INFORMATIEVE RAAD 2 OKTOBER 2014 Notulen van de vergadering Voorzitter: de heer F.J. Mulder Griffier: de heer H. Nubé Tevens aanwezig: de heer J. van Loenen (PvdA), mevrouw F. Polsbroek (PvdA), de heer N. Portegijs (PvdA), de heer R. Verheuvel (PvdA), de heer J. Jägers (VVD), mevrouw B. Wielage (VVD), mevrouw R. Herder (Leefbaar Diemen), de heer J. Sikking (Leefbaar Diemen), de heer M. van Troost (Leefbaar Diemen), de heer K. de Haan (D66), mevrouw J. Pietersen (D66), de heer W. van Vugt (SP), mevrouw M. Wijnbergen (SP), mevrouw N. van Engelen (GroenLinks), mevrouw H. Uiterdijk (GroenLinks), de heer P. Kroon (PvdO) en mevrouw S. Raveling (PvdO) Vanuit college aanwezig: wethouder R.P. Grondel, wethouder J.D.W. Klaasse, burgemeester A.E. Koopmanschap Ambtelijke ondersteuning: mevrouw J. Ramakers, de heer B. Schroevers, mevrouw J. Sporkslede, de heer B. Swart 1. Opening en mededelingen door de voorzitter, vaststellen agenda De voorzitter heet iedereen van harte welkom. De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 2. Mededelingen portefeuillehouder Mevrouw Koopmanschap meldt ten aanzien van de Beukenhorst dat het Openbaar Ministerie verwacht dat eind november aanstaande een onderzoek kan worden opgeleverd. De Onderzoeksraad voor de Veiligheid is een dag na de ramp ter plekke geweest om te kijken of onderzoek noodzakelijk is. Hun oordeel is later geweest dat dit nuttig is. Zij is met het onderzoek begonnen en doet dat door documenten te verzamelen en veel interviews te doen. De Onderzoeksraad verwacht met een jaar klaar te zijn. Dat komt mede door het onderzoek naar de MH17. Een nadere formele aankondiging van het onderzoek zal bij de stukken worden gevoegd.
1
3. Initiatiefvoorstel D66 voor Jongerenraad De voorzitter deelt mee dat alle raadsleden vandaag een e-mail hebben ontvangen van de heer De Haan. De heer De Haan memoreert dat het vandaag de bedoeling was om vooral met de jongeren zelf het gesprek aan te gaan. Een deel van de jongeren is er en naast hem zit de heer Goudsmid als een van de initiatiefnemers. Verder was het de bedoeling om via de coördinator jongerenwerk van de SWD enkele jongeren hier naartoe te krijgen. Helaas is dat niet gelukt omdat spreker wat laat was met zijn e-mail waardoor het te kort dag voor hem werd om het nu nog te regelen. Daarnaast had hij al aangegeven dat de jongeren die hij zou benaderen beter eerst in een informele setting kunnen worden benaderd zodat zij enige voorkennis hebben voordat ze naar een formeel moment met de raad gaan. In ieder geval wordt zo'n moment voor de besluitvorming nog gerealiseerd. Voorts heeft de wijkagent, de heer Swarts, een aantal jongeren gevonden die geïnteresseerd zijn. Dat zijn geen gestudeerde jongeren zodat ook de diversiteit meer naar voren komt maar ook voor hem was het te kort dag om de jongeren er nu bij te krijgen. Leefbaar Diemen begrijpt dat het juist de bedoeling was dat het een gemêleerd gezelschap zou worden. De fractie heeft al eerder gezegd dat het niet werkt als de jongeren eerst in de gemeenteraad worden uitgenodigd. De heer De Haan zegt dat hij geprobeerd heeft aan te geven dat verschillende soorten jongeren zijn benaderd en dat er verschillende soorten jongeren zijn die interesse hebben getoond. Hij was te optimistisch om de jongeren direct bij de gemeenteraad uit te nodigen. Dat blijkt in de praktijk wat lastiger te zijn. PvdO zou graag zien dat de cursussen worden uitgesteld en niet direct vanaf het begin worden gegeven. Er is namelijk al eerder zo'n initiatief geweest en dat liep op niets uit. Dan zal het dus zonde zijn van het geld. Welke cursussen heeft de heer De Haan overigens in gedachten? GroenLinks vindt dat nog een keer de sprong in het zwembad moet worden geprobeerd. Wat is de bedoeling van de cursussen die gegeven gaan worden? De raadsleden kunnen ook zelf goed over het raadswerk praten en uitleggen wat er in Diemen speelt aan onderwerpen die de raad passeren en met de jongeren in gesprek gaan over de onderwerpen die zij graag in de raad behandeld zouden willen zien. Het zou erg leuk zijn als de jongeren gewend raken aan de bestuurlijke setting die de raadsleden gewend zijn. De fractie is van harte bereid om de jongeren in te wijden over wat hier allemaal speelt. Leefbaar Diemen ziet in de stukken dat de drempel is verlaagd maar de financiële vergoeding moet worden uitgesmeerd of later worden uitgedeeld want dit mag geen prikkel zijn om mee te doen aan de jongerenraad. Als dat punt niet wordt aangepast, kan de fractie met het voorstel niet akkoord gaan. VVD heeft een positieve grondhouding ten opzichte van het voorstel. Er zou in het voorstel staan wat we willen bereiken met een jongerenraad. Als het doel is om bijvoorbeeld een brug 2
te slaan tussen de jongeren en de gemeenteraad door de drempel naar de politiek toe te verlagen en toegankelijker worden als gemeente voor jongeren kan de VVD zich daar van harte in vinden. In het verleden bleek dat het moeilijk was om jongeren te interesseren, zelfs als het ging om onderwerpen die hen aan het hart moet gaan maar jongeren hebben het ook druk met school, huiswerk, sporten en uitgaan. Het is overigens de VVD fractie zelf ook niet gelukt om hier vanavond jongeren te krijgen. Als jongeren in Amsterdam naar de middelbare school of universiteit gaan, is hun wereld daar en dan zeggen ze dat ze niet zo geïnteresseerd zijn in wat er in Diemen plaatsvindt. Dat geldt ook voor jongeren die naar andere gemeenten naar school gaan. Toch moet weer een poging worden gewaagd om een jongerenraad te krijgen. Het moet een gemêleerd gezelschap worden maar de VVD fractie wil eerst zien of zo'n groep bij elkaar kan worden gekregen en het is jammer dat dit vanavond niet is gelukt. Voordat er budget wordt vrijgemaakt, moet zo'n groep jongeren bij elkaar kunnen worden gekregen en dan niet via de politie maar bijvoorbeeld via een oproep in het Diemer Nieuws en de social media. Bovendien zou de doelstelling in het voorstel moeten worden aangescherpt wat precies met de jongeren bereikt moet worden in Diemen. PvdA is van mening dat het absoluut noodzakelijk is om de betrokkenheid van jongeren bij de Diemense samenleving te vergroten. Het is logisch dat ze in Amsterdam uitgaan maar ze moeten in Diemen hun stem uitbrengen bij de verkiezingen. Het collegeprogramma is gefocust op samen met elkaar dingen tot stand brengen en daarbij is ook de inbreng van de jongeren nodig. In die zin is het initiatief van D66 bijzonder goed. De raad moet niet de houding hebben dat het in het verleden niet is gelukt en dat het daarom nu ook wel niet zal lukken. Het is belangrijk om ervan uit te gaan dat het nu wel lukt want anders lukt het niet. Verschillende partijen hebben een positieve grondhouding. Leefbaar Diemen zegt dat dit ook geldt voor de fractie. PvdA vindt het een zwak punt dat de raad een financieel budget beschikbaar moet stellen terwijl nog niet bekend is of de jongerenraad wel van de grond komt. Als de gemeenteraad echter het signaal geeft dat het de instelling van de jongerenraad belangrijk vindt, is dat ook weer een duwtje in de rug van jongeren om in de jongerenraad te gaan zitten. Daarom zou het een goede zaak zijn als de gemeenteraad zich uitnodigend opstelt en zegt tegen de jongeren op de publieke tribune dat ze meer jongeren moeten benaderen omdat anders het voorstel strandt. Het is belangrijk dat er een goede samenwerking is met de jongerencoördinator van de SWD. Van de buurtregisseur zijn allerlei verhalen gehoord van de rampen die hij verwacht in Diemen Zuid ten aanzien van de criminaliteit onder de jeugd. Die hebben zich gelukkig nog niet voltrokken maar hij kent een heleboel jongeren daar en het zou fantastisch zijn als er ook jongeren uit Diemen Zuid in de jongerenraad komen. Een gemêleerde jongerenraad qua leeftijd, opleiding en interesses. GroenLinks pleit ervoor dat er niet alleen heren maar ook dames in de jongerenraad komen. PvdA denkt bij diversiteit in de jongerenraad ook aan etnisch en mindervaliden.
3
SP heeft geen moeite met een financiële vergoeding van € 20 per vergadering gezien het feit dat de raadsleden 10 keer zoveel krijgen. VVD verzoekt aan de SP op de factor 10 voor te rekenen. SP merkt op dat een raadslid als vergoeding per maand ongeveer € 1000 krijgt. Er wordt ongeveer vier weken vergadert en dat is ongeveer € 250 per vergadering. Dat is 10 keer zoveel. VVD geeft aan dat de fractie vaker dan één keer per week in het gemeentehuis is en op andere plaatsen in de gemeente. De heer De Haan memoreert dat de bedoeling was om de jongerenraad tegelijk in te stellen bij de besluitvorming en om vervolgens nog voor het eind van het jaar de opleidingsmogelijkheden te bieden. Gezien het feit dat er vandaag niet zo'n hoge opkomst is van de jongeren als gehoopt, is het niet de bedoeling om de benoeming tegelijk met de besluitvorming te doen. Gelet op het communicatieve aspect is het beter om eerst een besluit te nemen om een jongerenraad in te stellen en om daarna de jongeren op te roepen om hier in te gaan zitten. Als er daarna geen of onvoldoende jongeren voor komen, is het project jongerenraad mislukt en hoeven er ook geen jongeren te worden benoemd. De werving gaat dus plaatsvinden na het raadsbesluit. Het is een goed idee als de raadsleden ook zelf gaan vertellen aan de jongeren hoe de gemeenteraad functioneert als de jongerenraad bij elkaar is. Niet kan worden verwacht dat in één dag aan de jongeren alles kan worden verteld over de politiek en wat de raadsleden doen. Daarom wordt gedacht aan cursussen over hoe de politiek in Nederland is georganiseerd, een soort basis staatsinrichting. Daarna meer uitgewerkt in hoe de politiek werkt in een gemeente en wat de gemeente doet. Zo kunnen de jongeren goed inschatten wat voor hen interessante onderwerpen zijn en op welke taken ze advies zouden moeten geven. Jongeren raken alleen gewend aan een bestuurlijke setting door het te doen. De initiatiefnemers van het voorstel zijn het ermee eens dat er ook vrouwen in de jongerenraad moeten komen. De vergoeding van € 20 moet worden gezien als een onkostenvergoeding voor maximaal één vergadering per maand. Daarnaast wordt verwacht dat ze er ook andere taken bij doen. Leefbaar Diemen zegt dat het geld geen lokkertje mag worden. SP stelt dat met dezelfde argumentatie het inkomen van de raadsleden ook een lokkertje zou kunnen zijn. Leefbaar Diemen merkt op dat de fractieleden van de SP hun vergoeding aan Den Haag moeten afdragen. SP zegt dat het niet ter zake doende is dat de fractieleden hun vergoeding aan Den Haag moeten afdragen.
4
De heer De Haan is van mening dat de vergoeding pas een lokkertje wordt als het wordt gebruikt als een lokkertje. Op een A4'tje zijn samen met de heer Goudsmit de voordelen samengevat en wat de bedoeling is wat de jongerenraad gaat doen. Hiermee zullen jongeren worden benaderd en daarin is bewust niet opgenomen dat er een onkostenvergoeding tegenover staat. De lokale journalist die er een stukje over in de krant zal wijden, zal ook niet spreken over een onkostenvergoeding. In het voorstel zal nog worden aangescherpt wat we willen bereiken met de jongerenraad. De meeste raadsleden zullen overigens best een beeld hebben van de voordelen van een jongerenraad. De heer Goudsmit zegt dat het inderdaad klopt dat jongeren veel gebruik maken van de faciliteiten in Amsterdam maar de jongeren in Diemen gaan graag naar het winkelcentrum, maken gebruik van de sportfaciliteiten en de horecagelegenheden. Dus jongeren voelen zich wel Diemenaren en dat moet behouden en gestimuleerd worden. Voorts moet de drempel worden verlaagd om de jongeren te bewegen daarover mee te denken. Wat missen we in Diemen als jongeren en wat hebben we daarvoor nodig? Met de visie die de jongeren daarop hebben, moet aan de slag worden gegaan. Als we willen dat de jongeren structureel naar de vergadering gaan en hoge input leveren, is de financiële prikkel toch wel nodig om de intrinsieke waarde daarvan omhoog te brengen. Het zou geen prikkel mogen zijn en daarom wordt het ook niet gecommuniceerd maar het is een gewenste bijkomstigheid om jongeren werkelijk ergens voor te committeren. Daarom is een financiële vergoeding, ook bij andere jongerenraden in het land, een gewenste bijkomstigheid. De heer De Haan neemt aan dat niet alle jongeren in Diemen een oriëntatie hebben op Amsterdam. Als er budget wordt gevoteerd door de gemeenteraad en er worden geen jongeren gevonden, wordt het budget ook niet ingezet. Dan zijn er enkel kosten voor het werven, het drukken van flyers en een keer een bijeenkomst. Stel dat er al een groepje jongeren van 10 à 15 bij elkaar is er daarna wordt met de werving begonnen, dan blijft er altijd een onderscheid tussen de jongeren die al van tevoren waren betrokken en de jongeren die er daarna bij komen. Die staan dan op achterstand voordat de echte selectie is begonnen en daar zal een balans in gevonden worden. Dat de jongeren hier stemmen en niet in Amsterdam is al een extra reden om ze erbij te betrekken. Het is aanlokkelijker voor jongeren om zich hiervoor beschikbaar te stellen als ze weten dat de gemeenteraad naar de jongeren op zoek is en dat er behoefte is vanuit de raad. Het is de bedoeling dat de jongerenraad zelf de vrijheid neemt om met verschillende organisaties samen te werken en de jongerenwerker bij de SWD is daar een hele logische in. Een deel van de jongeren zal waarschijnlijk via de SWD binnenkomen en daarom zullen de banden redelijk kort zijn. PvdA heeft het idee dat per partij een raadslid de jongeren met raad en daad bij zou kunnen staan. Mevrouw De Graaff van het CDA heeft zich hiervoor al gemeld. Het is belangrijk dat de raadsleden een directe lijn krijgen naar de jongerenraad zodat ze kunnen worden gesteund en ze ook op de raadsleden kunnen bouwen. Als de heer De Haan nogmaals kan bevestigen dat de jongerenraad zo divers mogelijk wordt samengesteld, is de fractie het eens met het voorstel. 5
De heer De Haan geeft aan dat er twee jongeren uit Diemen Zuid via de wijkagent geïnteresseerd zijn. De wijkagent gaf bovendien aan dat zij er nog andere jongeren bij wilden halen terwijl de echte werving nog niet is begonnen. Verder was het de bedoeling dat vanavond wordt geïnventariseerd welke raadsleden in principe belangstelling hebben voor een begeleidende rol. Niet de bedoeling is één persoon per partij als maximum maar dat er veel mensen zijn om ze te begeleiden, los van politieke kleur. Als het te veel mensen worden, moet een manier worden gezocht om een selectie toe te passen. De voorzitter stelt voor dat iedere fractie de heer De Haan via de e-mail of na de vergadering laat weten of zij belangstelling hebben en met hoeveel mensen. Mevrouw Koopmanschap waardeert dat toch weer een poging wordt gedaan om jongeren te betrekken bij de gemeente en de gemeentepolitiek en misschien de politiek. Het gaat erom om de jongeren te interesseren en hen te laten merken dat zij beïnvloedingsmogelijkheden hebben voor hun toekomst. Dat zou de taak moeten zijn van een jongerenraad. Met de kosten zal verantwoord worden omgegaan. Conclusie: De voorzitter concludeert dat het voorstel als bespreekstuk naar de raad gaat. 4. Mededelingen portefeuillehouder Er zijn geen mededelingen. 5. Jaarverslag leerplicht De voorzitter memoreert dat het jaarverslag leerplicht in andere jaren altijd is vastgesteld. Dat is niet verplicht en daarom is het nu ter informatie. PvdA had het beter gevonden als de afkorting eerst volledig was gemeld en dat daarna de afkorting tussen haakjes was vermeld. Ook de afkorting DUO was verwarrend omdat dit eerst werd geassocieerd met een ander project. Het is een goede zaak dat het luxe verzuim in Diemen is gedaald. Vorige jaren werd gemeld dat niet alle schooldirecteuren dit melden aan de leerplichtambtenaar. Is hierin verbetering gekomen? De maatregelen tegen voortijdig school verlaten hebben duidelijk hun vruchten afgeworpen. Het korten op de kinderbijslag is tot op heden niet toegepast en de Partij van de Arbeid wil dat zo houden. Deze sanctie is de uiterste stok achter de deur. Het onthouden van geld dat in principe voor het kind is bestemd maakt de nood alleen maar erger. Worden bij het multidisciplinair gesprek van de leerplichtambtenaar met het kind, de moeder, de zorgcoördinator, de mentor van het kind en de maatschappelijk werker niet te veel mensen betrokken? Aan welke efficiency maatregelen wordt nog meer gedacht dan worden genoemd bij de punten 3 en 4 op pagina 17? Elk kind heeft recht op het beste onderwijs dat is te geven. Als de wet dat voorschrijft, moet er daadwerkelijk onderwijs worden gegeven op alle dagen en uren die daarvoor staan. De inzet van de onderwijsinstelling is hier van groot belang. Vaak worden ouders echter geconfronteerd met het niet doorgaan van lessen door ziekte, atv dagen, lesdagen voor het onderwijzend personeel et cetera. Het kan niet zo zijn dat de kinderen de laatste dagen voor de vakantie niet of nauwelijks les krijgen. Wellicht is hier een 6
taak weggelegd voor de leerplichtambtenaar. Moet de formatie van de leerplichtambtenaar niet worden uitgebreid als het aantal kinderen in de toekomst toeneemt? Leefbaar Diemen constateert dat er een enorme toename is van het RMC verzuim bij de jongeren van 18 tot en met 23 jaar. De regio Amsterdam heeft het grootste probleem met het verzuim in deze leeftijd. Amsterdam en Almere hebben gezegd dat het RMC beleid ook wordt toegepast bij de jongeren van 16-18 jaar en er worden al vroegtijdige meldingen behandeld. Misschien moet het beleid in Diemen ook worden aangepast en de RMC functie gelijk worden getrokken met het normale verzuim van jongeren van 16-18 jaar. Is het niet verstandig dat de leerplichtambtenaren ook de ROC’s en de MBO scholen gaan bezoeken en vertellen hoe Diemen met de Leerplichtwet omgaat? Dan kunnen er eerder meldingen worden gedaan en vallen er minder studenten uit. Het scheelt Sociale Zaken heel veel geld wanneer die mensen wel een startkwalificatie hebben. Bij het lijstje op pagina 6 worden een aantal als scholen gemist. Er zijn scholen die meer dan 20 of 13 leerlingen uit Diemen hebben maar die komen bij Overig te staan. Wellicht is een splitsing van deze scholen beter in mbo, vwo en hbo en dan wordt gezien dat het grote probleem vooral in het ROC verzuim zit. De fractie is wel heel erg tevreden hoe het RMC verzuim wordt aangepakt. GroenLinks zegt dat dit het eerste verslag is waarbij de formatie voor de leerplichtambtenaren gedurende het hele schooljaar op orde is. Er worden nu een hoop zaken opgepakt en er zijn geen achterstanden meer. PvdO constateert dat de problemen die in het vorige jaarverslag werden gesignaleerd vanwege de gebrekkige samenwerking met Zuidoost zijn opgelost. De vroegtijdige schooluitval is teruggelopen en er wordt ingezet op preventie. Dat lijkt allemaal goed te werken en dat is een compliment waard. SP valt het op dat nergens wordt gesproken over kinderen die met hun ouders naar het buitenland gaan met de bedoeling dat meisjes worden uitgehuwelijkt. In de grote steden is dit een problematiek die veel voorkomt. Daarop is voor risicoleerlingen ook beleid gemaakt. Hoe is dit in Diemen? BOA's participeren niet meer in het ZAT overleg. Hoe ontvangen zij nu de benodigde informatie van de middelbare scholen? Een andere zorg is dat op basisscholen de warme overdracht verdwijnt. Wordt zo niet het instrument verloren om snel geïnformeerd te zijn en daarop te kunnen handelen? Kan met de nieuwe werkwijze net zo doeltreffend gehandeld worden? Worden jongeren ook doorverwezen naar bijvoorbeeld de Brede Hoed? Wat is de reden dat het VO signaalverzuim fors is toegenomen? Wethouder Klaasse legt uit dat de twee leerplichtambtenaren ook bijzondere opsporingsbevoegdheid hebben. Het luxe verzuim is lager en dat is op zich bijzonder want er is een hogere bereidheid in de afgelopen jaren om dit te melden. Het korten van de kinderbijslag als sanctie- en pressiemiddel is nog nooit toegepast. Hopelijk hoeft dat ook nooit gebeuren maar wellicht is het ooit noodzakelijk om te laten zien dat het een echt sanctie- en pressiemiddel is. 7
Op het moment dat een situatie vanuit verschillende disciplines moet worden benaderd, zul je de mensen aan tafel moeten uitnodigen die een bijdrage kunnen leveren. Dat is ook de structuur waar langzaam naartoe wordt gegaan, namelijk dat je met partners om tafel gaat zitten waarvan je denkt dat die nodig zijn. Als de PvdA concrete aanwijzingen heeft dat er veel sprake is van lesuitval zal hierover in gesprek worden gegaan met de schooldirecteur. Er zijn echter ook momenten dat docenten trainingen krijgen en dat is geaccepteerde lesuitval maar als bijvoorbeeld ziekteverzuim niet wordt opgevangen door andere leraren zal hierover in gesprek worden gegaan met schooldirecteuren. Het aantal leerlingen wordt wat meer, met name door de komst van jonge gezinnen op De Sniep en Bergwijkpark, maar nog niet kan worden gezegd dat dit automatisch betekent dat de formatie moet worden uitgebreid want er is ook een leantraject bezig. Als een kind het niveau 2 heeft bereikt bij het ROC verdwijnt deze van de radar en is het de taak van de loopbaanbegeleiders. Bij mensen die dit niveau nog niet hebben bereikt, is de leerplichtambtenaar in beeld. Bij 18+ is dat in principe ongewenst verzuim maar geen ongeoorloofd verzuim. De meldingsbereidheid is veel groter geworden van de ROC’s. Dit verklaart dat de ROC dossiers in aantal flink zijn toegenomen en daar is dus een grote slag te maken. Leefbaar Diemen geeft aan dat Amsterdam en Almere de 16-18-jarigen gelijk behandelt. De ROC’s worden zwaar kort voor elke leerling die afvalt. De gemeente Diemen kan meehelpen om het vroegtijdig school verlaten zonder startkwalificatie te voorkomen. Wethouder Klaasse meldt dat het huidige beleid erop is gericht dat er zo min mogelijk uitval plaatsvindt. Diemen doet het ook beter dan Amsterdam als wordt gekeken naar het percentage vroegtijdige schoolverlaters. Mevrouw Sporkslede legt uit dat Diemen hetzelfde werkt als Amsterdam en Almere. Als er verzuim is op een ROC worden ze opgeroepen en is er ook een gesprek met de jongere. Het vervolgtraject is echter moeilijker omdat er geen sanctie- of pressiemiddel is. Geprobeerd wordt om hen in een persoonlijk gesprek op school te houden of bijvoorbeeld door van opleiding te wisselen. Leefbaar Diemen vraagt of dit ook duidelijk is gemaakt bij die scholen. De heer Schroevers geeft aan dat er convenanten zijn afgesloten in de 39 RMC regio's. Dat zijn afspraken hoe wordt omgegaan met verzuim en registratie. Die worden gemaakt voor de agglomeratie Amsterdam en daar valt Diemen ook onder. Wethouder Klaasse merkt ten aanzien van de lijst met scholen op dat mbo en hbo niet aan de orde is. Het is een lijst met alle scholen voor voortgezet onderwijs. In de 119 zit dus niemand die op een mbo of hbo zit. Het onderscheid tussen vmbo, havo en vwo wordt ook niet gezien bij de andere scholen want het Pieter Nieuwlandcollege heeft bijvoorbeeld havo en vwo. Mevrouw Sporkslede zegt dat het heel lastig is om er een onderscheid in te maken want in de brugklasperiode is nog niet bekend naar welke school de leerlingen gaan. 8
Leefbaar Diemen gaat het om het in kaart brengen van het RMC verzuim van de jongeren 18+. Wethouder Klaasse geeft aan dat het RMC verzuim niet in deze lijst zit omdat het hier gaat om voortgezet onderwijs. Leefbaar Diemen gaat het om alle mensen in die doelgroep en vervolgens de verhouding daarin. De voorzitter constateert dat er schriftelijk op wordt teruggekomen of het wel of niet mogelijk is. Wethouder Klaasse legt uit dat het fenomeen ontvoerde kinderen naar het buitenland die daar uitgehuwelijkt worden in Diemen nog niet bekend is. Er is geen risicogroepen beleid omdat het op dit moment nog geen issue lijkt. Overigens kunnen dit soort dingen ook op een andere manier worden gesignaleerd in het gehele zorgdomein. De heer Swart geeft aan dat de leerplichtambtenaren ook aanwezig zijn bij de ZAT overleggen van de scholen waar de meeste Diemense leerlingen zitten. Dat betreft met name de drie bovenste scholen van de lijst. Bij de andere scholen is de gemeente afhankelijk van de meldingen van de betreffende scholen. Wethouder Klaasse legt uit dat de leerplichtambtenaren niet meer vast bij de ZBO’s (zorgbreedteoverleg) zitten maar dat ze nog twee keer per jaar contact hebben met de directeur. Als er leerplichtgerelateerde zaken zijn, worden ze uitgenodigd om aan de ZBO’s deel te nemen. De heer Swart zegt dat uit ervaring aan het eind van het jaar met de warme overdracht moet blijken of dit voor de scholen en voor de gemeente een werkbare situatie oplevert. Wethouder Klaasse legt uit dat de leerplichtambtenaren geen onderdeel zijn van het Brede Hoed Team maar wel van het Brede Hoed netwerk. Als er zaken spelen, worden die signalen doorgegeven richting Brede Hoed. Dit is een goede samenwerking en de Brede Hoed wordt al meer gewaardeerd als samenwerkingspartner dan Bureau Jeugdzorg. PvdA vraagt of de melding van luxe verzuim door de directeuren is verbeterd door het bezoek van de leerplichtambtenaar. De heer Swart merkt ten aanzien van het leanproject op pagina 17 op dat in dat proces duidelijk moet worden of dat de zaken zoals ze nu worden aangepakt voor verbetering van efficiency vatbaar zijn. De leerplichtambtenaren hebben de indruk dat er nu beter gelet wordt op luxe verzuim dan in de afgelopen jaren. De voorzitter schorst de vergadering. 9
De voorzitter heropent de vergadering. 6. Mededelingen portefeuillehouder Wethouder Grondel deelt mee dat de stadsregio Amsterdam, vermoedelijk als eerste, vandaag de contracten heeft getekend met 40 jeugdzorginstellingen voor een totaalbedrag van € 235.000.000 jaaromzet waarin de totale jeugdzorg, behalve wat de gemeente zelf voor het wijkteam gaat aanbesteden, is aanbesteed. De instellingen hebben het proces enorm gewaardeerd. Er is hard gewerkt achter de schermen aan prijs- en omvangbepalingen. Wat betreft de voortgang AWBZ: gisteren zijn de offertes binnengekomen van 26 instellingen en er is twee weken de tijd om ze te beoordelen. 7. Vaststelling begroting 2015 GR OGZ Amstelland PvdA constateert dat de gemeenteraad wordt gevraagd om akkoord te gaan met de begroting en om geen zienswijze in te dienen maar dat het wel mogelijk is voor de gemeente om een zienswijze in te dienen bij de provincie. Is dat niet in tegenspraak met elkaar? Waarom staat dit zo nadrukkelijk in de raadsvoordracht? Volgend jaar is het slotcongres van het Joint Air Quality Initiative. Speelt de gemeente Diemen hier een rol in? Op pagina 12 staat dat de gemeente in 2014 een beslissing neemt over het Vangnet Jeugd, mede in het licht van de decentralisatie van de jeugdzorg. Dit wordt door de gemeente als apart project gefinancierd. Graag meer uitleg hierover. De gemeente Diemen heeft toch een eigen gezondheidsmonitor en nooit eerder samengewerkt op dit gebied met de gemeente Amsterdam? Diemen overweegt om een JOGG gemeente te worden. Is hier al een beslissing over genomen? Dat geldt ook voor het budget dat bestemd is voor alcohol en opvoeding. Omdat jongeren minder op jonge leeftijd drinken, wordt het budget wellicht op een andere manier ingezet. Op welke manier gaat dat dan gebeuren? Op pagina 16 onder het kopje Ouderen wordt gezegd dat de wijkteams per 1 januari 2015 stoppen terwijl de gemeente Diemen juist begint met wijkteams. Mevrouw Pietersen vraagt wat de financiële gevolgen zijn aangezien nog niet alle besluiten zijn uitgewerkt. Correspondeert dat met het weerstandsvermogen groot onderhoud? Is dit verdisconteerd in de achtjaarlijkse dotatie om op het niveau te komen van de andere gemeenten? SP vraagt of het Vangnet adviesmeldpunt zorg en overlast blijft bestaan. De SP vreest een toename van het aantal cliënten dat door een lage indicatie niet meer terecht kan in een instelling. Blijft een ramp als de Beukenhorst een taak voor de GGD? Het is juist nu van belang om de gezondheidsmonitor ouderen te continueren omdat het een belangrijke signaalfunctie heeft. Het is een heel goed idee dat de gemeente deelneemt aan het project Jongeren op gezond gewicht omdat overwicht een groot probleem is onder jongeren. VVD vond de tekst in het rapport vaak niet goed leesbaar en de lijst van afkortingen was niet compleet. De derde alinea op pagina 6 was net wiskunde. Kan de wethouder uitleggen wat daar wordt bedoeld en wat daar aan de orde is? In hoeverre wordt de GGZ in de toekomst nog ingehuurd voor taken die op de gemeente afkomen met betrekking tot de jeugdzorg? 10
Zijn dat alleen taken die binnen de gemeenschappelijke regeling vallen of nog extra taken die op de gemeente afkomen? Wethouder Grondel zegt dat de gemeente nu is toegetreden tot deze curieuze gemeenschappelijke regeling die uit twee lagen bestaat. De Amstelland gemeenten besluiten en daarnaast kan de gemeente Amsterdam eigenaar blijven van de GGD. In alle gemeenschappelijke regelingen wordt de begroting vastgesteld door het bestuur van de gemeenschappelijke regeling. De gemeenteraden kunnen zeggen dat zij het niet eens zijn met de conceptbegroting en dat is een zienswijze. Als de vertegenwoordigers van de andere gemeenten de zienswijze van Diemen wegstemmen, kan nog een zienswijze bij de provincie worden ingediend. Dat is de bescherming voor als bijvoorbeeld een meerderheid van de gemeenten in de gemeenschappelijke regeling de GR zoveel aanpassen dat een gemeente hierdoor sterk wordt benadeeld. Bij het Actieplan luchtkwaliteit waren een aantal initiatieven waarvan de GGD zei dat ze met Europees onderzoek bezig was en dat daar misschien dingen uit komen die nog tot aanbevelingen kunnen leiden voor Diemen. Dit staat ook op de toezeggingenlijst. Het is vertraagd en dit wordt nu 2015 maar het Joint Air Quality Initiative is voor de gemeente Diemen zeker interessant. De GGD is hoofdorganisator. Als er belangstelling is vanuit de gemeenteraad om deel te nemen aan workshops zal tijdig het programma worden verspreid. Het Vangnet Jeugd is een van de vele constructies die zijn ontstaan in het verleden, een hulpconstructie die erg belangrijk is geweest voor de politie. Als daarnaar wordt gebeld, gaat iemand onmiddellijk kijken wat er aan de hand is in een gezin. Bij de ontwikkeling van het nieuwe stelsel voor de jeugdzorg moet goed bekeken worden of dit nog op dezelfde manier nodig is. Voor een deel gaat het op in het Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Als hier besluitvorming over komt, wordt de raad hiervan op de hoogte gesteld. Er is steeds meer standaardisatie vanuit het land op de gezondheidsmonitor en daarom wordt nu meegegaan met Amsterdam. Zo zijn de gegevens ook meer vergelijkbaar met Amsterdam omdat die met de cijfers van Diemen meer overeenkomen dan met die van de Amstelland gemeenten. Het JOGG is een landelijk project voor bewegen en gezondheid van de jeugd. Bekeken wordt of het zinnig is om daar aan te haken. Er komt rijksgeld mee en als cofinanciering kan de inzet in de buurtsportcoaches dienen. Amstelveen had wijkteams waarin de huisartsen mee functioneerden. Omdat er een nieuwe wethouder is in die gemeente gaan die wijkteams niet meer door. De decentralisaties gaan invloed hebben op het takenpakket van de GGD. Als dat zo is, moet er een begrotingswijziging komen. Er komen geen extra kosten bij en als dat wel het geval is, worden die gedekt door de middelen uit de transities. Het gaat dus om het schuiven van middelen. De GGD heeft een aantal specifieke taken bij rampen en dat blijft zo. Er is geen specifieke ouderenmonitor. Dat zit in de gezondheidsmonitor. Daarnaast worden de eigen huisbezoeken gecontinueerd. De derde alinea op pagina 6 gaat over de Jeugdgezondheidszorg. Dat is met name het consultatiebureau maar ook de bezoeken van schoolartsen aan de scholen. Het consultatiebureau is een onderdeel gemaakt van het Ouder en Kind Centrum. In Amsterdam worden de consultatiebureaus geïntegreerd in de wijkteams en de verschillende gemeenten in Amstelland kiezen hun eigen invulling van de plaats van de JGZ in de wijkteams. Het kan dus zijn dat er nieuwe rechtspersonen gaan ontstaan rond wijkteams. 11
Het Vangnet Jeugd en de jeugdgezondheidszorg zijn taken die raken aan de transities. De GR is de aansturing voor de opdrachten aan de GGD. Als er taken uit de GGD worden gehaald, gaat dit niet meer via de GR. De GGD doet niet meer taken voor de GR dan er hier staan. SP vraagt of Diemenaren kunnen blijven melden bij het Meldpunt zorg en overlast als zij zorgen hebben over inwoners die bijvoorbeeld niet terecht kunnen in een instelling. Wethouder Grondel legt uit dat het Meldpunt zorg en overlast niet van de GGD is maar van de gemeente. In het kader van de verdere doorontwikkeling van de decentralisaties zal het waarschijnlijk opgaan in een breder initiatief. Er is niet sprake van een sterke vermindering van het aantal plaatsen in instellingen. Spreker maakt zich niet zo'n zorgen dat dit tot meer mensen op straat zal leiden. Conclusie: De voorzitter concludeert dat het voorstel als hamerstuk naar de raad gaat. 8. Afvalinzameling in Diemen, op weg naar scenario's en een nieuw contract Wethouder Grondel legt uit dat een korte presentatie is voorbereid. De raad heeft al een aantal keren gesproken over het afvalsysteem. In de basisnotitie die nogmaals is rondgestuurd staan de feiten over de afvalinzameling met de bedoeling om op weg te gaan naar een keuze door de gemeenteraad voor de toekomst hoe de gemeente met de wijze van afvalinzameling omgaat. Daarbij komt het goed uit dat volgend jaar juli een nieuw contract wordt afgesloten. De consequenties worden getoond wat het eventueel betekent om met het huidige contract met de Meerlanden op te houden. De discussie kan dus eindigen in een nieuwe opdracht voor de komende periode. Het gaat in deze fase om het maken van scenario's waaruit gekozen kan worden. Dat begint met de vraag welke doelen je centraal wilt stellen. De opmerkingen naar aanleiding van de discussie over de basisnotitie zijn meegenomen in de voorliggende notitie alsmede de opmerkingen van de klankbordgroep. Aan de klankbordgroep is ook gevraagd welke scenario's nader moeten worden uitgewerkt. Uit de eerdere debatten is gehaald dat afvalscheiding een duidelijk doel is, mede om de afvalstoffenheffing omlaag te brengen maar ook van uit de duurzaamheidsdoelen. Een ander element uit de discussie was dat het makkelijker moet worden voor de inwoners om te scheiden. De klankbordgroep kwam tot radicale keuzes ten aanzien van het vereenvoudigen van de notitie. Mevrouw Ramakers meldt dat naar aanleiding van de discussie met de gemeenteraad en de klankbordgroep veel ideeën zijn geopperd die in de notitie zijn opgenomen. Dan gaat het onder andere om acties op het gebied van communicatie. Een aantal aandachtspunten die zijn geopperd is een constante campagne, meer informatie op het recycleplein, lessen op scholen en informatie aan de bewoners verstrekken die ze thuis kunnen raadplegen. Een aantal acties zijn al ingezet. Zo wordt op het recycleplein al informatie gegeven zodat duidelijk is wat kan worden gescheiden. De verschillende maatregelen voor scheiding van de afvalstoffen zijn in de notitie opgenomen. Die zijn in augustus met de klankbordgroep besproken en aan de klankbordgroep is gevraagd welke scenario's verder kunnen worden uitgewerkt. De bewoners gaven aan dat het inzamelsysteem eenvoudiger kan waardoor het ook duidelijker kan worden. Daarnaast zou het systeem zich meer moeten richten op het 12
scheiden van afval terwijl het systeem zich nu richt op het eenvoudig kwijt kunnen van restafval. De klankbordgroep ziet bijvoorbeeld de volgende verbeterpunten. Bij de hoogbouw kan het makkelijker voor bewoners worden gemaakt door de afvalstromen zoals plastic en papier dicht bij huis kwijt te kunnen. Dat betekent dat containers voor restafval worden omgezet voor plastic en papier waardoor er minder restafvalcontainers zijn. De bewoners zouden bij de laagbouw graag zien dat er meerdere containers bij huis komen zodat zij op die wijze makkelijk verschillende afvalstromen kwijt kunnen. Gestimuleerd zou moeten worden om het grof vuil naar het recycleplein te brengen. Dit kan worden gestimuleerd door communicatie en ook door minder frequent grofvuil aan huis op te halen. De bedoeling van de klankbordgroep is dat het makkelijker wordt om afval te scheiden. Dat kan ook worden bereikt door de bewoners te laten kiezen voor een kleinere restafvalcontainer die bijvoorbeeld eens in de 14 dagen wordt geleegd. Papier aan huis kan nu drie keer in de maand worden opgehaald en de klankbordgroep stelt voor om daar nog een zaterdag bij te doen zodat het duidelijk is voor de bewoners dat ze het wekelijks kwijt kunnen. De bewoners zijn in het algemeen tevreden over de mogelijkheden voor tuinafval. Als voor één systeem wordt gekozen, zou dit voor de bewoners ook duidelijker worden. Nu wordt namelijk het tuinafval wekelijks opgehaald, er staan gft containers op straat en de bewoners kunnen ook nog eens naar het recycleplein. Op pagina 20 van de notitie staat een overzicht van alle maatregelen en de effecten daarvan. Dat is per doelstelling weergegeven en daarmee worden ook de verschillende scenario's aan de raad voorgelegd. Wethouder Grondel hoopt vanavond van de raadsleden te horen welke scenario's hen aanspreekt opdat van daaruit een samenhangend stelsel kan worden gemaakt met in het achterhoofd de doelstellingen kosten verlagen, meer scheiden en makkelijker maken voor mensen. PvdA is het eens met de doelstellingen zoals die in de notitie staan. Meer afval scheiden, de afvalstoffenheffing omlaag, gemak voor bewoners en goede communicatie en voorlichting naar de inwoners. Tot nu toe is de grootste aandacht uitgegaan naar restafval. Er kan pas een verandering in het systeem van het restafval plaatsvinden als andere maatregelen succesvol zijn. Als door de andere maatregelen meer wordt gescheiden wordt uiteindelijk minder restafval overgehouden. Dan vinden de bewoners het ook niet erg dat de bak maar één keer in de twee weken wordt geleegd. De mensen zullen geen systeem accepteren dat één keer in de twee weken de bak wordt geleegd omdat die nu helemaal vol zijn. Eerst moet ervoor worden gezorgd dat het systeem van het inzamelen van plastic, glas en karton goed gaat functioneren. Als in heel Diemen op loopafstand de bakken voor niet-restafval worden neergezet, zal dat zeker helpen om die afvalstromen te vermeerderen en dan is het inrichten van afvalpleintjes in elke wijk een goed idee. Aan de mensen zou kunnen worden gevraagd om een extra gft container te plaatsen. Het zou dan alternerend met het restafval kunnen worden opgehaald. Leefbaar Diemen stelt dat er mensen zijn die helemaal geen rolcontainers hebben. Die krijgen dus twee bakken?
13
PvdA gaat het om de mensen die nu al een container hebben voor restafval. Aan hen wordt gevraagd om er een rolcontainer bij te nemen voor het gft afval. De ene week wordt dan het gft afval opgehaald en de andere week het restafval. De bewoners worden gemotiveerd om het weg te brengen omdat het dichtbij is. Goede communicatie is erg belangrijk omdat dit toch een ingewikkeld systeem wordt. Het is geen goed idee om mensen te verplichten met een bakfiets grofvuil weg te brengen. De mensen moeten hier gewoon voor kunnen blijven bellen en dat komt een keer per week of een keer per twee weken een auto van de gemeente dat ophalen. Leefbaar Diemen stelt voor dat de schillenboer weer terugkomt. VVD begrijpt de doelstellingen die worden omschreven in de notitie. Kostenverlaging is naast het afval scheiden ook een heel belangrijk punt want Diemen heeft ongeveer de hoogste afvalstoffenheffing van Nederland. Het kan niet zo zijn dat de afvalinzameling in Diemen veel duurder is dan in andere gemeenten. Dan moet er wat aan de hand zijn. De gemeente rekent echter ook meer overheadkosten door aan de afvalstoffenheffing maar dat wordt in het hele stuk niet teruggevonden. De fractie zou daarom graag zien welk deel van de € 400 die een meerpersoons huishouden betaalt voor de afvalstoffenheffing overheadkosten zijn en welk deel kosten van de Meerlanden. De gemeente Diemen heeft de afvalstoffenheffing behoorlijk verhoogd terwijl er daarna aan de manier van inzamelen eigenlijk niets is veranderd. Er is toen in de hoofden van de Diemenaren misschien ook wat gebeurt. Ze betalen veel en willen daarom ook service hiervoor. Het wordt daarom ook een moeilijk verhaal wanneer de afvalstoffenheffing op hetzelfde niveau blijft maar het serviceniveau naar beneden wordt geschroefd omdat de gemeente nu eenmaal meer wil scheiden. Weer wordt in het stuk gelezen dat de ondergrondse bakken eigenlijk niet werken. Dat is een falen van de Meerlanden want die heeft dit geadviseerd. De VVD heeft toen de bakken werden geplaatst al direct gezegd dat de vulopeningen te klein zijn. Dan is het verbazingwekkend dat nu in het stuk staat dat een pilot is gedaan met grotere vulopeningen en dat het werkt. Het is een schande dat nog steeds niet bij al die bakken een behoorlijke vulopening aanwezig is. Dat moet direct gedaan worden. Het is een goed idee om afvalpleintjes dicht bij huis te maken waardoor het voor de mensen makkelijker wordt gemaakt om hun gft weg te brengen, de kranten weg te brengen enzovoort. Dat vergt natuurlijk wel een behoorlijke investering terwijl Diemen al de duurste gemeente in Nederland is. Het zou prachtig zijn als het kan maar de afvalstoffenheffing mag hierdoor niet omhoog gaan. PvdA is van mening dat wanneer het afval beter wordt gescheiden dit de gemeente financieel veel zal opleveren en daar kan dan de investering uit worden betaald. VVD hoopt dit ook. De prioriteit moet zijn dat de kosten worden verlaagd en dat het afval beter moet worden gescheiden. Als inderdaad sprake is van een beter scheiden van afval moet de afvalstoffenheffing direct naar beneden gaan. Het alternerend ophalen van het restafval en het gft afval bij een tweede container in de tuin levert de Diemenaar volgens de notitie slechts zes euro per jaar op. Voor dat bedrag wil niemand een extra bak in zijn tuin. In het verleden is ook gekozen voor het huidige systeem omdat het alternerend ophalen te weinig opleverde. Wanneer het alternerend ophalen de inwoner € 40 zou schelen in de afvalstoffenheffing wordt het een ander verhaal maar dit wordt niet gezien in de cijfers die in 14
het stuk staan. In het stuk wordt steeds een totaalbedrag gegeven maar de VVD wil graag zien het financiële effect van alle alternatieven zoals bijvoorbeeld een extra bak. Wethouder Grondel zegt dat alle alternatieven kunnen worden doorgerekend maar de bedoeling is vanavond dat de partijen aangeven welke richting zij interessant vinden. Dan wordt in december van een paar scenario's een doorberekening gegeven. VVD herhaalt dat uit de financiële consequenties nu al is te halen dat het alternerend ophalen de inwoner zes euro per jaar oplevert maar goed wordt begrepen dat de partijen denkrichtingen moeten aangeven en dat er dan doorrekeningen komen en dan kan alsnog worden gezegd of het voldoende oplevert om op een ander systeem over te gaan. Leefbaar Diemen constateert dat Amsterdam smeekt om afval omdat daar de modernste scheidingsmachine staat. De vrachtauto's rijden soms maar half vol naar Amsterdam omdat ze de bakken eens per week moeten legen. Het verzamelpunt tuinafval werkt volgens de medewerkers uitstekend. De mensen zijn bereid om het om de hoek neer te leggen en de gemeente haalt het op. Vervolgens kan het tot compost worden verwerkt. De fractie is ook voor kostenverlaging maar is het in Amsterdam aanleveren van het restafval van Diemen niet aanzienlijk goedkoper? GroenLinks zegt dat de fractie al een aantal jaren vragenlijsten heeft uitgedeeld omdat dit nogal een onderwerp in discussie is. Er zijn ongeveer 100 ingevulde vragenlijsten teruggekomen en daaruit blijkt bijvoorbeeld dat 51% van de mensen aangeeft dat ze tevreden zijn over wat ze betalen en wat de gemeente daarvoor aan service teruggeeft. Verder komt er uit dat het droevig is gesteld met het scheiden van met name gft en dat de mensen best wel bereid zijn om meer te gaan scheiden. Dat zit voornamelijk in papier en glas. Het scheiden van gft wil men wel maar die intentie blijft wat achter. Verder noemde 27% van de mensen dat de opening van de gft bakken wel wat beter had gekund. De mensen zijn best boos dat bij de verruimde opening het slotje achterwege blijft. Je krijgt bijna het gevoel dat de Meerlanden die oplossing in al die jaren niet serieus heeft genomen. De frequentie van het schoonmaken van de gft verzamelpunten is naar beneden gebracht en dat blijkt ook wel want ze stinken nu veel meer. De Partij van de Arbeid komt met het idee om alternerend op te halen en de mensen een tweede bak te geven maar daar is deze discussie juist om begonnen. Die bakken zullen bij de mensen thuis ook gaan stinken terwijl ze de bak op de hoek van de tuin zetten zodat ook de buren er last van hebben. Als alternerend gewerkt gaat worden, gaan de mensen hun afval in de andere container gooien omdat het dan in ieder geval deze week weg is. Daarmee wordt weer het risico gelopen van een vervuilde gft factie. Door het sleuteltje is de factie in de gft containers nu wel heel zuiver. PvdA mist in het verhaal van GroenLinks hoe kan worden gekomen tot gedragsverandering van de inwoners. GroenLinks vraagt al jaren, naast een grotere vulopening, om een sticker wat precies in de gft bakken mag worden gedaan. Met een grotere opening kan er ook meer tuinafval in. Het hele grove tuinafval moet op een andere manier worden verwijderd.
15
Leefbaar Diemen vindt dat die stickers dan in meerdere talen en met grote letters moeten worden uitgevoerd. GroenLinks vindt dat kan worden volstaan met een aantal goede pictogrammen. Voorts zou het een goed idee zijn om een sticker te leveren die aan de binnenkant van de voordeur kan worden geplakt dat de facties mee moeten wanneer je boodschappen gaat doen. Het is een goed idee om meer van die bakken bij elkaar te zetten in de wijken om het voor de mensen nog eenvoudiger te maken. Als pertinent aan de mensen een tweede bak aan huis moet worden gegeven, zou een bak voor papier ook een goed idee zijn die één keer in de maand wordt geleegd. In de notitie staat immers dat dit veel meer papier oplevert en dus een verlaging van de kosten. De organisaties die het oud papier nu ophalen zouden wellicht in staat moeten worden gesteld om dan die bakken te legen en dat kan wellicht ook de frequentie iets worden verhoogd. PvdA merkt op dat op pagina 13 van de notitie staat dat de meeste gemeenten in Nederland bij laagbouwwoningen de mogelijkheid bieden om gft afval gescheiden aan te bieden via aparte rolemmers. Hoe kan het zijn dat dit in de meeste gemeenten in Nederland werkt en dat het in Diemen niet zou werken? GroenLinks stelt dat het bij de duo bakken bleek dat dit in de praktijk ook niet werkte. Het is een vrij dure investering om iedereen van een tweede bak voor gft te voorzien om er daarna weer achter te komen dat dit in Diemen geen oplossing is. Het meest succesvol lijkt om op korte afstand van de woningen pleintjes te creëren met meerdere bakken om de andere facties weg te brengen. PvdA memoreert dat er veel problemen waren met de mensen bij het installeren van de huidige gft bakken. Dat probleem zou zich ook kunnen voordoen met meerdere bakken op een pleintje. Het komt dus weer neer op gedragsverandering. GroenLinks is tevreden over het aantal gft punten in Diemen maar het aantal pleintjes voor papier en glas kan nog wat worden opgehoogd. Daar hebben de mensen bovendien relatief weinig last van. Dan zou het ook een goede zaak zijn als de kleppen van de containers minder lawaai gaan maken. Bij de gft bakken zou dit wellicht ook kunnen worden verminderd door het aanbrengen van een rubber strip. VVD is van mening dat wanneer er meer van die pleintjes komen het risico ook minder is dat die bakken vol zijn. Momenteel speelt dat probleem vooral bij de bakken voor plastic. GroenLinks is het daarmee eens. Plastic is heel volumineus. Het is een goed idee om drankkartonnen apart in te zamelen. Uit de vragenlijst kwam naar voren dat de helft van de ondervraagden vrijwel nooit textiel scheidt. In de voorgestelde communicatie moet ook aandacht worden geschonken aan het scheiden van textiel, schoenen, kleine apparaten en chemisch afval. Voorts zijn veel mensen niet op de hoogte van het bestaan van Rataplan en andere kringloopwinkels. Leefbaar Diemen wijst er op dat Rataplan veel weg moet gooien. 16
GroenLinks merkt op dat die mensen aan huis komen en ter plekke kunnen zeggen of ze het wel of niet kunnen gebruiken. D66 meldt dat de woordvoerder van de fractie op dit onderwerp helaas is verhinderd wegens verplichtingen op het werk. De fractie zal op korte termijn schriftelijk op de maatregelen reageren. Overigens is D66 niet erg optimistisch over hoe het gedrag van mensen werkelijk kan worden veranderd maar complimenten voor de voorgestelde nieuwe acties. PvdO heeft de indruk dat er tot nu toe niet echt richting is gegeven door de raadsleden. De notitie was vermoeiend om te lezen. De doelstellingen worden ondersteund. Meer scheiding zal in ieder geval op den duur leiden tot een lagere afvalstoffenheffing omdat restafval de duurste factie is. Een algemene verlaging van de afvalstoffenheffing voor iedereen is geen goede zaak. Mensen moeten zichtbaar zien dat wanneer ze meer scheiden ze ook minder hoeven te betalen. Het is een goed idee om meer in te zetten op afvaleilanden in de wijken met mogelijkheden voor verschillende facties. Er is absoluut geen draagvlak voor meer dan één rolcontainer in de tuin. Bovendien is dat de duurste investering en dat zal nooit leiden tot een lagere afvalstoffenheffing. Beloon bewoners voor het gewenste gedrag. Er moet worden gegaan naar een eenduidig afvalsysteem. In de communicatie is nog een hele verbeterslag te maken. Het moet een permanente campagne zijn die bij iedereen tussen de oren komt. Uit tabel 2 blijkt dat de hoeveelheid restafval in de afgelopen drie jaar met 10% is afgenomen. De scheiding van de andere afvalstromen is niet verbeterd en dat is blijkbaar in het restafval terecht komen. Toch is de hoeveelheid restafval met 10% verminderd en het lijkt er dus op dat er nog 10% kan worden gewonnen in de komende jaren. Vroeger werd er alleen maar afval opgehaald en later zijn er steeds meer brengelementen bijgekomen, alleen al vanwege de kosten, maar op pagina 8 staat dat uit landelijke cijfers blijkt dat met een haalsysteem een hogere inzamelingsrespons wordt bereikt. In Leek worden zeven afvalstromen tegelijkertijd per week ingezameld. Is het te overwegen om hier in Diemen een werkproject van te maken? In Den Helder was er ook dit systeem en dat leidde tot heel hoge resultaten. Het werd uitgevoerd door een wsw bedrijf maar die had na een aantal jaren exploitatieproblemen en toen is dat project gestopt. Als de gemeente op de aanhangwagen een weegschaal zet. Biedt aan de mensen ook de gelegenheid om er papier in te leveren. Geef ze een kassabon. Dat kunnen ze dan inleveren bij hun kerk of vereniging of een school waar ze bij betrokken zijn. Al 25 jaar geleden is door de gemeente een compostbak uitgedeeld aan mensen die dat wilden. Doe nog eens een keer zo’n ronde. Een hoop gft afval hoeft dan niet meer door de gemeente te worden opgehaald. Het is een goed idee om de mensen zo'n compostbak gratis te geven met een korting op de afvalstoffenheffing. Nu worden de diverse ondergrondse afvalbakken door de chauffeurs geleegd maar niet bekend is of ze vol, halfvol of bijna leeg zijn. Breng een chip aan die signaleert of de bak vol is. Dan pas hoeft die te worden geleegd. Dit leidt tot efficiënter ophalen. Het is al gaande dat ondergrondse containers die nu voor restafval worden gebruikt worden veranderd in bakken voor plastic, glas of papier. Daar moet vooral mee worden doorgegaan. Leefbaar Diemen meldt dat er op Tarwekamp al een ondergrondse bak is voor plastic. 17
PvdA vraagt zich af waar het restafval blijft wanneer die bakken worden ingezet voor het inzamelen van plastic. PvdO zegt dat die vraag aan de wethouder moet worden gesteld maar de bedoeling is om minder restafval in te zamelen door meer te scheiden. Dan is het logisch om minder ruimte te creëren voor restafvalcontainers. D66 vraagt hoe de PvdO wil gaan monitoren dat mensen die scheiden minder afvalstoffenheffing hoeven te betalen. PvdO zegt dat wanneer de mensen één keer per week zeven componenten kunnen inleveren, de zware dingen zoals kranten worden gewogen en daar krijgen ze een bonnetje voor en dat kunnen ze inleveren bij een kerk, een vereniging of bij een school. Zo worden mensen individueel beloond. D66 begrijpt dat dus wekelijks een kar moet rondrijden met een weegschaal erop. PvdO mist in de notitie het KCA verhaal. Dat zou bij een van de zeven afvalstromen opgenomen kunnen worden. Er moeten geen grote investeringen worden gedaan in de aanschaf van rolcontainers. Meer inzetten op haalsystemen en belonen en dicht bij huis. SP zegt dat de hoofddoelstelling is het verminderen van het restafval. Als dat wordt gemeten, volgt hieruit dat er meer is gescheiden. Alle aandacht gaat echter uit naar de 22% van het afval dat meer gescheiden moet worden. Leefbaar Diemen vraagt hoe dit moet worden gemeten als er een feestje is geweest met 30 man. SP vindt dat de focus te veel ligt op het belonen van het scheiden en te weinig op de vermindering van het restafval. Bij het verminderen van de frequentie van het ophalen wordt gesuggereerd dat er meer wordt gescheiden maar dat verband is er niet. De gemeente heeft nog een hele lange weg te gaan om de 78% restafval tot een bijzaak te maken. VVD merkt op dat er ook nog in het stuk staat dat mensen minder kunnen betalen voor een kleine container. SP ziet in de basisnotitie dat er geen enkel verband is tussen het aantal inwoners en het restafval per inwoner bij een aantal daarin genoemde steden. Welke van deze gemeenten heeft een Diftar systeem? Dit systeem wordt niet opgenomen bij de maatregelen waarnaar zou kunnen worden gekeken. Uitgezocht zou moeten worden of er een verband is tussen de aanwezigheid van een Diftar systeem en het inleveren van weinig gft afval. Als dat verband er niet is, hoeft het niet te worden ingevoerd omdat de kosten er niet mee worden verlaagd. De SP steunt de maatregelen om meer te scheiden maar de belangrijkste kritiek is dat er te veel nadruk is op het verminderen van de hoofdstroom in het stuk. Wethouder Grondel legt uit dat de doelstelling afvalstoffenheffing omlaag voor maximaal 10% kan worden bereikt door beter scheiden. Dit leidt immers tot minder restafval. Spreker is 18
overigens een aanhanger van het Diftar systeem maar de raad was hier tot nu toe niet erg enthousiast over. Er is een fractie die zegt dat er over moet worden nagedacht en dat zal hij zeker doen maar het restafval moet ergens blijven. In de verandering van het systeem kan winst worden gemaakt voor de afvalstoffenheffing. De grootste klapper is één keer in de twee weken ophalen maar dat kan alleen als er minder restafval is. Er zijn gemeenten in Nederland die dat doen hoewel het volgens de wet eigenlijk niet mag en er is nog geen gemeente voor gestraft als er maar voldoende aanbod is voor mensen om hun afval kwijt te kunnen. Als eerst succesvol meer moet worden gescheiden voordat het systeem kan worden veranderd, kun je het nooit veranderen want er moet aan de mensen een flinke stimulans worden gegeven om te veranderen en dat betekent faciliteren. De gemeente is eigenlijk al bezig met het vormen van eilandjes want er is overcapaciteit in restafvalcontainers en de gemeente is hier en daar al bezig om er plastic containers van te maken. Dat is een klapper want het volume in afval halveert bijna wanneer plastic wordt gescheiden. Dit is een weg die de raad aangeeft dat zeker gedaan gaat worden. Vervolgens zal gezocht worden naar manieren om meer te faciliteren. Meer halen is een optie maar je kunt ook kijken of je het met andere vormen van dienstverlening makkelijker kunt maken. Bekeken zal worden hoe het goedkoper kan worden gemaakt met een ander systeem. Dat is nu niet berekend want in de notitie zijn alleen de kosten van de afvalstromen berekend en niet van het systeem. Daar hoort in ieder geval bij containerparken. Een optie is om de mensen zelf te laten kiezen welke tweede afvalstroom ze opgehaald willen hebben. In Amstelveen is een systeem van haken aan lantaarnpalen waar mensen een plastic zak met plastic aan kunnen hangen. Het schijnt zeer goed te werken maar ieder geval zullen ophaalsystemen worden uitgewerkt. De voorzitter adviseert alle fracties om hun eventuele verdere inbreng schriftelijk aan de wethouder mee te geven. SP vraagt of het mogelijk is om uit te zoeken het eventuele verband tussen kostenreductie en het Diftar systeem. Wethouder Grondel zegt toe dat dit zal worden uitgezocht. PvdO geeft aan dat in sommige supermarkten in Duitsland mensen hun plastic flessen kunnen inleveren en dat die vervolgens in de machine direct worden vermaald. Wellicht is dit een suggestie voor het verwerken van het volumineuze plastic wanneer dit wordt opgehaald. Wethouder Grondel legt uit dat vermalen niet mag omdat het dan waardeloos wordt. Persen mag echter wel en dat wordt hier tegenover al gedaan. Leefbaar Diemen merkt op dat in België niet wordt betaald voor de inzameling van afval. Het afval wordt opgehaald maar de mensen moeten de zakken waarin ze het afval aanbieden zelf betalen. Dan gaat het om vier of vijf zakken. Wethouder Grondel zegt dat dit een vorm van Diftar is. Duivendrecht heeft dat systeem gehad en toen was er in Diemen sprake van vrij veel afvaltoerisme. 19
VVD vraagt of goed is begrepen dat wanneer het afval heel goed wordt gescheiden dit toch maar 10% vermindering van het restafval het zich meebrengt. Wethouder Grondel legt uit dat met alleen scheiden de kosten van het verbranden van afval omlaag gaan. Als het afvalsysteem echter wordt veranderd door bijvoorbeeld alternerend ophalen, gaan de kosten echt omlaag. VVD geeft aan dat de fractie dan erg benieuwd is naar de andere mogelijkheden. Het contract met de Meerlanden gaat vernieuwd worden maar wordt er ook nog gekeken naar andere afvalverwerkingsbedrijven? Wethouder Grondel meldt dat de raad een memo krijgt over de mogelijkheden en consequenties van het mogelijk verbreken van het contract met de Meerlanden. Dat wordt meegenomen in de discussie in december. VVD stelt dat er misschien wel andere bedrijven zijn die verder zijn met de ontwikkeling van het verwerken van afval en nieuwe technieken toepassen die voor de gemeente meer geld opleveren. 9. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 22.54 uur.
20
