden die hieruit eventueel zullen blijken, kunnen we nadien voor u nog een aantal doelgerichte opleidingsacties organiseren. We richten ons tijdens deze informatieve avond tot een breed publiek uit verschillende sectoren. Wie op één of ander vlak actief is met weerstandlassen of de toepassing van deze techniek in overweging neemt, heeft hierbij de gelegenheid om te peilen naar de mate van zijn/haar beheersing van de weerstandlastechniek om van daaruit de verdere opleidingsacties doelbewust te sturen.

Plaats: Hogeschool voor Wetenschap en Kunst (De Nayer Instituut), Sint-Katelijne-Waver. Datum: donderdag 25 september 2003 om 19u30. Spreker: Ing. P. Van Rymenant, De Nayer Instituut. Kosten voor inschrijving: 8,00 EUR per persoon, 14 dagen voor aanvang van de activiteit te betalen op rek.nr. 405-0106331-50 van de VIK-Afdeling Mechelen, met de vermelding "lezing weerstandlassen 25 september 2003". De aanwezige leden krijgen hun inschrijvingsgeld achteraf terugbetaald. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Eerst telefonisch of via e-mail inschrijven, daarna de betaling verrichten.

KALENDER 2003 25.09.2003:

MECHELEN

Infoavond weerstandlassen + demonstratie, Sint-Katelijne-Waver

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Mechelen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

44 I.M.-

JUNI-JULI 2003

IM NIEUWS VAN DE AFDELINGEN LEUVEN-HAGELAND WANDELING IN HET NATUURGEBIED "DE DOODE BEMDE" TE HEVERLEE zaterdag 13 september 2003

 PRAKTISCH 

Op zaterdag 13 september 2003 komen we in de vroege namiddag samen aan het kasteel van Neerijse, vlak bij het rustoord voor bejaarde paarden, het Lindenhof. Daar ontmoeten we de gids die ons op de wandeling gaat begeleiden en ons de mooiste plekjes van het natuurgebied kan tonen. Om 14u vertrekken we voor de 4 km lange wandeling. Na de wandeling kunnen we

nog even napraten bij een natje (hopelijk geen regenwater!) en een droogje, aangeboden door de VIKAfdeling Leuven-Hageland. Meer informatie over deze wandeling kan men vinden in de Ingenieursmededelingen, april 2004.

Plaats: samenkomst aan het kasteel van Neerijse, te Neerijse (vlak bij het rustoord voor bejaarde paarden, het Lindenhof) Datum: zaterdag 13 september 2003 om 14u00 (gelieve iets vroeger te komen om parkeerplaats te zoeken) Deelname in de kosten: 8,00 EUR per persoon voor VIK-leden en hun partner, 12,00 EUR voor niet-leden, kinderen kunnen gratis mee, gelieve dit wel te vermelden bij de inschrijving zodat aangepaste drank kan voorzien worden. Na inschrijving dient het bedrag gestort te worden op rekeningnummer 431-0647591-86 van de VIKAfdeling Leuven-Hageland met vermelding van "Wandeling Doode Bemde voor … personen + ... kinderen". Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 1 augustus 2003

LEZING: HET ENERGIELANDSCHAP VERANDERT donderdag 18 september 2003

 PRAKTISCH 

In de snel evoluerende energiemarkt zijn debatten over de toekomst van de diverse energiebronnen nooit ver weg. Leefmilieu en duurzame ontwikkeling vormen een rode draad in deze discussies. Hernieuwbare energie is dan ook een enorm belangrijk thema. Iedereen is zich bewust van de gevaren en de beperkingen die de traditionele brandstoffen inhouden. Ook de politieke houding en de economische context rond deze problematiek is geëvolueerd. Hoe kunnen "ontwikkeling" en "milieuzorg" hand in hand gaan?

Hernieuwbare energiebronnen, voordelen en beperkingen. Daar gaat deze lezing over. Ze biedt concrete informatie en licht de huidige technologieën door. Tijdens deze lezing worden 4 energiebronnen besproken: zon, wind, water en biomassa (hout, energiegewassen en restafval). Een lezing voor iedereen die begaan is met ons milieu en zich vragen stelt over de energie van de toekomst.

Plaats: Kastanjehof; Ganzendries 65, Pellenberg. Datum: donderdag 18 september 2003 van 19u tot 22u; van 19u tot 19u30 wordt een broodjesmaaltijd voorzien. Spreker: Dirk Jengember, Electrabel. Kosten voor inschrijving: 8 EUR voor VIK-leden, niet-leden betalen 10 EUR. Eerst inschrijven op het VIKsecretariaat, daarna het verschuldigde bedrag overschrijven met vermelding "Lezing hernieuwbare energie" op rekeningnummer 431-0647591-86 van de VIK-Afdeling Leuven-Hageland. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

I.M.- JUNI-JULI 2003 45

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN IM

LEUVEN-HAGELAND GASTRONOMISCH WEEKEND van 14 tot 16 november 2003

in de omgeving. In de namiddag wordt een bezoek gebracht aan het biermuseum van Rodt-Tomberg. Het hoogtepunt is voor zaterdagavond, wanneer de plaatselijke chef u laat kennismaken met de culinaire geheimen van de streek en een 5-gangen diner serveert;

De VIK-Afdeling Leuven-Hageland organiseert van vrijdag 14 tot zondag 16 november 2003 haar jaarlijks gastronomisch weekend. Dit jaar trekken we naar de Oostkantons, meer bepaald naar het wondermooie stadje Sankt-Vith. We verblijven er in het prachtige hotel "Steineweiher", gelegen aan een idyllisch meer, een paradijs voor forellen. Een gastronomisch weekend betekent genieten van heerlijke maaltijden, maar uiteraard horen er ook de nodige wandelingen en toeristische uitstapjes bij.



Onze planning ziet er uit als volgt:  vrijdag 14 november omstreeks 19u: aankomst van de deelnemers en toewijzing van de kamers. Gevolgd door een 3-gangen diner;

Het aantal kamers is beperkt: snel inschrijven is de boodschap!



 PRAKTISCH 

GEEN NIEUWE TEKST

zondag 16 november beginnen we de dag met een ontbijtbuffet, gevolgd door een wandeling. Na een gezellige lunch wordt het weekend afgesloten.

zaterdag 15 november beginnen we de dag met een uitgebreid ontbijtbuffet. Nadien volgt een wandeling

Plaats: Hotel "Steineweiher", Rodter Straße 39, Sankt-Vith. Datum: van vrijdag 14 november 2003 (vanaf 19u) tot zondag 16 november 2003 (14u). Kosten voor deelneming: 160 EUR per persoon voor VIK-leden en hun partner, niet-leden betalen 200 EUR. Na inschrijving dient het verschuldigde bedrag met vermelding "Gastronomisch weekend" gestort te worden op rekeningnummer 431-0647591-86 van de VIK-afdeling Leuven-Hageland. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

ONTDEK DE CHAMPAGNESTREEK EN ZIJN CHAMPAGNES!

 PRAKTISCH 

Diegenen die de wijndegustatie-avonden van de VIK, gepresenteerd door Roger, hebben ‘gesmaakt’, weten dat een proeverij met Roger een fantastische belevenis is. Na de gezellige en prachtige degustatie-avond met als thema ‘Van schuimwijn tot champagne’, was het logische vervolg praktische ervaring gaan opdoen in de champagne-streek zelf, ‘overgoten’ met een rijke keuze aan champagnes en genietend van de Franse, gastronomische keuken. Onder leiding van onze oenoloog-animator gaan wij van zaterdag 18 t.e.m. zondag 19 september 2004 op ‘stage’ naar de champagnestreek om er al het mooie te ontdekken.

46 I.M.-

Het volledige programma vindt u onder de Regionale Afdeling Antwerpen. De prijs bedraagt 240 EUR per persoon en omvat de verplaatsing met luxe-autocar****, de toegangsprijzen en degustaties in de diverse champagnehuizen, de overnachting met ontbijtbuffet in het hotel***, al de gastronomische menu’s vergezeld van de aangepaste wijnen en champagnes (alles inbegrepen).

Plaats: vertrek zaterdag om 06u00 aan het VIK-huis te Wommelgem; de tijdstippen van de opstapplaatsen Leuven en Mechelen worden nog meegedeeld. Zondag rond 22u00 zijn we terug aan het VIK-huis. Datum: zaterdag 18 en zondag 19 september 2004. Kosten: 240 EUR all-in per persoon (vanaf 17 jaar). De deelnemers dienen een voorschot van 140 EUR per persoon te betalen uiterlijk op 1 augustus 2003, op rekening 431-0647591-86 van de VIK-Afdeling LeuvenHageland met vermelding van naam, aantal personen en ‘champagne-WE’. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Het aantal deelnemers is beperkt tot 46 personen. Dit weekend is een organisatie van de VIK-Afdelingen Antwerpen en Leuven-Hageland.

JUNI-JULI 2003

IM NIEUWS VAN DE AFDELINGEN LEUVEN-HAGELAND LEUVEN-HAGELAND

KALENDER 2003 - 2004 13.09.2003: 18.09.2003: 09.10.2003: 21.10.2003: 14-16.11.2003: 18-19.09.2004:

Natuurwandeling op de Doode Bemde, Haasrode Lezing: Het energielandschap verandert, Pellenberg Whiskey-proefavond, Holsbeek Lezing Copco en Benor keurmerken Gastronomisch weekend, Sankt Vith Champagne-weekend, Noord-Frankrijk

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling LeuvenHageland, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

L I MBURG ZEVENJAARLIJKSE VIRGA-JESSEFEESTEN 2003 zondag 24 augustus 2003 In augustus 2003 krijgt een eeuwenoude traditie haar 45ste vervolg: dan viert Hasselt weer de Zevenjaarlijkse Virga-Jessefeesten, een "ontmoeting in feest". De Virga-Jessefeesten bestaan al sedert 1682 en elk "Zevende Jaar" – zo noemt de Hasselaar zijn feesten – is een jaar van dankbaarheid, inzet, vernieuwd geloof en vertrouwen in de toekomst. Ook dit "Zevende Jaar" wordt het stadscentrum van Hasselt weer omgetoverd tot een sprookjesachtig decor, waarin de ommegang, het hoofdgebeuren van de feesten, op de zondagen 10, 17 en 24 augustus in volle luister kan uittrekken. Maar niet enkel de ommegang is een must. Gedurende de hele feestperiode, van 10 tot 24 augustus, is het vooral ’s avonds goed toeven in de Limburgse hoofdstad. De straten zijn dan feestelijk bebloemd, bevlagd en versierd. Talloze taferelen die het leven van Maria of de wonderen van de Virga Jesse uitbeelden, verrassen voortdurend de toeschouwer. De avondverlichting tovert alles om tot een feest voor het oog.

 PRAKTISCH 

In die periode is Hasselt ook het centrum van cultureel leven. Heel wat tentoonstellingen, een beiaard-

en orgelfestival, optredens van vele muziekensembles in de straten en op pleinen, de prachtig bebloemde kerken en monumenten maken Hasselt in augustus tot een trekpleister. Info op internet: www.virga-jessefeesten.be of bij Toerisme Hasselt, tel. 011 23 95 44. De VIK-Afdeling Limburg nodigt de VIK-leden (samen met hun familieleden en vrienden) uit tot het bijwonen van de grote Mariale ommegang vanaf de tribune en een geleid bezoek aan de feestelijk versierde stad Hasselt op zondag 24 augustus 2003. 

PROGRAMMA



Namiddag: 14u30: Samenkomst aan het Kolonel Dusartplein. 15u00: Bijwonen van de Virga-Jesse ommegang op voorbehouden tribuneplaatsen op het Kolonel Dusartplein. 16u30: Koffietafel (met taart) in Bistrot Bon Vivant. 17u30: Stadswandeling onder begeleiding van een gediplomeerde gids. 19u00: Einde van het namiddagprogramma. Avond (facultatief): 19u15: Licht avondmaal "Salade Bon Vivant". 20u30: Bijwonen van het Virga-Jessespel in het Cultureel Centrum.

Plaats: Hasselt, Kolonel Dusartplein. Datum: zondag 24 augustus 2003 om 14u30. Kosten voor deelneming: aan het namiddagprogramma (tribuneplaats, koffietafel en begeleide wandeling): 12,50 EUR per persoon; aan het facultatief avondprogramma ("Salade Bon Vivant" + 1 consumptie en het bijwonen van het Virga Jessespel) kostprijs 23 EUR extra per persoon (en niet 20 EUR zoals in onze vorige uitgaven meegedeeld). Inschrijven: vóór 1 augustus 2003 telefonisch op het VIK-secretariaat en door tegelijkertijd het desbetreffende bedrag te storten op rekeningnummer 451-8527851-34 van de VIK-Afdeling Limburg te 3500 Hasselt met vermelding "Virga-Jessefeesten ….. personen + gekozen formule".

I.M.- JUNI-JULI 2003 47

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN IM

L I MBURG BEZOEK AAN PENDERS & VANHERLE dinsdag 9 september 2003 P&V Elektrotechniek heeft zich gespecialiseerd in de ontwikkeling en de bouw van elektrische stuur- en verdeelkasten. In haar 16-jarig bestaan heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot een belangrijke speler op de elektrotechnische markt. Momenteel stelt P&V Elektrotechniek 110 vaste medewerkers te werk. P&V Elektrotechniek is de enige Belgische bordenbouwer die een totaal productgamma van distributie- en sturingsborden aanbiedt aan industriële klanten, OEM, integratoren en installateurs. Het bedrijf beschikt over een productieafdeling voor eenmalige projecten en een productie-eenheid voor serieprojecten. Voor elke vereiste bedrijfsgraad biedt P&VElektrotechniek een structureel correcte oplossing. De concrete invulling van elk bord, blijft echter maatwerk.

 PRAKTISCH 

P&V Elektrotechniek wil voor zijn klanten een voorloper in de markt zijn. P&V Elektrotechniek houdt voortdurend de vinger aan de pols, zowel op technisch vlak als op het gebied van normen en logistieke vereisten.

De meest recente signalen uit de markt hebben geleid tot de ontwikkeling van de software-module . Met deze module kan de klant, door de eenvoudige ingave van de vereisten waaraan de kast moet voldoen, zelf de optimale keuze maken. P&V Elektrotechniek onderscheidt zich vooral door de toegevoegde waarde die het de klant kan bieden: 



Constant hoog kwaliteitsniveau Hoge leveringsperformantie Co-engineering Grote en kleine volumes Competitief prijsniveau Ijzersterke reputatie



PROGRAMMA

   

19u00: 19u15: 20u15: 21u30:



Ontvangst van de deelnemers Voorstelling van het bedrijf en haar producten Bedrijfsbezoek Nabespreking met een drankje

Plaats: Penders & Vanherle Elektrotechniek N.V., Industrieweg 10, Heusden-Zolder. Datum: dinsdag 9 september 2003 om 19u. Kosten voor inschrijving: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

BEZOEK AAN PIMC N.V. donderdag 30 oktober 2003 Het in juli 1988 opgerichte Telecity N.V. was het startpunt van een hele evolutie. Dit bedrijf werd in september 1992 overgenomen door Philips en omgedoopt tot Philips Interactive Media Centre N.V., het Philips kenniscentrum voor CD-i. Na een management buy-out begin 1997, ontstond het volledig onafhankelijke Professional Interactive Media Centre N.V. (PIMC N.V.). PIMC is uitgegroeid tot een ervaren competentiecentrum voor innovatieve multimedia applicaties, producten en diensten. PIMC beschikt over een aanzienlijke graad van expertise in MPEG1, MPEG2 en MPEG4-

48 I.M.-

JUNI-JULI 2003

compressie met hoge kwaliteit. Deze expertise werd ontwikkeld tot een echte competentie door de realisatie van meer dan 1.000 MPEG1-projecten en meer dan 700 filmtitels naar DVD-Video (MPEG2). Eigen O&O is de motor voor het aanscherpen van de competenties op het vlak van software architecturen & ontwerp, driver & applicatie ontwikkeling, grafisch ontwerp en kennis van multimedia platformen en standaards . Dit resulteert in state-of-the-art multimedia-oplossingen (websites, CD-ROM / DVD-applicaties), vooruitstrevende Testsystemen en Beheersystemen voor het op afstand aansturen van terminals (kiosken, displays, publieke computers). PIMC is een pionier op het vlak van digitale multimediaengineering en wil die positie in de toekomst handhaven.

IM NIEUWS VAN DE AFDELINGEN L I MBURG De onafhankelijke business unit PMTC (Professional Multimedia Test Centre) is uitgegroeid tot een wereldwijd bekend en erkend testcentrum voor de verificatie en validatie van multimedia applicaties (CD-ROM, DVD, Internet, games) en hardware componenten (PC randapparatuur met USB-apparaten in het bijzonder).

PMTC heeft zich als doel gesteld om hét testlab voor multimedia-applicaties bij uitstek te zijn en te blijven.



PROGRAMMA



19u00: Ontvangst met welkomstdrankje. 19u20: Bedrijfsvoorstelling PIMC door Marc De Krock, Technology Manager PIMC. 19u45: Toelichting en demonstratie van de recentste productinnovaties:  IDS: intelligent display systems door Ludo Hoste, Business development man-ager IDS products;  IMPACT: remote management system voor publieke terminals: door Jonny Geusens, business development manager IMPACT solutions. 20u45: Rondleiding PIMC N.V. met bezoek aan:  DVD video productieafdeling: door Michel Wellens, production manager DVD-Video products;  de testafdeling PMTC: USB certificatie en DVD automated testing. 21u45: Afsluiting bezoek met mogelijkheid tot vraagstelling.

 PRAKTISCH 

Voortdurende innovatie leidde tot het openen van nieuwe markten en een aanzienlijke groei. Het aantal werknemers is sinds 1997 verdubbeld en PIMC opende filialen in Parijs, Londen, Hamburg en Frankfurt.

Plaats: PIMC N.V., Wetenschapspark 5, Diepenbeek. Datum: donderdag 30 oktober 2003 om 19u00. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

ONTDEKKINGSREIS DOOR MYANMAR 15-daagse rondreis door het voormalige Birma Het onbekende, omstreden, maar prachtige Birma is een exotische reisbestemming. Het is een reis terug in de tijd. Birma laat u verrassen door met bladgoud bedekte pagodes, oude koningssteden langs de Irrawaddy-rivier en restanten van het Britse koloniale verleden. Het dagelijkse leven is nog zeer traditioneel en de bevolking uiterst vriendelijk. Het reisbureau Alk-reizen (Lic. 1995) organiseert exclusief voor de VIK-Afdeling Limburg, een 15daagse "Ontdekkingsreis door Myanmar" (voorheen Birma), en dit van zaterdag 3 april 2004 tot en met zaterdag 17 april 2004 (tijdens de Paasvakantie).



PROGRAMMA



Zaterdag 3 april 2004: vertrek vanuit Brussel naar Bangkok.

Zondag 4 april 2004: Yangon. Aankomst in Bangkok en aansluiting op de vlucht naar Yangon. Hoewel Yangon of Rangoon, de minst bekende van de Aziatische hoofdsteden is, is ze toch de meest typische met haar pagodes en monniken. De stad heeft weinig veranderingen ondergaan sinds de bezetting door de Britten (getuige de koloniale woningen). Na het middagmaal bezoeken we de Shwedagon pagode, het meest vereerde heiligdom van Birma. Deze plaats werd door Kipling ooit ‘golden mystery’ genoemd. De goudkleurige stoepa, die boven de stad uittorent, wordt omringd door honderd heiligI.M.- JUNI-JULI 2003 49

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN IM

L I MBURG dommen en behoort tot de mooiste ter wereld. Avondmaal en overnachting in het Sedona hotel Yangon (5*). Maandag 5 april 2004: YangonKyaiktiyo. Vertrek richting Bago, 80 km ten noordwesten van Yangon. Bij aankomst nemen we deel aan het dagelijkse ontbijt van de monniken, van het Kya Khet Wyne klooster, met enkele duizenden monniken één van de grootste van het land. Swedagon pagode (Yangon Vervolgens doorreis naar Kyaiktiyo (3u30 van Bago) met stop onderweg voor lunch in lokaal restaurant. Aankomst in Kin Pun, om daar per gecharterd open voertuig naar Kyaiktiyo te rijden. Transfer naar het Hotel Golden Rock gelegen op een uur rijden op de helling van Mt Kyaiktiyo. Een van de belangrijkste bedevaartsoorden van Myanmar is de Golden Rock die op een precaire manier in evenwicht hangt boven de ravijn. Kleine trek van ongeveer een uur en geniet van een prachtige zonsondergang aan de pagode. Avondmaal en overnachting in het Golden Rock hotel (3*). Dinsdag 6 april 2004: Kyaiktiyo – Bago - Yangon Ontbijt in het hotel en vertrek per open wagen naar Kin Pun basecamp. Vervolgens met de autocar naar Bago. In de namiddag ontdekking van de oude hoofdstad van het oude Monrijk, vroeger bekend als Pegu. Bezoek aan de pagode van Shwemawdaw, die de stad domineert met zijn stoepa van 114 meter hoog en de grootste liggende Boeddha ter wereld (16 m hoog en 55 m lang). Wandeling over de markt. Lunch in een lokaal restaurant Kyaw Saw. Na de lunch bezoeken we het paleis Kambozathadi. Op de terugweg naar Yangon bezoeken we een dorp waar bamboe gevlochten wordt en de geallieerde begraafplaats van Htauk Kyan, waar 27.000 soldaten begraven liggen. Avondmaal en Birmaanse dansen in Mingalar Hall. Overnachting in het Sedona Hotel Yangon. Woensdag 7 april 2004: Yangon - Mandalay Na het ontbijt vliegen we van Yangon naar Mandalay, transfer naar het Sedona Hotel Mandalay.

Aansluitend een eerste rondrit door Mandalay, het religieuze en culturele centrum van het land. Bezoek aan de pagode van Mahamuni (bedevaartsoord), bekend om zijn prachtige Boeddhabeeld, bedekt met bladgoud. Vervolgens rondleiding in een atelier waar bladgoud opgelegd wordt. Na de lunch bezoek aan de pagode van Kuthodaw, waar zich het grootste boek ter wereld bevindt, en het klooster van Shwenandaw, bekend om zijn fijne houtsculpturen. We sluiten af op de heuvel van Mandalay, die een prachtig uitzicht geeft over de stad en muren van het koninklijk paleis. Hier kunnen we tevens van een mooie zonsondergang genieten. Avondmaal en overnachting in het Sedona Hotel Mandalay (5*). Donderdag 8 april 2004: Mandalay Zoektocht naar de oude Birmaanse hoofdsteden. Vertrek per boot op de Irrawaddy, met bestemming Mingun. Bezoek aan de site met zijn enorme stoepa en de grootste klok ter wereld. Terug naar Mandalay per boot. Na de lunch begeven we ons naar Ava, ook gekend als Inwa en gedurende meer dan 4 eeuwen hoofdstad van Birma. Bezoek aan het klooster van Bagaya, de tempel van Mae Nu Okk Kyaung en de omwallingen van het oude koninkrijk Ava. We steken eveneens de Avabrug over. Een metalen meesterwerk van 1 km lang over de Irrawaddy. De dag eindigt met een bezoek aan Sagaing en zijn met pagodes en stoepas bezaaide heuvels, zijn talloze kloosters en zijn pottenbakkersdorpjes. Avondmaal en poppenshow in het Peking Swan restaurant. Overnachting in het Sedona Hotel. Vrijdag 9 april 2004: Mandalay Rit naar Maymyo op 2 uur van Mandalay op 1200 m hoogte. Hier kunnen we genieten van een heerlijk landschap, koffieplantages (één van de beste koffies ter wereld). In Maymyo wandeling over de kleurrijke markt. Ontdekkingstocht in deze Britse enclave met de paardenkoets (Purcell Tower, de mooie koloniale huizen in steen en hout). Voor de lunch bezoeken we nog 1 van de mooiste botanische tuinen van Azië. Na de middag bezoek aan de watervallen van Pwe Kauk om vervolgens af te zakken naar Amarapura, een andere oude hoofdstad. Bezoek aan een zijdefabriek, gevolgd door een wandeling over de beroemde U Bein brug, 200 jaar geleden gebouwd met teakhout van het koninklijk paleis. Avondmaal. Overnachting in het Sedona hotel Mandalay.

Pelgrims in Bago

Zaterdag 10 april 2004: Mandalay – Bagan Na het ontbijt vertrek naar de luchthaven en vlucht naar Bagan (08.30/09.00) Transfer naar het Bagan Hotel en eerste ontdekkingstocht in Bagan, de belangrijkste archeologische vindplaats van Azië. De 42 km_ oppervlakte van Bagan zijn bezaaid met meer dan 2.000 religieuze gebouwen. U vindt hier zowel ruïnes, als goed bewaarde gebouwen. Avondmaal en overnachting in het Bagan Hotel (4*). Zondag 11 april 2004: Bagan Voortzetting van de bezoeken in Bagan met de belangrijkste tempels en pagodes, zowel met de autocar, te voet als per koets. Enkele van de tempels en

50 I.M.-

JUNI-JULI 2003

IM NIEUWS VAN DE AFDELINGEN L I MBURG vindt u een kleurrijke mix van rode, zwarte en oranje monniken. Tot voor kort was dit gebied verboden voor buitenlanders. We vertrekken per open vrachtwagen of 4x4 naar Kakku. Een lokale gids (behorende tot deze minoriteit) zal ons laten kennismaken met de dorpjes en de site van Kakku. Niet minder dan 2.000 stoepas vindt u terug in dit bedevaartsoord. Specialiteitenlunch en retour naar Taunggy voor de belangrijkste regionale markt. (Vergeet uw camera niet, het wordt een kleurrijke dag.) Avondmaal en overnachting in het Hu Pin hotel.

Tempels in Bagan zover het oog reikt.

pagodes die we bezoeken zijn: Ananda, Thatbyinnyu, Shwesandaw, Dhammayangyi, Shwezigon, Mingalazedi, Manuha … De lunch nemen we in een lokaal restaurant met zicht op Irrawaddy rivier. Terug naar het hotel voor avondmaal en overnachting. Maandag 12 april 2004: Bagan – Inle meer Na het ontbijt vertrek naar de luchthaven voor de vlucht naar Heho. Bij aankomst begeven we ons onmiddellijk naar het dorpje Pindaya met zijn beroemde grotten en meer dan 8.000 Boeddhabeelden. Bezoek aan een parasolfabriekje. Lunch in een lokaal restaurant. Op weg naar Nyayng Shwe (de toegangspoort tot het meer) stoppen we nog in een bergdorpje, waar we kennis maken met de plaatselijke zeden en gewoonten. Avondmaal en overnachting in hotel Inle Hu Pin Khaung Daing Resort (2*). Dinsdag 13 april 2004: Inle-meer Met een gemotoriseerde prauw trekken we het meer op, hier zien we de beroemde vissers die met één been de roeispaan bedienen. Bezoek aan de pagode van Phaung Daw Oo, de drijvende tuinen, het klooster van de springende katten van Nga Pe Chaung, verschillende dorpjes. Lunch in een lokaal restaurant. In de namiddag bezoek aan de omstreken van Inle met het dorp van Inpawkhone, een lokaal sigarenfabriek en de drijvende tuinen. Avondmaal met voorstelling van Shan-dansen en overnachting in het hotel Hu Pin. Woensdag 14 april 2004: Inle-meer Op weg naar het Pa-O gebied, dat zich bevindt op 50 km van Taunggyi, de hoofdstad van de staat Shan. Hier Nyaung Shwe (Inlaymeer)

Donderdag 15 april 2004: Inle-meer – Heho – Yangon Bezoek per boot naar de site IN DEIN, met zijn honderden overwoekerde stoepas. Terug naar het hotel door een bamboebos. Lunch in het Inle restaurant. Na de lunch vertrek naar de luchthaven van Heho voor de vlucht naar Yangon (17u50/19u00). Transfer naar het Sedona Hotel Yangon (5*) en afscheidsdiner. Vrijdag 16 april 2004: Yangon-Bangkok-Brussel Bezoek aan het Nationaal Museum, de liggende Boeddha van Kyauktaggyi en de markt van Bogyoke. Lunch in een plaatselijk restaurant. Transfer naar de luchthaven en vlucht naar Bangkok met aansluiting voor de vlucht naar Brussel. Zaterdag 17 april 2004: Bangkok – Brussel Aankomst in Brussel. Reissom per persoon 2.440 EUR per persoon in tweepersoonskamer, toeslag éénpersoonskamer: 260 EUR. Deze reissom werd berekend op minimum 30 en maximum 34 deelnemers, aan de wisselkoers van 15 mei 2003. Opgelet: aangezien de autocars in Birma 36 zitplaatsen hebben, kunnen er maximum 34 personen mee (tenzij 60 geïnteresseerden voor twee bussen…). Inbegrepen  internationale lijnvluchten Brussel – Bangkok – Yangon – Bangkok – Brussel;  internationale en lokale luchthaventaksen;  4 binnenlandse vluchten Yangon – Mandalay, Mandalay-Bagan, Bagan-Heho, Heho-Yangon;  aparte transfers van de bagages gedurende de hele reis;  kuier in de luchthavens: 1 bagage per persoon;  transfers met autocars met airco;  programma in vol pension tot en met de lunch de laatste dag in Yangon;  3 spektakels gedurende diners (Birmaanse dansen in Yangon, poppenshow in Mandalay en Shandansen in Inle);  privé boot voor excursie Mingun;  transfers en excursies per motorboot in Inle (4 à 5 personen per boot);  3 paardenkoetstochten: 1 x Maymyo, 1 x Ava en 1 x zonsondergang in Bagan (2 personen per rijtuig);  alle in het programma vermelde toegangsgelden;  Franstalige gids ter plaatse;  extra Pao gids in Kakku;  visum;

I.M.- JUNI-JULI 2003 51

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN IM

L I MBURG   

annulatie-, bijstands-, repratriërings- en bagageverzekering; Nederlandstalige reisbegeleider vanuit België; transfer van Alken naar Zaventem en terug met autocar.

Niet inbegrepen  dranken;  persoonlijke uitgaven;  fooien;  taksen voor film- of videocamera’s op sommige sites. Formaliteiten Een internationale reispas is vereist, met zes maanden geldigheid na de datum van terugreis.

deze 15-daagse ontdekkingsreis door Myanmar (Birma) kunnen inschrijven door een voorschot van 750 EUR per persoon te storten op rek.nr. 451-8527851-34 van de VIK-Afdeling Limburg, met vermelding "Birma met ……… personen" en dit vóór 31 augustus 2003. Er wordt een informatievergadering georganiseerd voor de deelnemers. Voor verdere informatie over deze reis kan men terecht bij Ing. André Boes. Tel. en fax: 011 21 05 89 (na 17u00).

Mandalay Palace

Old Bagan

Inschrijving Leden van de VIK (en hun partner) die wensen deel te nemen aan

LIMBURG

KALENDER 2003 - 2004 24.08.2003: 09.09.2003: 19.09.2003: 25.09.2003: 14.10.2003: 30.10.2003: 25.11.2003: 10.01.2004: 27.06.2004:

Virga Jessefeesten, Hasselt Bezoek Penders & Vanherle, Heusden-Zolder Algemene Ledenvergadering, Lummen Bezoek Centrum Duurzaam Bouwen + Lezing VIS, Heusden-Zolder Bezoek SCIA, Herk-de-Stad Bezoek PIMC, Diepenbeek Bezoek onderzoekscentrum kunststoffen, KHLim Diepenbeek Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners Prijs, Centrum Duurzaam Bouwen, Heusden-Zolder 14de editie fiets- en wandeldag, Diepenbeek

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Limburg, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]. Ing. Chris Ribus, secretaris van de VIK-Afdeling Limburg, is tevens het aanspreekpunt voor de Regio Limburg. U kan ook steeds bij hem terecht met uw vragen. Zijn adres: Deurnestraat 102, 3583 Beringen, tel. en fax: 013 67 85 11, e-mail: [email protected]

ZUI D-WEST-VLAANDEREN KALENDER 2003 23.11.2003:

ZUID-WEST-VLAANDEREN

VIK-happening, Wevelgem

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling – ZuidWest–Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK–secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

52 I.M.-

JUNI-JULI 2003

IM NIEUWS VAN DE AFDELINGEN KEMPEN BOOTTOCHT HELLEND VLAK VAN RONQUIÈRES zaterdag 23 augustus 2003 Op zaterdag 23 augustus organiseert de VIK-Afdeling Kempen een dagreis met boottocht over het Hellend Vlak van Ronquières en een rondrit langs de oude scheepsliften. 

PROGRAMMA



 PRAKTISCH 

08u30: Vertrek per boot vanuit Ronquières (voor Hellend Vlak inschepen), een boottocht langs het Hellend Vlak van Ronquières, verder tot Canal du Centre en daarna door de gloednieuwe scheepslift van Strépy-Thieu (73 m hoog)

’s middags: Middagmaal (koude schotel) aan boord, vergezeld van een drankje. 13u00: Rondrit met de autocar in de mijnwerkersstreek van Le Centre, met bezoeken aan de oude hydraulische scheepsliften (Unexcopatrimonium) en La Cantine des Italiens (oude mijnwerkerssite). De autocar brengt ons terug naar Ronquières tussen 17 en 18u.

Plaats: inschepen in Ronquières, beneden. Datum: zaterdag 23 augustus 2003 om 08u30. Kosten voor inschrijving: 25 EUR per persoon, op voorhand te betalen op rek.nr. 418-9082131-70 van de VIK-Afdeling Kempen. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 15 juli 2003. Het aantal deelnemers is beperkt!

KEMPEN

KALENDER 2003 23.08.2003: 25.09.2003: 22.10.2003: 18.11.2003:

Boottocht op het hellend vlak van Ronquières Bezoek Centrum Duurzaam Bouwen + Lezing VIS, Centrum Duurzaam Bouwen, Heusden-Zolder Jaarlijkse ledenvergadering + voordracht en bezoek studiebureau Van Hout, Geel Lezing: Biologische voeding - voedselveiligheid

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Kempen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

NOORD-WEST-VLAANDEREN KALENDER 2003 01-03.08.2003: 27.09.2003: 23.11.2003 25.11.2003: 16.12.2003:

NOORD-WEST-VLAANDEREN

Folkfestival, Dranouter Bedrijfsbezoek brouwerij Watou + huifkarrentocht (omgeving Popering) VIK-happening, Wevelgem Lezing door Norbert Peirs Schaatsen op de Kerstmarkt te Oostende

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Noord-WestVlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

I.M.- JUNI-JULI 2003 53

Vul dit formulier in als uw adres of werkomgeving gewijzigd is, zo blijft u op de hoogte van alle activiteiten die u als ingenieur interesseren. Fax het naar 03 259 11 01 of stuur het naar de Vlaamse Ingenieurskamer, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem. (art. 4 van de Wet van 08/12/92:1. houder van het bestand: Vlaamse Ingenieurskamer VZW, Herentalsebaan 643 2160 Wommelgem. 2. doel: ledenadadministratie 3. recht tot inzage en correctie cfr. arts. 10 en 12: Vlaamse Ingenieurskamer op adres van de zetel te Wommelgem)

Kruis het gepaste aan:

❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏

I N L I C HT I N G E N E N A A NV R A A G FORMULIER Inschrijving VIK-activiteit

Adreswijziging

❏ Ik wens mij in te schrijven voor volgende activiteit:

Wijziging werkgegevens

...........................................................................................

Inschrijving VIK-activiteit

Aard van de activiteit: ❏ bedrijfsbezoek

Opvragen informatie

❏ studiedag ❏ vergadering ❏ socio-culturele activiteit ❏ cursus ❏ andere activiteit (nader te specificeren):

Inschrijving "Dienstaanbiedingen" Nieuw lidmaatschap ❏ bedrijf ❏ persoonlijk

Privé gegevens:

❏ lezing

.................................................................................................................... Datum: ...................................... plaats: ................................................. Aantal personen: ...................................

Lidmaatschapsnummer: .........................................................................

Georganiseerd door (Afdeling, Studiegroep)

Geslacht: ❏ M / ❏ V Geboortedatum: ...............................................

...................................................................................................................

Naam + voornaam: .................................................................................

Enkel in te vullen bij opname in de "Dienstaanbiedingen":

Oud adres

(enkel bij adreswijziging):.........................................................

Nuttige ervaring:...........................................................................................

..................................................................................................................

........................................................................................................................

Privé adres (nieuw/huidig):

.......................................................................................................................

straat + huisnummer:........................................................................

Talenkennis: .................................................................................................

postnr. + gemeente:.................................................................................

Tijdstip van mogelijke indiensttreding: ......................................................

tel.nr.:........................................

Belangstellingsgebieden:............................................................

fax nr.: ...............................................

e-mail: ......................................................................................................

........................................................................................................................

Gevolgde specialiteit: ......................... Diplomajaar: ................

Indien van toepassing, geef aan in welke omgeving of provincie u wenst werk te vinden:

School: .....................................................................................................

........................................................................................................................

Werkgegevens:

Handtekening: ....................................................................................... Datum: ......................................................................................................

Naam bedrijf/school/instelling: .................................................................................................................. straat + huisnummer:..........................................................................

Activiteit van het bedrijf: NACE-code.

postnr. + gemeente:.................................................................................

15: Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken 17: Vervaardiging van textiel 20: Houtindustrie en vervaardiging van artikelen van hout, kurk, riet en vlechtwerk 22: Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie van opgenomen media 24: Chemische nijverheid 25: Rubber- en kunststofnijverheid 26: Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale producten 27: Metallurgie 28: Vervaardiging van producten van metaal 29: Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen 31: Vervaardiging van elektrische machines en apparaten 32: Vervaardiging van audio-, video- en telecommunicatieapparatuur 33: Vervaardiging van medische apparatuur, van precisie- en optische instrumenten en uurwerken 36: Vervaardiging van meubels; overige industrie 45: Bouwnijverheid 51: Groothandel en handelsbemiddeling, exclusief de handel in auto's en motorrijwielen 60: Vervoer te land 61: Vervoer over water 62: Luchtvaart 65: Financiële instellingen 66: Verzekeringswezen 72: Informatica en aanverwante activiteiten 74: Overige zakelijke dienstverlening 75: Openbaar bestuur, algemene collectieve diensten en verplichte sociale verzekering 80: Onderwijs ......Andere (te specificeren)....................................................

tel.nr. algemeen:.............................

rechtstreeks.................................

fax nr. algemeen:.............................. rechtstreeks................................. e-mail: ...............................................................................

Sector tewerkstelling:

❏ industrie ❏ onderwijs ❏ openbare dienst ❏ zelfstandige

Activiteit van het bedrijf: invullen volgens bijgaand overzicht (NACE-code):......................... BTW-nummer:..................................................................... Functie: ............................................................................................. Departement: ....................................................................................

Aantal werknemers:

❏ O <50

❏ 50-100

❏ 101-250

❏ >250

Omzet:

❏ < 1.240.000 ❏ > 5.000.000

❏ 1.240.000 - 5.000.000

Aanvraag informatie Ik zou graag informatie bekomen over volgend onderwerp: ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................

54 I.M.-

JUNI-JULI 2003

ADV sleurs