INFORMATIEVE RAAD 19 SEPTEMBER 2013 Notulen van de vergadering
Voorzitter: mevrouw H.G. Uiterdijk Griffier: de heer H. Nubé Tevens aanwezig: de heer R. Pengel (PvdA), de heer N. Portegijs (PvdA), de heer R. Verheuvel (PvdA), de heer M. Israel (Democraten Diemen), de heer C. Grezette (VVD), de heer F. Mulder (VVD), mevrouw B. Wielage (VVD), mevrouw R. Herder (Leefbaar Diemen), mevrouw G. Smit (Leefbaar Diemen), de heer K. de Haan (D66), de heer J. Klaasse (D66), de heer P. Visser (SP), de heer W. van Vugt (SP), de heer F. Eerkens (GroenLinks), mevrouw N. van Engelen (GroenLinks) en de heer M. Tokkie (CDA) Vanuit college aanwezig: wethouder R.P. Grondel, wethouder J. Pietersen
1. Opening en mededelingen door de voorzitter, vaststellen agenda De voorzitter heet iedereen van harte welkom. Met de agenda wordt ingestemd. 2. Mededelingen portefeuillehouder Er zijn geen mededelingen. 3. Toekomstbepaling Stichting Welzijn Diemen De heer Van ’t Hoog (directeur SWD) geeft aan dat de prestaties in het eerste halfjaar van 2013 goed waren, zowel inhoudelijk als financieel, en dat de resultaten over 2012 aanzienlijk beter waren dan in voorgaande jaren. Er is goed welzijnswerk gerealiseerd en over de bedrijfsvoering in de toekomst is spreker gematigd optimistisch. Wat betreft de positionering van de SWD is een verkenning naar een bredere inbedding een goede zaak maar dan wel op lokaal en regionaal niveau, bijvoorbeeld met Stichting de Omval, St. OOP, Spirit of Coherente. In de constructie met een organisatie in Alphen aan den Rijn of Rotterdam zal de lokale invloed minimaal worden. Een overname van de peuterspeelzalen door een andere organisatie is niet noodzakelijk. Wel staat de SWD positief ten opzichte van inhoudelijke en organisatorische samenwerking waarbij garanties moeten worden gegeven voor behoud van werk. In ieder geval zullen er veranderingen moeten plaatsvinden om een sluitende exploitatie te realiseren. 1
Het belang van een in de Diemense samenleving gewortelde welzijnsorganisatie is herhaaldelijk benadrukt door raad en college. In de afgelopen periode heeft de raad echter een aantal (financiële) besluiten genomen (vraagbaak, ouderenadviseur, WonenPlus, jongerenwerk en Cursusbureau) die dit standpunt niet ondersteunen waardoor in totaal € 127.000 is onttrokken aan de SWD. Als de raad besluit om de peuterspeelzalen onder te brengen bij een andere organisatie is in totaal € 511.000 onttrokken aan het werkkapitaal van de SWD sinds 2011. Dit vormt een serieuze bedreiging voor het voortbestaan van de stichting. Juist nu de gemeente Diemen meer taken krijgt in het kader van de Wmo om welzijn, ondersteuning en zorg op maat uit te voeren, lijken de besluiten van de raad dit niet te ondersteunen. Democraten Diemen vraagt of wat is gezegd over de resultaten in 2012 en de eerste helft 2013 door de wethouder wordt onderschreven. Wethouder Grondel meldt dat op de meeste onderdelen de prestaties zijn gehaald maar niet helemaal bij het jongerenwerk en bij WonenPlus. Voorts geeft de toegezonden memo aan dat de financiële situatie op dit moment vlak draait. VVD vraagt om een toelichting op de opmerking dat de heer Van ‘Hoog mogelijkheden ziet voor een Diemense koepel. De heer Van ’t Hoog zegt dat hiervoor een gedegen verkenning nodig is maar dat al is gesproken met Stichting de Omval en Stichting OOP om de samenwerking verder te verkennen. De verkenning wordt vooral gezien in het lokale en het regionale. SP constateert dat bij de overheveling van de peuterspeelzalen naar het onderwijs 9 fte op de tocht komen te staan. Gaan die 9 fte ook over naar het onderwijs? Wethouder Grondel zegt dat deze vraag bij het volgende agendapunt hoort maar dat het antwoord is: mens volgt werk. CDA merkt op dat er stelselmatig taken met budgetten worden onttrokken aan de SWD en dat volgens de heer Van ‘t Hoog hiermee de continuïteit van het werk van de SWD in het gedrang komt terwijl er meer taken naar de gemeente gaan en hiermee het lokale welzijnswerk op de tocht staat. Hoe denkt de wethouder hierover? GroenLinks vindt dat in het onderzoek naar een koepelorganisatie goede kaders moeten worden gesteld waaraan zo'n koepelorganisatie zou moeten voldoen omdat het welzijnswerk in Diemen geworteld moet blijven. Daarnaast is het alternatief van een lokale koepelorganisatie zoals door de SWD aangedragen interessant. Is er al zicht op hoe andere organisaties hier tegenover staan? PvdA hangt het adagio aan van lokaal wat kan en bovenlokaal wat moet. De fractie hecht aan een lokale welzijnsorganisatie die duidelijke bindingen heeft met de Diemense samenleving. Dan kan het zo zijn dat niet-lokale taken op een ander niveau moeten worden uitgevoerd zodat er meer ruimte is voor verbetering van de uitvoering van het welzijnswerk. 2
Er zijn nog wel wat haken en ogen bij het onderbrengen bij een koepel want gaat dit niet meer kosten dan wat het nu kost terwijl de kwaliteit ongeveer vergelijkbaar blijft en wordt de afstand niet veel te groot? Eén lokale zetel in de raad van toezicht garandeert geen lokale verbinding. Zou een samenwerking met de Stichting Coherente niet tot de mogelijkheden horen? Een onderzoek naar een koepel is prima maar de fractie vreest dat dit meer kost dan dat het opbrengt. VVD leest in de stukken de tendens dat de raad gedurende het proces tot nu toe het wel eens was met het college maar de raad heeft op een gegeven moment een halt toegeroepen aan het college. Er is immers een discussie geweest over de snelheid waarmee het college met de SWD wilde omgaan. In het voorjaar is tegen het college gezegd dat de raad niet al in juni een besluit wilde nemen over de SWD maar dat dit in het najaar moest plaatsvinden. In de afgelopen jaren is consequent budgettair in de SWD gesneden en daarmee in de mogelijkheid om bij de bedrijfsvoering te laveren tussen diverse onderwerpen. Bij het overdragen van taken aan de Madi heeft de fractie zijn zorgen al uitgesproken dat de basis voor de SWD erg smal wordt. De SWD is de enige welzijnsorganisatie die zijn wortels diep in Diemen heeft zitten maar de gemeente is bezig om de SWD langzaam de nek om te draaien. Er moet juist een stevige welzijnsorganisatie zijn in Diemen, gelet op de decentralisaties die eraan komen. GroenLinks merkt op dat onderhavig voorstel er juist vanuit gaat dat de SWD een meer professionele welzijnsorganisatie moet worden. VVD vindt de scherpere contractsituatie een goede zaak want hiermee worden resultaten geboekt maar dit had eerder kunnen plaatsvinden. Nu de opdrachtgever/opdrachtnemer relatie is geprofessionaliseerd, is de SWD klaar om wat extra taken te krijgen. De SWD heeft veel energie gestoken in het op orde brengen van de organisatie maar de dank hiervoor is de dreiging dat zij de peuterspeelzalen moet overdragen aan het onderwijs. De VVD hecht juist aan een sterke welzijnsorganisatie in Diemen met de zekerheid dat het lokaal is georganiseerd. GroenLinks zegt dat het er om gaat dat moet worden bekeken waar een bepaalde taak het beste past en dat dit niets met straffen of belonen heeft te maken. VVD merkt op dat nog niet is bewezen dat het onderbrengen van een onderdeel bij onderwijs een betere uitvoering met zich meebrengt want een nauwe samenwerking wat de SWD zelf ook voorstaat, kan ook tot betere resultaten leiden. De VVD is voor een onderzoek om te kijken of lokaal of beperkt regionaal een koepelsamenwerking mogelijk is maar geen voorstander van het aansluiten bij een koepel in Alphen aan den Rijn of Rotterdam. Leefbaar Diemen vraagt hoe de verplichte herinrichting van de administratie is verlopen. Er wordt een lening aangeboden van € 135.000 met een looptijd van 10 jaar. Wat gebeurt er als de SWD voor die tijd niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen? Democraten Diemen vraagt wat de positie van de SWD is ten opzichte van de gemeente Diemen. 3
D66 constateert dat de voorkeur van de meeste fracties uitgaat naar een lokale welzijnsorganisatie die sterk genoeg is om haar taken uit te voeren. De SWD heeft het afgelopen half jaar bewezen dat ze zich aan afspraken kan houden en op korte termijn is er geen probleem in de uitvoering van de taken die zij heeft. Er zijn inderdaad een aantal taken bij de SWD in het verleden weggehaald maar zo werkt de SWD ook waar ze zich op moet richten en hoeft niet met alles tegelijk bezig te zijn. Wat betreft het peuterspeelzaalwerk gaat het erom waar dit het beste kan worden uitgevoerd en dat geldt ook voor de ouderenadviseur. Dat paste op dat moment beter bij de Stichting Madi en voor de Vraagbaak is een formulierenbrigade teruggekomen. Wat is de zorg van het college met betrekking tot de individuele Wmo voorzieningen die worden verzorgd door de SWD? Welke oplossingen kan de SWD op dit moment niet bieden die wel zouden kunnen worden opgelost door een koepelorganisatie? Voorts wordt gezegd dat de SWD niet de menskracht heeft om bij alle noodzakelijke overleggen te zijn. Kan dit opgelost worden door aansluiting bij een koepel zonder dat dit extra financiële middelen vergt? In scenario 1 wordt gezegd dat het doorgaan op dezelfde voet betekent dat de SWD zelf initiatiefnemer moet zijn in het vernieuwingsproces en zelf projecten moet initiëren met betrekking tot de decentralisaties. In hoeverre kan de SWD dit zelf initiëren en is het aan de gemeente om duidelijk te maken aan de SWD wat van die organisatie verwacht wordt? Bij scenario 2 wordt gezegd dat de regie ook neergelegd kan worden bij een van de zorgaanbieders. In hoeverre is dat niet mogelijk bij scenario 1? Dezelfde vraag geldt voor de administratieve ondersteuning die kan worden uitbesteed aan een gespecialiseerd bedrijf. Het is goed om te onderzoeken of aansluiting bij een koepelorganisatie de geschetste problemen kan oplossen en of een koepelorganisatie kan helpen bij met name de decentralisatie van de AWBZ om richting te geven aan mogelijke oplossingen. D66 heeft voorkeur voor lokaal welzijnsbeleid en een koepelorganisatie mag op geen enkele manier de lokale uitvoering gaan belemmeren. Ook mogen de kosten van zo'n samenwerking niet ten nadele zijn van de lokale uitvoering. Waarom kiest het college voor een onderhandse aanbesteding voor een koepelorganisatie als er een duidelijk programma van eisen is dat wordt voorgelegd aan de raad? Wethouder Grondel merkt op dat het van groot belang is dat er in Diemen een sterke lokaal gewortelde organisatie is die het vrijwilligerswerk en de activiteit in buurten goed kan organiseren in het kader van de decentralisaties en de participatiemaatschappij. Daarbij moet worden aangesloten op dorpse structuren. Het idee van de koepelorganisatie kwam op bij het voorbereiden van dit stuk. Fuseren is in het stuk niet opgenomen want dat betekent dat de SWD zou opgaan in een grotere koepelorganisatie waarbij de lokale binding wel eens zou kunnen verdwijnen. Volgens het college is het dilemma dat de gemeente een lokaal gewortelde welzijnsorganisatie wil en dat de schaal van Diemen onvoldoende is voor een organisatie met voldoende denkkracht en organisatiekracht. Het is niet zo dat de SWD in de afgelopen jaren is uitgekleed. Het jongerenwerk was bijna nul en is in de afgelopen acht jaar opgeplust tot bijna € 300.000. De peuterspeelzalen zijn pas 4-5 jaar geleden toegevoegd aan de SWD. WonenPlus en de huisbezoeken bestaan pas vijf jaar en zijn ook toegevoegd aan de SWD. De administratie was ingewikkeld omdat het ongeveer uit 12 subsidiepotjes werd betaald en daarom de keuze van het college om een heldere taakopdracht te maken. Daardoor wordt 4
de span of control voor de directie eenvoudiger. Het is een oneigenlijke discussie om te zeggen dat de peuterspeelzalen erbij moeten blijven vanwege de overhead. Het moet erbij blijven als het een goede keuze is. Jongerenwerk hoort erbij en dat is in het kader van de decentralisatie jeugdzorg een hele belangrijke, ook de continuïteit van zorg van mensen die ouder worden. Het model van een koepelorganisatie kan heel goed werken omdat de bestaande organisatie in stand blijft. Het lokale management is het eerste aanspreekpunt van de gemeente. Financiën en personeelszaken worden uitbesteed en er is een kleine strategische top waar kennis en innovatie kunnen worden uitgewisseld. De belangrijkste uitwisseling van innovatie loopt via het contact tussen de regiodirecteuren. Voorwaarde is een lokale integrale begroting en lokaal management dat lokaal verantwoording aflegt. Opknippen van taken kan ook maar daarmee raak je de integraliteit kwijt en daarom is dat een minder aantrekkelijk scenario. De suggestie van de SWD is interessant om als variant mee te nemen. Coherente heeft geen behoefte om er een andere organisatie aan te hangen. In Amsterdam is er sprake van een totaal andere structuur en schaal en daarom wordt dat niet overwogen. Het gesprek met het lokale middenveld is interessant. De stichtingen Spirit en OOP zeiden vorige week dat zij er geen behoefte aan hebben om het welzijnswerk aan te sturen. De kaders die zullen worden gesteld, worden nog nader met de raad besproken. Het onderwijs zal de randvoorwaarde krijgen dat wanneer het peuterspeelzaalwerk wordt overgeheveld dit niet kan leiden tot andere mensen in dienst die dezelfde werkzaamheden doen. De helderheid in taken bij de SWD leidt inderdaad tot een smallere basis en daarom wordt ook voorgesteld om incidenteel de extra middelen in te zetten in het kader van de voorbereiding decentralisatie AWBZ om hun denkkracht te vergroten zodat ze als gesprekspartner kan dienen. De aspecten kosten en binding zijn essentiële randvoorwaarden. De VVD heeft een aangenomen motie ondersteund waarin werd geconstateerd dat de SWD een kwetsbare organisatie is geworden, dat samenwerking de kwetsbaarheid kan verminderen en dat is verzocht om dat ook mee te nemen in het onderzoek. De discussie over of het niet te snel ging betrof het peuterspeelzaalwerk. Dat is in goed overleg over de zomer heen getild. De SWD is een gesubsidieerde organisatie die voortkomt uit maatschappelijk initiatief. In het verleden werd het bijna een organisatie van: u vraagt en wij draaien. De SWD moet ook tegendruk kunnen bieden en innovatie kunnen aandragen. De verbetering van de administratie heeft plaatsgevonden. Er is een andere ondersteuner in beeld en dat leidt tot een meer overzichtelijke situatie voor de directeur en voor de gemeente. Als de SWD over 10 jaar niet meer bestaat, heeft de gemeente een probleem met de lening en dan zal wellicht kwijtschelding van subsidie moeten plaatsvinden. Een koepelorganisatie kan in het aandragen van strategische en innovatieve zaken een belangrijke rol spelen. D66 vraagt in hoeverre de stadsregio geen gesprekspartner is in het kader van de decentralisatie AWBZ. Wethouder Grondel zegt dat in eerste instantie wordt gesproken met DUO+ en dan met mensen van de stadsregio maar het gaat om hoe de gemeente haar rol wil oppakken. Alle 5
gemeenten onderzoeken hoe zij een goed lokaal welzijnswerk kunnen hebben die dat soort activiteiten kan invullen. Wat betreft het vrijwilligerswerk dat Wmo taken kan oppakken: dat gaat over collectieve voorzieningen zoals bijvoorbeeld in samenwerking met Cordaan zoeken naar nieuwe vormen van dagbesteding. Het is ook individueel: iemand heeft een maatje die nodig voor iets concreets. Het laatste is op dit moment nog nauwelijks geborgd en dat wil de gemeente bij de SWD neerleggen in de verdere doorontwikkeling van de vrijwilligerscentrale en bij WonenPlus. CDA vraagt of de wethouder ook vindt dat een lokale welzijnsorganisatie belangrijk is in een participatiemaatschappij en dat als de gemeente taken gaat gunnen voorrang wordt gegeven aan het lokaal initiatief. Wethouder Grondel antwoordt bevestigend. Het is essentieel dat er lokaal welzijnswerk is. In de Notitie positionering welzijnswerk is ook gezegd dat met name bij de decentralisatie van de AWBZ er een taak ligt voor een lokale welzijnsorganisatie die waarschijnlijk dan ook een uitbreiding van taken krijgt. Wat spreker betreft is dat de doorontwikkeling van de SWD. VVD vraagt of er wordt nagedacht om de taken die zijn overgebracht naar de Madi in het kader van de decentralisaties op termijn weer terug te brengen bij de SWD. Wethouder Grondel merkt op dat de raad ook de Notitie Brede Hoed heeft vastgesteld waarbij in het kader van de drie decentralisaties is gezegd dat een integratie van de adviesen informatiefunctie nodig is in de Brede Hoed en het brede netwerk dat wordt gevormd met het wijkteam. De keuze was, en daar heeft de raad ook mee ingestemd, om de SWD te concentreren op het buurtwerk, het vrijwilligerswerk en het jongerenwerk. Een grote regionale zorgkoepel moet niet de regie hebben over de lokale welzijnsstichting. Het college wil geen commerciële partijen maar maatschappelijk initiatief. Het is niet handig om een administratiekantoor aan een organisatie te hangen die een andere cao heeft. De groeiontwikkeling zit in de individuele WMO voorzieningen en de voorkeur gaat er naar uit dat dit wordt gedaan door een lokale welzijnsinstelling maar dan moet die wel sterk en innovatief zijn. D66 stelt dat als er meer taken bij de lokale welzijnsorganisatie gaan er meer middelen bij de stichting komen waardoor die taken ook kunnen worden uitgevoerd. Wethouder Grondel merkt op dat er nu een lokale welzijnsorganisatie is met een directeur die de tijd niet heeft om dit soort dingen te doen en daarom wordt een incidentele subsidie hiervoor voorgesteld voor de overbrugging van met name de periode die nu wordt ingegaan tenzij de VNG het contact met het kabinet verbreekt. Er zijn zeer veel ontwikkelingen op dit taakveld en daarom is het essentieel dat de keuze nu moet worden gemaakt hoe dat wordt ingevuld. Met de SWD zal ook over worden doorgepraat over hoe dat werkt. PvdA constateert dat de VVD onderstreept dat er sprake moet zijn van een sterke lokale welzijnsorganisatie terwijl de VVD wel eens eerder heeft geroepen wat de gemeente moet met zo'n organisatie waar heel veel geld naar toegaat. Het jongerenwerk mocht zelfs wel worden wegbezuinigd. 6
VVD memoreert altijd te hebben gezegd dat de welzijnsstichting innovatief en efficiënt moet werken. De fractie is altijd zeer kritisch geweest op het functioneren van de SWD en dat heeft geresulteerd in een professionalisering van de opdrachtgeversrol van de gemeente en de uitvoering van het welzijnswerk. De VVD is ook altijd zeer kritisch geweest op de opdracht voor het jongerenwerk die de gemeente aan de SWD heeft gegeven. PvdA vraagt waarom de Stichting Coherente wel kan wat de SWD niet kan. Is de wethouder van mening dat zo'n koepelorganisatie de integrale aansturing moet doen? In het voorstel wordt juist gesproken over die punten die niet lokaal gebonden zijn en daarom ergens anders ondergebracht moeten worden. De integrale aansturing moet lokaal gebeuren. VVD geeft aan dat er een effectieve welzijnsorganisatie moet komen die gericht is op het helpen oplossen van de welzijnsproblemen van de burgers. Hoe met overheidsgeld de kwetsbare burger kan worden geholpen om weer zelfstandig een deelnemer van de samenleving te kunnen zijn. De VVD maakt zich ernstig zorgen over de kwetsbaarheid van de SWD en of die organisatie voldoende is toegerust om hier efficiënt invulling aan te geven. Van verwijzingen naar Alphen aan den Rijn en Rotterdam wordt de fractie niet gelukkig. De oplossingen moeten dichter bij huis liggen en beter aansluiten bij de lokale kennis. Daarbij is de VVD niet tegen een koepel. De regeling voor de buurtsportcoaches is voor een belangrijk deel tijdelijk geld. Dit is een nieuwe organisatie die door de SWD weer moet worden opgebouwd. Is dit daarom wel een toegevoegde waarde voor het sterker maken van de SWD? SP wijst er op dat de decentralisatie AWBZ betekent dat het rijk taken naar de gemeenten overhevelt zonder er voldoende geld bij te doen. Hoe kan dan worden gegarandeerd aan de SWD dat zij ook de geldelijke middelen krijgt om die taken goed uit te voeren? Wethouder Grondel constateert dat Coherente heel gelukkig is met de uitvoering van de huidige taken. Het college ziet graag dat de koepelorganisatie eindverantwoordelijkheid heeft voor het functioneren. Voor de inhoud wordt met het lokale management gesproken waarbij de koepelorganisatie meekijkt of het wel goed gaat en of misschien wat ondersteuning moeten worden geboden. In het eerste gesprek met de onderwijsorganisaties is begrepen dat zij zich niet willen bezighouden met het totale functioneren van de SWD maar daar kan verder over worden overlegd. Dok werkt als koepelorganisatie in Amsterdam en in Haarlem en nadrukkelijk vanuit de bestaande organisaties. Zij neemt het personeel over en brengt algemene kennis in over hoe welzijn functioneert en algemene ondersteuning op het personele en administratieve vlak. VVD constateert dat op dit punt de mening met de wethouder verschilt. Wethouder Grondel legt uit dat de sportcoaches voor vier jaar in de begroting zitten. Het levert 40% cofinanciering van het rijk op. Geprobeerd wordt om verbindingen te leggen met de brede schoolvorming. Voor vier jaar kan een prima oplossing worden gevonden om het Cursusbureau te versterken en aan het eind van de periode moet met elkaar worden beoordeeld of dit een bestendige activiteit is dat al dan niet met verschuiving van middelen kan worden ingevuld. Er is nu een daling van de vraag bij het Cursusbureau omdat de prijs te hoog is. Het is zonde om te zeggen dat het geld van het rijk niet moet worden 7
meegenomen omdat het niet structureel is. Het kan ook zijn dat het rijk over vier jaar besluit om hiermee door te gaan. De korting die bij de decentralisatie AWBZ wordt doorgevoerd is te groot en derhalve is het zorgelijk hoe de activiteiten in 2015 moeten overgaan. In het eindbeeld zal echter op een andere manier worden gewerkt dan nu. Er moeten nieuwe activiteiten meer lokaal geworteld worden georganiseerd en dat betekent dat er wellicht werkgelegenheid verdwijnt bij de huidige AWBZ instellingen. Er zullen taken bij de SWD worden neergelegd maar duidelijk is dat dit pijn gaat doen en dat de situatie voor de cliënten ook heel ingewikkeld wordt. Conclusie: De voorzitter concludeert dat het voorstel als bespreekstuk naar de raad gaat. 4. Peuterspeelzalen in Diemen PvdA kan zich vinden in het voorstel van het college. Helder is aangegeven waarom het peuterspeelzaalwerk beter bij onderwijs zou passen. Dat dit ten koste gaat van het volume van de SWD is hiervan een gevolg maar het is te kort door de bocht om het om die reden bij de SWD te houden. Is het onderwijs bereid om de peuterspeelzalen over te nemen en komt het onderwijs nog met bepaalde voorwaarden zoals bijvoorbeeld een formatieplaats erbij? VVD vraagt of bekend is wat de betrokken ouders vinden van het plan. In welke mate zijn de leidsters betrokken en wat is hun mening over het plan? De wethouder zei bij het vorige agendapunt dat het onderwijs vooral is gericht op de 4-12-jarigen. Is het onderwijs wel geïnteresseerd in de 0-4-jarigen? De VVD vindt het belangrijk om te weten of de ouders en de leidsters deze lijn steunen en wat hun argumentatie hiervoor is omdat draagvlak voor deze overgang belangrijk is. Is het onderwijs bereid om het tegen de kostprijs waarmee de SWD het momenteel doet over te nemen en dit ook meerjarig toe te zeggen zodat er niet over twee jaar een vraag uit het onderwijs komt dat er bijvoorbeeld € 80.000 bij moet? Leefbaar Diemen begrijpt waarom de keuze valt op de basisscholen omdat het zinvol is om de kinderen te volgen van 0-12 jaar. In het kader van de decentralisatie jeugdzorg kunnen bepaalde situaties al worden ingeschat en er op worden geanticipeerd. Het is een kans om de VVE te introduceren in de kinderspeelzalen. In het jaarverslag van de Stichting OOP wordt gezegd dat er sprake is van een exploitatietekort en dat het wenselijk zou zijn als bijvoorbeeld de Venser opgaat in een gebouw van een andere school. Willen de basisscholen echt hier iets van maken of wordt het gebruikt om een exploitatietekort op te lossen? Is straks de keuze van de ouders nog wel vrij om te kiezen voor een bepaalde basisschool in die zin dat bijvoorbeeld leerlingen worden geschoven naar een school die slecht loopt? D66 constateert dat het voorstel bijna hetzelfde eruitziet als voor de zomervakantie en vraagt zich af wat er in de tussentijd is veranderd. Waarom is het voorstel niet aangepast naar aanleiding van het financiële voorbehoud door de Stichting OOP en zijn de organisatorische zorgen van de stichting hiermee weggehaald? Is er nu extra informatie waarop de keuze beter kan worden gebaseerd? Het is op deze manier wel makkelijker om een doorgaande leerlijn binnen het onderwijs te realiseren. Hoe 8
denkt de wethouder over het voorstel van de SWD om samen met het onderwijs de peuterspeelzalen op te pakken? De St. Petrusschool wil niet meedoen met de VVE. Is er een manier om de zorgen van die school weg te nemen? SP vraagt hoe mens volgt werk wordt ingevuld. Het personeel van de peuterspeelzalen zou dan worden overgeheveld naar de scholen maar moeten deze mensen opnieuw solliciteren en komen zij dan wellicht in een lagere loonschaal? CDA sluit zich aan bij het betoog van Leefbaar Diemen. Helaas staat er geen uitleg in het stuk van de term VVE maar hoe zit het dan met de keuzevrijheid van de ouders? Wat zijn de consequenties dat de St. Petrusschool niet meedoet met de VVE? In hoeverre hebben de ouders straks nog de keuze om bijvoorbeeld te kiezen voor RK onderwijs? GroenLinks vraagt wat er gebeurt als de gemeente zich straks niet kan vinden in het voorstel van de Coöperatieve Vereniging Spirit Primair? Wethouder Grondel memoreert dat toen de peuterspeelzalen enige jaren geleden bij de SWD werden ondergebracht ook een evaluatie is afgesproken. De SWD vindt de peuterspeelzalen belangrijk voor hun overhead maar ook een flinke klus. Vanuit die positionering is het redelijk om die taak daar weg te halen opdat de stichting zich kan richten op haar kerntaken. Daarnaast is er een landelijke discussie of niet moet worden gegaan naar een sterkere integratie van de peuterspeelzalen in het onderwijs. Ook de Tweede Kamer kijkt die kant uit en in de gesprekken met de schooldirecteuren wordt het belang van de doorgaande lijn ook benadrukt. Er zijn nog steeds ouders die vanuit hun achtergrond niet in staat zijn om kinderen een startkwalificatie te geven die nodig is om naar de basisschool te gaan en er komen nog steeds kinderen binnen die geen handvaardigheid hebben en niet kunnen tekenen of een enorme taalachterstand hebben. Daarom is de verbinding met het basisonderwijs een belangrijk onderwerp. Als vanuit de school een dagelijkse communicatie is met de peuterspeelzalen, is die verbinding veel makkelijker en daarom moet die kant worden opgegaan. Daarom dient eerst de principiële discussie worden gevoerd of de gemeenteraad dit een goed idee vindt en vervolgens komt er een plan. Als dit niet goed valt, gaat het gewoon niet door en blijft het bij SWD. Wellicht wordt wettelijk een leerplicht van 2,5 ingevoerd en dan gaat het alsnog door. Er is twee keer overleg gevoerd met de onderwijsdirecteuren en het model is dat de ondersteuning van de administratie komt bij de coöperatie die is opgericht en de dagelijkse aansturing bij de schooldirecteuren. Met de Nieuwe Kring wordt afgesproken hoe dit wordt afgestemd. De St. Petrusschool is bang dat wellicht een deel van het voedingsgebied wordt kwijtgeraakt maar dat een kind op een bepaalde peuterspeelzaal zit, betekent niet dat die is ingeschreven op die school. Er blijft dus keuzevrijheid bestaan maar duidelijk is dat er een vorm van gewenning kan ontstaan omdat het kind op die bepaalde school zit. Bovendien zit een meerderheid van de kinderen op een kinderdagverblijf en er zijn kinderen die noch op een peuterspeelzaal noch op een kinderdagverblijf zitten. CDA merkt op dat ook op een peuterspeelzaal de ouders een keuzevrijheid willen hebben om te kiezen voor een RK speelzaal. 9
Wethouder Grondel legt uit dat er op dit moment geen RK speelzaal is. Er is gesproken met de leidsters en aan de SWD is gevraagd om contact met de ouders. Volgende week vindt er een gesprek plaats met de ouders. Hun mening is belangrijk maar niet doorslaggevend want dit is een sector waar de doorstroomsnelheid van de ouders vrij hoog is. De leidsters zijn zeer aarzelend want het gevoel is dat ze eerst bij de SWD zijn gezet en nu weer ergens anders heen moeten. De SWD is nu al bezig met het nadenken over een noodzakelijke reorganisatie vanwege het feit dat de exploitatie van de peuterspeelzalen elk jaar niet sluit. De scholen doen overigens kinderen van 0-12 jaar en niet van 4-12 jaar zoals eerder gezegd. Het nadeel kan zijn dat de ouders zich in een keurslijf voelen dat hun kind naar die bepaalde school moet en daarom moet actief worden gecommuniceerd dat dit niet zo is. Het is niet zo dat de scholen dit willen vanwege het exploitatietekort. Het gaat hen om de inhoud. Er zal ook een gescheiden begroting blijven die in de stichting wordt ondergebracht. De cao peuterspeelzalen wordt ook hier gehanteerd. Het onderwijs heeft in principe ja gezegd maar is ermee bekend dat het rijk aan de middelen sleutelt. De randvoorwaarden die worden afgesproken zullen eerst met de raad worden gedeeld. De SWD zit ook in een financieel lastige situatie en daarom moet er over worden gesproken of het op dezelfde manier kan worden voortgezet. Die beleidsdiscussies verandert niet door een eventuele overgang. In het stuk is geprobeerd om de argumentatie in de richting van de SWD te verbeteren. De onderwijsbesturen hebben gezegd dat zij eerst de principe uitspraak van de raad afwachten voordat zij hun voorstel in detail gaan uitwerken. De globale lijn zal zijn: aansturing vanuit de directeuren en ophangen aan de coöperatie. Hoe het rechtspositioneel moet worden geregeld, is een kwestie van uitwerking maar in principe is het zo dat mens volgt werk. Als randvoorwaarde zal worden gesteld dat men niet door verandering van werkgever de baan verliest. SP vraagt of de overgang onder dezelfde condities gaat of dat de leidsters weer met nul jaren moeten beginnen. Wethouder Grondel zegt dat dit dingen zijn die moeten worden uitonderhandeld. PvdA vraagt of goed wordt begrepen dat de raad nog een definitief besluit hierover neemt. Wethouder Grondel heeft begrepen dat de raad hieraan behoefte heeft. Geprobeerd wordt om de definitieve beslissing voor de gemeenteraadsverkiezingen aan de raad voor te leggen maar daar kan geen garantie voor worden gegeven. VVD vindt het belangrijk dat de raad in kennis wordt gesteld van wat de ouders en de leidsters vinden voordat een besluit wordt genomen. Als dit zwaar negatief is, zal nog enige actie moeten worden gedaan om het draagvlak te vergroten. Nu de peuterspeelzalen niet kostendekkend zijn, zal het onderwijs onder de huidige condities het niet willen doen. De raad zou van de SWD een zelfde soort voorstel moeten krijgen onder welke condities zij het wil doen zodat hier op een gegeven moment een besluit in kan worden genomen. Als het bij de SWD blijft, is de keuzevrijheid voor de ouders voor de latere school meer gewaarborgd dan wanneer het bij het onderwijs wordt ondergebracht. Als de 10
wethouder het hier niet mee eens is, hoe ziet hij het dan? Goed is dat de SWD de opstelling heeft om nauwer samen te werken met de scholen opdat voor elk kind het maximale uit het leven kan worden gehaald. CDA wenst de toezegging van de wethouder dat ouders een keuzevrijheid hebben. Na de peuterspeelzaal moet elke basisschool geschikt zijn. Wethouder Grondel zegt dat het essentieel is om met de leidsters te praten over de rechtspositionele kant. Dat moet helder zijn voordat een definitief besluit wordt genomen. Met mensen uit de oudergeleding vindt nog een gesprek plaats. De SWD heeft elk jaar een tekort gehad op de exploitatie van de peuterspeelzalen maar dit had elk jaar een andere oorzaak. De SWD is bezig met maatregelen om een sluitende begroting te bereiken. Er zijn drie geldstromen: de rijkssubsidie van € 300.000, de gemeentelijke subsidie van € 100.000 en de ouderbijdragen. Als het rijk niet voldoende betaalt, zal moeten worden gemorreld aan de kwaliteit. Het is een schande dat de G37 gemeenten extra geld hebben gekregen terwijl de gemeente Diemen ook veel migrantenkinderen heeft. Het gerucht is echter dat er bij achterstand weer naar etniciteit zal worden gekeken en dat zou de gemeente weer veel geld opleveren. De keuzevrijheid is bij de SWD ook een punt omdat daar ook peuterspeelzalen al inpandig zijn. In ieder geval zal gemeente nadrukkelijk naar ouders blijven communiceren dat inschrijving van een kind op de peuterspeelzaal niet betekent dat ze ook op de school zijn ingeschreven maar de werkelijkheid is dat een doorgaande lijn belangrijk is. De St. Petrusschool heeft er indertijd voor gekozen om niet met het VVE programma mee te gaan en dat is een gegeven. Het staat de SWD vrij om een eigen verhaal te maken maar het college vraagt een uitspraak aan de raad: bij voorkeur bij het onderwijs onder de conditie dat ze het goed doet. Daarom graag de opdracht van de raad om het plan uit te werken. VVD herhaalt dat eerst bekend moet zijn hoe de ouders en de leidsters erin staan want als daar geen draagvlak is, rijzen de kosten straks de pan uit. Wethouder Grondel zegt dat de leidsters essentieel zijn voor het definitief maken van het plan. Met de ouders wordt gesproken maar dat heeft een tijdelijk effect. Spreker heeft een mondeling bericht gekregen dat de leidsters negatief adviseren en ouders zijn wel geïnformeerd maar hebben het nog niet gecommuniceerd. VVD wenst de reden te weten waarom de leidsters tegen zijn en vraagt om schriftelijke informatie hieromtrent. Wethouder Grondel meldt dat hij zal vragen aan de SWD om hem hierover te informeren. Leefbaar Diemen staat achter het plan van de basisscholen. Natuurlijk is het van belang wat de ouders en de leidsters hiervan zeggen maar vijf jaar geleden is daar naar alle waarschijnlijkheid ook niet naar gevraagd en toen is het toch in welbevinden gegaan. Het is prachtig als iedereen inspraak heeft maar zo kom je tot bijna niets. Conclusie: 11
De voorzitter concludeert dat het voorstel als bespreekstuk naar de raad gaat. 5. Statutenwijziging Stichting Openbaar Onderwijs Primair Wethouder Grondel legt uit dat het een wettelijke taak is om de statuten zo in te richten, met name de scheiding van toezicht en bestuur. In het gekozen model is de positie van de raad niet verandert. Er is vergeten dat wanneer dit zo wordt besloten er geen bestuur meer is. Daarom wordt voorgesteld om onmiddellijk de zittende bestuursleden te herbenoemen. Voorts is al eerder een discussie gevoerd over wanneer de begroting er moet zijn. In de voorgelegde statuten staat dat dit 1 februari moet zijn en dat hij dan moet zijn goedgekeurd door de raad omdat er anders maatregelen komen maar dat kan niet want de begroting komt in december en moet dan langs het college enzovoort. Daarom wordt voorgesteld om dit zo vast te stellen maar dat op korte termijn een beleidsregel wordt voorgelegd waarin de raad uitspreekt dat die bevoegdheid pas zal worden uitgeoefend wanneer op 1 april de begroting door de raad niet is goedgekeurd dan wel wanneer het college de begroting niet voor 1 februari heeft ontvangen. De juristen van de besturenraad zeggen dat de statuten op dit punt zo moeten er daarom komt er geen statutenwijziging. CDA vraagt of goed is begrepen dat de raad snel moet beslissen over de benoeming van bestuursleden omdat er anders een machtsvacuüm ontstaat. Wethouder Grondel geeft aan dat er nu bestuursleden zijn in de oude statuten en dat wanneer de statuten worden gewijzigd zij er niet meer zijn. De bedoeling is dus dat wanneer de statuten zijn gewijzigd dezelfde bestuursleden worden benoemd. Zij willen dat ook graag. PvdA merkt op dat er in artikel 12 wordt gezegd dat de bestuursleden twee periodes van vier jaar mogen blijven zitten en vraagt naar de reden hiervan. In de oude statuten staat dat de vergaderingen van de raad van beheer openbaar zijn. Dat is nu verdwenen. Betekent dit dat die vergaderingen niet langer openbaar zijn? D66 valt het op dat wordt voorgesteld dat de raad kan ingrijpen bij ernstige taalverwaarlozing maar dat gaat wellicht wat te ver. Wethouder Grondel geeft aan dat hier het woord taakverwaarlozing moet staan. Hij gaat ervan uit dat een benoeming van bestuursleden voor 2 × 4 jaar traditie is. Vanwege de taakverandering vergadert de raad van beheer niet in het openbaar. Conclusie: De voorzitter concludeert dat het voorstel als hamerstuk naar de raad gaat. 6. Jaarverslag en jaarrekening 2012 Stichting Openbaar Onderwijs Primair GroenLinks constateert dat er bij de Kersenboom een toename is van het aantal leerlingen vanwege het ruimer openstellen van het toelatingsbeleid. Kan dit op termijn tot problemen leiden? Het bestuursresultaat over 2012 bedraagt € 53.000 negatief maar de verwachting was € 23.500 positief. Deze scherpe daling heeft niemand gewild maar is er overleg geweest met het gemeentehuis tussentijds dat het niet zo goed ging en zijn er maatregelen genomen om te voorkomen dat het helemaal de bocht uit zou gaan? 12
Leefbaar Diemen vraagt wanneer een school wordt opgeheven wanneer er te weinig leerlingen zijn. D66 vindt het lovenswaardig dat de Octopus en de Venser weer voldoende scoren. Zijn er plannen om dit nog meer te verbeteren zodat het goede scholen worden? Uit de resultaten over 2012 blijkt dat zowel de solvabiliteit als de liquiditeit en het weerstandsvermogen flink tegenvallen en weer is een positiever resultaat verwacht dan werkelijk is gerealiseerd. Wellicht is het raadzaam als de stichting de volgende keer wat minder optimistisch en meer realistisch is met cijfers in de begroting zodat niet weer aan het eind van het jaar wordt gehoord dat er toch tegenvallers zijn. De tegenvallers zijn zo structureel dat je niet meer kan zeggen dat dit onverwacht is. D66 heeft wel vertrouwen in het bestuur dat het in 2013 beter gaat. SP ziet ook een dalende trend bij de solvabiliteit, liquiditeit en weerstandsvermogen. De Overige lasten waren begroot op € 354.000 maar komen uit op € 625.000. Dat is een voorbeeld van een veel te optimistische schatting. Hoe komt het dat het begrote bedrag zoveel afwijkt van het gerealiseerde bedrag? De ouderbijdragen zijn ook enorm gedaald van € 207.000 naar € 158.000. Hoe komt het dat dit bedrag zo gigantisch is gedaald? De liquide middelen zijn gedaald van € 264.000 naar € 186.000. Op meer posten is er sprake van een daling met 25% en dat baart zorgen. Als dat zo doorgaat, heeft de stichting over vier jaar geen bestaansrecht meer. Wethouder Grondel memoreert dat aanvankelijk is gezegd dat alleen kinderen vanuit De Sniep op de Kersenboom komen maar vanwege de stagnerende woningmarkt heeft het schoolbestuur toen besloten om kinderen van buiten Diemen toe te laten. Hier heeft de gemeente begrip voor getoond omdat anders de financiële situatie ondraaglijk zou worden. Door broertjes en zusjes is hierdoor een langdurige toestroom vanuit Zuidoost mogelijk en dat is een punt van aandacht. Uiteindelijk is er toch een negatief resultaat en spreker heeft hierop stekelig gereageerd omdat dit zo laat werd gemeld. De raad wilde immers tijdig worden geïnformeerd wanneer er financiële perikelen zijn en er gaat nu worden afgesproken wat de tolerantiemarges zijn wanneer de gemeente wordt geïnformeerd. De raad is overigens nog voor de zomervakantie via een memo over de financiële situatie geïnformeerd. De opheffingsnorm is 167 leerlingen en de Venser hangt daar een beetje omheen. Het helpt dat de Kersenboom erbij zit maar het gaat om de levensvatbaarheid van de school op de lange duur en dat is een aandachtspunt. Het heeft een inspanning gevergd van het schoolbestuur om de Venser en Octopus binnen een jaar weer op en boven het landelijk gemiddelde te laten scoren. In CITO toetsen wordt dat nog niet gezien maar het is de ambitie dat dit ook beter wordt. Hier speelt altijd de populatie mee zoals laag opgeleide ouders want dat leidt tot lagere schoolresultaten. In Ouder-Amstel wordt één keer per jaar een breder gesprek gevoerd met het schoolbestuur in het kader van de verantwoording. Dit wordt ook ingevoerd in Diemen en de eerste keer zal worden gesproken over hoe de raad beter kan worden geïnformeerd. De stichting is financieel zeer kwetsbaar en de laatste jaren is meermalen geconstateerd dat de overschrijdingen samenhangen met het niet vertrekken van personeelsleden terwijl wel was ingepland dat ze vertrokken. Ook een oorzaak is de vergrijzing waarbij enige tijd is 13
geprobeerd om ouder personeel vast te houden. Uiteindelijk is dat niet gelukt en dat is ook de verklaring van de dalende solvabiliteit. Afgesproken was om dit jaar weer een positieve reserve op te bouwen maar door incidentele oorzaken is die aanname niet gelukt. Spreker heeft nadrukkelijk gevraagd aan het stichtingsbestuur om voor de volgende begroting met een plan te komen voor opbouw van de reserve en dat de post onvoorzien zodanig is dat tegenvallers kunnen worden opgevangen. Overigens zitten in heel Nederland de schoolbesturen klem omdat de financiële ruimte zeer mager is. De heer Bains (directeur St. OOP) geeft aan dat het verschil tussen de raming en werkelijke Overige lasten zit in de TSO inkomsten. Dat zijn de tussenschoolse opvang inkomsten en die mogen van de accountant niet in de begroting worden opgenomen omdat dit variabele kosten zijn maar de Belastingdienst wil graag weten of hier sprake is van een zwart geldcircuit en daarom is het schoolbestuur verplicht om dit aan te geven. Daarom staat dit niet in de begroting maar wel in de rekening bij baten en lasten. Voorts is sprake van overschrijding van het ouderschapsverlof door de groei van de Kersenboom. De begroting wordt zo strak mogelijk opgesteld maar als er maar één tegenvaller is, is er tegelijk een tekort. De twee teams die samen de Brede School Noord oprichten, moeten met elkaar samenwerken en daarvoor is professionele begeleiding ingehuurd door beide stichtingen om dit soepel te laten verlopen. Door de nieuwbouw van de Brede School Noord worden extra kosten gemaakt die niet in de exploitatie zijn gecalculeerd. In Duivendrecht wordt de brede school gebouwd in eigen beheer en dat is financieel zeer risicovol. Alle basisscholen zitten nu in de cloud en dat is voorgefinancierd. Er zijn geen servers meer en alles wordt nu ergens in de wereld centraal opgeslagen. Dit is ook weer gedaan in samenwerking met Spirit. Hiermee is vorig jaar een coöperatieve vereniging opgericht. De stichting heeft € 450.000 voorgefinancierd voor de Kersenboom en daarvan nog geen cent teruggezien. De rijksfinanciering loopt echter zeer achter en dat betekent elk jaar een voorfinanciering van € 100.000. De CITO gegevens worden voor de ouders altijd gepubliceerd. De scholen hebben een rijke populatie van kinderen uit alle werelddelen en hun Nederlands is wat minder maar ze moeten wel een CITO toets doen. Bovendien is dit een uitkomst over de afgelopen drie jaren en in de afgelopen drie jaar was het resultaat nogal negatief omdat de kinderen de toets niet deden. Als scholen een populatie hebben van kinderen die hun wieg in Nederland hebben, scoren zij automatisch hoger. D66 vraagt of de kwaliteit van de scholen kan worden verbeterd met VVE. De heer Bains is het hiermee eens. Hij legt uit dat de etniciteit niet meer mee werkt voor de financiën en dat dit voor de Venser gemiddeld € 200.000 op jaarbasis scheelt. Zodra een kind geen Nederlands spreekt na het tweede levensjaar, zou het verplicht op de basisschool moeten komen en de gemeente heeft eigenlijk de taak dat ouders verplicht geschoold worden in de Nederlandse taal, is zijn persoonlijke mening. Waarom kan dit in België en Duitsland wel en in Nederland niet? Conclusie: De voorzitter concludeert dat het voorstel als hamerstuk naar de raad gaat. 14
7. Mededelingen portefeuillehouder Er zijn geen mededelingen. 8. Verbetering Afvalinzameling Wethouder Pietersen memoreert dat de afvalinzameling een aantal jaren geleden is vernieuwd maar dat dit niet heeft geleid tot de gewenste opbrengst in het scheiden van afval. Aan de Meerlanden is toen gevraagd om mee te denken over hoe tot een grotere opbrengst van inzameling kan worden gekomen. De raad heeft na een bezoek aan de Meerlanden gevraagd om er voor te zorgen dat met name de opbrengst van gft omhoog gaat. Bijna bij alle facties ligt de opbrengst wat betreft het scheiden van afval veel lager dan gemiddeld in Nederland. Nu ligt er een verbeterplan voor. PvdA vraagt zich af hoe het de burgers in Diemen zo makkelijk mogelijk kan worden gemaakt om het afval te scheiden omdat zij er veel voor betalen. In dit stuk wordt wel erg gehamerd op het aan de voorkant scheiden van afval terwijl uit verschillende publicaties in binnen- en buitenland is begrepen dat het scheiden van afval ook aan het eind van het proces kan plaatsvinden. Dat zou het de burgers van Diemen een stuk makkelijker maken. D66 is bang dat het scheiden van afval aan het eind van het proces veel duurder is. PvdA heeft juist begrepen dat dit niet het geval is. Door alle verschillende werkprocessen die hieraan ten grondslag liggen, is het voorstel van de Meerlanden juist duurder. Als alles in één keer worden verzameld en op een plek wordt gescheiden door professionals, levert dat meer rendement op en het is ook nog eens goedkoper. Naar deze optie moet nog eens heel serieus worden gekeken want zoals het voorstel er nu uitziet, zal dit niet de steun van de fractie krijgen. In het voorstel zit bovendien het idee om de burgers meer te verplichten om zelf hun grof vuil weg te brengen naar de werf. Dan moeten de burgers wel beschikken over een auto want anders is het niet mogelijk met grote stukken. Bovendien is dit niet servicegericht naar de burger toe. D66 leest in het voorstel dat dit alleen wordt gestimuleerd en niet wordt verplicht. PvdA verwacht dat verder stimuleren betekent dat het straks nog maar één keer in de vier weken wordt opgehaald in plaats van in de twee weken. Dan is de burger bijna verplicht om het zelf weg te brengen. Voorts wordt in het voorstel een voorschot genomen op de gedachte dat het restafval nog maar één keer in de twee weken wordt opgehaald. De rolcontainers zitten echter aan het eind van elke week al geheel vol waardoor sommige mensen hun plastic zak maar naast de container zetten hoewel dat niet mag. Het argument is dat de burger gft veel beter kan scheiden en dat daardoor ruimte wordt overgehouden in de rolcontainer maar de fractie gelooft hier niet in. Met dit voorstel gaat de service naar de burgers alleen maar achteruit terwijl ze er een flinke prijs voor betalen en daarom moet het voorstel op de genoemde punten worden aangepast. VVD kan zich grotendeels aansluiten bij het verhaal van de PvdA fractie. In december 2012 heeft een delegatie van de gemeenteraad een bezoek gebracht aan de Meerlanden. De 15
raadsleden hebben toen een aantal zaken aangegeven die niet klopten. Hier zou opnieuw naar worden gekeken en de raadsleden zouden hiervoor opnieuw worden uitgenodigd. De VVD heeft toen bijvoorbeeld aangegeven dat er misschien wel minder afval wordt gescheiden in Diemen omdat de burgers vinden dat ze zo'n hoog tarief betalen dat ze hiervoor niet speciaal gaan lopen met plastic en dergelijke maar alles gewoon in de bak gooien. Hier zou opnieuw naar worden gekeken maar dat is niet gebeurd. In het stuk wordt een goede analyse gemist van wat werkelijk aan de hand is gezien de besluiten die de raad een aantal jaren heeft genomen omtrent de afvalinzameling. De problemen waar nu tegenaan wordt gelopen, waren toen al bekend. Hoe kan het dat gezien alle afspraken die zijn gemaakt de Meerlanden nog steeds niet in staat zijn om het scheiden van afval beter te laten verlopen? De oude bakken waar mensen ook hun handen aan open halen, zijn nog steeds niet door de Meerlanden vervangen hoewel daar meerdere keren om is gevraagd. Nu wordt voorgesteld om daar een verbeterslag in te maken maar daar hangt ook een prijskaartje aan terwijl de gemeente al bijna de hoogste afvalstoffenheffing vraagt in Nederland. Is het de wethouder bekend wat een meerpersoons huishouden betaalt aan afvalstoffenheffing? Dan mag je wat service verwachten. Waarom staat nergens in het stuk dat wanneer bepaalde maatregelen worden genomen het tarief met bijvoorbeeld 50 of € 100 naar beneden gaat? Als er extra bakken bij komen, met hoeveel gaat dan het tarief naar beneden? SP constateert dat in het stuk een besparing van € 580.000 staat. Uitgaande van 25.000 inwoners in Diemen is dat € 230 per inwoner maar nergens in het stuk staat dat dit ook wordt teruggeven aan de burger. D66 wijst er op dat dit € 23 per inwoner is. VVD valt het op dat de mensen een extra bak in hun tuin krijgen die ze helemaal niet willen. Dit levert dan misschien € 23 op en ook nog over 10 jaar maar graag een toelichting hierop van de wethouder. Wat is de analyse van de situatie op dit moment en aan welke oplossingsrichtingen wordt gedacht? Daarbij moet ook worden gekeken naar het voorstel dat de PvdA zojuist deed. Het Afval Energie Bedrijf kan niet duidelijk maken of het goedkoper is om alles te scheiden of om alles rechtstreeks bij hen in te leveren. Waarschijnlijk wordt het dan goedkoper maar heeft de wethouder dat ook onderzocht? Wat gaan de oplossingsrichtingen de burger uiteindelijk opleveren? Leefbaar Diemen sluit zich aan bij het betoog van de PvdA en de VVD. De fractie is ook niet tevreden met het voorliggende stuk. Wil de wethouder de scheiding van afval voor het milieu of voor de financiën? De mensen die een bijstandsuitkering ontvangen, moeten daar tegenwoordig wat voor doen en dan is het een goed idee om hen afvalstoffen op de werf te laten sorteren. De gemeente heeft een aantal jaren geleden bladkorven geplaatst maar de mensen gooien er van alles in zoals plastic zakken terwijl het alleen maar tuinafval mag zijn. Waarom is er nooit een bord aangehangen met de tekst dat de korf alleen maar geschikt is voor tuinafval? Op dit moment wordt één keer in de twee weken tuinafval opgehaald. Dit zou een keer per week moeten worden gezien het tarief dat wordt betaald. 16
Democraten Diemen vraagt op welke wijze aan de bewoners is meegedeeld dat de vuilnisbakken niet meer worden gewassen. Toen een commerciële onderneming hiermee kwam, heeft de gemeente het bericht verspreid dat het overbodig was om zich hierbij aan te sluiten. Voor wie is dit verbeterplan? Voor de burgers of voor het bedrijfsresultaat van de Meerlanden? D66 is zeker geïnteresseerd in het bredere verhaal van VVD en PvdA maar dit collegebeleid ligt wel in lijn met landelijke doelstellingen als het gaat over afvalscheiding. Het is ook nog de vraag of de infrastructuur van de afvalcentrale en de Meerlanden het überhaupt wel mogelijk maakt. Wellicht kan het scheiden aan het eind van het proces alleen maar op bepaalde plekken in de wereld. Het ophalen van grof vuil is gegaan van één keer per week naar één keer per twee weken. In hoeverre vindt het college dit een succes? Er wordt veel minder tonnage opgehaald. Wordt dat gecompenseerd door het tonnage dat extra is weggebracht tussen 2010 en 2013? Als dat niet zo is, is er wellicht veel meer zwerf grofvuil gekomen of zijn de mensen echt bereid geweest om het naar de gemeentewerf te brengen? Om de periode van ophalen eens per vier weken te maken, is wellicht te lang maar wellicht is het mogelijk mensen die grofvuil naar de gemeentewerf brengen te belonen. Misschien is het een idee om hier geld of kleine hebbedingetjes tegenover te stellen. Leefbaar Diemen vraagt of de gemeente dan ook een aanhangwagen levert voor grof tuinafval. D66 merkt op dat matrassen en dergelijke prima in de luxe auto zijn te vervoeren. De fractie heeft ook zorgen over het voorstel om het restafval één keer in de twee weken op te halen omdat de containers na een week al redelijk vol zitten. Met name in de zomer is het ophalen van gft één keer in de twee weken in verband met het riekende composteringsproces waarschijnlijk niet haalbaar. VVD zegt dat dit ook de reden is waarom de raad voor het huidige systeem heeft gekozen en niet voor het voorgestelde systeem. D66 vraagt hoeveel geld van deze besparingen al is ingeboekt in de meerjarenbegroting. Gaat het dan alleen om de € 145.000 aan taakstelling? Een groot deel van de besparingen die worden genoemd zijn geen besparingen die samenhangen met het verbeterde inzamelsysteem en het gedeelte dat daar wel aan is gerelateerd, hangt heel erg af van de welwillendheid van de bewoners. Derhalve zullen zeker investeringen in de communicatie moeten plaatsvinden. Voorts vraagt het leveren van extra rolemmers en het ondergronds maken van containers investeringen. Hoe is de visie van het college op de besparingen die in de tabel staan? SP wijst er op dat het AEB het materiaal dat het binnenkrijgt eerst scheidt in een aantal facties op calorische waarde voordat het de oven in gaat. Dat het ophalen van gft afval leidt tot de daling van uitstoot is onjuist want groen afval is per definitie CO2 neutraal. Wanneer het wordt gecomposteerd, komt de CO2 ook vrij maar in een iets langere tijd. De Meerlanden heeft andere belangen dan de AEB en daar loopt het spaak in de hele discussie. De AEB kan het vuil makkelijk verwerken en scheidt het ter plekke om het vervolgens makkelijk te verwerken. De Meerlanden scheidt het vuil om daar een ander proces mee uit te voeren. 17
CDA merkt op dat de gft-dummy’s nauwelijks werken omdat de opening ervan veel te klein is en dan is het logisch dat er nauwelijks gft wordt ingezameld. Toch wordt in deze notitie gekozen voor het handhaven van de dummy's. De fractie sluit aan bij het betoog van de PvdA. Op sommige locaties zijn ondergrondse containers geplaatst waar alleen wit glas in mag worden gedeponeerd en het is vreemd dat gekleurd glas hier niet in mag. Als bovendien glas of plastic op de werf wordt ingeleverd, wordt er gezegd dat dit niet kan en dat het in de daarvoor bestemde containers moet. Er is hier een schriftelijke vraag over gesteld aan het college maar daar is geen antwoord op ontvangen of dit nu wel of niet is geregeld op de werf. GroenLinks lijkt het een goede zaak om over enige tijd nog eens over deze materie te spreken maar dan met de door de PvdA gewenste informatie. Met het scheiden van gft wordt een ander materiaal gecreëerd dan wanneer het in de oven wordt verbrand, namelijk een ander soort grondstof. SP wijst er op dat het ene snelle oxidatie is en het andere langzame oxidatie maar dat het resultaat hetzelfde is. GroenLinks merkt op dat het niveau van het gft is gestegen maar dat het doel toch niet is bereikt omdat er te weinig gft in de dummy's wordt gestopt. Er zijn geen pogingen gedaan om de opbrengst van gft te vermeerderen. Mensen storen zich aan de krappe opening. Waarom wordt er niet meer reclame gemaakt om gft in de dummy's te deponeren? Waarom worden geen succesverhalen verteld want het ophalen van plastic is zeker een succes. De bak voor het restafval zou wel een keer per maand kunnen worden geleegd als de mensen hun plastic afval wegbrengen. Het college moet niet het hele systeem weer overhoop gooien maar nadenken over hoe de mensen kunnen worden geholpen met een goede afvalscheiding. Wethouder Pietersen verbaast zich enigszins over de discussie want de raad heeft toch eerder duidelijk uitgesproken dat zeer zorgvuldig met de grondstoffen moet worden omgegaan door het bevorderen van het scheiden van afval. De toegankelijkheid van de dummy's is inderdaad niet geweldig maar er zijn ook burgers die er geen enkel probleem mee hebben omdat ze heel bewust scheiden en dat heeft alles te maken met de mentaliteit van de mensen. Democraten Diemen stelt dat als de gemeente wil dat mensen wat doen het hen ook mogelijk moet worden gemaakt. Mensen mogen niet worden gekapitteld dat als ze het zouden willen het ook echt doen. Wethouder Pietersen merkt op dat Diemen juist heel goed is gefaciliteerd voor het scheiden van afval. Er worden bijvoorbeeld ook prachtige eilanden gecreëerd. Bij de AEB wordt niet alles gescheiden en bovendien is het scheiden aan het eind van het proces duurder dan de manier waarop het nu gebeurt. VVD zegt dat dit dan zwart op wit in het stuk moet staan met de eventuele meerkosten erbij. 18
Wethouder Pietersen geeft aan dat daar op dit moment geen informatie over is maar dat er voor wordt gezorgd dat dit er komt. Het één keer per maand ophalen van grof vuil is een mogelijkheid die wordt geschetst. PvdA merkt op dat de wethouder helemaal niet noemt dat het restafval één keer per twee weken zou worden opgehaald in plaats van één keer per week terwijl de fractie van mening is dat dit één keer per week moet blijven. Wethouder Pietersen heeft begrepen dat de PvdA de situatie schetst zoals die nu is en dat die fractie daar ook niet tevreden over is. PvdA vindt het verstandiger dat de wethouder op zich laat inwerken wat alle fracties hebben gezegd en dat zij daarna met een reactie komt. De voorzitter lijkt het een prima voorstel dat de fracties hun vragen nog een keer per e-mail aan de wethouder sturen. Wethouder Pietersen zegt dat zij probeert om de meeste vragen te beantwoorden en dat de rest dan schriftelijk zal volgen. Het tarief is thans € 348. Bij de algemene beschouwingen wordt teruggekomen op de kosten van de eventuele extra bak en wat dit betekent voor de afvalstoffenheffing. VVD vindt het te laat als pas bij de begroting mag worden beslist over het financiële resultaat van de voorstellen die nu worden gedaan en de gevolgen daarvan voor de tariefstelling. Dan heeft de fractie niets aan dit stuk. Wethouder Pietersen meldt dat hier dan wellicht bij de raadsvergadering van volgende week op wordt teruggekomen en anders bij de begrotingsbehandeling. Het scheiden van afval wordt gedaan voor het milieu en niet voor de financiën. Het zou een goede zaak zijn als dit besef bij meer burgers doordringt waardoor de scheiding beter zou worden. Op de vraag of er mensen uit de bijstand kunnen worden ingezet voor het scheiden van afval op de gemeentewerf kan nu niet worden beantwoord. Dit is niet zo eenvoudig want deze mensen moeten gediplomeerd zijn om dit werk te kunnen doen. Leefbaar Diemen zegt dat wanneer de wethouder de vraag niet kan beantwoorden dit schriftelijk moet worden gedaan. Wethouder Pietersen merkt op dat de mensen die op de werf werken goed zijn opgeleid en dat daar niet direct mensen die een uitkering hebben kunnen werken. Wellicht is er een mogelijkheid om hen een opleidingstraject te laten volgen. CDA stelt dat er zelfs reserve politieagenten als vrijwilliger worden ingezet. Het is niet moeilijk om iemand in een paar dagen te leren hoe afval moet worden gesorteerd en die opleiding zou dus kunnen worden gegeven. Wethouder Pietersen merkt op dat de wethouder Sociale Zaken de vraag wellicht kan beantwoorden, al dan niet schriftelijk, maar zij bedoelt te zeggen dat het niet mogelijk is om 19
er zomaar mensen neer te zetten. Die moeten een cursus volgen. Het zou kunnen worden bezien op de afdeling of er mensen zijn die hiervoor opgeleid kunnen worden in het kader van social return. Leefbaar Diemen verzoekt om een antwoord op de gestelde vraag wanneer dit intern is besproken. Wethouder Pietersen memoreert dat de bladkorven tijdelijk in de wijken zijn geplaatst omdat nog niet bekend was welke kant zou worden opgegaan. Dit is ook op verzoek van de bewoners gedaan als pilot in bepaalde wijken. Als er extra rommel in wordt gedeponeerd, worden ze weggehaald totdat er een betere oplossing is voor het tuinafval. VVD memoreert dat de fractie al direct heeft gezegd toen werd begonnen met de gftdummy's dat ze niet voldoen aan wat de raad had verwacht. Daar zou naar worden gekeken maar daar is niets meer op gehoord. Waarom is niet in de hele wijk de vulopening aangepast want dan was de opbrengst van het gft wellicht veel hoger geweest? PvdA constateert dat er regelmatig in de bladkorven dingen zaten die er niet thuishoorden. Waarom is er geen bordje bij geplaatst wat er wel en niet in mocht? De korven zijn soms ook direct weer weggehaald zonder dat de burgers hiervan iets wisten. Dan wordt het weer gedaan in de vuilnisbak en zegt de vuilnisman dat dit niet mag. Een en ander loopt nog niet en daarom moet er nog eens goed worden overdacht. VVD memoreert dat de fractie op de bijeenkomst bij de Meerlanden ook heeft gevraagd om een betere communicatie met inwoners en de Meerlanden is gevraagd om een inspanning daartoe maar daar is nog niets van gezien. Wethouder Pietersen zegt dat als wordt besloten tot de invoering van een extra rolemmer de Meerlanden zal zorgen voor extra communicatie hierover. VVD merkt op dat wanneer de raad besluit tot een bepaalde manier van inzamelen dit eerst goed moet worden gecommuniceerd met de inwoners omdat zij niet weten waar ze wat in moeten gooien. Bovendien worden de aanpassingen die zijn gevraagd niet gedaan. Dan kan niet zomaar weer een nieuw systeem worden ingevoerd. Eerst moet het huidige systeem goed worden gecommuniceerd. Wethouder Pietersen zegt dat er zeker wordt gecommuniceerd want in de Diemer Info wordt er aandacht aan geschonken en er liggen op de balie op het gemeentehuis regelmatig folders. Een goede inzameling valt of staat echter bij het gedrag van de mensen. Democraten Diemen is van mening dat dit is ontstaan door het gedrag van de Meerlanden. De wethouder vindt het leuk om het publiek uit te schelden maar de leiding doet het hier verkeerd. D66 heeft niet geconstateerd dat mensen zijn uitgescholden.
20
Wethouder Pietersen herhaalt dat zal worden uitgezocht wat de kosten zijn van het achteraf scheiden en of dit hetzelfde resultaat geeft als het scheiden vooraf. De ophaalfrequentie voor het grof vuil is nu één keer per twee weken en er wordt ook veel grofvuil gebracht naar de werf. Hier zit een stijgende lijn in. VVD vraagt of de wethouder ervan op de hoogte is dat medewerkers van de gemeente Diemen in de week dat het grof vuil niet wordt opgehaald zelf het grof vuil brengen naar de werf. Het wordt immers toch op straat gezet en daarom nemen ze het maar mee. Wethouder Pietersen is dit bekend. Op een aantal punten in Diemen waar extra veel vuil wordt geplaatst gaat de gemeente er met een karretje achter aan. Er wordt gezegd dat het alternerend systeem van restafval ophalen ertoe leidt dat de bakken dan veel te vol zullen zijn maar het is de vraag of dat het geval is want als iedereen goed scheidt, is de bak ook minder vol. De € 145.000 is ingeboekt in de begroting. Dat wordt weergegeven in de financiële opbouw op pagina 8. Over de suggestie om een beloning te geven voor het brengen van grofvuil naar de werf zal worden nagedacht maar het is eigenlijk een normaal iets dat mensen hun grofvuil wegbrengen naar de werf. Het is bekend dat er een bedrijf bij de deuren aanbelt met de mededeling dat de gemeente de bakken niet wast en dat wordt gevraagd of zij het tegen betaling kunnen doen. Dit bedrijf is niet door de gemeente ingehuurd en de gemeente maakt de bakken schoon maar met een lagere frequentie dan eerder het geval was. SP merkt op dat de Meerlanden er belang bij heeft om het afval te krijgen en dat de AEB er belang bij heeft om het afval überhaupt te krijgen. Als de Meerlanden direct het afval transporteert naar de AEB en er verder niets meer mee doet. Dat scheelt veel geld en wat worden dan de kosten van de afvalinzameling? Dit idee moet even los worden gezien van het feit of het nuttig is om huisvuil gescheiden op te halen. Wethouder Pietersen wijst er op dat de Meerlanden het afval al brengt naar de AEB en dat het daar wordt gescheiden. SP legt uit dat het afval al gescheiden wordt aangeleverd bij de Meerlanden omdat de burgers het scheiden in facties. De Meerlanden scheidt het afval op hun terrein. Een deel ervan wordt gecomposteerd en een ander deel wordt weggebracht naar de AEB. Het alternatief zou zijn dat ze er niets mee doet en het direct brengt naar de AEB. Wat zou dit kosten en wat zou dit opleveren? Wethouder Pietersen zegt toe dat de gevraagde analyse op papier zal worden gezet. CDA adviseert de wethouder om de notitie bij het oud papier te doen. Wethouder Pietersen zegt dat de gemeente het ook kan houden bij het oude systeem. De raad kan ja of nee tegen het advies van de Meerlanden zeggen. De voorzitter wijst er op dat het stuk als informatief op de agenda staat en dat er dus niet over hoeft te worden besloten. Gaat de raad op een bepaald moment nog een besluit nemen 21
over het veranderen van het inhaalsysteem? Wat is het traject en de status van het voorliggende stuk? Wethouder Pietersen legt uit dat de status van het stuk is dat wordt gevraagd aan de raad om in te stemmen met de uitwerking van maatregelen tot verbetering van de afvalinzameling. CDA verzoekt om een schorsing van de vergadering. De voorzitter schorst de vergadering. De voorzitter heropent de vergadering. CDA constateert dat het stuk informatief is geagendeerd en dat dit betekent dat de raad geen besluit neemt. De fractie stelt voor dat de bespreking wordt afgerond en dat naar het volgende agendapunt wordt gegaan. PvdA vindt dat de wethouder moet komen met een schriftelijke reactie op alles wat zij vanavond heeft gehoord en is het eens met het voorstel van het CDA. Democraten Diemen stelt voor om gezien het tijdstip agendapunt 9 te verschuiven naar een volgende vergadering. De voorzitter vraagt aan de wethouder of uitstel van behandeling van dit agendapunt wel mogelijk is. Wethouder Pietersen meldt dat het onderwerp op 26 september aanstaande moet worden behandeld omdat de overeenkomst op 1 oktober aanstaande dient te worden getekend, wil de gemeente het voordeel halen dat in het voorstel is geschetst. VVD merkt op dat dit stuk samenhangt met agendapunt 8. Het was ook niet bekend dat er een apart contract was met de AEB. Mede gezien het tijdstip dient agendapunt 9 van de agenda te worden gehaald. De voorzitter stelt voor om het onderwerp dan informatief en besluitvormend te behandelen in de aanstaande raadsvergadering. PvdA stelt voor om agendapunt 9 volgende week dinsdag informatief te behandelen. De voorzitter constateert na enige discussie dat niet wordt ingestemd met het voorstel van de PvdA en dat agendapunt 9 derhalve als bespreekstuk naar de raad gaat. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 23.36 uur.
22
