Raadsvergadering d.d. Casenummer Raadsvoorstelnummer
Raadsvoorstel 26 september 2013 AB13.00685 RV2013.058
Vaststellen nota 'Naar een lokale transitieagenda sociaal domein (20132015)'
Gemeente Bussum
Brinklaan 35 Postbus 6000 1400 HA Bussum Telefoon (035) 69 28 888 Fax (035) 69 28 500 Website: www.bussum.nl E-mail:
[email protected]
Aan de gemeenteraad. Inlichtingen bij: K. Bloemen (SLZ)
0. SAMENVATTING Gemeenten zijn vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor nagenoeg alle zorg binnen het sociaal domein. De transities binnen het sociaal domein zijn decentralisaties van rijks- en provinciale taken naar gemeenten en leiden tot een stelselwijziging. De voorbereiding op de transities binnen het sociaal domein zal (ook) lokaal vorm moeten worden gegeven. De centrale opgave voor de gemeente Bussum daarbij is om in 2015 te beschikken over één toegang tot het ‘sociaal domein’ door middel van een integraal werkende uitvoeringsorganisatie sociaal domein. Daarnaast moet Bussum zorg dragen voor laagdrempelige basisvoorzieningen en het stimuleren van een sterke civiele samenleving. In de nota ‘Naar een lokale transitieagenda sociaal domein (2013-2015)’ wordt toegelicht op welke wijze Bussum deze taken, in afstemming met inwoners, maatschappelijke organisaties en gemeenten in de regio, wil realiseren. 1. INLEIDING Transities binnen het sociaal domein De transities binnen het sociaal domein betreffen een aantal rijks- en provincietaken die voortaan onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten vallen. Het betreft taken op de volgende gebieden: - Zorg en Welzijn: De gemeente is al verantwoordelijk voor lokaal gezondheidsbeleid, voert de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) uit en zorgt voor Welzijn. Met de transitie Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), wordt de gemeente ook verantwoordelijk voor begeleiding, persoonlijke verzorging en scheiden van wonen en zorg. - Werk en inkomen: De gemeente is al verantwoordelijk voor uitvoering van de Wet werk en bijstand (Wwb), uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw), re-integratie en schuldhulpverlening. De gemeente is niet meer verantwoordelijk voor de inburgering van nieuwe nieuwkomers. Met de Participatiewet (transitie werk en inkomen), wordt een aantal bestaande verantwoordelijkheden samengevoegd. Ook komt een deel van de Wajong-gerechtigden onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. - Jeugdhulp: De gemeente is al verantwoordelijk voor jeugdgezondheidszorg, preventief jeugdbeleid, lichte ambulante zorg en het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Met de nieuwe Jeugdwet (transitie Jeugd), wordt de gemeente ook verantwoordelijk
Doorkiesnummer: 035-6928707 E-mail adres
[email protected]
-
voor jeugdzorg, jeugdbescherming, jeugd-GGZ, jeugdreclassering en de zorg voor verstandelijk beperkten (jeugd VB, extramuraal). Onderwijs: De gemeente is al verantwoordelijk voor het handhaven van de leerplicht, voorkomen van voortijdig schoolverlaten en begeleiden van voortijdig schoolverlaters (VSV-ers), onderwijshuisvesting, leerlingenvervoer en onderwijs achterstandenbeleid (OAB). Met het invoeren van de Wet passend onderwijs (Wpo) wordt beoogd dat zo veel mogelijk leerlingen regulier onderwijs kunnen volgen, ook kinderen die (extra) ondersteuning nodig hebben. De nieuwe Wpo is niet zo zeer een transitie (omdat er geen extra verantwoordelijkheden bijkomen voor de gemeente), maar raakt wel alle eerdergenoemde gemeentelijke taken. Op het gebied van de zorg (niet de onderwijszorg) zullen de gemeenten en de scholen (nog) nauwer moeten gaan samenwerken
Doelen transities Er wordt door het rijk een aantal doelen nagestreefd met de transities binnen het sociaal domein. Deze doelen zijn o.a: - Het tegengaan van belemmerende schotten en versnippering; - Één plan, één gezin/huishouden/klant, één coördinator/regisseur bij gesignaleerde knelpunten/problemen. Zodanig dat hulpverlening op elkaar is afgestemd en onder regie wordt uitgevoerd; - Het beter bieden van maatwerk (omdat de gemeente dichtbij de klant staat); - Het realiseren van een bezuiniging door efficiënter te gaan werken; - Het remmen van de volumegroei op de verschillende domeinen. 2. INHOUDELIJK Gevolgen transities sociaal domein voor gemeenten en inwoners De transities binnen het sociaal domein zijn decentralisaties van rijks- en provinciale taken en leiden tot een stelselwijziging. De gemeenten worden verantwoordelijk voor een groot aantal nieuwe taken en bestaande taken zullen heringericht moeten worden. Met de nieuwe verantwoordelijkheden binnen het sociaal domein zullen gemeenten meer worden geconfronteerd met vaak zeer kwetsbare inwoners. Deze inwoners zullen een beroep moeten/gaan doen op de gemeenten en haar voorzieningen. De gemeenten zullen zich in andere netwerken moeten begeven. Naar een lokale transitieagenda 2013-2015 De voorbereiding op de transities binnen het sociaal domein zal ook lokaal vorm moeten worden gegeven. Het college van B&W heeft zich in lijn met de regionale visie gecommitteerd aan het standpunt dat een ontschotte en integraal opererende uitvoeringsorganisatie moet bijdragen aan de transities binnen het sociaal domein. Het college benadrukt daarbij de doelstelling ‘meedoen’ en wijst erop dat vraaggerichte (in plaats van aanbodgerichte) ondersteuning en het versterken van de eigen kracht/regie de aangewezen manieren zijn om dit ‘meedoen’ daadwerkelijk te realiseren. De centrale opgave voor de gemeente Bussum is om in 2015 te beschikken over één toegang tot het ‘sociaal domein’. Vanuit een regionale backoffice (of ondersteuningsstructuur) zal in nauwe samenspraak met de (lokale) toegang en uitvoering zorg worden gedragen voor zaken als expertise-ontwikkeling, inkoop en contractbeheer, toezicht en monitoring, ICT-infrastructuur en de standaardisatie van processen. De transities binnen het sociaal domein vragen van de gemeente de uitvoering voor te bereiden op een nieuwe manier van werken (en denken).
Maar het vraagt ook wat van onze inwoners: zij zullen (meer) lange termijn moeten denken en zich op de toekomst bereiden. En ALS zij afhankelijk worden, nadenken over ‘wat kan ik nog wel?’ De gemeente zal een beroep doen op de eigen kracht van inwoners en hen zoveel mogelijk faciliteren (wat kan je zelf?) en meedenken over oplossingen in een zogenaamd ‘keukentafelgesprek’. Communicatie aan inwoners hierover is dan ook van groot belang. Aan de doelstellingen is onlosmakelijk een tweede opgave voor de gemeente verbonden: het zorg dragen voor laagdrempelige basisvoorzieningen en het stimuleren van een sterke civiele samenleving. Bussum streeft naar een inclusieve samenleving: Bussum voor iedereen. Hiermee wordt bedoeld dat iedereen – met of zonder beperking- in Bussum moet kunnen wonen, leven, werken etc. Een derde opgave is de afstemmingsopgave. Bij het komen tot een lokale transitieagenda zal er ruim aandacht zijn voor beleidsparticipatie (bijvoorbeeld middels (een delegatie uit) het Beraad Naarden-Bussum (BNB) zijnde de Wmo-raad en de cliëntenraad Soza) en communicatie naar inwoners. Daarnaast zal er afstemming gerealiseerd moeten worden met maatschappelijke organisaties (inclusief onderwijs en arbeidsmarkt). Tot slot zal er afstemming/samenwerking met gemeenten in de regio moeten worden gezocht. Voor de verdere uitwerking wordt verwezen naar de bijgevoegde nota ‘Naar een lokale transitieagenda sociaal domein (2013-2015)’. Zoals de titel al doet vermoeden, zal deze nota na vaststelling door uw raad worden uitgewerkt in een daadwerkelijke lokale transitieagenda, met concrete doelen, een tijdspad en inzicht in de benodigde middelen en inzet. 3. FINANCIËLE ASPECTEN De transities binnen het sociaal domein brengen budgettair grote verschuivingen in taken en budgetten met zich mee voor de gemeente. Het takenpakket betreft nu op Bussumse schaal een budget van circa € 35 miljoen. De verwachting is dat vanuit het Rijk slechts € 29 miljoen zal worden ontvangen. Deze verschuiving brengt daarom risico's met zich mee en noodzaakt om de ondersteuning van inwoners effectief en efficiënt vorm te geven. Een meer vraaggerichte en integrale manier van werken levert daaraan een bijdrage. Bij Perspectiefnota 2013 heeft uw raad ingestemd met het voorstel om voor de decentralisaties uit te gaan van een budget van € 31 miljoen. Dit is circa € 2 miljoen meer dan van het Rijk wordt verwacht. Dit betekent dat binnen het sociaal domein een taakstelling ligt van € 4 miljoen die haalbaar wordt geacht. Hiermee is het mogelijk om de door de Raad bepaalde richting (behoefte centraal, uitgaan van eigen kracht e.d.) inhoudelijk uit te werken en te komen tot een kwalitatief goede dienstverlening binnen het sociaal domein. Bovendien zou een te krap budget voor regelingen met een zogenaamde ‘open einde regeling’ een te groot risico voortbrengen. Het is een grote uitdaging om onze inwoners te blijven ondersteunen met een kwalitatief goede en efficiënte dienstverlening zowel voor de nieuwe als de bestaande taken binnen het sociaal domein. De gemeente streeft ernaar dat de nieuwe werkwijze met ingang van 2018 volledig is ingevoerd. De volgende uitgangspunten moeten leiden tot een kwalitatief goede dienstverlening binnen het sociaal domein, binnen een beperkt budget; 1. Kosten besparen door een vraaggerichte en integrale benadering van individuele klanten, die leidt tot een brede diagnose en een
samenhangende aanpak. Door goed aan te sluiten bij de behoefte van de klant wordt maximaal effectief en efficiënt gewerkt. 2. Zoeken naar andere manieren om klanten te compenseren dan de bestaande dure individuele en/of intramurale voorzieningen. Bijvoorbeeld via collectieve laagdrempelige voorzieningen in de wijk en door slimme ICT oplossingen. Dit heeft ook te maken met een andere manier van werken waarbij rekening moet worden gehouden met de toename van de zorgvraag en de afname van arbeidspotentieel in de toekomst. In de implementatiefase wordt extra geïnvesteerd in beleid en uitvoering om de nieuwe taken tijdig en goed in te bedden. Hiervoor is een lokale en regionale programmaorganisatie opgezet. Het is duidelijk dat de decentralisaties en de daarbij behorende inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheden een majeure taak is voor iedere gemeente, ook voor Bussum. Dit betekent dat nu investeren van belang is, namelijk zorg dragen voor een goede implementatie in de beginperiode. Bij Perspectiefnota 2013 heeft uw raad ingestemd met voorbereidingskosten decentralisaties. Voor de voorbereidingskosten decentralisaties is minimaal € 1 miljoen nodig. Voorgesteld is hiervoor een reserve Sociaal Domein in te stellen en deze zo mogelijk te voeden vanuit het rekeningresultaat 2012/resultaat Bestrap 2013-1. Daarnaast zal er in de eerste jaren van de uitvoering nog geen sprake zijn van een optimaal proces. Hierdoor worden er in deze aanloopfase tekorten verwacht, die moeten worden opgevangen. Er moet hierbij eveneens worden aangetekend dat er sprake is van risico’s ten aanzien van de financiële effecten bij dergelijke ‘openeinde regelingen’. Hiertoe kan het noodzakelijk zijn om toevoegingen te doen vanuit de Algemene Reserve. Bij Perspectiefnota 2013 heeft uw raad ingestemd de te verwachten aanlooptekorten vanaf 2015 te dekken vanuit de Algemene Reserve (AR). Vorig jaar is al geanticipeerd op de komende bezuinigingen door rekening te houden met een taakstelling Rijksbezuinigingen. 4. VOORSTEL Het college verzoekt de raad de nota ‘Naar een lokale transitieagenda sociaal domein (2013-2015)’ vast te stellen.
Bespreking in commissie Welzijn d.d. 10 september 2013. Burgemeester en wethouders van Bussum, de gemeentesecretaris, de burgemeester, D.J. van Huizen
mr. drs. H.W.M. Heijman
Raadsbesluit
Gemeente Bussum
De raad van de gemeente Bussum;
Brinklaan 35
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van Bussum, nummer RV2013-058;
Postbus 6000 1400 HA Bussum
gelet op het feit dat de voorbereidingen die gemoeid zijn bij de transities binnen het sociaal domein per 1 januari 2015 gerealiseerd moeten zijn
Telefoon: 035 69 28 888 Fax: 035 69 28 500 Website: www.bussum.nl E-mail:
[email protected]
besluit: de raad de nota ‘Naar een lokale transitieagenda sociaal domein (20132015)’ vast te stellen.
K. Bloemen (SLZ)
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Bussum, gehouden op 26 september 2013. de griffier,
de voorzitter,
