Fiscaal recht Bachelor of Laws

Fiscaal recht Bachelor of Laws

Faculteit der Rechtsgeleerdheid

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Universiteit Leiden Persoonlijke begeleiding, inspirerend onderwijs en ruimte om jezelf te ontwikkelen in een sfeervolle studentenstad. Dat is wat de Universiteit Leiden je biedt. Je kunt kiezen uit zo’n 50 bacheloropleidingen en ruim 100 masteropleidingen, van Geneeskunde tot Wijsbegeerte. En binnen alle studies kun je je eigen weg kiezen door specialisaties en een minor. Je ontdekt waar je interesses liggen en wat je sterke punten zijn. Na je studie aan de Universiteit Leiden –in Leiden of in Den Haag– ligt de wereld voor je open.

studereninleiden.nl 2

Kom eens langs! Studiefestival: eind oktober Open Dagen: eind april en eind november Oriëntatiedag: half maart Last Minute Leiden: eind juni De exacte data en meer informatie vind je op studereninleiden.nl

Inhoud

Fiscaal recht studeren in Leiden

Intro

Fiscaal recht in Leiden: iets voor jou?

4

• In het kort: de studie en jij 5 • Waarom in Leiden? 6 • Toelatingseisen en Leids studiesysteem 7

De studie

Meer over de inhoud van de studie

• • • • •

Aan deze brochure, die met zorg is samengesteld, kunnen geen rechten worden ontleend. De meest actuele informatie is te vinden op studereninleiden.nl. Augustus 2010

Later

8

Opbouw van de bacheloropleiding 10 Studeren in het buitenland 12 Stages 12 Studievereniging 13 De masteropleiding 15

Wat kun je later met deze studie?

16

• De arbeidsmarkt 17

Leiden

Maak kennis met de stad en de universiteit

20

• Studiefestival, Open Dagen etc. 22

3

Puzzelen, verbanden leggen en

“Vaak wordt er gezegd dat je bij een rechtenstudie veel moet lezen, maar dat vind ik wel meevallen. Ik merk wel dat ik de fiscale vakken leuker vind dan de rechtenvakken” Martine Houben (26), eerstejaars

4

creatieve oplossingen bedenken. Maatschappelijk relevant, dynamisch en uitdagend: dat is Fiscaal recht. Je leert de belastingwet uit te leggen en toe te passen. Bovendien denk je na over rechtvaardige belastingheffing en kwalitatief goede belastingwetgeving. Iets voor jou? Waarom Fiscaal recht?

Iedereen heeft dagelijks met belastingen te maken. Er wordt wel eens gezegd dat er twee zekerheden in het leven zijn: je gaat op enig moment dood en je betaalt belastingen. Als particulier betaal je onder meer belasting over je inkomen en overdrachtsbelasting bij het kopen van een huis, maar ook motorrijtuigenbelasting en parkeerbelasting. Ook bedrijven worden geconfronteerd met belastingen. Zo dragen ze loonbelasting af, brengen ze omzetbelasting in rekening over geleverde goederen en diensten en betalen ze vennootschapsbelasting en allerlei gemeentelijke heffingen. De overheid heft allerlei soorten belastingen en doet dat volgens een bepaalde systematiek. Het belangrijkste doel hiervan is het vullen van de schatkist. Daarnaast probeert de overheid allerlei nevendoelen te bereiken. Denk bijvoorbeeld eens aan het ontmoedigen van roken door het heffen van accijnzen of het beperken van het gebruik van benzine slurpende auto’s (‘slurptax’). Op dit punt doen zich allerlei wetenschappelijke vragen voor. Bijvoorbeeld: wat is een efficiënte wijze van belastingheffing? Wat zijn de rechtsbeginselen en grondslagen waarop de

overheid haar belastingheffingen baseert? Is het gekozen belastingsysteem rechtvaardig? Veel fiscaal juristen richten zich vooral op de consequenties van het belastingsysteem voor particulieren of ondernemingen. Omdat er veel verschillende wetten zijn die vaak moeilijk te begrijpen zijn, vragen particulieren en ondernemingen vaak aan een deskundige wat de fiscale gevolgen zijn van de dingen die zij willen gaan doen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je als Nederlands bedrijf een filiaal in Duitsland opent? Welk land mag dan belasting heffen? Wat zijn de fiscale gevolgen van het kopen van een tweede huis? Ook willen die particulieren en ondernemingen vaak advies over methoden om minder belasting te betalen. Op al deze vragen weet een fiscaal jurist antwoord. Fiscaal recht is een vakgebied dat midden in de maatschappij staat, continu in beweging is en internationale en Europese dimensies heeft. Aan fiscalisten heeft de maatschappij dan ook enorme behoefte. Omdat er een groot tekort aan fiscalisten is, kun je als afgestudeerd fiscalist rekenen op zeer goede arbeidsmarktperspectieven en een uitstekend startsalaris.

Intro Fiscaal recht in Leiden: iets voor jou?

Past de studie bij jou?

Vind je het leuk om te spelen met taal, te puzzelen met lastige wetteksten en om zaken helemaal uit te pluizen? Dan is Fiscaal recht misschien iets voor jou. Omdat het fiscale recht raakpunten heeft met onder meer strafrecht, bestuursrecht en ondernemingsrecht, is een brede juridische belangstelling een pluspunt. Hoewel je tijdens de studie en ook daarna te maken krijgt met cijfers, hoef je absoluut geen rekenwonder te zijn. Spelen met taal en de letter van de wet is wel je sterke kant. Een flinke dosis doorzettingsvermogen en zelfdiscipline komen goed van pas.

Tip Kom kijken Je kunt op allerlei manieren in Leiden terecht om te kijken of de studie iets voor jou is. Bezoek bijvoorbeeld een Open Dag of loop een dagje mee. Een overzicht van de mogelijkheden vind je op pagina 22.

5

Uit de agenda van

Waarom in Leiden?

Martine Houben (26), eerstejaars

09.02 Ik woon op kamers in Den Haag dus 09.30

11.00

12.30 13.00 15.00 17.00

19.15 21.00 22.00

6

ik neem de trein naar Leiden. Vergadering met de bedrijvendagcommissie op de faculteit. We organiseren een bedrijvendag voor onze studievereniging. Studeren voor het vak Internationaal Belastingrecht in de bieb. Dit kan een lastig vak zijn maar ik vind het leuk omdat je bezig bent met verdragen tussen landen. Lunch. Fitnessen bij Sportcity. Opgaven voor de werkgroep doornemen met medestudenten. Werkgroep Directe Belastingen II, dit vak gaat over de inkomsten- en vennootschapsbelasting die worden geheven bij ondernemingen. Werken bij de Rechtswinkel: ik help mensen met hun aangifte voor de inkomstenbelasting. Eindelijk tijd om te eten... ik houd van koken maar meestal wordt het een snelle hap. Biertje met mijn huisgenoot in onze ‘buurtkroeg’, biercafé De Paas in Den Haag.

De studie Fiscaal recht in Leiden is een veelzijdige juridische studie. Fiscaal recht is een relatief kleinschalige opleiding waardoor je snel je medestudenten leert kennen. Bovendien zijn de docenten makkelijk aanspreekbaar en is er veel persoonlijke begeleiding. Zo heb je in je eerste jaar een vaste mentorgroep, de Leiden Law Practices. Daarnaast is er het participantensysteem, dat uniek is voor de fiscale opleiding. Dat bevordert goede studieresultaten en leert studenten samen te werken aan fiscale vraagstukken.

Vaardigheden

Het doel van de studie is vooral dat je een bepaalde manier van denken aanleert. Je moet na je studie in staat zijn juridische problemen op te lossen door uit een praktijksituatie de relevante feiten te selecteren en daarop de juiste rechtsregels toe te passen. In Leiden is studeren niet alleen gericht op onthouden, concretiseren en toepassen. Je leert ook structureren, analyseren en helder presenteren. In het derde jaar leer je bijvoorbeeld pleiten in een Moot Court (oefenrechtbank). Praktijk

Tijdens je studie Fiscaal recht in Leiden bestudeer je niet alleen belastingwetten. Ook rechtsgebieden als het strafrecht zijn van belang. Als je te weinig belasting betaalt, kun je immers een fiscale boete opgelegd krijgen of zelfs voor de strafrechter worden gedaagd. Omdat het internationale en Europese belastingrecht steeds belangrijker worden, krijg je tijdens je studie ook veel te maken met belastingverdragen, mensenrechtenverdragen en Europese regelgeving.

De Leidse docenten Fiscaal recht hebben vrijwel allemaal contact met de fiscale praktijk, omdat ze een deel van de week werken als belastingadviseur, rechter of bedrijfsfiscalist. Een prima uitgangspunt om actuele ontwikkelingen bij het onderwijs te betrekken. Bovendien hebben de Leidse docenten Fiscaal recht een uitstekende reputatie op het punt van het fiscaalwetenschappelijke onderzoek. Studenten worden tijdens hun studie op vele momenten betrokken bij onderzoeksprojecten en geconfronteerd met de uitkomsten van het onderzoek.

Academische houding

Internationaal

Kennis van het juridisch systeem is natuurlijk van groot belang. Dat geeft je een kader aan de hand waarvan je fiscale vraagstukken kunt beoordelen. Een academische houding gaat echter verder: die stelt je in staat kritisch na te denken over de inhoud van het (belasting) recht. Dat is immers voortdurend in beweging, het verandert mee met de samenleving. Er valt altijd over te discussiëren en een academisch jurist is in staat beargumenteerde keuzes te maken.

Steeds meer mensen en bedrijven verrichten activiteiten in andere landen. Dit roept allerlei vragen op over internationaal en Europees belastingrecht. In Leiden ligt het accent van oudsher op het internationale belastingrecht en de universiteit heeft op dat punt wereldwijde faam. Ook richten we ons op Europees belastingrecht. Het aan de Leidse universiteit verbonden International Tax Center trekt studenten en topdocenten van over de hele wereld aan.

Brede ontwikkeling

De toelatingseisen

Leids studiesysteem

Je wordt rechtstreeks toegelaten tot de bacheloropleiding Fiscaal recht als je in het bezit bent van een: • vwo-diploma of; • propedeuse of einddiploma van een hbo-instelling of; • propedeuse of einddiploma van een universitaire opleiding.

Studeren brengt heel wat veranderingen met zich mee. Daarom bieden we je een duidelijk studiebegeleidingsplan: • In de eerste weken van je studie bieden een docent- en een studenttutor je begeleiding. Samen met een vaste groep medestudenten maak je kennis met alle kanten van je nieuwe studie en met elkaar. Het is dé gelegenheid om studiegenoten te leren kennen. • Naast de docent- en studenttutor kun je terecht bij een van de drie studieadviseurs. • Onze norm is helder: in één keer je eerste jaar halen. In de loop van je eerste jaar krijg je driemaal een studieadvies: eind januari (na de eerste tentamens), in het voorjaar en uiterlijk eind augustus. Als je aan het eind van het eerste studiejaar minder dan 40 van de 60 studiepunten hebt gehaald of als je na twee studiejaren nog niet alle vakken van je propedeuse hebt gehaald, mag je de studie Fiscaal recht niet in Leiden voortzetten. Bij het uitbrengen van de adviezen houden we, waar nodig, uiteraard rekening met bijzondere persoonlijke omstandigheden.

Kijk voor de precieze eisen en mogelijkheden op studereninleiden.nl/toegang.

Tip Alvast studeren Wil jij wat meer uitdaging en alvast in de collegebanken zitten? Dan is het Pre-University College misschien wat voor jou. Vanaf de vijfde klas van het vwo volg je een middag in de week college. Je maakt kennis met de verschillende vakgebieden en de wetenschappelijke manier van denken. Ook ga je op excursie en doe je zelf wetenschappelijk onderzoek. Kijk voor aanmelden en de voorwaarden op pre-universitycollege.leidenuniv.nl.

• Ook na afloop van je eerste jaar blijven we je studievoortgang volgen. Zo willen we er aan bijdragen dat je je bachelordiploma in drie jaar haalt. De ervaring leert dat die termijn goed haalbaar is. Als je na twee studiejaren duidelijk minder dan 120 studiepunten hebt gehaald, dan zullen we ons intensiever met je voortgang bezighouden. Je krijgt dan te maken met extra eisen op het vlak van studieplanning en effectief gebruik van onderwijs en tentamenkansen. Is je studietempo echt veel te laag, dan adviseren wij je tijdig om een andere studie te kiezen.

Moot Court Als fiscaal jurist moet je een rechtszaak kunnen voeren. Bij het vak Moot Court leer je in een echte rechtszaal, met echte rechters, hoe je een goed betoog houdt en wat er voor nodig is om de rechter te overtuigen van het gelijk van jouw (fictieve) cliënt.

Intro Fiscaal recht in Leiden: iets voor jou?

7

Van inkomstenbelasting en boetes

“Ik merk nu al dat er op de arbeidsmarkt veel vraag is naar fiscalisten. Er zijn genoeg mogelijkheden om al tijdens de opleiding kennis te maken met de praktijk.” Jeroen Claessen (26), ouderejaars

8

tot vennootschapsbelasting en btw. Het fiscale recht is steeds in beweging. Het heeft daarom ook niet zoveel zin om alle regels die nu gelden uitvoerig te bestuderen; over een paar jaar zijn ze toch weer veranderd. Je leert daarom wat de bedoeling van de wetgever is en hoe je fiscale problemen kunt oplossen. Het eerste jaar

Tweede en derde jaar

De bacheloropleiding Fiscaal recht duurt drie jaar. Het eerste jaar, de propedeuse, is een algemeen jaar waarin je dezelfde vakken volgt als studenten Rechten en Notarieel recht. Je krijgt vakken in de volle breedte van het rechtsgebied. Denk maar eens aan Inleiding staats- en bestuursrecht, waar je antwoord krijgt op vragen als: welke bevoegdheden hebben overheidsorganen en op welke manier wordt de overheid gecontroleerd? Of een vak als Inleiding Europees recht. Dit Europese recht werkt door in ons nationale recht en gaat zelfs voor op de Nederlandse wet als ze met elkaar in strijd zijn. Belangrijk dus om te weten wat de Europese wet inhoudt. En je maakt kennis met het burgerlijk recht en het belastingrecht, waar je later in je studie verder op ingaat. Op deze manier krijg je een goed beeld van de verschillende rechtsgebieden en doe je algemene kennis op die je later in je studie nodig hebt.

Het fiscaal recht is verweven met andere vakgebieden. Als fiscalist moet je ook kennis hebben van bijvoorbeeld het civiel recht en bedrijfseconomie. Neem bijvoorbeeld de overname van een bedrijf. Daarbij krijgt een fiscalist te maken met de financiële gegevens van dat bedrijf. Je moet dan weten welke juridische mogelijkheden er zijn om het bedrijf over te nemen, bijvoorbeeld ‘aandelenfusie’ of ‘bedrijfsfusie’. Om kennis te hebben van dergelijke onderwerpen, krijg je in je tweede jaar vakken als Ondernemingsrecht, Verbintenissenrecht en Rechts- en Bedrijfseconomie. Het accent in het tweede en derde jaar ligt echter op de fiscale vakken. Je krijgt allereerst een overzicht van het formele belastingrecht. In dat kader leer je bijvoorbeeld op welke wijze belastingaanslagen worden opgelegd, aan welke eisen zo’n aanslag moet voldoen en op welke wijze de burger zich tegen een belastingaanslag kan verzetten. In het tweede jaar

De studie Meer over de inhoud van de studie

Tip Het beste uit jezelf Door het participantensysteem haal je het beste uit jezelf. Het is een intensief studiesysteem waaraan je vrijwillig meedoet. Je maakt in kleine groepjes opdrachten en discussieert over de stof. Zo gaat de theorie meer leven. En het levert je bovendien nog eens een half bonuspunt op voor je tentamen.

krijg je ook wat theoretische achtergronden over de inrichting van het belastingsysteem en beginselen die een rol spelen bij belastingheffing. Denk hierbij aan het draagkrachtbeginsel en het profijtbeginsel. Daarnaast wordt in het tweede en derde jaar aandacht besteed aan belangrijke belastingen zoals inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting en omzet belasting.

9

De opbouw van de bacheloropleiding Het eerste jaar

De vakken in het eerste jaar volg je samen met de studenten Rechten en Notarieel recht. Kijk op studereinleiden.nl/fiscaal-recht voor het studieprogramma. In het eerste jaar maak je al kennis met het belastingrecht. Je krijgt een inleidend belastingvak waarin aandacht wordt besteed aan onder meer de achtergronden van belastingheffing, formeel belastingrecht en aan de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. Het tweede en derde jaar

Na het gezamenlijke eerste jaar richt je je op de rechtsgebieden waarop een fiscalist actief is. Je krijgt onder andere de volgende vakken: Fiscaal bestuursrecht

Als duidelijk is hoeveel belasting er op basis van een belastingwet moet worden betaald, moet die belasting daadwerkelijk worden geheven. Hiervoor moet de belastingplichtige doorgaans een aangiftebiljet invullen en legt de inspecteur vervolgens een belastingaanslag

Tip Fiscaal talent Aan het einde van je derde jaar schrijf je een fiscaal eindwerkstuk. Als je fiscaal talent hebt en je verder wilt verdiepen in fiscaal-wetenschappelijk onderzoek, kun je meedoen met de Talentenklas. Je krijgt veel persoonlijke aandacht van docenten bij je bacheloronderzoek. In vele gevallen leidt dit onderzoek tot een echte publicatie in een bundel of tijdschrift.

10

op. Bij het vak Fiscaal bestuursrecht leer je alles over de wijze waarop aanslagen worden opgelegd, wat de rechten en plichten van een belastingplichtige zijn en in welke gevallen de inspecteur een boete kan opleggen. Daarnaast wordt uitgebreid aandacht besteed aan bezwaar, beroep bij de belastingrechter, aan rechtsbeginselen en aan wetsuitleg.

2001 werkt en hoe particulieren worden belast die grote aandelenpakketten hebben. Directe belastingen II gaat in op de wijze waarop ondernemingen worden belast. Wanneer wordt de winst belast via de inkomstenbelasting en wanneer via de vennootschapsbelasting? En wanneer is de betaalde rente aftrekbaar en in welke gevallen is de deelnemingsvrijstelling van toepassing?

Fiscaal strafrecht

Dit deelterrein van het straf- en procesrecht richt zich op actuele thema’s zoals de strafrechtelijke consequenties van het witwassen van geld en witteboordencriminaliteit. Denk maar eens aan een bekende voetbaltrainer die opgeeft dat hij in België woont om belastingvoordeel te behalen en vervolgens door de Nederlandse staat wordt aangeklaagd. Of een ondernemer die zijn aandelenopties verzilvert op het moment dat hij weet dat zijn bedrijf wordt verkocht en wordt aangeklaagd voor handelen met voorkennis. Directe belastingen I en II

In Directe belastingen I ga je in op de belasting die particulieren betalen over de inkomsten die zijn verkregen uit werk, uitkering, sparen of uit een woning. Je leert hoe het systeem van inkomstenbelastingen is opgebouwd, hoe het boxensysteem van de Wet IB

Moot Court Fiscaal

Hier ga je je grondig te verdiepen in een juridische probleemstelling. Tegelijkertijd wordt van je verwacht dat je, schriftelijk en mondeling, in een helder betoog je standpunt met betrekking tot die juridische probleemstelling naar voren te brengen. Openbare financiën I

Bij dit vak krijg je inzicht in de omvang en samenstelling van de publieke sector en de invloed en wisselwerking daarvan op de economie. Zo komen onder andere de economische aspecten aan bod van inkomensverdeling via de sociale zekerheid, en belastingen en de collectieve voorziening in onderwijs en infrastructuur. Ook de invloed van de vergrijzing en privatisering op het sociale zekerheidsstelsel en het begrotingsbeleid van het huidige kabinet staan op het programma.

Dit vak gaat over fundamentele vragen als: waarop baseert de overheid haar recht om belastingen te heffen? Welke basisprincipes liggen ten grondslag aan het fiscale stelsel en wat is invloed van het gelijkheidsbeginsel op de vormgeving van het fiscale stelsel?

voor de overheid. Bij dit vak leer je hoe het systeem van de omzetbelasting werkt en wie omzetbelasting in rekening moet brengen en wie niet. Ook wordt er aandacht besteed aan de overdrachtsbelasting. Dit is belasting die je betaalt bij de verkrijging van een onroerende zaak, zoals een huis.

tenland tijdens je wereldreis of buitenlandse investeringen en handel tussen bedrijven. Bij dit vak komen de structuur en de grondslagen van het internationale belastingstelsel aan de orde. Ook leer je welke belastingverdragen en heffingrechten er zijn en hoe je dubbele belastingen voorkomt.

Btw en overdrachtsbelasting

Internationaal belastingrecht

Of je nu boodschappen doet, een biertje drinkt of een nieuwe computer aanschaft, je betaalt er omzetbelasting over. Een belangrijke belasting vanwege de grote inkomstenbron

Bij grensoverschrijdende situaties heb je te maken met internationaal belastingrecht. Bijvoorbeeld bij het kopen van een tweede huis in het buitenland, werken in het bui-

De complete studiegids van Fiscaal recht staat op studereninleiden.nl/fiscaal-recht. Per vak vind je daar een uitgebreide beschrijving van de inhoud, welke docent het vak geeft, welke studieboeken nodig zijn en hoeveel studiepunten je er voor krijgt.

Theorie van het belastingrecht

Jeroen Claessen (26), ouderejaars “De studie is een mooie combinatie tussen economie en recht. De opleiding is klein, waardoor je snel direct contact hebt met docenten. Het is allemaal heel persoonlijk. Vooral de colleges over vennootschapsbelasting vind ik interessant, met name wanneer de internationale kant ervan wordt behandeld. Niet alleen personen moeten belasting betalen, maar ook bedrijven krijgen te maken met de Belastingdienst. Als een buitenlands bedrijf zich in Nederland vestigt, kun je dat op verschillende manieren vormgeven. Daar zit wat meer ruimte in dan bij de inkomstenbelasting. Als je Fiscaal recht hebt gestudeerd, kun je bedrijven bijvoorbeeld goed adviseren over de precieze mogelijkheden. Ik merk nu al dat er op de arbeidsmarkt veel vraag is naar fiscalisten. Er zijn genoeg mogelijkheden om al tijdens de opleiding kennis te maken met de praktijk. Ik heb bijvoorbeeld stage gelopen bij een advocatenkantoor en momenteel werk ik naast mijn studie bij een internationale belastingadviesorganisatie.”

De studie Meer over de inhoud van de studie

11

Studeren in het buitenland

Oxford, Florida, Wenen, Uppsala, Cambridge... studeren in het buitenland? Doen! Je komt in contact met andere culturen, vergroot je spreekvaardigheid en zelfredzaamheid. En het is goed voor je kansen op de arbeidsmarkt. Je kunt ervoor kiezen om een fiscaalrechtelijk vak te volgen aan een buitenlandse universiteit naar keuze. De Universiteit Leiden heeft ook vele uitwisselingsprogramma’s met buitenlandse universiteiten. Tijdens je master Fiscaal recht kun je bijvoorbeeld een periode studeren aan de University of Florida. Je volgt dan een op maat gesneden

De studievereniging PNO op studiereis in Hong Kong. 12

programma en kunt daar de laatste fase van je studie afronden. In zo’n uitwisselingsprogramma zijn vooraf belangrijke zaken geregeld over collegegeld, begeleiding en erkenning van studieresultaten. Dat scheelt tijd en kosten. De rechtenfaculteit heeft een eigen bureau buitenland dat je helpt bij het regelen van je internationale ervaring.

kunt ook in het buitenland stage lopen bij een internationaal belastingadvieskantoor of bedrijf. Een goede manier om te ontdekken hoe het werk je bevalt. De Studenten Loopbaan Service van de Universiteit Leiden helpt je graag om een geschikte stageplek te vinden. Maar je kunt natuurlijk ook zelf een stageplaats regelen.

Stages

Vrije keuzeruimte en minoren

Het is een prima idee om een praktijkstage te lopen tijdens je master. Bijvoorbeeld bij een ministerie, de belastingdienst, een belastingadvieskantoor, een bank of een bedrijf. Je

De Universiteit Leiden biedt je keuzevrijheid om de opleiding zoveel mogelijk aan te laten sluiten bij jouw belangstelling en ambities. Bij de studie Fiscaal recht zit de vrije keuzeruim-

te aan het eind van het derde jaar. De faculteit biedt een groot aantal interessante keuzevakken aan (zoals Lucht- & ruimterecht, Recht & ICT, Recht en bestuur in ontwikkelingslanden, en Gezondheidsrecht), maar je kunt ook vakken buiten de faculteit (zoals een taal of arbeids- en organisatiepsychologie). Wil je je studie nog verder verdiepen of verbreden, kun je een minor volgen (een samenhangend vakkenpakket). Je kunt bijvoorbeeld Rechten combineren met een minor op het gebied van Economie en Beleid, Internetrecht, Bedrijfswetenschappen, Multiculturele Samenleving, of Law and Public Administration. Ook is het mogelijk extra vakken te volgen op het terrein van omzetbelasting (samenwerking met UvT, UM en VU). De vrije keuzeruimte leent zich er natuurlijk ook goed voor om een tijdje in het buitenland te studeren. Meer informatie over minoren en je keuzeruimte vind je op studereninleiden.nl/fiscaal-recht. Werkvormen

In het eerste jaar heb je direct te maken met de verschillende werkvormen die je tijdens de hele bacheloropleiding blijft tegenkomen. Gemiddeld volg je tijdens je bacheloropleiding tien tot vijftien uur per week onderwijs. De overige tijd besteed je aan het zelfstandig bestuderen van de stof en het voorbereiden van colleges. • Hoorcolleges: duren over het algemeen twee uur (inclusief pauze). Een docent geeft uitleg over de stof en bespreekt raakvlakken met andere rechtsgebieden. Voor het college bestudeer je de te behandelen literatuur. Deze colleges zijn niet verplicht, maar het is erg handig om er heen te gaan.

• Werkgroepen: met een groep van meestal tien tot vijftien studenten ga je dieper in op de stof. Je kunt vragen stellen over de stof en discussieert met je medestudenten en docent. Soms moet je in de werkgroep een presentatie geven. Werkgroepen vragen een actieve bijdrage en zijn verplicht. Voor fiscale vakken geldt het participantensysteem waarbij studenten, door middel van aanwezigheid tijdens werkgroepen en het gezamenlijk inleveren van opgaven, een half bonuspunt kunnen verdienen. • Werkbezoeken, gastcolleges en praktijkopdrachten: hierbij maak je kennis met de dagelijkse praktijk. Je gaat op excursie naar bedrijven en belastingadvieskantoren en bestudeert zelfstandig casussen uit de praktijk. Studievereniging

Wil je graag bij een vereniging maar ook iets extra’s doen met je studie? Dan is een studievereniging misschien iets voor jou. Studievereniging Pecunia Non Olet (PNO) is een actieve vereniging met ongeveer 120 leden. Elke maand organiseert PNO een borrel voor studenten en docenten. Zo leer je snel je medestudenten en docenten kennen en kun je onder het genot van een drankje discussiëren over je studie, over fiscale actualiteiten of over alles wat je verder bezighoudt. Ook organiseert de studievereniging ieder jaar een bedrijvendag en studiereis. Zo gingen studenten de afgelopen jaren op reis naar Engeland, Hong Kong, Curaçao en de Verenigde Staten. Daarnaast kun je je ook alvast richten op je toekomst door kantoorbezoeken, lezingen en tentamentrainingen van PNO. Als lid van PNO krijg je bovendien het fiscale tijdschrift Forfaitair.

De studie Meer over de inhoud van de studie

Kijk om je heen

Voor een scriptieonderwerp hoef je eigenlijk alleen maar om je heen te kijken. Want overal kom je in aanraking met het fiscale recht. Er zijn altijd actuele ontwikkelingen: soms door nieuwe regelgeving zoals de invoering van de ‘vliegtax’ en de verhoging van de kansspelbelasting of door ingrijpende uitspraken van de belastingrechter.

13

Het faculteitsgebouw

Het Kamerlingh Onnes Gebouw was rond 1900 een supermodern laboratorium, waar hoogleraar experimentele natuurkunde Heike Kamerlingh Onnes als eerste ter wereld het

14

gas helium zo koud kreeg dat het vloeibaar werd. Hiervoor ontving hij in 1913 de Nobelprijs. Een kleine eeuw en een grondige verbouwing later is het gebouw de thuisbasis van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Je

vindt er onder andere sfeervolle collegezalen, een juridisch café, computerwerkplekken en een digitale bibliotheek.

De masteropleiding

Je opleiding Fiscaal recht is pas compleet als je ook de master Fiscaal recht volgt. Voor de meeste fiscale beroepsgroepen zoals belastingadviseur, rechterlijke macht en fiscale advocatuur is de master zelfs een vereiste. Met je bacheloropleiding Fiscaal recht krijg je automatisch toegang tot deze eenjarige master. Tijdens de masteropleiding verdiep je de kennis die je hebt opgedaan tijdens je bachelor. Je krijgt vakken als Internationaal belastingrecht, Fiscaal economisch beleid, Directe

belastingen en Europees belastingrecht. Naast inhoudelijke kennis ontwikkel je ook je schrijf- en spreekvaardigheid en je onderzoeksvaardigheden. Zo leer je bij het vak Verdieping algemene leerstukken van het belastingrecht onder meer een cassatieadvies te schrijven en een uitspraak van de Hoge Raad te bekritiseren. Aan het einde van je master schrijf je een scriptie. Je bouwt je betoog op met hulp van gerechtelijke uitspraken uit het verleden, een literatuuronderzoek en door de juiste wetteksten toe te passen.

Tip Summer School Kun je maar geen genoeg krijgen van je studie, dan is Summer School misschien iets voor jou. Tijdens de zomer studeer je aan de University of California in Berkeley of in Cambridge. Je volgt vakken uit het reguliere programma. Naast een geweldige ervaring is het ook een goede manier om jezelf te ontwikkelen. Kijk voor meer informatie op buitenland.leidenuniv.nl.

Civiel effect Wil je (fiscaal)advocaat, (belasting)rechter of officier van justitie (in fiscale fraude zaken) worden? Dan moet je tijdens je opleiding Fiscaal recht je civiel effect halen. Hiervoor moet je de vakken straf- en strafprocesrecht, goederenrecht en burgerlijk procesrecht volgen. Prof.dr. Allard Lubbers, hoogleraar

Belastingrecht “Voor ik een aanstelling kreeg als hoogleraar werkte ik onder meer bij het wetenschappelijk bureau van de Hoge Raad, schreef in die tijd ook mijn proefschrift en werkte vervolgens bij een belastingadvieskantoor en aan de Tilburgse universiteit. Ik heb de fiscale wereld dus vanuit een aantal perspectieven leren kennen. Op dit moment werk ik vier dagen per week als hoogleraar belastingrecht en een dag als adviseur bij een fiscaal advieskantoor. Dat laatste geeft me veel inspiratie voor colleges: op het advieskantoor krijg ik allerlei casusposities voorgelegd die soms zó merkwaardig zijn dat je ze niet zelf zou hebben kunnen verzinnen. De combinatie van de wetenschap met de praktijk is overigens een heel inspirerende. Als je een nieuw wetsvoorstel ziet, kun je dat als wetenschapper bespreken. Maar als je er in de praktijk mee te maken krijgt, loop je vaak tegen allerlei andere problemen aan. In het eerste jaar wordt inleidend Belastingrecht aan eerstejaars aangeboden. Studenten die dit vak hebben gevolgd, zullen het met mij eens zijn dat het belastingrecht een boeiend en dynamisch vakgebied is!”

De studie Meer over de inhoud van de studie

15

Van belastingadvies tot overheid

“Voor studenten Fiscaal recht zijn er veel mogelijkheden om alvast kennis te maken met de praktijk. Zelf heb ik tijdens mijn opleiding één dag in de week bij een advocatenkantoor gewerkt.” Netty Kreveld, onderzoeker en belastingadviseur

16

en bedrijfsleven: alles kan. En dan ben je afgestudeerd in het fiscaal recht. Je hebt gedegen fiscaaljuridische kennis en bent in staat elke fiscale puzzel op te lossen. Je kunt rechterlijke uitspraken en actuele ontwikkelingen vertalen naar de praktijk en bent een kritisch denker. Dat maakt je geschikt voor tal van functies. Werkveld

Als afgestudeerde Leidse fiscalist heb je goede arbeidsperspectieven. Het werkveld is net zo veelzijdig als het vakgebied. Door de combinatie van vakkennis met academische vaardigheden ben je aantrekkelijk voor verschillende werkgevers. Na je opleiding kun je natuurlijk aan de slag als belastingadviseur. Je kunt kiezen voor een groot kantoor waar je samenwerkt met advocaten, notarissen en accountants. Misschien wil je liever bij een klein kantoor of als zelfstandige werken. Binnen het vakgebied zijn er verschillende specialisatiemogelijkheden. Zo kun je bijvoorbeeld specialist zijn op het gebied van omzetbelasting, loonbelasting of belastingheffing bij fusies en overnames. Maar je kunt er ook voor kiezen om je breed te ontwikkelen. Heb je het civiel effect behaald tijdens je studie, dan kun je als fiscaal-advocaat of belastingrechter werken. Andere mogelijkheden zijn functies bij een bank of bedrijf. Maar ook een baan als inspecteur bij de belastingdienst behoort tot de mogelijkheden. Je hoeft je werkveld niet te beperken tot Nederland want veel grote kantoren hebben vestigingen in het

buitenland en stimuleren dat hun medewerkers een tijdje in het buitenland werken. Voorbeelden van banen zijn: • belastingadviseur • fiscaal-advocaat • bedrijfsfiscalist • beleidsmedewerker bij een ministerie • medewerker Wetenschappelijk Bureau Hoge Raad • wetenschappelijk onderzoeker.

Arbeidsmarkt

Waar komen Leidse studenten Fiscaal recht terecht? Onderzoeker Adviseur bedrijven

De route naar je baan

Welke baan zou je later willen en hoe ga je die vinden? In Leiden bieden we je uitgebreide faciliteiten om je te oriënteren op je toekomst zoals: workshops over loopbaanoriëntatie, sollicitatiegesprekken voeren en assessments afleggen. Bij de Studenten Loopbaan Service kun je terecht om te bespreken hoe je je (studie)loopbaan het beste vorm kunt geven. Als je weet wat je doel is, kun je daar de activiteiten binnen en buiten je studie op afstemmen. Denk aan een studieverblijf in het buitenland, een stage of bestuurswerk. Kijk voor meer informatie en aanbod van stages en vacatures op loopbaanservice.leidenuniv.nl.

Later Wat kun je later met deze studie?

Advocaatstagiair Beleidsambtenaar

9%

7% 1% 1%

9% 73%

Belastinginspecteur

Belastingadviseur

Bron: Arbeidsmarktonderzoek Faculteit der Rechtsgeleerdheid.

17

Zij studeerden Fiscaal recht in Leiden: Lodewijk Wisse

“Tijdens mijn studie ging een nieuwe wereld voor mij open. Met je bul op zak ben je goed voorbereid om de overstap te maken naar het werkende leven. In zowel de belastingadviespraktijk als bij de overheid kom je als Leids fiscalist goed aan de bak. Ik ben werkzaam bij een Big Four-kantoor en schrijf daarnaast een proefschrift. Naast het studeren heb ik als student-assistent gewerkt en ben ik commissie- en bestuurslid geweest bij de fiscale studievereniging Pecunia Non Olet. Hier heb ik veel sociale en organisatorische ervaring opgedaan. De studie Fiscaal recht in Leiden staat in binnen- en buitenland zeer goed aangeschreven. Veel docenten en hoogleraren werken ook in de belastingadviespraktijk. Het contact met de hoogleraren en docenten is laagdrempelig en snel gelegd. Dit maakte mijn studietijd extra leuk. Met trots kan ik dan ook, waar ook ter wereld, vertellen dat ik in Leiden Fiscaal recht hebt gestudeerd!” Anne-Sophie Strik

“Na mijn studie ben ik gaan werken als medewerker van de fiscale sectie van het Wetenschappelijk Bureau van de Hoge Raad. Dit is een hele - zo niet de meest - leerzame baan voor een inhoudelijk geïnteresseerde, pas afgestudeerde, fiscalist! Bij de Hoge Raad is namelijk voldoende tijd om kwesties tot op de bodem uit te zoeken. Bovendien krijg je zicht op de toepassing van het recht in het algemeen, waardoor je een visie ontwikkelt op ‘het recht’. Een medewerker werkt òf voor een raadsheer òf voor een advocaat-generaal; na enige tijd wordt er doorgewisseld zodat je tijdens je periode bij de Hoge Raad (gemiddeld zo’n vijf tot zes jaar) in aanraking komt met diverse werkzaamheden en vakgebieden.”

18

Postmasters

In Leiden kun je ook na je studie nog doorstuderen. De universiteit biedt veel opleidingsmogelijkheden na je master, via het Juridisch Postacademisch Onderwijs en het Postacademisch Onderwijs Belastingwetenschap. Symposia, meerdaagse cursussen, complete vervolgopleidingen; er is van alles mogelijk om je juridische kennis up to date te houden. Kijk voor meer informatie op law.leidenuniv.nl onder het kopje Juridisch PAO. Een carrière in de wetenschap

Als masterstudent kun je het Master Talentenprogramma volgen. Dit biedt je de mogelijkheid om tijdens de master je analytische vaardigheden en onderzoekstalenten te ontwikkelen. Ben je gegrepen door het wetenschappelijke onderzoek en wil je de wetenschap in, dan ga je promoveren. Als goede en

gemotiveerde student kun je solliciteren op een promotieplaats. Je doet vier tot zes jaar onderzoek en schrijft daarover een proefschrift. Een baan in de (rechts)wetenschap ligt daarna voor de hand. Je kunt docent worden aan de universiteit of als onderzoeker aan de slag bij een wetenschappelijk bureau. Maar je kunt natuurlijk ook nog steeds kiezen voor bijvoorbeeld een baan als fiscalist. De rechtszaal in

Past een carrière in de rechtszaal toch beter bij jou? Zie je jezelf wel pleiten als fiscaaladvocaat voor je cliënt of wil je juist officier van justitie of (belasting)rechter worden? Om dat mogelijk te maken moet je je civiel effect halen. Hiervoor moet je de vakken straf- en strafprocesrecht, goederenrecht en burgerlijk procesrecht volgen. Vervolgens moet je nog drie jaar aan de slag als advocaat-stagiair of de zesjarige Raio-opleiding volgen. Als fiscalist kun je bijna overal aan de slag.

Netty van Kreveld, onderzoeker

en belastingadviseur ‘Voor studenten Fiscaal recht zijn er veel mogelijkheden om alvast kennis te maken met de praktijk. Zelf heb ik tijdens mijn opleiding één dag in de week bij een advocatenkantoor gewerkt en in de laatste twee jaar van mijn studie ben ik student-assistent geworden bij de universiteit op de afdeling Belastingrecht. Ik mocht onderzoek doen en onderwijs geven. Het onderzoek heeft uiteindelijk geleid tot een wetenschappelijk rapport dat is aangeboden aan de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs. Na mijn afstuderen ben ik twee dagen in de week bij de universiteit blijven werken. Ik ben nu aan het promoveren op consultatie in het belastingrecht. Ik kijk hoe burgers en bedrijven betrokken kunnen worden bij de totstandkoming van fiscale wetgeving en of de kwaliteit van de wetgeving daardoor verbetert. Daarnaast werk ik op dit moment drie dagen in de week als adviseur bij een belastingadvieskantoor. De combinatie van het werken op de universiteit en in de advieswereld vind ik erg leuk.’

Later Wat kun je later met deze studie?

19

Dit is Leiden, een echte studenten

Een prachtig oud centrum met grachten, singels en stadspoorten. Duizenden studenten die hier gezelligheid zoeken én vinden. Welkom!

20

stad. Binnenkort jouw stad? Hard studeren, maar ook lekker ontspannen: dat is wat Leiden je biedt. Gewoon genieten op een terras of aan de gracht, sporten in het sportcentrum, muziek maken of elkaar treffen op een van de vele verenigingen. In Leiden kan het allemaal.

Studentenstad

Centraal gelegen

Haal meer uit je studietijd

Leiden is een echte universiteitsstad, al sinds 1575. Dat blijkt op allerlei manieren. Om elke hoek zie je een, vaak historisch, universitair gebouw. Leiden is ook een echte studentenstad. Je komt altijd wel een bekende tegen op weg naar de bieb of college. Het universitaire leven speelt zich grotendeels af in en rondom het sfeervolle centrum, waardoor je binnen vijf minuten op de fiets overal zo bent. Er zijn veel gezellige cafés en betaalbare restaurantjes en het aanbod aan kunst en cultuur is groot. Leiden heeft onder meer een eigen filmfestival, het cabaretfestival en natuurlijk het Leids Ontzet op 3 oktober.

Het mooie van Leiden is dat het strand vlakbij is en de stad heel centraal in de randstad ligt. Of je nu met de trein of de bus komt, vanaf station Leiden Centraal zit je zo in hartje centrum.

De verenigingen maken een belangrijk deel uit van het Leidse studentenleven. Je kunt lid worden van de studievereniging van je eigen opleiding, maar ook van een van de verenigingen die zijn gericht op religie, sport, muziek of gezelligheid. Zo kun je nog meer halen uit je studententijd. Is het iets voor jou? Kijk voor meer informatie over verenigingen op studereninleiden.nl.

Fit je studie door

Er is ook gelegenheid om lekker te sporten in Leiden. In het Universitair Sportcentrum kun je tientallen sporten beoefenen, van karate tot rugby, bij een sportvereniging of op je eigen manier. In Studentencentrum Plexus kun je, naast studeren, ook nog fitnessen, lekker in het centrum. Op kamers

Computers en studiezalen

De universiteit heeft goede studiefaciliteiten, zoals in het studentencentrum Plexus. Dit centrum is ontworpen voor en door studenten en een fijne plek om te studeren of je mail te checken. In de Universiteitsbibliotheek heb je naast miljoenen boeken, ook veel computers en studieplekken tot je beschikking.

Als je in Leiden gaat studeren, is de kans groot dat je ook op kamers gaat wonen. Voor het eerst helemaal op jezelf en je eigen zaken regelen; het is beslist een van de spannende maar ook een van de aantrekkelijke kanten van je studententijd. Op studereninleiden.nl/stad vind je veel informatie over het vinden van een kamer.

Leiden Maak kennis met de stad en de universiteit

Leiden 18.026 Studenten 6.000 Studentenkamers 150 Restaurants 90 Nationaliteiten 69 Cafés 60 Studieverenigingen 45 Studentenverenigingen 14 Musea 11 Supermarkten 3 Bioscopen

21

Maak kennis met Leiden Wil je meer informatie over de studie Fiscaal recht of wil je met de opleiding kennismaken? Kom een keer langs of bezoek de website. Programma’s aanvragen van de activiteiten of studiebrochures bestellen kan via de studenten van de Studielijn (071 527 11 11, [email protected]). Studiefestival: eind oktober presenteren alle

opleidingen zich in het centrum van Leiden. Zo krijg je een goed beeld van alle studies aan de Leidse universiteit. Oriëntatiedag: half maart kun je allerlei presentaties volgen en testen doen over het kiezen van een studie. Handig als je wilt weten hoe je moet kiezen, wat je kunt kiezen en waarop je moet letten bij je keuze. Open Dagen: eind april en eind november

kun je de opleiding van je keuze bezoeken. Je woont een college bij en bekijkt het gebouw. Ook praat je met studenten en docenten.

Stel vragen Last Minute Leiden: eind juni als je na je eindexamen nog twijfels hebt over je studiekeuze. Je praat met studenten en studiecoördinatoren en kunt een studiekeuzetest maken. Meeloopdag: het hele jaar door kun je meelo-

pen met een Leidse student. Goede keuze als je al een Open Dag hebt bezocht en nog meer van de sfeer wilt proeven. Proefstuderen: februari of maart een middag/ dag echt studeren! Een echte kennismaking met universitair studeren. Je maakt huiswerk en woont een college of practicum bij. LAPP-Top: tussen januari en april.

om al tijdens school te studeren. Doe dan dit speciale programma op de universiteit. Je volgt colleges en je doet zelf onderzoek. Voor 5 en 6 vwo’ers met meer dan gemiddelde studieresultaten.

Kom langs op een van de vele voorlichtingsactiviteiten, stel al je vragen of doe een studiekeuzetest. 22

Specifieke vragen over Fiscaal recht in Leiden? Informatie nodig over inschrijvingsmogelijkheden, vrijstellingen en dergelijke? Neem contact op met de studieadviseur van Fiscaal recht, via 071 527 87 87, [email protected].

Exacte data Op studereninleiden.nl vind je meer informatie over alle voorlichtingsactiviteiten. Ook de exacte data tref je hier aan.

Studiesite

En meer handige sites

studereninleiden.nl: jouw startpunt voor studeren in Leiden. Met alles over de bacheloropleidingen, de vakken, op kamers, studentenleven, enzovoort.

studereninleiden.nl/contact/mail-een-student: maak kennis met de studentambassadeurs die je tegenkomt op Open Dagen en bij schoolbezoeken studiegids.leidenuniv.nl/rechten: raadpleeg hier de studiegids van de opleiding

Alles over op kamers , sport en ve reniginge n

Bestel bro chures en meld je aa n voor de voorlichti ngsdagen

law.leidenuniv.nl: de website van de faculteit Rechten studietips.leidenuniv.nl: lees hier hoe je efficiënt kunt studeren alleexamens.nl: voor hulp bij je eindexamen buitenland.leidenuniv.nl: meer informatie over studeren in het buitenland

Bekijk alv ast de vakken en het aanta l studiepun ten

Kijk of je het juiste profiel he bt

Meer wete n over de masters? Kijk hier Stel hier je vraag en krijg antw oord van een Leidse stu dent

Leiden Maak kennis met de stad en de universiteit

23

Fiscaal recht in Leiden

0,5 bonuspunt met het participantensysteem

180 studiepunten in je bachelor

5 minuten lopen naar de binnenstad

825 euro geeft een gemiddeld uitwonend student uit per maand

13 eerstejaars vakken

1947 was het eerste jaar met het koffertje op Prinsjesdag

34,2 belasting in de eerste belastingschijf

3.000 euro startsalaris

43,4 miljard aan omzetbelasting op de rijksbegroting

17.000 studenten studeren er in Leiden

120 leden studievereniging

30.795 euro is het bruto modaal inkomen in Nederland

studereninleiden.nl/fiscaal-recht