INGENIEURSMEDEDELINGEN

INGENIEURSMEDEDELINGEN

MAANDBLAD

VAN

DE

VLAAMSE

INGENIEURSKAMER

adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 41 • nummer 2, februari 2003 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor 3500 Hasselt 1- P2A8632

De nieuwe studiegids van de Vlaamse Ingenieurskamer is nu verkrijgbaar! Meer dan 100 opleidingen in een handig overzicht Contacteer ons en wij sturen u de studiegids.

Bel 03 259 11 00 - Fax 03 259 11 01 Mail: [email protected] Vlaamse Ingenieurskamer Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem www.vik.be

Opleidingen in de domeinen technologie, sociale en persoonlijke vaardigheden, management, informatica en bedrijfskunde

EDITORIAAL Maandblad van de VIK, Vlaamse Ingenieurskamer Jaargang 41 Nummer 2 februari 2003

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Etienne Beernaerts E. Claeslaan 29, 9051 Sint-Denijs-Westrem HOOFDREDACTEUR Ing. Johan Devos

Indien u wel eens ergens gaat eten zal het u allicht zijn opgevallen. Alles wordt bijzonder mooi omschreven en . U kent het wel: "Zorgvuldig gesneden Aardappeltje, gewenteld in exquise olie, voorzien van een gouden randje". Of hoe men een portie frietjes de sterallures van de haute cuisine kan laten geven. Onlangs zag ik deze nog "Een huisgemaakte pasta, met een sausje van zomerzachte tomaten met gebraden stukjes zacht vlees". Men had het natuurlijk ook gewoon Lasagna bolognaise kunnen noemen. Niet enkel de chique restaurants willen zich op deze manier als bijzonder hoogstaand voorstellen. Tot in de plaatselijke kitscherige taverne heeft het wollen taalgebruik zijn ingang gevonden.

REDACTIERAAD Ing. E. Aelbrecht Ing. E. Beernaerts Ing. I. Born Ing. B. Demol Ing. H. Derycke Ing. Johan Devos Ing. N. Lagast Ing. G. Roymans Ing. L. Van Bouwel REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret Eddy De Winter SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 Fax +32 3 259 11 01 URL: http://www.vik.be E-mail: [email protected] Doorlopend open van 08u30 tot 17u00 U kan lid worden door betaling op rekening 406-0098501-56 van de VIK te Wommelgem € 50,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 25,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid (1e lidmaatschap tegen 50,00 €) of voor gepensioneerden € 12,50 voor studenten-industrieel ingenieur

Deze mooie voorstelling van de werkelijkheid blijft niet beperkt tot het eten. Mensen vinden ook voor zichzelf het zich toe-eigenen van ronkende titels van het grootste belang. Zo bleek uit recent onderzoek dat de meerderheid van de secretaresses een loonsverhoging van 10 % liever aan zich laat voorbijgaan, op voorwaarde dat ze de titel "Management assistant" op hun naamkaartje mogen laten zetten. Deze naamkaartjes hebben dan uiteraard een Engelse en een Nederlandse kant. Het verschil zit hem in de (++32) die voor het telefoon-en faxnummer staat. Het is misschien wel mooi om een gerecht te omschrijven als ware het een bloemlezing, en het is allicht voor sommigen heel erg belangrijk om een naamkaartje te hebben waarop de Management titels en de voorname aanspreektitels elkaar lijken te verdringen. De eigenlijke inhoud wordt in deze zaken nogal eens onderschat. Ook u werkt liever samen met iemand die de zaken goed beheerst, dan met iemand die "General" Manager is, zich belangrijk voelt, maar inhoudelijk niets voorstelt. En de volgende keer laat ik het "Zorgvuldig gesneden aardappeltje" voor wat het is, en ga ik naar het frietkot om de hoek voor een goede grote friet, mét mayonaise.

Raf Van Os

In dit nummer:

€ 65,00 voor leden woonachtig in het buitenland € 500,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers € 250,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers DRUKKERIJ & LAY-OUT

Paul Donners

Hobu gered

Collega in de kijker 6

4

Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel +32 11 80 90 90 Fax +32 11 80 90 95

8

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.U.P.P.)

Vik vorming Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

Studiegroepen 16

VIK-Afdelingen 22

28

INGENIEUR EN SAMENLEVING

Berichten uit de samenleving Lerarenopleiding moet praktischer Als er dan toch meer praktische geest moet waaien doorheen het onderwijs kunnen we best beginnen met de lerarenopleiding zelf, we zitten nu toch al in de BaMaonderwijshervorming. Lerarenopleidingen zijn te abstract, te eenzijdig … in onderwijsmiddens is de discussie over het eigen profiel volop aan de gang. De bestaande structuur van de lerarenopleidingen (opleidingen van 180 studiepunten - kleuter, onderwijzer en regenten) zou grosso modo dezelfde blijven. Wel moeten theoretische uren ingeruild worden voor stages. Naast deze ‘beroepsleraars’ zullen andere bachelors (vb. graduaten chemie, elektromechanica of toegepaste informatica) vlotter leraar kunnen worden na een vervolgopleiding. Nu zijn industrieel ingenieurs door hun concrete manier van denken en hun pragmatische aanpak gegeerde leraars in het technisch- en beroepsonderwijs. Maar heel wat collega’s staan ook voor de klas als leraar exacte wetenschappen in het (huidige) ASO. U kan mee discussiëren op www.ond.vlaanderen.be/ schooldirect/BLO203/discussieLO.pdf I-mediair is niet meer I-mediair houdt op te bestaan. Hoofdredacteur Eddy Daniëls, pleitbezorger voor de ‘warme ingenieur’ in de laatste I-mediair: "Ik zag hoe duizenden managers en bedrijfsleiders zich oprecht inspannen om ethisch en duurzaam te ondernemen. En hoe velen een Human Resources Management proberen uit te werken dat niet noodzakelijk mensen slechts als resources – als middelen – beschouwt maar ook, en vooral, als autonome wezens. Ik achtte daarbij de persoonlijke ontwikkelingen van de medewerkers wel steeds veel belangrijker dan de onderling verwisselbare organisatieschema’s op powerpoint-presentaties. De armoede aan ideeën werd daarbij immers vaak gecamoufleerd door het gebruik van steeds nieuwe buzzwords of newspeak. Eddy Daniëls won zowel de Skepp-prijs als de Arkprijs voor zijn kritische journalistiek.

bedrijven en verenigingen 60 gemeentelijke aangiftes en aanvragen kunnen doen. Milieuinfo.be De splinternieuwe portaalsite milieuinfo.be, een initiatief van de Vlaamse overheid, wil alle beschikbare informatie over milieu en natuur zo eenvoudig mogelijk beschikbaar maken voor surfers. Om dat doel te bereiken werd de site op een vrij originele manier opgebouwd. Milieuinfo.be bestaat immers uit een viertal grote zoekmodules die bezoekers in staat stellen om zo snel mogelijk de gegevens te vinden die hen aanbelangen. Via de Levenslijnzoekfunctie kan je als burger of ondernemer bijvoorbeeld de data vinden die van pas kunnen zijn op een bepaald moment in je leven of carrière. http://www.milieuinfo.be Studeren in twee netten tegelijk kan Dat hogescholen van verschillende netten en associaties niet kunnen samenwerken, is onzin. In Brussel leiden de Katholieke Irishogeschool die met de KU Leuven geassocieerd is, en de officiële Erasmushogeschool die in de VUB-associatie stapte, gezamenlijk maatschappelijk werkers op. Het is ook de eerste hogeschoolopleiding met een bidiplomering: de studenten krijgen een diploma van beide hogescholen. IMEC De Vlaamse regering kent aan de vzw IMEC een eenmalige impulsinvestering ten belope van ruim 37,1 miljoen EUR toe uit het Financieringsfonds voor Schuldafbouw en Eenmalige Investeringsuitgaven (FFEU) voor het begrotingsjaar 2002. Deze subsidie dient voor de uitbouw van een nieuwe 'Clean Room' (ultrastofvrije ruimte) met een platform voor 300 mm silicium plakken, daar waar nu wordt gewerkt met een platform voor silicium plakken van 200 mm. Via deze subsidie wil de Vlaamse overheid dat IMEC haar internationale positie als excellentiecentrum in het domein van de micro-elektronica handhaaft. Dit beantwoordt aan de eerste strategische doelstelling verwoord in de nieuwe beheersovereenkomst met IMEC (2002- 2006).

E-government komt volgend jaar op gang De overheid heeft afgelopen week een aantal nieuwe stappen bekendgemaakt in de uitbouw van e-government of het elektronisch bestuur. De federale minister van Defensie, André Flahaut, gaf het startschot voor de portaalsite Joint Electronic Public Procurement (JEPP) die de administratieve rompslomp bij de openbare aanbestedingen moet verminderen. Een milieuvergunning kan vanaf eind volgend jaar eveneens elektronisch worden aangevraagd. De communicatie en de gegevensuitwisseling tussen de notarissen en de fiscus gebeurt ten laatste in juni elektronisch. In Lanaken lanceerde het gemeentebestuur een e-loket waarlangs de burgers,

4 I.M.-

FEBRUARI 2003

Vormingsinstellingen De Vlaamse regering maakt van levenslang en levensbreed leren een belangrijke prioriteit. De vormingsinstellingen spelen hierin een essentiële rol. Hun kerntaak houdt in dat zij vormingsprogramma's aanbieden in de zogenaamde 'niet-formele educatie', niet gericht op diploma's of op onmiddellijke bruikbaarheid op de werkvloer (die eerder thuishoren onder de formele en commerciële opleidingen). Binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk werken zij mee aan een brede persoonlijkheidsontplooiing gericht op de versterking van het individu en op gemeenschapsvorming. Levenslang zich kunnen vormen

is zinvol om meer mens te worden, en niet enkel 'nuttig'. De Vlaamse regering kiest voor een open aanbod, dat voor iedereen toegankelijk, herkenbaar, kwaliteitsvol en pluralistisch is. In Vlaanderen worden dertien streekgerichte volkshogescholen mogelijk gemaakt: zij vormen een bundeling van diverse regionale krachten in de vormingswereld. De volkshogeschool coördineert een gevarieerd aanbod aan vormingsprogramma's in de streek, waarmee een zo breed mogelijk publiek wordt bereikt. Hierdoor ontstaat een grotere diversiteit aan deelnemers, een aanbod dat nauw aansluit bij de behoeften in de streek en een gegarandeerde kwaliteit door de intense samenwerking van mensen en organisaties.

Leuvense studenten bezorgd over diploma Jongeren die de eerstkomende jaren een licentiaatsdiploma behalen of er al een hebben, maken zich zorgen over de waarde daarvan als straks de Master de licentiaat vervangt. De studenten van de KU Leuven vragen dat de nieuwe mastertitel ook met terugwerkende kracht wordt toegekend. Helft eerstejaars studeert verkeerd De helft van de studenten die aan een opleiding industrieel ingenieur beginnen, studeert verkeerd. Wanneer de studenten andere studiemethodes aangereikt krijgen, stijgt hun studieresultaat met 1 tot 3 punten op 20. Straks kan rechter verplicht brugpensioen vernietigen

De gespecialiseerde vormingsinstellingen (de tweede soort van vormingsinstelling) hebben een aanbod voor heel Vlaanderen. Zij hebben veel knowhow en methodes rond een specifiek thema in huis. Een eigen, open aanbod waarop iedereen kan intekenen, vormt ook hier de kern van hun opdracht. Vanzelfsprekend zullen de volkshogescholen en gespecialiseerde vormingsinstellingen ook geregeld samenwerken om een specifiek vormingsaanbod mogelijk te maken.

Wie over tien dagen nog afgedankt wordt of verplicht wordt op brugpensioen te gaan omdat hij of zij 52 of 55 of 57 jaar is, kan naar de rechter stappen om te pogen zijn ontslag ongedaan te laten maken. Dat is een gevolg van de wet tot bestrijding van de discriminatie in werksituaties die de Senaat heeft goedgekeurd.

Buitengewone vergadering maandag 17 maart 2003 Alle VIK-leden, alsook hun partners, worden uitgenodigd op een buitengewone vergadering die plaats grijpt in het VIK-huis te Wommelgem op maandag 17 maart 2003 om 19u00. Op deze bijeenkomst zal de heer Luc Van den Brande, volksvertegenwoordiger en gewezen Vlaams minister-president, ons zijn visie komen bieden over de VLAAMSE CONVENTIE. Hoe moet het verder met Vlaanderen? Wat betekent confederalisme? Welke zijn de verschillen met federalisme, zelfbestuur, onafhankelijkheid en autonomie? Hoe zit het met de verdeling van de

bevoegdheden? Wordt het, eindelijk, wat duidelijker, wat beter afgelijnd? Wat gebeurt er met Brussel? Wat is of wat wordt de betekenis van België, van de Benelux, van de Nederlandse Taalunie, de Europese Unie, de euro-zone … ? Deze avond wordt afgesloten met een receptie. Gelet op het belang van het onderwerp verwachten wij een talrijke opkomst. Inschrijven: [email protected].

Ing. Albert Pardon

I.M.- FEBRUARI 2003

5

gemin INGENIEUR EN SAMENLEVING Uitreiking Egemin-prijs p vrijdag 17 januari 2003 werd in de KBC Toren te Antwerpen de Egemin-prijs 2002 uitgereikt. In samenwerking met de Vlaamse Ingenieurskamer bekroont het automatiseringsbedrijf Egemin N.V. de beste eindwerken van laatstejaarsstudenten industrieel ingenieur met het hoofdcriterium: innovatie. Een prijs van 12.500 Euro wordt gedeeld: 6.250 Euro gaat naar de laureaat (of laureaten), 6.250 Euro is voor het departement IW&T van de hogeschool waar de laureaat afstudeerde.

O

De voornaamste criteria bij de beoordeling van de eindwerken zijn enerzijds het innovatief karakter van het werk: in welke mate getuigt het werk van originaliteit en verbeelding; anderzijds dient ook de economische realiseerbaarheid van het vernieuwende werk aangetoond te worden. Beide criteria zijn belangrijke pijlers voor de industriële ontwikkeling in Vlaanderen. Egemin en de VIK willen hiertoe de nodige impulsen geven door onze toekomstige industrieel ingenieurs hierin te stimuleren. Na de preselecties werden 6 eindkandidaten weerhouden voor een ultieme verdediging van hun werk voor de jury.

Laureaten De jury koos unaniem Ing. Bart Huyck en Ing. Stijn Vandenbroucke van de Katholieke Hogeschool St. Lieven als laureaten van de Egemin prijs - "Leo Van de Pas prijs" – met het project: "Softwareontwikkeling van een visiesysteem voor automatische sortering van chamaedorea-planten". Chamaedorea zijn kleine sierpalmen die op zichzelf of in bloemstukken gebruikt worden. De teler sorteert de palmen naar de wensen van de kleinhandelaar, waarbij alle aspecten van de plantenvorm belangrijk zijn. Tot op heden worden de planten manueel gesorteerd door verschillende arbeiders, wat een tijdrovend werk is en subjectieve resultaten geeft. Een palmenteler gaf de laureaten de opdracht een automatisch sorteringsysteem te ontwerpen. Daartoe moesten zij een softwarealgoritme ontwikkelen dat toelaat een digitale kleurencamera te besturen en de gegevens te verwerken voor automatische sortering volgens gegeven criteria.

6 I.M.-

FEBRUARI 2003

De productiviteit van de sortering werd vastgelegd op nagenoeg 2.500 planten per uur, het zij ongeveer één plant per 1,5 seconde, totale tijd, transporttijd inbegrepen. Daarbij moeten er drie opnamen gemaakt worden van elke plant onder verschillende hoeken. Het aspect

van een plant kan immers vrij verschillend zijn naargelang de hoek waaronder men de plant bekijkt. De laureaten bestudeerden eerst de mogelijke platforms waaronder het sorterings-algoritme moest werken: WIT, MATLAB en SAPERA. Sapera bleek het enige pakket te zijn dat voldoende snel was en alle noodzakelijke functies bevatte. Voor de camera-besturing en het opslaan van de beelden maakte men gebruik van FIREWIRE. De laureaten ontwikkelden een redelijk complex maar handig algoritme waarbij de hoogte, de vullingsgraad, de eventuele gaten in de vullingsgraad en de symmetrie van de plant bepaald werden. Het algoritme past zich aan elke vorm en grootte van de planten automatisch aan. De selectiecriteria, die door de kleinhandel gevraagd worden, laten toe de planten in verschillende kwaliteitsklassen onder te brengen. Uiteindelijk werd een gebruiksvriendelijke arbeidersmachine interface gemaakt in C++. De sorteermachine werd reeds verkocht en werkt bij de palmenteler. Als toemaatje werd eveneens een bestaand algoritme in WIT om azalea’s te sorteren vertaald in SAPERA en aangevuld met nuttige functies uit het palmenalgoritme. Ook dit project werd reeds verkocht aan een azaleateler. Samenvattend kan men besluiten dat de laureaten op creatieve wijze een vermarktbaar project ontwikkeld hebben.


2002 De genomineerden Ing. Gunther Stevens en Ing. Johan Van Rompaey van de Technologische Hogeschool Leuven, Groep T, werden gekozen als finalisten met het project: "Afdichtingsysteem van een kabelmof". De beschouwde kabelmof situeert zich in het domein van de telecommunicatie. De kabelmof beschermt de verbindingen tussen de verschillende signaalkabels tegen uitwendige invloeden. Het doel van het werk was een conceptstudie te maken van het afdichtsysteem van de behuizing. De belangrijkste specificatie van de afdichting is de maximale inwendige druk, die het product kan opvangen, vooraleer er een lek ontstaat. Op experimentele wijze hebben ze de absoluut noodzakelijke minimale contactkracht bepaald waarmee men de afdichtingring moet samendrukken om een correcte dichting te verzekeren. Dit werd uitgevoerd aan de hand van een zelfontworpen plexiglazen testmodel, waarin alle randeffecten uitgesloten zijn. Dit liet eveneens toe de verschillende typen afdichtingringen te karakteriseren. Hierna werd de vervorming van de behuizing onder invloed van de sluitkrachten bestudeerd en verduidelijkte men de wisselwerking tussen afdichtingring, behuizing en sluitingsmechanisme. Terwijl de huidige specifieke contactkracht meer dan 2N/mm bedraagt, bleek uit de uitgevoerde tests dat 0.05N/mm ruimschoots volstaat. Aan de hand van deze resultaten ontwikkelden de finalisten twee nieuwe types van kunststofsluitingen, die echter, voor het ogenblik, alleen voor lage drukspecificaties kunnen aangewend worden. Uit een kostenanalyse blijkt dat deze sluitingen 40% goedkoper zijn dan de tot nu toe gebruikte sluitingen uit veerstaal. Een creatief onderzoek dat een positieve meerwaarde opgeleverd heeft.

Ing. Marjoleine Drieskens van de Hogeschool Limburg werd gekozen als finaliste met het project: "Onderzoek naar solventreductie voor drukgevoelige adhesive tapes ( PSA’s )". Pressure sensitive adhesive tapes zijn veel gebruikte attributen in de verpakkingsindustrie. Een producent van dergelijke tapes gaf de finaliste de opdracht een proefondervindelijke studie uit te voeren om de nodige hoeveelheid tolueen te reduceren, die bij de productie van de lijm voor deze banden gebruikt werd. Deze reductie had een dubbel doel: enerzijds de milieuzorg, want de solventen worden immers verbrand, en anderzijds een kostenreductie, daar organische solventen vrij duur zijn.

Bij een dergelijk onderzoek moet men tal van proeven uitvoeren wanneer men op de klassieke manier te werk gaat: slechts één parameter per proef veranderen. Het creatieve van dit onderzoek ligt in de toepassing van de TAGUCHI-methode: de "design of experiments". Deze statistische methode gebruikt een minimum aan experimenten, waaruit echter een maximum aan sluitende informatie bekomen wordt. Bij dergelijke experimenten worden simultaan verschillende parameters veranderd. De kunst is het opstellen van de experimentenmatrix om de vereiste resultaten te bekomen. De finaliste heeft deze matrix opgesteld en de nodige productieproeven in tweevoud uitgevoerd. De verkregen lijmen werden getest op hun eigenschappen om te bewijzen dat de nieuwe lijm minstens even goed was als de lijm van een standaardtape. Het onderzoek resulteerde in de productie van een conforme lijm, waarbij echter 5% tolueen bespaard werd. Op jaarbasis betekent dit een besparing van 12 tot 15 ton tolueen. Een dergelijk onderzoek zal in de toekomst op andere bestaande polymeren uitgevoerd worden, met hetzelfde doel. In alle opzichten een degelijk creatief onderzoek dat positieve resultaten opleverde.

Ing. Kristof Nuyts van de Katholieke Hogeschool Kempen, werd gekozen als finalist met het project: "QualitySCOPE". Kwaliteitscontrole is in de industrie niet meer weg te denken. De SPC ( Statistical Process Control ) is een zeer verbreide methodiek omdat ze naast de permanente opvolging van de procesparameters eveneens gebruik maakt van allerhande limieten en capabiliteitsparameters, die toelaten de kwaliteit van de productie op de voet te volgen. Een engineering firma gaf de finalist de opdracht een demo programma uit te werken om daarmee prospectieve klanten te overtuigen van het nut van deze methode. De bedoeling was een programma te construeren dat via een universele database interactief kan geconsulteerd worden op intranet en op internet. Uiteindelijk heeft de finalist een programma ontwikkeld in

I.M.- FEBRUARI 2003

7

gemin INGENIEUR EN SAMENLEVING -prijs LABVIEW dat aan deze voorwaarden voldoet. Het programma geeft via een paswoord toegang tot een geselecteerd deel van de gegevens, dat min of meer uitgebreid is al naar gelang de functie van de paswoorddrager. Door de aanwezigheid op het internet laat het programma toe gebruikt te worden voor productie-eenheden die geografisch gespreid zijn. Zelfs klanten kunnen een beperkte toegang hebben tot de gegevens, wat de tijdrovende klanten audits zou kunnen verminderen. De mogelijkheid om het programma door verschillende personen simultaan te gebruiken bleek met LABVIEW niet uitvoerbaar. Ook vertoonde LABVIEW het nadeel eerder traag te zijn en aanzienlijke licentiekosten met zich mee te brengen. Volgens de finalist zou het aanwenden van ASP een beter resultaat opleveren. De constructie van het interactief kwaliteitsprogramma op internet is op voldoende creatieve manier gebeurd om er een toekomst voor te voorzien. Ing. Hans Cottyn en Ing. Stefan Muysewinkel van de Hogeschool Gent, werden gekozen als finalisten met het project: "Triangulatie door middel van ultrasoonsensoren en optische muis". Automatisch geleide voertuigen zijn een bestanddeel geworden van de industriële omgeving. De Hogeschool beschikte reeds over een ultrasoon systeem met één transponder, waarmee vrij nauwkeurig afstanden konden gemeten worden. De finalisten kregen als opdracht de doenbaarheid aan te tonen van egolokalisatie met een eenvoudige en goedkope methode. Allereerst werkten zij een algoritme uit dat uitgaande van deze afstandsmetingen de robot in staat moest stellen zelfstandig de omgeving in kaart te brengen zonder het gebruik van navigatiebakens. Klassieke triangulatie kon hier niet toegepast worden omdat men slechts over één sensor beschikt. Men maakte gebruik van een trial-anderror methode voor niet-lineaire optimalisatie. De testen werden uitgevoerd met een werkend robotprototype. De grootste moeilijkheid was het correspondentieprobleem: welke afstandsmeting hoort bij welk object en hoeveel objecten zijn er, want men kan een object dubbel zien. Om dit probleem op te lossen werd een relaxatiealgoritme uitgewerkt dat echter geen afdoende resultaten gaf. Om de nauwkeurigheid te verbeteren werd onderaan de robot een optische muis gemonteerd, die tot doel had de translatie van de robot te meten, zodat de robot nagenoeg voldoende gelokaliseerd was.

Een nieuw relaxatiealgoritme werd opgesteld dat de metingen van de optische muis implementeerde.De resultaten waren dit keer wel voldoende voor een eenvoudige robotomgeving. Voor een meer complexe omgeving werden echter geen afdoende resultaten bereikt. De finalisten ontwikkelden een eenvoudige methode voor de egolocatie van een traag rijdende robot in een eenvoudige omgeving.

Ing. Bart Massin en Ing. Dieter Smedts van het De Nayer Instituut, werden gekozen als finalisten met het project: "Optimalisatie van de procesparameters voor het isostatisch persen en sinteren van PTFE composiet – Onderzoek naar correlatie mechanische en tribologische eigenschappen van PTFE composiet". De finalisten liepen stage bij een producent van hoogwaardige polymeren. Het materiaal dat het onderwerp uitmaakte van de studie was F8 Low Flow: een polytetrafluorethyleen composiet met als vulstoffen koolstofvezels en molybdeenbisulfide. Het geproduceerde materiaal voldeed sporadisch niet aan de vooropgestelde mechanische specificaties. De finalisten kregen als opdracht de productieparameters te onderzoeken, de eigenschappen van het geproduceerde materiaal te testen en een mogelijke correlatie te vinden tussen de tribologische en de mechanische eigenschappen. Eerst bestudeerden zij de factoren die invloed hebben op de isostatische perscyclus. Een korte studie voor een nieuwe pers, die onder vacuüm werkt, leidde tot de aankoop en het gebruik van een dergelijke machine, waardoor de geperste billets minder gasinsluitsels bevatten. Vervolgens werden de verschillende stadia van het sinterproces onder de loep genomen, waarbij verschillende ovencycli bestudeerd werden. De eigenschappen van het geproduceerde materiaal werden getest: de kristaliniteit, de elektrische geleidbaarheid en de fysische veroudering. Als laatste stap voerde men een tribologisch onderzoek uit met berekening van de wrijving en de slijtage. Door gebrek aan tijd werd dit onderzoek niet afgewerkt. Het resultaat van dit creatief werk is een betere kennis van de eigenschappen van F8 Low Flow als functie van de productieparameters. De resultaten wijzen op een goede invloed van een snellere opwarming, een beperkt sinterplateau en een snellere afkoeling. Christine Malfeyt

8 I.M.-

FEBRUARI 2003


Uitnodiging colloquium

oals aangekondigd in het januarinummer van de Ingenieursmededelingen heeft het eerste colloquium voor de VIKSenior Ingenieurs plaats op zaterdag 8 maart om 13u30 in het VIK-huis te Wommelgem.

Z

Bij de oude Romeinen was een colloquium de gelegenheid om samen te drinken ter ere van Bacchus. Wij zullen deze traditie zeker eerbiedigen ook al zal het geen Bacchanale worden. Alle ingenieurs, lid van de VIK, die 50 jaar oud zijn, hebben reeds een persoonlijke uitnodiging gekregen maar alle belangstellenden die aan dit initiatief willen bijdragen kunnen zich tot het VIK-secretariaat wenden voor een uitnodiging. Om het gegeven in te leiden en om een sprekend voorbeeld te geven van mogelijke acties werden door een werkgroep drie onderwerpen weerhouden die zullen belicht worden door bevoegde sprekers:

de pensioensproblematiek en de mogelijkheden voor het beleggen van pensioenfondsen; creatieve vrijetijdsbesteding en persoonlijke culturele activiteiten van de VIK-leden; mogelijkheden voor deelname, namens de VIK, aan het individuele uitwisselingsprogramma Ex-Change.

Inschrijvingsformulier

Ing. Jos Kestens

(Ingevuld terug te bezorgen aan het VIK-Centrum Senior Ingenieurs, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem) of via e-mail aan: [email protected]

Naam en voornaam: Adres:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postnummer:

. . . . . . . . . . . . . . . . .

Gemeente:

Tel.:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GSM:

Fax:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E–mail:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gepensioneerd: ja/neen (aanduiden wat van toepassing is): Tewerkgesteld bij: (naam + adres firma/instelling): Afstudeerjaar:

. . . . . . . . . . . . . . . . .

Bijkomende vorming:

Specialiteit:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

Wenst deel te nemen aan het Colloquium van 8 maart 2003. Zal (zal niet) deelnemen aan de komende werking van het VIK-Centrum Senior Ingenieurs.

Bijzondere interesse en/of commentaar:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Datum:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Handtekening:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

I.M.- FEBRUARI 2003

9


Dag van de technologie e ‘Dag van de Technologie’ is een nieuw initiatief van de Vlaamse regering dat officieel gelanceerd werd in Technopolis op 18 december 2002. De ‘Dag van de Technologie’ vindt plaats op verschillende locaties in Vlaanderen en wil zoveel mogelijk Vlamingen laten kennismaken met technologie in Vlaamse onderzoeksinstellingen, bedrijven, universiteiten en hogescholen. Op zaterdag 29 maart 2003 wordt het startschot gegeven met een academische zitting en de ondertekening van het Innovatiepact voor Vlaanderen, op zondag 30 maart vindt de ‘Dag van de Technologie’ voor het grote publiek plaats en zetten de deelnemende bedrijven en instellingen hun deuren open. Op maandag 31 maart kunnen leerlingen van de 3de graad secundair onderwijs in deze bedrijven op hun beurt kennismaken met technologie tijdens de ‘Schooldag van de Technologie’. Dit nieuwe initiatief van de Vlaamse regering werd aangekondigd door minister-president Patrick Dewael in de Septemberverklaring 2002. Het initiatief wordt mee getrokken door: Marleen Vanderpoorten, Vlaams minister van Onderwijs en Vorming; Dirk Van Mechelen, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Innovatie, Media en Ruimtelijke Ordening; Jaak Gabriëls, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Buitenlandse Handel en Huisvesting. De Belgische astronauten Burggraaf Dirk Frimout en Kolonel Frank De Winne hebben het peterschap van de Dag van de Technologie aanvaard. De concrete organisatie is in handen van Technopolis.

D

De eerste en algemene doelstelling van het initiatief luidt de Vlaming laten kennismaken met technologie in toegepaste vorm: in productieprocessen, bij de verwerking van gegevens, bij het verlenen van diensten, in wetenschappelijk onderzoek… Maar er schuilt meer achter. Met de Dag van de Technologie wil de Vlaamse regering de technologische innovatie in Vlaanderen zichtbaar maken, de Vlaming bewust maken van de verdiensten van de Vlaamse technologie en zo studies in de technische en wetenschappelijke richtingen aanmoedigen, in het bijzonder bij leerlingen van de derde graad secundair onderwijs.

10 I.M.-

FEBRUARI 2003

Een brug tussen mens en technologie Onderzoeksinstellingen, universiteiten, hogescholen en bedrijven die deelnemen aan de ‘Dag van de Technologie’ doen meer dan louter hun deuren openzetten. Bedoeling is dat de deelnemer relevante technologie op een originele manier toonbaar én begrijpbaar maakt voor een ruim publiek. Dit begint met een slagzin die de getoonde technologie beknopt omschrijft zoals bijvoorbeeld ‘Hoe maken we van 7000 onderdelen een auto in amper 24 uur tijd?’. Daarnaast wordt voor elke deelnemer een Tkaart (TechnologieKaart) aangemaakt: een gids voor de bezoeker met meer info over de technologie die de deelnemer voorstelt. Voor de deelnemers betekent de ‘Dag van de Technologie’ een unieke kans om naar buiten te treden met hun technologisch of industrieel aanbod, om zichzelf te profileren en te positioneren. Hierbij kunnen ze steeds rekenen op een inhoudelijke en promotionele ondersteuning door Technopolis, dat ervaring heeft op het vlak van de organisatie van wetenschappelijke projecten voor de overheid. Naast een promotionele ondersteuning via spandoeken, vlaggen, affiches… worden de deelnemers ook opgenomen in een groots opgezette mediacampagne. De ‘Dag van de Technologie’ kan rekenen op de ruime steun van en de samenwerking met o.m. Industrie Vlaanderen (Agoria Vlaanderen, Febeltex, Fevia, Kledingfederatie Vlaanderen, Febelgra, Sirev en Febelhout), Flanders’ Drive, Havenautoriteiten van Antwerpen, Zeebrugge en Gent, IWT, Kamers van Handel en Nijverheid, Leuven Inc., Unizo, VEV en VKW. Als deelnemer aan de Dag van de Technologie dingt u bovendien automatisch mee naar de ‘Prijs voor Innovatie van de Vlaamse regering’. De Vlaamse regering looft 3 prijzen uit – waaronder één aan de meest verdienstelijke starter - aan de deelnemers die op een uitzonderlijke manier technologische innovatie realiseren in hun bedrijf of organisatie. Meer info: www.dagvandetechnologie.be


Uitreiking Barco-prijs p 12 december 2002 werd de jaarlijkse Barco/VIK-Prijs 2002 voor de dertiende keer uitgereikt. Ook de Barco/F.W.OPrijzen en de Wetenschappelijke Barco/F.W.O.Prijs werden overhandigd.

O

De avond begon met een panelgesprek met BarcoCEO Martin De Prycker en de studentenvertegenwoordigers van Vlaamse Universiteiten en Hogescholen over "The Engineering Reality of Virtual Reality – Hoe werkt de ingenieur in de toekomst?" De prijsuitreiking wordt in samenwerking met de VIK en F.W.O.-Vlaanderen georganiseerd. De VIK richt zich tot jonge industrieel ingenieurs - F.W.O.Vlaanderen tot jonge burgerlijk ingenieurs en doctorandi. Barco wil de samenwerking tussen universiteiten, hogescholen en wetenschappelijke instellingen enerzijds en bedrijfsleven anderzijds bevorderen. De prijzen vestigen de aandacht van de gemeenschap op het belang en de waarde van technologisch gericht onderwijs en onderzoek. Voor vorminginstellingen zoals het VIK-Vormingsinstituut is de interactie tussen hogescholen, universiteiten en bedrijfsleven erg belangrijk: permanente vorming is immers in grote mate vraaggestuurd. De invoering van dergelijk systeem zal bepalend zijn voor de aantrekkelijkheid van de technologiegerichte studies en voor de kwaliteit van de ingenieurs die er worden opgeleid.

2002

De jaarlijkse prijzen, zes ter waarde van 2.500 EUR en één ter waarde van 5.000 EUR werden overhandigd door prof. dr. ir. Martin De Prycker, President & CEO Barco n.v. De jaarlijkse Barco/VIKPrijzen, elk ter waarde van 2.500 EUR, werden uitgereikt aan: Pieter Van Compernolle (Zwevezele), industrieel ingenieur elektronica optie ICT - Katholieke Hogeschool Sint-Lieven Campus Rabot, voor zijn werk: "Ontwikkeling van een SNMP-agent voor controle en onderhoud van projectoren aangeschakeld op een netwerk", uitgevoerd onder leiding van Ing. Bart Blanckaert en Ing. Yvan Blom. Tom Decouttere (Anzegem), industrieel ingenieur elektronica optie ICT – Hogeschool West-Vlaanderen en Wim DEGRAEVE (Anzegem), industrieel ingenieur elektronica optie ICT – Hogeschool WestVlaanderen, voor hun werk: "Visimouse project", uitgevoerd onder leiding van Ing. Valère Goeminne.

In het debat tussen ingenieursstudenten (Ann De Vos – Katholieke Hogeschool St. Lieven, Bart Verleye – Katholieke Universiteit Leuven, Glenn Van Ingelgem – Vrije Universiteit Brussel en Pieter De Pauw, Universiteit Gent) en de CEO van Barco werd de toekomst van de ingenieur besproken. De universiteitsdepartementen en hogescholen die in een periode van vijf jaar drie gelauwerde werken hadden ingestuurd wonnen een Barco-IQ-projector (helderheid: 4,200 ANSI lumen). Het departement Elektrotechniek aan de KULeuven en het departement Elektronica en Informatiesystemen aan de UGent vielen eveneens in de prijzen.

Raf Van de Plas (Molenbeek-Wersbeek), industrieel ingenieur elektronica optie ICT – Technologische Hogeschool Groep T en Ronald Vanschoren (Diest), industrieel ingenieur elektronica optie ICT – Technologische Hogeschool Groep T voor hun werk:

I.M.- FEBRUARI 2003 11


Uitreiking Barco-prijs 2002 "Control & Retrieval of Diagnostic Information from Barco-Equipment through GSM-connectivity", uitgevoerd onder leiding van de heer Koen Pelsmaekers.

ties en SVM's", uitgevoerd onder leiding van prof. Luc Van Gool. Sylvie Denuit (Brussel), burgerlijk werktuigkundig elektrotechnisch ingenieur– Vrije Universiteit Brussel en Lieven Caboor (Beernem), burgerlijk werktuigkundig elektrotechnisch ingenieur– Vrije Universiteit Brussel, voor hun werk: "Specificatie en evaluatie van een systeem om de alertheid van piloten te garanderen in vlucht", uitgevoerd onder leiding van prof. Jean-Jacques Speyer. Günther Roelkens (Melle), burgerlijk elektrotechnisch ingenieur – Universiteit Gent voor zijn werk: "Ringresonatoren voor fotonische IC's op basis van III-V halfgeleiders", uitgevoerd onder leiding van prof. Roel Baets. De Wetenschappelijke Prijs Barco/F.W.O. (5.000 EUR) ging naar:

De jaarlijkse Barco/FWO-Prijzen, elk ter waarde van 2.500 EUR, gingen naar: Jeroen Cant (Antwerpen), burgerlijk elektrotechnisch ingenieur – Katholieke Universiteit Leuven en Bram Van den Bosch (Schilde), burgerlijk elektrotechnisch ingenieur – Katholieke Universiteit Leuven, voor hun werk: "Voetgangersdetectie, gebaseerd op wavelettransforma-

Stefaan Vandenberghe (Gent), licentiaat natuurkunde – Katholieke Universiteit Leuven, G.A.S. Biomedische en Klinische Natuurkunde, Katholieke Universiteit Leuven, navorser aan de Universiteit Gent, Voor zijn werk: "Iteratieve lijstmode reconstructie voor coïncidentiebeeldvorming", uitgevoerd onder leiding van prof. Ignace Lemahieu en prof. Rik Vandewalle.

<<

INGENIEUR EN BEROEP

Ingenieurs zonder Grenzen

Het VIK-centrum Ingenieurs zonder Grenzen komt regelmatig samen, afwisselend in Gent en Wommelgem. Alle geïnteresseerden zijn steeds welkom. Aanvang van de bijeenkomst om 19u00. Vooraf aanmelden is aangewezen ([email protected]).

27.02.2003:

VIK-huis, Wommelgem

27.03.2003:

Gent

24.04.2003:

VIK-huis, Wommelgem

22.05.2003:

Gent

26.06.2003:

VIK-huis, Wommelgem

12 I.M.-

FEBRUARI 2003

<<

De volgende vergaderingen zijn gepland:

INGENIEUR EN BEROEP

Na opwaardering van de studies, thans opwaardering van de landmetersactiviteiten Verplichtingen en voordelen voor de privé-landmeter

Naar samenwerking tussen de AKRED (Kadaster, Registratie & Domeinen)

en de privé-landmeters! et beheerscomité van de Administratie van het Kadaster, de Registratie en de Domeinen (AKRED) heeft zich voorgenomen om een zo volledig mogelijk patrimoniumdocumentatie aan te leggen en uit te baten, en door middel van een betrouwbare openbaarmaking, rechtszekerheid te verschaffen aan de onroerend-goed-transacties.

H

Om dit doel te bereiken startte de AKRED onder meer met de digitalisering van het kadastraal plan. Door samenwerking met de regionale overheden behoort een volledig numeriek kadastraal plan tegen eind 2004, begin 2005 tot de mogelijkheden.

Minimale planvereisten en samenwerking met de privé-landmeters Hiertoe heeft de AKRED aan de heer minister van Financiën een ontwerp van Koninklijk Besluit voorgelegd tot verbetering en standaardisering van de plans die bestemd zijn om bij een (notaris) akte tot overdracht of aanwijzing van eigendom te worden gevoegd. Het ontwerp voorziet een verplichting om een door een beëdigd landmeter opgemaakt plan bij de akte te voegen, telkenmale de mutatie aanleiding geeft tot een wijziging van het betrokken kadastraal perceel. De hypothecaire overschrijving van een akte die niet aan deze vereiste voldoet, zal kunnen worden geweigerd. Dit "plan bij de akte" zal de noodzakelijke informatie moeten bevatten voor de bijwerking van het kadastraal plan en aan bepaalde vormvereisten moeten beantwoorden. Anderzijds wenst de AKRED op vrijwillige basis tot een actievere samenwerking met alle privé-landmeters te komen. Deze samenwerking zal geconcretiseerd worden door het afsluiten van een overeenkomst tussen AKRED en iedere landmeter afzonderlijk. Deze overeenkomst beoogt inzonderheid het centraliseren van de informatie met betrekking tot de eigendomsgrenzen bij de sector Kadaster en de erkenning van de privé-landmeter als een bevoorrechte partner van de AKRED. Bij het ingaan van 2003 hadden reeds meer dan 300 privé-landmeters dergelijk convenant afgesloten.

Van de landmeter die de overeenkomst heeft ondertekend wordt verwacht dat hij zijn plans opmaakt volgens het ontwerp K.B. Ook zal de landmeter een exemplaar van het origineel plan rechtstreeks aan de sector Kadaster van de AKRED moeten bezorgen, alsook een ASCII-bestand met de coördinaten (lokale of andere) van de hoekpunten van het eigendom en van de gebouwen. Als tegenprestatie geniet de landmeter die de convenantovereenkomst heeft ondertekend van aan kosteloze en bevoorrechte raadpleging van bepaalde kadastrale documenten die in de controles van het Kadaster worden bewaard (mutatieschetsen, plans, dossiers i.v.m. de georeferering). Om deze raadpleging te optimaliseren stellen de diensten van de AKRED een database samen met de plans van de landmeters die bij het Kadaster worden bewaard. Op het vlak van het kadastraal plan zal een nieuwe verwerkingsmethode een juiste conformiteit met het plan van de landmeter mogelijk maken. Daarenboven zullen bepaalde plans van de landmeters gegeorefereerd worden en zullen de landmeters die de convenantovereenkomst hebben ondertekend hiervan de vruchten kunnen plukken. Nadere info omtrent deze jongste ontwikkeling omtrent het zelfstandig landmetersberoep kunnen bekomen worden op het e-mailadres landmeter.akredominfin. fed.be of op de beroepsvereniging [email protected].

Besluit Het tot stand komen van een samenwerking tussen AKRED en de privé-landmeters is een onverwachte maar hoopvolle stap in de evolutie van een fiscaal kadaster naar een technisch kadaster. Het draagt tevens bij tot een kwaliteitsverhoging van de opgestelde plannen, niet enkel voor de gemeenschap, maar ook van de gebruiker. Tevens is het een belangrijke stap naar de erkenning van de Belgische landmeter als volwaardig technisch openbaar ambtenaar, in navolging van de notaris als juridisch openbaar ambtenaar, waarvan de akten zullen worden geauthentificeerd en verzameld binnen de sector kadaster van de AKRED. Dat dit zal leiden tot zekere aanpassingen binnen de beroepsgroep van de privé-landmeters is onvermijdelijk. Deze jongste evolutie betekent immers onvermijdelijk het einde van de "kleine, zelfstandige landmeterexpert" en zal naar Europese voorbeelden leiden tot schaalvergroting, associatievorming, professionalisering, enz…

Lic. Ing. Johan Vanvolsem


GRAAD EN DIPLOMA

HOGESCHOOLFONDS

HHogeschoolfonds

14 I.M.-

Zevende oproep

O

p 3 december 2002 kondigde IWTVlaanderen een nieuwe oproep van het HOBU-fonds aan, het is de zevende op rij.

Ondanks de dreiging van een afbouw van dit succesvol innovatie-steunprogramma ten behoeve van hoofdzakelijk KMO’s blijft de Vlaamse overheid blijkbaar haar volste vertrouwen behouden in de door de Vlaamse hogescholen in het verleden geleverde inspanningen. In de voorbije periode van 6 jaar hebben de Vlaamse hogescholen niet minder dan 450 projectvoorstellen ingediend, daarvan werden er uiteindelijk 134 door het IWT goedgekeurd. Het totaal bedrag van de toegekende steun bedroeg maar eventjes 31 miljoen EUR. Het pleidooi van de VIK voor behoud van het HOBUfonds heeft hopelijk zijn vruchten afgeworpen. Zowel de naam als de modaliteiten van het fonds blijven voor de oproep 2003 ongewijzigd. Dit betekent dat elke hogeschool opnieuw een of meerdere projectvoorstellen kan indienen voor een maximum bedrag van 310.000 EUR (gespreid over een looptijd van maximum 2 jaar). Bij elk project dienen minimum 3 KMO’s te worden betrokken maar in het verleden is gebleken dat het gemiddeld aantal KMO’s per gebruikerscommissie ruim het dubbele bedraagt en deze trend is in stijgende lijn. De Werkgroep "O & O aan de Hogescholen" is ervan overtuigd dat de Departementen IW&T een groot aantal waardevolle projectvoorstellen zullen indienen voor 17 februari 2003 en dat IWT-Vlaanderen weerom zal geconfronteerd zijn met de moeilijke opdracht om de allerbeste projecten te selecteren binnen de door de Vlaamse overheid voorziene financieringsenveloppe. Zeven is voorwaar een magisch getal; het verwijst ook naar het bijbels verhaal van de zeven vette en de zeven magere …… maar hopelijk is de Vlaamse overheid voldoende wijs om dit bijbels verhaal een andere wending te geven en om door een weldoordachte beslissing de zeven magere vooralsnog uit te sluiten. Het is immers zo dat op het ogenblik dat u dit nummer van Ingenieursmededelingen leest door de bevoegde minister geen definitieve uitspraak is gedaan over het voortbestaan van het HOBU-fonds in zijn huidige vorm. Na de associaties van de hogescholen met de universiteiten zouden de 2 cycli-opleidingen andere steunkanalen moeten aanspreken om innovatie pro-

FEBRUARI 2003

jecten voor KMO’s uit te werken. Daarbij hadden zowel de VIK als de Departementshoofden van de Departementen IW&T zeer grote bedenkingen die trouwens schriftelijk werden overgemaakt aan de minister verantwoordelijk voor het innovatiebeleid in het bedrijfsleven. Wij staan daarbij zeker niet alleen. Ook IWTVlaanderen erkent het succes van het HOBU-fonds en wenst dit ondersteuningskanaal ten behoeve van de Vlaamse KMO’s in de toekomst verder te zetten. Daarbij wordt gedacht aan een naamwijziging om de doelstelling van het fonds beter te laten aansluiten op de gewijzigde structuren die zijn ontstaan na de associaties van de hogescholen met de universiteiten. De Werkgroep "O & O aan de Hogescholen" onderneemt elke mogelijke actie om de afbouw van het HOBU-fonds tegen te gaan en zo de nieuwe regelgeving de minister verplicht daar anders over te beslissen dan zal de VIK zich inzetten opdat de Departementen IW&T hun taak als technologieverspreider ten behoeve van de Vlaamse KMO’s naar behoren zouden kunnen verder zetten. Dit betekent in de praktijk dat daarvoor voldoende financiële middelen dienen te worden ter beschikking gesteld en die op zijn minst equivalent zijn aan de huidige HOBU-fonds financieringsenveloppe. De VIK is ervan overtuigd dat een steunprogramma zoals het HOBU-fonds innovatie initiatieven voor technologische vernieuwingen in het bedrijfsleven niet enkel de Vlaamse KMO’s ten goede komt maar eveneens bijdraagt tot een verhoogde O & O activiteit in de Departementen IW&T van onze hogescholen die zodoende een, door IWT-Vlaanderen verleende, verhoogde financiële draagkracht verwerven. Op deze manier kan hun onderzoeksinfrastructuur worden verbeterd wat rechtstreeks ten goede komt van de docenten en van de toekomstige industrieel ingenieurs. Beter op hun toekomstige taken voorbereide industrieel ingenieurs blijft een permanente bekommernis van de VIK en in die zin dient ook onze vraag voor het bestendigen van het HOBU-fonds in zijn huidige vorm te worden gezien. Alle Vlaamse hogescholen en IWT-Vlaanderen treden deze eis bij. Ing. Roland Mortier

GRAAD EN DIPLOMA Nieuwe HOBU-technologieprojecten in te dienen voor 17 februari 2003! Fundamenteel onderzoek kan erg boeiend zijn, maar zonder overdracht van de resultaten naar concrete toepassingen blijft het een luxueuze en vrij steriele hobby voor enkelen. De IW&T-departementen aan de hogescholen zijn prima uitgerust om de

mogelijke toepassingen van nieuwe technologie snel te in te schatten en te vertalen in oplossingen voor de heel praktische vragen van kleine en grote bedrijven. De overheid (IWTVlaanderen) speelde op mogelijkheden ook en heeft de reeds bestaande samenwerking gestimuleerd en gecoördineerd via het HOBU-fonds. Het HOBU-fonds is van bij de start in 1997 een succesverhaal met becij-

ferbare opbrengst voor alle deelnemers. Op vijf jaar tijd is de samenwerking uitgegroeid tot een essentieel beleidsinstrument voor KMO’s, innovatie en onderwijs.

Meer informatie: http://www.iwt.be alle HOBU-projecten op een rijtje: www.iwt.be/hobu.htm

HOGESCHOOLFONDS

JONGERENWERKING

Engineers on the road Op woensdag 11 december organiseerde het jongerenteam voor de tweede keer een bedrijvendag voor de 3e en 4e jaarsstudenten industrieel ingenieur. Met de hulp van de KHLim bezochten ongeveer 200 studenten bedrijven, toegespitst voor hun afstudeerrichting. Volgende bedrijven werden bezocht: 3 Elektromechanica: Vasco 4 Elektromechanica: Atlas Copco 3 Elektronica: Siemens Fillfactory 4 Elektronica: Melexis Siemens 3+4 Chemie: Janssen Pharmaceutica Pittsburg 3+4 Biochemie: Janssen Pharmaceutica Heinz Met oog op integratie tussen de hogeschool en het bedrijfsleven is het niet alleen belangrijk dat het bedrijfsbezoek interessant en leerrijk is voor de student, maar dat er ook een beeld geschapen wordt van ‘de ingenieursjob’. Door een nauwe samenwerking met de bedrijven zijn we dan ook tot technische en wetenschappelijke bedrijfsbezoeken gekomen. Kortom ook de tweede editie van ‘engineers on the road’ was een succes. Ing. Robin Bruninx


INGENIEURSCARRIERE

Ingenieurs bieden hun diensten aan 02114: Ing. (Elektriciteit, 1985). Vrij: na negen maanden opzeg. Talen N,E,F. Ervaring: algemeen onderhoud, voedingsindustrie en aseptische verpakkingen, levensmiddelen. Belangstelling: onderhoud. Verkiest Oost- en West-Vlaanderen.

02118: Ing. (Elektronica, 2001). Vrij: na opzeg. Talen N,E,F,D, Spaans, Italiaans. Ervaring: dienst na verkoop, technisch-commercieel, projectbegeleiding in automobielindustrie. Belangstelling: automobielsector. Verkiest Antwerpen.

02115: Ing. (Elektronica, 1989). Vrij: onmiddellijk. Talen N,E,F. Ervaring: VRT studiotoestellen, R&S HF meettoestellen ISO 9001. Belangstelling: elektronica, elektriciteit. Verkiest Brabant, Antwerpen.

03001: Ing. (Bouwkunde, 2001). Vrij: april 2003. Talen N,E,F. Ervaring: 1,5 jaar als werfleider. Belangstelling: berekenen van stabiliteit en technieken van en in gebouwen. Verkiest Oost- en West-Vlaanderen.

02116: Ing. (Elektromechanica, 2001). Vrij: na opzeg. Talen N,E,F,D. Ervaring: projectleider piping-contractor in de farmaceutische omgeving (kwaliteitsopvolging, planning, progress, ...); veiligheid niveau II. Belangstelling: opvolging van contractors binnen een bedrijf. Verkiest regio Turnhout Antwerpen (occasionele verplaatsingen naar het buitenland geen probleem). 02117: Ing. (Elektromechanica, 1985). Vrij: onmiddellijk. Talen N,E,F,D. Ervaring: technisch-commercieel sales and projectengineer. Bijkomende algemene computeropleiding in de USA. Belangstelling: sales support functie voor een Europees bedrijf in de USA of Liason vanuit de USA voor de Europese markt. Ook losse opdrachten mogelijk.

03002: Ing. (Elektromechanica, 1983). Talen N,E,F. Ervaring: structureel ingenieur, systeemingenieur, productontwikkelingsleider. Belangstelling: structurele analyse, productonwikkeling. 03003: Ing. (Elektronica, 1972). Talen N,F,E,D. Ervaring: Analist/programmeur mainframe PL1 & COBOL, DATABASES DB2 en IMS/DB (DLI). Ingenieur technisch onderhoud. Zéér ruime ervaring technisch en informatica. Communicatief, communicatietechnieken. Belangstelling: informatica (mainframe) of ingenieursfunctie. Verkiest Vlaams Brabant, Antwerpen, Limburg. 03004: Stud. Ing. (Biochemie, 2003). Vrij: augustus 2003. Talen N,E,F,D. Ervaring: stage UIA aan de faculteit Geneeskunde. Belangstelling R&D in geneeskunde en medische sector, veiligheid en milieucoördinator.

Leden die een dienstaanbieding willen laten opnemen in de Ingenieursmededelingen mailen het formuliertje op www.vik.be/jobdienst naar de VIK. Op papier kan ook: achteraan in deze IM staat ook een formulier. Stuur het naar het VIK-secretariaat, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

16 I.M.-

FEBRUARI 2003

VERENIGINGSNIEUWS

Ingenieursregister 2003 verschenen

Zopas is het VIK-ingenieursregister editie 2003 verschenen. Leden kunnen deze uitgave bestellen kan door betaling van 15 EUR op rek.nr. 406-0098501-56 van de VIK te Wommelgem met de vermelding: "Ingenieursregister". Niet-leden betalen 125 EUR. Toezending is pas mogelijk na ontvangst van het bedrag. Het ingenieursregister kan ook afgehaald worden in het VIK-huis aan de ledenprijs van 10 EUR.

Zelfkleverslag Maandelijks delen we met de stickeractie een aantal prijzen uit. Kleef uw VIK-sticker op een leuke plaats (auto, fiets, brievenbus, enz.). U kan in de prijzen vallen als een attente collega uw sticker opmerkt en ons dat meldt. Werd uw nummerplaat gepubliceerd in een vorige uitgave van de Ingenieursmededelingen dan kan u nog steeds reageren. Dit deden ook Ing. Ludo Somers uit Lummen (nummerplaat EZI 964) en Ing. Alex Verwilst (nummerplaat ENS 330) uit Lovendegem. Hun prijs werd hen ondertussen reeds toegezonden. Uit de nummerplaten die onze fulltime speurploeg doorseinde, lootten we de volgende nummers:

BTS 743

DUT 380

KGJ 452

LTV 554

SJA 852

Als een van deze nummerplaten de uwe is, stuur dan een kopie van het inschrijvingsbewijs en van uw VIK-lidkaart (een fotootje mag ook altijd!) op naar het VIK-secretariaat, t.a.v. Francine Demaret, Herentalsebaan 643 Wommelgem, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected] Succes!


INGENIEUR EN VORMING

Cursusoverzicht voorjaar 2003 vanaf februari 2003

Toegepaste bedrijfskunde 12.02

5N2D*A

Werkmethodeverbetering in productieomgeving 2D*A Tijdstudie en normstelling 2D*A Omsteltijdreductie: de SMED-methode 2D*A

Bouwkunde 3N*A 6A*A 3A*A 6A*A 2D*A 4A*A

08.05 12.03 22.04 17.02 03.04 11.03

6N*A

12.03

Corrosie Corrosie

Algemeen

Arbeidsanalyse

TECHNOLOGIE

Bouwgebreken Betonbouw 2 : Berekenen van gewapend beton Grondverbeteringstechnieken Projectmanagement in de bouw Contractering bij bouwprojecten Tijdelijke grondwerken: stabiliteit van bouwputten

BEDRIJFSKUNDE

22.04 12.03 05.06

Beheer van gebouwen Duurzaam ontwerpen, bouwen en beheren 6A*A

05.05

Kwaliteit Hoe ISO 9001 met succes invoeren? De nieuwe ISO 9001 Interne auditor Basisprincipes en opbouw van een verantwoord kwaliteitssysteem

2D*A 1D*A 1D*A

17.02 28.04 16.05

1D*A

29.04

2D*A 3D*G 3D*A

21.02 06.06 14.03

2D*A 1N*A

28.03 28.05

7A*A 1D*A 1A*A

23.04 01.04 03.06

1A*A 6AV*K 6AV*K 2AV*K 4AV*K 1D*A

13.05 21.02 21.03 25.04 09.05 27.03

6A*A 2D*A 3D*A 1D*B 3D*A 2D*A

12.02 11.02 19.03 06.05 14.03 14.02

Elektriciteit- Elektronica Aardingssystemen (TT,TN,IT) in industriële elektrische installaties Frequentieregelaars Bekwaamheid van personen BA5 (bevoegde personen)

Productie en Logistiek 3A*A 3A*A

08.05 10.02

3D*A

11.03

Magazijnbeheer Supply Chain Management Productieplanning

Milieu Energie - Koeltechnieken Verwarming van gebouwen met zonne-energie Energie: audit, balans en besparingen Klimatisatie van gebouwen Koeltechniek

3A*A 1D*B 5D*B 9A*G

05.05 23.04 09.05 12.02

Kunststoffen Basiscursus kunststoffen Workshop spuitgieten Plastic Products and Mouldesign

9A*A 12.03 4D*G 12.03 21A*A 25.04

Meet- en regeltechniek Ontwerp van stuurkringen met een veiligheidsfunctie PLC Simatic S7

1D*B 09.05 1D*A 21.03 10D*A 05.05

Mechanica Hydraulica: proportionele en servosturingen Inleiding tot de eindige elementenmethode Pompen Flensverbindingen State of the Art verspaningstechnieken: PCBN, snel, hard en droog

3V*A 3A*G 4V*A 3V*G

15.03 13.02 17.05 10.05

2D*A

01.04

7A*A Energiebesparing in de chemische industrie 3V*A Drukvaten, warmtewisselaars en opslagtanks 2D*A

14.05 10.05 29.04

Scheikunde Basiscursus Poedertechnologie

Communicatie als milieuzorg Regenwatergebruik Basisprincipes, regeling en troubleshooting in industriële biologische afvalwaterzuiveringsstations De interne milieu audit Ecomapping Opstart en onderhoud van een bedrijfsafvalstoffenpark Water Lucht Geluid en trillingen Gevaarlijke stoffen Basis lawaaihinder

Onderhoud Predictief onderhoud Industriële afzuigingen Maintenance engineering Doorlichting van het onderhoud Compressoren TPM

Projecting Master in Projectmanagemnt Projectbeheersing en projectmatig werken

februari 4D*A 4D*A 4D*A MS Project 2D*A MS-project als bedrijfstool 1D*A Projectplanning en management voor gevorderden 2D*A

2003 12.03 15.03 18.03 11.02 22.04 20.03

Veiligheid Voeding HACCP

18 I.M.-

FEBRUARI 2003

OHSAS 18001 - VCA 2N*A

18.03

2N*A

06.05

INFORMATICA & COMMUNICATIE TECHNOLOGIE Algemeen

SOCIALE EN PERSOONLIJKE VAARDIGHEDEN Communicatie

Hoe gebruiksvriendelijke interfaces bouwen PC-onderhoud

2D*A 5A*A

20.03 20.05

Inleiding tot XML en aanverwante technologieën 1V*A

10.05

Internet

De winnende presentatie Vergadertechnieken Informatiebeheer via de TINK-methode

Information and Communication Technologies TCP/IP: spoedcursus Bekabelingssystemen in slechts 2 avonden Wat is SDH? Wat is PDH? Basisbegrippen van de 2 Mb/s

9A*A 2A*A 2A*A 4A*A 4A*A 2A*A

17.02 12.03 07.05 28.04 17.03 10.02

5A*A

08.05

Nieuwe ontwikkelingen Neurale Netwerken voor Data Mining

Professionele MS Access oplossingen 3D*A VBA Excel workshop 3D*A Workshop – Databank programmatie met Visual Basic (VB.NET) 3D*A Applicaties ontwerpen met Visual Basic & VB.NET3D*A AutoCAD training 6A*A AutoCAD voor gevorderden 5A*A Windows 2000 Networking 7A*A MS SQL Server 3D*A Rapportering via Crystal Reports 3A*A Lotus Notes/domino development 6AV*A

13.06 23.05 14.03 14.02 12.02 23.04 10.02 18.03 08.05 24.04

MANAGEMENT Algemeen 5A*G 2D*A

23.04 23.04

3D*B 1N*A

10.06 12.05

07.05

Persoonlijke Effectiviteit Brainmapping 1D*A 19.03 Assertiviteitstraining 3D*B 28.04 Assertiviteitstraining 3D*A 11.03 Ontwikkelen van Emotionele Intelligentie en positieve stresshantering 4V*A 23.04 Tijdsbeheer 2D*A 19.03 Geheugentraining 2D*B 23.05 Persoonlijke effectiviteit 3D*A 09.05

Coachen van medewerkers Team management

5A*A 4A*A

22.04 27.05

Verkoop De verkoop in al zijn facetten 15A*A 23.04 Inkooponderhandelingen: inkoop versus verkoop 2N*A 14.03 De winnende offerte 1D*A 23.04

Legende *A *B *G *K

= = = =

Antwerpen Brugge Gent St Katelijne Waver

A* = avond D* = dag N*= namiddag V*= voormiddag AV* = afwisselend avond + voormiddag

Meer informatie over ons opleidingsprogramma kan men vinden op de VIK-website: http://www.vik.be of in de Gids Permanente Vorming voorjaar 2003.

Contact:

Bedrijfsvoering Kosten-Baten Analyse: een instrument voor duurzame ontwikkeling 1D*A 25.03 Succesvol ontwikkelen en op de markt brengen van nieuwe producten 2V*A 15.02

Financieel Basis in het balanslezen Basis in het financieel beleid

2D*B

Team

PC-Trainingen

Creativity management Change Management Workshop Industrial Engineering en Lean Manufacturing Wetgeving op de overheidsopdrachten

08.05 18.02 25.03

Leidinggeven Leiding nemen en krijgen

Netwerken & telecommunicate

1D*A 4A*A 1D*A

2D*A 4D*A 4D*G

22.04 27.03 27.05

VIK-secretariaat, Noël Aelbrecht, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 05, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

Symposia 13 februari 2003: Energiedag 25 maart 2003: Service Software 27 maart 2003: Fastening Academy 2 april 2003: Cyclustijdvermindering 8 mei 2003: Spuitgietmachines 15 mei 2003: Leomep disseminatie 3 juni 2003: CE-markering van machines Voorjaar 2003 (data nog niet vastgelegd): GPS; QS 9000; Telemetrie

Belangrijk nieuws i.v.m. de opleidingscheques.

Human Resources Laaggeschoolde arbeidskrachten in dienst nemen en… houden People Management

2A*A 4A*A

10.06 12.03

Er zijn in totaal 660.000 cheques besteld en in totaal 900 opleidingsverstrekkers erkend. Dat geeft per opleidingsinstituut 733 opleidingscheques. Bij de VIK zijn er tot nu toe 8.700 cheques toegekomen.



Aankondiging projectbeheersing

VISIE IN HOBOKEN

Visie in Hoboken De Karel de Grote Hogeschool, campus Hoboken, richtte een nieuw lab voor visietechnologie in. Dit lab dankt haar ontstaan aan één van de HOBU-projecten die de vakgroep Industriële Automatisering van de afdeling Elektromechanica dit academiejaar uitwerkt en waaraan ook de VIK haar steun verleent. Tal van andere bedrijven en organisaties worden bij de uitbouw betrokken. We vernoemen o.a. het VisieLab van de Universiteit Antwerpen (RUCA), Bedrijven als Egemin, National Instruments, Keyence, Bopack, Pluma, Ordal, Data@Vision Belux, Philips, Niko, e.a. Het nieuwe lab wil uitgroeien tot een wetenschappelijk adviescentrum op het gebied van Visietechnologie. Het bouwt een collectie op van weldoordachte proefopstellingen waarmee camera’s en intelligente visiesensoren op hun uiterste vermogens worden getest. Het lab biedt opleidingsmodules aan waarin de aspecten van hard- en software thematisch aan bod komen. KMO’s die het wensen kunnen er zichzelf ook steeds via zelfstudiepakketten bekwamen in de mogelijkheden van Visie. Op regelmatige tijdstippen worden de leveranciers van visiemateriaal uitgenodigd op stu-

20 I.M.-

FEBRUARI 2003

diedagen om er hun nieuwste producten in een wetenschappelijke context aan het publiek voor te stellen. Kortom, het lab engageert zich vooral om aan KMO’s steun te verlenen bij het selecteren, het introduceren en het operationeel houden van automatiseringsapplicaties waarin visie de motor vormt. Hiermee sluit het lab nauw aan bij de andere onderdelen van de vakgroep automatisering die borg staan voor het opvangen van vraagstukken over robotica (on-line and off-line), industriële netwerken (ASi, Profibus, InterBus, Industrieel Ethernet, e.a.) en aspecten van OPC (Object linking and Embedding for Process Control). Bedrijven die interesse hebben in het lab of die steun zoeken bij het introduceren of operationeel houden van hun visieapplicaties kunnen ons als volgt contacteren: op 4 juni 2003 organiseert de Karel de Grote Hogeschool in samenwerking met de Vlaamse Ingenieurskamer een symposium over visie. Meer info te bekomen bij de Vlaamse Ingenieurskamer, Raf Van Os, tel. 03 259 11 19, e-mail: [email protected]. Raf Van Os


MASTER IN PROJECTMANAGEMENT NIEUW Bedrijven werken alsmaar projectmatiger. Deze gewijzigde manier van werken veronderstelt duidelijke doelstellingen, een haalbaar projectplan en een nauwkeurige opvolging tot het project succesvol is afgerond. Dit heeft alles te maken met de soepelheid en flexibiliteit die van de huidige productieprocessen wordt verlangd. De nood aan ervaren projectmanagers is nijpend. Van hen wordt naast bekwaamheid en inzicht in de materie ook een juiste aanpak en gedrevenheid verwacht.

Een complexe taak De taak van een projectmanager is complex. Als "manager" is hij niet alleen technisch onderlegd. Net als andere managers heeft hij ook heel andere vaardigheden in huis. Delegeren van bevoegdheden, samenstellen en motiveren van het team, omgaan met veranderingen en conflicten, beslissingen nemen en zorgen dat deze nageleefd worden zijn er slechts enkele van. Succesvol projectwerk is meer dan technisch professionalisme.

Bekwame projectmanagers onmisbaar Teams moeten het vandaag stellen met kleinere budgetten, kortere tijdsbestekken en minder medewerkers. Tegelijkertijd worden ze geacht slimmer, harder en sneller te werken dan ooit tevoren. De hele arbeidssituatie staat onder druk. Zonder deugdelijk projectmanagement komt men in de problemen en kunnen resultaten teleurstellen. Projectleiders hebben de verantwoordelijkheid om hun project binnen de gestelde randvoorwaarden zo succesvol mogelijk te laten verlopen. Succes hangt af van de voorbereiding, inrichting, structurering en beheersing. Ook de manier waarop er gecommuniceerd wordt in het projectteam is belangrijk. Het overzien en effectief managen van al deze factoren vormt de kern van projectmanagement.

Een exclusief programma Dit masterprogramma tracht vooral jonge ingenieurs een gedegen basis aan te reiken. Inhoudelijk wordt gesteund op de "Project Management Body of Knowledge" opgesteld door het Project Management Institute, kortweg PMI. Net zoals bij PMI mag de cursist niet verwachten dat hij als toekomstig projectmanager een soort van ingeblikt concept geserveerd krijgt dat hij stap na stap maar te volgen heeft om zijn projecten met succes te kunnen afwerken. Daar zijn uiteraard redenen voor. Elk bedrijf werkt immers zijn eigen methodiek uit die overeenstemt met de eigen bedrijfsbehoeften, cultuur en activiteiten.

Meer info of een aparte folder? Contacteer Ria Brughmans tel: 03 259 11 06 fax: 03 259 11 01 email: [email protected]

Programma

Praktisch

• Basisprincipes van Projectmanagement • Projectmanagement taktisch - Organisatorisch - Het Planningsproces - Kwaliteitsbeheer in projecten - Financieel - Project risicomanagement - Projectvoortgang & controle - Vaardigheden • Projectmanagement, de strategische invalshoek - Definitie van het project - Uitvoering en controle - Finalisering en close-out • Cases en workshops

De master vindt plaats in de VIK-lokalen te Wommelgem. De lessen worden gegeven op dinsdag van 19u – 22u en zaterdag van 9u – 12u De master neemt 160 uren in beslag en loopt van 18 februari - half juni 2003 23 september – januari 2004 Deelname • 3.270 EUR voor leden • 3.600 EUR voor niet-leden In de prijzen zijn cursusteksten, een naslagwerk, verfrissingen en een volledige residentiële dag inbegrepen.


STUDIEGROEPEN BEDRIJFSBELEID De SMED methode - afkorting van Single Minute Exchange of Dies - is ontwikkeld door de Japanner Shigeo Shingo, die toen als industrial engineer bij Toyota werkte. Door toepassing van de SMED-principes worden omstelkosten beduidend kleiner, verkorten de seriegroottes, verminderen de voorraadkosten en stijgt de effectiviteit van de machines in het bedrijf. De SMED-methode besteedt aandacht aan 3 zaken: de organisatorische, de arbeidskundige en de technische verbeteringscomponent.

Lezing: Single Minute Exchange of Dies dinsdag 11 maart 2003 De praktijk bewijst dat vooral aan de eerste twee componenten veel aandacht besteed moet worden en dat daarbij veel tijdsbesparing mogelijk is zonder of met kleine investeringen. Bij de technische component komen pas kleine en nadien grotere investeringen te pas, die al dan niet gedaan kunnen worden naar gelang de gevraagde rendabiliteit.

PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Spreker: Ing. Harald van der Avoird, trainer consultant, TPN Datum: dinsdag 11 maart 2003 om 20u00 Kosten voor inschrijving: gratis voor de leden en studenten op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 8 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

H AV E N T E C H N O L O G I E Statistieken tonen aan dat de transporten van gevaarlijke goederen steeds toenemen. Om deze transporten veilig te laten verlopen werden door de overheid strikte regels uitgewerkt. Ook de havenbedrijven worden met deze vaak complexe voorschriften dagelijks geconfronteerd.

Lezing: Transport, behandeling en tijdelijke opslag van gevaarlijke goederen donderdag 20 februari 2003

Doel van deze avond is de regelgeving i.v.m. het transport, de behandeling en de opslag met onder meer praktijkvoorbeelden nader toe te lichten.

PRAKTISCH Plaats: SGS, Noorderlaan 87, Antwerpen Datum: donderdag 20 februari 2003 om 20u00 Sprekers: Luc Cassan, Expert BASF-Vetting departement; P. Decrop, Havenkapitein departement gevaarlijke goederen; M. Cayman, Veiligheidsadviseur transport gevaarlijke stoffen CEPA Kosten voor inschrijving: gratis voor VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 8 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

22 I.M.-

FEBRUARI 2003

STUDIEGROEPEN KUNSTSTOFFEN Lezing: Metalliseren van kunststoffen woensdag 19 maart 2003 Metalliseren van kunststoffen voor esthetische en functionele metaallagen Dr. C.P.G. Schrauwen, TNO TPD, Eindhoven, Nederland Voorwerpen in kunststof worden gemetalliseerd om een of meer typische metaaleigenschappen aan het oppervlak toe te voegen. Vaak gaat het om decoratieve toepassingen, maar ook reflectie en geleiding zijn mogelijk met metallisatie. Metallisatie gaat via een natte, galvanische procesroute of via vacuümprocessen. Combinaties van beiden kunnen ook. In het vacuümproductieproces voor decoratieve toepassingen wordt of een coating gelegd van laklagen met een zeer dunne, door PVD aangebrachte laag metaal of er wordt een galvanisch gemetalliseerd halffabrikaat gebruikt. Bij functionele toepassing wordt meestal direct gemetalliseerd. De lezing behandelt de processen van vacuümmetallisatie , het kunststof basisproduct, en het thema specificatie en standaardisatie. Vacuümgemetalliseerde kunststof vindt men in sluitingen en verpakkingen voor cosmetica en producten voor lichaamsverzorging, kleinmeubelen en interieurdecoratie, gebruiksvoorwerpen, sporttrofeeën, bijouterieën, sierdelen en reflectoren van verlichtingsarmaturen, optische componenten, badkamerarmaturen, hangen sluitwerk, elektronicabehuizingen (EM-afscherming, 3D-MID). behandelde onderwerpen: introductie producten metalliseren, galvanisch of in vacuüm het proces het kunststof voorwerp specificatie en standaardisatie de toekomst

Nieuwe technologie voor het metalliseren van kunststof Ing. Laurent Danneels, KaHo Sint-Lieven

galvaniseren. Deze methode kenmerkt zich door rechtstreeks elektrochemische metallisatie van de kunststof. De PLATO-techniek onderscheidt zich van de klassieke methodes om kunststoffen chemisch te galvaniseren door de eenvoudige samenstelling van de baden en door het beperkte aantal stappen tijdens het proces. Het proces bestaat uit 3 stappen: Etsen: deze voorbehandeling is cruciaal en bepaalt in grote mate de hechting van het metaal aan de kunststof. Activeren: de kunststof wordt door eenvoudige onderdompeling in chemische baden belegd met een actief metaalcomplex. Metalliseren: de geactiveerde kunststof wordt op elektrochemisch wijze belegd met een dun laagje nikkel. Deze nikkellaag is niet dikker dan 1 mm. Eens de kunststof vernikkeld kan elke gewenste eindmetaallaag worden aangebracht op de initiële nikkellaag.

Bedekken van kunststoffen voor optische en andere functionele toepassingen Ing. L. Tegelaers, H&ST Heat & Surface Treatment B.V. Na de doorbraak van kunststof brillen "glazen" worden nu ook plastics gebruikt voor technische optische delen. Zo worden spiegels voor barcodereaders en lenzen voor CD en DVD lezers in grote aantallen bedekt. De coating moet voorzien in hoge reflectieve waarden voor de spiegels en hoge transmissiewaarden voor de lenzen. We gaan in op het belang van de "keten" van granulaatfabrikant tot eindgebruiker. Ook in andere branches worden functionele coatings op plastics toegepast. Eigenlijk zijn de mogelijkheden bijna onuitputtelijk, aangezien voor het oplossen van een probleem (lees extra kenmerken aan een kunststof toevoegen) in principe zeer veel chemische elementen of de oxides, nitrides enz. daarvan kunnen worden gebruikt mits het product en de dunne laag met elkaar overweg kunnen. Hierin schuilt het grootste probleem want op kunststoffen verdragen geen zeer hoge temperaturen.

C.B.O.K. staat voor de verdere ontwikkeling van de PLATO-techniek om kunststoffen te

PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: woensdag 19 maart 2003 om 14u00 Kosten voor inschrijving: gratis voor leden VIK, NIRIA, KIVI; niet-leden betalen 8 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat, voor 5 maart 2003. Het aantal inschrijvingen is beperkt I.M.- FEBRUARI 2003 23

STUDIEGROEPEN KUNSTSTOFFEN Op woensdag 27 november had voor het eerst in de geschiedenis van de Vlaamse Ingenieurskamer een parallelle workshop plaats. Deze sessie liep tegelijkertijd in Wommelgem als in Diepenbeek. Misschien niet zo bijzonder zal u denken, maar toch. De opening van de avond werd opgevuld door een videocontact tussen het computerlokaal te Wommelgem en een computerlokaal in Diepenbeek. Hoe kan je immers beter het nut van een webcam illustreren? Waar thuis met een breedbandaansluiting een webcamverbinding redelijk makkelijk te realiseren is, bleek deze op te zetten tussen twee vestigingen met een eigen netwerk en met eigen beveiligingen niet zo eenvoudig. Een belangrijke voorwaarde wellicht die de introductie van de webcam op de werkvloer vertraagt, ondanks een investering van amper 80 EUR. Naast dit multimediagebeuren, werd er natuurlijk ook tijd besteed aan het surfen zelf. Niet door het overtypen van allerlei webadressen, maar eenvoudigweg het aanklikken van voorbereide hyperlinks, die nog steeds op de VIK website te bezoeken zijn. Ook waren het niet de meest voor de hand liggende sites, maar meer de sites die in de diepte gesurfd werden, daar waar de meest zinvolle informatie te vinden is. Wat dacht u van een elementaire vloeiberekening of de gratis e-seminars? Laattijdige nieuwsgierigheid? Wel, voor de thuisblijvers zijn de links nog steeds beschikbaar op www.vik.be, kies Studiegroepen en vervolgens Kunststoffen. Daar vindt u onder "workshop kunststoffen op het internet" zowel de editie van 2001 als de recentste van 2002.

Kunststoffen op het internet II verslag van de lezing op 27 november Naast surfen en webcammen, werden ook nog de nieuwsgroepen gedemonstreerd. Ideaal voor diegene die met een vraag zit en niet weet waar en aan wie ze te stellen. Stel ze op het net en je vraag zal zeker gelezen worden en met een beetje geluk krijg je een passend antwoord. Ideaal om te scoren bij de collega’s én misschien wel het begin van een langdurig kunststofcontact. Uw interesse is geprikkeld? Op de pagina van de tweede workshop vindt u ook twee documenten die u uitleggen hoe u een verbinding kan maken met een webcam via netmeeting en hoe u uw outlook express instelt om nieuwsgroepen te kunnen raadplegen. Aangezien iedereen van het internationaal gezelschap tevreden was, denken wij al stilletjes aan een derde editie, waar we weer een beetje het world wide web willen uitdagen om u zo te laten kennis maken met al dat moois van het internet en dat op een manier dat iedereen, zowel thuis als professioneel, tegen minimale investering zijn weg kan vinden om zo beter te renderen in zijn professionele fanplastische bezigheden. Onze speciale dank gaat uit naar Hans Guldentops, Karel De Wever, Ludo Naelaerts en de systeemgroep van de Katholieke Hogeschool Diepenbeek. Ing. Dirk Vanherck

ONDERHOUD Eerst wordt aan procesingenieurs en kwaliteitsverantwoordelijken gevraagd om vochtigheidsmetingen veilig en vlug in een PC op te slaan. Even daarna wordt geïnformeerd dat zoiets niet automatisch kan gebeuren. Veertien dagen later wil men continue metingen. Als je weet welke systemen hiervoor bestaan kan je als kwaliteitsverantwoordelijke zonder nadenken drie keer ja antwoorden. Na een kort overzicht van een paar theoretische begrippen gaan we direct over naar de oplossingen. Omdat het bij vochtigheidsmetingen meestal gaat om langzame situatiewijzigingen is een seriële data-overdracht ruimschoots toereikend om 32 transmitters accuraat op te volgen. We hebben het dan over de toepassing van rs232/485 subnetten die ofwel rechtst-

Lezing: Vochtigheidsmeting online. Seriële dataoverdracht Vochtigheidsmeting: dikwijls verwaarloosd en toch zo belangrijk Donderdag 20 februari 2003 reeks over de rs232 naar een PC gebracht worden, hetzij via converters die vlot op de markt verkrijgbaar zijn. Voor de beperking in afstand van PC naar eerste transmitter (master) worden de mogelijke oplossing besproken. Aangepaste converters kunnen 32 transmitters koppelen aan tcp/ip net. Praktische voorbeelden zijn het zout tijdens de uiteenzetting.

PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 20 februari 2003 om 20u00 Kosten voor inschrijving: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 8 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

24 I.M.-

FEBRUARI 2003

STUDIEGROEPEN ONDERHOUD Lezing: Onderhoud in de voedingindustrie dinsdag 29 april 2003 Onderhoud in de voedingsindustrie vraagt om een andere aanpak dan onderhoud in andere sectoren. De eindproducten zijn immers bestemd voor menselijke consumptie. Volgens de Belgische en Europese levensmiddelenwetgeving moet de ‘voedselveiligheid’ ten allen tijde bewaard worden. Daarom moet ook de interne kwaliteitsdienst nauw betrokken worden bij alle onderhoudswerkzaamheden. Er moet op toegezien worden dat laswerken perfect naadloos worden uitgevoerd (cfr. EHEDG richtlijn N°8). De onderhoudsdienst mag geen onderdelen gebruiken of invoeren die problemen kunnen scheppen naar hygiënisch ontwerp toe (moeilijk reinigbare materialen met grote oppervlakte ruwheid, obstakels, onderdelen waarop of waarachter zich contaminanten kunnen accumuleren). Er mogen na onderhoud

geen voorwerpen (werktuigen, bouten, moeren, ijzerdeeltjes, houtdeeltjes en vezeldeeltjes, ...) in de machines achterblijven. Na onderhoud moet er gereinigd worden (verwijderen van vuilsporen als het binnenwerk betreden of behandeld wordt, verwijderen van olievlekken, …). Leidingen moeten worden doorgespoeld om ijzerdeeltjes, slijpresten, … te verwijderen. Bij onderhoud in de voedingsindustrie is niet alleen hygiëne belangrijk, ook de economische aspecten van onderhoud zijn uitermate belangrijk. Door de lage winstmarges in de voedingsindustrie moeten productiestilstanden tot een minimum beperkt worden. Preventief onderhoud is daarom te verkiezen boven de storingsgerichte aanpak. Onderhoud in de levensmiddelenindustrie vergt bijgevolg een zorgvuldige planning, passende voorzorgsmaatregelen, goede afspraken met de kwaliteitsdienst, bijzondere middelen, aangepaste onderhouds- en onderzoekstechnieken (endoscopie, IR, trillingsmetingen, ...).

PRAKTISCH Plaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Kleinhoefstraat, Geel Datum: dinsdag 29 april 2003 om 19u00 Sprekers: Jan Arickx (ChevronTexaco Belgium, Zwijnaarde-Gent) over "Gebruik van food-grade oils bij onderhoud in de voeding" en Jon Chambers (Procter & Gamble, Mechelen) over "Onderhoud in een groot levensmiddelenbedrijf" Organisatie: Studiegroep Onderhoud i.s.m. de Studiegroep Voeding Kosten voor inschrijving: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 8 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

Oliefiltratie en zijn toepassingen donderdag 27 maart 2003 Een smeermiddel in een machine is onderhevig aan een reeks contaminatie- en degradatieverschijnselen. Deze verschijnselen hebben uiteraard een negatieve invloed op de smerende eigenschappen en op de werking van de machine. Olie bijvoorbeeld, bevat een grote hoeveelheid informatie die afkomstig is vanuit de hele machine.

Het analyseren van deze olie is een onderdeel van het predictief en het pro-actief onderhoud. Bij predictief onderhoud worden eventuele onregelmatigheden opgespoord terwijl men bij pro-actief onderhoud tracht deze onregelmatigheden te voorkomen door hun ontstaan weg te nemen. Tijdens de voordracht worden er, op een zeer praktische manier, werkmethoden en filtratietechnieken besproken om het pro-actief onderhoud in de praktijd toe te passen.

PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Spreker: Ing. Bart Smets, Filter-technics Datum: donderdag 27 maart 2003 Kosten voor inschrijving: gratis voor de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 8,00 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat I.M.- FEBRUARI 2003 25

STUDIEGROEPEN PIJPLEIDINGEN Hoe komt een persleidingnetwerk voor restwater in glasvezelversterkte kunststof tot stand? In de wereld van de composieten zijn glasvezelversterkte kunststofpijpleidingen zeker zo spectaculair als catamarans en windmolens. Alleen insiders weten wat voor intens speurwerk en ervaring PE-HD/GVK-pijpleidingen voor bovengronds transport van productierestwater vereisen. Daniël Hellinckx kon zijn kennis in het buitenland (Tuv Rheinland) al heel wat keren inzetten. Als je de indrukwekkende besparingen en voordelen van bovengronds transport vergelijkt met een moeilijk te onderhouden en te beheren onderaards systeem, wordt het hoog tijd om hem in eigen land aan het woord te laten. Daniël Hellinckx spreekt niet alleen vanuit zijn ervaring als constructeur, maar ook als werk-

Lezing: GVK-Restwatercollector donderdag 20 februari 2003 plaatsingenieur van de werkplaats kunststoffen bij BASF Antwerpen. Daar worden leidingssystemen (Brakwaterkoelstations, Koolzuurgasnetwerk, Zoutzuur-, Natriumhydroxyde, Pekelleidingen) en apparaten in kunststof ontwikkeld en gerealiseerd. Heel wat nieuwe technologie werd beschikbaar gesteld voor contractors. 80% van de activiteiten van de kunststofwerkplaats is bestemd voor nieuwbouw. Een lezing van een specialist. Niet te missen voor ingenieurs die te maken hebben met kunststof, pijpleidingen, milieu, constructie en studie.

PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 20 februari 2003 om 18u00 Spreker: Ing. Daniël Hellinckx Organisatie: Studiegroep Pijpleidingen i.s.m. Studiegroep Kunststoffen Kosten voor inschrijving: gratis voor de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 10 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

Nut De eigen omgeving is het uitgangspunt voor de verkenning van de wereld. De wereld van Pijpleidingen. Een klein detail in deze leefwereld kan problemen oproepen, die tot verder onderzoek aanzetten en zo verantwoordelijkheidszin aanscherpen. In deze context staat de excursie "Hete leidingen". Een uitstap om zowel binnen als buiten het vakgebied, vaardigheden aan te leren, zich te oriënteren in de omgeving, hoofden bijzaken te onderscheiden, de zintuigen te stimuleren, te bevragen, beschrijven, vergelijken, kenmerken vinden, verslag geven, initiatieven ontwikkelen. Aanleiding De uitstap is een reactie op de vragen van de succesvolle avondlezing "Thermische olie installaties" van 18 september 2001. De hete gebeurtenissen in die tijd ontlokte de overpeinzingen dat alleen volgehouden inspanningen leiden tot de nodige vakbekwaamheid. Een beetje surrealisme als deze van de schilder Magritte en het onafscheidelijk duo Jansen en Janssen uit de boeken van Kuifje werden toen aangehaald als de sfeer waarin de studiegroep haar activiteiten wenst uit te bouwen, zodat

Studie-uitstap: Hete leidingen donderdag 20 maart 2003 Vlaanderen over slagvaardige ingenieurs kan blijven beschikken. Voorlopig programma 08u00: Vertrek vanuit het VIK-huis, Wommelgem 09u00: Bedrijfsbezoek en lezing: Pittsburg Corning (Foamglas) Isolatie van hete installaties. 12u00: Lunch 13u00: Bedrijfsbezoek en lezing: Petro-chemische installatie, (nn) Planning van hete leidingen. 16u00: Bocholter Brouwerijmuseum: Muzeumbezoek, avondeten, lezing: Pijpklasse voor thermische energiedragers. Deze studie-uitstap per autocar en lezingen van en voor de vakspecialist mag je niet missen, als je te maken hebt met isolatie, pijpleidingen, milieu, constructie en studie. Reserveer nu reeds je plaats.

PRAKTISCH Plaats: samenkomst aan VIK-Huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 20 maart 2003, vertrek om 08u00 Begeleiders: VIK-Limburg, Freddy Claus (Foamglas), Chris Ribus Kosten voor inschrijving: VIK en NIRIA-leden betalen 20 EUR op vertoon van lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 30 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

26 I.M.-

FEBRUARI 2003

STUDIEGROEPEN TECHNISCH-COMMERCIEEL Lezing: Afsluittechnieken in een verkoopsgesprek dinsdag 18 februari 2003 Teveel verkopers "vergeten" af te sluiten. Ze hopen dat de klant zelf zal beslissen. Door soepel af te sluiten verhoogt de verkoper zijn kansen op een bestelling. Herman Vernimmen, commercieel directeur en partner van U-MAN Belgium, geeft een aantal basisprincipes om "in zachtheid" het gesprek af te sluiten.

Hij behandelt o.a. volgende punten: hoe de klant "ernaar laten verlangen om te kopen"; wat moet je vooral niet doen als je de verkoop niet wil "missen"; hoe kan je afsluiten zonder de klant te frustreren? Een verkoper die het vertrouwen van zijn klant heeft gewonnen kan niet zo vaak afsluiten als hij wil. U-MAN Belgium is gevestigd te Mechelen en gespecialiseerd in Training en Opleiding, Personal Consulting en Recruitment Support.

PRAKTISCH Plaats: Corinthia Antwerp Hotel, Desguinlei 94, Antwerpen Datum: dinsdag 18 februari 2003 om 20u00 Kosten voor inschrijving: 8,00 EUR voor VIK-leden, niet leden betalen 12 EUR, partner aan halve prijs Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

De 9 sleutelvragen bij het eerste prospectiegesprek

Schrijf nu in voor deze super interessante meeting! Niet te missen voor zowel de junior sales engineer als de ervaren rot in het vak!

dinsdag 25 maart 2003 De spreker: Walter Spruyt Een verkoopgesprek bestaat uit een opeenvolging van fasen. Je boekt vooruitgang in het verkoopgesprek als je de klant van de ene fase naar de volgende brengt. Dat doe je door telkens een vorige fase af te sluiten vooraleer naar een volgende fase over te gaan. Deze overgangen zijn belangrijke scharniermomenten in het verkoopgesprek. De cruciale elementen van deze scharniermomenten zijn de sleutelvragen die elke verkoper in de b-to-b verkoop moet kennen. In deze voordracht gaan we dieper in op de sleutelvragen. Hun vorm en inhoud. Ook de achterliggende logica komt aan bod. Kortom, een boeiende uiteenzetting die ons meeneemt naar de kern van succesvol verkopen.

Ing. Walter Spruyt is reeds een 15-tal jaren actief als trainer-consultant, gespecialiseerd in commerciële vaardigheden. Hij heeft zijn loopbaan echter volledig uitgebouwd in de commerciële dienst als prospecteur, verkoper en verkoopleider. Al meer dan tien jaar is Walter Spruyt verkoopconsultant en coach. Hij is de initiatiefnemer van www.salesguide.be , de informatieve website voor al wie commercieel actief is. Onlangs werd hij door het BSRP Inc. te Dallas geaccrediteerd voor Fear Fee Prospecting. Walter Spruyt is o.a. gekend van enkele artikels over verkoopstechnieken in Bizz magazine.

PRAKTISCH Plaats: Corinthia Antwerp Hotel, Desguinlei 94, Antwerpen Spreker: Ing. Walter Spruyt Datum: dinsdag 25 maart 2003 om 20u00 Kosten voor inschrijving: 10,00 EUR voor de leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 12,00 EUR, partners aan halve prijs Inschrijving vereist: VIK-secretariaat I.M.- FEBRUARI 2003 27

STUDIEGROEPEN VOEDING Het moet u als levensmiddelenproducent maar overkomen, u staat in de krant omdat consumenten in het ziekenhuis liggen nadat ze je product hebben gegeten… Dit soort situaties doet zich gelukkig zelden, maar wél onverwacht voor. De negatieve publiciteit vraagt om een crisismanagement. Daarna komen er nog een hoop juridische problemen. U heeft dringend advies nodig over uw eigen aansprakelijkheid. Voor productaansprakelijkheid bestaat er een specifieke wetgeving.

woordelijkheid op te nemen als er iets fout loopt. De producent is aansprakelijk voor de fouten en de gebreken van de producten die hij op de markt brengt.

De Belgische en Europese wetgeving verplicht de voedingsproducent om zijn verant-

De lezing informeert u over uw verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.

Lezing: Productaansprakelijkheid in de voeding woensdag 21 mei 2003

PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: woensdag 21 mei 2003 om 20u00 Spreker: dr. Lic. Joyce Ter Heerdt Kosten voor inschrijving: gratis voor VIK-leden, niet-leden betalen 8 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

AGENDA BIJEENKOMSTEN Studiegroep Bedrijfsbeleid 11 maart 2003: Lezing: "Single Minute Exchange of Dies", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Bouwkunde 26 februari 2003; 26 maart 2003; 30 april 2003; 28 mei 2003; 25 juni 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Droge Stof Behandeling 5 maart 2003; 23 april 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Elektriciteit 7 april 2003; 2 juni 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Haventechnologie 20 februari 2003: Lezing: "Vervoer, behandeling en tijdelijke opslag van gevaarlijke goederen", SGS, Noorderlaan, Antwerpen, 20u00 27 februari 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Kunststoffen 12 maart 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 19 maart 2003: Lezing: "Metalliseren van kunststoffen", VIK-huis, Wommelgem, 14u00 Studiegroep Onderhoud 24 maart 2003; 26 mei 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 27 maart 2003: Lezing: "Oliefiltratie", VIK-huis, Wommelgem, 20u00 29 april 2003: Lezing: "Onderhoud in de voedingsindustrie", KH Kempen Geel, 19u00

28 I.M.-

FEBRUARI 2003

Studiegroep Pijpleidingen 20 februari 2003: Lezing: "GVK-afvalcollector", VIK-huis, Wommelgem, 20u00, 20 maart 2003: Bedrijfsbezoek "Hete Leidingen", Pittsburgh Corning Europe N.V., Tessenderlo, 08u00 tot 20u00 Studiegroep Regeltechniek 4 maart 2003; 1 april 2003; 6 mei 2003; 3 juni 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 20 februari 2003: Lezing: "Vochtigheidsmeting on line – seriële dataoverdracht, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Technisch-Commercieel 18 februari 2003: Lezing: "Afsluiten", Corinthia Antwerp Hotel, Antwerpen, 20u00, 25 maart 2003: Lezing: "De 9 sleutelvragen bij het eerste prospectiegesprek", Corinthia Antwerp Hotel, Antwerpen, 20u00 29 april 2003: Lezing: "De commerciële persoonlijkheid van de verkoper", Corinthia Antwerp Hotel, Antwerpen, 20u00 23 mei 2003: Lezing: "Etiquette: is casual echt out?" 31 mei 2003: Slotactiviteit Studiegroep Veiligheid-Milieu 17 februari 2003; 17 maart 2003; 28 april 2003; 19 mei 2003; 16 juni 2003: Kernvergadering, VIK-huis, Wommelgem, 20u00 Studiegroep Voeding 29 april 2003: Lezing: "Onderhoud in de voedingsindustrie", KH Kempen Geel, 19u00 21 mei 2003: Lezing: "Productaansprakelijkheid in de Voeding", VIK-huis, Wommelgem 5 juni 2003: Bedrijfsbezoek, Coca-Cola, Antwerpen

INLICHTINGEN EN INSCHRIJVEN: VIK-secretariaat, Katrien Van Vosselen, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 07, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN ZUID-WEST-VLAANDEREN INDOORSKI TE KOMEN zondag 16 februari 2003

U bent net terug uit skivakantie maar u had best wat langer willen blijven. Brei nog een stukje aan uw skiverlof in België!

PRAKTISCH

Winterpret moet je niet altijd ver gaan zoeken. De jongeren van Zuid-West-Vlaanderen nodigen u, uw partner en vrienden uit op 16 februari voor een skifeestje. Plaats: de indoorskipiste van Komen. Om

10u30 verzamelen we aan de ingang zodat we om 11u00 kunnen beginnen skiën. Als VIK-lid geniet u van een korting van 2,5 EUR. Om niemand in de kou te laten staan bieden we iedereen achteraf nog een drankje aan. Meer info over huurprijzen http://www.ice-mountain.com/.

van

ski’s:

Plaats: Kapellestraat 16, Komen Datum: zondag 16 februari 2003 om 10u30 Kosten voor deelneming: 2,50 EUR korting voor alle VIK-leden en studenten industrieel ingenieur Inschrijving vereist: [email protected]

SPELLETJESAVOND

vrijdag 7 maart 2003

PRAKTISCH

Zin in een alternatief avondje uit? Eens iets totaal anders dan je gewone vrijdagavond uit? Ga dan mee naar een gezelschapspelletjesclub met de VIKjongerenafdeling ZWV. Je gelooft je ogen niet: massa’s en voor de meeste onder ons nog totaal onbekende spel-

letjes uitgelegd door getalenteerde en fervente spelers. Laat je zelf gaan in de wereld van magie, middeleeuwen of vulkanen en stort je vol enthousiasme in nieuwe gezelschapspelen. We verwachten je daar.

Plaats: Hogeschool West-Vlaanderen (PIH) Kortrijk (20u00) of SOB Biest, Smedenstraat, Waregem (20u30) Datum: vrijdag 7 maart 2003 Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 1,25 EUR Inschrijving vereist: enkel bij Martha Tuts: [email protected] en dit ten laatste tegen woensdag 5 maart

DROPPING

zaterdag 22 maart 2003

PRAKTISCH

Eén… twee… drie… vier… vijf… zes… zeven… alweer een kilometer van mijn VIK-voeten afgesleten… De dropping nadert met rasse schreden.… Op 22 maart is het zover. In kleine groepjes en met de weg in de hand, verken je dan het hele Vlaamse land op zoek naar het eindpunt. Gedurende je tocht zijn er enkele stopplaatsen waar je even kan uitblazen bij een hapje en een tapje. Ambiance en plezier zijn zeker en vast onderweg te vinden. Breng alvast goede stapschoenen mee en warme kledij.

Tot dan en pleine forme.

Plaats: Hogeschool West-Vlaanderen (PIH), Kortrijk Datum: zaterdag 22 maart 2003 ten laatste om 19u30 Kosten voor deelneming: 2,50 EUR voor VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 4,00 EUR Inschrijving vereist: enkel bij Martha Tuts: [email protected] en dit ten laatste tegen 13 maart 2003 I.M.- FEBRUARI 2003 29

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN ZUID-WEST-VLAANDEREN LEZING "CREATIEF IN JE BELASTINGSAANGIFTE" donderdag 3 april 2003

PRAKTISCH

U gaat voor het eerst of weer eens uw belastingsbrief invullen. De tafel ligt vol formulieren. U vindt dat uw echtgenote minstens twee personen ten laste zijn. Maar beschouwt de fiscus uw echtgenote ook zo? Was die firmawagen nu aftrekbaar of niet? U bent een echte Belg en u vindt dat elke EUR die u aan de staat betaalt er een teveel is?

Plaats: Raadzaal van de Provinciale Hogeschool, Graaf Karel de Goedelaan, Kortrijk Datum: donderdag 3 april 2003 om 19u45 Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden (op vertoon lidkaart) en studenten industrieel ingenieur, nietleden betalen 2,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

BEZOEK GRAANSTOKERIJ ST.POL zaterdag 10 mei 2003

logo onbruikbaar

Na menige bezoeken aan brouwerijen werd deze keer geopteerd voor een jeneverstokerij. Ooit al eens afgevraagd hoe men van een mini graankorreltje tot zo’n sterke drank komt? De tijd is rijp om dit te ontdekken… In St.-Pol staat ons een anderhalf uur durend bezoek te

PRAKTISCH

Kom dan op 3 april 2003 naar de raadzaal in de Provinciale Hogeschool Kortrijk. De jonge ingenieurs van de VIK-Afdeling Zuid-West-Vlaanderen nodigen u uit om te leren zo efficiënt mogelijk uw belastingsbrief in te vullen. Onze specialisten onthullen u de kneepjes van het vak!

wachten. Vooreerst wordt de historiek uit de doeken gedaan om vervolgens het bedrijf te verkennen en een stap te zetten in de geesten verrijkende wereld van graanjenever. Natuurlijk zou het geen bezoek zijn, moest er geen proeven aan te pas komen… Mogelijkheid tot kopen is er natuurlijk ook. Cheers!

Plaats: Graanstokerij St.-Pol, Gentsesteenweg 212, Kortrijk Datum: zaterdag 10 mei om 16u00 Kosten voor inschrijving: 2 EUR voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 3 EUR Inschrijving vereist: enkel bij Martha Tuts: [email protected] en dit ten laatste tegen woensdag 7 mei 2003

KALENDER 2003

ZUID-WEST-VLAANDEREN

16.02.2003:

Indoorski, Komen

20.02.2003:

Lezing: "Inzicht krijgen in eigen voorkeursrollen in relatie met teamworking, Kortrijk

07.03.2003:

Spelletjesavond, Waregem

22.03.2003:

Dropping, Kortrijk

03.04.2003:

Lezing: "Creatief in je belastingsaangifte", Kortrijk

10.05.2003:

Bezoek Graanstokerij St. Pol, Kortrijk

16.05.2003:

Karaoke

18.06.2003:

Barbecue

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling – ZuidWest–Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK–secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

30 I.M.-

FEBRUARI 2003

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN NOORD-WEST-VLAANDEREN Zeebrugge

WIJNDEGUSTATIE-AVOND

Brugge

vrijdag 7 maart 2003

PRAKTISCH

Een uiteenzetting over professioneel proeven. Het degusteren (kleur, geur en smaak) wordt in de praktijk getest. Voorstelling van de productiefasen van druif tot wijn. De herkomst van de Franse wijnen, hun benamingen, van tafelwijn over appellation contrôlée tot

Novotel Brugge Zuid

grand cru. Tevens wordt er een beschrijving gegeven van Italiaanse, Duitse, Spaanse, Portugese,… wijnen. Nuttige hints over schenken, aanleggen en samenstellen van een wijnkelder. De uiteenzetting wordt gedocumenteerd met een syllabus.

Veurne Oostende E40 Exit 7 Loppem

Brussel Gent A17

Lille Plaats: Novotel Brugge Zuid, Chartreuseweg 20, Sint-Michiels (zie tevens liggingsplan) Kortrijk Datum: vrijdag 7 maart 2003 om 19u30 Kosten voor deelneming: 10,00 EUR voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, nietleden betalen 20,00 EUR Inschrijving vereist: VIK – secretariaat

BEZOEK BARCO SURFACE MOUNTING donderdag 20 maart 2003

PRAKTISCH

Sinds 1996 opereert Barco Surface Mounting (BSM) vanuit de nieuwe EPA-ruimte in Poperinge. De service gaat van CAD-ondersteuning over SMDbestukking tot het volledig getest en geassembleerd eindproduct dat gebruikt wordt in medische-, luchtvaart,- communicatie- en automobielsector. De producten worden afgewerkt met die- en wire bonding, globtopping (chip on board) in een stofarme ruimte. Solderen doet men met single en double reflow en golfsolderen. Ook High-Tech miniaturisatie is mogelijk met het gebruik van fine-pitch componenten die kleiner, sneller en lichter zijn en een hogere bedrijfszekerheid en frequentiebereik bieden. Substraten als FR4, BT,

ceramics (thick film hybrid), Flex, Flex Rigid verhogen de kwaliteit. Er is een service na levering om SMD-componenten en BGA's te vervangen, herstellen en reballing. Barco beschikt over het ISO 9001: 2000 kwaliteitscertificaat. De kwaliteit in elke productiefase wordt bewaakt via een assortement tests zoals Flying Probe, In Circuit, Automatische en semi-automatische optische inspectie, Visuele en X-ray controle, Computer Aided + functionele tests, Boundary Scan, Vochtigheid-, Burn-in en duurzaamheidstests bij extreme temperaturen.

Plaats: Barco Surface Mounting, Frankrijklaan 18, Poperinge Datum: donderdag 20 maart 2003 van 19u30 tot 22u30 Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

LEZING: SPREKEN IN HET OPENBAAR dinsdag 25 maart 2003

foto spreker onbruikbaar

PRAKTISCH

De Vlaamse Ingenieurskamer, Afdeling NoordWest-Vlaanderen, organiseert een lezing over "Spreken in het openbaar". Het is een thema dat elke ingenieur vandaag moet beheersen. We leven in een maatschappij waar de kennis explosief toeneemt en waar kennis kunnen overdragen een absolute vereiste is. Dit vraagt om effectieve

communicatie. Bernard Lernout start om 19u00 met zijn lezing waarbij hij u in één uur zeer boeiend en indringend bij zal brengen hoe u gebruik kunt maken van al uw zintuigen zodat uw boodschap overkomt maar vooral blijft hangen bij uw publiek. Nadien is er tijd om nog even na te kaarten bij een drankje dat u wordt aangeboden door de VIK.

Plaats: Auditorium KHBO-Oostende, Zeedijk 101 - 8400 Oostende Datum: dinsdag 25 maart 2003 van 19u00 tot 21u00. Spreker: ir. Bernard Lernout Kosten voor deelneming: gratis voor studenten en alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 8,00 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat I.M.- FEBRUARI 2003 31

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN NOORD-WEST-VLAANDEREN BEZOEK AAN SADEF N.V. dinsdag 22 april 2003

PRAKTISCH

SADEF N.V. is een toonaangevend Europees producent van koudgewalste stalen profielen en vormbuizen, onder meer voor bouw en automotive. SADEF is gespecialiseerd in het ontwikkelen van stalen profielen met open en gesloten vorm. De profielen worden geproduceerd op basis van de tekeningen en in overleg met de klanten. De productie kan gebeuren in verschillende staalsoorten zoals roestvrij staal, voorgelakt staal, enz. De productiefaciliteiten zetten de koudgewalste profielen om in montageklare componenten. De oppervlaktebehandeling is mogelijk in verschillende kleuren, door poederlakken of KTL.

Na de profilering en het lassen kunnen nog verschillende bewerkingen uitgevoerd worden op profielen en buizen, om ze tot montageklare componenten te maken. De nabewerkingafdeling van SADEF kent zijn gelijke niet en kan perforeren, zagen, ontbramen, polijsten, buigen, lasersnijden en -lassen, nieten, TIG- en ERlassen, etc.

Programma Aanvang om 18u30 stipt met bedrijfsvoorstelling. Daarna is er een rondgang in de fabriek. Omstreeks 21u00: vraagstelling. Plaats: SADEF N.V., Bruggesteenweg 60, Hooglede-Gits Datum: dinsdag 22 april 2003 van 18u30 tot 21u30 Kosten voor deelneming: gratis voor studenten en alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 8 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat met vermelding van bedrijf van tewerkstelling of hogeschool. Het aantal deelnemers is beperkt tot 25 deelnemers. Routebeschrijving: via Gent, Brussel of Antwerpen: autoweg E40 tot afrit 8. Daar de E403 richting Roeselare tot afrit 9 (Lichtervelde). Via Lille/Kortrijk: de autoweg E17 verlaten en de E403 nemen richting Roeselare/Brugge tot afrit 9 (Lichtervelde). U slaat rechtsaf en blijft deze weg volgen tot aan de rotonde. Daar slaat u linksaf en u blijft de weg volgen tot aan de volgende rotonde, ca. 3 km verder. U rijdt rechtdoor en u ziet SADEF 200 m verder aan uw rechterzijde. U slaat linksaf en volgt deze weg tot aan de rotonde. U slaat linksaf en blijft deze weg volgen tot aan de volgende rotonde. U rijdt rechtdoor en ziet SADEF 200 m verder aan uw rechterzijde.

BEZOEK AAN SUPERIA woensdag 7 mei 2003

Superia Radiatoren N.V. behoort tot de MASCO-groep. Deze Amerikaanse holding omvat een groot aantal bedrijven actief in de bouw en voornamelijk in de sanitaire en verwarmingssector.

PRAKTISCH

Superia Radiatoren N.V. is een Zedelgems bedrijf met een 100-tal werknemers en een jaaromzet van 20 miljoen Euro. Er worden 500.000 radiatoren per jaar geproduceerd.

32 I.M.-

Het volledig productieproces zal tijdens het bezoek te zien zijn, d.w.z. vanaf het persen uit de coils – de diverse stappen in het lassen – tot het aflakken en inpakken. Ook het logistieke gebeuren zal getoond worden. Het productieproces is volledig geautomatiseerd met hoog technologische en zeer recente productielijnen.

Plaats: Yamazaki Mazak Europe N.V., Grauwmeer 7, Leuven (Haasrode) Datum: woensdag 15 januari 2003 van 14u00 tot 17u00 Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

JANUARI 2003

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN NOORD-WEST-VLAANDEREN KALENDER 2003

NOORD-WEST-VLAANDEREN

07.03.2003:

Wijndegustatie-avond, Sint-Michiels

20.03.2003:

Bezoek Barco Surface Mounting, Poperinge

25.03.2003:

Lezing: "Spreken in het openbaar", Oostende

22.04.2003:

Bezoek aan Sadef, Hooglede-Gits

07.05.2003:

Bedrijfsbezoek Superia, Zedelgem

25.05.2003:

Familiale wandeltocht, Sijsele

29.11.2003:

VIK-happening 2003

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling NoordWest-Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

OOST-VLAANDEREN ACHTER DE SCHERMEN VAN HET PUBLIEKSTHEATER "GROOT HUIS"

foto’s onbruikbaar

Voorstelling "Dood van een handelsreiziger", zaterdag 26 april 2003 Op zaterdag 26 april gaan we op bezoek naar het "Groot Huis". Geen gewoon bezoek ditmaal, maar een bezoek met alles erop en eraan, zodat we ook eens te weten komen hoe het allemaal werkt. De première van ‘dood van een handelsreiziger’ heeft in 1949 heel wat opschudding teweeggebracht. De Amerikaanse droom en de Verenigde Staten als kapitalistische heilstaat werden door Arthur Miller vakkundig onderuit gehaald en dat viel bij vele trotse Amerikanen niet in goede aarde. Willy Loman, de zestigjarige handelsreiziger en het hoofdpersonage in het verhaal, wordt door Miller getypeerd als een onzeker man die aan de rand van de afgrond staat maar dat niet wil inzien. Het zelfbedrog van Loman als oerbeeld voor een zieke maatschappij.

sinds de première in 1949 is er verduiveld weinig veranderd. Koste wat kost blijft men winst en macht najagen, in de illusie het ware geluk te zullen vinden. Athur Miller: "Mensen verkopen zichzelf tegenwoordig open en bloot. Omdat het van ze wordt verwacht. Willy Loman is geen alleenstaand geval, wij leven in een tijd waarin grote ondernemingen tienduizend mensen in één dag de laan uitsturen, mensen die daar soms dertig jaar hebben gewerkt en nu plots overbodig zijn geworden" (Humo n° 3198/51). Stuk met Bert André, Janine Bischops, Brecht Callewaert, Han Coucke, Sophie Derijcke, Steven De Schepper, Sebastien Dewaele, Hilde Heijnen, Erik Van Herreweghe en Eddy Vereycken.

PRAKTISCH

‘Dood van een handelsreiziger’ is een metafoor voor die zieke gemeenschap en is actueler dan ooit, want Programma 15u30: Bijeenkomst en verwelkoming met koffie in de Foyer van het Groot Huis (St.-Baafsplein) 16u00: De geschiedenis van het Groot Huis en het Publiekstheater tijdens een twee uur durende rondleiding voor, achter, boven en onder de schermen. 18u00: Inleiding op de voorstelling. 18u30: Avondmaal (aperitief, warme hoofdschotel + 1 drankje, koffie) in de Foyer of VIP in het Groot Huis 20u30: Bijwonen van de voorstelling "Dood van een handelsreiziger". Plaats: Groot Huis, Sint-Baafsplein, Gent Datum: zaterdag 26 april 2003 om 15u30 Kosten voor deelneming: de kostprijs van deze activiteit bedraagt 41,00 EUR voor het gehele programma. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat Afdeling Oost-Vlaanderen. Het aantal personen is beperkt tot 30. Wees dus snel genoeg met inschrijven. I.M.- JANUARI 2003 33

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN OOST-VLAANDEREN KALENDER 2003

OOST-VLAANDEREN

17.02.2003:

Lezing Veiligheidscoördinatie, Gent

25.02.2003:

Studenteninfo

17.03.2003:

Lezing Telecom sector, Gent

20.03.2003:

Nacht van de ingenieur, Casino Gent

27.03.2003:

Loopbaaninfo, Hogeschool Gent

26.04.2003:

Bezoek achter de schermen van het Publiekstheater Groot Huis + avondmaal + voorstelling "Dood van een handelsreiziger" Gent

28.04.2003:

Voordracht digitale handtekening, Gent

19.05.2003:

Voordracht Brandweernormen, Gent

16.06.2003:

Statutaire Ledenvergadering

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling OostVlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Afdeling Oost-Vlaanderen, p/a Ing. Ludo Verhegghe, Langenakkerlaan 36, 9080 Lochristi, tel. en fax: 09 355 19 40, e-mail: [email protected]. De activiteiten van de VIK-Afdeling Oost-Vlaanderen kan men steeds raadplegen op de VIK-website onder: URL: users.skynet.be/vik-ovl.

KEMPEN TONEELVOORSTELLING: "IN DE NAAM VAN DE FAAM, EN DE ZOON EN HET GEILIGE GELD" zaterdag 29 maart 2003

De VIK-Afdeling Kempen reserveert een aantal kaarten voor de voorstelling "In de naam van de faam, en de zoon en het geilige geld" gebracht door Theater Zeemanshuis.

PRAKTISCH

Waarover gaat het? Wim Raeymaekers doet zijn plechtige communie en om dat alle mogelijke "luister" bij te zetten nodigen pa John en mama Frieda niet alleen hun familie uit, maar ook hun vrienden en zakenrelaties. Rik en Jeanine zijn er, nichtje Debby, tante Anna, nonkel Juul en … u bent er. Er is eten en drin-

ken, veel en grote cadeau’s, er is muziek, er wordt gedanst en gezongen, de nodige moppen worden getapt, maar er hangt ook een wat vreemde spanning op het feest, want wie is die "voze pipo" die Valeer heet? Veel meer kunnen we over dit stuk niet vertellen. Interessant om weten is natuurlijk wel dat het een theaterstuk is van Alex Van Haecke en dan wordt er gegarandeerd gelachen, maar is de ontroering ook niet ver uit de buurt.

Plaats: Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, Antwerpen Datum: zaterdag 29 maart 2003 om 20u00 Kosten voor deelneming: prijs 15 EUR per persoon, te betalen op rek.nr. 403-9504811-48 op naam van Guy Roymans te Turnhout, met vermelding "toneel 29 maart". De kaarten worden toegezonden na ontvangst van de betaling. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

KALENDER 2003 29.03.2003: 30.04.2003: 28.05.2003 09.06.2003 24.08.2003 22.10.2003

KEMPEN

Theater Zeemanshuis "In de naam van de faam, en de zoon en het geilige geld", Zeemanshuis Antwerpen Info-avond over liberalisering energiemarkt voor particulier en bedrijf, Geel Lezing: Windenergie, Windmolen Bobbejaanland, Lichtaart Familiewandeling Boottocht per binnenschip (met barbecue) Jaarlijkse ledenvergadering + bezoek studiebureau Van Hout, Geel

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Kempen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem , tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

34 I.M.-

FEBRUARI 2003

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN WAASLAND LEZING: ATEX VERSUS EN-IEC 61508. EXPLOSIEGEVAAR VERSUS SIL? donderdag 13 maart 2003

PRAKTISCH

Europese wetgeving ten aanzien van de toepassing van apparaten en veiligheidssystemen, bedoeld voor gebruik op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen (ATEX 100a), noodzaakt de industrie om zorg te dragen dat eisen welke in deze Europese richtlijn zijn gesteld, correct worden geïmplementeerd. Om reden dat deze richtlijn van algemene aard is, wordt ten aanzien van technische eisen met betrekking tot apparaten en veiligheidssystemen verwezen naar Europese normen. Bij gebruik van normen in het kader van wetgeving kan de wetgever aangeven dat voldoen aan de norm aannemelijk maakt dat voldaan is aan de wettelijke voorschriften (een officiële instantie, zoals de Arbeidsinspectie,

kan een norm hanteren bij het beoordelen van producten, installaties en werkprocedures). De in december 2001 gepubliceerde Europese norm EN-IEC 61508 aangaande elektrische/elektronische programmeerbare elektronische beveiligingen dient per 1 augustus 2002 door alle EU landen te zijn overgenomen als nationale norm (eventuele conflicterende nationale normen dienen per 1 augustus 2004 te worden ingetrokken). Deze lezing zal ingaan op praktische ervaringen met de implementatie van instrumentele beveiligingen conform de ATEX wetgeving en de Europese norm EN-IEC 61508.

Plaats: Karel De Grote Hogeschool, Salesianenlaan 30, Hoboken Datum: donderdag 13 maart 2003. Ontvangst vanaf 19u00, aanvang 19u30 Spreker: dr. B. Knegtering, Honeywell Safety Management Systems, ‘s-Hertogenbosch Kosten voor deelneming: 10 EUR voor VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 15 EUR (syllabus inbegrepen) Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

BEZOEK FRISOMAT

donderdag 20 maart 2003

PRAKTISCH

Frisomat is een Vlaamse K.M.O. die na 25 jaar in Europa een gevestigde waarde is in de prefabhallenbouw. De welbekende groene loods is door de jaren heen geëvolueerd tot kunstwerken zoals het Belgisch paviljoen op de wereldtentoonstelling van Lissabon in 1998 en de buitenstructuur van de Pagaddertoren op de Scheldekaaien aan het Steen. Het standaard productengamma werd uitgebreid tot een volwaardige industriebouw met alle gewenste toebehoren en regionormeringen. Dankzij de toepassing van koudgevormde profielen

reduceert FRISOMAT het eigen gewicht van de constructie zeer beduidend. Dit biedt echter de mogelijkheid complete industriële gebouwen over zeer grote afstanden, zelfs met zeecontainers, te vervoeren. Om een scherpe kostprijs en een uiterst snelle levering mogelijk te maken heeft FRISOMAT enorm geïnvesteerd in moderne productieapparatuur. Op dit ogenblik wordt enkel het staal niet binnen de fabriek gemaakt. Voor het overige wordt alles in de 20.000 m2 grote fabriek van Wijnegem gemaakt.

Plaats: Frisomat N.V., Stokerijstraat 79, Wijnegem Datum: donderdag 20 maart 2003 om 19u00 Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

KALENDER 2003 13.03.2003:

Lezing Atex versus EN-IEC 61508, Explosiegevaar versus SIL? Hoboken

20.03.2003:

Bezoek Frisomat, Wijnegem

05.06.2003:

Algemene Ledenvergadering

WAASLAND

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Waasland, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]. De aankondigingen van activiteiten die de VIK-Afdeling Waasland haar leden aanbiedt, kan men ook steeds raadplegen via de VIK-website of rechtstreeks via het adres: http://www.vikwsl.yucom.be. Tevens kan men op bovenstaande website van de VIK-Afdeling Waasland een historiek van verslagen opvragen van de reeds eerder georganiseerde activiteiten. I.M.- FEBRUARI 2003 35

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN ANTWERPEN BEZOEK ACHTER DE SCHERMEN VAN DE ZOO IN ANTWERPEN Zondag 30 maart 2003

PRAKTISCH

Een bezoek achter de schermen dat de hele ZOOinfrastructuur belicht. Een kijkje in de dienstgangen, de keukens, de filterzalen… kortom overal waar de gewone bezoeker nooit toegang heeft. Alle vragen over de dagelijkse werking van een dierentuin met 6.000 dieren krijgen een antwoord. Wat eten die

dieren, waar halen de verzorgers al het voedsel vandaan, wat met zieke dieren, wat is een stamboek en hoe werkt dat? Omwille van de veiligheid kunnen kinderen niet deelnemen.

Plaats: Zoo, Koningin Astridplein 26, Antwerpen. Samenkomst/verzamelen te 13u00 (binnen, juist voorbij de ingang). Datum: zondag 30 maart 2003 om 13u00. Het bezoek duurt ongeveer 2u15 Kosten voor deelneming: u betaalt de gewone individuele toegangsprijs van 13,50 EUR per persoon (1260 jaar) en 09,00 EUR voor deelnemers 60-plus (gewoon aan de kassa te betalen). Hiervoor kan u voor en/of na uw Zoo-schermenrondleiding ook nog (gewoon) de hele dierentuin bezoeken Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Als u na inschrijven toch niet kan komen, wil dan tijdig afmelden, het aantal deelnemers is immers beperkt! Het bezoek is bestemd voor volwassenen (vanaf 16 jaar) en eventueel kinderen vanaf 12 jaar die hun ouders vergezellen. Het aantal deelnemers is beperkt tot max. 40 personen (2 groepen).

WIJNDEGUSTATIE-AVOND: VAN PARELWIJN TOT CHAMPAGNE donderdag 3 april 2003

De causeur-oenoloog voor deze avond is diezelfde wijnspecialist die ons (ruim) twee jaar geleden, in de Dieseghemhoeve de algemene wijnkennis (Franse wijn) op een aangename en kundige wijze in woord én daad heeft bijgebracht. Hij is kenner en rechtstreekse wijnaankoper bij een gekende warenhuisketen.

PRAKTISCH

Programma Overzicht en bespreking van het uitgebreide gamma parel- en schuimwijnen: Blanc de Blancs, Val de Loire (Saumur), Bordeaux, enz. Grondige uiteenzetting over de Champagne-wijn en de (strenge) wetgeving er rond. De champagnestreek (AOC, la Champagne): situering, departementen (crus), beplante oppervlak-

te, bodem, verplichte druivenvariëteiten (3), systemen van versnijden. De productie (la ‘méthode Champenoise’): oogsten, persen, klaren, cuvées, degorgement, enz… Soorten champagne van (extra) brut over sec naar doux. De etikettering en de reglementering daaromtrent. Sabrage, schenken en deskundig proeven. Doorheen de avond wordt er regelmatig gedegusteerd, met telkens een bespreking van de geproefde schuimwijnen en champagnes. Alles wordt geïllustreerd door middel van projectie met transparanten. Tenslotte ontvangen de deelnemers een syllabus.

Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 3 april 2003 om 19u30 Kosten voor deelneming: VIK-leden en partner betalen 9 EUR per persoon, alles inbegrepen; niet-leden betalen 15 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Eerst telefonisch inschrijven dan de betaling doen op rek. nr. 4143146851-13 van de VIK-Afdeling Antwerpen met vermelding: wijndegustatie, naam, aantal personen en VIK-lidnummer. Het aantal deelnemers is beperkt!.

KALENDER 2003 20.02.2003:

Nacht van de ingenieur, Industria, Antwerpen

30.03.2003:

Bezoek achter de schermen van de zoo, Antwerpen

03.04.2003:

Wijndegustatie-avond: "Van parelwijn tot Champagne", Wommelgem

ANTWERPEN

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Antwerpen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

36 I.M.-

FEBRUARI 2003

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN LIMBURG NIEUWJAARSRECEPTIE EN UITREIKING PAUL DONNERS PRIJS

Geert Wellens presenteert zijn eindwerk

De gastspreker: Marc Vandeput

De laureaat met promotoren en sprekers

Senator Jan Remans overhandigt de Paul Donnersprijs

Wat zou het gespreksonderwerp kunnen zijn?

Een onderonsje onder vrouwen Een gezellige ontmoeting I.M.- FEBRUARI 2003 37

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN LIMBURG KALENDER 2003

LIMBURG

29.03.2003:

Nacht van de ingenieur, Fitlink Diepenbeek

03.04.2003:

Bezoek Marmorith, Houthalen

11.05.2003:

Bezoek De Wissen, Stokkem

27.05.2003:

Bezoek Cristal Alken

28.05-01.06.2003: 5-daagse trip naar Polen 05.06.2003:

Bezoek SML (toeleverancier Ford Genk)

29.06.2003:

Fiets- en wandeldag, Diepenbeek

24.08.2003:

Virga Jessefeesten, Hasselt

09.09.2003:

Bezoek Penders – Vanherle

14.10.2003:

Bezoek SCIA, Herk de Stad

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Limburg, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]. Ing. Chris Ribus, secretaris van de VIK-Afdeling Limburg, is tevens het aanspreekpunt voor de Regio Limburg. U kan ook steeds bij hem terecht met uw vragen. Zijn adres: Deurnestraat 102, 3583 Beringen, tel. en fax: 013 67 85 11, e-mail: [email protected]

BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE BEZOEK RECYHOUSE VAN HET WETENSCHAPPELIJK EN TECHNISCH CENTRUM VOOR HET BOUWBEDRIJF (WTCB) TE LIMELETTE op woensdag 19 maart 2003

Elk jaar trekt Batibouw duizenden kijk- en kooplustigen op zoek naar nieuwe snufjes en producten om de baksteen in hun maag wat vlotter te kunnen verteren. Maar het is niet deze vakbeurs die promotor is van recyclagemateriaal. Toch wordt recyclage meer en meer toegepast in de bouw, en dit met grote voldoening.

PRAKTISCH

Het RecyHouse is een demonstratieproject waarin aangetoond wordt wat er allemaal mogelijk is met gerecycleerde materialen in de bouw. Het betreft hier recyclage van afval van zowel de bouwsector zelf als van andere industriële sectoren. Het is evident dat niet alleen technische aspecten belangrijk zijn wanneer men wil gaan recycleren; het milieuhygiënische is Programma 14u00: 14u05 – 14u30: 14u30 – 15u30: 15u30 – 16u30: 16u30 – 17u30:

zeker zo belangrijk. Een regelgeving dienaangaande, met name het VLAREA, werd dan ook uitgewerkt. Tijdens dit bezoek zal een korte stand van zaken opgemaakt worden. Naast de regelgeving zal er ook worden ingegaan op de normgeving en relevante besteksteksten. Zowel ongebonden als gebonden toepassingen zullen aan bod komen. Omwille van het belang zal dieper ingegaan worden op de recyclagemogelijkheden van steenachtige fracties. Onderzoeksacties gericht op meer hoogwaardige toepassingen, onder meer in beton en betonproducten, zullen toegelicht worden. Na een korte toelichting waarin de doelstellingen en besluiten van het RecyHouse project voorgesteld worden, is er een geleid bezoek aan de woning.

Aankomst en verwelkoming Voorstelling van het WTCB Recyclage in de bouw: een stand van zaken Bezoek aan RecyHouse Afsluiting en drink

Plaats: WTCB-proefstation, Avenue P. Holoffe 21, 1342 Limelette. Routebeschrijving: er zijn 2 mogelijkheden om het WTCB te bereiken: 1) vanaf de Ring RO - Kruispunt Groenendaal de N 275 nemen, richting Terhulpen, Court Saint-Etienne, tot aan de wegaanduiding Limelette. Op dit kruispunt naar rechts de wegwijzers "WTCB" volgen; 2) vanaf de autoweg E 411 - Uitrit 6 - Richting Ottignies, Louvain-la Neuve tot aan de wegaanduiding Limelette. Naar rechts de richting Limelette nemen en de wegwijzers "WTCB" volgen. Datum: woensdag 19 maart 2003 om 14u00 Kosten: gratis voor alle VIK-leden en docenten, niet-leden betalen 8,00 EUR Inschrijving vereist: bij het VIK-secretariaat voor 15 maart 2003. Snel inschrijven want het aantal deelnemers is beperkt.

38 I.M.-

FEBRUARI 2003

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE KALENDER 2003 19.03.2003:

BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE

Bezoek aan het RecyHouse van het WTCB, Limelette

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling BrusselHalle-Vilvoorde, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

MECHELEN BEZOEK PAUWELS TRAFO BELGIUM donderdag 20 februari 2003

De Pauwels Groep behoort tot de wereldtop van de bouw van driefasige transformatoren. De Groep heeft productievestigingen en verkoopkantoren op de drie continenten, beschikt over een wereldwijd vertakt netwerk van commerciële agenten en telt klanten in meer dan 135 landen. Pauwels International N.V. in Mechelen is de overkoepelende houdstermaatschappij die de strategische bakens uitzet en het productengamma commercialiseert. De Pauwels Groep is een uitgesproken "full-line supplier".

PRAKTISCH

Het gamma transformatoren bestaat uit: vermogentransformatoren voor transport van elektrische energie; oliegevulde distributietransformatoren voor de verdeling van elektriciteit naar de eindverbruiker toe; gietharstransformatoren, die dezelfde functie hebben als oliegevulde distributietransformatoren, maar met de nadruk op milieuvriendelijkheid en brandveiligheid.

Het productieprogramma bestaat uit: Distributietransformatoren: van 100 kVA tot 5.000 kVA/36 kV Gietharstransformatoren: van 100 kVA tot 10.000 kVA/36 kV Vermogentransformatoren: tot 575 MVA/500 kV Autotransformatoren tot 400 MVA/500 KV Transformatoren voor HVDC-stations tot 315 MVA/500 kV DC

De Pauwels vestiging in Mechelen is de directe voortzetting van het in 1947 gestarte atelier. Ruim duizend medewerkers bouwen er vandaag ca. 9000 transformatoren per jaar. Een deel hiervan bestaat uit gestandaardiseerde producten, een ander deel uit maatwerk volgens klantenspecificaties. Pauwels Trafo Belgium is uitgegroeid tot een bedrijf van wereldformaat.

Plaats: Pauwels Trafo Belgium, Antwerpsesteenweg 167, Mechelen Datum: donderdag 20 februari 2003 om 13u30 Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Het aantal deelnemers is beperkt tot 15 personen. Wie eerst inschrijft kan mee!

ZOO-DIERENPARK PLANCKENDAEL ‘ACHTER DE SCHERMEN’ TE MUIZEN-MECHELEN zondag 23 maart 2003

PRAKTISCH

Tijdens de rondleiding (door een gids/specialist) bekijk je het dierenpark Planckendael letterlijk en figuurlijk van de andere zijde. De dieren zelf krijgen nu wat minder aandacht. Je bezoekt de dierenkeuken, het vogelgebouw, de verzorgingsstal, het ijsberenwerphol, de waterzuiveringsinstallatie, … plaatsen die verboden terrein zijn voor gewone bezoekers.

Je verneemt meer over het transport van de dieren, hun dagelijkse verzorging, de kweekprogramma's, hoe het faunapark samenwerkt met buitenlandse collega's, enz. Je maakt kennis met de verschillende diensten en de mensen die in Planckendael werken. Het dierenpark met (wandel)domein (fauna & flora) is uitgestrekt.

Plaats: Dierenpark Planckendael, N26 Leuvensesteenweg 582, Muizen-Mechelen. Er is een ruime parking. Datum: zondag 23 maart 2003 om 10u30. Samenkomst aan de ingang om 10u15 Kosten voor deelneming: groepstarief 11 EUR (i.p.v. 13,5 EUR) per persoon voor VIK-leden en eventueel gezinsleden. Betaling op rek. nr. 405-0106331-50 van de VIK-Afdeling Mechelen met vermelding: Planckendael, naam, aantal personen en VIK-lidnr. De gids is inbegrepen. Niet-leden betalen 16 EUR per persoon. Vooraf inschrijven en betalen. Kinderen vanaf 12 jaar zijn toegelaten mits vergezeld én bewaakt. Na de ‘schermenrondleiding’ vrij verblijf mogelijk tot sluitingsuur Inschrijving vereist: VIK-secretariaat I.M.- FEBRUARI 2003 39

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN MECHELEN BEZOEK AAN ERGON woensdag 2 april 2003

Ergon biedt een bouwsysteem van prefab-elementen in gewapend en voorgespannen beton. Ieder project wordt gevolgd vanaf de (voor)studie en de productie tot de (eind)montage op de werf.

PRAKTISCH

Het bedrijf bouwt administratieve, industriële en residentiële gebouwen, voor handelsruimten, kunstwerken en speciale projecten. balken en kolommen voor structuren; holle en geribde dak- en vloerplaten;

brug en viaductbalken/liggers; gevelelementen; tunnelsegmenten en speciale (serie)producten.

Het gamma laat toe gestandaardiseerd én specifiek te werken. Zo wordt elk project efficiënter, zonder zijn uniek karakter te verliezen. Meer hierover in volgende editie.

Plaats: Ergon, Lier Datum: woensdag 2 april 2003 om 18u30 Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

TONEELVOORSTELLING ‘HELP, IK KRIJG EEN KIND!’ zaterdag 26 april 2002

PRAKTISCH

De Afdeling Mechelen heeft voor deze voorstelling van de Dijlezonen twintig plaatsen gereserveerd. ‘Help, ik krijg een kind!’ is geschreven door Carl

Slotboom in een regie van Frieda Nuyens. Thema: een vergissing van de fiscus heeft verregaande gevolgen… het zal je kind maar wezen.

Plaats: Stadsschouwburg, Keizerstraat, Mechelen Datum: zaterdag 26 april 2003 om 20u00 Kosten voor deelneming: 7 EUR per persoon te betalen op rek.nr. 405- 0106331-50 van de VIKAfdeling Mechelen. Eerst telefonisch inschrijven, daarna betaling doen. Het te betalen bedrag dient voor 1 april 2003 op de rekening te staan, zoniet worden geen kaarten voorbehouden. Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

BEZOEK DUPONT DE NEMOURS MECHELEN Engineering Polymers (Plastics)

Dupont de Nemours is één van de grootste chemische multinationals. De hoofdzetel staat in Wilmington – Delaware in de VS. De Europese hoofdzetel bevindt zich in Genève. Het bedrijf viert dit jaar zijn 200ste verjaardag. Terwijl er in het prille begin buskruit werd gemaakt is de focus verlegd van chemie en energie naar op wetenschappelijke basis gesteunde oplossingen die een verschil maken in het dagelijkse leven van elke mens. Dupont is uitvinder van producten zoals bv. Nylon, Lycra, Teflon, Kevlar, Nomex en Corian, om er maar

40 I.M.-

JANUARI 2003

enkele te noemen. De meeste productmerknamen zeggen de eindgebruiker misschien niets, maar zitten in eindproducten met grote naambekendheid. Sectoren als gezondheid en voeding, elektronica, landbouw, auto-industrie, kleding en huisvesting zijn de afnemers. Wereldwijd stelt Dupont ongeveer 93.000 mensen tewerk, waarvan de helft in de USA. Het bedrijf is vertegenwoordigd in 70 landen, telt 135 productie locaties en 75 research en development labo’s. In 2000 werd een omzet van 28 miljard $ gerealiseerd. De grootste Belgische vestiging bevindt zich in Mechelen, waar verven, plastics en teflon worden geproduceerd. Mechelen stelt een 1.000-tal mensen tewerk, waarvan er zo’n 300 werken in Engineering Polymers (plastics). De plastics die in Mechelen gemaakt worden vinden afzet in de automobielindustrie, elektronica en huishoudapparatuur.

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN PRAKTISCH

MECHELEN Programma 19u00: Ontvangst met koffie of frisdrank in vergaderzaal Rembrandt 19u15: Dupont de Nemours in de wereld, Europa, Mechelen. Veiligheidsbeleid Engineering polymers (markt, producten, ….) 20u00: Rondleiding in de Plastics fabriek (continue productie-omgeving) 21u00: Vragen en antwoorden Plaats: Dupont de Nemours, A.Spinoystraat 6, Mechelen, Gebouw Engineering Polymers (aanduiding EP) Datum: dinsdag 29 april 2003 om 19u00 Kosten: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 7,50 EUR Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

KALENDER 2003

MECHELEN

20.02.2003:

Bezoek Pauwels International, Mechelen

23.03.2003:

Bezoek achter de schermen van de zoo Planckendael, Mechelen

02.04.2003:

Bezoek Ergon, Lier

26.04.2003:

Toneelvoorstelling van de Dijlezonen: "Help ik krijg een kind", Mechelen

29.04.2003:

Bezoek Dupont de Nemours, Mechelen

21.06.2003:

Stadswandeling in Mechelen in combinatie met boottocht op de Dijle

Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Mechelen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected]

LEUVEN-HAGELAND TITEL: LEZING: "VEILIGHEIDSCOÖRDINATOR IN DE BOUW: INHOUD EN VERANTWOORDELIJKHEDEN" Een lezing voor ieder die bouwt of verbouwt, die werkt in de bouwsector of die gewoon wat meer wil weten over de nieuwe veiligheidscoördinator.

PRAKTISCH

Thema’s: wetgeving, diploma’s, niveau’s, bevoegdheden en opleiding, gevolgen voor de kostprijs. Uiteraard krijgt u een antwoord op alle vragen die u zich daarna nog stelt.

Spreker Ing. Guy Roymans is voor vele actieve VIKleden geen onbekende. Hij is erevoorzitter, bestuurslid van de Afdeling Kempen en heel zijn leven actief in de bouw. Bovendien is hij volop betrokken bij het gebeuren rond de veiligheidscoördinator in de bouw.

Plaats: Kastanjehof, Ganzendries 65, Pellenberg Datum: dinsdag 18 maart 2003 van 19u00 tot 22u00; er is een broodmaaltijd voorzien om 19u00 Spreker: Ing. Guy Roymans, erevoorzitter VIK Kosten voor deelneming: 7 EUR voor VIK-leden; niet-leden betalen 10 EUR. Na inschrijving dient het verschuldigde bedrag gestort te worden op rekeningnummer 431-0647591-86 van de VIK-afdeling LeuvenHageland met de vermelding "Lezing veiligheidscoördinator in de bouw" Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

LEZING: PATENTEN

donderdag 24 april 2003

Elke ingenieur komt vroeg of laat wel eens in contact met een patentaanvraag of dient wel eens een patent te lezen. Of wat met een zelfstandig ingenieur die een patent wil indienen?

Nochtans zijn patenten een moeilijke materie: waarom moet je een patent indienen, waartegen biedt een patent je bescherming, waar dien je een patent in, wat moet er in een patentaanvraag staan, wat indien je in conflict komt met een bestaand patent, … U ziet het, I.M.- JANUARI 2003 41

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN LEUVEN-HAGELAND

PRAKTISCH

patenten doen een massa vragen ontstaan. Kan je er een antwoord op geven? Ongetwijfeld kan je na deze lezing een antwoord geven op deze vragen en ben je weeral een beter ingenieur dan voordien. Eddy Donné van het bureau Bockstael is een jurist die

gespecialiseerd is in patenten. Hij heeft reeds enkele malen samengewerkt met de VIK en is bereid om samen met ons op ontdekkingstocht te gaan doorheen de boeiende, maar toch ook complexe, wereld der patenten.

Programma 19u30 tot 20u15: Avondmaal 20u15 tot 22u00: Lezing Plaats: Kastanjehof, Ganzendries 65, Pellenberg Datum: donderdag 24 april 2003 Spreker: Eddy Donné, bureau Bockstael Kosten voor deelneming: 8 EUR voor VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden betalen 10 EUR. Na inschrijving dient het verschuldigde bedrag gestort te worden op rekeningnummer 4310647591-86 van de VIK-afdeling Leuven-Hageland met vermelding "Patenten". Inschrijving vereist: VIK-secretariaat

KALENDER 2003

LEUVEN-HAGELAND

05.03.2003:

Ondernemersdag Groep-T

18.03.2003:

Lezing "Veiligheidscoördinator in de bouw: concrete inhoud en verantwoordelijkheden", Pellenberg

24.04.2003:

Lezing "Patenten", Pellenberg

30.04.2003:

Nacht van de ingenieur, Lido Leuven

14.06.2003:

Wandeling met aansluitend barbecue, Gasperhoeve Rotselaar

13.09.2003:

Natuurwandeling Doode Bemde, Haasrode

18.09.2003:

Lezing "Hernieuwbare energie"

15-16.11.2003: Gastronomisch weekend in de Oostkantons (Sankt Vith) Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling LeuvenHageland, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: [email protected].

Regionale bestuursvergaderingen Afdeling Antwerpen 12.03.2003 09.04.2003 14.05.2003 11.06.2003 Afdeling Kempen 19.02.2003 19.03.2003 21.05.2003 18.06.2003 Afdeling Leuven-Hageland: 12.03.2003 09.04.2003 14.05.2003 11.06.2003 10.09.2003 08.10.2003 12.11.2003 10.12.2003

42 I.M.-

FEBRUARI 2003

Afdeling Limburg: 18.02.2003 18.03.2003 15.04.2003 20.05.2003 17.06.2003 16.09.2003 21.10.2003 18.11.2003 16.12.2003 Afdeling Mechelen: 13.03.2003 10.04.2003 08.05.2003 12.06.2003 Afdeling Noord-West-Vlaanderen: 11.03.2003 01.04.2003 06.05.2003 03.06.2003

2003

Afdeling Oost-Vlaanderen: 17.02.2003 17.03.2003 28.04.2003 19.05.2003 16.06.2003 Afdeling Waasland: 06.03.2003 03.04.2003 08.05.2003

Meer informatie over uur en plaats van deze vergaderingen kan u terecht bij Ingrid Van Damme VIK-secretariaat 03 259 11 16.

Vul dit formulier in als uw adres of werkomgeving gewijzigd is, zo blijft u op de hoogte van alle activiteiten die u als ingenieur interesseren. Fax het naar 03 259 11 01 of stuur het naar de Vlaamse Ingenieurskamer, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem. (art. 4 van de Wet van 08/12/92:1. houder van het bestand: Vlaamse Ingenieurskamer VZW, Herentalsebaan 643 2160 Wommelgem. 2. doel: ledenadadministratie 3. recht tot inzage en correctie cfr. arts. 10 en 12: Vlaamse Ingenieurskamer op adres van de zetel te Wommelgem) Kruis het gepaste aan:

❏ ❏ ❏ ❏ ❏ ❏

INLICHTINGENEN AANVRAAGFORMULIER Inschrijving VIK-activiteit

Adreswijziging

❏ Ik wens mij in te schrijven voor volgende activiteit:

Wijziging werkgegevens

...........................................................................................

Inschrijving VIK-activiteit

Aard van de activiteit: ❏ bedrijfsbezoek ❏ lezing ❏ studiedag ❏ vergadering ❏ socio-culturele activiteit ❏ cursus ❏ andere activiteit (nader te specificeren): ...........................................................................................

Opvragen informatie Inschrijving "Dienstaanbiedingen"

❏ bedrijf ❏ persoonlijk

Nieuw lidmaatschap

Aantal personen: ...................................

Privé gegevens: Lidmaatschapsnummer: ............................................ Geslacht:

❏M/❏V

Datum: ......................... plaats: ...........................................

Geboortedatum: ....................

Naam + voornaam: ..............................................................

Georganiseerd door (Afdeling, Studiegroep) ........................................................................................... Enkel in te vullen bij opname in de "Dienstaanbiedingen":

Oud adres (enkel bij adreswijziging):...............................................

Nuttige ervaring:.......................................................................

..........................................................................................

..............................................................................................

Privé adres (nieuw/huidig): straat + huisnummer:............................................................ postnr. + gemeente:.............................................................. tel.nr.:.................................. fax nr.: .................................... e-mail: ...............................................................................

.............................................................................................. Talenkennis: ............................................................................ Tijdstip van mogelijke indiensttreding: .......................................... Belangstellingsgebieden:............................................................ ..............................................................................................

Gevolgde specialiteit: ......................... Diplomajaar: ................

Indien van toepassing, geef aan in welke omgeving of provincie u wenst werk te vinden:

School: ...............................................................................

.............................................................................................. Handtekening: ........................................................................

Werkgegevens: Naam bedrijf/school/instelling:

Datum: ..................................................................................

.......................................................................................... straat + huisnummer:............................................................ postnr. + gemeente:.............................................................. tel.nr. algemeen:........................rechtstreeks......................... fax nr. algemeen:........................rechtstreeks......................... e-mail: ............................................................................... Sector tewerkstelling:

❏ industrie ❏ onderwijs ❏ openbare dienst ❏ zelfstandige

Activiteit van het bedrijf: invullen volgens bijgaand overzicht (NACE-code):......................... BTW-nummer:..................................................................... Functie: .............................................................................. Departement: ..................................................................... Aantal werknemers:

❏

O <50

❏ 50-100 ❏ 101-250 ❏ >250

Omzet:

❏ < 1.240.000 ❏ > 5.000.000

❏ 1.240.000 - 5.000.000

Aanvraag informatie Ik zou graag informatie bekomen over volgend onderwerp: ............................................................................................. ............................................................................................. .............................................................................................

Activiteit van het bedrijf: NACE-code. 15: Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken 17: Vervaardiging van textiel 20: Houtindustrie en vervaardiging van artikelen van hout, kurk, riet en vlechtwerk 22: Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie van opgenomen media 24: Chemische nijverheid 25: Rubber- en kunststofnijverheid 26: Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale producten 27: Metallurgie 28: Vervaardiging van producten van metaal 29: Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen 31: Vervaardiging van elektrische machines en apparaten 32: Vervaardiging van audio-, video- en telecommunicatieapparatuur 33: Vervaardiging van medische apparatuur, van precisie- en optische instrumenten en uurwerken 36: Vervaardiging van meubels; overige industrie 45: Bouwnijverheid 51: Groothandel en handelsbemiddeling, exclusief de handel in auto's en motorrijwielen 60: Vervoer te land 61: Vervoer over water 62: Luchtvaart 65: Financiële instellingen 66: Verzekeringswezen 72: Informatica en aanverwante activiteiten 74: Overige zakelijke dienstverlening 75: Openbaar bestuur, algemene collectieve diensten en verplichte sociale verzekering 80: Onderwijs ...... Andere (te specificeren)....................................................


www.vik.be • www.NVDI.be

CASINO GENT

Donderdag 20 maart 2003

PRESENTEERT

LIDO LEUVEN

Woensdag 30 april 2003

FITLINK DIEPENBEEK

Zaterdag 29 maart 2003

INDUSTRIA ANTWERPEN

Donderdag 20 februari 2003

MEGAPARTY

DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

INGENIEURSMEDEDELINGEN

Recommend Documents