Gemotiveerd verzoek tot ontheffing van een project- MER

Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER Windturbines Mol, terreinen van SCK•CEN en VITO Kadastrale gegevens: Mol, 5e Afdeling, Sectie C, percelen 1617C, 1621, 1591, 1617A, 1617B, 1622, 1614A, 1616, 1615A, 1606A, 1607B, 1518X3, 1518W3, 1628, 1629, 1624, 1625, 1619, 1603A, 1602A, 1601A, 1600A, 1599, 1525, 1524, 1523, 1517G, 1462Z9, 1462M10, 1462H8, 1462C10, 1462T9, 1461Y9, 1462Y8, 1461Y12, Sectie D, percelen 1122A, 1133A, 1133B, 1120Z, 1121C, 1121B, 1039, 1040, 1120A2, 1027G, 1027K, 1029A, 1001A, 1123A, 1124A, 1125A, 1043, 1044, 1132B, 1036, 1030, 1031, 1032A, 1032B, 1033, 1104W, 1104X, 1042, 1041, 1037, 1031, 1032B, 1134A, 1135B, 1136C, 1120B2, 1028A, 999A, 998A, 996A, 995C, 989, 1132A, 1131B, 1131A, 1130A Aanvraag van Ecopower, SCK•CEN en VITO Manten Van Gils __________________________________________________________________________________

Gemotiveerd verzoek tot ontheffing van een projectMER Voorwerp van de nota Deze nota behelst het gemotiveerd verzoek tot ontheffing van een project-MER voor de inplanting van 8 windturbines en toebehoren op de terreinen van SCK•CEN. Wetgevend kader Zoals vermeld in het Decreet Algemene Bepalingen Milieubeleid, (DABM) 4.3.2, § 2 en § 3, wordt middels dit dossier een gemotiveerd verzoek tot ontheffing van de rapportageverplichting ingediend bij de administratie. [...] voor zover het voorgenomen project niet valt onder de toepassing van de lijst van projecten die door de Vlaamse regering overeenkomstig artikel 4.3.2., § 1, is vastgesteld, kan de administratie een project toch ontheffen van de verplichting tot het opstellen van een projectMER als ze oordeelt dat : 1° vroeger al een plan-MER werd goedgekeurd betreffende een plan of programma waarin een project met vergelijkbare effecten beoordeeld werd of een project-MER werd goedgekeurd betreffende een project waarvan het voorgenomen initiatief een herhaling, voortzetting of alternatief is, en een nieuw project-MER redelijkerwijze geen nieuwe of bijkomende gegevens over aanzienlijke milieueffecten kan bevatten; of 2° een toetsing aan de criteria van bijlage II uitwijst dat het voorgenomen project geen aanzienlijke gevolgen kan hebben voor het milieu en een project-MER redelijkerwijze geen nieuwe of bijkomende gegevens over aanzienlijke milieueffecten kan bevatten. Het verzoek vermeld in paragraaf 1 of 3, bevat ten minste :

Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

1/76

1°

3°

een beschrijving en verduidelijking van het voorgenomen project met inbegrip van de ruimtelijke situering ervan; de ruimtelijke situering bevat minstens een uittreksel van de ruimtelijke uitvoeringsplannen of de vigerende plannen van aanleg en van de topografische kaarten van de omgeving; [...] de verantwoording voor het verzoek en alle relevante gegevens ter staving ervan.


2/76

Inhoudsopgave Voorwerp van de nota ........................................................................................................................ 1 Wetgevend kader ................................................................................................................................. 1 1. 2. 3. 4.

Samenvatting ........................................................................................................................................ 6 Identiteit van de indiener ................................................................................................................... 8 Technische beschrijving van het voorstel ........................................................................................ 8 Context van het project ...................................................................................................................... 9 4.1. 4.2.

5.

Het globale kader ....................................................................................................................... 9 Historiek van het project........................................................................................................... 9

Aftoetsing van de MER-plicht ........................................................................................................ 10 5.1.

Stricto senso .............................................................................................................................. 10

Voor wat betreft het aspect windturbines ..................................................................................... 10 Voor wat betreft het aspect ontbossing ......................................................................................... 11 6.

Lokalisatie van het windturbineproject .......................................................................................... 12 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9. 6.10.

7.

Landschappen .................................................................................................................................... 25 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7.

8.

Lokalisatie van de eigenaars .................................................................................................... 12 Lokalisatie in de gemeente Mol .............................................................................................. 13 Lokalisatie in de provincie Antwerpen.................................................................................. 15 Optimale ruimtelijke invulling ................................................................................................ 16 Implementatie van de omzendbrief windturbines............................................................... 18 Keuze van de windturbineklasse ............................................................................................ 19 Schikking ................................................................................................................................... 20 Planmatige lokalisatie en concordantie ................................................................................. 22 Ruime omgeving....................................................................................................................... 23 Afstand tot leidingen ............................................................................................................... 25 Inpasbaarheid in het huidige landschap ................................................................................ 25 Inpasbaarheid in het toekomstige landschap ....................................................................... 29 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan ................................................................................. 30 Monumenten en landschappen .............................................................................................. 31 Onafhankelijke landschapsstudie ........................................................................................... 37 Advies Onroerend Erfgoed .................................................................................................... 38 Sub-besluit landschappen ........................................................................................................ 38

Detailinplanting ................................................................................................................................. 39 8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7. 8.8.

WT1............................................................................................................................................ 40 WT2............................................................................................................................................ 40 WT3............................................................................................................................................ 41 WT4............................................................................................................................................ 42 WT5............................................................................................................................................ 43 WT6............................................................................................................................................ 43 WT7............................................................................................................................................ 44 WT8............................................................................................................................................ 45


3/76

9.

Grond- en ruimtegebruik ................................................................................................................. 45 9.1. 9.2. 9.3. 9.4. 9.5. 9.6. 9.7.

Fundering .................................................................................................................................. 45 Kraanplaats................................................................................................................................ 46 Opbouwruimte ......................................................................................................................... 46 Toegangsweg............................................................................................................................. 47 Transformator........................................................................................................................... 48 Kabels ........................................................................................................................................ 48 Sub-besluit gronden ruimtegebruik ..................................................................................... 49

10. Transport......................................................................................................................................... 49 11. Wonen/kwetsbare gebieden ......................................................................................................... 49 De effecten op woningen worden besproken in de hoofdstukken 7 (Landschappen), 12 (Geluid) en 13 (Slagschaduw) ................................................................................................................................... 54 12. Geluid .............................................................................................................................................. 54 12.1. 13.

Slagschaduw .................................................................................................................................... 58

13.1. 14. 15. 16. 17.

Sub-besluit slagschaduw .......................................................................................................... 61

Landbouw ....................................................................................................................................... 62 Industrie, bedrijventerreinen ........................................................................................................ 62 Sport en recreatie ........................................................................................................................... 62 Veiligheid......................................................................................................................................... 62

17.1. 17.2. 17.3. 18.

Sub-besluit geluid ..................................................................................................................... 58

Algemene veiligheidsbeschouwingen .................................................................................... 62 Veiligheidsstudie ....................................................................................................................... 62 Sub-besluit veiligheid ............................................................................................................... 63

Natuur.............................................................................................................................................. 64

18.1. 18.2. 18.3. 18.4. 18.5. 18.6.

Methodiek.................................................................................................................................. 64 Besluit uit de natuurtoets ........................................................................................................ 65 Vlaams Ecologisch Netwerk en Vlaamse risicoatlas vogels-windturbines ...................... 66 Bijkomende verplichtingen natuurdecreet ............................................................................ 66 Bemaling .................................................................................................................................... 66 Sub-besluit natuur .................................................................................................................... 71

Studiefase: ........................................................................................................................................... 71 Aanlegfase:.......................................................................................................................................... 71 Exploitatiefase.................................................................................................................................... 72 19.

Luchtvaart ....................................................................................................................................... 72 Defensie .............................................................................................................................................. 72 Belgocontrol ....................................................................................................................................... 72

20.

Cumulatieve effecten ..................................................................................................................... 72

20.1. 20.2. 20.3.

Bestaande projecten of installaties in de omgeving ............................................................. 72 Discipline veiligheid ................................................................................................................. 73 Discipline geluid ....................................................................................................................... 73


4/76

20.4. 20.5. 21. 22. 23.

Discipline landschap ................................................................................................................ 74 Discipline slagschaduw ............................................................................................................ 74

Communicatie ................................................................................................................................ 74 Besluit .............................................................................................................................................. 75 Lijst van bijlagen bij deze nota ..................................................................................................... 76


5/76

1. Samenvatting Deze ontheffingsnota betreft de inplanting van een park van acht windturbines op de terreinen van SCK•CEN en VITO, gelegen te Mol. De windturbines hebben een relatief grote diameter en een relatief laag vermogen zodat ze op geluidsarme wijze een zo groot mogelijke windoogst kunnen genereren. De windturbines passen in het "Kaderplan grootschalige windturbines Mol", in het windplan van de provincie Antwerpen en in de doelstellingen van de Vlaamse overheid betreffende de opwekking van hernieuwbare energie en de CO2-doelstellingen. De windturbines zullen voorzien zijn van de nodige technologie om slagschaduw- en geluidshinder tot een strikt minimum te beperken en te voldoen aan elke wettelijke norm, in eerste instantie het VLAREM II maar eveneens aan de bijkomende wensen geformuleerd in het gemeentelijke "Kaderplan Grootschalige Windturbines Mol". Qua veiligheid zullen de windturbines voldoen aan de hoogste standaarden. Ze worden voorzien van de noodzakelijke luchtruimsignalisatie en een automatisch, redundant ijsdetectiesysteem. Een uitgebreide natuurtoets en bijkomend veldonderzoek betreffende vogels, vleermuizen, overige fauna en flora is uitgevoerd en toont aan dat het project realiseerbaar is in harmonie met de natuur mits de voorgestelde mitigerende maatregelen worden uitgevoerd. Voor deze locatie zijn in het verleden reeds twee projectvoorstellen gedaan. In vergelijking met de eerste aanvraag van 11 windturbines kan gesteld worden dat - er minder windturbines zijn, waardoor grotere afstanden gerespecteerd worden ten opzichte van woningen; - de turbines op een hogere mast worden geplaatst, waardoor er minder geluidshinder is, waardoor er minder aanvaringskans is met vleermuizen en waardoor de wind beter geoogst kan worden; - er grotere wiekdiameters voorgesteld worden, waardoor de wind beter kan geoogst worden en waardoor de opbrengst van de windturbines bijna equivalent is met het vorige voorstel; - de windturbines passen in het Kaderplan grootschalige windturbines Mol; - er een uitgebreide natuurtoets is opgemaakt, waarin de impact van de windturbines wordt beschreven en waarin een reeks mitigerende maatregelen wordt voorgesteld. In vergelijking met de tweede aanvraag van 7 grotere windturbines kan gesteld worden dat - de windturbines langs de Castelsebaan, die dichter bij de Europese School en de Europawijk ingeplant waren, weggelaten zijn; - er in de plaats een tweede rij is toegevoegd parallel aan de eerste rij en dus ook parallel aan het kanaal Bocholt-Herentals, waardoor de hinder in de omgeving sterk wordt verminderd. Het projectvoorstel biedt met andere woorden een antwoord op de doelstellingen van de Vlaamse overheid, en voldoet op alle niveaus aan de gestelde randvoorwaarden. Bovendien zal eenieder in de mogelijkheid zijn om rechtstreeks in het project te participeren en zelf ook stroom


6/76

af te nemen van de windturbines aan een democratisch tarief, door het zuivere en erkende coöperatieve model van Ecopower cvba. Uit deze nota blijkt dat het project geen aanzienlijke gevolgen zal hebben voor het milieu en een project-MER redelijkerwijze geen nieuwe of bijkomende gegevens over aanzienlijke milieueffecten zal bevatten.


7/76

2. Identiteit van de indiener Naam: Statuut: Adres: Tel: E-mail:

Ecopower cvba, SCK•CEN son en VITO nv Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid, Stichting van Openbaar Nut en Naamloze Vennootschap Posthoflei 3 bus 3 +32 3 287 37 79 [email protected]

3. Technische beschrijving van het voorstel Aantal windturbines: Vermogen van de windturbines: Ashoogte: Rotordiameter: Mogelijke types turbines:

8 8 × 2,3 à 3,2 MW = 18,4 à 25,6 MW 123 à 143 m 100 à 117 m

Tabel 1: Mogelijke types turbines (niet-exhaustief) Type

masthoogte (m) 135 140 143 142,5 140

Enercon E101 Nordex N117 REpower 3.2 M 114 Siemens SWT 2.3 113 Vestas V112

Verwachte productie:

rotordiameter (m) 101 117 114 113 112

vermogen (MW) 3,0 2,4 3,2 2,3 3,0

jaarproductie (MWh) 42.300 47.900 46.800 47.300 46.700

38.000 à 47.000 MWh per jaar

Ligging in Lambert72-coördinaten: x

y

WT1

197517

211484

WT2

198031

211638

WT3

198580

211802

WT4

199099

211958

WT5

197472

210966

WT6

197995

211123

WT7

198805

211366

WT8

199153

211470


8/76

4. Context van het project 4.1.

Het globale kader

Om de energiebevoorrading voor de toekomst veilig te stellen en de milieuproblemen het hoofd te bieden, moet ons energiesysteem verduurzamen. Dit betekent dat Vlaanderen rationeler zal moeten omgaan met het energiegebruik en dat het aandeel hernieuwbare energie sterk moet stijgen. Daarvoor zijn bindende doelstellingen vastgelegd op Europees en Vlaams niveau. België moet tegen 2020 (in opvolging van de Europese richtlijn Hernieuwbare Energie) het aandeel hernieuwbare energie in zijn energiegebruik optrekken van 2 naar 13%. Het Vlaamse energiedecreet legt de lat voor groene stroom van Vlaamse bodem op 13% van het Vlaamse elektriciteitsverbruik in 2020. Vlaanderen is geografisch gunstig gelegen om gebruik te maken van windenergie. De windturbines zoals hier voorgesteld, zullen samen een jaarproductie hebben van ongeveer 46GWh. Volgens cijfers van LNE1 over de elektriciteitsproductie in België wordt hiermee op 20 jaar op het totale park ongeveer 700.000 ton CO2-uitstoot vermeden. 4.2.

Historiek van het project

Een korte historiek van het project is nuttig om het project in de juiste context te kunnen plaatsen. Dit zijn de belangrijkste gebeurtenissen: - Februari 2009 – SCK•CEN lanceert samen met VITO een gunningsdossier voor de inplanting van windturbines op de eigen terreinen. Hiertoe werden twee zones ingekleurd: langs het kanaal Bocholt-Herentals en langs de Castelsebaan. - December 2009 – Ecopower cvba wordt geselecteerd om de windturbines te plaatsen. Hiertoe worden de nodige stappen gezet. - Juni 2010 – Ecopower dient een vergunningsaanvraag (verder: Mol-1) in voor 11 windturbines van de 2MW-klasse, tiphoogte maximaal 150 m en rotordiameter maximaal 92 m. - November 2010 – Bouwvergunning en milieuvergunning worden niet toegekend. Samengevat zijn de redenen hiervoor: - Onvoldoende omschrijving van de afstemming van het projectvoorstel met de gebiedsbestemming; - Gemeentelijk windplan nog in opmaak, gemeentelijke consensus nog in opbouw; - Onvoldoende omschrijving van de impact op de natuur, voornamelijk avifauna, en onduidelijkheid over de eventuele bosinname en bijhorende compensatie; - Ongunstig advies van de beheerder van het transportnet wegens te korte afstand tot een leiding; - Onvoldoende mitigatie van slagschaduwhinder. - Juni 2011 – Unanieme goedkeuring van het “Kaderplan grootschalige windturbines” door de gemeenteraad van Mol. - Oktober 2011 – lancering van de nieuwe risicoatlas voor vogels en windturbines van het Inbo.

1

http://www.lne.be/themas/klimaatverandering/toncontract/CO2-meter


9/76

-

-

-

-

December 2011 – goedkeuring van het gewijzigde VLAREM II-besluit. Hierdoor worden een aantal windturbinespecifieke zaken zoals geluid van windturbines en slagschaduw in een wettelijk kader gegoten met duidelijke normen. April 2012 – Ecopower dient een vergunningsaanvraag (verder: Mol-2) in voor 7 windturbines van de 3MW-klasse, tiphoogte maximaal 200m en rotordiameter maximaal 117 m. Hiermee wordt ingegaan op een aantal evoluties: - De evolutie van de leveranciers van windturbines die windturbines ontwikkelen specifiek voor windluwere gebieden. Deze windturbines hebben over het algemeen een veel grotere wiekdiameter, een langere mast en een laag vermogen; - De nieuwe Vlarem-wetgeving; - De evolutie van de luchtvaartinstanties, die een fijnmaziger beoordelingskaart hebben ontwikkeld; - Het Gemeentelijk Kaderplan Grootschalige Windturbines; - De bijkomende vraag omtrent impact op natuur, de natuurinventarisatie van Natuurpunt. September 2012 – Bouwvergunning wordt niet toegekend. Samengevat zijn de (aangehaalde) redenen hiervoor: - Onvoldoende afstemming van de schaal van het project tot de schaal van het kanaal Bocholt-Herentals en de Castelsebaan; - Landschappelijke impact; - MER-screening biedt onvoldoende duidelijkheid; - Geluidsstudie behandelt niet de impact op het ‘stiltegebied’; - Maatschappelijk draagvlak. November 2012 – Milieuvergunning wordt toegekend. Naar het oordeel van de Provincie Antwerpen is geen MER vereist. Januari 2013 – Het project krijgt de status van Vlaams InvesteringsProject (VIP). Een speciaal bevoegd ambtenaar wordt aangeduid om het dossier te begeleiden.

5. Aftoetsing van de MER-plicht 5.1.

Stricto senso

Voor wat betreft het aspect windturbines Het betreft een windturbinepark van 8 windturbines met een maximaal vermogen van 25,6 MW. In eerste fase moet bekeken worden of de aanvraag vigeert op de lijst van bijlage I van het project-MER besluit van 10 december 2004. Dit is niet het geval, dus het project is niet van rechtswege MER-plichtig. In tweede fase moet bekeken worden of het project staat op de lijst van bijlage II bij het projectMER besluit. Op deze lijst staan installaties voor het opwekken van elektriciteit door middel van windenergie voor zover de activiteit betrekking heeft: - op 20 windturbines of meer, of - op 4 windturbines of meer, die een aanzienlijke invloed hebben of kunnen hebben op een bijzonder beschermd gebied.


10/76

Onder bijzonder beschermd gebied moet worden begrepen: a) de speciale beschermingszones overeenkomstig het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu; b) een gebied aangeduid overeenkomstig de Conventie van Ramsar inzake watergebieden van internationale betekenis; c) een beschermd duingebied of voor het duingebied belangrijk landbouwgebied zoals aangegeven ter uitvoering van het decreet van 14 juli 1993 houdende maatregelen tot bescherming van de kustduinen; d) natuurgebieden, natuurgebieden met wetenschappelijke waarde en de ermee vergelijkbare gebieden, aangewezen op plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening; e) bosgebieden, valleigebieden, brongebieden, overstromingsgebieden, agrarische gebieden met ecologisch belang of ecologische waarde en de ermee vergelijkbare gebieden, aangewezen op plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht in de ruimtelijke ordening; f) een beschermd landschap, stads- of dorpsgezicht, monument of archeologische zone; g) de waterwingebieden en bijhorende beschermingszones type I en II vastgesteld ter uitvoering van het decreet van 24 januari 1984 houdende maatregelen inzake het grondwaterbeheer; h) het Vlaams Ecologisch Netwerk overeenkomstig het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu; i) een volgens een plan van aanleg of ruimtelijk uitvoeringsplan vastgesteld erfgoedlandschap. Er worden minder dan 20 windturbines geplaatst. Het project voorziet meer dan 4 windturbines waarbij op het eerste zich een aanzienlijke invloed op een bijzonder beschermd gebied niet onmiddellijk uit te sluiten is. Hierdoor is rubriek 3i van bijlage II van het project-m.e.r.-besluit van toepassing is. Dat deze invloed uiteindelijk niet aanzienlijk zal zijn, wordt aangetoond via deze ontheffingsnota. Immers, er zijn twee bijzondere beschermde gebieden die in één of meerdere categorieën van bovenstaande lijst vallen: - Kasseiweg Heide te Retie en Geel – op meer dan 850m. In paragraaf 7.4 wordt beschreven hoe de windturbines geen aanzienlijke invloed hebben op dit bijzonder beschermd gebied omwille van de grote afstand tussen enerzijds de windturbines en anderzijds de kasseiweg, en gezien de aanwezigheid van een tussenliggende bosgordel, waardoor het windturbinepark geheel aan het zicht van de kasseiweg onttrokken zal zijn. Hieromtrent verschaft ook de landschapsstudie in bijlage 13 en het gehele hoofdstuk 7 duidelijkheid. - Het Valleigebied van de Kleine Nete, op meer dan 2,5km. De impact op natuur wordt beschreven in hoofdstuk 18 en in de natuurtoets in bijlage 16. De in het project geïntegreerde mitigerende maatregelen in acht genomen kan gesteld worden dat het effect op de aanwezige natuur- en boswaarden voldoende zal opgevangen worden. Voor wat betreft het aspect ontbossing Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

11/76

In het project is een gedeeltelijke ontbossing voorzien, met het oog op omschakeling naar een ander bodemgebruik. Deze ontbossing bedraagt minder dan 3ha (en artikel 87 van het Bosdecreet is niet van toepassing). Voor deze ontbossing is in principe rubriek 1d van bijlage III van het project-m.e.r.-besluit van toepassing. De ontbossing is echter onlosmakelijk verbonden met de windturbines en er kan eveneens voor de ontbossing aangetoond worden dat de effecten niet aanzienlijk zijn. De effecten inzake ontbossing worden daarom ook in de ontheffingsnota besproken en beoordeeld, zodat in die zin aan de MER-verplichtingen inzake ontbossing wordt tegemoet gekomen.

6. Lokalisatie van het windturbineproject 6.1.

Lokalisatie van de eigenaars

Eigenaar van de terreinen is het StudieCentrum voor Kernenergie, kortweg SCK•CEN en VITO, het Vlaams Instituut voor Technologische Ontwikkeling. De belangrijkste opdracht van het StudieCentrum voor Kernenergie is een excellentiecentrum in stand te houden rond nucleaire wetenschap en technologie en ioniserende stralingen. Het SCK•CEN zal hiertoe: - In prioriteit onderzoek doen met betrekking tot veiligheid van nucleaire installaties, veilige behandeling en beheer van radioactief afval, bescherming van mens en omgeving tegen straling, het beheer van splijtstoffen. - Onderzoek verrichten naar de maatschappelijke implicaties in het kader van het streven naar duurzame ontwikkeling. - De nodige kennis ontwikkelen, verzamelen en verspreiden via vorming en communicatie. - Alle diensten verlenen die gevraagd worden in het betrokken domein, in het bijzonder door de nucleaire industrie, de medische sector en de overheid. - De nodige pluridisciplinaire wetenschappelijke contacten leggen inzake de energieproblematiek. Als onafhankelijke en klantgerichte onderzoeksorganisatie verschaft VITO innoverende technologische oplossingen en geeft VITO wetenschappelijk onderbouwde adviezen en ondersteuning om duurzame ontwikkeling te stimuleren en het economisch en maatschappelijk weefsel in Vlaanderen te versterken. Beide partijen zijn historisch gezien verbonden door het terrein waarop ze gevestigd zijn, maar zijn verder onafhankelijk van elkaar, en bovendien deel van twee verschillende overheden: SCK•CEN is federaal en VITO is Vlaams. Beide bedrijven samen bieden werk aan ongeveer 1350 mensen. SCK•CEN en VITO hebben in het kader van dit project de handen in elkaar geslagen en stellen beide een deel van hun respectievelijke domein ter beschikking voor windenergieopwekking. De specifieke zonering en de verantwoording van de ruimtelijke invulling van de terreinen wordt weergegeven in bijlage 14 van deze nota getiteld ‘Nota: Ruimtelijke inclusie van windturbines op de terreinen van SCK•CEN en VITO’.


12/76

In deze nota worden de terreinen van SCK•CEN en VITO samen in vier grote zones ingedeeld, waarbij de windturbines in Zone 3 terechtkomen: “Wachtgebied. Het uiteindelijke doel hier is de ontwikkeling van kerninstallaties en andere nucleaire activiteiten, met daarrond eveneens een buffer t.o.v. woningen en gebouwen. In deze buffer staan windturbines gepland om te voorzien in de huidige en toekomstige energievoorziening van SCK•CEN en VITO. Op die manier wordt het energieverbruik van de verschillende proefopstellingen in de mate van het mogelijke lokaal geproduceerd, en wordt er geen ruimtelijke hypotheek gelegd op toekomstige ontwikkelingen.”

1 2 3 4

Figuur 1: Zonering van de terreinen van SCK•CEN en VITO. Groen: eigendom SCK•CEN. Geel: eigendom Vito (situatie oktober 2013)

6.2.

Lokalisatie in de gemeente Mol

De Antwerpse gemeente Mol is een relatief uitgestrekte gemeente die in het uiterste noorden grenst aan Nederland en in het oosten aan de provincie Limburg. De gemeente telt ongeveer 35.000 inwoners. De productie van de windturbines is, na aftrek van het verbruik van VITO en SCK•CEN samen, voldoende voor de elektriciteitsvoorziening van ongeveer 8.500 huishoudens oftewel ongeveer 20.000 inwoners. Aangezien Ecopower naast een zuivere en erkende coöperatie ook erkend elektriciteitsleverancier is in Vlaanderen, kunnen de inwoners van Mol rechtstreeks participeren in het project en stroom geleverd krijgen tegen kostprijs (er wordt geen winst gemaakt op de levering en er is geen vaste kost). Zie hiervoor ook hoofdstuk 20 betreffende de communicatie hieromtrent. De gemeente Mol is sinds de lancering van de gunningsprocedure op de terreinen van SCK•CEN en VITO zelf een actieve rol gaan spelen in de gemeentelijke ruimtelijke planning omtrent windturbines. Deel van deze actieve rol is de opmaak van een gemeentelijk windplan, dat op de gemeenteraad unaniem werd goedgekeurd en waarin de gemeente een aantal criteria oplijst waaraan potentiële projecten dienen te voldoen. Over het plan is uitgebreid overlegd met


13/76

Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, en het wordt gezien als een verfijning van de visies op gewestelijk en provinciaal niveau. Het 'Kaderplan grootschalige windturbines Mol' stipuleert een aantal bijkomende parameters waaraan moet voldaan zijn voor een eventueel positief advies van de gemeente. Hieronder wordt dieper ingegaan op elk van deze punten. Het kaderplan wordt toegevoegd in bijlage 15 van deze nota. Zonering Er wordt vooropgesteld dat er in de gemeente maximaal 3 zones worden aangeduid waar de plaatsing van windturbines gewenst is, aangezien de gemeente een eventuele ‘wildgroei’ en de daarmee samenhangende ‘horizonvervuiling’ wil beperken. Verder wenst de gemeente in dit kader het aantal windturbines te beperken tot maximaal 20. De zone waarin dit project is gepland, doorstaat de toetsing van de gemeente aan de verschillende criteria, en wordt in het kaderplan genoemd: ‘Zone Kanaal West’, zie Figuur 2.

Figuur 2: Overzicht van positieve en negatieve criteria in het kaderplan grootschalige windturbines van de gemeente Mol (p. 12)

Voor dit project worden concreet twee positieve criteria benoemd en erkend: 1. de aansluiting bij het nucleair gebied, waarmee bedoeld wordt: het gebied dat in het gewestplan staat ingekleurd met code 1630: ‘Gebieden voor de vestiging van kerninstallaties’ 2. als lijninfrastructuur: het kanaal Bocholt-Herentals. Extra voorwaarden Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

14/76







Participatie De gemeente geeft voorrang aan projecten waarbij de bevolking en/of de gemeente kan participeren. Participatie van de bevolking zorgt voor een groter draagvlak en maakt de projecten meer algemeen aanvaardbaar. Als erkende coöperatie met als doel het investeren in hernieuwbare energie maakt Ecopower het mogelijk voor de inwoners van Mol om voor 100% rechtstreeks te participeren in het project, met andere woorden: om rechtstreeks mede-eigenaar te worden van onderhavig project met afnamemogelijkheid van de geproduceerde groene stroom aan kostprijs. Afstand tot woningen Het gemeentelijk kaderplan windturbines stelt een afstand van 350 meter ten opzichte van woningen voorop, ongeacht het statuut of de ligging van deze woningen. Aan deze voorwaarde is voldaan, de afstand tot de dichtstbijzijnde woning is 375 meter. De kortste afstand tot de Europese School is 520 meter. Geluidsstudie Er dient, volgens het gemeentelijk kaderplan, een geluidsstudie opgemaakt te worden. Deze geluidsstudie zit in bijlage 10 van deze nota.

Er wordt, naast deze algemenere voorwaarden, als extra voorwaarde voor déze zone gesteld dat voldoende afstand dient bewaard te worden t.o.v. de jaagpaden langs het kanaal. De afstand tot de oever van het kanaal bedraagt ongeveer 195 meter, waardoor ook duidelijk aan deze voorwaarde voldaan is. Bovendien zullen de windturbines vanaf de Boeretang, zijnde de (private) weg aan de zuidkant van het kanaal, nauwelijks zichtbaar zijn gezien de dichte begroeiing. De afstand tot het jaagpad aan de noordzijde van het kanaal is minimaal 245 meter. 6.3.

Lokalisatie in de provincie Antwerpen

Figuur 3: Windplan van de Provincie Antwerpen


15/76

De Provincie Antwerpen heeft een eigen windplan ontwikkeld2, waarbij een aantal positieve en negatieve criteria letterlijk in kaart worden gebracht met een GIS-systeem (Geografisch InformatieSysteem). De kleur is dan een indicatie van het aantal positieve verminderd met het aantal negatieve criteria. Voor de projectzone kan dit bekeken worden in Figuur 3. Hierbij dient vermeld te worden dat de paars ingekleurde zone voor de vestiging van kerninstallaties nog niet in rekening werd gebracht, wat duidelijk als bijkomend positief element dient beschouwd worden. Noteer ook de volgende bemerking3: ‘De invloedssfeer van turbines in kleinschalige gebieden, met veel massa dicht bij de waarnemer, is veel geringer dan in grootschalige open gebieden. De camouflage is het meest optimaal bij windturbines die worden geplaatst in bossen die omgeven zijn door een coulissen-achtig landschap’. Dat is in deze uitgesproken het geval, en wordt ten andere aangetoond doordat het zeer moeilijk was een locatie te vinden om een simulatiefoto te maken waarbij alle 8 de windturbines te zien zijn. 6.4.

Optimale ruimtelijke invulling

Bij het inplannen van een windturbineproject dient met een grote waaier van landschappelijke, ecologische, planmatige en veiligheidsmatige elementen rekening te worden gehouden. Zo is er onder meer: -

-

-

gewestplan, provinciegrenzen, gemeentegrenzen ruimtelijke uitvoeringsplannen (indien beschikbaar) natuurkaarten: o vogeltrek, voedseltrek, slaaptrek o pleister- en broedgebieden o belangrijke slaapplaatsen o habitatrichtlijngebieden en vogelrichtlijngebieden o biologische waarderingskaart kadasterkaart hoogspanningsleidingen, gasleidingen, andere pijpleidingen, woongebieden, individuele woningen, en de buffers daarrond landschapskaarten: o ankerplaatsen o lijnrelicten o puntrelicten o landschappelijk waardevol landbouwgebied (zie ook gewestplan) o beschermde landschappen waterlopen lijnelementen reservatiestroken luchtvaartkaarten orthofoto’s (ge-orthonormeerde foto’s)

Provinciale screening windturbines - GIS-onderzoek naar potentiële inplantingszones in de provincie Antwerpen Januari 2010 – Departement Ruimtelijke ordening en Mobiliteit - dossiernummer ROPR/08-60 3 Provinciale screening windturbines – p22, 6e paragraaf 2


16/76

De meeste van deze elementen zijn beschikbaar in digitaal kaartformaat. Voor het aspect natuur zijn deze digitale kaartlagen in dit geval een goede basis, maar specifiek voor dit project werd hiervoor een lokale gedetailleerde studie, de Natuurtoets, uitgevoerd, zie hoofdstuk 18 en bijlage 16 van deze nota. Ook het aspect landschappen werd voor dit project in een afzonderlijke studie bekeken. In Figuur 4 is een overzicht te zien van de projectlocatie met alle genoemde aspecten uitgezonderd natuur. Om inzichtelijk te maken welke zones strikt uitgesloten zijn, werden een aantal buffers toegevoegd rond: -

woonzones individuele woningen hoogspanningslijnen kanaal

Op deze manier kan eenvoudig geobjectiveerd worden wat de beschikbare ruimte is voor de windturbines.

Figuur 4: Projectzone

Opgemerkt dient te worden: - dat het hier een zuiver technische benadering betreft, zonder rekening te houden met aspecten zoals de mogelijkheden van de grondeigenaar, de natuurwaardering, een aantal luchtvaarttechnische aspecten etc…; - dat het hier een benadering betreft die nog geen rekening houdt met effecten als slagschaduw of geluid, die ook geen unidirectionele effecten zijn die met een eenvoudige bufferstrook kunnen ingerekend worden. Bijvoorbeeld: slagschaduw kan nooit optreden ten zuiden van de windturbine omdat de zon nooit in het noorden komt; en geluid is in zekere mate afhankelijk van de windrichting.


17/76

Binnen deze beschikbare ruimte kan de meest optimale invulling komen voor hernieuwbareenergieopwekking. Hierbij moet rekening worden gehouden met: 6.5.

de omwonenden, en de bijhorende implementatie van de nieuwe sectoriële voorwaarden in Vlarem die hiertoe een duidelijk kader scheppen; natuur (en bodem); de wensen van de perceeleigenaars – deze zijn, naar aanleiding van voortschrijdend inzicht in de vergunningsmogelijkheden – herbekeken sinds Mol-1 en Mol-2. de overheersende windrichting; de technische haalbaarheid; de minimale veiligheidsafstand tussen de turbines onderling en de afstand ten opzichte van reeds aanwezige infrastructuur; slagschaduw- en geluidseffecten; alle andere eerder vermelde landschappelijke elementen die geen strikte no-go-zone zijn maar waar wel rekening mee dient te worden gehouden. Implementatie van de omzendbrief windturbines

Het project vormt een perfecte invulling van de letter en de geest van de omzendbrief windturbines4: “Er moet in de eerste plaats gestreefd worden naar een ruimtelijke concentratie van windturbines in de nabijheid van of in de stedelijke gebieden/netwerken en de kernen van het buitengebied. Vermindering van de woonkwaliteit kan worden vermeden door te streven naar een bundeling van windturbines met grootschalige bedrijventerreinen, in het bijzonder in de economische poorten (bijvoorbeeld (zee)havengebieden) en netwerken, bepaalde gemeenschapsvoorzieningen, …” Dat is in dit project toegepast, door aan te sluiten bij de kern van gemeenschapsvoorzieningen zoals voorzien in het gewestplan: ‘gebieden voor de vestiging van kerninstallaties’. In tweede orde valt te lezen in de omzendbrief: “Omdat vanuit technisch oogpunt windturbines evenwel over een voldoende grote, obstakelvrije omgeving moeten kunnen beschikken, kan het bundelen van windturbines met woningen en/of bedrijvigheid niet strikt als een absolute ruimtelijke locatievoorwaarde worden gehanteerd. Een technisch haalbare locatie in de open ruimte kan worden onderzocht indien er naar een zo groot mogelijke ruimtelijke bundeling wordt gestreefd met andere infrastructuur, bij voorkeur grotere lijninfrastructuur (bv. wegen, spoorwegen, rivieren, hoogspanningslijnen,...), die reeds een belangrijke ruimtelijk-landschappelijke en visuele impact heeft en een bijkomende markering kan betekenen.” Het gebied is dus voorbestemd om grote infrastructuur te herbergen. De inherente traagheid waarmee nucleaire installaties gerealiseerd worden, heeft ervoor gezorgd dat het gebied nu volledig bebost is en aldus op zichzelf beter integreert in de relatief bosrijke omgeving, doch dit doet geen afbreuk aan de bestemming noch aan de bijhorende bestemmingsvoorschriften. 4

Omzendbrief EME/2006/01- RO/2006/02: Afwegingskader en randvoorwaarden voor de inplanting van windturbines Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

18/76

Anderzijds is een internationale trend waarneembaar om windturbines in bosgebied te plaatsen. Dat biedt een aantal voordelen: de windturbines staan de facto ver verwijderd van woningen, wat op die manier de hinder sterk terugdringt, en de windturbines zijn nauwelijks zichtbaar vanuit het bos, door het aanwezige naald- en bladerdek. Bovendien is er geen tot weinig interferentie met de verdere functies die het bos invult, zoals natuur en recreatie. Dat wordt aangetoond verder in deze nota. 6.6.

Keuze van de windturbineklasse

Gezien de snelle ontwikkeling van de markt en van nieuwe types windturbines, en gezien de vergunningsprocedure na indiening vaak langer dan 6 maanden duurt, wordt ervoor gekozen om een aantal opties open te houden van windturbines die evenwel onder één specifieke typering vallen. De voorgestelde types turbine lijken alle sterk op elkaar en zijn alle geschikt voor deze locatie. Bovendien voldoen alle voorgestelde types aan alle wettelijke normen en standaarden. De parameters die zullen meespelen bij de uiteindelijke keuze van de windturbine zijn voornamelijk de volgende: geschiktheid van de turbine voor dit specifieke windregime; benadering van de opbrengstoptimalisatie en dus optimaal ruimtegebruik: op de beschikbare oppervlakte de wind zo efficiënt mogelijk oogsten; akoestische eigenschappen; technologische aspecten (ijsdetectie, slagschaduwstop, tandwielkast, elektrische eigenschappen, …) ; onderhoudstechnische aspecten; de uiteindelijke economische afweging. Het windregime in deze regio is te omschrijven als ‘matige wind, veel turbulentie’. Het is dus vooral zaak om efficiënt de wind te ‘oogsten’. Dat kan alleen met een voldoende grote wiekdiameter. Voor onshore-turbines spreken we dan van een diameter van minstens 100 meter. De commerciële range ligt dan tussen de 100 en de 117 meter. De mogelijke tiphoogte van de windturbines hangt voornamelijk af van de adviezen van het vliegwezen, in casu Belgocontrol en Defensie, gebundeld in het advies van het DirectoraatGeneraal Luchtvaart (DGLV) - zie ook hoofdstuk 19. De aangevraagde maximale tiphoogte is 200 meter. Dit heeft meerdere positieve effecten op het project: er is meer elektriciteitsopbrengst op hetzelfde oppervlak; de afstand van de gondel tot omliggende woningen vergroot; de wieken draaien hoger boven het boomtopniveau, wat deel is van de mitigerende maatregelen in functie van vleermuizen. Hierover is meer informatie te vinden in hoofdstuk 18 van deze nota en in de natuurtoets in bijlage 16. Tot slot is het belangrijk om te vermelden dat het geïnstalleerd vermogen van de windturbines, door het matige windregime, minder effect heeft dan in windrijkere gebieden. Het verschil tussen


19/76

de opbrengst van een 3,2MW-windturbine en een 2,3 MW-machine is niet heel groot op deze plaats, omdat het nominaal vermogen slechts zelden gehaald wordt. Het is enkel op die momenten dat een verschil in opbrengst wordt opgetekend. 6.7.

Schikking

In deze paragraaf worden de verschillende overwegingen overlopen om tot de voorgestelde projectinplanting te komen. Afstand tot woningen Wat betreft de noordlijn zijn de buffers rond de woningen (zie Figuur 4) sturend geweest voor het bepalen van de mogelijke en meest optimale invulling. Een aantal woningen aan de noordzijde van het kanaal is van invloed op de zuidzijde van het kanaal omwille van de afstand die moet gerespecteerd worden in functie van de gemeentelijke bepalingen, geluid en slagschaduw. Omwille van de wiskundige verdelingsmogelijkheden bij een gelijke spreiding van de windturbines gecombineerd met de minimale afstand tot hoogspanningsleidingen (zie verder) komen twee opties boven: 4 of 7 windturbines. In het huidige project is gekozen voor de optie van de 4 windturbines. Dit is het gevolg van een aantal bewuste keuzes aangehaald in hoofdstuk 6.5 betreffende de keuze van de windturbineklasse – hoe grotere de diameter van de rotor, hoe groter de spreiding dient te zijn tussen de windturbines onderling. Ook bij de ligging (parallel met het kanaal, maar op welke afstand?) en de spreiding op de zuidlijn is in eerste instantie gekeken naar de woningen, met dezelfde overwegingen als in de noordlijn. Afstand tot het kanaal Gezien de afstand van de windturbines tot de woningen aan de noordzijde van het kanaal wordt ook voldoende afstand bewaard ten opzichte van het kanaal. Er is geen enkele significante hinder te verwachten van de windturbines op het kanaal. De beide rijen liggen perfect parallel met de kanaaloever. Gewestplanmatige inrichtingsvoorschriften Volgens de gewestplanmatige inrichtingsvoorschriften dient rondom de zone voor kernenergie (grondcode 1630) een bufferzone aangehouden te worden van tenminste 100m, en 200m tov woonzones: “[…] Die gebieden worden omzoomd met een gordel van hoog- en laagstammig groen waarvan de breedte afhankelijk is van de grootte van de inrichting en de bezettingsgraad van het terrein,maar in elk geval niet minder mag bedragen dan 200 m wanneer hij de scheiding vormt tussen het bedoelde gebied en een woonkern en niet minder dan 100 m overal elders, van de grens van het gebied voor de vestiging van kerninstallaties.” Bovendien dient ook rekening te worden gehouden met: “In de reeds beboste gedeelten dient de inplanting van de installaties met zorg te worden gekozen, rekening houdend met de bestaande beplanting : die beplanting mag alleen worden gekapt op de


20/76

plaatsen waar de gebouwen ingeplant, of de parkeerplaatsen en toegangen zullen aangelegd worden.” Afstand tot hoogspanningsleidingen Op voorschrift van Elia dient de afstand tot hoogspanningsleidingen minimaal 1,5 keer de rotordiameter te zijn. Voor de maximale rotordiameter van 117 meter is deze afstand dus 1,5 x 117=175,5 meter. Aan deze voorwaarde is voldaan en er is reeds een positief advies van Elia afgegeven, zie hiervoor bijlage 17. De bijkomende voorwaarden die Elia hiervoor opgeeft (zoals bijvoorbeeld de plaatsing van trillingsdempers) zijn standaard en zullen worden vervuld. Optimaal ruimtegebruik in functie van de bestemming van het gebied Hieromtrent heeft de eigenaar van het gebied een nota opgemaakt ‘Inclusie van windturbines op de terreinen van SCK•CEN en VITO’ waarin de desbetreffende zone ‘Wachtgebied’ wordt genoemd. Hierover wordt gesteld: “Het uiteindelijke doel hier is de ontwikkeling van kerninstallaties en andere nucleaire activiteiten, met daarrond eveneens een buffer t.o.v. woningen en gebouwen. In deze buffer staan windturbines gepland om te voorzien in de huidige en toekomstige energievoorziening van SCK•CEN en VITO. Op die manier wordt het energieverbruik van de verschillende proefopstellingen in de mate van het mogelijke lokaal geproduceerd, en wordt er geen ruimtelijke hypotheek gelegd op toekomstige ontwikkelingen.” Met andere woorden: de planmatige bestemming vereist dat rond de eventuele kerninstallaties een uitgebreide veiligheidsperimeter wordt aangelegd. Deze ruimte kan benut worden door er bijvoorbeeld windturbines te plaatsen. Daar komt bij dat investeringen in kerninstallaties een zeer lange doorlooptijd hebben. De investering van Myrrha5 staat als eerste op de rol, en voorlopig zijn geen andere projecten gepland. In de afspraken rond dit project tussen investeerders en eigenaars is contractueel een termijn van 25 jaar vastgelegd. De kans dat in deze periode in een project naast Myrrha wordt geïnvesteerd lijkt in de huidige constellatie nihil te zijn. Er dient tevens rekening gehouden te worden met de inrichtingsvoorschriften betreffende groenbuffers rondom de installaties: groenbuffer van minstens 200 meter ter hoogte van woongebied en van 100 meter elders dient ten allen tijde gerespecteerd. Geometrische structuur De vergunningsverlenende overheid prefereert dat de windturbines volgens een zo strak mogelijk geometrisch patroon ingeplant worden. Dat is het geval voor dit project, waarbij twee lijnen parallel met het kanaal een coherente cluster vormen. Binnen deze zones zijn de turbines vervolgens zo gelijk en geritmeerd mogelijk gespreid. Natuur Myrrha: een hoogtechnologische nucleaire installatie voor experimenten ter behandeling van langlevend hoogradioactief afval 5


21/76

De huidige voorgestelde schikking heeft een aantal positieve effecten op de natuurimpact van het project. Ze worden hier genoemd, maar voor meer informatie verwijzen we naar hoofdstuk 18 betreffende de natuurwaardering. het kanaal wordt in beperkte mate verwacht een corridor te zijn van vogels die van de ene fourageerplek naar de andere vliegen, hoofdzakelijk in oost-westrichting. Aangezien de windturbines ook in die richting opgesteld staan, maakt dat ze zichtbaarder zijn en de aanvaringskans dus vermindert. Bovendien staan de windturbines op voldoende grote afstand van het kanaal waardoor de ‘kanaalvolgers’ een significant lagere aanvaringskans hebben; de tussenafstand tussen de windturbines is relatief groot (meer dan 500 meter) waardoor de windturbines minder als een ‘afsluitend’ geheel zullen worden ervaren door de avifauna; de windturbines met de bijhorende kraanplaatsen en wegen maken zoveel mogelijk gebruik van de reeds bestaande gewone wegen, brandgangen en open ruimtes in het terrein. De bestaande brandgangen zijn relatief breed - vaak 6 meter wegbreedte + links en rechts nog een geul of gracht, waardoor een eventuele verbreding meestal niet nodig is, of beperkt zal blijven tot enkele meters. Zie Figuur 5 ter illustratie.

Figuur 5: De reeds aanwezige brandgangen worden zoveel mogelijk benut.

-

6.8.

WT4 heeft ten opzichte van de wiskundige optimale spreiding van de noordlijn een kleine bijsturing gekregen om een mogelijke permanente impact op een zeer nat gebied met veen in de ondergrond te vermijden, zie ook hoofdstuk 18.2.

Planmatige lokalisatie en concordantie

Zoals reeds eerder vermeld worden de windturbines voorzien in een zone die in het gewestplan staat ingekleurd als ‘Gebieden voor de vestiging van kerninstallaties’. Er zijn geen BPA’s of RUPs Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

22/76

van toepassing in het projectgebied. In de ruimtelijke-ordeningstechnische evaluatie van de voorgaande vergunningsaanvraag wordt hierover het volgende geschreven: De aanvraag strijdt met het geldend voorschrift. Echter: artikel 4.4.9 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening geeft volgende mogelijkheid tot afwijking van de stedenbouwkundige voorschriften: Het vergunningsverlenende bestuursorgaan mag bij het verlenen van een stedenbouwkundige vergunning […] afwijken van de bestemmingsvoorschriften, indien het aangevraagde kan worden vergund op grond van de voor de vergelijkbare categorie of subcategorie van gebiedsaanduiding bepaalde standaardtypebepalingen, vermeld in de bijlage bij het besluit van de Vlaamse Regering van 11 april 2008 tot vaststelling van nadere regels met betrekking tot de vorm en de inhoud van de ruimtelijke uitvoeringsplannen, zoals de tekst ervan is vastgesteld bij het besluit van 11 april 2008. Het eerste lid laat geen afwijkingen toe op de voorschriften van het plan van aanleg die betrekking hebben op de inrichting en het beheer van het gebied.

De bestemming gebied voor de vestiging van kerninstallaties van het bovenvermelde geldende gewestplan concordeert volgens het besluit van de Vlaamse Regering […] met de categorie van gebiedsaanduiding “gemeenschaps- en nutsvoorzieningen’ van de typevoorschriften voor gewestelijke RUP’s. In het Besluit van de Vlaamse Regering van 11 april 2008 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de vorm en de inhoud van de RUP’s met typevoorschriften voor gewestelijke RUP’s vermeldt de categorie van gebiedsaanduiding gemeenschaps- en nutsvoorzieningen: alle werken, handelingen, en wijzigingen die nodig of nuttig zijn voor het aanbieden van gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen zijn toegelaten. De betrokken werken, handelingen en wijzigingen kunnen worden toegelaten ongeacht het publiek- of privaatrechtelijk statuut van de initiatiefnemer of het al dan niet aanwezig zijn van winstoogmerk. Gelet op artikel 5.6.7 en 4.4.9 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening kan gesteld worden dat voor de aanvraag van windturbines in gebied voor de vestiging van kerninstallaties principieel kan worden afgeweken van de stedenbouwkundige voorschriften. 6.9.

Ruime omgeving

Zie Figuur 6 voor een inplanting van de turbines in een beeld van Google Earth in de ruime omgeving, waarbij de gemeenten Mol, Geel en Turnhout getoond worden.


23/76

Figuur

6:

inplanting

van

de


8

windturbines

op

grondgebied

van

de

24/76

gemeente

Mol,

met

ruime

omgeving.

6.10. Afstand tot leidingen

Figuur 7: Afstand tot leidingen.

Figuur 7 toont de inplanting van de windturbines met daarop de relevante hoogspanningsleidingen, voorzien van een buffer van 176 meter. De afstand tot de dichtstbijzijnde hoogspanningsleiding is 180m. Elia geeft hierover een positief advies, zie bijlage 17 van deze nota. Ook aangeduid is de Neteleiding, een ondergrondse leiding die afvalwater van Belgoprocess afvoert naar de Nete. De kortste afstand van deze leiding tot WT8 is 65 meter. De leiding dient voor de afvoer van gezuiverd afvalwater van Belgoprocess naar oppervlaktewater, met name de Nete. Het mag duidelijk zijn dat het risico van impact op deze leiding zonder meer niet relevant is omdat het hier om gezuiverd afvalwater gaat dat sowieso in oppervlaktewater terecht komt. Beide leidingen zijn opgenomen in de veiligheidsstudie in hoofdstuk 17. Een gedetailleerd en groter plan van Figuur 7 is te vinden in bijlage 11 van deze nota.

7. Landschappen 7.1.

Inpasbaarheid in het huidige landschap

Momenteel zijn er binnen gezichtsafstand reeds een aantal grote infrastructuren aanwezig die landschapsbepalend zijn, zie Figuur 8.


25/76

Figuur 8: Ruimtelijke structuren in de projectomgeving.

Zo is er de hoogspanningslijn die het project en eveneens het noordwaarts gelegen landbouwgebied doorkruist. Oostelijk van het project zijn het SCK•CEN en VITO gelegen. Op deze terreinen zijn een aantal silo’s en een meteorologische meetmast (122m hoog) te vinden. Nog iets verder langs het kanaal staat de uit dienst genomen kolencentrale, zie Figuur 10 voor een impressie. De schouwen zijn 125 meter hoog, de koeltoren 75 meter, met een diameter bovenaan van 43,8 meter en onderaan van 69,5 meter, met een naastliggend blok dat in volume zeker zo groot is. Westwaarts vinden we de N118 en de bijhorende grote brug over het kanaal (zie Figuur 9) en de Europese school.

Figuur 9: Brug N118 over het kanaal.


26/76

Gebaseerd op foto’s van de huidige omgeving kan met het gespecialiseerde softwarepakket Windpro een simulatiefoto worden gemaakt van hoe het windpark er zou uitzien. Een voorbeeld van een fotosimulatie is te zien in Figuur 11, meerdere beelden zijn opgenomen in de landschapsstudie in bijlage 13 van deze nota.

Figuur 10: Uit dienst genomen kolencentrale

Figuur 11: Fotosimulatie, zicht van op de brug over de N119, aan sas VII, in oostwaartse richting. Meer details: zie bijlage 13.

In het eerdere advies van Onroerend Erfgoed Antwerpen kwam al naar voren dat het kanaal, de hoogspanningslijnen en de oude kolencentrale landschapsbepalend zijn. De Castelsebaan, de Europese School en de gebouwen op de site van SCK•CEN en VITO worden door OE niet gezien als landschapsbepalend. In onderhavig dossier werd de opstelling in aansluiting met de Castelsebaan verlaten ten voordele van een homogenere aansluiting evenwijdig met het kanaal. De daaruitvoortvloeiende voordelen (hinderaspecten voor de Europese wijk, veiligheidsaspecten et….) worden verder in deze nota aangetoond.


27/76

Wat betreft de kleinere landschapselementen, zoals hout- en boskanten, hagen, etc… lezen we in het provinciale windplan bijkomend advies6: ‘De invloedssfeer van turbines in kleinschalige gebieden, met veel massa dicht bij de waarnemer, is veel geringer dan in grootschalige open gebieden. De camouflage is het meest optimaal bij windturbines die worden geplaatst in bossen die omgeven zijn door een coulissen-achtig landschap’. Dat is in dit project duidelijk het geval. Desalniettemin zal er landschappelijk een impact zijn. De bedoeling van windturbines is immers om energie uit de wind halen, en dus is een uit het landschap verrijzende opstelling per definitie een noodzaak. De vraag is echter niet zozeer of er een landschappelijke impact is, dan wel of deze impact aanvaardbaar is. Op eenvoudige wijze kan aangetoond worden dat de landschappelijke impact weinig tot niet wordt beïnvloed door de absolute hoogte van de windturbines. Men kan immers de simulaties van het eerste projectvoorstel (tiphoogte ca. 150m) op dezelfde foto zetten als de simulatie van het huidige projectvoorstel (tiphoogte ca. 200m), zie Figuur 12 en Figuur 13. Omdat de hogere windturbines verder van het kanaal ingepland worden, lijken ze vanop dezelfde locatie voor de waarnemer quasi gelijk in hoogte te zijn, terwijl het tiphoogteverschil toch 50 meter is. De omstandigheden van de simulatie zijn perfect identiek.

Figuur 12: Vergelijking tussen twee opstellingen met verschillende tiphoogte, zicht vanuit het noorden.

6

Provinciale screening windturbines – p22, 6e paragraaf


28/76

Figuur 13: Vergelijking tussen twee opstellingen met verschillende tiphoogte, zicht vanuit het westen.

Men kan wel inspanningen leveren om de inplanting landschappelijk zo aanvaardbaar mogelijk te maken. In het onderhavige project is hiertoe een zo geritmeerd mogelijke opstelling betracht, bovenop een perfect parallelle lijnvoering met het kanaal als dominant lijnelement. Dat maakt de opstelling inderdaad rustgevend en acceptabel. 7.2.

Inpasbaarheid in het toekomstige landschap

Naast de inpasbaarheid in het huidige landschap, kan ook de toekomstige inpasbaarheid bekeken worden. Immers, het terrein waar de windturbines ingepland worden is paars ingekleurd op het gewestplan en is bestemd voor industriële activiteiten gerelateerd aan kernenergie. Alhoewel het landschap rond de projectzone momenteel voor een groot deel bosrijk en groen is, moet het met respect tot de gewestplanbestemming beschouwd worden als tijdelijk bebost gebied voor kerninstallaties. Met het inkleuren van het gewestplan geeft de overheid aan dat deze zone in de toekomst ontwikkeld zal worden voor industriële kernactiviteiten. Vermits de Vlaamse overheid bijkomend op zoek is naar 7000 ha industriegebied, is het evident dat in eerste instantie naar bestaande zones met industrieel karakter gekeken wordt. Tevens wenst de Vlaamse overheid dat windturbines bij voorkeur ingepland worden op zones voor industrieel gebruik. Bijlage 7 van deze nota geeft met de lichtpaarse en donkerpaarse zones het potentieel aan volgens het gewestplan voor industriële activiteiten in de projectomgeving langsheen de kanaalas. De ontwikkeling van industriële activiteiten rond de kanaalas in de projectomgeving is reeds in volle gang, zie Figuur 14. Aan de noordzijde van het kanaal, ten oosten van sas VI, wordt een loskade aangelegd ter hoogte van de terreinen van Belgoprocess, met het oog op de bouw van een caissonfabriek voor de fabricatie van vaten voor nucleaire opslag en transport. Het kanaal krijgt een upgrade vanuit Europa van klasse 2 naar klasse 4, met als doel zwaardere scheepvaart mogelijk te maken en de economische functie van het kanaal te versterken, waarbij ook de aanwezige sluizencomplexen zullen aangepakt worden. Het VITO plant ten zuiden van het kanaal, oostelijk


29/76

van de projectzone de bouw van een geothermische energiecentrale, in het kader van de energietransitie aangestuurd door het Europees beleid inzake klimaatverandering. Het SCK plant in de nabije projectomgeving een hoogtechnologische nucleaire installatie voor experimenten ter behandeling van langlevend hoogradioactief afval (Myrrha). Deze industriële installaties kunnen functioneel beschouwd worden als gelijkaardig met de oude steenkoolcentrale iets verderop langs de kanaalas. Het plaatsen van windturbines op hetzelfde terrein sluit daardoor perfect aan bij het karakter van het industriële gebied conform het gewestplan. Windturbinepark Electrabel

Ontwikkeling geothermiecentrale Vito

Opslag nucleair afval + caissonfabriek Belgoprocess

Loskade langs kanaal voor Belgoprocess

Myrrha

Figuur 14: Lopende ontwikkeling van industriële projecten rond de kanaalas

7.3.

Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan

In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan werd de wens geuit om de zogenaamde ‘Breiloopcorridor’ als een openruimteverbinding in stand dient te worden gehouden. De inhoudelijke evaluatie in functie van windturbines van deze wens zoals geuit in het GRS, wordt gemaakt in het unaniem door de gemeenteraad goedgekeurde ‘Kaderplan Grootschalige Windturbines Mol7, waarin vermeld wordt:  Open ruimte corridor tussen beide zijden van het kanaal: De inplanting van een windturbine in deze corridor doet geen afbreuk aan de corridor op zich.  Corridor van de Breiloop: De inplanting van een windturbine in deze corridor doet geen afbreuk aan de corridor op zich.

7

Kaderplan Grootschalige Windturbines Mol, zie bijlage 15


30/76

Bovendien is het corridor-gehalte an sich te relativeren: aan beide zijden van het kanaal wordt deze corridor onderbroken door bos even zuidelijker wordt de corridor doorkruist door een hoogspanningslijn, zie Figuur 15.

Boskant

Boskant Windturbine

Hoogspanningsleiding

Figuur 15: Doorkruising van de openruimte-corridor door het kanaal met aan beide zijden houtkanten en diagonaal een hoogspanningsleiding.

Wat betreft de impact op monumenten en landschappen: deze wordt besproken in hoofdstuk 7.4. 7.4.

Monumenten en landschappen

De landschapsatlas is een inventaris van waardevolle landschappen van Vlaanderen. In de atlas worden ankerplaatsen, relictzones, lijnen puntrelicten, de beschermde monumenten en landschappen en de traditionele landschappen aangeduid, zie Figuur 16 of bijlage 5. Relictzones zijn afbakeningen waar waardevolle landschapselementen voorkomen in relatief gave, herkenbare onderlinge samenhang. Het zijn gebieden met een grote dichtheid aan punten lijnrelicten, zichten en ankerplaatsen en zones waarin de samenhang tussen de waardevolle landschapselementen belangrijk is voor de gehele landschappelijke waardering. Ankerplaatsen zijn de meest landschappelijk waardevolle gebieden. Ze vormen een geheel van verschillende maar samen voorkomende erfgoedelementen. Ze zijn binnen de relictzones uitzonderlijk inzake gaafheid of representativiteit, nemen ruimtelijk een plaats in die belangrijk is voor de zorg of het herstel van de landschappelijke omgeving, of zijn uniek.


31/76

Het landschapsdecreet voorziet in bepalingen om landschappen te beschermen omwille van hun historische, socio-culturele, natuurwetenschappelijke of esthetische waarden. In beschermde landschappen geldt in principe een bouwverbod. De projectzone bevindt zich op:  200m van lijnrelict ‘Kanaal Bocholt-Herentals’  870m van het beschermd landschap ‘Kasseiweg Heide te Retie en Geel’  2000m van het beschermde landschap ‘De Reivennen’;  1990m van puntrelict ‘Koningshoeve’;  2400m van puntrelict ‘Hoeve De Boeretang’  4400m van ankerplaats ‘Buitengoor en Sluismeer’ en bevindt zich ten slotte in relictzone ‘Ontginningsblok Kievitheide, Hooibeekheide, Steenheide en Stoktse Heide’

Figuur 16: Landschapswaardering in de ruime omgeving van de projectzone. Bron: databestanden AGIV.be

In de provinciale screening van de provincie Antwerpen wordt gesteld: “De invloedssfeer van turbines in kleinschalige gebieden, met veel massa dicht bij de waarnemer, is veel geringer dan in grootschalige open gebieden. De camouflage is het meest optimaal bij windturbines die worden geplaatst in bossen die omgeven zijn door een coulissen-achtig landschap.” Dit blijkt zeer duidelijk uit de fotosimulaties die terug te vinden zijn in bijlage 13. ‘Kasseiweg Heide te Retie en Geel’ : Dit camouflage-effect speelt eveneens bij de evaluatie van de impact op het beschermd monument ‘Kasseiweg Heide te Retie en Geel’, zie hiervoor Figuur 17. Deze beschermde kasseiweg bevindt


32/76

zich tegen de grens van een bosgordel en wordt tevens doorkruist door een 150kVhoogspanningslijn. Bovendien staat één van de hoogspanningsmasten direct naast de weg, zie Figuur 17 voor een overzichtskaart en Figuur 18 voor een foto ter plaatse.

Beschermde kasseiweg

150kV-hoogspanningsleiding

935m

bosgordel

873m

1465m

Figuur 17: Omgevingssituatie Kasseiweg Heide

Terwijl het zicht aan de noordzijde van de weg doorkruist wordt door de hoogspanningslijn, wordt het zicht langs het zuiden – dus in de richting van de windturbines – belemmerd door een volwassen bosgordel van meer dan 70 meter dikte en bijna 1km lang. Langs de gehele lengte van deze bosgordel kan met zekerheid gesteld worden dat de windturbines niet zichtbaar zullen zijn vanop de kasseiweg, ook niet in de winter gezien de dikte van het bos. Daar waar geen bosgordel aanwezig is, meer naar het westen, is het zicht reeds verstoord door de hoogspanningsleiding die tussen de kasseiweg en de windturbines loopt, en de grootschalige landbouwbedrijven, zie Figuur 20.


33/76

Figuur 18: Mast naast het beschermde monument.


34/76

Figuur 19: Ten noorden (links op de foto) is de hoogspanningsleiding goed zichtbaar, ten zuiden (rechts op de foto) is een dichte bosgordel zichtbaar.

Figuur 20: Zicht vanuit het meer westelijke deel van de kasseiweg.


35/76

Verder dient opgemerkt dat het uiterste dichtste punt van de weg op 875 meter van de dichtstbijzijnde turbine is verwijderd, en de afstand van de kasseiweg voorbij de bosgordel tot de dichtstbijzijnde WT meer dan 1,4 km betreft. De conclusie terzake uit de landschapsstudie (Bijlage 22) luidt dan ook: “Het beschermd erfgoed (kasseiweg en beschermde landschappen) in de omgeving van het windpark wordt niet verstoord, er is geen interferentie vastgesteld.” Energielandschap Historisch gezien kan de projectomgeving beschouwd worden als een energielandschap. Sinds 1967 werd het landschap gedomineerd door de indienstname van een steenkoolcentrale met een vermogen van 131 MW, met een visuele uitstoot van rookgassen via de hoge schouw en een visuele uitstoot van waterdamp via de hoge koeltoren. Het kanaal deed daarbij dienst als transportader voor de toevoer van de nodige fossiele brandstoffen. Energetisch gezien was deze kolencentrale overgedimensioneerd ten opzichte van de noden van de streek, en werd via de hoogspanningslijnen de geproduceerde energie over lange afstanden getransporteerd. In 2008 is eenheid 11 van de elektriciteitscentrale Mol gestopt met produceren wegens milieuredenen, in het voorjaar van 2010 gevolgd door eenheid 12. Daardoor viel Mol echter zonder lokale energiebron, en verviel zo streeksgewijs van energieproducent tot energieafhankelijke. Het SCK•CEN (Studiecentrum voor kernenergie of Centre d'étude de l'énergie nucléaire) werd opgericht in 1952 als Belgisch nucleair onderzoekscentrum. SCK•CEN doet aan onderzoek en dienstverlening in de nucleaire sector. Van 1956 tot 1964 werden er vier nucleaire onderzoeksreactoren operationeel: BR1, BR2, BR3 en VENUS. BR1 of Belgian Reactor 1 was de eerste kernreactor in België, een luchtgekoelde en grafietgemodereerde reactor met een thermisch vermogen van 4 megawatt. Hij werd gebouwd als wetenschappelijke proefreactor en wordt voor experimenten gebruikt als neutronenbron voor activeringsanalyses, dosimetrische ijking, neutronenradiografie en referentie reactorexperimenten. BR2 is één van de krachtigste onderzoeksreactoren ter wereld. Hij wordt gebruikt voor splijtstof- en materiaaltests voor diverse reactortypes en voor het Europese fusieprogramma. Hij is ook het belangrijkste onderdeel in de productie van radio-isotopen voor medische en industriële toepassingen en voor siliciumdopering bestemd voor de elektronica-industrie. BR3 was een prototype van drukwaterreactoren (PWR of Pressure Water Reactor). Hij had een thermisch vermogen van 11 megawatt. Hij werd uitgekozen als Europees pilootproject voor de optimalisering van ontmantelings- en decontaminatietechnieken en -procedés, voor een realistische kostenraming en om nieuwe volumereductietechnieken voor secundair afval en minimalisering van stralingsdosissen voor het personeel te ontwikkelen. De nulenergie-installatie VENUS (Vulcain Experimental Nuclear Study) maakt een gedetailleerde analyse van kernconfiguraties mogelijk, inclusief MOX en splijtstoffen met hoge versplijtingsgraad. Hij wordt intensief gebruikt voor de validatie van de kernconfiguratie van reactoren en kritische codes. Behalve de reactoren en de bijhorende technische gebouwen, bestaat het SCK•CEN ook uit laboratoria, leslokalen, administratieve gebouwen en een woonwijk, inclusief sport- en recreatieinfrastructuur, die gebouwd werd om het personeel van het centrum te huisvesten. Het HADESlaboratorium (High Activity Development Experimental Site) bevindt zich 225 m onder de grond en dient voor de studie van kleilagen als potentiële geologische opslagplaats voor langlevend hoogradioactief afval. LHMA, het Laboratorium voor Hoge- en Middelmatige Activiteit evalueert Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

36/76

de gevolgen van bestraling op materialen die gebruikt worden in de huidige en toekomstige nucleaire installaties. MYRRHA is het nieuwste project van SCK en zit volop in ontwerpfase, het zal als basis dienen voor het Europese experimentele ADS (Accelerator Driven Subcritical System). Het zal protonen en neutronen leveren voor diverse toepassingen van onderzoek en ontwikkeling zoals transmutatiestudies (experimenten voor de behandeling van langlevend hoogradioactief afval). Begin 2013 lanceerde het VITO (Vlaams instituut voor technologisch onderzoek) een Europese aanbesteding om proefboringen uit te voeren voor haar diepe-geothermieproject op de Balmattsite in Mol. Medio 2013 zal het onderzoeksteam een duidelijk zicht hebben op de kosten van de eerste boring. Die boring is gepland voor het najaar van 2013. De voorafgaande stadia zijn al afgerond, nl. de verkenning van de diepe ondergrond, het opmaken van een gedetailleerd boortraject en het berekenen van het potentieel. Het inzetten van aardwarmte als hernieuwbare energiebron staat al vele jaren hoog op de agenda van VITO. Bovendien bleek de ondergrond in Mol hiervoor geschikt te zijn. Hier zit nl. water van 120 °C in kalksteenlagen tussen 2 900 en 3 600 meter diepte. Met het warme water kunnen bestaande en nieuwe gebouwen van VITO verwarmd worden. Daarnaast wil VITO ook een deel van de warmte gebruiken om elektriciteit te produceren. De installatie zou tussen 1 en 3 MW elektriciteit kunnen produceren. Balmatt wordt een testcase. Als die goed afloopt, dan willen VITO en haar partners gelijkaardige installaties op andere geschikte locaties plaatsen. Het voorliggend windproject op de terreinen van SCK en VITO sluit historisch dan ook bijzonder goed aan bij het energetisch karakter van de site als energielandschap. Het levert Mol terug een lokale energiebron waarbij meer dan de helft van de bevolking voorzien kunnen worden van eigen groene stroom, via het rechtstreekse participatiemodel van Ecopower mag je dit letterlijk nemen. Daarmee past dit project qua schaalgrootte ook energetisch in deze streek daar het het SCK én de inwoners van Mol van groene stroom zal voorzien (naar verhouding ongeveer 40% SCK en 60% Mol) . Door de geplande projecten van SCK en VITO op dezelfde terreinen zal er daarenboven bijkomende aansluiting ontstaan met de daarvoor noodzakelijke infrastructuur. 7.5.

Onafhankelijke landschapsstudie

Aan een extern studiebureau, Milieustudies Mia Janssen bvba, is gevraagd om een studie uit te voeren naar de impact van de windturbines op het landschap. Mia Janssens is erkend MERdeskundige in de discipline landschappen. Deze studie is opgenomen in bijlage 22. Het besluit luidt als volgt: De algemene effecten op de landschapsstructuur door het beperkte ruimtebeslag door de turbines en de bundeling met lijninfrastructuren (kanaal en hoogspanningslijn) zijn gering negatief beoordeeld. Door het gebrek aan aansluiting bij reeds ontwikkelde industriële terreinen, maar inplanting in een bosstructuur is het effect op de landschapstructuur matig negatief is beoordeeld. Planologisch gezien is dit geen negatief effect, omwille van de gewestplanstemming. Door de beperkte aantasting van de aanwezige landschapsstructuren is het project nog te verantwoorden en aanvaardbaar. Met betrekking tot de erfgoedwaarden in de omgeving van het windpark treden er negatieve effecten op. De relictzone ter hoogte van het windpark zal aan gaafheid gaan inboeten en ook de contextwaarde in de


37/76

omgeving van het kanaal zal wijzigen. Deze effecten zijn matig negatief beoordeeld. De aantasting van het landschappelijk erfgoed blijft echter aanvaardbaar, omdat ze binnen een beperkte zone plaats vindt. Rekening houdend met de gewestplanbestemming zijn de effecten m.b.t. het landschappelijk erfgoed eerder beperkt. Het beschermd erfgoed (kasseiweg en beschermde landschappen) in de omgeving van het windpark wordt niet verstoord, er is geen interferentie vastgesteld. De effecten van het windpark op het landschapsbeeld variëren van gering tot matig negatief, naargelang de waarnemingsplaats. De landschappelijke inpasbaarheid vanuit de omgeving is matig tot aanvaardbaar te noemen. Vanuit het noorden gezien, vanaf het noordelijk jaagpad tussen sas 7en sas 6 en voor de bewoners ten oosten van de Retiebaan, zullen de turbines dominante blikvangers worden die, omwille van hun hoogte, draaiende wieken en kleurbebakening duidelijk storend zijn in het landschap. Van op grotere afstand gezien (noordelijk, noordwestelijk en zuidelijk) zal deze verstoring geleidelijk afnemen en minder dominant zijn. Door de betere buffering door het opgaand groen blijven de effecten aanvaardbaar, ook vanaf de beschermde kasseiweg waar er nauwelijks een zichtrelatie naar het windpark is. Voor de bewoners van de Leopoldlaan op korte afstand te westen, van de Europawijk ten zuiden van het windpark en vanaf het studiecentrum zelf, is er een verwaarloosbaar effect, de turbines zijn er niet zichtbaar door het vele opgaand groen in de directe omgeving. Algemeen gesteld concludeert de deskundige dat landschappelijk gezien de turbines gezien vanuit noordwestelijke richting afhankelijk van de afstand van de waarnemer zichtbaar tot dominant zullen zijn. Dit is echter inherent aan windturbines ongeacht hun inplanting. Rekening houdend met de gewestplanbestemming zijn de effecten m.b.t. het landschappelijk erfgoed eerder beperkt. Door de beperkte aantasting van de aanwezige landschapsstructuren is het project te verantwoorden en aanvaardbaar. Wat de kritische erfgoedparameters m.b.t. de kasseiweg en het kanaal Bocholt-Herentals betreft, is de beoordeling van de deskundige gunstig: het effect op de kasseiweg zelf is verwaarloosbaar, in de aansluitende relictzone is evenmin verstoring merkbaar en het lijnrelict gevormd door het kanaal Bocholt-Herentals wordt niet aangetast of gewijzigd. Er is slechts een matig negatieve verstoring van de contextwaarde van het kanaal, waardoor ook de effecten op vlak van erfgoedwaarden aanvaarbaar zijn. 7.6.

Advies Onroerend Erfgoed

Het advies van Onroerend Erfgoed is te vinden in bijlage 22 van deze nota. De conclusie van het advies luidt: “Aangezien het voorliggend project slechts in beperkte mate voldoet aan de algemene visie van het Agentschap Onroerend Erfgoed voor wat betreft inplanting van windturbines en dat het voorliggend project negatieve effecten op het landschap en erfgoed veroorzaakt (zie landschapsstudie), wordt een ongunstig advies verleend.” 7.7.

Sub-besluit landschappen

In de discipline landschappen zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten. De volgende mitigerende maatregelen maken deel uit van het project: plaatsing van minder maar grotere windturbines, waardoor het landschap opener blijft; keuze voor grotere windturbinediameters waardoor deze trager draaien wat resulteert in een rustiger landschapsbeeld.


38/76

8. Detailinplanting In dit hoofdstuk wordt de detailinplanting besproken van elk van de windturbines. Voor dit hoofdstuk geldt de volgende legende:

Twee bijzondere voorwaarden gelden voor alle windturbines: De door de inrichtingsvoorschriften van het gebied voorgeschreven groenbuffer van minstens 200 meter ter hoogte van woongebied en van 100 meter elders, wordt ten allen tijde gerespecteerd – zie Figuur 21. De wiekovergang van de windturbines is uitsluitend over eigen terrein, dwz terreinen in eigendom van SCK•CEN – VITO.

Figuur 21: Buffer van 100 meter tov zone 1630 - zone voor de vestiging van kerninstallaties


39/76

8.1.

WT1

Figuur 22: Detailinplanting WT1

Windturbine 1– zie Figuur 22 – is de meest westelijke turbine van de noordlijn, en wordt ontsloten richting het kanaal Bocholt-Herentals. De toegangsweg loopt samen met de huidige brandgang. Deze wordt aan de aansluiting met de kanaalweg (Boeretang) voorzien van een inrijtrechter, en aan de kant van de windturbine verbreed tot 28 meter voor de kraanplaats. De breedte van de toegangsweg is afhankelijk van de gebruikte kraan (zie hoofdstuk 8). Rond de funderingsput wordt een buffer van 6 meter voorzien als bewegingsruimte voor de bouw van de fundering. Aangezien de kraanplaats de Daelemansloop kruist, wordt een open omleiding verkozen boven een gesloten inbuizing. Door dit soort omleiding ontstaat een meer natuurlijk traject, ontstaat een groter oeveroppervlak en tevens meer bufferende werking ingeval van overvloedige neerslag. Dit maakt deel uit van de mitigerende maatregelen zoals vermeld in de natuurtoets in hoofdstuk 18, waar omtrent de keuze voor een omleiding en de specifieke uitvoering ervan meer achtergrond wordt verstrekt. Zie ook de gedetailleerde plannen bij respectievelijk de milieuvergunnings- en de bouwvergunningsaanvraag. De omleiding zal zo worden uitgevoerd dat deze geen enkele invloed kan hebben op de stabiliteit van de windturbine. 8.2.

WT2

Windturbine 2 – Figuur 23 – wordt net zoals alle turbines van de noordelijke lijn ontsloten richting het kanaal Bocholt-Herentals. De situatie is gelijkaardig aan die van WT1, alleen is hier geen brandgang beschikbaar zodat de volledige weg nog dient aangelegd te worden.


40/76


8.3.

WT3


De situatie van WT3 is nagenoeg identiek aan die van WT1: ontsluiting naar het kanaal toe, de toegangsweg via een bestaande brandgang en een kleine omleiding van de Daelemansloop. Zie ook de gedetailleerde plannen bij respectievelijk de milieuvergunnings- en de bouwvergunningsaanvraag.


41/76

8.4.

WT4

De inplanting van WT4 is iets verschillend van de andere drie in de noordlijn. Dit is het gevolg van een verschuiving van de locatie in functie van een mitigerende maatregel uit de natuurtoets. In Figuur 25 is, naast de bovenvermelde lagen, ook de bodemkaart toegevoegd. Omwille van het risico van verstoring van het veenachtige gebied is geopteerd om de windturbine iets westwaarts op te schuiven, en ook de kraanplaats en de bouwput zoveel mogelijk uit deze zone te houden, zie Figuur 25. Bovendien vormt de nieuwe toegangsweg grotendeels een verbreding van de reeds bestaande weg. Bij de bouw van de fundering zal ook een aangepaste methode worden gebruikt om veranderingen in de waterspiegel te vermijden, en schade aan de veenachtige gebieden te voorkomen. Meer is hierover te lezen in de natuurtoets in hoofdstuk 18 en bijlage 16 van deze nota.



42/76

8.5.

WT5

Figuur 26: Detailinplanting van WT5

WT 5– zie Figuur 26 – is de meest westelijke turbine van de zuidlijn, en wordt ontsloten richting de Castelsebaan. De windturbine staat op akkerland en de kraanplaats wordt haaks op de Castelsebaan aangelegd. De weg loopt naast WT5 verder door naar het noorden en fungeert ook als toegangsweg voor WT6, WT7 en WT8. 8.6.

WT6

WT 6 – zie Figuur 26 – staat in bosgebied. Ontsluiting gaat via de noord-zuid-gerichte kraanplaats, de verbrede toegangsweg (om de kraan te kunnen uitleggen) en de intrijtrechter. De situatie is gelijkaardig aan die van WT2.


43/76


8.7.

WT7


WT 7 – zie Figuur 28 – ligt dichter bij de centrale weg doorheen de zuidlijn. Om een inrijtrechter te vermijden en tegelijk plaats te maken om de kraanboom te kunnen opbouwen is voorzien in een weg en kraanplaats die schuin afwijken van de centrale weg. Zowel de weg als de kraanplaats als de overdraaicirkel respecteren de door de inrichtingsvoorschriften verplichte 100-meter-buffer die op dit detailplan in het paars is aangeduid.


44/76

8.8.

WT8

WT 8 ligt op het einde van de centrale weg door de zuidlijn. Op het einde van de weg is een verbreding voorzien om de kraanboom te leggen, dan volgt de kraanplaats en dan volgt de windturbine. Naast de windturbine blijft de bestaande weg in oorspronkelijke staat liggen.


9. Grond- en ruimtegebruik 9.1.

Fundering

De mast heeft ter hoogte van het maaiveld een diameter van ongeveer 10 m. De fundering bestaat uit een cilindervormige sokkel van gewapend beton, met een maximale diameter van ongeveer 22 m en een maximale dikte van 3,5 m, zie Figuur 30. De sokkel loopt licht conisch naar boven (naar de mastvoet toe) en steekt ter hoogte van de mastvoet maximaal 0,25 m boven het maaiveld uit. Het overige deel van de sokkel wordt bedekt met teelaarde of steenslag en is nadien betreedbaar. Afhankelijk van het stabiliteitsonderzoek zal de sokkel verankerd worden met funderingspalen. Na de eventuele beëindiging van de exploitatie zal Ecopower de constructies (windturbine, kraanplaats, toegangsweg, etc…) tot op voldoende diepte verwijderen (tot 1,5 m) en het terrein in de oorspronkelijke staat herstellen.


45/76

Figuur 30: Voorbeeld van een funderingstekening. (REpower, 3.2M114)

De feitelijke opbouw van een fundering vraagt meer ruimte rondom de fundering om een aantal werken praktisch mogelijk te maken. De volgende stappen worden standaard gevolgd om de fundering te bouwen: Grondsondering. Met een sonde worden de mechanische eigenschappen (draagvermogen, afschuifspanningen, etc…) gepeild. Bovendien worden enkele andere aspecten in verband met grondwater (zoals het peil, de zuurtegraad etc…) onderzocht. Op basis daarvan wordt de fundering berekend. Zo wordt onder meer bepaald hoeveel palen er nodig zijn, van welk type en met welke afmetingen. Funderingspalen heien of boren. Afhankelijk van de uitkomst van de berekeningen wordt geheid of geboord. Hiertoe is toegang met een heikraan of een boorkraan noodzakelijk. Bemaling – het grondwaterpeil wordt indien nodig lokaal kunstmatig naar beneden gebracht om vervolgens de funderingsput te graven. De volgende stap is het vlechten van de wapening van de fundering en het aansluiten van deze fundering op de palen. Daarna wordt hierrond een bekisting geplaatst en wordt het funderingsblok in beton gegoten, al dan niet voorzien van een inzetstuk waarop de mast kan gemonteerd worden. In het kader van de natuurstudie zijn een aantal mitigerende maatregelen uitgewerkt ten behoeve van het beperken van de grondinname en de impact in het algemeen op de natuur in de directe omgeving van de werken. Zie hiervoor hoofdstuk 18 van deze nota. 9.2.

Kraanplaats

De kraanplaats bestaat uit een terrein van maximaal 28 m op 55 m. Ze bestaat uit een waterdoorlaatbare laag steenslag of grind van maximaal 1 m dik en kan op vraag van de eigenaar worden bedekt met een laag teelaarde. De kraanplaats kan nadien ingezaaid worden met gras, maar is niet meer bruikbaar voor akkerbouw. Het uitgangspunt is dat de kraanplaats gedurende de exploitatietijd van de windturbine beschikbaar blijft voor eventuele reparaties waarvoor opnieuw een kraan nodig is, bijvoorbeeld voor het vervangen van de generator of de tandwielkast. 9.3.

Opbouwruimte

Bij een standaard opbouw van een windturbine wordt de gehele rotorkop inclusief de drie wieken op de grond samengebouwd. Daarna wordt het geheel opgetakeld en aan de gondel bevestigd. Hiervoor is dus een relatief groot oppervlak benodigd, zie Figuur 31.


46/76

Voor elk aangevraagd type windturbine in deze aanvraag is een alternatieve werkwijze ook mogelijk: eerst de rotorkop zonder de wieken hijsen, om daarna elk van de wieken apart met de kraan te monteren op ashoogte. In het kader van de natuurtoets wordt hier verder op ingegaan, zie hoofdstuk 18 van deze nota.

Figuur 31: Standaard montage van de rotor op de grond.

9.4.

Toegangsweg

De toegangsweg is normaalgezien 4m breed met toevoeging van een zekere ‘overhangbreedte’. Afhankelijk van het gebruikte type kraan dient nog extra ruimte toegevoegd te worden om de kraanboom op te bouwen (tot lokaal maximaal 10m breedte). In totaal zal voor het project ongeveer 4 ha aan oppervlakte worden verhard middels een waterdoorlatende steenslaglaag, zie Figuur 32. Over het gehele oppervlak zal hierover een streekeigen zandlaag worden aangebracht om een schrale begroeiing toe te laten.


47/76

Figuur 32: Wegen en kraanplaatsen, inplanting. Oranje: voorlopige wegen en kraanplaatsen. Grijs: definitieve wegen en kraanplaatsen.

9.5.

Transformator

Het uitgangspunt in dit project is dat de transformator onderin de mast zal worden ingebouwd en dat geen extra aansluitingscabines nodig zijn. Er worden uitsluitend droge transformatoren gebruikt. De aansluiting van de turbines op het net zal gebeuren in het bestaande schakelstation van SCK•CEN. Voorde kabeltracé’s: zie hoofdstuk 9.6. De verdere detaillering van de aansluiting op het elektriciteitsnet dient te gebeuren door de distributienetbeheerder in de zogenaamde netstudie. 9.6.

Kabels

Tussen de windturbines zullen middenspanningskabels worden gelegd om ze met elkaar en met de middenspanningskabine van SCK•CEN te verbinden. Tevens is het mogelijk noodzakelijk om een bijkomende verbinding te voorzien tussen deze middenspanningskabine en de hoogspanningspost nabij de oude kolencentrale. Voor deze bekabeling is een tracé uitgewerkt dat te zien is in Figuur 33 en in detail op grote schaal in bijlage 23. Wat betreft de impact van de aanleg van deze kabel en de betreffende mitigerende maatregelen wordt verwezen naar het hoofdstuk natuur.


48/76

Figuur 33: Kabeltracé’s

9.7.

Sub-besluit gronden ruimtegebruik

In de discipline gronden ruimtegebruik zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten. De volgende mitigerende maatregelen maken deel uit van het project: plaatsing van minder maar grotere windturbines, waardoor minder grondoppervlak wordt ingenomen; aansluiting bij de bestaande boswegstructuur waardoor hier minder moet worden ingegegrepen en waardoor minder bos dient te worden gekapt; de kraanplaatsen worden na indienstname bedekt met een laag streekeigen zand om de huidige schrale begroeiing terug uit te lokken; de transformatoren worden geïntegreerd in de windturbines zodat hier geen extra kabines voor nodig zijn. De enige kabine die nodig is wordt geplaatst aan windturbine 4; na de exploitatatie en bij een eventuele afbraak van de turbines zullen de opgebouwde elementen (windturbine, fundering, kraanplaats) worden verwijderd en zal het terrein in de oorspronkelijke staat worden hersteld.

10. Transport De gedetailleerde studie logistiek en transport zal gebeuren door de leverancier van de windturbines. Wat op dit moment wel al duidelijk is, is dat de mogelijkheden van het kanaal Bocholt-Herentals ontoereikend zijn om het transport van de meeste onderdelen te organiseren. Met andere woorden: het transport zal hoogstwaarschijnlijk en zoals gebruikelijk over de weg gebeuren. Ter organisatie hiervan zal tijdig met alle betrokken instanties worden overlegd. De effecten van het transport zijn van tijdelijke aard en zijn dan ook niet aanzienlijk.

11. Wonen/kwetsbare gebieden De kleinste afstand van een windturbine tot een vreemde woning bedraagt 370m. Het betreft de afstand tussen WT6 en een woning gelegen in de Oude Bleken. Dit is te zien in Figuur 34.


49/76

370m

Figuur 34: afstand tot dichtstbijzijnde woning (WT6)

De andere dichtstbijzijnde woningen zijn te zien in Figuur 35, Figuur 36, Figuur 37, Figuur 38, Figuur 39 en Figuur 40.

425m

Figuur 35: Afstand tussen WT1 en de Leopoldwijk


50/76

450m

385m

Figuur 36: Afstand tot woningen van WT2 en WT3

395m 415m

Figuur 37: Afstand tot woningen van WT3 en WT4


51/76

500m

Figuur 38: Afstand tot woningen van WT4

485m

Figuur 39: Afstand tussen WT5 en de Leopoldwijk


52/76

520m

Figuur 40: Afstand tussen WT6 en de Europese school

Figuur 41 is een overzichtsplan waarop in het rood alle woonzones en woningen zijn aangeduid, en in het blauw de Europese School. Rond de woningen en de school is een buffer getekend van 350m. De helderrode overdraaicirkels rond de windturbines hebben een diameter van Ø117m. Omdat de windturbines buiten de rode zone blijven, is gemakkelijk vast te stellen dat de turbines op alle plaatsen minstens 350m verwijderd zijn van woningen, en op de meeste plaatsen is die afstand zelfs groter dan 400m.

Figuur 41: Afstanden tot woningen: bufferkaart


53/76

De effecten op woningen worden besproken in de hoofdstukken 7 (Landschappen), 12 (Geluid) en 13 (Slagschaduw)

12. Geluid Het geluid van de windturbine is een samengesteld geluid, afkomstig van de mechanische koppeling in de gondel en het zoeven van de wieken. Bij moderne windturbines wordt de geluidsproductie tot een minimum beperkt door de lage rotatiesnelheid van de rotor, de mechanische componenten met een beperkt geluidsniveau tijdens gebruik, de geluidsisolatie van de gondel en de aangepaste vorm van de wieken. Aan een extern studiebureau, dBA-Plan bvba, is gevraagd om een geluidsstudie uit te voeren naar het specifiek geluid dat de plaatsing van 8 windturbines van Ecopower op het grondgebied van Mol met zich kan meebrengen, en dit volgens de nieuwe VLAREMwetgeving. De verschillende types windturbines waarvoor een evaluatie gevraagd werd in het onderzoek zijn weergegeven in Tabel 1. De studie werd uitgevoerd door Guy Putzeys, zaakvoerder van dBA-Plan. Guy Putzeys is een erkend MER-deskundige in de discipline geluid en trillingen. Het mogelijke effect van de geplande situatie wordt besproken op basis van de aangeleverde emissiegegevens van de turbine en de ligging van de beoordelingspunten en de turbines. Er wordt voor de geluidsemissiegegevens enkel gerekend met het geluidsvermogenniveau bij 95 % van het nominaal vermogen. Deze gegevens worden ingebracht in een geluidsmodel. De studie resulteert in de doorrekening van twee types turbines, met name Vestas V112 die de hoogste L WA heeft onder de aangevraagde turbines (106,5dB(A)) en de Nordex N117 met een LWA van 105 dB(A). De parameterinstellingen werden gehanteerd zoals vermeld in de toelichtingsbijlage, punt F14 van bijlage 4 van titel I van het Vlarem. Deze berekeningen en bevindingen zijn geldig voor de ‘worstcase’ situatie met andere woorden met een wind van bron naar ontvanger en bij een geluidsvermogenniveau bij 95% van het nominaal vermogen. Tijdens de dagperiode kunnen alle types draaien bij max Lwa, zie ook Figuur 42 voor een beeld van de resulterende geluidscontouren. Indien voor een type turbine met een geluidsvermogenniveau van 106,5 (type Vestas V112) wordt geopteerd zullen WT 2, 3, 4 en 6 gereduceerd moeten worden tot 104 dB(A) opdat aan de richtwaarde voor de avond- en nachtperiode is voldaan. Indien voor een type turbine met een geluidsvermogenniveau van 105 (type Nordex N117) wordt geopteerd zullen WT 2, 3 & 4 gereduceerd moeten worden tot 104 dB(A) opdat aan de richtwaarde voor de avond- en nachtperiode is voldaan. Voor een voorbeeld van deze gereduceerde situatie voor Nordex, zie Figuur 43 voor een kaart met de geluidscontouren. 8

In concreto houdt een reductie in dat de windturbines andere bladhoeken aannemen, zodat de tipsnelheid van de wieken lager ligt, wat een direct effect heeft op de geluidsproductie van de windturbines. Dit heeft eveneens een effect op de productie van elektriciteit. 8


54/76

Met andere woorden: met elk van de voorgestelde types windturbine is, mits het doorvoeren van bepaalde geluidsreducerende maatregelen, het halen van de nieuwe geluidsnorm uit VLAREM gegarandeerd. In het besluit van september 2012 (zie historiek) werd aangehaald dat geen uitspraak werd gedaan over de geluidshinder in natuurlijke omgevingen. Het GNOP zou het gebied daarenboven als stiltegebied kwalificeren. Er moet worden opgemerkt dat de kwalificatie als stiltegebied in geen enkel bindend instrument reglementair verankerd is. Er bestaat een kwaliteitslabel voor landelijke stiltegebieden, maar het gebied heeft dit label niet. De term stiltegebied is dan ook effectief enkel terug te vinden in het GNOP dat een beleidsdocument is zonder bindend karakter. De term wordt daarenboven enkel gebruikt in relatie met het natuurleven. De impact van het geluid van de turbines op de fauna in het algemeen en de avifauna in het bijzonder werd beoordeeld in de natuurstudie die het volgende vermeldt : “Verstoring door geluidshinder: weinig tot niet relevant, gezien het ontbreken van interessante foerageergebieden in de directe omgeving van de windmolens. Ook naar andere fauna toe (bvb. ree of andere grondgebonden zoogdieren) is er geen significante verstoring te verwachten. Deze soorten zijn bosgebonden en zullen geen hinder ondervinden tijdens de exploitatiefase. Een tijdelijke verstoring tijdens de aanlegfase is mogelijk, doch de werken zijn gespreid en het bosgebied is voldoende groot waardoor steeds verstoringsvrije zones aanwezig zijn, ook tijdens de aanlegwerkzaamheden.” Het geluid van de windturbines heeft bijgevolg geen invloed op het natuurleven zodat geen afbreuk wordt gedaan aan de doelstelling van het GNOP. Wat de impact op de mens betreft, moet worden vastgesteld dat het gebied enkel passieve recreatie onder de vorm van wandelen toelaat. Verblijfsrecreatie is uitgesloten. De maximale milieukwaliteitsnorm voor geluid in open lucht bedraagt in recreatiegebieden maximum 50 dB(A). Deze norm wordt louter ter vergelijking meegegeven vermits het gebied in casu als industriegebied of gebied voor gemeenschapsvoorzieningen of openbare nutsvoorzieningen moet worden beschouwd. Uit de contourkaarten van de geluidsstudie blijkt dat de contour van de 50 dB(A) zich slechts ter hoogte van de turbines zelf bevindt en verder afneemt tot 48 dB(A), resp 45 dB(A) voor het type Nordex N117 (gereduceerd), grosso modo ter hoogte van de bosrand. Waar in klassieke recreatiegebieden een tolerantie tot 50 dB(A) verwacht wordt m.b.t. geluid afkomstig van andere bronnen, kan bijgevolg geen sprake zijn van een schadelijk effect voor de wandelaar door het windturbinegeluid. Tenslotte moet worden opgemerkt dat in een recenter beleidsplan, met name het Gemeentelijk Kaderplan Grootschalige Windturbines, de gemeente Mol duidelijk is afgestapt van de doelstelling uit het GNOP door expliciet zones voor windturbines te voorzien in het bos. De volledige gedetailleerde geluidsstudie is als bijlage 10 toegevoegd aan deze nota.


55/76

Figuur 42: Resulterende iso-geluidslijnen voor het scenario met Vestas V112 (overdag)


56/76

Figuur 43: Resulterende iso-geluidslijnen voor het scenario met gereduceerde Nordex N117


57/76

12.1. Sub-besluit geluid In de discipline geluid zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten. De volgende mitigerende maatregelen maken deel uit van het project: plaatsing van state-of-the-art windturbines met een intrinsiek laag brongeluid, goede geluidsisolatie en een goede regelbaarheid; het brongeluid van de windturbines wordt waar en wanneer nodig gereduceerd zodat ten allen tijd de wettelijke normen voor geluid worden gerespecteerd.

13. Slagschaduw Slagschaduw treedt op in het gebied dat zich in de schaduw bevindt van de draaiende wieken. Het gebied waarin de slagschaduw kan optreden (als de zon schijnt) verandert naargelang van het uur van de dag en het seizoen. De afwisseling van schaduw en licht genereert een knipperlichteffect. Dit effect is hinderlijk voor mensen die in ruimtes werken of leven en waar de zon op dat moment binnenschijnt. Vaak zijn de specifieke omstandigheden belangrijk bij de hinderevaluatie. Wanneer valt deze slagschaduw? Als dat ’s morgens heel vroeg is bv. kan dat aanvaardbaarder worden gevonden omdat de bewoners nog slapen. Maar ook: zijn er vensters aan die kant? Zijn er al obstakels? Wordt er thuisgewerkt? Etc... Met andere woorden: de hinder van slagschaduw verdient enige nuancering. De onderstaande berekeningen van de slagschaduw zijn gemaakt met behulp van het programma WindPro. Deze worden vervolgens getoetst aan de richtwaarden conform de bepalingen VLAREM II. De zonnekans is gelijk aan het gemiddeld aantal uren zonneschijn gedeeld door het maximaal aantal uren zonneschijn. De zonnekans is berekend volgens een lange reeks waarnemingen van het KMI. Hier wordt een gemiddelde voor België gebruikt. Onderstaande tabel geeft de verdeling in de zonnekans weer: Tabel 2: Zonnekans in Ukkel (Bron: KMI)

jan 0,198

feb 0,274

mrt 0,290

apr 0,365

mei 0,401

juni 0,364

juli 0,385

aug 0,435

sept 0,366

okt 0,34

nov 0,242

dec 0,168

De windroos geeft het aantal te verwachten uren wind per windrichting aan. De gebruikte gegevens zijn gebaseerd op een lange reeks waarnemingen van het KMI. Tabel 4 geeft het gemiddeld aantal uren per windrichting en per jaar aan voor België: Tabel 3: Gemiddeld aantal uren per windrichting en per jaar (België) (Bron: KMI)

N 400

NNO 500

ONO 715

O 650

OSO 275

ZZO 400


Z 960

ZZW 1500

WZW 1210

W 930

WNW 590

NNW 430

58/76

Berekeningen starten vanaf een zonnehoogte van 3° (hoek t.o.v. de horizon). Een overzicht van deze aannames is ook terug te vinden in bijlage 12 van deze nota.


59/76

Figuur

44:

Slagschaduwcontouren


voor

N117

(grootste

60/76

type

windturbine)

Volgens de uitgevoerde simulaties bestrijken de schaduwcontouren van de opstelling met acht windturbines van het type Nordex N117 het grootste gebied. Bij de bespreking van de resultaten zullen we dan ook uitgaan van de (minst gunstige) waarden van de N117. Tabel 4: Slagschaduwwaarden voor de dichtst bij gelegen evaluatiepunten

Woning A B C D E F G H I J K L M N O P Q

Verwacht [hh:mm] 17:17 43:43 44:32 30:37 0:00 6:03 54:24 11:53 14:35 3:18 18:56

reëel

0:00 28:22 12:12 10:16 6:24 14:48

aantal

uren Feitelijk aantal uren in navolging van VLAREMII (hh:mm) 8:00 8:00 8:00 8:00 0:00 6:03 8:00 8:00 8:00 3:18 8:00 0:00 8:00 8:00 8:00 6:24 8:00

Uit de resultaten van Figuur 44 in combinatie met Tabel 4 maken we op dat theoretisch gezien een aantal evaluatiepunten meer dan 8 uur slagschaduw zou kunnen krijgen, indien geen maatregelen worden genomen. Het betreft woningen uit de Leopoldwijk (waar evaluatiepunten M en O gelegen zijn) en enkele alleenstaande woningen ten noorden van het kanaal (B, C, N) en ten zuiden van het park (G). De nieuwe VLAREM-wetgeving die goedgekeurd werd door de Vlaamse Regering op 23 december 2011 en gepubliceerd werd in het staatsblad op 21 maart 2012, vermeldt een limiet van 8 uur per jaar met een maximum van 30 minuten per dag. Om te garanderen dat de vereisten van VLAREM worden eerbiedigd, wordt elke windturbine in het park uitgerust met een zogenaamde slagschaduwmodule waardoor in geval van hinder door slagschaduw de betrokken windturbines worden stilgezet om daarmee de slagschaduw tot 8 uur per jaar of minder en tot 30 minuten per dag of minder te beperken, zoals de nieuwe VLAREMnorm stipuleert. 13.1. Sub-besluit slagschaduw In de discipline slagschaduw zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten. De volgende mitigerende maatregelen maken deel uit van het project: de windturbines worden wanneer nodig automatisch stilgelegd zodat ten allen tijd de wettelijke normen voor slagschaduw worden gerespecteerd;


61/76

14. Landbouw WT5 bevindt zich in een gebied waar aan akkerbouw wordt gedaan. Hierdoor zal ongeveer 1600 m² grond ingenomen worden en dus niet meer bruikbaar zijn voor akkerbouw. De windturbines worden voorzien van een ijsdetectiesysteem dat de turbine stillegt bij de minste ijsvorming, waardoor het risico op ijsval tot een minimum wordt beperkt. De gewassen zullen geen schade ondervinden van de overgang van de rotor. De windturbine zal geen negatieve impact hebben op de akkerbouwactiviteiten in de directe omgeving van de inplanting.

15. Industrie, bedrijventerreinen Wat de impact op industrie/bedrijventerreinen betreft verwijzen we naar hoofdstuk 6.7, deelparagraaf “Optimaal ruimtegebruik in functie van de bestemming van het gebied” van deze nota.

16. Sport en recreatie De windturbines staan langs het kanaal Bocholt-Herentals, langs een typische fiets- en wandelroute. De windturbines zullen de wandelen fietsrecreatie niet verstoren, integendeel: de windturbines zullen een oriënterend en attractief element vormen voor fietsers en wandelaars. Zie in deze context ook de hoofdstukken 12 (Geluid) en 7 (Landschappen).

17. Veiligheid 17.1. Algemene veiligheidsbeschouwingen De windturbines zijn TÜV-gecertificeerd, en voldoen dus aan alle geldende Europese normen. Structurele faling dient niet beschouwd te worden als de turbines gecertificeerd zijn volgens de internationale norm IEC61400-1. Deze norm is strenger dan de Belgische norm NBN B03-0021, die geldig is voor om het even welk bouwwerk. De op te richten windturbines zullen gecertificeerd zijn volgens IEC61400 en hebben bijgevolg strengere ontwerpeisen dan gewone civiele bouwwerken. Aangezien sommige windturbines in de buurt van openbaar begaanbare landwegen zullen draaien, is het noodzakelijk om ijsdetectie te voorzien zodat elke windturbine stilgezet wordt op ogenblikken dat er ijsvorming op de wieken is. De ijsafzetting op stilstaande wieken is veel kleiner dan op draaiende wieken, en door het stilzetten wordt ijsworp voorkomen. Verder bevinden er zich in de onmiddellijke nabijheid van de turbines geen Seveso-bedrijven of leidingen. De dichtstbijzijnde leidingen (buiten de standaard ondergrondse nutsvoorzieningen en kabels) zijn te zien in Figuur 7 op pagina 25 met beschrijving erbij – het betreft hoogspanningsleidingen waarvoor reeds positief advies is afgeleverd door de beheerder (Elia) – zie bijlage 17 van deze nota. 17.2. Veiligheidsstudie Aan een extern studiebureau, Sertius bvba, is gevraagd om een veiligheidsstudie uit te voeren naar de plaatsing van 8 windturbines van Ecopower op het grondgebied van Mol. Het onderzoek werd uitgevoerd door een erkend VR-deskundige Frank Maesen.


62/76

Uit het onderzoek van de acht geplande windturbines ten aanzien van de externe risico’s is het volgende naar voor gekomen:  De aanvrager/exploitant is in verband met het criterium van het plaatsgebonden risico op de terreingrens eigenaar van alle gronden waarop de windturbines ingetekend staan inclusief deze waarboven de wieken draaien ttz. binnen de halve rotordiameter en/of waarbinnen ook het criterium van 10-5/jr voor het plaatsgebonden risico ligt.  Aan het criterium van het plaatsgebonden risico voor gebieden met woonfunctie wordt steeds voldaan.  Aan het criterium van het plaatsgebonden risico voor terreinen met kwetsbare locaties wordt steeds voldaan.  Voor het groepsrisico is gezien de inplanting in gebied waar er geen personen permanent aanwezig zijn, geen detaillering nodig en wordt aldus zonder meer voldaan aan het betrokken criterium voldaan. Voor de indirecte risico’s is er inzake de afstand van de geplande windturbines tot de aanwezige bovengrondse hoogspanningsleiding reeds afstemming met, en een positief advies van de beheerder van de hoogspanningsleidingen, zie bijlage 17. Hoewel de afstand van de geplande windturbines tot de nucleaire installaties groter is dan de maximale schadeafstand, en voorts het SCK•CEN en VITO deel uitmaken van het consortium dat de aanvraag voor de plaatsing van de windturbines indient, is bovendien advies gevraagd aan het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle specifiek in verband met de nucleaire activiteiten. “Gelet op de ruime afstand tussen de windturbines en de betrokken nucleaire inrichtingen is enkel het scenario “afbreken en wegslingeren van een wiekblad of van delen van een blad” relevant voor de nucleaire inrichtingen. In dit geval bevinden zich geen nucleaire installaties binnen de theoretische maximale werpafstand bij een wiekbreuk van een windturbine. Het bijkomend risico als gevolg van de inplanting van deze windturbines op de bestaande nucleaire inrichtingen wordt dan ook als aanvaardbaar beschouwd. Het Agentschap geeft dan ook een gunstig advies betreffende dit project.” 17.3. Sub-besluit veiligheid In de discipline veiligheid zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten. De volgende mitigerende maatregelen maken deel uit van het project: er worden indien nodig trillingsdempers geplaatst op de aanpalende hoogspanningsleidingen; de windturbines worden voorzien van een automatisch ijsdetectiesysteem zodat deze preventief kunnen worden stilgelegd en de risico’s op ijsval en ijsworp tot een minimu worden beperkt; de windturbines worden geplaatst op voldoende afstand van nucleaire activiteiten, waardoor het bijkomend risico als gevolg van de inplanting van deze


63/76

windturbines op de bestaande nucleaire inrichtingen als aanvaardbaar wordt beschouwd.

18. Natuur Wat betreft de algemene natuurwaardering is, in overleg met het Agentschap Natuur en Bos, besloten over te gaan tot de opmaak van een gedetailleerde lokale natuurtoets, zie bijlage 16 van deze nota. 18.1. Methodiek Aanvullend op de vrij beschikbare informatie werd een broedvogelinventarisatie uitgevoerd en werd een detailonderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van vleermuizen. Tevens werd voor het effect op vogels onderzoek uitgevoerd naar het voorkomen van seizoenstrekconcentraties en lokale vliegbewegingen. Deze inventarisatie en het detailonderzoek naar de vleermuizen werd uitgevoerd door Natuurpunt Studie vzw, en is opgenomen in bijlage 1 van de Natuurtoets. De gegevens vanuit deze studie werden verwerkt in de natuurtoets zelf. Immers, tot op heden was er slechts in beperkte mate informatie aanwezig over het al dan niet voorkomen van deze soortengroepen, in welke dichtheden en of de turbines mogelijk interfereren met het habitatgebruik van deze soorten. Het bijkomende onderzoek heeft hier waardevolle aanvullende gegevens opgeleverd.

Figuur 45: Opstelling met hoogtewerker voor het projectspecifieke vleermuizenonderzoek


64/76

18.2. Besluit uit de natuurtoets De locatie waar de turbines ingeplant worden zorgt voor een vermoeden dat een risico op de natuurwaarden kan ontstaan, waardoor deze natuurtoets uitgevoerd wordt. De tijdelijke effecten tijdens aanleg van de turbines kunnen voldoende beperkt worden door het nemen van voorzorgsmaatregelen inzake de tijdsperiode en methode van uitvoering. Voor WT04 wordt tijdens de bemalingsfase een waterdichte bouwkuip voorzien waardoor de mogelijke permanente impact op het zeer nat gebied met veen in de ondergrond vermeden kan worden. Ten aanzien van avifauna blijken de permanente effecten beperkt te zullen zijn. Voornamelijk m.b.t. een aantal roofvogelsoorten is een aanvaringsslachtoffer nooit uit te sluiten. Op populatieniveau, zowel op Vlaams als lokaal/regionaal niveau wordt hierdoor geen permanente negatieve impact verwacht. Ten aanzien van vleermuizen is het potentieel probleem complexer. Gezien de hoogte van de geplande turbines en de intentie om zo hoog mogelijk te gaan, zullen vanuit de bestaande kennis, effecten op de meeste soorten beperkt tot zeer beperkt zijn. Het effect kan bestaan uit de impact door habitatinname, doch dit is relatief beperkt en kan gecompenseerd worden met een mogelijke ecologische meerwaarde t.o.v. de bestaande situatie. Ten aanzien van de migratie van vleermuizen worden preventieve maatregelen voorzien. De migratie gebeurt hoofdzakelijk gespreid over Vlaanderen in westelijke/zuidwestelijke richting. Bepaalde soorten volgen vnl. de riviervalleien. Ter hoogte van het projectgebied worden geen grote concentraties verwacht, wat niet betekent dat er geen migrerende vleermuizen kunnen passeren, vandaar dat ook preventieve maatregelen in het project opgenomen worden. Om effecten ten aanzien van vleermuizen te vermijden, geven een aantal recente studies duidelijk aan dat het stilleggen van de turbines in bepaalde, wel afgebakende periodes, tot een beduidend lager impact op de vleermuizen kan leiden. Preventief wordt dit tijdelijk stilleggen dan ook in deze natuurtoets aanbevolen. Wanneer rekening gehouden wordt met bovenstaande milderende maatregelen en deze uitgevoerd worden, kan gesteld worden dat de effecten op de natuurwaarden in de omgeving van het projectgebied voldoende gemilderd kunnen worden. Ook ten aanzien van vleermuizen kan de plaatsing en exploitatie van de turbines plaatsvinden, zonder dat grote effecten verwacht worden. Een gericht en nauwkeurig slachtofferonderzoek na plaatsing kan mogelijk aantonen dat de effecten inderdaad voldoende beperkt zijn ook zonder het tijdelijk stilleggen en zo kan de preventieve maatregel inzake het tijdelijk stilleggen van de turbines mogelijk opgeheven worden (zoniet dient deze preventieve maatregel behouden te blijven).


65/76

18.3. Vlaams Ecologisch Netwerk en Vlaamse risicoatlas vogels-windturbines In dit hoofdstuk wordt de situering van het project ten opzichte van omliggende VEN-gebieden weergegeven, zie bijlage 18 van deze nota. Hieruit blijkt dat het dichtstbijzijnde VEN-gebied meer dan 2,5km verwijderd is van onderhavig project. Eveneens wordt het project gesitueerd in de Vlaamse Risicoatlas vogels-windturbines in bijlage 4 van deze nota. Deze atlas (en de verschillende databanken die aan de basis ervan liggen) is immers het vertrekpunt geweest van de meer gedetailleerde natuurtoets. Zo staat het ook vermeld in de inleiding van het instrument: "De risicoatlas vogels-windturbines blijft dus een startpunt in de analyse en beoordeling van geplande windturbines." Deze analyse en beoordeling is zoals eerder vermeld terug te vinden in hoofdstuk 18 en in Bijlage 16 van deze nota. 18.4. Bijkomende verplichtingen natuurdecreet Bijkomende administratieve verplichtingen in het kader van ondermeer het natuurdecreet, zoals bijvoorbeeld de opmaak van een boscompenstiedossier, maken geen deel uit van de vergunningsaanvraagprocedure, maar zullen worden voldaan via de voorziene procedures. 18.5. Bemaling De turbines zijn gelegen in een gebied met een relatief uniforme ondergrond nl. een matig natte zandbodem, met uitzondering van de omgeving rond WT04 en WT05. Volgens de bodemkaart is ter hoogte van WT04 een zeer natte zandbodem met lokale veenpakketten gelegen, en WT05 bevindt zich in de omgeving van een landduin, welke in onderstaande berekeningen gelijk gesteld wordt aan een zandbodem (zie Figuur 6-1). Uit de Databank ondergrond Vlaanderen blijkt dat het grondwater schommelt tussen ca 23 en 23,8 m TAW. Het maaiveldpeil is ca 24,5 m. Het grondwater is bijgevolg gesitueerd op een diepte van 0,8 tot 1,5 m. (omgeving WT01 / 02 / 03). Voor alle turbines zal een tijdelijke bemaling noodzakelijk zijn om de fundering te kunnen bouwen. Om de invloedsstraal van een bemaling rond een bouwput te schatten, wordt algemeen gebruik gemaakt van empirische formules, zoals de formule van Sichardt: R = 3000 D . k Met D = gewenste grondwaterstandsverlaging (in m) k = doorlaatbaarheidscoëfficiënt (in m/s) R = invloedsstraal van de bemaling (in m) Om de formule te kunnen toepassen, moeten dus de gewenste daling D en de doorlaatbaarheid K gekend zijn. Gewenste grondwaterstandsdaling D: er wordt verondersteld dat er bemaald wordt tot 0,5 m onder de funderingssokkel, de gewenste grondwaterstandsdaling wordt bijgevolg als volgt berekend: D = diepte funderingssokkel (m) + 0.5m – grondwaterpeil (m)


66/76

Het grondwaterpeil kan afgeleid worden van de bodemkaart, of van boringen in de buurt van het projectgebied. Vanuit de gegevens vanuit DOV9 blijkt het grondwaterpeil te schommelen tussen 0,8 en 1,5 m- MV. Gezien er buiten het broedseizoen gewerkt moet worden, kunnen we aannemen dat de werkzaamheden zullen starten na de zomerperiode, wanneer de grondwatertafel het laagst is. Als we hier van uitgaan en gezien de funderingssokkel zich op 3m onder het maaiveld bevindt, betekent dit dat: D = 3 +0,5 – 1,5 = 2 De doorlaatbaarheidscoëficiënt van een zandbodem bedraagt ca. 10-5 m/s. Dit betekent dat de invloedsstraal voor de bemaling ter hoogte van alle turbines (m.u.v. WT04) ca. 20 m zal bedragen. Bij ondiepere grondwaterstanden zal deze invloedsstraal iets groter zijn. De bemaling zal normaal gezien een 6-tal weken dienen te gebeuren. De afwatering van het opgepompte water kan gebeuren via de aanwezige grachten/waterlopen. Dit zal in dit geval niet problematisch zijn. Evenwel kan een tijdelijke verdroging optreden in de omgeving van de bemaling. In de omgeving van windturbines 1, 2, 3, 5, 6, 7 en 8 komt er geen grondwaterafhankelijke vegetatie voor. Het gaat bijna uitsluitend om droog dennenbos. Dit bostype komt frequent voor op de voedselarme, drogere zandgronden. Deze bemaling zal niet leiden tot belangrijke negatieve verdrogende effecten in de omgeving, gezien het tijdelijke karakter, de beperkte invloedsstraal en de afwezigheid van vegetaties afhankelijk van het grondwater. Voor het uitgraven van het kabeltracé is geen bemaling noodzakelijk. Als er in het najaar gewerkt wordt, bij lage grondwaterstanden, kan met vrij grote zekerheid volledig in het droge gewerkt worden.

9

Databank Ondergrond Vlaanderen http://dov.vlaanderen.be


67/76

Figuur 46: Bodemkaart

In de omgeving zijn bodemonderzoeken uitgevoerd, zoals te zien is in Figuur 47. Deze zijn gelegen op meer dan 395m afstand, waardoor een eventuele interactie van bemaling op een eventuele verontreiniging uitgesloten is, omdat de invloedsstraal daarvan ca. 20m is.


68/76

Figuur 47: Bodemonderzoeken in de projectomgeving

Het dichtstbijzijnde waterwingebied is gelegen op een afstand van meer dan 4,5km verwijderd van de dichtstbijzijnde turbine. Ook hier is geen interferentie te verwachten. Zie Figuur 49 voor een kaart met de waterwingebieden. Nabij WT04 is veen aanwezig in de ondergrond. Omdat dit mogelijk problematisch is wanneer er bemaling ingesteld wordt, zal een waterdichte bouwkuip aangelegd worden om in ieder geval geen bemaling in te moeten stellen. Volgende techniek zal worden toegepast:  Inschroeven funderingspalen  Aanbrengen damwanden  Uitgraven tussen damwanden en funderingspalen  Aanbrengen waterdichte betonlaag (onderwaterbeton)  Vlechten wapening en storten betonlaag Na het voltooien van de fundering worden de damwanden terug weggehaald. Deze methodiek moet op deze locatie toelaten dat er geen invloed uitgeoefend zal worden op de grondwaterstanden en er dus geen ontwatering met negatieve effecten op de omgeving zal optreden. Zo kan de invloed op de waterhuishouding zo minimaal mogelijk gehouden worden en kunnen negatieve effecten op het voorkomend veen vermeden worden. De turbine werd t.g.v. dit veen ook verplaatst in de aanloop van het project om zo aan de rand van deze veenzone te staan


69/76

en een invloed maximaal uit te sluiten. Alle werkzaamheden zullen hier vanuit de noordwestelijke zijde benaderd en uitgevoerd worden.

Figuur 48: Detaillering zone rondom WT4

Er worden geen werkzaamheden, rijstroken of dergelijke uitgevoerd in de zone ten oosten van de sokkel van WT04. Er gebeuren enkele werkzaamheden binnen de op onderstaande figuur aangeduide zones. De werfzone zal goed afgebakend worden.

Figuur 49: Waterwingebieden. Bron: dov. vlaanderen.be


70/76

18.6. Sub-besluit natuur In de discipline natuur zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten. De mitigerende maatregelen die deel uitmaken van het project worden hieronder samengevat. Voor de detaillering van deze maatregelen wordt verwezen naar hoofdstuk 7 van de natuurtoets in bijlage 16. Studiefase:  Voorzien van zo hoog mogelijke turbines om de vrije slag onder de wieken zo hoog mogelijk te krijgen (81,5 – 86 m);  Beperken verlichting (zie exploitatiefase). Aanlegfase:  Er dienen geen werkzaamheden uitgevoerd te worden tijdens de broedperiode. De werken kunnen enkel plaatsvinden vanaf augustus t.e.m. februari. Een eventuele splitsing van de twee fases (fundering / bouw turbines) is mogelijk en aangewezen indien de timing moeilijk haalbaar blijkt.  Omleggen van de waterloop ‘Daelemansloop’ dient te gebeuren i.p.v. het inbuizen van deze waterloop nabij de turbines. Het omleggen dient te gebeuren volgens een natuurlijk meanderend patroon op voldoende afstand van de windturbines. Een natuurtechnische aanpak dient hierbij gehanteerd te worden die de waterloop ruimte biedt. De oeverversteviging dient waar nodig uitgevoerd te worden m.b.v. een ecologisch materiaal (bvb. kokosrollen). De bodembreedte van de loop dient minimaal dezelfde breedte te hebben als de zones voor/na de omgelegde zone. Vanuit de dienst Integraal Waterbeleid is de vereiste bodembreedte 1,75 m. Flauwe oevers hebben de voorkeur. Langs de oeverzones wordt telkens een 5m brede vlakke zone voorzien voor het onderhoud. De technische aspecten worden gedetailleerd in overleg met het Agentschap voor Natuur en Bos.  Voor WT-04 is het noodzakelijk om te werken met een waterdichte bouwkuip.  Er is boscompensatie noodzakelijk. Dit betreft een oppervlakte van 2,06 ha. Het is ten zeerste aanbevolen om deze bosaanplant rechtstreeks uit te voeren in de omgeving van het projectgebied, teneinde de compensatie meteen te realiseren i.p.v het betalen van een bosbehoudsbijdrage. Aanvullend is een financiële compensatie een mogelijkheid.  Natuurinrichtingsmaatregelen: o Manueel uitlieren en afplagen van zones aangrenzend aan WT-04 (ten oosten ervan). ¼ van de oppervlakte zal afgeplagd worden, en dit telkens in 4 stukken.  De werfzone dient overal goed afgebakend te worden. Er moet nazicht gebeuren dat er geen werkzaamheden buiten deze werfzone plaatsvinden of dat er materiaal in zones buiten de werfzone gestockeerd zou worden.  Het maximaal beperken van de werkstrook-breedte is noodzakelijk bij de aanleg van het kabeltracé. Dit betekent hier de sleufbreedte + de uitgegraven grond. In de vochtige zones, voor de kabelaanleg vanaf het bestaande hoofdpad tot aan de windturbine is het noodzakelijk het kortste tracé te volgen langsheen de werfweg. Zowel de toekomende als vertrekkende kabel zal hier in dezelfde sleuf gelegd worden om deze vochtige zone en de aanwezige vegetatie maximaal te ontzien. Er wordt gewerkt met rijplaten waarop zowel de


71/76

kraan zal rijden als de uitgegraven grond tijdelijk op gestockeerd wordt. De lengte van de sleuf wordt beperkt en zal voortschrijdend terug gedicht worden.  Alle werfwegen/bermen en kraanplaatsen worden na voltooiing van de werken terug afgedekt met een dunne laag gebiedseigen zand om vegetatieherstel toe te laten. Exploitatiefase  Zo weinig mogelijk verlichting: korte (witte) pulserende lichten met een zo groot mogelijk tusseninterval.  Vermijden van impact op vleermuizen door implementatie voorgenoemd automatisch systeem en opvolging.  Beheersaanpassing bos naar meer natuurgericht beheer t.g.v. kwaliteitsvermindering door windturbines. Specifiek t.h.v. WT-04 is het noodzakelijk om het graasbeheer (actueel met Schotse Hooglanders) te optimaliseren. Het advies van het Agentschap Natuur en Bos van 13/09/2013 zoals is opgenomen in bijlage 26 van deze nota (en zoals aangevraagd in het kader van deze MER-ontheffing) concludeert: “Indien de milderende maatregelen zoals voorzien in de natuurtoets worden uitgevoerd stelt het Agentschap voor Natuur en Bos vast dat de vergunningsplichtige activiteit niet in strijd is met de beschermingsbepalingen ten aanzien van ebschermde soorten zoals bepaald in het Soortenbesluit van 15/05/2009. Gelet op de natuur- en boscompensaties en milderende maatregelen kunnen we besluiten dat het effect op de aanwezige natuur- en boswaarden voldoende zal opgevangen worden.”

19. Luchtvaart Specifiek voor dit dossier is bij onderstaande beheerders van het luchtruim advies ingewonnen. Defensie Defensie adviseerde eerder al positief voor de versie van 7 windturbines, en gaf richtlijnen door wat betreft bebakening van hoge structuren in categorie C volgens de circulaire GDF03. De verwachting is dat ook het nieuwe advies van defensie voor 8WT gelijklopend zal zijn met het eerdere advies voor 7WT. Belgocontrol Belgocontrol is het autonoom publiek bedrijf dat instaat voor de veiligheid van het civiele vliegverkeer in het Belgische luchtruim. Daartoe worden alle vergunningsaanvragen voor hoge constructies ook voorgelegd aan Belgocontrol ter advies. Het advies van Belgocontrol voor dit dossier is positief en is terug te vinden in bijlage 25.

20. Cumulatieve effecten 20.1. Bestaande projecten of installaties in de omgeving De bestaande grotere projecten in de omgeving van het voorsgestelde project behelzen de site SCK•CEN met de verschillende proefreactoren, op ca. 900 meter de site van de oude kolencentrale, op ca. 2000 meter; de nieuwe caissonfabriek voor laagradioactief afval, op ca. 750 meter; de opslag van laagradioactief afval, op ca. 650 meter. Verder dient vermeld dat een windturbinepark van 4 windturbines van de firma Electrabel op de industriezone ‘Stenehei’ (verder kortweg ‘Park Stenehei’) is vergund, op ca. 1500 meter, zie Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

72/76

Figuur 50, hetwelk in het kader van deze vergunningsaanvraag verondersteld wordt bestaand te zijn. 20.2. Discipline veiligheid Het aspect veiligheid in relatie met de bestaande installaties is onderzocht in de veiligheidsstudie in Bijlage 21 van deze nota. In de veiligheidsstudie is gerekend met een maximale invloedsafstand van 613 meter – dit is de maximale invloedsafstand van alle in ogenschouw genomen turbines – zoals ook opgenomen in Tabel 1. Aangezien de voorgestelde turbines voor dit project duidelijk hoger en groter zijn dan deze in Park Stenehei, is het redelijk aan te nemen dat de invloedsafstand voor Stenehei niet groter is dan deze van onderhavig project. In Figuur 50 worden beide projecten weergegeven, met de maximale invloedsafstand ingetekend. Aangezien de invloedszones van beide windturbineparken (onderhavig project en het windturbineproject Stenehei) elkaar niet overlappen, worden geen cumulatieve effecten verwacht op het veiligheidsaspect.

Figuur 50: Invloedsstralen voor onderhavig project en project Stenehei

20.3. Discipline geluid Wat betreft het aspect geluid valt geen enkele interferentie te verwachten met het project Stenehei. De cumulatieve geluidsstudie is terug te vinden in hoofdstuk 5.5 van de geluidsstudie in bijlage 10. De resultaten van de studie uitgevoerd door Tractebel Engineering worden niet overgenomen maar aan de hand van de projectaannames wordt het cumulatief effect hierna berekend door het geluidsmodel opgesteld voor Ecopower uit te breiden. Er werd gerekend met een maximaal geluidsvermogenniveau van 106 dB(A). In het rapport uitgevoerd door Tractebel Windturbines Mol: Dossier voor verzoek tot ontheffing van project-MER

73/76

Engineering blijkt dat er reducties nodig zijn om aan de richtwaarden aan de beoordelingspunten voor de studie voor Electrabel te kunnen voldoen. Er is niet geweten welke reducties deze zijn zodat met het maximaal opgegeven geluidsvermogenniveau van 106 dB(A) dient gerekend te worden. Hierdoor wordt echter wel de meest ongunstige situatie in kaart gebracht. Indien er voor deze situatie geen effecten worden verwacht zal dit ook zo zijn indien in de praktijk lagere geluidsvermogenniveaus worden gehanteerd. Er wordt wel met de reducties voor Ecopower gerekend. Er is nergens een overschrijding te verwachten voor de beoordelingspunten in het kader van het project van Ecopower (rekening houdend met de nodige reducties voor de windturbines van Ecopower). Zelfs indien we rekenen met de maximale geluidsvermogenniveaus van Electrabel is de bijdrage op alle beoordelingspunten minder dan 1 dB(A) uitgezonderd op één beoordelingspunt, maar zelfs dan is het specifiek geluid van alle parken samen nog lager dan de richtwaarde. Gezien de afstand (+/- 1 km) is het ook te verwachten dat er geen beduidend cumulatief effect is tussen de 2 windturbine parken. 20.4. Discipline landschap Wat betreft de discipline landschap is een aparte nota toegevoegd in bijage 28. Het besluit luidt: de geplande windturbines op het terrein van SCK te Mol zorgen voor een cumulatief effect met de vergunde windturbines van Park-Stenehei te Dessel. De geplande windturbines op het terrein van SCK te Mol zorgen voor een cumulatief effect met de vergunde windturbines van Electrabel te Dessel. Door de min of meer parallelle opstelling langs beide zijden van het kanaal en de redelijke tussenafstand, wordt dit niet als storend ervaren maar vormen ze een geheel. Enkel vanuit de noordelijke kijkrichting zijn beide projecten zichtbaar. Het verschil in hoogte van de masten is hierbij niet storend, maar eerder een pluspunt, omdat het de samenhang versterkt. 20.5. Discipline slagschaduw Wat betreft het aspect slagschaduw is een gecumuleerde slagschaduwstudie opgemaakt die aantoont dat beide windparken nauwelijks gecumuleerde slagschaduwzones opleveren. Enkel voor enkele beperkte zones is er een overlapping van de 4hrs en de 8hrs-zone. Specifiek voor deze punten zal een aparte met het windpark Stenehei gekoppelde automatische stop van de windturbines van onderhavig dossier georganiseerd worden, zodat ten allen tijde de Vlarem-norm gerespecteerd wordt. Zie bijlage 31 voor de gecumuleerde slagschaduwstudie.

21. Communicatie Communicatie hoort bij de kerntaak van Ecopower om te sensibiliseren rond hernieuwbare energie en rationeel energiegebruik. Ecopower heeft hier een stevige traditie opgebouwd. Voor Ecopower is de communicatie naar de omwonenden, en bij uitbreiding naar de inwoners van de betrokken gemeenten essentieel:


74/76

-

Communicatie naar inwoners van de betrokken gemeenten: er zijn verschillende informatieavonden gehouden voor de inwoners, op 22/08, 4/09, 5/09, 18/09. Zij werden uitgenodigd via de regionale pers, via huis-aan-huis brieven en via de website van Ecopower. Op deze informatieavonden werd het project toegelicht in al zijn aspecten: o Kennismaking met Ecopower als investeerder, projectontwikkelaar en als coöperatie o Locatie en impact op de omgeving (geluid, slagschaduw, visuele impact, bouwwerken, eventuele impact op de natuur, landschappen, erfgoed, etc... o Mogelijkheden tot participatie en stroomafname van de geproduceerde groene stroom o Timing van het project - het vergunningstraject, het bouwtraject en het exploitatietraject o Uitnodiging

voor

individuele

evaluatie

van

hinder.

De acht windturbines kunnen een groot deel van de bevolking van Mol van groene stroom voorzien. De bevolking krijgt de kans om, via het aandeelhouderschap in de coöperatie, rechtstreeks voor 100% te participeren in het project. De vennoten kunnen de geproduceerde stroom afnemen aan kostprijs en zonder vaste kost.

22. Besluit Na aftoetsing en weging van alle mogelijke aspecten van de invloed van de voorgestelde windturbines op de omgeving, kunnen we besluiten dat dit project een echte meerwaarde zal betekenen voor de samenleving. De eventuele hinder zal door de voorgestelde mitigerende maatregelen i.v.m. geluid, slagschaduw en natuur tot een absoluut strikt minimum herleid worden, de inplanting is regelmatig en conform alle geldende en bekende toetsingsnormen en de veiligheid in de omgeving wordt door deze windturbines niet significant beïnvloed. Er dient benadrukt te worden dat alle in deze nota (exclusief bijlagen) vermelde milderende en mitigerende maatregelen projectgeïntegreerd zijn, tenzij uitdrukkelijk vermeld. Bovendien zal eenieder in de mogelijkheid zijn om rechtstreeks in het project te participeren en zelf ook stroom af te nemen van de windturbines aan een democratisch tarief.


75/76

23. Lijst van bijlagen bij deze nota 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29.

Inplantingskaart 1-20000 Ortho Inplantingskaart 1-20000 Topo Inplantingskaart + grote infrastructuren Natuurwaarderingskaart Landschapswaarderingskaart Inplantingskaart 1-10000 Topo Inplantingskaart 1-20000 met gewestplanbestemmingen Inplantingskaart 1-:20.000 met woongebieden Inplantingskaart 1-20.000 met woningen Geluidsstudie Inplantingskaart 1-20.000 met afstanden tot leidingen Slagschaduwstudie Landschapsstudie en visualisatie Inclusienota van de windturbines op de terreinen van SCK•CEN en VITO Kaderplan grootschalige windturbines Mol Natuurtoets Advies van Elia Inplantingskaart 1-50.000 met aanduiding van de omliggende VEN-gebieden Inplantingskaart 1-10.000 met de maximale risicocontouren Inplantingskaart 1-20.000 met de overstromingsgevoelige gebieden Veiligheidsstudie Advies Onroerend Erfgoed Leidingplan Advies FANC Advies Belgocontrol Advies ANB Overzichtsplan projecten in omgeving met invloedszone Cumulatieve landschapsstudie en visualisatie Cumulatieve slagschaduwstudie


76/76

Gemotiveerd verzoek tot ontheffing van een project- MER

Recommend Documents