INFORMATIEVE RAAD 5 FEBRUARI 2015 Notulen van de vergadering Voorzitter: mevrouw H.G. Uiterdijk Griffier: de heer H. Nubé Tevens aanwezig: de heer J. van Loenen (PvdA), mevrouw F. Polsbroek (PvdA), de heer R. Verheuvel (PvdA), de heer J. Jägers (VVD),mevrouw B. Wielage (VVD), mevrouw R. Herder (Leefbaar Diemen), de heer M. Rietveld (Leefbaar Diemen), de heer J. Sikking (Leefbaar Diemen), de heer K. de Haan (D66), mevrouw J. Pietersen (D66), de heer F. Simonetti (D66), mevrouw T. Schmitz (SP), de heer W. van Vugt (SP), mevrouw A. Wijnbergen (SP), mevrouw N. van Engelen (GroenLinks), de heer P. Kroon (PvdO), de heer P. Prins (PvdO) en mevrouw M. de Graaff (CDA) Vanuit college aanwezig: burgemeester A.E. Koopmanschap en wethouder A.J.M. Scholten Ambtelijke ondersteuning: de heren R. Kooij, R. van Veen en K. Wagemakers
1. Opening en mededelingen door de voorzitter, vaststellen agenda De voorzitter heet iedereen van harte welkom. Mevrouw Raveling is verhinderd. Voor agendapunt 5 hebben zich zes insprekers gemeld en daarom verzoekt spreker iedereen om wat bondig te zijn. Wat betreft agendapunt 5.2 ligt er geheimhouding op Addendum II. Zij concludeert dat niemand daartegen bezwaar heeft en derhalve zijn alle raadsleden daaraan gebonden. Met de voorliggende agenda wordt ingestemd. 2. Mededelingen portefeuillehouder Mevrouw Koopmanschap legt uit dat vanavond wordt gesproken over het plan Cameratoezicht Bergwijkpark naar aanleiding van de bespreking in december over het integraal veiligheidsbeleid. Het cameraplan gaat over de achterkant van het station maar in december is ook met elkaar afgesproken dat naar de voorkant van het station zou worden gekeken. Er is een kleine PowerPoint presentatie over hoe het plan in elkaar steekt en waarom het niet zo ver is gekomen. Daarnaast zal de politie de veiligheidscijfers 2013 en 2014 over dat gebied toelichten. 1
3. Veiligheidssituatie Bergwijkpark/Diemen Zuid De heer Kooij legt uit dat deze PowerPoint presentatie ook is gebruikt in het overleg met het bedrijfsleven in Bergwijkpark en dat het is aangevuld met de brede heroverweging die het college heeft gedaan. Een aantal jaren geleden zijn de mogelijkheden voor cameratoezicht gevraagd door het bedrijfsleven in Bergwijkpark. De gemeente heeft toen de juridische en technische mogelijkheden en de kosten ervan onderzocht in samenwerking met de politie, ook wat betreft waar camera's moeten worden ingezet. Uitgangspunt was samenwerking met het bedrijfsleven. Op basis van het groene gedeelte en het openbare gedeelte en het kantorengedeelte van Bergwijkpark is een kostenverdeling gemaakt op basis van het profijtbeginsel. Uitgangspunt was plaatsing van camera's op de routes tussen de stations en de bedrijven alsmede in het park. Vaste camera's bedraad in verband met beeldkwaliteit en bedrijfszekerheid. Draadloos levert veel storingen op door natte bladeren in de winter en herfst. Als er camera's worden geplaatst, worden de beelden in principe 24/7 opgenomen en worden ze door de uitkijkcentrale drie uur per dag uitgekeken. Uitdrukkelijk is gekozen voor een publiekrechtelijke rechtsvorm. Dan is het beheer van de beelden veiliggesteld binnen de overheid. De beelden worden dan in de centrale in Amsterdam opgeslagen door de politie. Het uitkijken vindt plaats door de Dienst Staatstoezicht met hiervoor beëdigde mensen. Het cameratoezicht gaat met name om de doorgangen vanaf de stations naar de bedrijven toe en de fietspaden en de voetgangersroutes vanaf het station richting Hogeschool InHolland en eventueel een extra camera in de richting van Verrijn Stuart. De voorzitter wijst erop dat de presentatie ook in iBabs staat. De heer Kooij geeft aan dat de gemeente zich moet inkopen in de cameraruimte die primair betaald wordt door de gemeenten Amsterdam en Amstelveen. De kosten daarvan zijn ten dele boven de rode streep gezet omdat die maar gedeeltelijk zijn toe te rekenen aan het project Bergwijkpark. De kosten daarvan blijven gelijk, ook wanneer er nog meer camera's zouden worden toegevoegd. Daarom zijn deze kosten buiten de verdeling met het bedrijfsleven gehouden. De kosten voor exploitatie en onderhoud van de ruimte heeft te maken met het aantal camera's dat daar wordt ingeplugd. Dat is in het oorspronkelijke plan 15. Daarnaast zijn er de kosten van het onderhoud van de camera's en de afschrijving inclusief plaatsing. Dan wordt in ieder geval gekomen op een bedrag van € 109.000 exclusief het uitkijken. Dan komt er nog € 88.000 bij waardoor het totaalplaatje uitkomt op € 196.000. Die kosten zouden dan moeten worden verdeeld over vier camera's in het parkgebied en de rest van de camera’s die staan op de routes zouden ten laste van het bedrijfsleven komen. De bedrijven zouden in dit plaatje € 145.000 per jaar moeten bijdragen op basis van vijf jaar omdat de camera's daarna in principe zijn afgeschreven. De € 13.000 toezichtkosten blijven altijd voor de gemeente en dat betekent dat het totaalplaatje voor de gemeente € 66.000 per jaar zou zijn. Uit de peiling bij het bedrijfsleven bleek dat men niet in staat was om dat bedrag gedurende vijf jaar zeker te stellen en daarom was het financieel-technisch voor de gemeente niet haalbaar. Toen is bekeken of het plan kon worden aangepast door een deel ervan niet uit te voeren. Dan worden wel de technische voorzieningen aangebracht om het later eventueel 2
toch te doen. Dat betekent dat het gedeelte in Bergwijkpark Zuid niet zou worden uitgevoerd en dat bij de cameraposities 7 en 3 een schakelpunt zou worden gemaakt waar later toch camera's aan zouden kunnen worden gekoppeld. Op basis van de wens van het bedrijfsleven zou dan een extra camera komen bij het station Verrijn Stuart, mede in verband met de routes die de studenten van de hogeschool nemen. Op die manier zou een bezuiniging in het cameragebeuren kunnen worden bereikt van maximaal € 172.000 op jaarbasis maar als de gemeente dan alles moet betalen, komt er nog die € 13.000 bij en dit zou dus in afgeslankte vorm voor de gemeente duurder uitpakken. Het college heeft toen aangegeven dat in verhouding tot de incidenten die in het gebied plaatsvinden en de afneming in hoeveelheid daarvan dit plan uit financieel-technische overwegingen niet moet worden uitgevoerd. PvdO vraagt naar de namen van de concrete bedrijven en welke bedrijven toezeggingen hebben gedaan om hier eventueel aan mee te betalen. SP begrijpt dat de beelden niet live worden uitgekeken waardoor niet direct door de politie kan worden gereageerd. Worden de camera's dan geplaatst uit hoofde van preventie of voor strafrechtelijk onderzoek? D66 vraagt of bij het nieuwste voorstel het bedrijfsleven helemaal niet meer bereid is om een financiële bijdrage te leveren. Er wordt gesproken over drie uur per dag uitkijken. Om welke uren gaat het dan en wordt verwacht dat dit een groot effect heeft op het aantal straatroven en overvallen? Mevrouw Koopmanschap zegt dat het vooral gaat om de bedrijven op Bergwijkpark-Zuid. Oorspronkelijk kwam daar ook de vraag vandaan en van de hogeschool. In de loop der tijd zijn er gelukkig een stuk minder incidenten en daarmee is de bereidheid om mee te doen aan het project ook afgenomen. Voorts zijn er op sommige plekken bedrijven weggegaan en nieuwe voor in de plaats gekomen. Toen het eerste plan werd gepresenteerd wilden de bedrijven met elkaar kijken of het genoemde bedrag in overleg kon worden gehaald maar uit het bedrijfsleven is toen de mededeling gekomen dat er niet voldoende steun was om dat bedrag te kunnen ophoesten. In het tweede plan is Bergwijkpark Zuid niet meegenomen en blijft er dus bijna geen bedrijfsleven over. Dus komt het voor het grootste gedeelte op de hogeschool, misschien de campus en de gemeente neer. Er is gekozen voor drie uur live uitkijken maar dan moet met elkaar worden gekeken wat de meest wenselijke uren zijn. In ieder geval worden de beelden opgeslagen en op het moment dat er een signaal is dat er wat aan de hand is, kan meteen bijna live worden uitgekeken. D66 vraagt of aan het extra live uitkijken meerkosten zijn verbonden. Mevrouw Koopmanschap verwacht dat dit het geval is. De heer Tulen (wijkchef politie) zegt dat als daarvoor de noodzaak aanwezig is extra tijden voor live uitkijken kunnen worden aangevraagd maar daar zijn kosten aan verbonden. Als de CCTN bezet is, kan de politie-eenheid op straat die een melding krijgt van bijvoorbeeld een straatroof aan de meldkamer vragen of de beelden direct worden uitgekeken. Dan kan 3
worden gezien hoe de daders eruitzien, hoe de vluchtweg is enzovoort. Het gaat dan om opsporingshandelingen voor rekening van de politie. GroenLinks vraagt wat het kostenplaatje is van de camera's puur reactief uitkijken en wat daarvan het nut zou zijn. VVD vraagt welke bedrijven uiteindelijk wel mee wilden doen en hoe groot het bedrag dan was dat bij elkaar was gehaald. PvdA is ook benieuwd naar welk bedrijf oorspronkelijk wel en nu niet wil meebetalen en welk bedrijf nog steeds wil meebetalen. Graag desnoods vertrouwelijk hiervan een lijst. Mevrouw Koopmanschap zegt dat is nagedacht over de mogelijkheid van reactief uitkijken maar op een gegeven moment is ook gezegd dat het beter is dat de camera's ook actief kunnen worden uitgekeken en dat vraagt wat anders dan camera's die de beelden opslaan en de mogelijkheid geven om terug te kijken. Er is geen overzicht van welke bedrijven ja tegen het eerste plan hebben gezegd maar het ging om een bedrag van ongeveer € 45.000. Omdat de bedrijven het zelf met elkaar hebben afgekaart, heeft de gemeente dat overzicht niet. Er zijn ook nog een aantal bedrijven die nu zeggen dat ze wel mee zouden willen doen maar het probleem is dat het er niet genoeg zijn. Daar zijn zeker bedrijven bij die in het verleden hebben gezegd dat ze wel zouden willen maar er zijn ook veel bedrijven die naar de criminaliteitscijfers kijken en niet iets anders willen doen. Er zijn bedrijven die busjes hebben en taximogelijkheden voor hun werknemers en die hadden het idee dat het een goede zaak zou zijn om het geld dat daarvoor werd ingezet te gebruiken voor dit plan. Die bedrijven hebben echter niet zover willen gaan dat ze tegen hun werknemers zeiden van die busjes en taxi's doen we niet meer. De heer Tulen meldt dat in Oud Zuid in Amsterdam op een gegeven moment 24 camera's waren geplaatst op grond van de Gemeentewet. Daar is hier ook sprake van. Er werd ook gebruik gemaakt van het uitkijken door de CCTN en de bloktijden. Er was een nauwe samenwerking tussen het stadsdeel en de politie. De cijfers over straatroof en overvallen komen kaal uit de systemen. Een straatroof is een diefstal met geweld maar het kan ook een uit de hand gelopen ruzie tussen twee personen zijn waarbij geweld wordt gebruikt in de relationele of in de drugssfeer. Elke gepleegd delict dat met de lichamelijke integriteit heeft te maken is er echter een teveel. Cameratoezicht draait op drie pijlers: als er sprake is van overlast, stevige criminaliteit en subjectieve veiligheid. Het gaat bij de cijfers om Bergwijkpark en Polderland. De pogingen tot straatroof en overval zijn ook meegerekend. In 2013 waren er in Bergwijkpark 17 straatroven en in de wijk Polderland drie. In 2014 waren er 10 straatroven in Bergwijkpark en zes in de wijk Polderland. Uit onderzoeken blijkt dat de subjectieve veiligheidsgevoelens een half jaar na de start van het cameratoezicht afnemen. Wanneer er een serie van incidenten is, kunnen de camera's goed worden ingezet. De camera's kunnen op een bepaalde hoek worden gezet en wanneer de collega's een melding krijgen kunnen de camera's inzoomen tot in detail. Het is mogelijk om met een camera alle personen die op het station vanuit Diemen Zuid komen op te nemen. Op grond van de Gemeentewet en het Wetboek van Strafvordering kunnen de beelden van de camera's zonder vordering van de Officier van Justitie worden opgevraagd. Zo kan de 4
politie de opsporingsbeelden direct gebruiken voor onderzoek. Dit geeft ook mogelijkheden voor de bewijslast. Als het systeem door de gemeente is getoetst en de toestemming er is, zijn de beelden aan te voeren als bewijslast en kunnen verdachten hierop worden veroordeeld. Mevrouw Koopmanschap geeft aan dat met deze plaatjes nadrukkelijk is gekeken naar de voorkant van het station. Daar was het eerste plan niet voor bedacht maar omdat het zo'n discussie gaf in de raad, zijn ook getoond de cijfers aan de kant van Polderland. SP vraagt hoe het zit met de privacy omdat elke Diemenaar nu op beeld kan worden vastgelegd. Worden de beelden afgeschermd bewaard? PvdO vraagt wat de invloed is van de bouwplannen in Holland Park op het cameratoezicht als het tweede plan zou worden ingevoerd. Als er gebouwd wordt, zijn er immers vaak bouwterreinen die bewaakt worden door veiligheidsmensen en soms worden er ook camera's opgehangen. Als dit inderdaad de komende jaren gaat gebeuren, is de vraag wat nog de toegevoegde waarde is van dit plan. D66 begrijpt dat de camera's vooral zouden komen te hangen aan de kant van Bergwijkpark terwijl een groot deel van de straatroven juist aan de andere kant plaatsvindt. Wordt met dit plan in feite niets gedaan met de veiligheid aan de andere kant van het station? Het valt op dat er een aantal straatroven plaatsvindt bij de studentencampus van De Key terwijl die helemaal vol hangt met camera's. Die camera's scannen zelfs de kentekens van de auto's die het terrein opkomen. Tot een jaar geleden hingen daar in ieder geval veel camera's. In hoeverre wordt verwacht dat door het volhangen van Bergwijkpark met camera's daadwerkelijk dingen worden voorkomen? Zullen er dan bijvoorbeeld niet meer straatroven plaatsvinden op het pad langs de studentencontainers bij het Bergwijkpark? Wordt het probleem niet verplaatst naar de andere kant en dat er dus meer dingen in Polderland zullen plaatsvinden en zouden de daders niet via Bergwijkpark Zuid naar huis rijden en daardoor alsnog buiten beeld blijven? Leefbaar Diemen vraagt of er ook cijfers bekend zijn van de andere kant van de spoorlijn , dus van Polderland. Mevrouw Koopmanschap legt uit dat beide kanten van het station al in beeld zijn gebracht met cijfers van 2013 en 2014. Leefbaar Diemen vraagt of bewoners ook zelf camera's mogen ophangen en uitkijken. Kan de politie dan ook de beelden opvragen wanneer die zijn opgeslagen? VVD vond het nodig om deze avond te agenderen omdat de fractie veel waarde hecht aan de veiligheid in Diemen Zuid. Er hebben daar ernstige incidenten plaatsgevonden en één is al te veel. SP is van mening dat alle partijen waarde hechten aan veiligheid.
5
VVD merkt op dat in de stukken wordt gezegd dat de raad in 2014 bij de behandeling van de begroting akkoord is gegaan met een bezuiniging op de beveiliging zoals die nu in Diemen Zuid is georganiseerd. De fractie is bepaald niet voor het doorvoeren van een bezuiniging op dat gebied. Toen waren de cijfers over 2014 overigens nog niet bekend. In de begroting van 2014 staat dat ‘met de bouw van de studentenwoningen in Bergwijkpark de situatie positief verandert en dat dit zich in de komende jaren zal voortzetten. Het college acht het verantwoord om de beveiliging in Diemen Zuid af te bouwen en te vervangen door cameratoezicht’. Op basis van die tekst heeft de gemeenteraad besloten om de beveiliging terug te brengen en te vervangen door cameratoezicht. De kosten van cameratoezicht waren toen overigens nog niet bekend. Er wordt nu echter alleen gezegd dat de gemeenteraad akkoord is gegaan met een bezuiniging op de beveiliging van € 90.000. Van de € 120.000 die de gemeente altijd uitgaf aan beveiliging in Diemen Zuid wordt nu nog € 30.000 overgehouden. Er wordt nu gezegd dat er onderzoek is gedaan en dat de bedrijven niet voldoende willen bijdragen. Dus het cameratoezicht vervalt maar ook de beveiligers zijn er niet meer en er is nu dus een bezuiniging ingeboekt van € 90.000 zonder dat er cameratoezicht voor in de plaats komt. De VVD is het daar niet mee eens. Het bedrijfsleven wil ongeveer € 50.000 bijdragen aan dit plan. De gemeente gaf de afgelopen jaren € 120.000 uit. Bij elkaar opgeteld is dat € 170.000 per jaar en dat is al een aardig bedrag om in ieder geval te starten met cameratoezicht rond de stations Diemen Zuid en misschien ook nog een stukje Bergwijkpark. Als de beveiligers verdwijnen aan de voorkant van het station waar bewoners naar Diemen Zuid lopen, is het belangrijk dat daar ook camera's voor in de plaats komen. PvdA heeft begrepen dat de veiligheidssituatie in Bergwijkpark is verbeterd en dat is een goede zaak omdat daar een compleet nieuwe woonwijk wordt gebouwd. Er is echter sprake van een verdubbeling van het aantal straatroven aan de kant van Polderland. De fractie is altijd voorstander geweest van het beveiligen van de route vanaf het treinstation naar de wijk Polderland en het liefst tot ’s avonds twaalf uur omdat de mensen 's avonds van de trein naar huis lopen en dan het meeste risico lopen. Eerst is de beveiliging gedaan door een particulier bedrijf waarbij de tijd tot 22.00 uur is uitgebreid tot twaalf uur ’s nachts. In de begroting 2015 staat dat de beveiliging wordt vervangen door cameratoezicht en dan wordt er van uitgegaan dat die camera's ook gebruikt worden voor de bescherming van mensen die naar Polderland lopen. De discussie over cameratoezicht beperkt zich echter tot Bergwijkpark zelf en niet meer op het stuk tussen het station en de wijk Polderland. De burgemeester heeft in de raadsvergadering van december gezegd dat de mogelijkheid van gericht cameratoezicht bij de uitgang van het station Diemen Zuid richting de woonwijk Diemen Zuid zal worden onderzocht. De fractie wil graag horen aan wat voor soort cameratoezicht wordt gedacht en hoeveel dat gaat kosten. Als dat meer gaat kosten dan wat nu in de begroting 2015 voorhanden is, zal bij de behandeling van de kadernota de vraag komen om daar geld voor uit te trekken. SP is van mening dat cameratoezicht schijnveiligheid is omdat criminelen zich bewust zijn van camera's en zich aanpassen door bijvoorbeeld niet in de camera te kijken en met hun kleding. Het risico ligt op de loer dat bijvoorbeeld tasjesdieven zich verspreiden naar een ander gebied, bijvoorbeeld naar het winkelcentrum Kruidenhof. Onderzoek wijst ook uit dat 6
cameratoezicht altijd in combinatie met andere instrumenten moet zoals fysiek toezicht door de politie of boa's. De SP is niet voor meer cameratoezicht of voor meer beveiliging door politie of boa's. De mensen moeten namelijk weer verantwoordelijk worden voor hun eigen buurt. Als mensen zich bijvoorbeeld onveilig voelen op het station moeten ze zich laten ophalen. Buren kunnen elkaar waarschuwen door middel van Amber Alert en het buurtinterventieteam zou nieuw leven kunnen worden ingeblazen. Leefbaar Diemen vraagt of de SP een lid van de fractie zou willen escorteren. SP is dat bereid mits de agenda het toelaat. PvdO zegt dat er naast de uitgang richting Polderland ook moet worden gedacht aan de uitgang richting Kruidenhof als het gaat om cameratoezicht. PvdA is het daarmee eens maar wilde nu de nadruk leggen op de uitgang richting Polderland omdat de andere uitgang al in december is genoemd. GroenLinks zegt dat altijd is gesteld dat door cameratoezicht de beveiliging goedkoper zou worden dan door beveiliging met personen. Nu blijkt het duurder te zijn en dat stelt de fractie wel teleur. Het budget is nu al afgebouwd maar hoe gaat dit dan opgelost worden wanneer meer beveiliging moet worden ingezet? De heer Tulen legt uit dat het opslaan en bewaren van de beelden in de Wet Persoonsgegevens is vastgelegd. De werking van de CCTN in Amsterdam is getoetst door de privacywaakhond. Als de politie de beelden veilig gesteld, is dat alleen ten behoeve van een opsporingsonderzoek. Als de camera per ongeluk op een woning is gericht, wordt het beeld zodanig geblurd dat niets in de woonkamer kan worden opgenomen want de camera's zijn er voor de openbare ruimte. Een burger mag camera's ophangen die ten hoogste anderhalve meter uit de gevel zwenken. De camera mag niet op de openbare ruimte zijn gericht maar wel op de eigen tuin. Als de burger een camera op zijn voordeur heeft staan, kan de politie via de Officier van Justitie een vordering doen aan die burger om de beelden op te vragen ten behoeve van een opsporingsonderzoek. Als het tot een rechtszaak komt, zijn ook deze beelden 100% bewijs. Wanneer burgers of ondernemingen camerabeelden op internet zetten, gelden daar dezelfde regels voor. Die mogen dus alleen gebruikt worden met toestemming van de Officier van Justitie. De politie kan binnen acht dagen beelden opvragen. Na acht dagen worden ze vernietigd. Als er sprake is van een bepaalde situatie kan de politie toestemming vragen om de beelden langer te bewaren. In de praktijk hoeven die beelden niet nog na acht dagen te worden opgevraagd omdat er meestal al aangifte binnen acht dagen wordt gedaan. Ook de afgifte van de beelden aan de politie is aan strenge regels onderhevig. Veel stadsdelen in Amsterdam maken gebruik van deze regelingen en spreker heeft er tot op heden geen klachten over gehoord. De privacykamer toetst dit elk jaar. In het begin worden de cijfers door cameratoezicht beïnvloed maar op de lange termijn wordt altijd weer een stijging gezien en soms halveren de cijfers. Binnen drie à zes maanden zie je altijd dat het effect minder wordt. De boeven worden creatiever want ze dragen tegenwoordig 7
ook maskers en capuchons. Soms is het zo dat collega's de dader herkennen en dan is er 100% bewijs in de rechtszaal maar het kan ook zijn dat er sprake is van aanvullend bewijs door bijvoorbeeld de kleding die gedragen wordt of de middelen die gebruikt worden. Er kan inderdaad een verschuiving van de plaats van het delict plaatsvinden. Daders plegen echter vaak met een bepaalde reden een delict op een bepaalde plaats waar bijvoorbeeld weinig mensen lopen en die daders zullen zeker nadenken voordat ze in een druk gebied een straatroof plegen. Er is sprake van een aantal straatroven bij de containerwoningen van De Key maar dat zijn meer straatroven in de relationele sfeer en het kunnen ook dronken mensen onder elkaar zijn. De locatie NS station, Bergwijkpark en de hoek van Polderland is een gebied waar de politie heel veel aanwezig is. Mevrouw Koopmanschap verwacht dat er over vijf jaar een behoorlijk aantal woningen staan in Holland Park. Het cameraplan ging toevallig ook over een periode van vijf jaar maar dat heeft met afschrijving van de camera's te maken. Als het straks een woongebied is, wordt er niet meer gesproken over camera's want die zijn dan niet meer nodig en in woongebieden hangen geen camera's. Elke straatroof is er een teveel maar zijn de cijfers die over de laatste twee jaar zijn gepresenteerd het waard om zo'n duur project te doen? Is het eigenlijk niet zo dat veel meer met elkaar wordt gesproken over de situatie van de subjectieve veiligheid als het over Bergwijkpark en Polderland gaat en dan is de vraag of dat moet worden aangepakt met het plaatsen van camera's? Niet voor niets zeggen sommige bedrijven dat ze blij zijn met de cijfers maar dat dit geen reden voor hen is om er zoveel geld in te steken. Het is een gebied in transitie maar het gebied rond het station is niet uitnodigend. Er zou ook kunnen worden gekeken naar de fysieke situatie daar. Er kan met elkaar worden gesproken over verlichting, groen, snoeien en heel enzovoort bij de kadernota en daar extra geld voor vrijmaken dan dat nu met elkaar geld wordt vrijgemaakt voor een zeer duur project waarvan het zeer de vraag is of dat helpt in de veilige richting die wordt nagestreefd. Zeker het voorplein van het station is een grote ruimte die niet zo vertrouwd aandoet. In het kader van het project Oostlijn van de metro wordt eind 2016/begin 2017 ook bij het metrostation Diemen Zuid en Verrijn Stuart gewerkt. Dat zou een kans zijn om tegelijk het gebied dat voor de deur ligt mee te pakken en om daar mooie voorstellen voor te ontwikkelen. De vraag is vervolgens wat je kunt doen om tot dan de sociale veiligheid te vergroten en of het dan nodig is om het te hebben over camera's. PvdA is van mening dat er sprake kan zijn van gericht cameratoezicht op de twee genoemde plekken en dat hoeft helemaal niet zo duur te zijn. Dan gaat het om een camera die hangt bij de overgang van het station naar de openbare ruimte, gericht op de loopruimte waar de mensen naar toe lopen. Mevrouw Koopmanschap vindt dat daar toch de vraag bij hoort of de cijfers aanleiding genoeg zijn om zo'n project te doen of zijn er andere mogelijkheden tot vergroting van de sociale veiligheid. PvdA zou graag willen weten hoeveel het beperkte cameratoezicht zoals wordt voorgesteld zou kosten en hoeveel hiervoor beschikbaar is in de begroting. 8
Mevrouw Koopmanschap vraagt of het dan gaat over deels live uitkijken. PvdA antwoord ontkennend. Het gaat erom dat wanneer er een overval heeft plaatsgevonden de politie aan de hand van de beelden kan opsporen wie het heeft gedaan. Daar gaat een preventieve werking van uit en dat komt weer ten goede aan het vergroten van de subjectieve veiligheid bij de bewoners van die wijken. SP zegt dat het bij de cijfers over subjectieve veiligheid gaat om een deel van de bewoners. VVD blijft van mening dat bij de begroting 2014 een ander beeld is voorgehouden toen die bezuiniging werd ingeboekt. Toen werd gezegd dat de beveiliging zou worden afgebouwd en dat het werd vervangen door cameratoezicht. Nadat het college de uitkomst van het onderzoek had afgewezen, is de beveiliging per 1 januari stopgezet en het college is niet terug naar de raad gegaan met het verhaal dat het cameratoezicht niet doorgaat en is niet met een alternatief plan gekomen. Als de VVD niet had ingegrepen, waren per 1 januari de beveiligers weggeweest. De incidenten die er zijn en het feit dat de subjectieve veiligheid niet verbetert daar is voldoende aanleiding om toch maatregelen te gaan nemen. Het college had voor 1 januari 2015 met voorstellen hiervoor moeten komen. Uit de presentatie door de politie wordt begrepen dat er een goede werking uitgaat van cameratoezicht en dat er goede resultaten worden geboekt in Amsterdam en op andere plekken. In ieder geval moet voor de twee uitgangen op het station zoals genoemd door de PvdA een oplossing komen voordat wordt gestopt met de particuliere beveiliging. Die bezuiniging moet worden teruggedraaid en er dient gezocht te worden naar mogelijkheden om de veiligheid rondom het station en wellicht in combinatie met het bedrijfsleven te vergroten. Een groot bedrijf aldaar heeft gezegd dat ze wil bijdragen en dat ze het jammer vindt dat het project niet doorgaat. GroenLinks staat ook open voor andere oplossingen zoals meer verlichting, schoonhouden et cetera maar daar hangt natuurlijk ook een kostenplaatje aan. De PvdA heeft gevraagd om cameratoezicht bij de twee uitgangen van het station. Er moet een totaalplaatje in beeld komen. SP vindt dat er teveel wordt uitgegaan van subjectieve gevoelens dat de buurt zich onveilig voelt maar er zijn daar ook veel mensen die zich helemaal niet onveilig voelen. Eerst zou een grondig onderzoek moeten worden gedaan naar de gevoelens in de buurt. Dan wordt ook bedoeld Polderland en links en rechts van het station hoe onveilig men er zich eigenlijk voelt. VVD merkt op dat de raad hier ieder jaar rapportages over krijgt. SP stelt dat veel burgers zich daar helemaal niet onveilig voelen omdat ze bijvoorbeeld een hond hebben. Leefbaar Diemen memoreert dat in 2002 de beveiliging daar is ingesteld omdat het er onveilig was. De onveiligheid is iets afgenomen maar desondanks blijft de voorkant van het station een onveilige plek. Als de camera's zo duur zijn en het bedrijfsleven niet mee wil betalen, is het beter om de beveiligers te behouden met daarnaast een betere verlichting 9
waar de fietsen staan. Wanneer er meer aandacht aan de ruimte wordt gegeven en de beveiligers en de politie in de buurt zijn, is dat beter dan alleen cameratoezicht. D66 vindt het geen goed idee om het cameraplan uit te voeren omdat dit teveel geld kost. Bovendien is het effect van de camera's na een half jaar al weg. Het grootste aandachtspunt is de wijk boven het station. Dat is nog een reden om geen camera's te plaatsen omdat de criminaliteit zich dan verplaatst naar andere wijken. Het risico is dan dat er meer gaat gebeuren in Polderland en bij de Kruidenhof. Heeft de politie een idee hoe iets gedaan kan worden om de veiligheid in Polderland te verbeteren? Desnoods moeten de beveiligers daar rondfietsen. Hopelijk kan hiervoor een oplossing komen voor iets minder kosten dan het cameraplan. PvdO vraagt of er aan is gedacht om tweedehands camera's te kopen in een dumpwinkel en om die op te hangen aan twee gemeentelijke lantaarnpalen voor het station bij beide uitgangen om te kijken wat daarvan het effect zou zijn. Het is nu de gewoonste zaak van de wereld dat dit soort filmpjes op de televisie worden gezien maar er wordt nu een beeld opgehangen of camera's het panacee zijn voor een heleboel kwalen en dat is niet het geval. Dan is er immers sprake van een verschuiving van de problemen naar andere wijken enzovoort. De cijfers van Bergwijkpark en Polderland rechtvaardigen in ieder geval niet dat er zo'n enorme investering in cameratoezicht wordt gedaan. Het college moet met de raad kijken welke andere mogelijkheden er zijn om de veiligheid in dat gebied te verbeteren. Mevrouw Koopmanschap stelt dat degenen die zeggen dat het er zo onveilig is niet gestaafd wordt door de cijfers. Spreker is van mening dat het plan van de camera's even in de kast moet worden gezet. Beter is om met elkaar te kijken naar het gevoel van onveiligheid. In een deel van Bergwijkpark is de campus gekomen en er zijn nu veel mensen en daardoor is er veel toezicht. Binnen het campusgebied zijn er ook camera's en dat heeft zijn positieve uitstraling in het hele gebied. Het gebied dat gesloopt wordt is een ander hoofdstuk. Nu wordt geconcentreerd op de voorkant van het station richting Polderland enzovoort. Daar kunnen een aantal fysieke maatregelen worden genomen. De vraag is of de door de PvdA gewenste reactieve camera's wat opleveren maar er zal serieus naar worden gekeken inclusief de kosten. Er zou een plaatje kunnen worden neergelegd waaraan gedacht kan worden maar gezien de cijfers en de dingen die er niet gebeuren, zou met elkaar moeten worden uitgestraald dat het er niet zo onveilig is. Het is er niet altijd lekker maar dat is niet hetzelfde als onveilig. Serieus moet worden gekeken of het gevoel van onveiligheid ook kan worden gestaafd. Leefbaar Diemen merkt op dat ouders hun kinderen vaak van het station halen omdat ze 's avonds niet de kinderen zelf van het station af willen laten lopen. Mevrouw Koopmanschap zegt dat het dan een goede oplossing is dat de kinderen gehaald worden. Leefbaar Diemen zegt zelf dat als er beveiliging is je soms de kans hebt dat je een beveiliger ziet. VVD merkt op dat in 2013 wordt gesproken over 17 straatroven in Bergwijkpark en drie in Polderland. In 2014 gaat het om 10 en zes. Dat is vier incidenten minder en dat vindt de 10
burgemeester dan meteen voldoende aanleiding om het budget van € 120.000 terug te brengen tot € 30.000. Die vier incidenten minder is geen reden om de particuliere beveiligers af te schaffen. In ieder geval is het goed dat vanavond een goede discussie over het onderwerp is gevoerd. Er moet in ieder geval worden uitgegaan van het budget van € 120.000 en dan moet worden gekeken wat er kan gebeuren aan de veiligheidssituatie aldaar opdat die er in ieder geval niet op achteruit gaat. SP mist in de discussie kijken naar eigen verantwoordelijkheid van de buurt. Is de VVD daar voor of tegen? VVD zegt dat de partij altijd voor eigen verantwoordelijkheid is maar er zijn ook mensen die alleen zijn en 's avonds thuiskomen of nachtdienst hebben en niet iemand hebben die hen op kan halen. Mevrouw Koopmanschap geeft aan dat de recente cijfers er later waren dan het besluit voor de begroting 2014. Vanaf 2002 zijn er beveiligers maar de cijfers toen waren ook schrikbarend. Er zijn toen op initiatief van Leefbaar Diemen maatregelen genomen en sindsdien zijn de cijfers gelukkig enorm naar beneden gegaan. Tot nul zullen ze echter nooit komen. Spreker verwacht dat de cijfers inmiddels op een minimum zijn hoewel dat nog niet helemaal van straatroven kan worden gezegd maar de vraag is hoeveel lager de cijfers nog kunnen worden. Er zal met een schets met een kostenplaatje worden gekomen over hoe met de subjectieve veiligheid kan worden omgegaan, hoe wordt het gedaan met snoeien, schoon, verlichting en mogelijk camera's. Welke routes worden dan genomen en de schets wordt geconcentreerd richting Polderland. Momenteel kan nog niet worden gezegd wanneer het voorstel komt. PvdO vraagt of hierbij dan ook de herinrichting van het station kan worden betrokken. Mevrouw Koopmanschap zegt dat de aanpak van de Oostlijn eind volgend jaar gaat starten. Dan kan ook tegelijk de voorkant enzovoort worden meegenomen. Het plein waar bijvoorbeeld de fietsenstalling op staat is niet van de gemeente maar daar kan wel wat van worden gevonden en zo is het ook met het parkeerterrein. Er is al onlangs een gesprek geweest met degene die dat project gaat trekken en toen is heel nadrukkelijk aangegeven dat de gemeente daarbij wil zijn en dat de gemeente daar ook aan moet bijdragen maar dat werk met werk gemaakt moet worden. De voorzitter concludeert dat het vervolg van deze discussie over enkele maanden tegemoet kan worden gezien. 4. Mededelingen portefeuillehouder Er zijn geen mededelingen. 5a. Planontwikkeling Holland Park (Bergwijkpark) 5b. Planontwikkeling Holland Park (Bergwijkpark) Addendum II bij de Raamovereenkomst 11
De voorzitter meldt dat er zes mensen aanwezig zijn uit Knoopkruid die graag willen inspreken. De heer Truijens vindt dat het plan er prachtig uitziet en veel goede elementen bevat van goede stedenbouw maar het geeft ook zorgpunten. Waarom is het eerste plan van 1500 woningen in vijf bouwlagen inmiddels verdubbeld en in hoogte verdrievoudigd? Dit is bijvoorbeeld drie keer zoveel woningen per hectare als in IJburg en dat is heel veel. Is er voldoende nagedacht over de sociale gevolgen als er zoveel mensen dicht op elkaar wonen en over de toenemende druk die dit zal geven op de omringende wijken? Op de inloopavond afgelopen donderdag zei de heer Soeters dat wat hem betreft hoe meer zielen hoe meer vreugde. Hopelijk denkt de raad hier wat genuanceerder over. In ieder geval leidde de grote dichtheid in de Bijlmer tot grote problemen en daar is de hoogbouw inmiddels vervangen door laagbouw. Er komt slechts één café voor 7000 mensen. De mensen zullen met de auto boodschappen gaan doen en daarom wordt een enorme druk verwacht op de toegangswegen en de vraag is of de effecten daarvan goed zijn onderzocht. Het is een mooi plan met erg mooie kades maar het is ook een heel duur plan en daarom zijn er extra veel woningen nodig om de openbare ruimte te kunnen betalen. Die wordt immers ontwikkeld en betaald door de ontwikkelaar. Welke garanties heeft de gemeente als de plannen onverhoopt niet doorgaan? Als er bijvoorbeeld een nieuwe recessie komt of de ontwikkelaar omvalt. Bestaat de kans dat de openbare ruimte er dan niet komt in deze kwaliteit of wordt het een kostenpost voor de gemeente? Hebben college en raad voldoende inzicht in de financiële onderbouwing van de ontwikkelaar? Tegelijkertijd met de herziening van het bestemmingsplan loopt de aanvraag voor drie omgevingsvergunningen. Waarom heeft de gemeente zoveel haast dat die trajecten parallel moeten lopen? De rentekosten zijn immers verdisconteerd in het plan en het gaat hier om een toename van een kwart van de Diemense bevolking. SP merkt op dat de oppervlakte voor de horeca 1000 m² is en dan zou het café wel erg groot worden. De heer Truijens zegt dat wel wordt gesproken over een gebied van 7000 inwoners. D66 geeft aan dat de fractie heel goed naar de argumentatie van de wethouder en de ambtenaren zal luisteren voordat er een eindoordeel wordt uitgesproken. Mevrouw Pierik is bewoner van het Knoopkruid. Zij is 10 jaar geleden naar Diemen verhuist en heeft toen gekozen voor een woning in een landelijke omgeving met vrij uitzicht, privacy en zon. Er wordt tegen het spoor met hoogteverschillen gebouwd zodat een mooi ritme vanuit de metro te zien is maar dat kan ook worden verkregen door het gebruik van verschillende materialen of door kleuren toe te passen. Achter de woningen komen nu meerdere enorme flats van 50 m hoog. Op de inloopavond vertelde de heer Soeters dat hij heel veel rekening houdt met de bezonning van de huizen en de openbare ruimte. Door de grote kolossale torens wordt echter het uitzicht verloren. Het licht en de privacy worden weggenomen. Er komt geen zon 12
meer in de woningen gedurende drie maanden van het jaar gedurende meerdere uren per dag. In de winter komt de zon nauwelijks boven het talud uit. De heer Soeters zegt zelf in Het Parool dat er enorme drukverschillen kunnen ontstaan bij hoge flats die als onaangenaam worden ervaren. Waarom dan in dit plan woontorens van 15 woonlagen en 50 m hoog? Bij het spoor zal een afwisseling van hoog en laag geluid worden ervaren. De torens komen aan de zuidkant van de wijk en daaruit blijkt dat de invloed van dit plan op de omringende wijken niet voldoende op het netvlies staat. De foto's die eerder aan de raadsleden zijn gestuurd laten zien hoe dominant de torens zijn achter de huizen. De torens zijn volstrekt niet in verhouding met de hoogte van de rest van de wijk en in strijd met het dorpse en intieme karakter waarover steeds wordt gesproken. Die hoogbouw komt bovendien ook niet voor in de projecten Javaeiland en in de wijk in Kopenhagen. Waarom zulke enorme hoge woontorens in deze omgeving? PvdO vraagt of alle insprekers kunnen aangeven waar ze wonen. SP vraagt zich af hoe mevrouw Pierik de flats als een bedreiging van haar privacy kan zien omdat men dan met een verrekijker in haar achtertuin moet kijken. Mevrouw Pierik merkt op dat er vlak achter haar huis flats van 50 m hoog komen terwijl het huis indertijd is gekocht om naar de vrije lucht te kijken. SP stelt dat wanneer iemand een woning koopt hij nooit weet hoe de omgeving er over 15 jaar uitziet. Mevrouw Pierik zegt dat toen de woning werd gekocht er een heel ander bestemmingsplan lag. Wanneer zij had geweten dat er zo'n enorme wijk achter haar huis zou komen met acht zulke hoge woontorens, zou ze zich wel achter de oren hebben gekrabd. Daarnaast zullen de woningen minder waard worden. De heer Lont (voorzitter Buurtvereniging Kruidenspoor) merkt op dat aan de ene zijde van de wijk Diemen ligt, een dorp in de nabijheid van de stad. Aan de andere zijde van de wijk ligt Amsterdam Zuidoost en dat is randstedelijk gebied. In het stedenbouwkundig plan wordt echter gesproken over een sterk stedelijk centrumgebied. In het masterplan wordt duidelijk gesproken over het dorpse karakter dat behouden moet worden. De voorbeeldwijk in Kopenhagen ligt 3 km van het centrum van de stad en Holland Park ligt 8 km van het centrum. Verder heeft de omgeving van die wijk aan de ene kant water en aan de andere kant industrie. Overlast voor de omgeving zal dus minder snel optreden. De buurtvereniging verwacht dan ook een lagere woningdichtheid in Holland Park. Er is echter van het tegendeel sprake. De heer Soeters geeft aan dat er gedurende drie weken schaduweffecten op de woningen zullen zijn. Het perceel begint echter bij de waterkant en wanneer daar vanaf wordt gerekend, is dit twee maanden lang met een zonhoek van 7,5° in plaats van de 15,5° waarmee de heer Soeters rekent. De woonblokken zijn 6 m hoog waardoor de zon veel later boven het talud uitkomt en er zijn drie torens die schaduw gaan geven en niet één. Waarom is snelheid in de procedure van belang? Waarom moet de wijk Holland Park zoveel dichter en hoger worden gebouwd dan de wijk in Kopenhagen? Is het plan financieel voldoende onderbouwd en welke risico's loopt de gemeente? Als er planschade optreedt 13
door de hoge gebouwen, komt dat dan voor rekening van de gemeente? Spreker woont aan Knoopkruid 42. Leefbaar Diemen vraagt welke hoogte van de flats voor de heer Lont acceptabel is. De heer Lont zegt dat hij in ieder geval geen schaduwwerking wil hebben en dat wanneer hij in de tuin is niet het gevoel moet hebben dat iemand hem met de verrekijker makkelijk kan bekijken. SP vraagt wat de afstand is van de hoge flats tot de woning van de heer Lont. De heer Lont zegt dat is 170 m is. SP stelt dat het niet mogelijk is om vanaf 170 m zo nauwkeurig zonder hulpmiddelen te kijken. De heer Lont geeft aan dat dit zonder hulpmiddelen inderdaad niet lukt maar mensen zijn niet altijd rationeel en gebruiken soms een verrekijker of een mobieltje met zoomfunctie. SP vindt deze argumenten te ver gezocht. De heer Grupstra woont op Knoopkruid 74. Hij hoort in de wandelgangen dat er sprake is van een vergissing en dat deze vergunning niet aangevraagd had mogen worden. De voorzitter vraagt met betrekking tot de wandelgangen hoe de heer Grupstra tot die informatie is gekomen. De heer Grupstra bedoelt de wandelgangen in Knoopkruid. In het visieplan dat is ontwikkeld staan mooie ideeën voor de overige wijken in Diemen. In de nieuwe plannen staat echter niet meer Diemen en de cohesie waarover wordt gesproken in het visieplan. De geveltekeningen van blok I en II langs de spoorbaan geven een grote vestingmuur aan. Hierdoor vindt een volledige afsluiting plaats van de overige wijken van Diemen en dat is zonde. De bouwblokken hebben een carrévorm waarbij de helft van de woningen een woonkamer heeft die op het midden uitkijkt. Veiligheid krijg je echter wanneer de bewoners naar buiten kunnen kijken. In de verkoopfolders wordt niet gesproken over veiligheid en het geluid van de spoorbaan. De spoorbaan wordt zelfs niet genoemd. Er worden woningen pal tegen het spoor aan gebouwd maar om de 5 minuten gaat er een trein en om de 3 minuten een metro. Regelmatig staat er een dieselblok een kwartiertje te brommen. Het open en dichtslaan van de deuren en het geluid van de omroepinstallatie van het station. In de lucht elke 2 minuten een vliegtuig. Het is niet voor niets dat in het huidige bestemmingsplan voor dit gebied geen woningbouwlocatie is opgenomen. De brandweer moet gemakkelijk bij de spoorbaan kunnen komen maar dat kan niet in dit plan. In het bestemmingsplan wordt ook gezegd dat er geen grote mensenconcentraties langs het spoor mogen wonen. Die mensen moeten bij een ongeluk ook snel weg kunnen en niet eerst 30 m over een galerij lopen. Bij ongelukken moet de mechanische ventilatie 14
centraal kunnen worden afgesloten maar dat kan niet want iedere bewoner dient zijn eigen ventilatie uit te doen en dat gebeurt niet op zo'n moment. Als de mensen na een paar jaar willen verhuizen en die grote woontorens zien, zullen zij dan nog hun woning kunnen verkopen? Dan zullen ze bij de gemeente aankloppen voor een schadevergoeding. De heer Verhagen woont op Knoopkruid 40. Hij heeft dertig jaar geleden gekozen voor een vrij uitzicht. Er is sprake van toename van de geluidsoverlast door het vliegverkeer in Diemen Zuid. De voorzitter merkt op dat het onderwerp vliegverkeer niet ter bespreking voorligt. VVD is van mening dat de raad wel geïnteresseerd is in het onderwerp. De voorzitter concludeert dat de raadsleden het goed vinden dat dit onderwerp erbij wordt betrokken. De heer Verhagen verwacht dat er nog veel meer vliegverkeer van Schiphol over de woonwijk komt. Gaat de gemeente in overleg met Schiphol om het vliegverkeer te verplaatsen? De geluidsoverlast door vliegtuigen is namelijk heel irritant. In Het Parool zegt de heer Soeters in een interview dat als je hoogbouw maakt er bij wind enorme drukverschillen ontstaan die door mensen als heel onaangenaam worden ervaren. Op de Zuidas waait het immers altijd. Toch wil hij in dit plan flats van 50 m hoog. Hij spreekt zichzelf tegen. In de Diemer Courant van vanmiddag praat de heer Soeters over bomen waardoor het zonlicht verdwijnt. Bij het huis van spreker staat slechts één hoge boom en waar de heer Soeters al die hoge bomen vandaan haalt, is een raadsel. De voorzitter vindt het jammer dat de heer Verhagen niet nog een keer langskomt om over het vlieglawaai te spreken want dat is zeker ook een belangrijk onderwerp. Mevrouw Helder constateert dat er in het plan aandacht is voor betaalbare woningen. Bij de eerste woontoren lijkt dat inderdaad het geval maar de vaste lasten voor de VvE en de parkeerplaats ad € 18.000 worden niet meegerekend. De mensen zullen gauw geneigd zijn om geen parkeerplaats te kopen omdat ze denken dat ze de auto wel ergens op de openbare weg kwijt kunnen maar daardoor ontstaat er een flinke parkeeroverlast in een overvol gebied. Spreker woont aan het Knoopkruid aan het water en heeft nu een heel mooi uitzicht. Wethouder Scholten meldt dat de heer Soeters nog een korte toelichting zal geven op de plannen en dan geeft hij ook een korte presentatie over de openbare ruimte aldaar. Vervolgens zullen de raadsleden veel vragen hebben en in dat rondje zullen de opmerkingen van de insprekers worden meegenomen. De heer Soeters vertelt iets over het beeldkwaliteitplan dat hoort bij Holland Park. Dit bestaat uit de manier waarop de gebouwen eruit zien en voorts zal een toelichting worden gegeven op het maaiveldontwerp dat door Karres en Brands is gemaakt. 15
Het plan voor Holland Park is voor een belangrijk deel gebaseerd op de al eerder gepresenteerde wijk in Kopenhagen. Een wijk waar waterpartijen een rol spelen en goed is nagedacht over de bezonning. De hoogte van de gebouwen is in grote mate vergelijkbaar met de wijk die gebouwd gaat worden. De garage bij de campus staat op de nominatie om te worden gesloopt en te worden vervangen door andere gebouwen. De bedoeling is dat in dit gebied de verbinding wordt gemaakt tussen de campus en Holland Park. De blokken zijn vijf of zes bouwlagen hoog en er zit soms een hapje in om de compacte blokken voldoende lucht en licht te geven. Het water is ongeveer de helft breed van het totale profiel. De voetgangers zijn geconcentreerd aan één kant van het profiel met het idee dat de mensen elkaar ontmoeten in de openbare ruimte. Alle contouren van de blokken zijn niet recht maar een beetje gekromd of golvend. De gebouwen keren zich in feite naar de openbare ruimte. Aan de rechter- en de bovenkant van het plan zijn er ondiepe pleinen. Aan de kop bevinden zich hoge gebouwen aan de noordkant en de oostkant van het plangebied. In de visie voor het gebied, dat enkele jaren geleden door de raad is aangenomen, staat dat er gebouwen van 17 woonlagen mogelijk zijn. De hoge elementen in het plan zijn 15 woonlagen hoog en staan aan de randen van het gebied waar het enorme brede profiel van metro en spoor is. Daarbij is rekening gehouden met bezonning en schaduwwerking. Er is 1000 m² in het plan voor commerciële voorzieningen maar daar zit geen horeca in. De horeca die er is, komt dus buiten die 1000 m². Voor andere functies dan commercieel zit er 10.000 m² in het plan. Dat is aangegeven in gele stroken langs de hoofdontsluiting. Dan wordt gedacht aan werken aan huis, baliefuncties en openbare functies. Dat kan een klein reisbureau zijn of een kantoortje van een advocaat. De verdiepingshoogte wordt hier 4,5 m in plaats van 3 m. In het dubbele donkergele blok aan het park zouden een aantal horecafuncties kunnen komen. De woonblokken worden versneden in een paar verticale bouwdelen waardoor er een gevarieerd beeld ontstaat wanneer je langs die blokken kijkt. Er wordt een blokarchitect uitgenodigd die zo'n blok vormgeeft. De binnenhoven zijn openbaar of semi-openbaar. Er lopen routes doorheen zoals ook op Javaeiland. Per bouwblok worden zes architecten uitgenodigd die opdracht krijgen om twee of drie gevels vorm te geven. Hierdoor ontstaat een gevarieerd beeld waarbij niet alleen de hoogte van de verschillende percelen maar ook de kleuren, materialen en de kozijnen op een subtiele manier van elkaar verschillen. Voor de eerste blokken is een selectie van 12 verschillende bakstenen gekozen. Er wordt gewerkt met vier verschillende kozijntypen en er zijn verschillende voordeuren en bovenlijsten. De meeste huizen zijn aan de bovenkant voorzien van een lijst. Die lijst zorgt ervoor dat de gevel een beetje droger blijft en dat is belangrijk voor de duurzaamheid ervan. De voet is gevarieerd ten opzichte van het middenstuk. De gevelvoorstellen van de verschillende architecten worden op een maquette gespeld. Het kwaliteitsteam, waarin gemeente en ontwikkelaar zijn vertegenwoordigd, kijkt ook nog een keer naar de kwaliteit en de beelden. Voor de torens is de inspiratie geweest de ‘wolkenkrabber’ in Amsterdam. Zij worden zo vorm gegeven dat de negatieve windeffecten niet ontstaan. Bij de eerste toren wordt dit vermeden door een soort horizontale schoepen op de toren. De schoepen zorgen ervoor dat de wind er horizontaal omheen gaat. Het parkeren van alle woningen bevindt zich in de blokken. Zo wordt een maaiveld gemaakt waar de auto niet dominant aanwezig is. Het grootste gedeelte van Holland Park krijgt een 16
30 km regime. Dat wordt genoemd shared space. Het is immers belangrijk dat er oogcontact is tussen de mensen in de openbare ruimte van de verschillende verkeerssoorten. Wat betreft de openbare ruimte is er sprake van een groenstructuur, een begeleiding met een talud langs de singel aan de oost- en de noordkant. Een groenstrook die vanaf het metrostation het gebied inloopt. Aan de zuidwestkant het park dat in feite wordt gehalveerd omdat er ontwikkellocaties aan de westkant zijn. Op alle kades staan bomen en het Zilvermeeuwpad heeft ook een reeks bomen. Op het maaiveld is er uitsluitend bezoekersparkeren. Het bewonersparkeren bevindt zich in de blokken, onder de binnenplaats en onder de gebouwen. Dan is het comfortabel om vanuit de garage in je huis te komen en daardoor kan een heel verkeersluwe omgeving worden gemaakt. Het profiel van een hoofdgracht is 20 m. De kade neemt daar ongeveer de helft van in beslag. Er zijn toegangstrappen tot de onderste balkons. Voorts is er een trottoirstrook, een rijstrook, een parkeerstrook, een uitstapstrook en de bovenkant van de kademuur. Dat gehele pakket is iets meer dan 10 m breed. Tussen de geparkeerde auto's is er ruimte om bomen te plaatsen. De zonering van het profiel heeft ook te maken met de eisen die door de diensten worden gesteld voor het leggen van kabels en leidingen. De wandelpaden zijn in rood aangegeven. De voetganger kan op veel verschillende manieren door het gebied gaan. In de filosofie van het plan spelen de dichtheid en de nabijheid van gebouwen bij de openbare ruimte een belangrijke rol voor het maken van een sociaal veilig milieu. Lage dichtheidgebieden hebben structureel een probleem omdat er te weinig contact is met de openbare ruimte. Daarom bewust deze ontwikkeling met vrij hoge dichtheden. Het is overigens lager dan op Javaeiland. Het gaat dan om het aantal vierkante meters vloeroppervlak te dat je maakt per hectare. Alle rode bruggen zijn autobruggen en de groene bruggen zijn voetgangersbruggen. De bomen op de hoven en naar het spoor en de metro toe zullen verschillend van karakter zijn. Het beton heeft een toplaag van natuursteen. Dit wordt grijsachtig en de ontwerper heeft ook de voorkeur om het doorgaande fietspad in een verwante kleur te maken waardoor het shared space idee wordt versterkt. De voorzitter stelt voor dat eerst technische vragen worden gesteld. D66 vraagt hoe de flatgebouwen eruit gaan zien. Zijn er ramen aan de kant van de spoorlijn en hoe zijn kleur en vormgeving? Wellicht kan een toelichting hierop de zorg bij de inwoners wat wegnemen. SP vraagt of het klopt dat er geen doorgang is in de ‘betonnen muur’ die langs het spoor en de metro wordt gesitueerd. Als er een calamiteit is, kunnen de mensen er dan niet tussendoor vluchten? In de presentaties die zijn geweest zie je steeds gebouwen van maar vijf of zes bouwlagen. Dan is het een verrassing als er plotseling woontorens van 50 m in het plan zitten. PvdO vraagt of het mogelijk is om de eerste twee hoge torens niet te bouwen, lager te bouwen of elders te bouwen en wat hiervan de voor- en nadelen zijn. GroenLinks sluit zich aan bij deze vraag. Valt er nog wat te doen aan de bezwaren van de bewoners van het Knoopkruid met betrekking tot het aangezicht? Wat is de kosten/baten 17
analyse van de getoonde plaatjes in relatie tot de hoogte van de torens? In hoeverre is er nagedacht over geluidsisolatie ten behoeve van de mensen die aan de rand van de wijk komen te wonen. Leefbaar Diemen vraagt wat er toe heeft geleid om voor dit aantal woonlagen te kiezen in de torens. Kan straks in het beeldkwaliteitplan worden afgeweken van het aantal woonlagen? Wat is de reden dat de procedure ineens in hoog tempo moet plaatsvinden en wat heeft de raad nog over een afwijkingsprocedure te zeggen? Wat gaat er gebeuren met het verkeer dat nu plaatsvindt op de Bergwijkdreef nu die weg helemaal wordt omgeleid? Is er een studie gemaakt naar de parkeerdruk voor dit gebied en hoe wordt het bezoekersparkeren ingeschat? Houdt de gemeente rekening met eventuele planschadeprocedures en wie betaalt dan de kosten hiervan? Is er rekening gehouden met de omgeving waarin het project komt te staan? Wat is het nut van de grachten? Kunnen daar mensen met bootjes varen en kan er gevist worden? Kan er een blusboot doorheen? Zijn de woontorens gepland in het kader van een stedenbouwkundige visie of was dit een commerciële wens van de opdrachtgever? VVD memoreert dat de fractie ook schriftelijke vragen heeft gesteld. Het is vreemd dat in de presentaties tot nu toe geen hoge torens worden gezien. Als er twee hoge gebouwen tegenover elkaar staan, is een breedte van het profiel van 20 m niet erg veel. Bovendien moet op de kade van alles gebeuren zoals auto's die rijden in tegenovergestelde richting, bomen en maar 1 m stoep. Als er twee mensen naast elkaar willen lopen, lukt dat niet meer. Kan de kade niet wat breder ten koste van het water en misschien is het nog beter om kade en water te verbreden? PvdA constateert dat er 850 parkeerplaatsen zijn op 1000 woningen en dat houdt dus in op 3000 woningen dat er 450 parkeerplaatsen te weinig zijn. Is het dan niet een terechte opmerking van de inwoners dat de parkeerdruk bij hen wordt vergroot? Krijgen de grachten aansluiting met open water? Hoe hoog is de in de toelichting gepresenteerde wolkenkrabber en hoeveel verdiepingen heeft die om een beeld te geven? Wat zijn de gevolgen voor het plan als de geplande woontorens lager worden? De blokken krijgen binnenhoven maar hoe staat het dan met de geluidsoverlast daar als gevolg van bijvoorbeeld spelende kinderen? Dit kan immers veel echogeluid geven. VVD vraagt naar de verhouding tussen de dichtheden van dit plan en dat van Javaeiland. Er wordt nog maar een gedeelte van Bergwijkpark Noord bebouwd en er is nog een groot stuk ter ontwikkeling. Dat geeft de indruk dat de woningdichtheid hoger wordt dan stond in het laatste masterplan. Wethouder Scholten zegt dat er in de torens ramen komen richting Diemen Zuid. De toegankelijkheid en vluchtwegen bij het spoor komen straks in het bestemmingsplan aan de orde. Er komt een ontwerp dat voldoet aan alle criteria op het gebied van veiligheid. Daarnaast worden die eisen ook vastgelegd in de omgevingsvergunningen. In de presentaties zijn tot nu toe zijn plaatjes gegeven als inspiratie maar Holland Park is een plan op zichzelf. Uit de diverse inspiratiebronnen is het een nieuw plan geworden. De torens worden gebouwd om de pleintjes een eigen accent te geven en ook om enige onderbreking 18
te hebben in de bouwlagen die er zijn. De torens geven dus een eigen gezicht aan de toegang tussen twee blokken. Zo wordt er ook voor gezorgd dat er door de bewoners voldoende zicht is op het plein dat voor iedereen toegankelijk is. De redenering is dus vanuit het ontwerp bedacht en daarnaast is ook bekeken of het bedrijfseconomisch haalbaar is. De grachten en de kades zijn dure componenten in het plan. Er is gekozen voor een vrij grote woningdichtheid en die moet kunnen functioneren en ook tot een sociaal veilige omgeving leiden. De grachtenelementen zijn ervoor bedoeld dat het sociale leven zich op een kleinere ruimte afspeelt waardoor ook het oogcontact daadwerkelijk plaatsvindt. Naarmate de dichtheid toeneemt, dienen er ook andere eisen te worden gesteld aan de kwaliteit van de openbare ruimte. Die dichtheden worden dus niet gerealiseerd om er kades in te kunnen maken maar het is een onderdeel van de totale structuur van het plan. D66 wil graag meer argumenten horen voor de onderbouwing van de hoogte van de torens. Wethouder Scholten zegt dat hij eerst antwoord wil geven op de al gestelde vragen. In principe is het mogelijk dat het water in de grachten wordt aangesloten op de Weespertrekvaart maar daar is niet serieus naar gekeken want dit zou een gigantische kostenpost met zich meebrengen. Als de torens niet worden gebouwd, verandert dat de economie en het aangezicht van het plan. De rij torens langs het metrotalud heeft een functie voor de rest van de buurt want het is het afschermen van Holland Park van de metro, de trein, de werkplaats en het bedrijventerrein Verrijn Stuart. Dit wordt een stevige ononderbroken gevel en daar horen die afwijkende elementen in. Dat betekent ook dat er allerlei extra maatregelen worden genomen voor de woningen langs het spoortalud om ervoor te zorgen dat de geluidsoverlast in die woningen wordt beperkt. In de loop van het jaar wordt een bestemmingsplan vastgesteld en dat legt de juridische status van het geheel vast. De gehele hoofdstructuur wordt er in vastgelegd en wanneer het bestemmingsplan gewijzigd moet worden, gaat de raad daar weer over. Bij het ontwikkelen van een nieuwbouwwijk is een hoog tempo altijd prettig omdat dan in hetzelfde tempo de voorzieningen kunnen worden aangebracht en dan is er ook geen langdurige bouwoverlast. Leefbaar Diemen vraagt waarom dan de bouw van het winkelcentrum 10 à 15 jaar heeft geduurd. Wethouder Scholten zegt dat dit is gestart in een tijd dat hij nog niet in de raad zat maar het was beter geweest wanneer het vijf à zes jaar geleden was opgeleverd. Veel gebouwen in dit gebied zijn verworven door een ontwikkelaar en die wil er zo snel mogelijk weer iets op zetten dat geld oplevert. Die problematiek is bekend gezien de rentelasten op De Sniep die steeds maar oplopen omdat dat tempo te laag is hoewel dit ook te maken heeft met de marktomstandigheden. VVD vraagt of de reden van de snelheid en de afwijkingsprocedure puur financieel van aard is. Als immers het bestemmingsplan wordt afgewacht, scheelt dat maar een half jaar. Wethouder Scholten zegt dat de keuze is gemaakt om het tegelijkertijd te doen. Leefbaar Diemen vraagt wie die keuze heeft gemaakt. 19
Wethouder Scholten legt uit dat de gemeente samen met de ontwikkelaars en de financiers samen aan de plannen heeft gewerkt. Inmiddels is er een enorm tekort in de agglomeratie Amsterdam aan betaalbare woningen. Dit blijkt ook uit de verkoop want de belangstelling is geweldig en er is dus ook een maatschappelijk element bij waar je als overheid ook naar moet kijken. De huidige marktomstandigheden maken het ook mogelijk om het project bij de start een succes te maken en een wijk waar de mensen graag willen wonen is een vliegwiel voor de rest van de ontwikkelingen. Daarom is er dus ook uit maatschappelijke overwegingen een reden om het snel te doen. Over de afwijkingsprocedure wordt nog in de raad gesproken. Het benzinestation gaat weg omdat dit niet meer past in het plan. Het verkeer in de wijk wordt afgewikkeld over twee wegen. De Bergwijkdreef gaat weg. Er komt een verkeersluwere weg langs de singel en er komt een weg om het park heen. De parkeernorm voor bezoekers is 0,25 en voor de bewoners 0,6 per woning. Dat betekent dus dat niet elke woning een parkeerplek heeft. Dit heeft met het soort woning te maken en het onderdeel van de markt dat wordt bediend. Verwacht wordt dat deze wijk veel jongere op de start georiënteerde mensen aantrekt. In andere projecten wordt ook gezien dat jongeren op de stad georiënteerd veel minder behoefte hebben aan een eigen auto. Dit soort mensen vinden het ook handig als Greenwheels of CartoGo in de buurt staan. In de balans van het plan is het noodzakelijk om niet te veel parkeervoorzieningen te hebben omdat anders de woningen onbetaalbaar worden. Een parkeerplek kost immers € 18.000. Met de ontwikkelaars en bouwers is afgesproken dat de eventuele financiële consequenties van een planschadeclaim en een uitspraak van de rechter niet door de gemeente gedragen worden maar door de ontwikkelaars. De kades zijn geen doorgaande wegen maar wegen voor toegang tot de parkeervoorzieningen in de bebouwing. In het ontwerp zal er ook rekening mee worden gehouden dat dit niet altijd via de kades hoeft. Hierdoor ontstaat een autoluw gebied. Voorts is naar verwachting het autobezit in die wijk laag. Het verkeer kan op die 10 m worden afgewikkeld omdat het geen doorgaand verkeer is. Wat betreft de dichtheden is belangrijk dat de wijk op zichzelf wordt bekeken of het een aangename wijk is. Het heeft met sociale controle te maken en dichtheden voor de mate waarin voorzieningen kunnen worden gerealiseerd. Een dichtheid is de uitkomst van wat je wil maken als een aangename wijk. Een van de allergrootste problemen in de Bijlmer was dat 85% van de ruimte onbebouwd was en dat er dus enorme ruimten waren die van niemand waren. Er wordt dus heel erg gekeken in het maken van het plan naar het gebruik van de openbare ruimten. Ontmoeting en zorgen dat je oogcontact hebt. PvdO merkt op dat de wethouder niet was bij het bouwen en het ontwerpen van de Bijlmer. Wethouder Scholten zegt dat hij later heeft opgezocht wat de kritiek was op het ontwerp van de Bijlmer. Het was bijvoorbeeld volstrekt onhelder waar de ingangen waren. De mensen ontmoeten elkaar niet en het is er volstrekt anoniem. Van sommige dingen is echt geleerd zoals bij de inrichting van de openbare ruimte dat de veiligheid wordt bevorderd door overzicht, toezicht en oogcontact. De voorlopige conclusie is dat er nauwelijks sprake zal zijn van reflectiegeluid door de wand bij het spoortalud maar de onderbouwing ervan komt bij het bestemmingsplan. Dan wordt heel uitgebreid op geluid ingegaan en de maatregelen die daarvoor moeten worden 20
getroffen. Hiervoor zijn ook diverse wettelijke eisen. In de bouw kan rekening worden gehouden met het geluid van veel spelende kinderen in de binnentuinen. Het probleem ontstaat pas wanneer iemand twee panden opkoopt en daar een kinderdagverblijf in doet. Een 100% garantie dat de wijk wordt gebouwd volgens de plannen is er niet. De garantie wordt met name gevonden in de juridische constructies die eronder liggen. De openbare ruimte kost geld en dat moet worden opgebracht door degenen die op de kavels gaan bouwen. Dat is nu een consortium met meerdere partners. Juridisch wordt ervan uitgegaan dat dit wel eens een keer verkeerd kan lopen en die verplichtingen liggen dus niet bij het consortium maar op de kavel. Als die kavel dus verkocht wordt aan iemand anders heeft die dezelfde verplichtingen. Echter, er is geen enkele garantie dat er een nog veel heviger crises uitbreekt maar in de constructie zelf zijn voldoende juridische dwangmiddelen ingebracht zodat de juridische opvolgers van de eigenaren zich ook in dat stramien moeten bewegen. Hiermee wordt de continuïteit vorm gegeven. In de tweede visie stond soms inderdaad wat anders dan wat nu in het stedenbouwkundige ontwerp zit. Sinds 2007 is met de raad langzaam ontwikkeld van wat daar mogelijk is en daarbij is ook naar de omgeving gekeken. Dat heeft tot een eerste visie geleid waarin van relatief meer laagbouw werd uitgegaan. Er is toen vastgesteld dat wordt gewerkt aan een visie op basis waarvan geïnteresseerde ontwikkelaars en financiers zeggen dat dit een gebied is waarmee ze wat willen gaan doen. Uiteindelijk is een plan gevormd in overleg met de financiers en de ontwikkelaars en dat betekent dat dit zich in meerdere fases ontwikkelt. Bij de Sniep wordt gezien dat een plan met veel eengezinswoningen en twee onder één kap woningen een heel moeilijk marktsegment is. De ontwikkeling van Holland Park heeft zijn eigen kosten in slopen en nieuwbouw en daarom moet er wat in het marktsegment worden gedaan waar vraag naar is en dan wordt door de gemeente ook gekeken of dat past in de maatschappelijke behoefte in de regio. De eerste visie had andere doelen van dit zou kunnen en gaat u eens met ons meedenken en vervolgens komen er allerlei ideeën die ook anders zijn. Overigens zie je in het plan veel componenten uit de strategische visie die meer dan een jaar geleden door de raad is vastgesteld. Daar zaten ook al allerlei hoogte elementen in. Een en ander is een aantal keren met de raad besproken. SP zegt dat de ontwikkeling iets transparanter had gekund. Wethouder Scholten geeft aan dat wanneer er iets te communiceren was dit ook is gedaan. In de raad zijn een aantal keren de ontwikkelingen doorgenomen. Wanneer de raad per kwartaal op de hoogte was gebracht, was de situatie ontstaan dat wat de vorige keer is verteld nu wordt doorgerekend en dat het weer een beetje anders moet. Leefbaar Diemen vraagt of het plan is gemaakt vanuit een stedenbouwkundige visie of dat het is aangepast op een commerciële wens van de opdrachtgever. De mensen hebben immers last van die hoge woontorens. Wethouder Scholten legt uit dat de ontwikkeling is gebaseerd op een stedenbouwkundige visie en daar spelen financiën natuurlijk een rol omdat alles wat je tekent ook betaald moet kunnen worden. Tegenover openbare ruimten en parken zullen opbrengsten moeten staan. Als er een slecht stedenbouwkundig ontwerp komt, gaat de gemeente daar niet in mee maar als er een stedenbouwkundig ontwerp komt dat niet is te financieren gaat er ook niets 21
gebeuren. Het is het optimaliseren van stedenbouwkundige en financiële mogelijkheden en het beperken van risico's. In het Luchthaveninrichtingsbesluit, dat binnenkort wordt bijgesteld, zit de grens ongeveer op de Daalwijkdreef. Op dit moment zijn er 460.000 vliegbewegingen per jaar. Dat is gemaximaliseerd op 500.000 bewegingen per jaar in een akkoord van ongeveer twee weken terug. Natuurlijk zullen in de loop van de tijd met elkaar nog veel discussies plaatsvinden over vliegtuiglawaai en vliegbewegingen, het economisch belang en of er geen dingen kunnen worden afgebogen naar Lelystad. De berekeningen met betrekking tot geluidsbelasting et cetera worden in het bestemmingsplan meegenomen. D66 stelt dat wanneer er onvoldoende parkeerplekken zijn het een zorg van de bewoners is hoe dit gaat worden geleid. Dit zou toch tot enige overlast voor de bewoners in hun wijk kunnen zorgen. Hoe wordt de vorm van de woontorens want het maakt heel wat uit of die een wat sjiekere uitstraling krijgen? Wethouder Scholten geeft aan dat er een hoge beeldkwaliteit wordt nagestreefd. In het huidige bestemmingsplan had 220.000 m² kantoorruimte kunnen komen. Dat levert tussen de 10 en 12.000 werkplekken op met alle verkeersafwikkeling die daarbij hoort. Toen is al bepaald dat dit kan in de omgevingstructuur. Wanneer veel mensen op de stad zijn georiënteerd, kan worden verwacht dat ze veel van het openbaar vervoer gebruik maken. Als het Gooi of Flevoland of ten noorden van Amsterdam plekken moeten worden bereikt, zullen mensen naar de Gooiseweg gaan of richting A9 en dat verkeer wikkelt zich dus veel meer af op de Daalwijkdreef. Veel mensen zullen ook met de auto naar het winkelcentrum in Diemen gaan of naar De Omval of naar de sportvereniging. Dat zal leiden tot een minder hoge piek dan wanneer er sprake was geweest van veel kantoorwerknemers. In ieder geval zal het effect op Diemen Zuid op een aantal punten nog eens een keer moeten worden bekeken. Er is al een aantal jaren geleden een paar keer met bewoners in Diemen Zuid gesproken over de verkeersafwikkeling. Er is bijvoorbeeld veel verkeer op de brug ter hoogte van de Bikkerstraat en heel weinig verkeer op de brug van de Arent Krijtstraat. Misschien moet er wat gebeuren met de busbaan. Dan gaat het ook over veilige fiets- en wandelroutes naar Diemen Centrum. Met de groei van het aantal inwoners is er ook meer draagvlak voor voorzieningen als de bibliotheek, het zwembad en de sportaccommodaties maar ook voor het winkelcentrum in Diemen Zuid. In de krant heeft gestaan dat verwacht wordt dat de behoefte aan vierkante meters detailhandel tot 2025 met 15-20% gaat afnemen. In Amsterdam zal het wat minder zijn en in Diemen wellicht nog minder maar dat heeft ook met de groei te maken. Als minder mensen wat in de detailhandelszaken gaan doen, zijn er dus meer mensen nodig om dezelfde massa in de winkels te krijgen. Als de parkeerdruk toeneemt zijn er een aantal mogelijkheden zoals blauwe zones en vergunningzones. Overigens blijkt uit de tekening dat er nog wel ruimte is om meer parkeervoorzieningen te maken aan de rand van de wijk maar in de tijd zal worden gezien hoe dit verder gaat. Leefbaar Diemen zegt dat het bekend is van nieuwbouwwijken dat starters twee auto's nemen omdat ze allebei moeten werken om de kosten te kunnen betalen. De parkeernorm is in deze wijk echter 0,6. Die auto's komen natuurlijk te staan in Diemen Zuid en dan krijgen die mensen nog meer last. 22
Wethouder Scholten wijst er op dat IJburg een overschot heeft aan parkeercapaciteit. Uit onderzoeken van bijvoorbeeld Motifaction blijkt dat de tijd voorbij is dat jongeren denken dat ze zich met de auto moeten bewegen. Voorts neemt wel degelijk af dat de auto voor mensen een statussymbool is. Deze wijk richt zich op de stad georiënteerde inwoner en die zijn gemiddeld wat jonger. Natuurlijk zijn ouderen ook welkom in de wijk maar die zullen niet de boventoon voeren. De heer Soeters zegt dat het feit dat de woontorens 15 lagen in plaats van 17 lagen hebben al aangeeft dat niet tot het randje van de in de visie aangegeven mogelijkheden wordt gegaan. De dichtheid is goed vergelijkbaar met Javaeiland en de wijk in Kopenhagen. Het kenmerk van beide gebieden is dat het hele succesvolle woonwijken zijn waarbij de openbare ruimte heel krap is gemaakt om de ontmoeting tussen mensen te realiseren en de binnenplaatsen zijn gemeenschappelijk en autovrij waardoor daar een prettig klimaat is waar ook mensen elkaar ontmoeten. Het idee van de Bijlmer is begonnen in Frankrijk aan het eind van de 19e eeuw. Het wonen, werken en recreëren werd uit elkaar getrokken omdat de ouderwetse stad was vervuild door de industrie. De banlieus in Frankrijk zijn met veel idealisme gebouwd en dat zijn nu gebieden waar niemand meer in durft omdat de openbare ruimte zo groot is dat die oncontroleerbaar is. Deze wijk is een reactie op Bijlmerachtige ideeën. De dichtheid is groot en het contact tussen mensen in de openbare ruimte en in de gebouwen is bijna verplicht. Dit soort plannen worden voor 100% gemaakt uit motieven van sociale veiligheid. Er zijn hier twee metrostations en een treinstation en het zou onmaatschappelijk zijn als daar een lage dichtheid wordt neergezet. De impact van de infrastructurele voorzieningen, de mogelijkheid om vanuit dit gebied heel snel op werklocaties in Amsterdam te komen zal bevorderen dat het gebruik van de auto minimaal zal zijn. Je zult je hier wel drie keer bedenken voordat je de auto neemt om aan het werk te gaan want de reistijden zijn navenant. De duurzaamheid van gebouwen wordt volgens een internationaal criterium gemeten en dat gaat over de energieprestatie van de gebouwen en de techniek waarmee die energieprestatie wordt bereikt. De grootste bijdrage in die ranking is of je in een zodanige dichtheid bouwt en bouwt bij openbaar vervoer dat niet iedereen gedwongen wordt door de ligging en de uitgestrektheid van de wijk om per definitie voor alles van de auto gebruik te maken. Deze manier van ruimtelijke ordening geeft in milieuopzicht een enorme bijdrage. Wethouder Scholten zegt dat hij ambtelijk heeft overlegd of het mogelijk is om punt 5b van de agenda vanavond niet te behandelen en dat is mogelijk. De voorzitter vraagt of de vragen over dit agendapunt ook schriftelijk kunnen worden gesteld. Wethouder Scholten zegt dat het schriftelijk kan maar het kan ook op een andere informatieve raad nog aan de orde komen. De voorzitter stelt voor dat het schriftelijk wordt afgehandeld en als er dan de behoefte komt om het toch nog plenair te behandelen, kan dat altijd nog gebeuren. VVD is op zich gecharmeerd van het plan maar blijft moeite houden met de hoogte van de torens. De fractie zou die torens graag lager zien. In het beeldkwaliteitplan wordt gesproken 23
over in hoogte variërende torens maar in het plan staat dat alle torens 15 verdiepingen krijgen. Een flink deel van de eerste verdiepingen van de gebouwen lijken niet gevuld te worden met woningen, winkels et cetera. Het wordt eerder ingangen van parkeergarages. Gaat dit niet ten koste van het veiligheidsgevoel en de kwaliteit van de wijk? Er zou sprake zijn van LED verlichting in de wijk. In het centrum is ook LED verlichting maar dat bevalt de fractie niet en is de verlichting daar te vergelijken met hoe het in het centrum is? Het lijkt er namelijk op dat het veel donkerder is op straat dan in het verleden. Leefbaar Diemen vraagt of er stromend water komt in de grachten en of er kans is op botulisme. CDA maakt zich zorgen over het feit dat dit woningbouwproject voor Diemense begrippen heel groot is. Dan gaat het niet alleen om de aantallen woningen maar ook om de opzet van de wijk met de vele hoogbouw in verschillende gradaties en bouwlagen. In de onderliggende stukken worden vergelijkingen gemaakt met wijken als Javaeiland maar Diemen is geen Amsterdam. Op welke wijze waarborgt en monitort het college dat de te realiseren wijk past in Diemen als woon- en leefgemeenschap met een dorps karakter en een eigen gezicht en uitstraling, los van Amsterdam? Welke mogelijkheden heeft het college om de ontwikkeling van de wijk zo nodig te kunnen bijsturen, op welke wijze is hierin voorzien in de afspraken tussen de gemeente en de ontwikkelaar en hoe wordt een en ander in de praktijk tot uitvoer gebracht? Hoe wordt de ambitie van 30% sociale woningen gerealiseerd en welke invloed heeft het college in dat verband? Graag een uitgebreide toelichting hierop, wellicht schriftelijk. Het blijkt dat de omwonenden onvoldoende op de hoogte zijn van de ontwikkelingen met betrekking tot de naastgelegen te realiseren woonwijk. Het ligt daarom in de rede dat de gemeente een meer proactieve weg bewandelt in de voorlichting van de huidige inwoners. Zoek actief contact met de bewoners en zoek de bewoners op. Wanneer kan een en ander gerealiseerd worden? Op welke wijze voorziet de gemeente in advisering over het project en de beoordeling van de plannen van de ontwikkelaar? Wordt daarbij gebruik gemaakt van eigen deskundigheid of wordt ook de hulp ingeroepen van derden? Zijn er bijvoorbeeld second opinions aangevraagd? GroenLinks vindt het heel erg belangrijk dat er sociale huurwoningen komen en dat er ruimte komt voor mensen met een smalle beurs. Hoe gaat die 30% gerealiseerd worden? Aangenomen wordt dat de woningen van de campus waar ook sociale huur is niet in de berekening zijn meegenomen. D66 vraagt of bij het ontwerp ook rekening wordt gehouden met het woongenot voor de bewoners van de bestaande wijk voor wat betreft het aangezicht. PvdO is van mening dat de bouw van de wijk niet snel genoeg kan gaan na zeven jaar stilstand. Dit is goed voor de regio Amsterdam, de werkgelegenheid en voor de gemeente Diemen. Begrepen is dat de verkoop van de eerste woningen succesvol is geweest en wanneer het zo doorgaat, zou er geen ruimte meer zijn voor huurwoningen. Er is echter behoefte aan ruim 20.000 woningen in de regio Amsterdam in de vrije sector tussen 700 en € 1000. Wil de wethouder bevorderen dat ook dat soort woningen worden gerealiseerd? 24
Woningen onder de € 700 zouden in principe ook mogelijk zijn. Er zouden bijvoorbeeld woningen kunnen worden gebouwd voor twee personen die geen liefdesrelatie hebben, met een aparte slaapkamer en een gezamenlijke woonkamer, bad en keuken. De huur kan dan door twee worden gedeeld. Als alle woningen zijn gebouwd, blijft er hopelijk geen apart wijkje over met sociale huurwoningen want menging is heel gezond. Als groepen huurders zich aanbieden die bijvoorbeeld een gezamenlijke woonkamer of keuken willen hebben waardoor voorzieningen worden gedeeld. Dat zou volgens de heer Soeters inpandig best mogelijk zijn en dat is dan de charme van dit plan. Kan zo iets ook worden gerealiseerd? Volgens de heer Soeters was de ervaring in Kopenhagen dat de 1000 m² voor commerciële voorzieningen te laag was ingeschat. Als blijkt dat er veel meer behoefte is aan dat soort commerciële voorzieningen, moet dat ook mogelijk gemaakt worden en daarom dienen dit soort ontwikkelingen regelmatig in de raad te worden besproken. Uit computerberekeningen blijkt dat er nergens woningen zijn waar méér schaduw ontstaat van drie weken in de winter van 1 m aan de achterkant van de woning. Als de bewoners in staat zijn om hier andere cijfers tegenover te stellen, is dat prima maar voorlopig worden de computerberekeningen voor waar aangenomen. VVD merkt op dat die berekening al is tegengesproken door de insprekers. PvdO zou dan graag de bewijsvoering zien. Alle inwoners hebben het over het uitzicht maar sinds ze daar wonen, hebben ze al te maken met een beperkt uitzicht want ze kijken tegen het talud van het spoor of de metro aan. Voorts zijn ze gewend aan het geluid van spoor, metro en vliegtuigen. Nu gebruiken ze het als argument om daar een wijk niet te plannen. Het is prima als het benzinestation wordt verplaatst maar als het uit de wijk zou verdwijnen, blijft er alleen een benzinestation in Diemen Noord over. Overigens is dit benzinestation 20 jaar geleden al 100 m opgeschoven vanwege de plannen voor de megabioscoop. Voorts hangt er een prijskaartje aan het uitkopen van een bestaand benzinestation. De ervaring leert meestal dat wanneer zo'n wijk tegen deze wijk wordt gebouwd dit leidt tot een stijging van de ozb waarde. De vraag is of het zo’n mooie wijk wordt als de heer Soeters heeft bedacht. Hij zegt dat de dichtheden en de parkeerbelasting vergelijkbaar zijn met de wijk in Kopenhagen maar die cijfers zijn niet aan de raad gepresenteerd. Denemarken is een heel dun bevolkt land en dat geldt zelfs nog een beetje voor Kopenhagen maar werkt het in Kopenhagen? De raad zou daar wel eens een keertje kunnen gaan kijken en met de bewoners praten want is er inderdaad bijvoorbeeld sprake van oogcontact en werkt het ook zo? VVD merkt op dat er eerder presentaties zijn geweest en dat de heer Soeters toen duidelijk heeft uitgelegd hoe het daar werkt en dat de bewoners daar tevreden zijn. PvdO stelt dat de raad nauwelijks informatie heeft over dichtheden, bevolking enzovoort. Klopt het dat mensen geen auto gaan kopen want het zou best kunnen dat ze toch twee auto's gaan kopen zoals Leefbaar Diemen zei. VVD geeft aan dat de fractie die vragen al schriftelijk heeft gesteld. Die zullen nog worden beantwoord door het college en dan staan de cijfers op papier. 25
SP herhaalt dat in de presentaties de indruk is gewekt dat dit ongeveer het plaatje wordt van de wijk maar dan ontbraken systematisch de hogere woontorens. Een aantal van die torens dreigen 50 m hoog te worden. Het zou goed zijn als in de volgende presentatie van de wijk realistische tekeningen worden gegeven van hoe de gebouwen gaan worden. In de winter zullen de kades niet zo mooi zonnig zijn als gepresenteerd omdat de zon dan maar op 30 graden staat boven de horizon. Wellicht snijdt dit argument wat minder hout omdat de grachten van noord naar zuid lopen. De wijk wordt vooral ontworpen vanuit het idee van Holland Park zelf maar er is niet gekeken naar de andere wijken in Diemen Zuid. Bij de aanpassing van het plan moet er meer aandacht zijn voor interactie van het plan met Diemen Zuid zelf. Een woontoren van 50 m hoog zal in de winter een schaduw van 80 m geven en dat haalt de overkant nauwelijks en het uitzicht is ook een gevoelsargument maar de parkeernorm is veel te krap. Veel mensen hebben immers twee auto's per voordeur en hier wordt uitgegaan van 0,6 auto per voordeur. Hieruit kan worden geconcludeerd dat 4000-5000 auto's niet in de wijk kunnen parkeren en dan zal worden geprobeerd om in de wijk Bomenrijk een plekje te vinden. De vraag is of die wijk zoveel auto's wel kan absorberen. Daarom moet nog eens opnieuw naar die parkeernorm worden gekeken. PvdA vindt het plan een pluspunt voor Diemen. De reactie van de gemeente op de vragen van de bewoners werd enorm op prijs gesteld. De brief van de heer Cornelissen van 19 december jongstleden sprak de fractie erg aan. Bij de eerste paal voor de wijk De Sniep gaf de toenmalige wethouder aan: je moet maar durven in deze tijd. Dat gaat ook op voor onderhavige investeerder maar dat neemt niet weg dat kritisch moet worden gekeken naar het plan en rekening moet worden gehouden met de directe belangen van de bewoners. Het is een goede zaak dat de herontwikkeling budgettair neutraal is en dat er 30% sociale woningbouw komt. Er moet meer aandacht worden besteed aan het parkeerprobleem en er dient ook gekeken te worden naar de hoogte van de woontorens. CDA is van mening dat het een goed plan is en dat er over veel zaken goed is nagedacht zoals de sociale veiligheid, leefbaarheid, besloten pleinen enzovoort. De ontwikkelaar heeft veel ruimte om de hoofdlijnen die in het masterplan zijn opgenomen naar eigen idee uit te werken. De projectontwikkelaar moet de risico's wel voor zijn rekening nemen en de gemeente moet zo goed als buiten schot blijven in geval van deconfiture. Is in de parkeernorm ook meegenomen dat er plekken worden gereserveerd voor Greenwheels en CartoGo enzovoort? Wethouder Scholten legt uit dat voor LED verlichting wordt gekozen vanwege het energiegebruik maar dat de sterkte hiervan nog niet vastligt. Daar wordt dus later op teruggekomen. De 10.000 m² voorzieningen en 1000 m² winkels komen in de plinten. Daar zitten ook ingangen in voor woonpartijen, bergruimten en garages maar in het ontwerp is er goed over nagedacht dat er aantrekkelijke ruimten ontstaan en geen concentraties van garagedeuren et cetera. Het dorpse karakter van Diemen ontstaat niet vanuit de bebouwing. Het gaat er dan om dat veel inwoners in Diemen activiteiten doen zoals sporten, ontspanning et cetera. Het dorpse karakter zit in het aangenaam verblijven en verpozen in Diemen zelf en deze wijk levert daar juist een bijdrage aan. Dan is wel de vraag of dit aan de rest van Diemen Zuid moet worden 26
geknoopt want dat is net zo’n vraag als of Diemen Noord veel te maken heeft met Diemen Zuid. Natuurlijk zal er nog wel een krachttoer moeten worden gedaan om de wijk verder bij Diemen te betrekken. De ontwikkelaar kan van alles tekenen en doen maar dat moet wel worden goedgekeurd door de gemeente uit hoofde van zijn publiekrechtelijke bevoegdheden. Zo wordt er ook nog een bestemmingsplan vastgesteld. De gemeente heeft hiervoor adviseurs. Er is een kwaliteitsteam waarin de gemeente, de ontwikkelaar en de welstandscommissie participeren. De gemeente laat zich juridisch heel goed adviseren. De financiële kant doet de gemeente zelf. De rol van de gemeente is meer toetsen en meedenken dan zeggen: zo moet het. Aan het eind van het proces is er voldoende informatie om het vast te leggen in bestemmingsplannen, om het door te rekenen in MER’s, voorschriften te maken op het gebied van geluid en geluidsisolatie enzovoort maar dat is de uitkomst van zo'n proces waarbij ook veel wettelijke normen gelden. De gemeente wil graag 30% sociale huur nastreven maar daar wordt op een later moment nog uitgebreid op teruggekomen. De campus telt mee voor dit percentage. Er is nog plek op grond van de gemeente waar een en ander kan worden gerealiseerd en op grond van De Key. Spreker heeft de ambitie om op gemeentegrond daadwerkelijk sociale woningbouw te realiseren en dan zal ook aan de raad worden gevraagd of die genoegen neemt met een grondprijs die misschien wel 20.000 tot € 25.000 per woning lager is dan wanneer het in de dure huur wordt gezet. Die discussie komt nog. In de economie van het plan kan de ontwikkelaar geen sociale woningen bouwen. Daar is al over gesproken. Het is zeker niet de bedoeling dat er alleen koopwoningen worden gebouwd. In het eerste blok komen alleen koopwoningen maar de intentie is dat in sommige blokken huurwoningen komen en in andere blokken koopwoningen. Hoe dat precies gaat, hangt ook een beetje van de markt af en of financiers zo'n blok willen afnemen en het in de verhuur willen doen. Daar lijkt belangstelling voor te bestaan. Er gaat een wijk gemaakt worden die op zichzelf een leefbare wijk moet zijn en die door de infrastructuur redelijk is afgesneden van de rest van Diemen. Er zijn immers een beperkt aantal onderdoorgangen in de dijk en de afstand tot Diemen Zuid is op zijn kortst ongeveer 170 m. Er wordt wel degelijk gekeken naar de effecten voor de andere wijken. Er zijn immers wat notities over schaduwwerking en uitzicht et cetera. Vervolgens moet een afweging plaatsvinden in de raad. Er komen torens van 48 m hoog. Dat soort flats staan in Diemen op de Rode Kruislaan maar die staan niet 150-160 m weg van bestaande woningen. Er zijn wat berekeningen gemaakt over de schaduwwerking en vorige week zijn daar wat plaatjes over gepresenteerd. Vervolgens is het een afweging tussen belangen die een keer in de raad moet plaatsvinden. Het college verwacht dat de wijk een impuls wordt voor Diemen Zuid en dat het een impuls geeft aan heleboel voorzieningen in Diemen. Wellicht komen er in 2020 of in 2030 nog meer metro's omdat dan ook de Flevolijn er overheen moet. Door de infrastructuur is het een gescheiden wijk die kracht van zichzelf moet hebben om goed te functioneren. Het is uiteindelijk aan de verhuurder om te zeggen hoe die de woningen wil verhuren en of die dat aan bijvoorbeeld twee mensen wil verhuren en wat voor huurcontract er dan mogelijk is. Het Nederlandse recht werpt dan wel wat problemen op maar daar gaat spreker volgende week met minister Blokker over praten. De ontwikkelaar heeft ook aangegeven dat die best wil denken aan woongroepen en dan kunnen er stukken zo worden gebouwd dat er bijvoorbeeld meer collectieve ruimte is maar dit is ook afhankelijk van de initiatieven die 27
individueel of door groepen burgers worden genomen. Spreker zal hierin ook stimulerend optreden. Er kan geen garantie worden gegeven op het functioneren van de wijk maar er is wel van elders geleerd en dat wordt hier zo goed mogelijk toegepast. De aspecten van openbare ruimte worden steeds belangrijker in een dichter stedelijk gebied. De eerstkomende 20-30 jaar worden 300.000 woningen toegevoegd in deze stedelijke agglomeratie om aan de woningbehoefte te voldoen en daarom komt er steeds meer aandacht voor stedelijke voorzieningen, openbare ruimte, recreatiemogelijkheden, openbaar vervoer et cetera. Dat het benzinestation eruit gaat, zit in alle berekeningen en het kost zeker veel geld. Hier zit nog een onderhandelingselement in en daar zal dan in de raad met gesloten deuren over worden gesproken. De gemeente ziet ook mogelijkheden om er elders in Diemen ruimte voor te scheppen. Bij het maken van de parkeernorm is gekeken naar de doelgroep waarvoor de wijk wordt gemaakt en dat zijn op de stad georiënteerde jongere mensen tussen 25 en 40 jaar oud. Het is wat minder op gezinnen geënt. Die groep heeft in de stad nog minder dan 0,6 auto. Het zou heel duur zijn als er bijvoorbeeld 500 parkeervoorzieningen ad € 18.000 per stuk worden gebouwd die leeg komen te staan want dat gaat de bewoner dan betalen. SP vraagt of er een noodscenario achter de hand is als in de praktijk blijkt dat die norm niet reëel is. Immers, dan worden die auto's neergezet in de wijk aan de overkant. Wethouder Scholten geeft aan dat de trend is een dalende behoefte aan autobezit en autogebruik. Dat blijkt ook uit allerlei onderzoeken. Als je daar woont, weet je dat je je auto in die wijk niet kwijt kan. In het slechtste geval zou nog kunnen overwogen om op de witte plekken in het plan parkeervoorzieningen te bouwen. Als de nood hoog is, zullen er ook mensen zijn die daarvoor een prijs willen betalen en dan wordt het ook economisch haalbaar. Voorts is het mogelijk om een parkeerregime in te voeren waardoor wordt verhinderd dat die mensen met hun auto in de wijk terecht kunnen. VVD zegt dat het ook zo kan zijn dat wanneer die mensen geen parkeerplek kunnen vinden of kopen ze ook niet in die wijk gaan wonen. Wethouder Scholten geeft aan dat dit inderdaad het geval kan zijn en dus moet ook helder aan huurders en kopers worden gemaakt hoe daar het parkeerregime is. Als mensen twee auto's willen hebben, gaan ze ook niet in De Pijp in Amsterdam wonen. De voorzitter zegt tot slot dat over dit onderwerp in de komende maanden nog veel van gedachten zal worden gewisseld. 6. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 00.19 uur.
28
