ThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 4
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep Antwoordmodellen
Inhoudsopgave ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
1
2
3
De eigen deskundigheid bevorderen
5
1.1
5 5 5 5 5 6 6
De eigen deskundigheid bevorderen Praktijk: Punthoofd Praktijk: De zorgvrager als kennisbron Praktijk: Het thema leerlingbegeleiding Praktijk: Je staat er mooi alleen voor... Praktijk: Leren van reflecteren Kennisopdracht
Standpunten innemen en ethiek
9
2.1
Standpunten en het verpleegkundig beroep Praktijk: Albert Praktijk: Druk, druk, druk Praktijk: Niet goed Kennisopdracht
9 9 9 9 10
2.2
De verpleegkundige en ethiek Praktijk: Te laat, nou en? Praktijk: Je collega Kennisopdracht
11 11 11 11
Ontwikkelingen van het beroep
13
3.1
De ontwikkeling van het beroepsprofiel Praktijk: Ziekenhuissoap Praktijk: Second opinion Praktijk: Draaglast en draagkracht Praktijk: Alweer een cursus! Kennisopdracht
13 13 13 14 14 15
3.2
De ontwikkeling van een visie op het beroep Praktijk: Onderweg Kennisopdracht
17 17 17
3.3
Ontwikkelingen en de dagelijkse praktijk Praktijk: Leren reanimeren op de pc Praktijk: Onderzoek Kennisopdracht
19 19 19 20
3.4
Vakbonden en beroepsorganisaties Praktijk: Nieuwe beroepsverenigingen Kennisopdracht
21 21 21
4
Werken binnen kaders
23
4.1
Werken binnen de kaders van een organisatie Praktijk: Informeren naar de organisatie Kennisopdracht
23 23 23
4.2
De grenzen van het beroep Praktijk: Naar huis Praktijk: De eigen grenzen Kennisopdracht
25 25 25 25
4.3
Binnen de arboregels werken Praktijk: Werkdruk Praktijk: Een grensgeval Kennisopdracht
27 27 27 28
4.4
CAO en rechtspositie toepassen Praktijk: Verantwoordelijkheid Praktijk: Solliciteren Kennisopdracht
29 29 29 29
4.5
Inspraak van werknemers Praktijk: OR en mobiliteit Kennisopdracht
31 31 31
1
De eigen deskundigheid bevorderen De eigen deskundigheid bevorderen ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: PUNTHOOFD 1
Welke professionele (dus los van er-geen-zin-in-hebben) redenen kan de verpleegkundige hebben voor de opmerking dat zij een punthoofd krijgt van al die scholingen? Redenen kunnen zijn: Er blijft te weinig tijd over voor de zorgverlening. De onderwerpen zijn vaak niet relevant. De inhoud van de bijscholingen levert geen nieuwe inzichten op, waardoor de bijscholing als nutteloos ervaren wordt. De bijscholingen worden alleen in de instelling georganiseerd en gevolgd. Geen invloed op de inhoud van scholingen.
PRAKTIJK: DE ZORGVRAGER ALS KENNISBRON 1
Vind je dat Clara zich voldoende heeft voorbereid om deze zorgvrager op te nemen? Motiveer je antwoord. Clara heeft zich voldoende voorbereid op de opname.
2
Zou je antwoord geven op alle vragen die de zorgvrager stelt? Waarom wel of waarom niet? Alleen antwoord geven op vragen die binnen het verpleegkundig deskundigheidsgebied vallen, voor andere vragen doorverwijzen.
PRAKTIJK: HET THEMA LEERLINGBEGELEIDING 1
Hoe zou jij je op deze themabijeenkomst voorbereiden als je Frederique was? Frederique kan zich op deze bijeenkomst voorbereiden door voor zichzelf op te schrijven wat ze van de leerlingbegeleiding op deze afdeling vindt en hoe ze vindt dat het zou moeten zijn. Daarnaast zou ze ervoor kunnen zorgen dat ze voorbeelden voorhanden heeft van waar het mis of goed ging. Ook zou ze oplossingen kunnen bedenken, alleen of samen met anderen.
PRAKTIJK: JE STAAT ER MOOI ALLEEN VOOR... 1
Stel dat jij in de intervisiegroep zit bij Annemarie. Wat voor vragen zou je stellen om het probleem duidelijk te krijgen? In dit geval zou je de vragen kunnen stellen als: Heb je besproken wat je de eerste dagen hebt gedaan? Was het gepland dat je werkbegeleider er niet was? • Wie zei dat je die mevrouw wel even zelf kon douchen? Was er afgesproken dat je met deze persoon (verpleegkundige) zou meelopen? Wat had je die ochtend al wel gedaan?
2
Hoe zou jij dit probleem aanpakken als je in de schoenen van Annemarie zou staan?
© ThiemeMeulenhoff
5
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
Individuele beantwoording. Een voorbeeld is: Ik zou het in ieder geval niet zelfstandig doen, weer naar de begeleider toelopen en rustig uitleggen dat ik de vorige dag andere zorgvragers had gedaan en deze mevrouw niet ken. Later zou ik ingaan op het feit dat ze zegt: ‘Daar is toch niets aan’. 3
Komt dit voorval in aanmerking voor de incidentmethode? Waarom wel of niet? Ja, dit incident komt in aanmerking voor incidentbespreking. Het kan iedereen overkomen, het is een overzichtelijk probleem dat binnen de gegeven tijd kan worden besproken en het nodigt uit tot zich inleven in de situatie.
PRAKTIJK: LEREN VAN REFLECTEREN 1
Probeer je in te leven je de situatie van Peter. Pas het raamwerk voor reflecteren toe op bovenstaande situatie. Beschrijving van de situatie: Wat gebeurt er? Peter gaat met een zorgvrager op stap. Zij loopt weg. Wat denk je en wat voel je? Peter zal erg geschrokken zijn, misschien in paniek. Evaluatie: wat ging er goed, wat ging er minder goed? Goed ging dat hij met haar meeging, minder goed dat hij haar uit het oog is verloren. Analyse: Welke betekenis kun je geven aan de situatie? Kom Peter wel zelfstandig met deze zorgvrager naar buiten? Kreeg Peter wel voldoende begeleiding? Conclusie: Wat had je anders kunnen doen? Hij had overleg kunnen plegen voordat hij weg ging, eventueel vragen waar hij op moest letten, hij had haar beter in het oog moeten houden. Duidelijke afspraken met haar maken. Actieplan: Wat doe je als het zich weer voordoet? Zoveel mogelijk in het werk stellen om dit te voorkomen, echter het kan wel eens gebeuren. In ieder geval overleg plegen voordat hij met iemand naar buiten gaat.
2
Wat kan Peter bereiken door te reflecteren? Peter maakt zijn gedrag bespreekbaar. Hij stelt zich kwetsbaar op en dat is best lastig. Hij kijkt kritisch naar wat hij in deze situatie anders had kunnen doen. Misschien kan hij ook tot de conclusie komen dat hij er niets aan kon doen. Dan is dat een geruststelling en hoeft hij zich niet meer schuldig te voelen.
KENNISOPDRACHT
6
1
Zoek in het Beroepsprofiel van de verpleegkundige op welke de taakgebieden en kerntaken zijn van de verpleegkundige. Zie het Beroepsprofiel, blz. 21.
2
Ga naar het open leercentrum of de bibliotheek van de school, zoek vakbladen en noteer het volgende: voor wie is het bestemd, wat voor soort inhoud en specifieke rubrieken zijn er. Tot slot hoe vaak verschijnt het blad en vergelijk de prijzen. Geen antwoordmodellen. Deze vragen en opdrachten zijn meer op toepassing en verwerking dan op kennis gericht.
3
Zoek een vakblad dat relevant is voor je werk of stageplek. Zoek een artikel uit en maak hier een samenvatting van. Deze mag niet langer zijn dan een A4'tje. Hierin moet duidelijk de kern van het artikel weergegeven zijn. Idem vraag 2
© ThiemeMeulenhoff
De eigen deskundigheid bevorderen
De eigen deskundigheid bevorderen
4
Zoek in een vakblad een congres waar je wel naar toe zou willen of zoek een nieuw boek uit. Vertel in de klas waarover het congres of boek gaat en waarom je voor dat congres of boek hebt gekozen. Idem vraag 2
5
Ga naar www.zorgkrant.nl en zoek een leuk bericht uit de krant op. Neem dit ook mee naar de les. Idem vraag 2
6
Surf naar de site van www.zorgethiek.nl en zoek daar een casus uit die je aanspreekt. Print de casus en de reacties daarop uit. Schrijf zelf ook een reactie. Neem alles mee naar de les. Vervolg in de les de discussie over een of twee cases die je gezamenlijk uitzoekt. Stuur eventuele nieuwe gezichtspunten naar de redactie van de site. Idem vraag 2
© ThiemeMeulenhoff
7
2
Standpunten innemen en ethiek Standpunten en het verpleegkundig beroep ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: ALBERT 1
Leg uit in hoeverre er sprake is van evenwicht tussen de draagkracht en draaglast van Albert. Uitgaande van de psychische situatie waarin Albert verkeert, is hij redelijk in staat om zich te handhaven. Op dit moment is de balans tussen draagkracht en draaglast zoek.
2
Is verplegen vanuit een holistische mensvisie mogelijk gezien de situatie van Albert? Motiveer je antwoord. Ja, verpleegkundige zorgverlening is altijd holistisch van aard. De verpleegkundigen zullen niet alleen oog hebben voor het gedrag van Albert, maar ook op de effecten van zijn toestand op zijn lichaam en zijn omgeving.
3
Waarom vindt Karin het noodzakelijk om melding te maken van het feit dat meer medicijnen nadelig kunnen zijn voor de gezondheid van Albert? Als verpleegkundige wil zij de belangen behartigen van Albert. Zij vindt het tot haar verantwoordelijkheid horen om andere zorgverleners kritisch te bevragen met betrekking tot het te volgen beleid. Albert bezit niet de kennis en de vaardigheid om dit zelf te doen.
PRAKTIJK: DRUK, DRUK, DRUK 1
Semra is van mening dat dit anders moet kunnen. Hoe zou zij er verandering in kunnen brengen? Ze zou het om te beginnen kunnen bespreken met haar collega's. Als er meer zijn met deze ervaring, kan onderzocht worden hoe vaak het voorkomt. Op basis daarvan kan voorgesteld worden de artsenvisite op een andere manier aan te pakken. De artsen zouden op een andere manier kunnen rapporteren. Dit vereist overigens wel sterke argumenten. De artsenvisite, waarbij de verpleegkundige als een soort secretaresse achter de arts aan loopt, is een diepgewortelde traditie in het algemeen ziekenhuis, die voortkomt uit het aloude medisch model. Dat verander je niet zomaar.
2
Welke argumenten heeft Semra om de situatie te veranderen? Door de artsenvisite en het voortdurend onderbreken daarvan heeft de verpleegkundige niet de gelegenheid haar werk efficiënt te doen. Andere, belangrijker zaken komen zelfs wel eens te vervallen.
PRAKTIJK: NIET GOED 1
Welke argumenten kun je geven voor het ‘veel dingen zelf moeten doen’? Vertellen dat het in het kader van een voorspoedig herstel, voorkomen van hospitalisatie en het in stand houden van vaardigheden belangrijk is dat de heer Roozen zijn grenzen steeds
© ThiemeMeulenhoff
9
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
opzoekt en deze van tijd tot tijd ook verlegt en dat je de draaglast en de draagkracht van de heer bewaakt. 2
In hoeverre past het ‘veel dingen zelf moeten doen’ bij een verpleegkundig standpunt? Het is zeker een verpleegkundig standpunt. Er wordt op deze manier voor gezorgd dat de draagkracht van meneer toeneemt en hij zijn autonomie behoudt.
KENNISOPDRACHT
10
1
Wat vind je van deze stelling: ‘Verpleegkundige standpunten zijn - van alle soorten instellingen - in het algemeen ziekenhuis het meest noodzakelijk’. Met name in het algemeen ziekenhuis, met al zijn specialismen, is er sprake van een reductionistische mensvisie. Bovendien ligt er een zwaar accent op veiligheid en hygiëne. Dat is allemaal terecht, maar het houdt wel het gevaar in dat de zorgvrager als persoon en andere aspecten dan zijn gezondheidsprobleem weinig aandacht krijgen.
2
Welke grondslagen kunnen er zijn voor het innemen van een standpunt? Kennis, ervaring, normen, waarden, veranderde visie.
3
Wat kan er gebeuren als een persoon een afwijkend standpunt heeft ten opzichte van de rest van de groep? De rest van de groep zal proberen de persoon op een ander standpunt te brengen. Hierdoor kan de zienswijze van die persoon veranderen of hij kan bij zijn eerder ingenomen standpunt blijven.
4
Wat is de relatie tussen het innemen van standpunten en professionaliseren van het beroep? Door je standpunt met steekhoudende argumenten te onderbouwen geef je blijk van een doordacht standpunt. Je geeft blijk van een professionele houding.
5
Wat is de functie van een VAR? Gevraagd en ongevraagd het bestuur en de directie van een organisatie adviseren inzake de directe patiëntenzorg en de daarbij behorende verpleegkundige werkzaamheden.
© ThiemeMeulenhoff
Standpunten innemen en ethiek
De verpleegkundige en ethiek
De verpleegkundige en ethiek ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: TE LAAT, NOU EN? 1
Saskia verontschuldigt zich bij Eric. Moet Eric begrip tonen of moet hij haar terechtwijzen? Motiveer je antwoord. Er is alle aanleiding om haar terecht te wijzen. Ze heeft een slecht excuus. Je hebt als verpleegkundige gewoon te zorgen dat je op tijd bent.
2
Welke waarden en normen zijn hier in het geding? Punctualiteit is een belangrijke verpleegkundige waarde. Op tijd komen om je collega's af te lossen en gelegenheid te geven voor een goede overdracht is de norm. Een andere waarde die hier in het geding is, is collegialiteit. Door te laat te komen kunnen collega's in problemen worden gebracht. Dat doe je niet.
3
Welke waarde hecht je aan het nakomen van beloften of gemaakte afspraken? Motiveer je antwoord. Geen antwoordmodel. Het gaat hier om begrip t.a.v. ‘waarde’.
PRAKTIJK: JE COLLEGA 1
Is er in deze situatie voor Constance sprake van een ethisch dilemma? Zeker. Ze zal nu moeten overwegen het erbij te laten en de situatie te accepteren of verdere actie te ondernemen, zoals een melding bij het afdelingshoofd. De waarden ‘professionaliteit’, ‘integriteit’ en ‘collegialiteit’ conflicteren.
2
Wat moet Constance nu doen? Welke argumenten heb je daarvoor? Er zijn verschillende opties, bijvoorbeeld: • het erbij laten zitten en hopen dat het ‘er iets van gezegd hebben’ al effect heeft; • melden bij het afdelingshoofd. Wat Lars doet kan echt niet door de beugel. Een rationeel argument is dat teamleden op elkaars professionaliteit en integriteit moeten kunnen vertrouwen om goede samenwerking mogelijk te maken. • het punt ‘illegaal medicijngebruik door verpleegkundigen’
KENNISOPDRACHT 1
Geef in eigen woorden de samenhang weer tussen normen, waarden en ethiek. Normen zijn de regels die een bepaalde waarde vertegenwoordigen in relatie tot wat goed of fout/slecht is. Ethiek is het denken daarover.
2
Geef in eigen woorden weer wat ethische dilemma's zijn. Een dilemma is een toestand waarin tussen twee mogelijkheden die beide grote bezwaren opleveren een keuze moet worden gedaan. Bij ethische dilemma's komen verschillende waarden met elkaar in conflict..
3
Leg uit wat de taak is van een ethische commissie in een instelling.
© ThiemeMeulenhoff
11
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
Tot de taak van ethische commissies in instellingen behoort onder andere het adviseren van het management, het ontwikkelen, opstellen van richtlijnen en protocollen in relatie tot ethisch handelen.
12
© ThiemeMeulenhoff
3
Ontwikkelingen van het beroep De ontwikkeling van het beroepsprofiel ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: ZIEKENHUISSOAP 1
Ben jij het eens met het commentaar van Lenneke? Motiveer je antwoord. Meestal komt datgene wat specifiek tot de beroepsuitoefening behoort, in een serie maar schaars aan bod. Hierdoor kan de indruk worden gewekt dat de zorgvrager van ondergeschikt belang is. Mensen die op een of andere manier met de zorgverlening in aanraking zijn gekomen, zullen een genuanceerder beeld hebben. Voor anderen zal dit minder duidelijk zijn, zodat de inhoud van het verpleegkundige beroep anders zal worden bekeken.
2
Erik geeft aan dat de mensen heus wel beter weten. Ben je het eens of oneens met deze stelling? Motiveer je antwoord. Het hangt er onder meer vanaf of ze ooit met zorgverlening in aanraking zijn gekomen.
3
Wat zou Lenneke bedoelen met ‘jij hebt makkelijk praten’? Het beroep van fysiotherapeut wordt anders bekeken dan het beroep van verpleegkundige. Erik zal eerder als een professional gezien worden, hij heeft de mogelijkheid zelfstandig een praktijk te runnen/eigen baas te zijn.
4
Hebben verpleegkundigen mogelijkheden om de media te beïnvloeden? Motiveer je antwoord. Voor de individuele verpleegkundige zijn de mogelijkheden voor beïnvloeding van de media zeer beperkt. Verpleegkundigen kunnen als groep, met behulp van vakbonden, beroeps- en koepelorganisaties of voorlichtingscampagnes een aanzet geven om een juist beeld te geven. Ook de manier waarop de overheid, de politiek omgaat met de belangen van de verpleegkundigen, kan hierbij een rol spelen.
PRAKTIJK: SECOND OPINION 1
Op welke manier kunnen zorgvragers op de hoogte raken van het recht op een second opinion? Via informatieverstrekking door de huisarts, specialist, ziektekostenverzekering, internet of bijvoorbeeld Postbus 51.
2
Zou jij een zorgvrager die aan jouw zorg is toevertrouwd, wijzen op het recht van een second opinion? Motiveer je antwoord. Ja, dit is een van de patiëntenrechten: het recht op informatie. Het is je plicht de patiënt hierop te wijzen.
3
Ben je zelf alert op het inwinnen of verzamelen van informatie met betrekking tot onderzoek of behandeling voor jezelf of je naasten? Motiveer je antwoord. Geen antwoordmodel.
© ThiemeMeulenhoff
13
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
4
Geef aan welke positieve effecten het gedrag van een zorgvrager heeft op de zorgverleners als hij zelf meedenkt over zijn behandeling. Zijn negatieve effecten denkbaar? Motiveer je antwoord. Als de zorgvrager meedenkt over de behandeling, is hij goed op de hoogte, goed voorbereid op dat wat gaat gebeuren. Hij kan keuzes maken, het wordt hem niet opgedrongen. Dat kan een positief effect hebben op het genezingsproces, betrokkenheid en zelfwerkzaamheid kunnen de genezing soms zelfs bespoedigen. Een teveel aan informatie kan de zorgvrager ook angstig maken over wat er allemaal kan gebeuren. Ook kan het maken van een keuze lastig worden. Aan iedere optie zullen voor- en nadelen zitten, en het kan dan ook moeilijk zijn voor een zorgvrager om een keuze te maken waar hij ook later achter kan blijven staan.
PRAKTIJK: DRAAGLAST EN DRAAGKRACHT 1
Wat kun je zeggen over de draaglast en de draagkracht die mevrouw De Laar op dit moment ondervindt? De draaglast en de draagkracht zijn niet in evenwicht. Door de pijn en de verminderde nachtrust kan mevrouw De Laar op dit moment niet de energie opbrengen om de noodzakelijke fysiotherapie te volgen.
2
Waarin kan Marko mevrouw De Laar ondersteuning aanbieden? Mevrouw De Laar barst in huilen uit. Marko kan haar ondersteunen als hij haar laat uithuilen en haar laat vertellen over wat haar dwarszit. Marko kan een bezoek van de verpleeghuisarts regelen. Deze kan met mevrouw De Laar bekijken wat de mogelijkheden zijn voor een betere pijnbestrijding. Verder zal hij met mevrouw moeten nagaan of het slechte slapen in verband staat met de pijn of dat er andere oorzaken zijn voor de slechte nachtrust (bijvoorbeeld dutjes overdag).
3
Zou Marko de fysiotherapie voor vandaag beter kunnen afbellen? Motiveer je antwoord. In overleg met mevrouw De Laar kan Marko bekijken wat de mogelijkheden zijn. Mogelijk kan hij een compromis bereiken als hij voorstelt om de duur voor vandaag te verkorten. Marko kan ook proberen om mevrouw De Laar te laten inzien dat een dag zonder therapie stilstand kan betekenen in haar herstel.
PRAKTIJK: ALWEER EEN CURSUS!
14
1
Welke reactie zou je als professionele collega moeten geven? Motiveer je antwoord. De deelname van verpleegkundigen aan nieuwe ontwikkelingen hoort bij de ontwikkelingen binnen het beroep. Dit kan bijdragen aan professionalisering van het beroep en verhoging van de kwaliteit van zorgverlening. Met andere woorden; voor een professie is het normaal dat er voortdurend ontwikkeling en vernieuwing is.
2
Wat zou de reden kunnen zijn dat de instelling een nieuw zorgplansysteem wil invoeren? Redenen kunnen zijn: nieuwe richtlijnen, voldoen aan wetgeving, een nieuw computersysteem, bijstelling van de visie, inspraak van de ouders.
3
Jenny heeft weerstand tegen het volgen van een cursus. Waar kan die weerstand mee in verband staan?
© ThiemeMeulenhoff
Ontwikkelingen van het beroep
De ontwikkeling van het beroepsprofiel
Weerstand kan voortkomen uit het moeten aanleren, het moeten omgaan met nieuwe dingen. Het oude, vertrouwde loslaten brengt in eerste instantie onzekerheid met zich mee. Dat kan als onprettig worden ervaren.
KENNISOPDRACHT 1
Omschrijf in eigen woorden het begrip professionaliseren. Professionaliseren is de ontwikkeling van beroep tot professie. Een professie is meer dan een beroep. Als een beroep een aantal specifieke kenmerken heeft, spreek je van een professie.
2
Welke kenmerken heeft een professie? Geef in je eigen woorden kort de inhoud van ieder kenmerk weer. De kenmerken van een professie zijn: • maatschappelijke dienstbaarheid (het moet de maatschappij ten goede komen); • theoretische studie (je moet ervoor leren); • uniforme opleiding (de inhoud van de opleiding moet overal hetzelfde zijn); • taakafbakening (het moet duidelijk zijn welke werkzaamheden tot het beroep behoren en waar de grenzen liggen); • wettelijke erkenning (je moet als beroepsbeoefenaar geregistreerd staan, je mag niet zomaar de titel voeren); • beroepsvereniging (er moet een organisatie zijn die opkomt voor de arbeidsvoorwaardelijke en beroepsinhoudelijke belangen van die specifieke groep); • beroepscode (die beschrijft welk gedrag hoort bij de uitoefening van dit beroep).
3
Noem, met behulp van alles wat je tot nu toe over de verpleging in Nederland weet, een factor die verpleegkundige professionalisering bevordert en een factor die professionalisering belemmert. Beschrijf de invloed die deze factoren hebben op professionalisering. Factoren die professionalisering bevorderen: lid zijn van beroepsvereniging, zowel binnen de organisatie als landelijk nieuwe ontwikkelingen kritisch volgen en inschatten welke gevolgen hieruit kunnen voortvloeien voor de verpleging, regelmatig zaken bespreekbaar maken binnen de verpleegkundige discipline, een positieve houding van andere disciplines in de zorgverlening ten opzichte van de verpleegkundige. Factoren die professionalisering belemmeren: slechte kwaliteit van de directe zorgverlening, krapte in de zorgverlening (waardoor je te weinig of geen tijd hebt om je met andere zaken bezig te houden dan de directe zorgverlening), geen volwaardige plaats binnen de zorgverlening hebben en gezien worden als uitvoerder van opdrachten, negatieve publiciteit door verpleegkundige fouten die openbaar worden gemaakt, onkunde van personen die op plaatsen in organisaties zitten waar beleid wordt gemaakt en die beslissingen ten behoeve van de verpleegkundige nemen. Afhankelijk van antwoord drie. Over het algemeen kunnen deze factoren het professionaliseringsproces vertragen of juist versnellen.
4
Geef drie redenen waarom het beroepsprofiel van de verpleegkundige over tien jaar mogelijk weer aan een wijziging toe is. Wijzigingen in het beroepsprofiel kunnen noodzakelijk zijn vanwege culturele veranderingen, wijzigingen in de visie op zorgverlening door medische- en technologische ontwikkelingen, mogelijk ook door de stijging van het aantal zorgvragers en de daling van het aantal zorgverleners door de vergrijzing, mogelijk door beperkte beschikbaarheid van een budget voor de gezondheidszorg, of vanwege andere kwaliteitseisen.
© ThiemeMeulenhoff
15
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
16
5
Hoe zou jij een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van het beroepsprofiel van de verpleegkundige? Je kunt een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het beroepsprofiel als je openstaat voor nieuwe ontwikkelingen, vakliteratuur bijhoudt, kritisch de ontwikkelingen op het werkterrein van andere hulpverleners in de zorg volgt.
6
Wat kan een zorginstelling doen om bij te dragen aan de ontwikkeling van het beroepsprofiel van de verpleegkundige? Een zorginstelling kan bijdragen door zorg te dragen voor het beschikbaar stellen van vakliteratuur, verpleegkundige participatie in adviesraden met betrekking tot allerlei zaken (van kwaliteit verhogende maatregelen tot de aanschaf van nieuwe bedden), voorwaarden scheppen zodat verpleegkundige ontwikkelingen ingevoerd kunnen worden, mogelijkheden aanbieden voor scholing, stimuleren van de samenwerking tussen alle zorgdisciplines binnen de zorgorganisatie.
7
Vind je dat de politiek ook een taak heeft in de ontwikkeling van het beroepsprofiel van de verpleegkundige? Motiveer je antwoord. De politiek zorgt voor het geld en heeft hierdoor veel invloed.
8
Wat is je mening over de manier waarop in diverse televisieseries het beroep van verpleegkundige wordt neergezet? Het is de vraag in hoeverre de werkelijkheid overeenkomt met dat wat de televisiekijker ziet. Wordt de verpleegkundige neergezet als een volwaardige participant met een eigen deskundigheid en verantwoordelijkheid, of wordt de verpleegkundige neergezet als iemand die een dokter aan de haak wil slaan? En hoe professioneel zijn de verpleegkundige handelingen die je te zien krijgt?
© ThiemeMeulenhoff
Ontwikkelingen van het beroep
De ontwikkeling van een visie op het beroep
De ontwikkeling van een visie op het beroep ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: ONDERWEG 1
In het gesprek geeft Lieke een visie op verplegen. Wat vindt zij belangrijk? Lieke vindt de relatie met de zorgvrager belangrijk. Ze heeft met het werk in de thuiszorg het gevoel dichter bij de zorgvrager te staan. Ze kan binnen het verplegen gebruikmaken van haar deskundigheid. De setting vraagt om creativiteit en flexibiliteit om de zelfstandigheid van de zorgvrager te bewaken. Lieke vindt het prettig om zelfstandig te werken, en indien de situatie daar om vraagt, een beroep te doen op haar collega's.
2
Op welke aspecten komt deze visie wel of niet overeen met jouw visie? Motiveer je antwoord. Geen antwoordmodel. Er dient een redenering in de motivatie te zitten.
3
Kun je een verschil aangeven in de relatie tussen de zorgverlener en de zorgvrager binnen de setting van een verpleeghuis of de thuiszorg? Motiveer je antwoord. In het verpleeghuis heb je meerdere collega's die deelnemen aan de zorg voor een zorgvrager. Als een relatie met een zorgvrager niet klikt, zijn er meer mogelijkheden om de zorgverlening aan anderen over te dragen. In de thuiszorg is dat moeilijker. Omdat de relatie in de thuissituatie minder onderhevig is aan invloeden van anderen, kan de relatie hechter zijn. Toch zul je als verpleegkundige erop moeten letten dat de relatie met de zorgvrager functioneel blijft.
KENNISOPDRACHT 1
Waarom zijn in een visie op verplegen altijd de vier elementen; mens, omgeving, gezondheid en verplegen terug te vinden? Je vindt deze vier elementen terug omdat een visie op de mens, de omgeving, gezondheid/ziekte een visie op verplegen beïnvloeden. Je kunt verplegen niet los zien van de mens, zijn ziekte of zijn omgeving. Ze zijn alle vier met elkaar verweven.
2
Waarom is het van belang dat je als verpleegkundige een visie op verplegen hebt? Het is belangrijk omdat een visie mede bepalend is voor de manier waarop je handelt bij het verplegen van zorgvragers. Wat je belangrijk vindt, komt terug in de uitvoering van je werkzaamheden en de omgang met de zorgvragers.
3
Welke persoonlijke factoren beïnvloeden een visie? Factoren zoals betrokkenheid, geduld, interesse, assertiviteit, emoties tonen beïnvloeden een visie.
4
Beschrijf in je eigen woorden wat de begrippen reductionisme en holisme inhouden. Reductionisme is het vereenvoudigen van iets, het herleiden tot iets eenvoudigs. Je splitst de mens op in delen. Holisme is de totaliteit van de mens; lichaam, geest en de sociale omgeving.
5
Leg in eigen woorden het begrip welbevinden uit. Uit het antwoord moet blijken dat de student welbevinden koppelt aan zijn lichamelijke, psychische en sociale situatie.
© ThiemeMeulenhoff
17
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
6
18
Leg uit dat omgevingsfactoren, zoals cultuur en economie, van invloed kunnen zijn op je visie op de mens. Als het binnen een cultuur de gewoonte is dat grootouders, ouders en kinderen onder één dak wonen, is dit van invloed op de manier waarop je met elkaar omgaat. Je houdt meer rekening met een ander, en mogelijk is er meer tolerantie. Het beeld kan ontstaan dat de mens een sociaal persoon is die met anderen rekening kan en wil houden. Als er in een land grote armoede heerst en een kind al van jongs af aan moet meewerken om geld te verdienen voor het eten, kan het beeld ontstaan dat de mens een machine is die productie moet leveren voor zijn eigen behoud.
© ThiemeMeulenhoff
Ontwikkelingen van het beroep
Ontwikkelingen en de dagelijkse praktijk
Ontwikkelingen en de dagelijkse praktijk ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: LEREN REANIMEREN OP DE PC 1
Noem twee mogelijke nadelen van deze nieuwe studievorm voor verpleegkundigen en motiveer waarom. Een nadeel kan zijn dat, als iemand niet beschikt over de noodzakelijke computervaardigheden, hij ook niet in staat is om de studiemethode via cd-rom en internet uit te voeren. Een ander nadeel kan zijn dat er geen overleg mogelijk is over zaken die je niet begrijpt of die een discussie oproepen. Het is niet duidelijk hoe deze studievorm is georganiseerd. Gebeurt dit in de eigen tijd en hoe dan? Behalve het doornemen van de theorie zal er ook praktisch moeten worden geoefend. Hoe wordt dat georganiseerd?
2
Denk je dat dit initiatief bijdraagt tot deskundigheidsbevordering van de verpleegkundige? Motiveer je antwoord. Deze cursus kan voor een deel bijdragen aan deskundigheidsbevordering. Als verpleegkundige word je al geacht deskundig te zijn in het reanimeren. Met dit programma kun je de kennis (die al aanwezig is) aanscherpen.
3
Zou deze vorm van kennisverwerving op de werkplek gestimuleerd moeten worden? Motiveer je antwoord. Voor het opdoen van theoretische kennis kun je dit medium goed gebruiken. Maar voor de toepassing en uitvoering van verpleegkundige handelingen is het noodzakelijk om met je collega's in gesprek te gaan hoe je hier gezamenlijk mee omgaat. Zo kun je van elkaar leren en je kunt collegiaal consulteren. Bovendien is het van belang dat jouw werkwijze niet verschilt van die van je collega's. Als iedereen op zichzelf studeert en leert, en niet overlegt, kan dat voorkomen. Als professioneel verpleegkundige stem je je verpleegkundig handelen af in overleg met je collega's.
PRAKTIJK: ONDERZOEK 1
Behoort het wegbrengen van een zorgvrager voor een onderzoek tot het werkterrein van de verpleegkundige? Motiveer je antwoord. Als de zorgvrager er direct bij betrokken is, of als verpleegkundige ondersteuning of overdracht nodig is, behoort dit tot het werkterrein van de verpleegkundige.
2
Wat is het verband tussen kwaliteit van verplegen en dit onderzoek? Een belangrijke kwaliteit van verplegen is efficiëntie, doelmatigheid. Als verpleegkundigen zich vaak bezig moeten houden met ‘laaggekwalificeerd’ werk, zoals het wegbrengen en halen van mensen en spullen, komen zij minder aan hun eigenlijke werk toe.
3
Hoe kunnen verpleegkundigen bijdragen aan het slagen van dit onderzoek? Je kunt bijdragen aan het slagen van het onderzoek als je de noodzaak van dit onderzoek ondersteunt, de instructies opvolgt en nauwkeurig en eerlijk de noodzakelijke gegevens noteert.
© ThiemeMeulenhoff
19
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
KENNISOPDRACHT
20
1
Leg uit waarom een arts door ontwikkelingen op medisch-technologisch gebied veiliger kan opereren. Hij heeft dan meer en verfijndere apparatuur om de patiënt te bewaken, meer mogelijkheden om de narcose te doseren, meerdere hulpmiddelen die het uitvoeren van operaties vergemakkelijken of de duur van de operatie verkorten, waardoor er minder of kortere verdoving of narcose nodig is en de ingreep dus veiliger is.
2
Wat zijn de consequenties voor het verpleegkundig beroep van de taakverschuiving tussen artsen en verpleegkundigen? Omdat verpleegkundigen taken overnemen van artsen, krijgen ze andere verantwoordelijkheden en bevoegdheden, waardoor mogelijk het beroepsprofiel en de Wet BIG aangepast moeten worden.
3
Waarom moet je je als verpleegkundige afvragen of een verandering past binnen de visie van een afdeling of instelling? Veranderingen kunnen van invloed zijn op de zorg. Je hebt ook te maken met vastgestelde kaders waarbinnen de zorgverlening moet worden uitgevoerd. De vraag is of deze kaders overeind blijven als er veranderingen worden ingevoerd. Wat betekent bijvoorbeeld het verschuiven van de warme maaltijd van de middag naar de avond voor de zorgvrager?
4
Leg uit dat transmurale zorgverlening kostenbesparend werkt. Transmurale zorg speelt zich af tussen de instellingen onderling en de thuissituatie, onafhankelijk van de volgorde waarin. Als je de zorgverlening goed aansluit en zorgt voor kwalitatief geschoold verpleegkundig personeel, kun je in de thuissituatie zorg verlenen die naar inhoud en niveau aansluit bij de zorgverlening in een instelling. Je krijgt dan een snellere doorstroom vanuit instellingen, waardoor je onnodige onkosten voorkomt. Bovendien stel je opname in een (dure) intramurale instelling zo lang mogelijk uit, of je voorkomt het zelfs.
5
Leg uit dat de invoering van veranderingen een cyclisch proces is. Ontwikkelingen staan niet stil. Er zal nooit een moment zijn waarop vastgesteld wordt dat het niet meer zal veranderen. Het cyclische karakter schuilt in het toegepaste proces, dat de student kan herkennen in de verpleegkundige methodiek: gegevens verzamelen, diagnosticeren, plannen, uitvoeren, evalueren. Het evalueren valt feitelijk samen met een volgende fase van gegevens verzamelen, waar vervolgens een conclusie uitrolt, enzovoort.
© ThiemeMeulenhoff
Ontwikkelingen van het beroep
Vakbonden en beroepsorganisaties
Vakbonden en beroepsorganisaties ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: NIEUWE BEROEPSVERENIGINGEN 1
Zijn beroepsvoorwaarden, beroepsinhoud en arbeidsvoorwaarden terug te vinden in de hierboven genoemde doelstellingen? Licht je antwoord toe. Beroepsvoorwaarden kunnen worden gerelateerd aan het beroepsdeelprofiel. Zaken over de beroepsinhoud zijn de landelijke opleidingen en het werken met standaarden en protocollen. Er is niets vermeld over arbeidsvoorwaarden.
2
Welke voordelen heeft de oprichting van specifieke beroepsverenigingen? Motiveer je antwoord. Het voordeel schuilt vooral in de beschikbaarheid en het uitwisselen van kennis over het specifieke werkterrein en in de verbondenheid van de leden.
3
Zitten er ook nadelen aan het oprichten van specifieke beroepsverenigingen? Motiveer je antwoord. Een mogelijk nadeel is versnippering (van belangenbehartiging en van kennis.
KENNISOPDRACHT 1
Mag je als verpleegkundige staken? Motiveer je antwoord. De verpleegkundige heeft stakingsrecht. Er mag door stakingen echter geen gevaar voor zorgvragers ontstaan. De zorg moet gegarandeerd zijn.
2
Denk je dat staken een positieve of een negatieve invloed heeft op het beroepsbeeld van verpleegkundige? Motiveer je antwoord. Als je staakt, sta je als beroepsgroep in de publieke belangstelling. De media besteedt aandacht aan het waarom van de staking. Zo wordt onder meer bekend welk loon een verpleegkundige verdient, hoe de onregelmatige werktijden zijn opgesteld of waar verpleegkundigen allemaal rekening mee moeten houden in de beroepsuitoefening. Een staking kan een negatief effect hebben als hierdoor de zorgverlening in de knel komt, als de familie moet worden ingeschakeld om zorg te verlenen of bepaalde onderzoeken of therapieën geen doorgang kunnen vinden.
3
De organisatiegraad van verpleegkundigen is erg laag. Heb jij een idee hoe dit kan veranderen? Ideeën om de organisatiegraad te verbeteren: gedurende de opleiding aandacht schenken aan vakbonden en beroepsorganisaties. Een actieve OR en voorbeeldgedrag van een leidinggevende kunnen ook bijdragen.
4
Op welke manier dragen het LEVV en de V&VN bij aan de ontwikkeling van het beroep van verpleegkundige? Het LEVV en de V&VN zijn centrums voor informatie en kennis. Ze zijn betrokken bij het uit te zetten beleid in relatie tot gezondheidszorg, en spelen in op de consequenties die ontwikkelingen met zich meebrengen.
© ThiemeMeulenhoff
21
4
Werken binnen kaders Werken binnen de kaders van een organisatie ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: INFORMEREN NAAR DE ORGANISATIE 1
Waarom is het voor Mehmet belangrijk te weten wat de visie en doelstelling zijn van de instelling en de afdeling waar hij gaat werken? Door op de hoogte te zijn van de visie en doelstelling van een instelling of afdeling krijgt de verpleegkundige een beeld van de kaders waarbinnen hij/zij gemachtigd is de werkzaamheden uit te voeren.
2
Mehmet komt uit een Islamitische cultuur. Hij gaat werken in een katholiek ziekenhuis. Wat betekent dit voor hem? Het kan voor hem betekenen dat hij zich in zekere mate aan moet passen aan de gebruiken en gewoonten in het ziekenhuis. Hij zal voorzichtig moeten zijn met uiterlijke tekenen van zijn eigen geloof. Als hij zich niet met de grondslag van het ziekenhuis kan verenigen krijgt hij het moeilijk.
3
Mehmet krijgt op de verpleegafdeling natuurlijk met verschillende kaders te maken. Noem er vijf. Kaders waarmee Mehmet te maken krijgt zijn onder meer: de visie, doelstelling, grondslag maar ook de wet Kwaliteitszorg, de Arbowet, protocollen en voorschriften.
KENNISOPDRACHT 1
Waarom kan een instelling niet zonder een visie? De visie is als het ware de kapstok waaraan alle activiteiten worden opgehangen. Het is het referentiepunt, de maatstaf.
2
Wat zou er gebeuren als je in een organisatie terecht zou komen waar een visie en doelstellingen zouden ontbreken? Als in een organisatie een visie ontbreekt, ontbreekt de samenhang en richting van waaruit werknemers kunnen (samen)werken. Het gevolg is dat er een onsamenhangend geheel ontstaat wat negatief op de zorgverlening uitwerkt.
3
Bedenk voor een thuiszorginstelling enkele uitgangspunten voor de zorgverlening. Uitgangspunten voor zorgverlening kunnen zijn: respect voor ieder mens; de cliënt is autonoom; de wens van de cliënt en diens zorgvraag staan centraal; partner in zorg willen zijn. Met ondersteuning van de thuiszorg kan de cliënt zo lang mogelijk in zijn eigen omgeving blijven wonen. Thuiszorg is altijd dichtbij; thuiszorg levert zorg- en dienstverlening die past bij iedere levensfase.
© ThiemeMeulenhoff
23
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
4
24
Op welke wijze kan in een organisatie het naleven van de doelstellingen en de andere kaders het beste worden bewaakt? Communicatie is hier het kernbegrip. Door gedegen en veelvuldig overleg en een goede overdracht van de zorg kunnen werknemers elkaar scherp houden. Hierbij mag niet worden vergeten met de mening van de cliënt zelf rekening te houden. Die kan heel duidelijk aangeven of de zorg die in de visie vaak wordt beloofd, ook daadwerkelijk verstrekt is.
© ThiemeMeulenhoff
Werken binnen kaders
De grenzen van het beroep
De grenzen van het beroep ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: NAAR HUIS 1
Op basis van welke verpleegkundige taken gaat Safrin tegen de mening van de arts in. Motiveer je antwoord. Tot de verpleegkundige behandeling behoort tegelijk ook de beoordeling van de situatie waarin een zorgvrager zich bevindt. De verpleegkundige heeft de taak de gehele situatie van de zorgvrager te overzien (en niet alleen het betreffende gezondheidsprobleem). Waar het de gezondheid en het welzijn van de zorgvrager betreft kan de verpleegkundige vanuit het eigen vakgebied en de verpleegkundige optiek ingaan tegen het besluit van de arts.
2
Wie heeft er in deze situatie gelijk? Geef daar uitleg bij. De specialist vindt dat op medische gronden de zorgvrager is uitbehandeld en naar huis kan. De specialist heeft vanuit zijn/haar standpunt gezien gelijk, maar hier spelen ook nog andere factoren een rol die het herstel van de zorgvrager kunnen bedreigen en die om uitstel van ontslag vragen.
3
Hoe zou je in een dergelijke situatie zelf handelen? Geen antwoordmodel.
PRAKTIJK: DE EIGEN GRENZEN 1
Geef in je eigen woorden weer wat er in het voorbeeld met Sophie gebeurt. Sophie dreigt het slachtoffer te worden van haar betrokkenheid bij het wel en wee van de zorgvragers op de afdeling. Ze trekt zich het lot van de oncologiepatiënten aan dat ze geen professionele afstand meer kan bewaren. Ze bewaakt haar persoonlijke grenzen niet.
2
Welke consequenties kan dit voor het werk hebben? En voor het privé-leven? Geef hierbij uitleg. Geen antwoordmodel.
3
Hoe vertel je het een collega als je constateert dat hij de grenzen van het beroepsmatig handelen bezig is uit het oog te verliezen? Geen antwoordmodel.
KENNISOPDRACHT 1
Geef in het kort weer wat de betekenis van een beroepsprofiel voor de verpleegkunde is. Het beroepsprofiel geeft aan wat de verpleegkundige in zijn of haar beroep moet kunnen. De eisen en kwalificaties die het profiel aan hen stelt zorgen voor een duidelijk onderscheid met andere beroepen in de sector.
2
Het beroepsprofiel gaat uit van de essentie van het beroep van verpleegkundige. Benoem aan de hand van een voorbeeld wat de essentie van het beroep van verpleegkundige is. Geen antwoordmodel.
© ThiemeMeulenhoff
25
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
26
3
Als verpleegkundige word je geacht de vermogens van zorgvrager te ondersteunen en te beïnvloeden. Kun je enkele vermogens noemen? Vermogens zijn menselijke eigenschappen zoals het verstand, het kunnen bewegen (al of niet met behulp van hulpmiddelen), maar ook het zelfbegrip, zelfordening, het voelen en het liefhebben.
4
Wat is het belang van de 11 gezondheidspatronen van Marjory Gordon voor de verpleegkundige beroepsuitoefening? De gezondheidspatronen van Marjory Gordon verhelderen én begrenzen het gebied dat de verpleegkundige bestrijkt. De patronen tonen heel duidelijk hoe breed en gevarieerd het werkterrein van de verpleegkundige is. Het geeft de verpleegkundige de mogelijkheid om op een systematische wijze gegevens te verzamelen om van daaruit verpleegproblemen, verpleegdoelen en interventies te formuleren.
5
Waarom mogen ambulanceverpleegkundigen bepaalde handelingen die in principe aan artsen zijn voorbehouden, toch verrichten? Ambulanceverpleegkundigen komen in situaties waarin vaak medisch ingrijpen noodzakelijk is. De protocollen daartoe zijn zoveel mogelijk in nauw overleg met artsen in de regio opgesteld. Zo kan er in voorkomende situaties zoveel mogelijk op een beproefde en op controleerbare manieren door de ambulanceverpleegkundige gewerkt worden. Dat betekent met zo min mogelijk risico's voor de zorgbehoevende.
6
Waarom denk je dat een verpleegkundige op de afdeling cardiologie bepaalde voorbehouden handelingen zelfstandig mag verrichten? Op een afdeling cardiologie kunnen acute, levensbedreigende situaties ontstaan, waarin geen tijd is om een arts te raadplegen. Een verpleegkundige op de afdeling cardiologie heeft een aanvullende scholing gevolgd, afgestemd op de taken en eisen van een verpleegkundige cardiologieafdeling.
© ThiemeMeulenhoff
Werken binnen kaders
Binnen de arboregels werken
Binnen de arboregels werken ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: WERKDRUK 1
Tot wie binnen de instelling kan Alice zich met haar klachten wenden? Alice kan over haar situatie gaan praten met haar teammanager en met een functionaris van personeelszaken. Het is van belang dat haar situatie bekend wordt zodat er in overleg met Alice kan worden gekeken naar de knelpunten en wordt gezocht naar een oplossing.
2
Waar ligt hier de eigen verantwoordelijkheid van Alice? Alice zal de ernst van de situatie moeten inzien en de zaak moeten aankaarten. Ze kan zelf het initiatief nemen er met collega's over te spreken of met iemand uit haar sociale omgeving.
3
Wat is de rol van de teammanager in zo'n situatie? De teammanager dient oog te hebben voor eventuele probleemsituaties die zich op zijn afdeling voordoen. Via gesprekken, door op de afdeling te zijn en door goed te kijken hoe zijn mensen functioneren dient hij op de hoogte te zijn en te blijven van het wel en wee van het personeel op de afdeling.
4
Welke maatregelen kunnen er genomen worden waardoor de situatie voor Alice acceptabel wordt? Denk hierbij aan maatregelen die zowel de organisatie als Alice zelf kan nemen. De situatie waarin Alice zich bevindt moet worden bekeken en vraagt om snelle aanpassing. Als het werken in ploegendienst teveel voor haar is, doet ze er waarschijnlijk goed aan voor regelmatigere werktijden te kiezen, wellicht zelfs in een parttime functie. Belangrijk is dat ze begrip en steun verwerft uit de omgeving, zowel thuis als op de werkplek. Dergelijke steun kan een uitlaatklep voor de spanning zijn die ze opbouwt en kans als klankbord fungeren waardoor het makkelijker wordt besluiten te nemen.
PRAKTIJK: EEN GRENSGEVAL 1
Wat is het beste besluit dat Ayesha in deze situatie kan nemen? Ayesha wil de wens van het echtpaar om in deze situatie bij elkaar te blijven, respecteren. Ze moet echter ook rekening houden met haar eigen gezondheid en de eisen die de Arbowet aan de arbeidsomstandigheden stelt. Ze kan niet anders dan in overleg met het echtpaar besluiten tot het plaatsen van een verstelbaar hoog-laagbed. Ook als dat betekent dat het bed in de woonkamer moet worden gezet.
2
Kun je je omstandigheden voorstellen waarin Ayesha er toch voor kiest om de wensen van het echtpaar te honoreren en de zorgvrager in haar eigen bed te verzorgen? Als de verpleegduur kort is en de vrouw op de rand van het bed zou kunnen worden behandeld, zou dit wellicht kunnen.
3
Beargumenteer aan de hand van dit voorbeeld of het mogelijk is om in alle omstandigheden de Arbowet toe te passen. De Arbowet kan in veel maar zeker niet in alle gevallen strikt worden toegepast. Er moet steeds gekeken worden naar de individuele omstandigheden en wensen. Er moet een afweging gemaakt worden tussen wat moet, wat kan en wat wenselijk is.
© ThiemeMeulenhoff
27
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
KENNISOPDRACHT
28
1
Waartoe is een instelling in het kader van de Arbowet verplicht? De Arbowet schrijft voor dat bedrijven en instellingen zich bekommeren om de arbeidsomstandigheden, de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de werknemer.
2
Wat wordt verstaan onder zorgplicht? Dit is de kern van de Arbowet. Die verwijst naar de verplichting voor de werkgever zo te organiseren dat daarvan geen nadelige invloed uitgaat op de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de werknemer.
3
Omschrijf in je eigen woorden wat jij onder arbeidsomstandigheden verstaat. Bijvoorbeeld: Arbeidsomstandigheden worden gevormd en bepaald door de afstemming tussen taken, inrichting van de omgeving en bejegening van collega's en zorgvragers enerzijds en de instelling, kennis en vaardigheden van de werknemer anderzijds.
4
Hoe kun jij als werknemer bijdragen in verbetering van de arbeidsomstandigheden? De werknemer dient zich bewust te zijn van zijn verantwoordelijkheid, allereerst voor de eigen gezondheid en voor die van de zorgvrager en collega's. Ten tweede voor de naleving van de Arbowet die hem verplicht tot zelfwerkzaamheid.
5
Goed samenwerken geldt als een van de aspecten die bijdragen tot goede arbeidsomstandigheden. Licht dit toe. Door communicatie en samenwerking is het mogelijk de gemaakte afspraken met betrekking tot de doelstellingen, beroepsuitoefening, arbeidsomstandigheden na te leven. Zonder samenwerking komt die naleving in het gedrang, worden de zorgverlening en werksfeer ondermijnd en wordt het risico op het ontstaan van zorgfouten en arbeidsuitval groter.
6
Waarom zijn scholing en training in een instelling belangrijk bij het verbeteren van de arbeidsomstandigheden? Door scholing en training blijft de werknemer up-to-date wat hem/haar in staat stelt om te gaan met veranderingen in de arbeidsomstandigheden, met het bedienen van nieuwe apparatuur en meubilair (bv bedden) en het hanteren van nieuwe regels in zorg en arbeid. Het biedt de werknemer direct een gelegenheid vanuit eigen ervaring op dit terrein zijn/haar zegje te doen en met suggesties en voorstellen ter verbetering van een situatie te komen.
© ThiemeMeulenhoff
Werken binnen kaders
CAO en rechtspositie toepassen
CAO en rechtspositie toepassen ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: VERANTWOORDELIJKHEID 1
Wat betekent ‘boventallig’? Boventallig betekent dat je niet meetelt in de ‘formatie’ van een afdeling. Je bent extra. Het betekent bovendien dat je niet meetelt in de dagelijkse bezetting.
2
Wat is het voor- en nadeel van boventallig zijn? Dat je als student in een stagesituatie boventallig bent heeft als voordeel dat je de ruimte hebt aan je leerdoelen te werken. Het nadeel is dat je niet de beroepsverantwoordelijkheid voelt, die anderen die niet boventallig zijn wel voelen. En verantwoordelijkheid dragen is een wezenlijk onderdeel van het verpleegkundig werk.
3
Waaraan mankeert het in de werksituatie van Wilfried? De structuur waarbinnen Wilfried functioneert is onvoldoende op een leerwerkperiode ingesteld. Een leerling-verpleegkundige zoals Wilfried wordt onvoldoende begeleid. Daardoor neemt de instelling onverantwoorde risico's.
4
Wat kan Wilfried in zijn situatie het beste doen? Wilfried moet de situatie aankaarten en bespreekbaar maken met zijn werkbegeleider en op school. Je bent als student verantwoordelijk voor je keuzen en daden, ook als je aan je lot wordt overgelaten. Als je wordt geconfronteerd met verantwoordelijkheden die je niet aan wilt of aan durft, moet je dat meteen zeggen.
PRAKTIJK: SOLLICITEREN 1
Op welke punten in de advertentie moet Johan letten? Hij let op de functie-eisen en ook of ze realistisch zijn. Dat altijd ervaring vereist wordt gevraagd is vaak niet realistisch. Laat je daardoor niet weerhouden. Let ook op de hoogte van het salaris, aantal uren, hoe ver het reizen is enzovoort.
2
Hij wil voordat hij een instelling voor een baan gaat benaderen eerst voor zichzelf wat zaken op een rijtje zetten. Wat voor aandachtspunten behoren daartoe? Johan zet op een rijtje welke kennis en vaardigheden hij te bieden hebt. Dat betreft niet alleen opleidingen, maar ook cursussen, bijbanen en hobby's. Ook schrijft hij op wat hij aan een baan belangrijk vindt (sfeer, werklast) en denkt hij aan praktische zaken zoals wat hij wil verdienen en hoe lang hij voor de baan wil reizen.
KENNISOPDRACHT 1
Welke rol heeft een vakbond bij het totstandkomen en handhaven van een collectieve arbeidsovereenkomst? Geef nadere uitleg. Een vakbond vertegenwoordigt het belang van een groep werknemers op het gebied van werk en inkomen en onderhandelt daarover namens die groep met de vertegenwoordigers van de werkgevers c.q. de zorginstellingen.
2
Waarom is het belangrijk dat alle partijen zich aan de afspraken van de CAO houden?
© ThiemeMeulenhoff
29
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
Een CAO zorgt voor rust aan het arbeidsfront. Zonder CAO zouden alle instellingen zelf met werknemers, bijvoorbeeld de ondernemersraad moeten onderhandelen. Dat zou vrijwel zeker leiden tot verschillen in arbeidsvoorwaarden tussen instellingen.
30
3
Noem enkele zaken op die in de CAO zijn opgenomen, enkele zaken die in geld en enkele zaken die niet in geld zijn uit te drukken. Uit te drukken in geld zijn lonen, vakantiegeld, reiskosten, spaarregelingen. Niet in geld uit te drukken zijn werktijden, recht op vrij dagen, het sociaal beleid en ontslagregels.
4
Wat wordt verstaan onder ‘sociaal beleid’? Het sociaal beleid richt zich op het verschaffen van duidelijkheid tussen werknemer enerzijds en de leiding, werkomgeving en organisatie anderzijds. Punten die voor die duidelijkheid moeten zorgen, zijn bijvoorbeeld personeelsplanning en -voorziening, loopbaanontwikkeling, veranderingsprocessen, arbeidsomstandigheden en de ondernemingsraad.
© ThiemeMeulenhoff
Werken binnen kaders
Inspraak van werknemers
Inspraak van werknemers ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
PRAKTIJK: OR EN MOBILITEIT 1
Welke argumenten hanteert de OR in het pleidooi om meer aandacht te besteden aan mobiliteit van de werknemer? De OR hanteert de volgende argumenten: Zorgtechnologie en organisatiestructuren veranderen steeds sneller. Werknemers moeten daarin meeveranderen. Veel mensen lopen vast vanwege hun vergaande specialisatie. Dit maakt hun kansen om naar andere functies door te stromen op den duur klein. Personeel moet voor de zorg en de organisatie behouden blijven. Het arbeidsaanbod is gering en de vergrijzing slaan toe. De medewerker moet langer meekunnen en met plezier zijn werk doen.
2
Wat wordt bedoeld met ‘mobiliteit is een kwestie van maatwerk’? Mobiliteit slaat op de mogelijkheid van werknemers naar een andere functie door te stromen. Dit vraagt om diverse maatregelen van de instelling en om initiatief, bepaalde vaardigheden en een actueel kennisniveau van de werknemer. Dit alles tezamen bepaalt de kans op een nieuwe functie.
3
Wat vind jij van het argument van de directie dat de werknemer zelf verantwoordelijk voor de loopbaan is? Dat is, zoals de OR al aangeeft, niet het hele verhaal. Natuurlijk moet de werknemer eigen initiatief tonen. De instelling heeft echter de verantwoordelijkheid om met de werknemer vroegtijdig het loopbaanperspectief te bespreken. Dit in het belang van de ontwikkeling van organisatie én werknemer. Voor zover dit tot de mogelijkheden behoort, zal de instelling de werknemer bij de realisatie daarvan moeten ondersteunen.
4
Wat vind je van het argument van de OR? De leidinggevende heeft zeker een belangrijke taak. Hij/zij is degene die dicht bij de werknemer staat. In periodieke of tussentijdse besprekingen zal de leidinggevende met de werknemer over diens loopbaan moeten praten.
5
Zet je eigen mening hier tegenover. Geen antwoordmodel.
KENNISOPDRACHT 1
Geef in je eigen woorden weer wat je onder medezeggenschap verstaat. Medezeggenschap betekent het recht hebben mee te spreken.
2
Geef het verband weer tussen de werkzaamheden van de OR en het goed functioneren van de organisatie. De OR zet zich in voor werknemer én organisatie. Als de OR haar taak op deze juiste wijze en met succes kan uitvoeren, komt zijn werk de organisatie ten goede.
3
Noem enkele benodigde eigenschappen van een OR om een goede gesprekspartner voor de instellingsleiding te zijn.
© ThiemeMeulenhoff
31
3.1 Werkt aan deskundigheidsbevordering en professionalisering van het beroep
De OR dient te voldoen aan de volgende eigenschappen: goed ingevoerd en goed voorbereid zijn; goed op de hoogte zijn van de situatie; op de hoogte zijn van de eigen bevoegdheden en rechten en deze zo goed mogelijk benutten; in staat zijn de standpunten goed te verwoorden; alert handelen en reageren op (toekomstige) situaties en knelpunten; goede contacten hebben onder het personeel.
32
4
Welke houding zal de OR volgens jou tegenover een directie moeten innemen? De OR is op veel terreinen en in veel kwesties de gesprekspartner van de directie. Het is belangrijk dat de OR een houding aanneemt die zich kenmerkt door: een zakelijke en respectvolle opstelling; een daadkrachtige houding; eensgezindheid uitstralen; bereidheid tot samenwerking tonen; helder en oprecht in formulering; zich niet met een kluitje in het riet laten sturen.
5
Op welke punten zullen de OR en de directie elkaar het meest kunnen vinden? Beide partijen zullen uiteindelijk vele gemeenschappelijke belangen hebben maar is de insteek vaak een andere. Zo wil de leiding goede cliëntenzorg realiseren en een goede werkplek voor de werknemers. Een directie heeft echter te maken met het instellingsbudget en vele eisen van externe partijen bijvoorbeeld zorgverzekeraars, overheid en professionals zoals huisartsen. De OR kijkt vooral naar het directe welzijn en belang van de werknemer. Een OR kan iets willen, de directie kan het hiermee eens zijn of aangeven dat het geen prioriteit heeft of dat er geen geld voor is.
6
De OR wordt ook wel een adviesorgaan genoemd. Wat wordt hiermee bedoeld? Aan wie adviseert de OR? De OR adviseert de directie veelvuldig en op allerlei gebieden. De OR signaleert en onderzoekt knelpunten, stelt naar aanleiding daarvan adviezen op en maakt deze kenbaar aan de directie.
7
Geef weer waarom goede communicatie voor de OR essentieel is. Van welke communicatiemiddelen kan de OR gebruikmaken? De OR heeft met veel partijen contact zoals de directie, werknemers, functionarissen op kwaliteitsgebied en personeelszaken, vakbonden enzovoort. Het inwinnen van informatie, het overleg tussen de leden en het informeren van werknemers gebeurt via communicatie. OR-leden zullen dus moeten willen en kunnen communiceren. De OR kan gebruik maken van allerlei communicatiemogelijkheden zoals de directe mondelinge weg, maar ook nieuwsbrief, intraen internet, informatiepanelen in de instelling, interne post. Het is daarom ook begrijpelijk dat OR's ervoor kiezen een aparte commissie Communicatie te hebben.
© ThiemeMeulenhoff
