Limburgs milieu STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

Limburgs milieu 2 Een uitgave van Stichting Milieufederatie Limburg - jaargang 26 - juli/augustus 2012

STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

Lenteakkoord: goed voor natuur en milieu? Pukkelpop doet het ecologisch verantwoord Groene organisaties lanceren 10 punten-plan voor nieuw natuurbeleid Mondragon, het wonder van Baskenland Kolenbelasting maakt Nederlandse economie sterker en duurzamer Unieke actie ‘Fietsen voor bomen’ Meer groen in de wijk positief voor gezondheid Gezellige drukte op Festa Natura

C O L O F O N limburgs milieu is een uitgave van stichting milieufederatie limburg De Milieufederatie Limburg werd opgericht in 1971. De stichting zet zich al ruim veertig jaar in voor natuur en landschap, een gezond leefmilieu en ecologische duurzaamheid in Limburg. Zij doet dit samen met de circa honderd bij haar aangesloten organisaties. Dit werk kan de Milieufederatie doen dankzij giften, overheidsbijdragen en subsidies van onder meer de Provincie Limburg en de Nationale Postcode Loterij. Hoofdredactie en eindredactie: Monique Demarteau Aan dit nummer werkten mee: Gert-Jan van Elk, Daniëlle van Gils, Hans Heijnen, Jan Kluskens, Wim Kuipers, Math Mertens, Silke Weich Vormgeving & drukwerk: SHD Grafimedia, Swalmen Abonnementen en adreswijzigingen: Limburgs Milieu verschijnt vier maal per jaar. Een jaarabonnement kost €12,50. Betaling geschiedt middels acceptgiro of automatische incasso. Natuuren milieuorganisaties die bij de Milieufederatie zijn aangesloten, ontvangen het tijdschrift gratis. Wil je een abonnement? Gebruik de abonneebon in dit tijdschrift of stuur een e-mail met daarin je naam en adresgegevens naar: [email protected] redactionele bijdragen: Bijdragen kunnen alleen na overleg met de redactie worden ingediend. Auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun artikel. Plaatsing van een artikel hoeft niet te betekenen dat de vermelde meningen de visie van de redactie of van de Milieufederatie Limburg weerspiegelen. redactieadres: Stichting Milieufederatie Limburg Gevestigd in Het GroenHuis Godsweerderstraat 2 6041 GH ROERMOND T 0475 - 386 410 F 0475 - 386 459 www.milieufederatielimburg.nl [email protected]

diverse projecten van de Milieufederatie Limburg. Het uitgeven van Limburgs Milieu wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Limburg.

NieuWsbrieF De Milieufederatie Limburg heeft ook een digitale nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief bevat het laatste nieuws over natuur en milieu in Limburg en wordt gemiddeld eenmaal per maand verstuurd. Je kunt je voor deze nieuwsbrief opgeven via: Dit magazine is geproduceerd door SHD Grafimedia onder gecontroleerde omstandigheden conform ISO 14001 Grafimedia getoetst door de SCGM, Certificaatnummer SCGM-MZ:2011.01.01

Limburgs Milieu is gedrukt op FSC-papier 2 limburgs milieu

De Nationale Postcode Loterij is medefinancier van

WWW.milieuFeDerATielimburg.Nl

inhoud 4

Kort nieuws

5

Lenteakkoord: goed voor natuur en milieu?

6

Groene organisaties lanceren 10 punten-plan voor nieuw natuurbeleid

8

Los Angeles doet plastic zakjes in de ban USB-stick voor nieuwe abonnees

9

Subsidie voor energiebesparing en opwekking duurzame energie

10

Absolutely Free Festival op 3 en 4 augustus

11

Pukkelpop doet het ecologisch verantwoord

12

Mondragon, het wonder van Baskenland

14

Column Wim Kuipers

15

Prijsvraag: Win de vogelherkenningskaart

16

Unieke actie ‘Fietsen voor bomen’

17

500.000 euro voor beste ‘groene’ plan Otter sterft opnieuw uit

18

Modemerken zelf verantwoordelijk voor duurzaamheid Gucci lanceert milieuvriendelijke zonnebril

19

Meer ledlampen in Nederlandse huishoudens

20

Meer groen in de wijk positief voor gezondheid

21

Gehinderd door onbekende bromgeluiden Jongeren zien duurzaam voedsel anders

22

Gezellige drukte op het Smeetshof bij Festa Natura

23

Kolenbelasting maakt Nederlandse economie duurzamer

24

Grote kolencentrales verspillen veel energie bij opwekken electriciteit

26

Het GroenHuis

32

Ontwikkelingen intensieve veehouderij in de Peelregio

36

PAS sluit niet aan bij Natuurbeschermingswet PAS wordt op zijn vroegst vastgesteld in najaar 2012

37

Kort nieuws

38

Site-seeing stichting milieufederatie limburg 3

Kort nieuws Provincie wil geld van Arcadis om buitenring

Leudal schenkt extra aandacht aan uitvoering

De provincie Limburg eist geld van Arcadis. Dit ingenieursbureau

BOM+ projecten

is volgens de provincie financieel aansprakelijk voor het nega-

Burgers en ondernemers die nieuwe vestigingen of uitbreidingen

tieve besluit van de Raad van State over de Buitenring Parkstad.

doen in het buitengebied van de Limburgse gemeente Leudal

Door de vernietiging van het besluit loopt de aanleg van de weg

moeten compenserende maatregelen nemen. Dat is vastgelegd in

rondom Parkstad flinke vertraging op en dat is een doorn in het

de provinciale BOM+ regeling. Daaronder valt bijvoorbeeld de

oog van de provincie. De vertraging zorgt voor circa 12,5 miljoen

sloop van oude stallen en gebouwen, maar ook natuurontwikke-

aan extra kosten. Arcadis heeft het inpassingsplan voor de

ling. Tijdens het maatschappelijke debat over het buitengebied

Buitenring opgesteld. Dit plan is echter in 2011 door de Raad van

van Leudal werd door inwoners getwijfeld over het nakomen van

State vernietigd, omdat het niet vermeldt hoe hoog de stikstof-

de uitvoeringsplicht van deze projecten. Het blijkt dat minimaal

uitstoot wordt in de natuurgebieden na aanleg van de nieuwe

eenderde van de projecten (nog) niet is uitgevoerd. De gemeente

snelweg. Hoe hoog het bedrag is dat de provincie wil van

wil dat dit echter zo snel mogelijk gebeurd en heeft particulieren

Arcadis, is nog niet duidelijk.

en bedrijven die nog niet tot uitvoering van BOM+ projecten zijn overgegaan, gevraagd dat voor eind 2012 te doen. Doen ze dit

Pleisterplekken voor natuur langs N271

niet, dan krijgen ze een boete opgelegd.

Er komen rustplekken langs de N271 in de Kop van NoordLimburg. Die moeten ervoor zorgen dat passanten de natuur in

Boring naar aardwarmte Californië gestart

de regio ontdekken. Dat staat in de regiovisie voor de gemeenten

In glastuinbouwgebied Californië is het bedrijf Wijnen Square

Bergen, Gennep en Mook en Middelaar. De Rijksweg wordt daarin

Crops onlangs gestart met het boren naar aardwarmte. Voor het

de ‘etalage van de regio’ genoemd. In totaal moeten er ongeveer

project wordt geboord tot een diepte van 2.500 meter. Op die

twintig pleisterplekken komen onder meer in Plasmolen, Heijen

diepte is een watertemperatuur van 85 graden te vinden

en Milsbeek.

waarmee de kassen kunnen worden verwarmd. Op die manier verwacht het bedrijf jaarlijks 7 miljoen kubieke meter aardgas te besparen. Rond de zomervakantie moeten de eerste resultaten bekend zijn en kunnen mogelijk ook andere tuindersbedrijven gebruik gaan maken van aardwarmte. Raadsfracties vragen heroverweging buitenring Een elftal raadsfracties van verschillende gemeenten in en rondom Parkstad roept de Parkstad Raad op haar deelname in de Buitenring Parkstad te heroverwegen. Deze fracties uit Brunssum, Kerkrade, Landgraaf, Nuth en Schinnen zijn bezorgd over de financiële aspecten van de aanleg van de weg en willen dat de raad nog eens kijkt naar het nut en de noodzaak van de weg. Ze willen dat de Parkstad Raad nog voor de zomervakantie naar de zaak kijkt. Aanschafsubsidie voor zonnepanelen Particulieren die zonnepanelen installeren, komen vanaf 1 juli in aanmerking voor een subsidie van vijftien procent op de aanschafprijs, aldus het Lente-akkoord. De Kunduz-coalitie wil met de aanschafsubsidie het belang van opwekking van duurzame energie benadrukken. Met de subsidie is een bedrag van twintig miljoen euro gemoeid. De subsidieregeling eindigt in

Belgisch-Limburg wil nieuwe 125 windmolens

2013. De zonne-energiebranche is echter niet blij met de nieuwe

De Belgische provincie Limburg wil de komende acht jaar 125

subsidieregeling, zo meldt brancheorganisatie Holland Solar. De

nieuwe windmolens plaatsen. Dat blijkt uit het zogenoemde

organisatie vindt subsidie niet wenselijk omdat de branche al

‘windplan’ dat het bestuur in Hasselt heeft vastgesteld. Nu heeft

autonoom groeit. Volgens de brancheorganisatie is het beter dat

Belgisch-Limburg 25 windturbines. Straks moeten dat 150 stuks

de indirecte subsidies aan de fossiele sector worden afgebouwd,

worden. De windmolens worden geplaatst langs hoofdwegen en

de regelgeving omtrent energie beter georganiseerd wordt en er

op regionale bedrijventerreinen. Gedeputeerde Leefmilieu Frank

een ‘groene’ hervorming van de energiebelasting wordt doorge-

Smeets wil dat in 2020 alle inwoners in Belgisch-Limburg

voerd. Juist dan komt de duurzame energiesector meer tot

duurzame energie gebruiken.

ontwikkeling, aldus Holland Solar.

4 limburgs milieu

Lenteakkoord: goed voor natuur en milieu? De afgelopen weken is er veel gezegd en geschreven over het Lenteakkoord dat na de val van het kabinet Rutte-Verhagen door de politieke partijen VVD, CDA, ChristenUnie, D66 en GroenLinks in een paar dagen tijd is opgesteld. Steeds meer wordt ook bekend wat de gevolgen zijn van de maatregelen in het akkoord. Eén ding is duidelijk; milieu en natuur komen er beter vanaf dan in het regeerakkoord van het minderheidskabinet VVD-CDA. Zo komt er een subsidie op zonnepanelen, worden tal van milieubelastende subsidies afgeschaft en wordt er 200 miljoen extra uitgegeven aan natuur. De enorme bezuinigingen op natuur worden namelijk voor 200 miljoen euro teruggedraaid. Daarmee is er weer wat financiële ruimte

Hier volgt een overzicht van maatregelen uit het begrotingsakkoord

om bijvoorbeeld verder te gaan met de Ecologische Hoofdstructuur

van de fracties van VVD, CDA, D66, GroenLinks en de ChristenUnie.

(EHS). De heffingskorting van 0,7 procent op groen beleggen blijft

Alles opgeteld wordt er netto 12,4 miljard euro bezuinigd. Tussen

bestaan, en kolen en rode diesel worden duurder, zoals eerder aan-

haakjes staat het effect op de rijksbegroting (bedragen in miljoenen).

gekondigd. Het afschaffen van het eurovignet wordt teruggedraaid

- AOW-leeftijd sneller omhoog (-144)

met het doel de transportsector te verduurzamen.

- beperken vitaliteitspakket (-815)

Nieuw in het Lenteakkoord is het fiscaal voordeel van zonnepanelen

- hervorming WW en ontslag (-500)

voor mensen zonder eigen dak. Mensen met een eigen dak krijgen

- afschaffen huishoudinkomenstoets (+54)

vanaf 1 juli 15 procent subsidie op de aanschaf van zonnepanelen.

- rollator uit basispakket (-20)

Hiervoor is 50 miljoen euro beschikbaar. Door deze maatregel

- meer geld voor preventieve en palliatieve zorg (+100)

kunnen minstens 100.000 huishoudens gaan profiteren van eigen

- eigen risico zorg omhoog naar 350 euro (-800)

groene stroom door het gebruik van zonnepanelen.

- eigen bijdrage van 7,50 euro voor dag in ziekenhuis (-55) - terugdraaien IQ-maatregel van kabinet (+60)

Het afschaffen van de belastingvrijstelling op de reiskostenvergoe-

- beperken hypotheekrenteaftrek (-13)

ding is een maatregel die erg ingrijpend zal zijn voor de forens die

- overdrachtsbelasting blijft op tarief 2 procent (+1200)

wat verder van zijn werk woont. In het meest gunstige geval levert

- terugdraaien bezuiniging passend onderwijs (+100)

het evenwel een behoorlijke impuls aan het nieuwe werken, doordat

- extra geld voor betere leraren (+75)

mensen wellicht vaker thuis gaan werken. Dit zorgt voor minder

- intensivering natuur en duurzame economie (+400)

files en minder uitstoot van schadelijke stoffen. Het akkoord stimu-

- afschaffen onbelaste reiskostenvergoeding woon-werkverkeer

leert verder elektrisch rijden met als gevolg dat minder milieuvriendelijke wagens duurder worden.

(-1300) - verhoging energiebelasting aardgas (-365) - aanpassing kolenbelasting (-115) - afschaffen rode diesel (-250) - niet afschaffen leidingwaterbelasting (-126) - doorberekenen kosten politie bij voetbalwedstrijden (-30) - terugdraaien voorstel verhoging griffierechten (+240) - versoberen gevangeniswezen en meer elektronische detentie (-34) - bevriezing salarissen ambtenaren, politici, hoge colleges van staat (-1680) - bevriezing belastingschijven en heffingskortingen (-875) - bezuiniging op ministeries (-875) - bezuiniging medeoverheden (-380) - korting infrastructuur (-200) - extra geld voor OV en regionaal spoor (+100) - verdubbeling bankenbelasting (-600) - verhoging hoge btw-tarief van 19 naar 21 procent (-4060) - terugsluizen van deel van btw-verhoging via lastenverlichting (+1500) - terugdraaien verhoging btw op kunst (+90) - werkgevers betalen extra heffing voor hogere inkomens en hoge vertrekbonussen (-500) - accijnzen tabak, alcohol, frisdrank (-626)

(Bron: www.RTL.nl) Stichting Milieufederatie Limburg 5

groene organisaties lanceren 10 punten-plan voor nieuw natuurbeleid nederlandse natuur-, landschaps- en dierenwelzijnsorganisaties onder wie de natuur en milieufederaties hebben in mei een 10 punten-plan gelanceerd dat dient als basis voor nieuw natuurbeleid. onderdeel van dit plan ‘kies nu voor de natuur!’ is een eenvoudige maar effectieve natuurwet. Onder het nu demissionaire kabinet kwam de ontwikkeling van het

den is daarom van levensbelang. Het onverkort realiseren van de

landelijke gebied volledig tot stilstand. Ten onrechte kreeg de natuur

Ecologische Hoofdstructuur (EHS), de ruggengraat van de natuur in

het etiket van hindermacht voor economische ontwikkelingen.

Nederland, is een topprioriteit.

Na de val van het kabinet Rutte is er eindelijk zicht op een goed

De organisaties maken zich niet alleen sterk voor ‘pure natuur-

natuurbeleid.

bescherming’, maar juist ook voor het belang van groen en natuur

De meer dan veertig organisaties pleiten vooruitlopend op de

voor de mens, zowel in de stad als op het platteland en in de ‘echte’

verkiezingen van 12 september voor een echte natuurwet. Natuur-

natuurgebieden. Het broodnodige natuurherstel, gecombineerd met

waarden als rust, ruimte en weidsheid moeten hersteld worden. De

toegankelijk groen voor alle Nederlanders, van jong tot oud, is goed

conceptwet van staatssecretaris Henk Bleker dreigde de natuur een

voor de leefbaarheid en de economie.

kopje kleiner te maken. De bezuinigingen deden de rest. Er moet dan ook voldoende geld komen voor beheer van natuur.

de tien Punten

Met het Lenteakkoord is een deel van de aangekondigde draco-

Een gezonde economie kan niet zonder gezonde natuur. Natuur is

nische bezuinigingen op het budget voor natuur teruggedraaid.

niet alleen waardevol voor maatschappij en economie, maar heeft

Ander onderdeel van het tienpuntenplan is de actieve bescherming

een eigen essentiële intrinsieke waarde. De groene organisaties wil-

van dier- en plantensoorten waarmee het slecht gaat.

len met het 10 punten-plan de dreigende crisis in de Nederlandse

Planten en dieren in de Nederlandse natuurgebieden moeten zich

natuur keren, want de 17 miljoen inwoners van Nederland hebben

kunnen verspreiden. Het met elkaar verbinden van de natuurgebie-

recht op de bescherming van hun natuur en landschap.

haP 1. bescherm natuur en Landsc én en herm besc te Om natuur en landschap te houden Nederland een open en dynamisch land t nodig. is een nieuwe natuurbeschermingswe oudig en Die wet moet ambitieus en helder, eenv ekeren effectief zijn. De nieuwe wet moet verz devolle dat we zorgvuldig omgaan met alle waar rland. Een natuurgebieden en landschappen in Nede voorkomt duidelijke begrenzing van stad en land n als stilte, verdere versnippering. Natuurwaarde ten hersteld nachtelijke duisternis en weidsheid moe worden.

2. bescherm de PLant- en diersoorten van ons Land De Nederlandse natuur kent een enorme rijkdom aan plant- en diersoorten, van nationaal en internationaal belang. Bedreigde dier- en plantensoorten moeten actief worden beschermd, zodat zij behouden blijven voor huidige en toekomstige generaties. Alle bescherming is gebaseerd op goed onderzoek en monitoring, onder meer vastgelegd in actuele Rode Lijsten met bedreigde plant- en diersoorten.

6 limburgs milieu

3. verbind en verbeter de natuurgebieden in nederLand Planten en dieren in onze Nederlandse natuurgebieden moeten zich kunnen verspreiden. Daarom is het van levensbelang dat de natuurgebieden met elkaar verbonde n zijn. Het onverkort realiseren van een robuuste Ecologische Hoofdstructuur (728.500 hectare) heef t de hoogste prioriteit. De kwaliteit van natuurgebied en moet worden verbeterd. Milieuproblemen als verdroging en vermesting moeten worden aangepak t.

eL de unieke 4. bescherm en herst natuurgebieden nederLandse water nzee, het IJsselmeer, en Met de Noordzee, de Wadde erland unieke natuur de Zeeuwse Delta heeft Ned s. Zeehonden, miljoenen van mondiaal belang in hui benutten ze als voedsel-, trekvogels en andere dieren d natte natuur kan ons lan rust- en broedplaats. De ater. beschermen tegen hoogw baar. erwaternatuur zijn kwets De getijdegebieden en ond ieden lijk gebruik van deze geb Daarom moet het mense visserij, energiewinning – – recreatie, scheepvaart, de n. Specifieke gebieden in volledig duurzaam worde de gesloten voor visserij om Noordzee moeten worden . natuur te laten herstellen

8. stoP de PLezierjacht Het doden van dieren is in beginsel niet toegestaan. Doden vindt alleen nog plaa ts bij risico’s voor de (lucht)verkeersveilighe id en volksgezondheid, bij schadebestrijding en in het kader van beheer van bepaalde spec ifieke diersoorten. Het doden van dieren vind t daarbij uitsluitend plaats als alle andere prev entieve maatregelen gefaald hebben, en het dode n de enige doelmatige oplossing is. De wild lijst wordt afgeschaft.

9. vergroen de stad De meeste Nederlanders wonen in een stedelijke

geLd voor natuur 5. zorg voor genoeg vanzelf. Tweederde van Goede natuur komt niet er slecht aan toe. In het de Nederlandse natuur is en planten moet die belang van mensen, dieren apt worden. De overheid nodig hersteld en opgekn , nde geld voor onderhoud moet zorgen voor voldoe . toegankelijkheid en beheer

omgeving. Natuur in de stad beschermt ze tegen hitte en fijn stof, helpt als waterberging, verbetert de kwaliteit van leven, draagt bij aan de gezondheid en maakt de stad aantrekkelijk om in te wonen. Voor de meeste kinderen is het de eerste plek waar ze met natuur in aanraking komen. Daarom moeten steden voldoende groene ruimte scheppen.

6. breng de natuur van het boe

renLand terug, hersteL het nederLands e LandschaP Als gevolg van de intensivering van de landbouw is het Nederlandse platteland eentonig geworden. Weidevogels en andere dier- en plantens oorten verdwijnen hierdoor. Het boerenland moet weer natuurlijker worden. Nederland moet kerngebieden voor weidevogels inrichten, kleinscha lige natuurelementen herstellen en oude beken en waterlopen terugbrengen. Europees land bouwbeleid moet de natuur op het boerenland onde rsteunen.

uur 10. geef eLk kind recht oP nat Natuur is voor iedereen. Ook kinderen ren moeten van jongs af aan kunnen erva en leren hoe leuk en waardevol natuur en kan zijn. Daarom zijn natuureducatie t makkelijk bereikbare natuur van groo r iede belang. Nederland moet zorgen dat . kind met natuur leert spelen en leven

De meer dan veertig deelnemende natuurorganisaties die het 10 punten-plan steunen zijn: Natuur en Milieuuur 7. bescherm onze troPische nat eilanden De natuur van de Nederlands-Caribische unieke Saba, Sint Eustatius en Bonaire kent veel en n en onvervangbare soorten planten, diere re eilanden ecosystemen. Dat geldt ook voor de ande St. Maarten). van het Koninkrijk (Aruba, Curaçao en ordelijk om Nederland is verdragsrechtelijk verantwo om uitsterven deze natuur maximaal te beschermen ring van en vernietiging te voorkomen. Financie is daarvoor goed beheer en krachtige handhaving noodzakelijk.

federaties, Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland, Coalitie DierenwelzijnsOrganisaties Nederland (23 organisaties), De 12 Landschappen, Dutch Caribbean Nature Alliance, EIS Nederland, Faunabescherming, IUCN NL, IVN, Instituut voor Natuureducatie en duurzaamheid, KNNV, Landschapsbeheer Nederland, Milieudefensie, Natuur & Milieu, Soortenbescherming Nederland, Stichting De Noordzee, Stichting Duinbehoud, Stichting FLORON, Stichting RAVON, Stichting Veldonderzoek Flora en Fauna, Stichting Veldwerk Nederland, De Vlinderstichting, Waddenvereniging, Zoogdiervereniging en het Wereld Natuur Fonds.

stichting milieufederatie limburg 7

Los angeles doet plastic zakjes in de ban het gemeentebestuur van Los angeles heeft het gebruik van plastic zakken in alle supermarkten van de stad verboden. het is de grootste stad van de verenigde staten die plastic in de ban heeft gedaan. De stemverhoudingen waren verbluffend: 13 tegen en 1 voor. De

jaar verstrekt. Die komen dan niet meer in de oceaan terecht.

7.500 grootste supermarkten zullen straks een andere oplossing

De kustplaats Los Angeles ligt namelijk aan de kant van de USA

moeten aanbieden als hun klanten niet zelf een boodschappentas

waar een enorme plastic soup in de Stille Oceaan is ontstaan.

van huis meenemen om daar hun boodschappen in te doen. Kleine winkeliers moeten binnen een jaar omschakelen naar een andere oplossing voor hun klanten. Dat kan een papieren zak zijn waarvoor een kleine vergoeding wordt gevraagd. Als dit allemaal is geregeld, worden in Los Angeles liefst 2,3 miljard minder plastic zakken per

een abonnement op het Limburgs milieu? Dat kan! Graag zelfs, want met het abonnement steun je de Milieufederatie Limburg met haar doelstellingen. Samen met de circa 100 bij haar aangesloten organisaties zet de Milieufederatie Limburg zich al ruim 40 jaar in voor natuur en landschap, een gezond leefmilieu én ecologische duurzaamheid in Limburg. Een jaarabonnement op Limburgs Milieu kost 12,50 euro. Je krijgt Limburgs Milieu dan ieder kwartaal thuisgestuurd. Als je een abonnement neemt vóór 1 september 2012, ontvang je een handige 4GB USB-stick met Milieufederatie-logo als welkomstgeschenk.

❏ Ja, ik neem een abonnement op het Limburgs Milieu voor 12,50 euro per jaar Naam

:

Adres:

:

Postcode

:

Woonplaats : Telefoon

:

E-mail

:

Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden aangegaan tot wederopzegging.

✁

Deze bon in een ongefrankeerde envelop opsturen naar: Milieufederatie Limburg Antwoordnummer 10053 6040 XT Roermond

Handtekening:

8 limburgs milieu

Datum:

subsidie voor energiebesparing en opwekking van duurzame energie de Limburgse energiesubsidie komt terug. vanaf 21 mei 2012 kan iedereen die energiebesparende maatregelen wil treffen of duurzaam energie wil opwekken subsidie aanvragen bij de Provincie Limburg. In totaal is hiervoor op dit moment 1 miljoen euro beschikbaar. Dit bedrag kan nog worden verhoogd als Provinciale Staten daar in juni mee instemmen. De subsidie kan worden aangevraagd door particulieren, verenigingen, gemeenschapshuizen en scholen. De subsidie kan per woning oplopen tot 1.000 euro. Voor scholen, (sport)accommodaties en gemeenschapshuizen is dat zelfs 2.000 euro. Hiervoor geldt wel: op is op! Als de subsidiepot leeg is, krijgt niemand nog subsidie. Op de website www.limburgseenergiesubsidie.nl lees je alles over de subsidie en de voorwaarden. De subsidies worden achteraf verstrekt. Een belangrijke voorwaarde daarbij is dat alleen kosten die na 21 mei 2012 zijn gemaakt (aankoop van materialen of aanbesteding van de werkzaamheden) in aanmerking komen voor subsidie. Gedeputeerde Patrick van der Broeck is zeer te spreken over de subsidieregeling: ,,Hiermee help je mensen die duurzaam bezig willen zijn: zowel met energiebesparing als met energieopwekking. Daarnaast is het goed voor de werkgelegenheid en, ook belangrijk in deze tijd, voor een lagere energierekening. Het subsidiebedrag van 1 miljoen euro is op dit moment het maximaal haalbare. Ik hoop dat Provinciale Staten in juni instemmen met de Nota

leningen met een lage rente te verstrekken

jaar hebben, verdien je na de aflossings-

Energiefonds, dan kunnen we dit bedrag

aan mensen die duurzame energie willen

periode van 10 jaar dus nog zeker 15 jaar”.

nog verhogen.”

opwekken of energie willen besparen.

Meer informatie over energiebesparende

De subsidieregeling is niet de enige

Hierbij kan een bedrag worden geleend om

maatregelen, rekenvoorbeelden en

regeling die Van der Broeck dit jaar voor

de maatregelen te treffen. Uit de bespa-

subsidie- en financieringsmogelijkheden

particuliere woningeigenaren verwacht.

ring die dat oplevert kan de lening terug

vind je op de websites:

,,Provinciale Staten kunnen besluiten over

worden betaald”, aldus Van der Broeck. ,,Na

- www.limburgseenergiesubsidie.nl

een voorstel om een energiefonds op te

afbetaling verdien je dan op de getroffen

- www.wattmooi.nl

richten. In dit fonds zit 20 miljoen euro.

maatregelen. Met bijvoorbeeld zonnepa-

- www.energiebesparingsverkenner.nl

Een gedeelte daarvan wordt gebruikt om

nelen die een levensduur van minimaal 25

- www.energiesubsidiewijzer.nl

stichting milieufederatie limburg 9

absolutely free festival op 3 en 4 augustus het absolutely free festival (aff) in het belgisch-Limburgse genk pakt dit jaar uit met een ongeziene stunt. het festival onderneemt al jaren acties op het vlak van duurzaamheid, en deze editie is dat niet anders. aff vraagt de bezoekers namelijk om te betalen met gerecyclede grondstoffen. een toegangskaartje krijgt de festivalganger dus niet in ruil voor harde euro’s, maar door gebruikte batterijen of afgedankte zaklampen in te leveren. Partner van de actie is batterijeninzamelorganisatie bebat. Het Absolutely Free Festival is - zoals de naam al zegt - een gratis festival, en het wil dat voor alle duidelijkheid ook blijven. Alleen wil AFF de festivalbezoekers op een leuke, positieve wijze duidelijk maken dat gratis niet gratuit is. Het festival mag dan geen toegangsgeld vragen, maar omdat het op binnen- en buitenlandse kwaliteitsbands mikt, loopt de reële ticketwaarde al snel in de tientallen euro’s. Voor alle duidelijkheid: AFF vraagt in 2012 van de festivalbezoekers geen harde euro’s, maar wel een kleine inspanning. Deze actie – in samenwerking met batterijeninzamelorganisatie Bebat - past ook helemaal in de ‘do it yourself’-filosofie van het festival. Iedere festivalbezoeker wordt gevraagd om gebruikte batterijen (of afgedankte zaklampen) mee te brengen. Heel concreet: wie drie lege batterijen dropt in de Bebat-containers aan de ingang van het feestterrein, mag tijdens de twee festivaldagen gratis binnen. Niet alleen de portemonnee vaart er dus wel bij, maar ook de natuur. Breng je geen batterijen mee? Dan is er een alternatief waar de natuur ook beter van wordt. Heb je geen gebruikte batterijen in huis

Programma

of ben je ze vergeten mee te nemen, dan kan je aan de toegang tot

Het Britse Wolf People zakt exclusief voor AFF af naar het festival-

het AFF-festivalterrein een stukje natuurgebied van Natuurpunt

terrein aan C-Mine. De groep maakt seventies aandoende folksongs

sponsoren. Daar betaal je drie euro voor. Wie twee lege batterijen/

verkleed in een sound die refereert aan het beste van Led Zeppelin,

zaklampen meebrengt, legt één euro neer. Wie één batterij aflevert,

The Kinks en Dinosaur Jr.

betaalt twee euro.

Get Cape Wear Cape Fly - aka muzikant en mensenrechtenactivist

Het op die wijze ingezamelde geld gaat volledig naar Natuurpunt. De

Sam Duckworth - schrijft al jaren briljante popsongs die doen denken

natuurorganisatie gaat het bedrag gebruiken voor de ontwikkeling

aan Blur, The Kooks en all things British. NME nomineerde de jonge-

van het nieuwe uitgestrekte natuurgebied Bichterweerd aan de Maas

man als ‘beste solo-artiest’, dus een absolute ‘must see’ wanneer de

in Dilsen-Stokkem. Met amper drie euro helpt iedere festivalbezoeker

band begin augustus met het nieuwe album Maps onder de arm op

om telkens 20 vierkante meter natuur te doen floreren.

de AFF-wei neerstrijkt. Het Deense Sleep Party People maakt een unieke mix van subtiele elektro, sferische pop en pompende postrock. Denk aan een waanzinnige LSD-droom met in de hoofdrollen Perfume Genius, The Knife en Sigur Ros. Uit België komt de herfstige lo-fi van Head Full of Flames. Vier klassiek geschoolde muzikanten bedienen zich van een rijk instrumentarium (gitaren, lap-steel, ukelele, banjo, melodica, trompet, percussie), en doen daar iets verdomd moois mee. Denk aan Ellioth Smith en Nick Drake. Andere bands op het affiche zijn: The Bony King of Nowhere, Fence, Lewis Floyd Henry (UK), Benny Zen & The Syphilis Madmen, BRNS, Float Fall, Mad About Mountains en Charles Frail (NL). Er worden de komende tijd nog meer verrassende acts aan het programma toegevoegd. Meer info vind je op de website: www.kissmyaff.be.

10 limburgs milieu

Pukkelpop doet het ecologisch verantwoord Pukkelpop dat ieder jaar in het belgisch-Limburgse kiewit-hasselt wordt gehouden, gaat al enkele jaren de uitdaging aan om een duurzaam muziekfestival op poten te zetten. elektriciteit, water, afval, transport, eten, drinken... de impact van zo’n groots meerdaags evenement op het milieu is niet te onderschatten. daarom doet de organisatie haar uiterste best om de ecologische voetafdruk te beperken en van Pukkelpop een milieubewust festival te maken. Onder het motto ‘Pukkelpop plays it green!’ zet de organisatie zich in om van Pukkelpop een milieuvriendelijk en ecologisch verantwoord festijn te maken. Die inzet van de voorbije jaren werd beloond met de Green’n’Clean Award, een internationale erkenning van Yourope voor milieuvriendelijke festivals. Ook in 2012 gaat Pukkelpop verder op het groene pad en probeert het festival de ‘Eco-Line-Up’ verder te verbeteren. Energieverbruik wordt daar waar mogelijk beperkt, en het gebruik van milieuvriendelijke en recycleerbare producten wordt zoveel mogelijk gestimuleerd. Afval wordt maximaal gesorteerd en gerecycled. In samenwerking met de gemeente Hasselt heeft Pukkelpop een

deze zomer tal van concerten wegens poliepen op haar stembanden

integraal milieuplan opgesteld dat jaarlijks geëvalueerd en verder

heeft afgezegd, staat ze nog steeds geprogrammeerd voor Pukkelpop.

uitgewerkt wordt. Naast de bestaande maatregelen op vlak van afval,

Het publiek kan zich ook alvast verheugen op de band die de vrijdag-

geluid, energie en mobiliteit, betrekt Pukkelpop verschillende partners

avond mag afsluiten: The Stone Roses. Deze groep uit Manchester

- zowel festivalgangers, als ook artiesten, medewerkers, hulpdiensten,

scoorde grote hits in de jaren negentig met Fools Gold en I Wanna Be

stadsdiensten en standuitbaters - in het groene verhaal.

Adored, maar ging al gauw ten onder door het plotselinge succes en onderlinge meningsverschillen. Nu is er dan die langverwachte reünie. Andere namen op de affiche zijn onder meer: Bloc Party, The Afghan Wigs, Eagles of Death Metal, Wilco, Feist, Bush, Lykke Li, The Hives en Keane. Meer informatie vind je op de website: www.pukkelpop.be.

resten PinkPoP naar voedseLbank Ook het Pinkpop festival doet mee aan de trend van recyclen en duurzaamheid. Spullen die zijn achtergebleven op het campingterrein gaan naar het goede doel; etenswaren gaan naar de voedselbank, overige zaken naar de kringloopwinkel. Op deze manier wil Pinkpop, dat werd gehouden van 26 tot en met 28 mei, het milieu een handje helpen. In 2008 ontving Pinkpop de Green‘n’Clean Award. Om in aanmerking te komen voor deze award dient een festival aan bepaalde eisen te voldoen op het gebied van duurzaam management, transport, afvalbeheer, energieverbruik, voedsel Programma

en waterverbruik. Zo worden er biologisch afbreekbare bekers

Op Pukkelpop dat wordt gehouden van 16 tot en met 18 augustus

gebruikt die worden ingezameld om weer nieuwe bekers van

op het festivalterrein in Kiewit-Hasselt, spelen ook in 2012 weer tal

te maken. Op de toiletten vind je alleen gerecycled wc-papier

van aansprekende bands. In 2011 werd het festival afgelast vanwege

en Pinkpop medewerkers rijden backstage op elektrische

noodweer dat het festival volledig lamlegde en waarbij vijf festi-

scooters en fietsen. Decoratiemateriaal wordt hergebruikt (van

valgangers het leven lieten. De Foo Fighters die op dat moment

oude banners worden onder meer zitzakken, hangmatten e.d.

onderweg waren naar Pukkelpop voor een optreden op de mainstage

gemaakt), tevens wordt het afval intensief gescheiden.

moesten rechtsomkeert maken, maar krijgen nu een herkansing op de

Het ingezamelde gescheiden afval wordt op de meest milieu-

reeds volledig uitverkochte laatste festivaldag.

vriendelijke manier verwerkt. Het restafval gaat naar een

De eerste festivaldag wordt feestelijk afgesloten met een optreden

speciale verbrandingsoven die het afval omzet in groene stroom.

van de IJslandse zangeres Björk. Hoewel de kleine en frêle zangeres stichting milieufederatie limburg 11

mondragon, het wonder van baskenland het spaanse mondragon is een bijzonder stadje. hier werkt het merendeel van de bevolking namelijk in coöperaties. de stad is een prachtig voorbeeld van een nieuwe weg tussen communisme en het huidige neo-liberalisme. beide systemen hebben geleid tot excessen waarbij het individu geen grip meer had op zijn eigen levensomstandigheden. het coöperatieve systeem in mondragon is een maatschappelijk verantwoord economisch model waarbij onderlinge solidariteit een uiterst stabiele basis legt. Die solidariteit wordt verkregen door mensen eigen verantwoordelijkheden te geven. De bij ons bekende coöperaties lopen vaak het risico dat ze contact verliezen met hun leden. In het voorbeeld van Mondragon wordt de coöperatie door de leden beschouwd als hun eigen huis dat zij gezamenlijk onderhouden en voor verval behoeden. De coöperatieve bedrijven in Mondragon maken hoogwaardige producten. Het idee is ontwikkeld door de Spaanse priester Jose María Arizmendiarrieta. De basis is onderlinge afhankelijkheid, solidariteit en gezamenlijke verantwoordelijkheid. In de coöperatieve gemeenschap worden de leden (mede)eigenaar en daarmee verantwoordelijk voor onderwijs-, productie- en financieringsinstellingen. Er zijn wel inkomstenverschillen en er worden kwaliteitseisen gesteld aan opleiding. Het idee is door priester Arizmendiarrieta 70 jaar geleden gezaaid in een beschermde omgeving die erg geleden had onder een

Interessant is dat ook het onderwijs coöperatief georganiseerd is.

verwoestende burgeroorlog. Hij liet zich inspireren door de bijbel,

In de lagere school worden de kinderen vertrouwd gemaakt met

waarin wordt opgeroepen om verantwoordelijkheid te nemen

de basisprincipes van de coöperaties. De stad heeft een eigen

voor de medemens. Zo kon men onder zijn bezielende leiding het

universiteit die tevens dient als research- en ontwikkelings-

heft in eigen handen nemen en een welvarende coöperatie

centrum voor de industriële activiteiten. Hier worden jonge

opbouwen voordat de economie globaliseerde. Toen de markten

mensen aangezet om junior-coöperaties te starten. Men erkent

open gingen, was men zelfs in staat om te concurreren.

dat het systeem voortdurend moet revitaliseren.

12 limburgs milieu

Een werknemer van een bedrijf moet zich inkopen om mede-

De restaurants zijn in handen van de leden. Iedereen is gelijk en

eigenaar te worden. Dit bedrag kan hij lenen. Na zijn pensione-

vervult zijn of haar rol als kok, kelner etcetera. Hierdoor worden

ring wordt het bedrag teruggegeven. Een productiebedrijf belegt

de sociale contacten bevorderd in het kleine stadje.

maandelijks een vergadering waarin de kosten en baten voor elke deelnemer zichtbaar worden gemaakt. Indien nodig worden lonen

De coöperatieve bank in Mondragon is hét financiële centrum

aangepast en medewerkers overgeheveld naar andere bedrijfs-

van de organisatie. Geld is het gereedschap en winst een

takken van de coöperatie. Dit gebeurt op democratische basis.

groeimiddel voor nieuwe ondernemingen. Bedrijven investeren 90

Men ervaart dat dit niet altijd leidt tot optimale en snelle

procent van de winst in de coöperaties. De bank gaat altijd voor

beslissingen, maar iedereen van hoog tot laag blijft zich verant-

veiligheid en niet primair voor winst, aldus haar woordvoerder.

woordelijk voelen. Bovendien blijft de solidariteit als basis

Deze Spaanse bank heeft zelfs in deze roerige economische tijden

gehandhaafd. Hierdoor kunnen de verschillende bedrijfstakken

nog altijd de triple A-status.

elkaar steunen in moeilijke tijden. Het sociale leven kent ook coöperaties in de vorm van eetclubs.

Math Mertens Milieufederatie Limburg

Stichting Milieufederatie Limburg 13

Foto: Fotobureau Kuit, Roermond

Column Wim Kuipers

Gekoelde gazons En weer werd ik wakker door een aria van onze buurtmerel. Nog

nauwelijks. Het is een jokerwoord: overal inzetbaar. De gewone

geen half zes. No problem, want wat zingt hij mooi. Soms meen

man wil niet meer betalen voor biologisch of duurzamer

ik duidelijk woorden te horen. Zouden zijn verre voorvaderen

voedsel. Hoe moet ik interpreteren dat volgens sommige politici

drie eeuwen geleden hetzelfde lied gezongen hebben? Hoeveel

de economische crisis verdwijnt als we meer gaan kopen en

voorvaderen heeft zo’n merel in die drie eeuwen gehad? Zeker

consumeren? Consuminderen leidt toch tot duurzaamheid?

meer dan honderd. Nog niet zo heel lang geleden was de merel

Intussen spelen we het autowegspelletje 100-110-120-130. Ik

nog een schuwe bosvogel, zo heb ik eens opgepikt. Nu bellen ze

vraag me maar weer af wat de politiek kan veranderen als het volk

bij wijze van spreken aan: mijn kindertjes hebben honger.

alleen eigenbelang nastreeft. Weinig vrees ik, zoals de pastoor

Drie eeuwen terug: was er toen honger bij ons? De Spaanse

ook zijn kerk niet makkelijk meer vol krijgt, al beweegt hij hemel

Successieoorlog was bijna voorbij, er zou weer wat vrede komen.

en duurzame aarde. De stem des volks is voorlopig de baas –

Was er veel vernield? Als we een video uit die tijd hadden,

democratie zeggen we.

riepen we dan: hei daar, dat is het Maasland? Wat is er hetzelfde

Maar het volk is toch niet zo deskundig? Nee, en het is eigenlijk

gebleven? Mogen we dat duurzaam noemen?

eenvoudig: de politiek moet het volk de juiste gedachten bijbrengen, en dan maatregelen nemen. Vraagje: waar komen die

Ja, wat is duurzaam precies, zei ik plots hardop. Is het een

gedachten, ideeën en voorstellen vandaan?

weinigzeggend woord geworden, zoals vrede? Het is in elk geval

De wetenschap. Maar…

geen modewoord. Het WNT (Woordenboek der Nederlandsche Taal) meldde in 1916 over duurzaam: ‘Geschikt om voort te duren,

Juist, elke maatregel zal bekritiseerd worden. Een voorbeeld. DSM

weinig vergankelijk’, en nog zo wat. Die kenmerken betreffen

wil biobrandstof maken uit oneetbare resten van maïs. Feike

min of meer abstracte zaken als welvaart, liefde. Over duurzame

Sijbesma, bestuursvoorzitter van DSM, staat heel hoog op de lijst

voorwerpen meende het WNT: ‘Lang goedblijvend, weinig aan

van duurzamers. Hij ziet er wel wat in en investeert ruim 200

slijtage of bederf onderhevig.’ Ik denk dat we daar nog wel achter

miljoen euro. Waar? In Amerika. Daar heb je veel maïs. Bovendien

kunnen staan. Alleen: hoe creëren we duurzaamheid?

blijven er van eetmaïs meer restanten over. De onmiddellijke reactie van een kantoorboer uit Wageningen: alle maïs moet op

Google meldt inmiddels elf miljoen treffers voor duurzaam. Op

de akkers blijven, anders raakt de grond op den duur uitgeput.

de vierde plek (Google weet natuurlijk precies vanwaar ik die info

Wie heeft hier gelijk? Biobrandstof om met een beter geweten

vraag) zie ik iets uit een ambtelijk werkstuk van de gemeente

130 te jakkeren of vruchtbare grond met voedsel voor de armen?

Maastricht, over duurzaam bouwen. Ik lees: ‘De verwachting

Mest is dan belangrijker dan brandstof. Want hoe je het ook

is dat de temperatuur stijgt en dat betekent klimaatvriendelijk

bekijkt: we hebben maar één aarde, voor Chinezen, Russen, Rutte

bouwen, zodat de stad ook in de zomer leefbaar blijft.’ Wat

en andere Huttentutten, voor boze Bedoeïenen en de allerlaatste

bedoelen ze? Hoe moet ik het verband zien tussen warme zomers,

indianen. Import vanuit het heelal zal niet makkelijk zijn.

klimaatvriendelijkheid en duurzaamheid? Klimaatvriendelijk: is

Hergebruik van alles wat die aarde geeft, lijkt heel verstandig;

dat vriendelijk voor het klimaat, zodat het in 2112 niet warmer

duurzaam zelfs. Maar oei: is het gewoon laten liggen van

is? Maar warmer betekent: minder stoken, en dat lijkt me de

afgevallen bladeren wel hergebruik? Vragen, vragen…

duurzaamheid te bevorderen. Of bedoelt men een vriendelijk Wim Kuipers

klimaat in de huizen? Verplicht duurzame airco. Ook op straat. Gekoelde gazons. Ik vrees dat ik mijn merel beter begrijp dan ambtenaren en politici.

PS. Mijn merel had hoop toen Willem Alexander op de verjaardag Trouwens al iets gehoord welke partij hoog inzet op

van zijn oom een wc-pot wegwierp. Hij zag daarin een voorteken

duurzaamheid? Ik niet. Wat mij het meest verontrust: politici

dat koning Willem IV de duurzame beerput weer ging invoeren.

vliegen mekaar daarover niet in de haren. Duurzaamheid leeft

Ach, zo’n merel.

14 limburgs milieu

Prijsvraag: win de herkenningskaart vogels van nederland de herkenningskaart vogels van nederland laat je in een oogopslag de rijkdom aan nederlandse vogels zien! het is een handige uitvouwkaart met prachtige illustraties van maar liefst 200 vogels die in nederland voorkomen. alle vogels zijn overzichtelijk gerangschikt naar leefgebied en soortgroep: de meest algemene soorten bij elkaar. je vindt informatie over wanneer de vogel in nederland te zien is wat het herkennen van de vogel extra makkelijk maakt. doe mee aan de prijsvraag en win een exemplaar van deze handige uitvouwkaart. De vogelherkenningskaart is zowel

kaart in zakformaat - dus gemakkelijk

maakt deel uit van het programma Vogels

handig voor de ervaren vogelliefhebber

mee te nemen - vind je 200 vogels in een

van Nederland dat verder nog bestaat

die graag alle vogelfeiten op een rijtje

oogopslag. De kaart is onscheurbaar en

uit: het Handboek Vogels van Nederland,

heeft, alsmede voor de beginner die

watervast, dus ideaal voor buitengebruik

de checklist Vogels van Nederland en het

graag vogels wil leren kennen. Op deze

en is makkelijk mee te nemen tijdens

boek Vogelzang van Nederland inclusief

wandelingen en fietstochten. De kaart

CD met 100 vogelgeluiden.

Prijsvraag Geef het goede antwoord op de onderstaande vraag en maak

Herkenningskaart Vogels van Nederland Illustrator: Elwin van der Kolk

kans op een exemplaar van de Herkenningskaart Vogels van Nederland. De Milieufederatie Limburg en KNNV

14 pagina’s, editie 2012 Formaat: 10,3 x 21 cm

Uitgeverij verloten drie exemplaren onder de goede inzenders.

Uitvouwkaart, gelamineerd onscheurbaar en watervast

Welke vogel komt het meest voor in Nederlandse tuinen volgens de

ISBN: 9789050114035

tuinvogeltelling 2012? Uitgever: KNNV Uitgeverij A. Huismus

Verkrijgbaar via webshop

B. Spreeuw

KNNV en boekhandel

C. Merel

Prijs: 4,95 euro

D. Koolmees Stuur het antwoord op deze vraag per briefkaart vóór 1 september 2012 naar: Milieufederatie Limburg t.a.v. Limburgs Milieu Godsweerderstraat 2 6041 GH Roermond of stuur een e-mail met het juiste antwoord naar: [email protected] o.v.v. Limburgs Milieu / Vogels van Nederland Vermeld volledige naam- en adresgegevens. De drie winnaars krijgen de vogelherkenningskaart automatisch thuisgestuurd. stichting milieufederatie limburg 15

Unieke actie ‘Fietsen voor bomen’ Laat de auto eens staan en verplaats je met de fiets. Dat is goed voor jezelf, en twee keer zo goed voor de natuur. Want voor elke 100 kilometers die op de fiets worden afgelegd in plaats van met de auto, mag een kind een boom planten. Dat is in een notendop de actie ‘Fietsen voor bomen’ die tijdens de Europese Mobiliteitsweek van 16 tot 22 september voor de tweede keer in de gemeente Sittard-Geleen wordt gehouden. Kinderen uit groep 7 en 8 van verschillende basisscholen zullen hun ouders, buren en familie vragen om de auto te laten staan. Op intekenlijsten kunnen ze aangeven hoeveel autokilometers ze zo sparen. Voor elke gespaarde kilometer, krijgen de kinderen sponsorkilometers die per school bij elkaar worden opgeteld. Per 100 gesponsorde kilometers mag de school een boom planten. De natuur profiteert zo dubbel: de niet-gebruikte auto heeft CO2-uitstoot bespaard en de nieuwe boom gaat extra CO2 opnemen. Op vrijdag 21 september 2012 gaan de kinderen zelf met de fiets op pad, om zo de laatste kilometers te sparen. Begin 2011 hebben de Milieugroep Sittard-Geleen, de Fietsersbond en het IVN uit de gemeente Sittard-Geleen de handen ineengeslagen en de werkgroep Fietsen voor Bomen opgericht. Uitgangspunt was aansluiten bij de Europese Mobiliteitsweek en meedoen aan de autovrije zondag. Zo kwam de unieke actie Fietsen voor Bomen

,,Het is een unieke actie die op enorm veel enthousiasme mag

tot stand, waarmee het niet gebruiken van de auto gekoppeld

rekenen,” reageert Marnix van Gurp, voorzitter van de werkgroep

werd aan het planten van bomen. Contact met basisscholen werd

Fietsen voor Bomen. ,,Scholen die in 2011 deelnamen, vonden het

gelegd via het Centrum voor Natuur- en Milieueducatie Westelijke

vooral erg leuk dat het sparen van autovrije kilometers direct

Mijnstreek. De gemeente Sittard-Geleen verleende medewerking

vertaald werd in het planten van bomen tijdens een fietstocht voor

door de publiciteit te ondersteunen en het planten van de bomen

de kinderen.” De actie leverde vorig jaar 10.000 gespaarde kilometers

te sponsoren.

op, goed voor 100 bomen. ,,Doel voor 2012 is een verdubbeling van de gespaarde kilometers,” zegt Bert Stuij, medeoprichter en initiatiefnemer van de actie. ,,Het zou mooi zijn als straks heel Limburg, en wie weet zelfs heel Nederland, met de actie meedoet.” Behalve basisscholen hebben in 2011 ook zo’n 500 mensen middels een poster achter hun raam aangegeven op de autovrije zondag hun auto te laten staan. Onder hen werd een fiets verloot. Wegens groot succes wordt de actie in september 2012 herhaald. Meer informatie kun je vinden op de website van de werkgroep www.fietsenvoorbomen.nl, op facebook (Fietsen Voor Bomen) en op Twitter (@FietsenvrBomen).

16 limburgs milieu

500.000 euro in ruil voor beste ‘groene’ plan Postcode Lottery Green Challenge roept ondernemers over de hele wereld op innovatieve, creatieve en duurzame plannen te ontwikkelen. De winnaar krijgt 500.000 euro. De jaarlijkse, internationale wedstrijd voor groene ondernemersplannen Postcode Lottery Green Challenge is voor de zesde keer van start gegaan. De wedstrijd heeft als doel slimme, groene producten en diensten bekend te maken bij een groot publiek. Niet alleen de winnaar ontvangt een flinke som geld om zijn of haar plan uit te voeren, ook twee andere ondernemers krijgen 200.000 euro voor hun groene plan. De plannen van de deelnemende ondernemers moeten CO2-uitstoot verminderen, gebruiksvriendelijk zijn en hoog scoren op design en kwaliteit. Verder moet het mogelijk zijn het plan binnen twee jaar uit te voeren. Na het sluiten van de inzendtermijn worden vijf tot zeven ondernemers uitgekozen die op het multimediacongres PICNIC ’12 in Amsterdam hun groene plannen voorleggen aan de jury. Hieruit worden drie finalisten gekozen die een bezoek aan New York mogen brengen. Daar wordt op 23 september tijdens een diner de uiteindelijke winnaar bekendgemaakt. Meer informatie: www.greenchallenge.info.

Otter sterft opnieuw uit Als er niets gebeurt, sterft de otter opnieuw uit in Nederland. De eerste keer gebeurde dat in 1988. Maar vervolgens besloot de overheid in 1989 om de otter terug te brengen naar Nederland. De otter wordt momenteel echter in heel Europa bedreigd. Daarom moet binnen afzienbare tijd actie worden ondernomen om het voortbestaan van de otters voor de toekomst veilig te stellen. Nadat de overheid had besloten om

zwervende otters die - voor zover bekend

lijk genetisch onderzoek van de populatie

de otter actief te ondersteunen in zijn

- elkaar mislopen en vroeg of laat worden

moet onmiddellijk worden hervat. Om

voortbestaan zijn in 2002 de eerste otters

doodgereden. Bij Doesburg zijn een paar

doodrijden (doodsoorzaak nummer één)

in Nederland uitgezet. De dieren kwamen

jongen geboren, maar zowel moeder als

zoveel mogelijk te voorkomen, moeten de

uit Wit-Rusland, Polen, Tsjechië, Zweden,

de jonge otters sneuvelden kort na elkaar

door kabinet Rutte-Verhagen geschrapte

Letland en Oostenrijk. Dat ging een tijdje

in het verkeer. Daarom hebben Stichting

natte verbindingen in en rond de huidige

best goed, maar sinds het kabinet Rutte-

Otterstation en Stichting Das en Boom

otterleefgebieden toch worden aangelegd.

Verhagen ligt het hele project op z’n gat.

opgeroepen tot actie door inmiddels demis-

Om de bedreiging van de huidige populatie

Het begeleidend onderzoek is gestaakt

sionair staatssecretaris Bleker een brief te

door inteelt te stoppen, moet die op korte

en in feite weet niemand meer hoe het

sturen met een aantal eisen. De financie-

termijn worden versterkt door het bijplaatsen

nu verder moet. Vlak voor het staken van

ring van het noodzakelijke wetenschappe-

van genetisch niet verwante otters.

de monitoring werd de noodklok geluid; de genetische variatie in de populatie is gering en zal zonder maatregelen verder afnemen. De populatie is de laatste tien jaar namelijk maar matig gegroeid. Zo’n dertig dieren zijn uitgezet en uitgegroeid naar een populatie van circa 60 otters met name in Friesland en Overijssel. Daarbuiten zijn er Stichting Milieufederatie Limburg 17

Modemerken zelf verantwoordelijk voor duurzaamheid Klanten zijn van mening dat modemerken zelf aansprakelijk zijn voor de manier waarop zij hun kleding produceren. Dat blijkt uit het duurzaamheidskompas dat onlangs is verschenen. Duurzame mode is voor 53 procent van de ondervraagden zelfs een must. Wat opvalt is dat 29 procent van de consumenten het vanzelfsprekend vindt dat haar of zijn favoriete kledingmerk duurzaam is. Bij het aankopen van nieuwe kledingstukken wil 62 procent van de consumenten weten of het product duurzaam is, maar 59 procent weet dat nu nog niet. Zes op de tien is van mening dat er onvoldoende gecommuniceerd wordt over duurzaamheid; 88 procent kent zelfs geen duurzame kledingmerken. De klant denkt bij duurdere merken automatisch aan duurzame producten. Consumenten hopen dat als ze een duur product kopen er een bijdrage gaat naar de duurzaamheid van het merk; 75

helft (56 procent) zelfs dat dit vaak

Werkgroep en SOMO laat inderdaad zien

procent van de ondervraagden meent dat

voorkomt bij productie van kleding die in

dat liefst zeventig kledingbedrijven -

slechte arbeidsomstandigheden en milieu-

Nederland te koop is. Kinderarbeid wordt

waaronder C&A en Primark - kleren kopen

problemen voorkomen in de kleding-

hierbij als grootste probleem gezien.

bij bedrijven in India die zich schuldig

industrie. Daarvan denkt meer dan de

Recent onderzoek van de Landelijke India

maken aan uitbuiting van minderjarigen.

Gucci lanceert milieuvriendelijke brillen Het Italiaanse modehuis Gucci brengt een collectie brillen op de markt die gemaakt zijn van een materiaal dat volledig biologisch afbreekbaar is. Gucci werkt voor de collectie samen met ontwerper Safilo die sinds lange tijd alle brillen voor het merk maakt. De milieuvriendelijke monturen worden gemaakt van liquid wood, een materiaal dat is gemaakt van houtvezels uit duurzaam beheerde bossen, bijenwas en lignine (een restmateriaal uit de papier-industrie). Voor de scharnieren wordt gerecycled metaal gebruikt. De brillen worden verder voorzien van lenzen van mineraalglas. Gucci is al een tijdje bezig met milieuvriendelijke producten. In 2011 ging het bedrijf volledig over op gerecyclede verpakkingsmaterialen. 18 limburgs milieu

meer ledlampen in nederlandse huishoudens tweederde van alle lampen in nederlandse huishoudens is nog steeds niet energiezuinig. dat blijkt uit de meting die stichting Lightrec afgelopen jaar liet uitvoeren door gfk-Panel services. toch daalt het gebruik van niet-duurzame gloeilampen. vooral de ledlamp is bezig met een flinke opmars. Het aantal ledlampen groeide de afgelopen

dens wel op de hoogte zijn van het feit

twee jaar met 178 procent tot 17,3 miljoen

dat energiezuinige lampen apart moeten

stuks. Bijna de helft van de Nederlandse

worden ingeleverd, omdat ze voor meer

huishoudens heeft inmiddels een ledlamp

dan 90 procent gerecycled kunnen worden.

in huis; in 2008 was dat nog twintig

,,Het is goed om te zien dat steeds meer

procent. Ook het aantal spaarlampen steeg

mensen oude lampen en armaturen naar

met 50 procent naar 95,8 miljoen.

de recycling brengen”, aldus Jeroen Bartels,

Nederlanders hebben samen zo’n 450

directeur van LightRec. Deze stichting is

miljoen lampen en ruim 200 miljoen

één van de opdrachtgevers van uitvoe-

armaturen in huis. Dat is gemiddeld 60

ringsorganisatie Wecycle die verantwoor-

lichtpunten per woning. Huishoudens

delijk is voor de inzameling van kapotte

hebben in totaal 110 miljoen lampen op

lampen en armaturen. ,,Alles wijst erop dat

voorraad. In die voorraad zitten bijna 60

de publiekscampagnes van de afgelopen

miljoen gloeilampen (8 per huishouden),

jaren resultaat hebben. Dat neemt niet

27 miljoen spaarlampen (4 per huishouden)

weg dat we er nog niet zijn. Steeds meer

en 18 miljoen halogeenlampen (2 per huis-

mensen weten dat lampen ingeleverd

houden). Ook bewaren veel huishoudens

kunnen worden, maar ze handelen daar

kapotte lampen: zij hebben samen nog

nog niet naar. Wij willen ze overtuigen de

zo’n 6,5 miljoen defecte lampen in huis.

afgedankte lampen in te leveren en niet

Ongeveer de helft van de huishoudens

gewoon weg te gooien.”

verwijdert kapotte energiezuinige lampen

De Nederlandse consument omarmt

(zoals tl-buizen, spaar- en ledlampen) door

zowel de spaar- als de ledlamp overigens

ze naar de milieustraat te brengen. De

een stuk sneller dan de consumenten in

procent). Ook bezitten minder Belgische

andere helft (46 procent) gooit deze echter

België. Opvallend is dat twee keer zoveel

huishoudens een spaarlamp: 81 procent

gewoon in de glas- of prullenbak. Dit

Nederlandse huishoudens een ledlamp

tegenover 94 procent van de Nederlandse

gebeurt ondanks dat bijna alle huishou-

bezitten (43 procent) dan in België (18

huishoudens.

stichting milieufederatie limburg 19

Meer groen in de wijk positief voor gezondheid De onlangs gepresenteerde studie ‘Groen, gezond en productief’ van KPMG bevat een verkenning van kosten en baten van natuur op het gebied van gezondheid. Meer groen in de wijk lijkt zich terug te betalen door positieve effecten op de gezondheid. Diverse wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat een groene omgeving een positief effect heeft op tal van gebieden, waaronder de gezondheid van inwoners. KPMG heeft op basis van twee casussen gepoogd in kaart te brengen of het investeren in groen leidt tot een economische meerwaarde. Daarbij is de Amsterdamse wijk Bos en Lommer als uitgangspunt genomen. Op basis van schattingen, wetenschappelijke ideeën en statistieken is een prognose gemaakt van het effect van tien procent extra groen in deze wijk. In 2014 zou het aantal depressieve patiënten met ongeveer 130 zijn afgenomen en de kosten van verzuim en zorg zouden jaarlijks 800.000 euro lager uitvallen. Ook kan meer groen in de wijk een positief effect hebben op ziekten zoals astma, diabetes, nek- en rugklachten en hartziekten. Kinderen in groene woonomgevingen spelen 15 procent meer buiten en vooral jongens die vaker buiten spelen hebben een kleinere kans om op latere leeftijd obesitas te ontwikkelen. waarheid, maar als een aanmoediging om dit beleidsterrein nader te Een voorzichtige opschaling van het effect laat zien dat er op een

onderzoeken. Daarbij gaat het er vooral om meer integraal te kijken

populatie van tien miljoen mensen sprake kan zijn van een bate van

naar de effecten van meer groen in de wijk.

400 miljoen euro. Het grootste verdienmodel zit in het terugdringen van de verzuimkosten, omdat er jaarlijks 50.000 werknemers minder

Het rapport ‘Groen, gezond en productief’ van KPMG is te vinden op

ziek zijn. Dit cijfer moet echter niet worden gezien als de ultieme

de website van de Rijksoverheid.

20 limburgs milieu

Gehinderd door een onbekende bromgeluiden Met enige regelmaat verschijnen er berichten in de media dat Nederlanders geteisterd worden door wat wordt omschreven als laagfrequent geluid. De slachtoffers geven aan dat ze hinder ervaren van brom- en bonsgeluiden, soms geven ze ook aan dat het om trillingen gaat. Onbekend is echter waar die geluiden vandaan komen. Vaak staan deze mensen alleen in hun ervaringen; buurtgenoten en hulpverleners horen het niet. Bij de Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG) melden zich enkele slachtoffers per maand. In die gevallen dat in bepaalde wijken in een stad of regio meerdere

zaken worden gezocht. Zo wordt er soms gekeken naar de mogelijk-

mensen hinder ervaren ontstaat het vermoeden dat er daadwerkelijk

heid of deze mensen last hebben van oorsuizingen. Maar daar waar

een bron in de buurt moet zijn. Maar welke? Soms denken de

de oorzaak extern ligt en onbekend blijft, kan het laagfrequent geluid

slachtoffers te weten waar de geluidsoverlast vandaan komt, maar

sommige mensen tot wanhoop drijven. Op dit moment is er namelijk

vaak weten ze het niet. Adviseurs kunnen dan uitgebreide geluids-

nog geen oplossing voor dit probleem. Mensen die overlast ervaren

metingen doen. Daarbij maken ze gebruik van de Richtlijn Laagfrequent

kunnen zich wenden tot de Nederlandse Stichting Geluidshinder.

Geluid waarin naast een onderzoeksmethode ook toetsingcriteria zijn aangegeven op welk moment geluid hoorbaar wordt. Dat levert echter weinig op. Zelden wordt de oorzaak van de bron gevonden. Daar waar fysici bij het beoordelen van geluidsklachten over lage tonen geen relatie kunnen aantonen met de aanwezigheid van hoorbaar laagfrequent geluid, moet worden gekeken naar andere aspecten die de beschreven ervaringen van gehinderden kunnen verklaren. In die gevallen waar slechts één persoon het geluid waarneemt - in leeftijd meestal ouder dan 40 jaar en vaker vrouw dan man - en waar geen aanwijsbare bron beschikbaar is, kan ook naar andere mogelijke oor-

Jongeren zien duurzaam voedsel anders Zowel jongeren als ouderen associëren duurzaam voedsel met fairtrade producten, oftewel een eerlijke prijs voor de producent. Voor jongeren betekent duurzaam voedsel echter ook een energiezuinige productie, terwijl ouderen meer kijken naar het gezondheidsaspect van het voedsel. Dat blijkt uit een opiniepeiling van het NCDO (Centrum voor mondiaal burgerschap en internationale samenwerking) in samenwerking met TNS NIPO. De opiniepeiling is gehouden in het

eieren bij de boer,” vertelt Christine

vaker dan ouderen met het antwoord dat

kader van de Battle of the Cheetahs, een

Carabain, auteur van het onderzoek en

de producent verantwoordelijk is. ,,Gezien

wedstrijd voor creatieve oplossingen voor

onderzoeker bij NDCO. ,,Ook opvallend: de

de individualisering hadden we verwacht

mondiale voedselvraagstukken. Voor de

meerderheid van de respondenten gaf aan

dat jongeren de overheid minder verant-

battle is in de peiling gekeken naar de

wel naar een dierenwelzijns- of duurzaam-

woordelijk houden. Maar uit de peiling

verschillen tussen jong (< 35 jaar) en oud

heidskenmerk te kijken, maar het is uit-

blijkt juist dat jongeren de Nederlandse

(35 jaar en ouder). ,,Jongeren eten vaker

eindelijk een lage prijs die de doorslag

overheid als hoofdverantwoordelijke

vegetarisch en gooien makkelijker en vaker

geeft bij het koopgedrag van voedsel.”

zien, nog meer dan dat ze zichzelf als

voedsel weg, ook als dat nog goed is.

Wie is er verantwoordelijk voor duurzaam

consument verantwoordelijk houden”,

Ouderen halen vaker groenten, melk en

voedsel? Jongeren beantwoorden die vraag

aldus Carabain. ,,Zowel ouderen als jongeren vinden dat verkopers het minst verantwoordelijk zijn. Dat is opvallend, omdat je kunt denken dat verkopers door de plaatsing van het voedsel in hun winkels onbewust invloed hebben op ons koopgedrag.” Daniëlle van Gils Change Magazine Stichting Milieufederatie Limburg 21

gezellige drukte op het smeetshof bij festa natura zo’n 1.500 bezoekers bezochten op zondag 6 mei het smeetshof in het grensPark kempen~broek (tussen weert en bocholt) tijdens het natuurfestival festa natura. ondanks een druilerige start werd er ’s middags volop genoten van de vele stands, de activiteiten en het uitzicht vanaf een hoogwerker over de fraaie omgeving. Op het Smeetshof waren diverse sfeervolle pleinen ingericht met tal van activiteiten voor jong en oud. Ruim 70 standhouders zorgden ervoor dat het publiek actief werd beziggehouden. De Moselsänger zorgden voor de muzikale omlijsting en kinderen Foto’s: Bob Luijks Natuurportret

werden geschminkt of konden op de foto met Diederik Das, Eddy Eekhoorn en Gerrit Gaai. Niet geheel toevallig vormde het Smeetshof bij Bocholt het decor voor de vierde editie van Festa Natura. Het is immers een sfeervolle locatie in het Kempen~Broek. Hier is een oud doorstroommoeras in ere hersteld. Het gebied laat in een notendop zien hoe de oorspron-

zich tot een weergaloos moerassengebied

zilverreigers, bevers en in de toekomst ook

kelijk natte kern van het Kempen~Broek

kon ontwikkelen waar boomkikkers,

otters, kraanvogels en zwarte ooievaars zich thuis voelen. Grootschalige natuurontwikkeling in het Kempen~Broek is mogelijk dankzij de grensoverschrijdende samenwerking van overheden, natuurorganisaties en agrariërs. Het resultaat is een uniek landschap waar het publiek grenzeloos kan genieten. Festa Natura werd georganiseerd door Natuurpunt, Limburgs Landschap vzw, Regionaal Landschap Kempen en Maasland, Natuurmonumenten, Stichting het Limburgs Landschap, Staatsbosbeheer, ARK Natuurontwikkeling, stichting IKL Limburg en vele enthousiaste vrijwilligers.

22 limburgs milieu

Kolenbelasting maakt Nederlandse economie sterker en duurzamer De verduurzaming van de Nederlandse economie verdient een verantwoordelijke én slimme aanpak, met maximaal gebruik van de kracht van onze bedrijven. De beste manier om dat te bereiken is op lange termijn een goed werkende Europese markt voor CO 2 -uitstoot, met een hogere prijs per ton CO 2 . Dat is helaas niet de realiteit van vandaag: de lage prijs van CO 2 -rechten op dit moment zorgt ervoor dat verduurzaming van de energievoorziening niet voldoende van de grond komt. Invoering van een kolenbelasting is één van de manieren om die ontwikkeling wind in de rug te geven. Eneco, Shell, Dong Energy en Natuur & Milieu steunen daarom, zolang het Europese systeem voor de handel in CO2-rechten niet volwaardig functioneert, de snelle invoering van deze kolenbelasting, zoals aangekondigd in het Lenteakkoord. Aardgas is voor Nederland anno 2012 de meest natuurlijke pijler onder de realisatie van een duurzame economie. Gascentrales zijn schoner dan kolencentrales en kunnen door hun flexibiliteit beter de noodzakelijke groei van duurzame energiebronnen met een wisselend aanbod, zoals zon en wind, ondersteunen. Een kolenbelasting stimuleert dat schonere en meer flexibele gascentrales in Nederland meer gaan draaien ten koste van de oudste en meest vervuilende kolencentrales die nu voluit draaien. De modernste

kolenstroom. Bovendien heeft TenneT, de beheerder van het lande-

kolencentrales blijven draaien met een betere stimulans om biomassa

lijke hoogspanningsnet, minder moeite om de netspanning op peil

mee te stoken. Dit is een goede ontwikkeling om drie redenen:

te houden als flexibele gascentrales meer gaan draaien dan wanneer inflexibele kolencentrales aan het net gekoppeld zijn.

1. Correctie op slecht functionerende

De kolenbelasting is een slimme en verantwoordelijke manier om

CO2-emissiehandel

inkomsten voor de schatkist te genereren zonder dat de koopkracht

Het is algemeen bekend dat de huidige CO2-prijs (ongeveer 7 euro

van mensen of de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven

per ton) in het Europese emissiehandelsysteem (ETS) veel lager is dan

noemenswaardig wordt aangetast. Dit komt doordat een kolenbelas-

voorzien bij de start van het ETS in 2008. Door deze lage CO2-prijs

ting niet of nauwelijks zal worden doorberekend aan consumenten van

bestaat er onvoldoende stimulans voor bedrijven om te investeren

elektriciteit. Het grootste deel van het jaar wordt de (West-Europese)

in een schone technologie. Een kolenbelasting bovenop de huidige

marktprijs van stroom namelijk bepaald door andere aanbieders van

ETS-prijs is daarom een goede ondersteunende maatregel zolang

stroom zoals gascentrales. De angst voor verdringing van Nederlandse

het ETS-systeem hapert. Andere maatregelen zijn ook denkbaar:

elektriciteit door Duitse kolencentrales is daardoor ongegrond. De

bijvoorbeeld een minimum CO2-prijs zoals recentelijk al door het

prijs die Duitse kolencentrales krijgen voor hun stroom op de markt

Verenigd Koninkrijk is geïntroduceerd. Een set-aside (inhouden van

verandert namelijk niet wezenlijk. Bovendien draaien deze centrales

ETS certificaten-red.) in de komende jaren en minimum veilingprijs op

nu al bijna voluit om het gat in de Duitse energievoorziening op te

de langere termijn kunnen het ETS ook repareren.

vangen dat is ontstaan door de sluiting van de kerncentrales.

2. Kolencentrales betalen mee aan het oplossen van

3. Kolenbelasting versterkt de positie van de

het begrotingstekort zonder noemenswaardig effect op de koopkracht

Nederlandse gasindustrie Nederland behoort tot de mondiale top als het gaat om gasinfra-

Het is rechtvaardig dat in een tijd dat zelfs zorg en onderwijs moeten

structuur, distributie en hoogwaardige kennis. Tegen de achtergrond

bezuinigen, ook kolencentrales meebetalen aan het oplossen van het

van het wereldwijd stijgende belang van de rol van gas zijn dit

begrotingstekort van de overheid. Mede door de aanbouw van drie

belangrijke pijlers onder onze economie. Als we dit combineren met

nieuwe kolencentrales gaat Nederland de komende jaren veel grijze

het veroveren van een mondiale koppositie in groeimarkten als clean

stroom exporteren naar buurlanden en betalen burgers mee aan het

tech en hernieuwbare energie betekent dat exportkansen en nieuwe

transport daarvan. Tegelijkertijd blijven mensen zitten met de lokale

hoogwaardige banen. Dat levert meer langdurig drijfvermogen voor

milieuvervuiling door uitstoot van fijnstof en NOx. Een kolenbelasting

de economie. Kolenbelasting zal ook een stimulans betekenen voor

laat de veroorzaker betalen en voorkomt dat Nederlandse burgers

de biobased economy, omdat kolencentrales die meer biomassa gaan

en industrie volledig opdraaien voor de maatschappelijke kosten van

meestoken minder belasting hoeven te betalen. Stichting Milieufederatie Limburg 23

grote kolencentrales verspillen veel energie bij opwekken elektriciteit door het huidige energiebeleid wordt het in de toekomst voordeliger om met een hoogrendementsketel op aardgas warmte op te wekken en elektriciteit in te kopen bij een inefficiënte kolencentrale. maar het kan ook anders. door het invoeren van een extra belasting voor kolencentrales kan het gasgestookte warmtekrachtkoppelingsprincipe weer concurrerend worden in de competitie met de vervuilende kolencentrales. zo wordt de co 2 -emissie gereduceerd en komt extra geld beschikbaar om duurzame energieprojecten te financieren. Ongeveer 60 procent van de fossiele energie die gebruikt wordt om

in elektriciteit en 40 eenheden in nuttige warmte. Er gaan dus maar

elektriciteit op te wekken komt vrij als restwarmte. Indien 100 eenhe-

20 eenheden verloren. Deze WKK-installaties worden meestal met

den brandstof worden verbruikt in een met kolen gestookte elektrici-

conventioneel gas gestookt. Door dit principe wordt brandstof voor

teitscentrale worden maar 40 eenheden omgezet in nuttige stroom.

verwarmingsdoeleinden bespaard; minder brandstof betekent minder

De rest van de verbrandingsenergie komt als warmte vrij en wordt in veel gevallen niet meer gebruikt. Deze restwarmte is aanzienlijk

CO2-emissie. Slechts 30 procent van onze elektriciteitsproducenten past echter

en komt overeen met 20 procent van onze totale energiebehoefte

het principe van warmtekrachtkoppeling toe. Vooral gasgestookte

in Nederland. Door de restwarmte nuttig te gebruiken voor verwar-

centrales werken met warmtekrachtkoppeling. Zij leveren behalve

mingsdoeleinden kan brandstof worden bespaard en CO2-uitstoot

elektriciteit ook warmte. Deze warmte brengt extra geld op waar-

substantieel worden verminderd. Dit is mogelijk door het principe van

door ook het exploitatierendement stijgt. De totale inkomsten zijn

warmtekrachtkoppeling (WKK) toe te passen bij het opwekken van

samengesteld uit de levering van warmte en elektriciteit. Door het

elektriciteit.

huidige energiebeleid is het in de toekomst niet meer rendabel om

Elektriciteit en warmte genereren via WKK-installaties levert brand-

deze restwarmte te leveren aan een warmteverbruiker. Veel warmte

stofbesparing op, waardoor de totale CO2-uitstoot vermindert. Bij

gaat dan onnodig verloren.

warmtekrachtkoppeling worden warmte en elektriciteit gelijktijdig in een installatie opgewekt en op de energiemarkt aangeboden. Maar de

De ontwikkeling van nieuwe WKK-installaties wordt belemmerd door

installatie is complex en elektriciteitsprijs ligt daarom iets hoger dan

de keuze voor minder rendabele kolencentrales. Momenteel is in

bij een kolencentrale.

Nederland 25.000 megawatt elektrisch vermogen geïnstalleerd. Het aanbod aan elektriciteit stijgt in de toekomst, mede door de bouw

rendement

van nieuwe kolencentrales. Er zijn plannen om 3.000 megawatt

De geproduceerde warmte bij een warmtekrachtkoppelingsinstallatie

productiecapaciteit bij te bouwen. Men kiest hierbij jammer genoeg

wordt economisch ingezet voor verwarmingsdoeleinden. Het mini-

voor nieuwe kolencentrales zonder WKK. De brandstofkosten van kolen-

maal energetisch rendement is meestal hoger dan 80 procent. Indien

stroom zijn fors lager dan die van aardgas. De kolenprijs is flexibel en de

men 100 eenheden brandstof verbruikt worden 40 eenheden omgezet

marktprijs voor kolen wordt in tegenstelling tot die van gasprijs

24 limburgs milieu

ETS geldt ook voor de productie van warmte en elektriciteit in de WKK-installaties. De toekomstige ETS-prijzen (15 tot 30 euro per ton CO2) zorgen er voor dat veel industriële WKK-installaties die gestookt worden met aardgas straks niet meer kunnen concurreren met kolencentrales. De aardgasgestookte WKK-installaties moeten namelijk emissierechten kopen voor hun elektriciteitsproductie en in de toekomst voor hun warmteproductie. De centrales zijn complex door de combinatie van twee installaties. Zij hebben al een hoog rendement en dus minder mogelijkheden om hun kostprijs en CO2-emissie te verlagen door technische rendementsverbetering. Bovendien hebben zij geen invloed op de gasprijs. De ETS-verplichting geldt niet voor duurzame brandstof. subsidie Extra subsidies vervallen voor WKK-installaties die gestookt worden met conventionele niet-duurzame brandstoffen. Na 2012 stimuleert de SDE+ (Stimulering Duurzame Energiesubsidie) de productie van gestuurd door open concurrentie. De wereldkolenvoorraad is hoog.

groene energie, zoals groene stroom, groen gas, biogas en warmte

De gasprijs daarentegen is gekoppeld aan de aardolieprijs. Kleinere

uit duurzame energiebronnen. SDE+ is een subsidie voor duurzame

WKK-installaties moeten gas stoken, maar hebben geen invloed op de

energie opwekking en wordt gefinancierd door een toeslag op de

gasprijs. Dit bepaalt in hoofdzaak de ongunstige ontwikkeling van de

elektriciteitsprijs. Doordat duurzame technieken momenteel een

energieprijs bij WKK-installaties.

hogere marginale prijs per KWh oproepen dan conventionele

Warmtekrachtkoppeling speelt nu nog een belangrijke rol in de

processen wordt een compensatie uitgekeerd. Hiervoor geldt een

huidige energievoorziening, maar kampt met een rentabiliteits-

speciale berekening. Alleen voor duurzame WKK-installaties komt

probleem. Dit probleem wordt in de toekomst groter. Als de vraag naar

zowel de geproduceerde elektriciteit als de nuttig aangewende

elektriciteit laag is - bijvoorbeeld in de zogenaamde daluren - daalt de

warmte in aanmerking voor SDE-subsidie. De conventioneel

verkoopprijs van elektriciteit door het overaanbod van onder meer

gestookte WKK-installaties komen niet voor deze subsidie in

de kolencentrales en is de WKK-installatie economisch onrendabel.

aanmerking ondanks het feit dat zij substantiële hoeveelheden energie besparen.

emissierechten Behalve de lagere energieprijzen voor kolen moet de WKK-installatie

We mogen dus concluderen dat zonder extra steun voor de elektrici-

in de toekomst ook rekening houden met het ETS (Emissions Trading

teitsproductie via de conventionele warmtekrachtinstallaties niemand

System) van de Europese Unie. Er wordt in 2013 een belasting

meer zal investeren in deze techniek. Een oplossing is extra belasting

ingevoerd via het ETS-fase III systeem op de emissie van CO2 bij het verbranden van niet-duurzame brandstoffen. Installaties die elektrici-

voor kolencentrales. Hierdoor verbetert de concurrentiepositie van

teit produceren via niet-duurzame brandstoffen moeten 100 procent

energieprojecten te financieren.

de WKK-installaties en komt aanvullend geld binnen om duurzame

emissierechten kopen. Het recht om te kopen neemt elk jaar met 1,7 procent af. De overheid dwingt dus CO2-reducerende maatregelen

Gezien de enorme energiebehoefte en de stand van de techniek is

af. Installaties die warmte produceren op een niet duurzame manier,

de verwachting dat in 2040 ongeveer 50 procent van onze energie

krijgen voorlopig gratis emissierechten. Dit vrije recht neemt af van

duurzaam is opgewekt. Daarom kan warmtekrachtkoppeling bij

80 procent in 2013 tot 30 procent in 2020. Doel is 20 procent CO2-

conventionele gasgestookte centrales voorlopig nog een behoorlijke

reductie in 2020 ten opzichte van 2005.

bijdrage leveren aan de CO2-reductie doelstellingen. De investering in nieuwe conventioneel gestookte installaties die warmte en kracht

In een systeem van handel in emissierechten zijn twee elementen van

(elektriciteit) leveren zijn door de huidige regelgeving niet meer

wezenlijke betekenis: de emissies en de emissierechten. Een emissie is

aantrekkelijk. Bedrijven zullen elektriciteit gaan inkopen bij onder

de feitelijke uitstoot van een bepaald broeikasgas. Een CO2 emissierecht is een recht om emissie te veroorzaken en vertegenwoordigt

meer de vervuilende kolencentrales en de warmte opwekken via een

één ton CO2-uitstoot. Tot 2012 waren deze rechten in principe gratis.

mogelijkheid om de CO2-reductie doelstellingen te bereiken middels

Bedrijven zullen vanaf 2012 hun emissierechten via een veiling

de warmtekrachtkoppelingsinstallaties helaas onbenut gelaten

gasgestookte ketel met een hoog rendement. Hierdoor wordt een

moeten aankopen, maar kunnen ook kiezen om te investeren met het doel de CO2-emissie te verlagen, waardoor zij minder CO2 emissierechten nodig hebben.

Math Mertens Vrijwilliger Milieufederatie Limburg stichting milieufederatie limburg 25

Het GroenHuis Lekker wandelen of fietsen in de Nationaalparkregio Meinweg Binnen de Nationaalparkregio Meinweg staan de gemeenten rondom het Nederlandse nationaal park De Meinweg en de Duitse Meinweg centraal: Wegberg en Wassenberg in Duitsland en Roerdalen en Roermond in Nederland. Door de realisatie van thematische wandel- en fietsroutes, de samenwerking met natuurgidsen en horeca en door maatregelen voor natuur en landschap wordt de gemeenschappelijke geschiedenis en de fraaie natuur van de Nederlands-Duitse Meinweg voor een groot publiek beleefbaar gemaakt. In het kader van de realisatie van grensoverschrijdende verbindingszones zijn verschillende natuurontwikkelingsmaatregelen voor bedreigde biotopen, planten en dieren in het Boschbeekdal en het Melickerven uitgevoerd. Verder is een houten brug over de Boschbeek in het nationaal park aangelegd. Wandelaars kunnen nu met droge voeten de grens over. Ook is de aanleg van twee observatiepunten gepland: één op de rand van het nationaal park bij de Venhof (Roerdalen) en één op de oever van de Effelder Waldsee (Wassenberg). In 2011 en 2012 namen circa dertig gastronomen deel aan de workshop ‘Gastvriendschap in de grensoverschrijdende regio’. De natuur en de gemeen-

het tweedaagse afsluitende bezoek aan

van grensoverschrijdende gastronomen

schappelijke cultuurgeschiedenis van

het Duitse nationaal park Eifel in 2011

kunnen deze gezamenlijk nieuwe

de regio stonden daarbij centraal. Door

en nationaal park Hoge Kempen in 2012

arrangementen opzetten. Zo is door vier

middel van lezingen en veldbezoeken

hebben de deelnemers een goede indruk

Nederlandse en vier Duitse gastronomen

zijn de deelnemers zodanig over de regio

gekregen van de betekenis van een groot

een culinaire smokkelroute voor fietsers

geïnformeerd dat het geleerde aan de

natuurgebied op de locale gastronomie.

ontwikkeld; bij de deelnemende restau-

gasten kan worden doorgegeven. Tijdens

Door het realiseren van een netwerk

rants wordt telkens een gang van een meergangenmenu geserveerd. In het voorjaar 2012 is in samenwerking met de Natur- und Umweltakademie Recklinghausen van de deelstaat NRW en het NABU Naturschutzstation Haus Wildenrath een scholing van grensoverschrijdende natuur- en landschapsgidsen georganiseerd. Dertig gidsen uit Nederland en Duitsland namen deel aan de cursus en hebben door hun deelname nu genoeg kennis in huis om gezamenlijk grensoverschrijdende excursies aan te bieden. Inmiddels zijn er ook fiets- en wandelkaarten beschikbaar die Wassenberg, Wegberg, Roerdalen en Roermond met elkaar verbinden. De fietsroute loopt

26 limburgs milieu

routes worden ook als GPX-download via www.fahrrad-buecher-karten.de aangeboden. De kaarten zijn te koop in de reguliere boekhandel (fietskaart: ISBN 978-387073-507-4 / wandelkaart: ISBN 978-387073-508-1). Prijs per stuk bedraagt 7,95 euro. Voor meer informatie kun je terecht op de website www.npr-meinweg.eu. Het project Nationaalparkregio MeinWeg wordt gesubsidieerd (50 procent) uit het INTERREG IV A programma Deutschland-Nederland. De deelstaat Nordrhein-Westfalen en de provincie Limburg subsidiëren elk 15 procent. De resterende fi nanciële middelen (20 procent) worden bijgedragen door de projectpartners. Het project wordt begeleid door het programmamanagevia het knooppuntensysteem door de

De beschrijvingen van de wandelroutes

ment van de euregio rijn-maas-noord.

mooiste landschappen van de Natio-

zijn via het internet te downloaden:

Projectpartners zijn: de gemeenten

naalparkregio Meinweg. De wandel-

www.npr-meinweg.nl. Begeleidende

Roerdalen, Roermond, Wassenberg

kaart bevat wandelroutes en informatie

infobrochures bij de beide kaarten infor-

en Wegberg, het Regionalforstamt

rondom de thema’s natuur en cultuur in

meren over de gevarieerde regio. Alle

Niederrhein, Staatsbosbeheer regio

de afzonderlijke gemeentes. De themati-

zuid, Overlegorgaan Nationaal Park de

sche routes tonen de cultuurhistorische

Meinweg, NABU Naturschutzstation

bezienswaardigheden en het gemeen-

Haus Wildenrath en het Grenspark

schappelijke culturele erfgoed van de

Maas-Swalm-Nette.

Nederlands-Duitse Meinweg.

nieuw bezoekerscentrum de maasduinen geopend Op zaterdag 12 mei is het spiksplinternieuwe Bezoekerscentrum De Maasduinen in Well geopend. Iedereen is van harte welkom om het nieuwe bezoekerscentrum te bewonderen. Het bezoekerscentrum is gebouwd in het sluizencomplex. Het deed vroeger dienst als doorvoersluis voor zand- en grindwinningschepen. Midden in de sluisbak ligt nu een prachtig milieuvriendelijk gebouw. In het Pomphuis aan de andere kant van de weg worden regelmatig kinderactiviteiten georganiseerd en als je durft, kun je zelf ervaren hoe het vroeger was om als boot in de sluisbak te liggen door via spannende trappen de diepe sluisbak in te gaan. Kijk op www.np-demaasduinen.nl voor activiteiten en het complete programma. stichting milieufederatie limburg 27

Het GroenHuis Venray draagt natuur De Blakt over aan IKL De gemeente Venray heeft per 1 mei

cultuurlandschap. Voor de dieren is het van

2012 het 14 hectare grote natuur-

belang dat ze in het mozaïek van akkers en

terrein bij industrieterrein De Blakt

graslandjes en de lijnvormige elementen

overgedragen aan stichting IKL. IKL,

voldoende rust, dekkings- en overwinte-

gespecialiseerd in het beheer van klei-

ringsplaatsen en broedgelegenheid vinden.

ne natuur- en landschapselementen,

Het werk van de medewerkers van IKL

neemt het beheer voor de komende zes

bestaat de komende tijd vooral uit het

jaar over.

uitmaaien van beplanting, afzetten van houtopstanden, periodiek snoeien van

Het beheer van de natuurcompensatie-

van het gebied is zoveel mogelijk rekening

hoogstamfruitbomen en het snoeien van

terreinen is met name gericht op het leef-

gehouden met de eisen die deze dieren aan

hagen. Het ploegen en inzaaien van de

gebied van de das en de patrijs. Overigens

hun biotoop stellen. Inmiddels heeft de

bloemrijke randen van de rogge en andere

zal het beheer ook positief uitpakken

gemeente alle compensatiegebieden in

graanakkers valt ook binnen het werk-

voor andere dieren die aangewezen zijn

eigendom overgenomen, waarmee een

pakket van IKL. Voor wandelaars en land-

op kleinschalig cultuurlandschap met

nieuwe fase voor het gebied is aangebroken.

bouwbestemmingsverkeer blijft het gebied

houtwallen, bosjes, akkers, graslanden

Het natuurcompensatieterrein ligt groten-

toegankelijk en begaanbaar.

en hoogstamfruitbomen. Vogels als de

deels op arme zandgronden. De meest

veldleeuwerik, de patrijs en de steenuil en

voorkomende elementen zijn bosjes,

zoogdieren als reeën, marterachtigen en

houtwallen en akkers. Aan de zuidkant van

vleermuizen gaan straks optimaal profite-

het industrieterrein is een grote hoog-

ren van de maatregelen.

stamboomgaard aangeplant, omgeven met hagen. De nieuw aangelegde biotopen

Bedrijventerrein De Blakt is 73 hectare

sluiten in veel gevallen aan op het reeds

groot. Het terrein is in de afgelopen vijf

aanwezige groen en andere lijnvormige

jaar ontwikkeld voor bedrijven die zich

elementen.

bezighouden met productie, transport en

Via een onderhandse aanbesteding heeft

logistiek. Vanaf 2007 kwam uit het samen-

de gemeente Venray eind april het beheer

werkingsverband tussen gemeente Venray

voor een periode van zes jaar gegund aan

en projectontwikkelaar Maessen Projecten

IKL. Jaarlijks stelt IKL met de gemeente

de aanleg van circa 14 hectare aan nieuwe

een werkplan op voor het uit te voeren

natuur tot stand. Dit was natuurcompen-

werk. Het beheer van de terreinen is vooral

satie voor het verlies van leefgebieden

gericht op het ontwikkelen en duurzaam

van de das en de patrijs. Bij de inrichting

in standhouden van het kleinschalig

28 limburgs milieu

IKL betrekt leerlingen Sittard-Geleen bij landschap Leerlingen van Basisschool De Duizendpoot uit Lindenheuvel (SittardGeleen) hebben in maart de bosrand bij de monumentale perenwei aan het Steingraafpad bij Windraak onder handen genomen. Dit gebeurde onder begeleiding van leerlingen van het Trevianum College uit Sittard-Geleen. De scholieren voerden samen met het IVN Munstergeleen en IKL-Limburg hun maatschappelijke stage in het groen uit. Het werk bestond uit het opknappen van de bosrand door het vrijzetten van monumentale eiken. De kinderen hebben op een speelse, maar ook veilige manier boompjes en struiken gezaagd. Al doende hebben

Door de werkzaamheden komen de

de biodiversiteit en de uitstraling van de

ze ervaren dat een afwisselende groene

majestueuze perenbomen in ieder geval

landschapselementen en erfgoederen.

omgeving niet vanzelf tot stand komt,

weer volop tot hun recht.

Door de jeugd vroegtijdig een rol te geven

maar dat je er wat voor moet doen. Een

bij het herstel van gebieden wordt het

enthousiaste begeleider van IKL heeft hen

In de gemeente Sittard-Geleen investeert

rentmeesterschap op een simpele, maar

verder betrokken bij het beheer en onder-

IKL samen met lokale IVN-afdelingen

uiterst effectieve wijze overgedragen

houd van het bos, de bomen, struiken en

en diverse belangenorganisaties al meer

aan de nieuwe generatie in de Westelijke

dieren en de geschiedenis van het gebied.

dan een kwart eeuw in het herstel van

Mijnstreek.

Tredegar Film Products maakt wereld tijdens Earth Day een beetje mooier

Dit gebeurde onder aanmoediging van de CEO van het Amerikaanse bedrijf die al haar vestigingen op de wereld aanmoedigt een project uit te zoeken om de

Dertig personeelsleden van de Kerkraadse vestiging van het Amerikaanse bedrijf

wereld een beetje te verfraaien. Voor het

Tredegar Film Products trokken op 20 april jongstleden groeve ‘t Rooth in om de

begeleiden van de werknemers heeft IKL

zeldzame geelbuikvuurpad aan voortplantingsbiotopen te helpen.

samenwerking gezocht met lokale vrijwilligers en Bureau Natuurbalans. Tijdens de personeelsdag zijn zes plekken helemaal opgeknapt en konden de werknemers ook nog in levende lijve geelbuikvuurpadden bekijken. Het uitvoeren van het werk stond in dienst van teambuilding waarbij de deelnemende collega’s elkaar in een andere setting konden leren kennen. IKL is nog op zoek naar andere bedrijven en instellingen die tijdens een outdooractiviteit de wereld een beetje mooier willen maken. Organisaties kunnen zich melden bij Jan Kluskens (IKL), tel. 0475 - 386444. Stichting Milieufederatie Limburg 29

Het GroenHuis Eerherstel historische bosjes Horst

ruimte. Hierop reageren kruiden en de dieren positief, want er is weer plek om

Een landschapsploeg van IKL heeft gewerkt aan een viertal beeldbepalende

te groeien en zich voort te planten.

groenelementen in de gemeente Horst. Het gaat om het beheer van bosranden ten zuiden van ruïne Het Gebroken Slot in Grubbenvorst. Verder zijn langs de Maas ten noorden van Broekhuizenvorst en bij Kronenburg (Sevenum) twee bosjes onder handen genomen. In de bosjes is zogenaamd hakhout-

weinig structuur en met weinig voedsel

beheer uitgevoerd. In het verleden

en schuilgelegenheid voor dieren. Door

fungeerden de bosjes voor boeren en

een gericht periodiek beheer werkt IKL

andere eigenaren als leverancier voor

aan het herstel hiervan.

bouw, timmer- en brandhout. Sinds de

Een bijkomend effect is dat de leefgebieden

jaren vijftig is de behoefte om hout te

voor vlinders, hagedissen, vogels en

oogsten sterk afgenomen waardoor de

planten in kwaliteit toenemen. Door de

bosjes achterstallig onderhoud vertoon-

struiken bij de grond af te zagen en door

den. De struiken groeien zonder onder-

het vellen van dicht op elkaar staande

houd fors uit. Het gevolg is een bos met

bomen, ontstaat er een oase van licht en

Gemeente Maasgouw investeert in schooljeugd en groene omgeving Komende zomer stropen de kinderen

Via de adoptieprojecten wordt de jeugd op

van zeven basisscholen in Maasgouw

inspirerende wijze vroegtijdig betrokken

de mouwen op voor het herstel van

bij het beheer van natuur, landschap en

groen in hun omgeving. Dat gebeurt

groene erfgoederen. De kinderen wordt op

via de plaatselijke adoptieprojecten

een veilige en verantwoorde wijze geleerd te

die de stichting IKL met steun van de

werken met zagen, baggerbeugels, snoei-

De investeringen in de jeugd van Maasgouw

gemeente Maasgouw en de ouders

scharen en schoppen.

bij het landschap en de natuur staan overi-

heeft opgezet in de buurt van de

De ervaring leert dat dit werk heel beteke-

gens niet op zichzelf. Twee jaar geleden won

scholen.

nisvol is voor kinderen. Ze zijn niet alleen op

de gemeente Maasgouw de hoofdprijs in de

een gezonde manier bezig in de buitenlucht,

landelijke wedstrijd ‘Het landschap ben je

De werkzaamheden bestaan uit het snoeien

maar mogen vaak ook voor de eerste keer

zelf’, vanwege de wijze waarop de gemeente

van plantsoenen, het opknappen van bos-

aan de slag met volwassen gereedschap.

inwoners betrekt bij de omgeving.

randen, het vrijzetten van bomen en onder-

Daarnaast steken ze van alles op over de

Nu staat een duurzame relatie van burgers

houdswerk aan kikkerpoelen en knotbomen.

planten, dieren en de kringloop.

bij omgeving, landschap, natuur en erfgoederen al een aantal jaren hoog op de agenda en leeft de ambitie bij diverse overheden dat in 2020 de helft van alle Nederlanders op een of andere manier actief is in het groen, de natuur of het landschap. Om dat voornemen vorm te geven, kan niet vroeg genoeg begonnen worden. Overigens kan IKL naast de onvoorwaardelijke steun van de leerkrachten ook rekenen op de medewerking van ouders en diverse lokale vrijwilligers. Overigens zijn nieuwe vrijwilligers altijd van harte welkom. Zij kunnen zich aanmelden bij het IKL, tel. 0475 - 386430.

30 limburgs milieu

Adoptieproject basisschool Simpelveld

komen dat de afgezaagde takken weer opnieuw aan het uitspringen zijn.

Ruim 50 leerlingen van de groepen zeven en acht van Basisschool De Meridiaan

Een duurzame relatie van burgers bij

in Simpelveld zijn in maart aan de slag gegaan in het Hellingbos achter het

de omgeving, het landschap, de natuur

gemeentehuis. Er is op kleine schaal gesnoeid. Verder vonden er opruim- en

en de erfgoederen staat al een aantal

plantwerkzaamheden plaats tijdens het jaarlijkse adoptieproject van de stichting

jaren hoog op de agenda van diverse

Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL).

overheden. Het Rijk wil dat in 2020 de helft van de Nederlanders actief is in het

Via de adoptieprojecten van IKL wordt

leefomgeving. De ervaring leert dat veel

groen, de natuur of het landschap. De

de schooljeugd op een inspirerende wijze

kinderen door dit soort herstelwerkjes een

adoptieprojecten zijn voor veel kinderen

vroegtijdig betrokken bij het behoud en

speciale relatie krijgen met het gebied. Zo

een eerste kennismaking met het beheer en

het beheer van het groen in de directe

zullen ze in de zomer tot de ontdekking

herstel van het landschap. In de afgelopen 22 jaar zijn via adoptieprojecten al ruim 47.000 kinderen in Limburg in contact gekomen met het herstel van het groen in hun dagelijkse leefomgeving. In Simpelveld investeren IKL en de gemeente al meer dan een kwart eeuw in het herstel van de biodiversiteit en de uitstraling van de landschapselementen en erfgoederen. Het eeuwenoude landschap van de gemeente met zijn vergezichten, groene hellingen met hagen, graften en boomgaarden behoort dan ook tot de basiskapitaalgoederen van Simpelveld.

Opknapbeurt veldkapelletje Sint Barbara Het veldkapelletje van Sint Barbara in Thorn heeft in juni een opknapbeurt gekregen door de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL). Sint Barbara is onder meer de patroonheilige van mijnwerkers, boeren en bouwvakkers en zou bescherming bieden bij storm, brand en bliksem. De beschutte inham waarin de kapel ligt, is voorzien van een stapelmuur van gressteen. De huidige bielzen zijn vervangen, bovendien is een lindeboom geplant alsmede een haag ter bescherming van opspattend straatvuil. In al zijn eenvoud behoort de Barbara-

Tot in de jaren vijftig was de kapel nog in

zijn kunsthistorische waarde overgebracht

kapel aan de Baarstraat tot een van de

goede staat. Het oorspronkelijke Barbara-

naar de parochiekerk. Daarna ging de

cultuurhistorische pareltjes van Thorn.

beeld was in die tijd echter al vanwege

onderhoudstoestand van de kapel snel

Het witte stadje met zijn hoogwaar-

achteruit. In 1995 vond een ingrijpende

dige landschappelijke doorkijkjes is met

restauratie plaats door de toenmalige

vijftien kapellen en kapelletjes buiten-

werkgroep Kruisen en Kapellen. Bij die

gewoon rijk bedeeld. Volgens de Stichting

gelegenheid werd de kapel die deels in

Kruisen en Kapellen Thorn heeft de

het talud van een hoger gelegen akker

gemeente zelfs de hoogste ‘kapeldicht-

ligt, open gegraven en aan drie zijden

heid’ van Nederland. Hoe het ook zij, de

voorzien van bielzen. IKL plaatste in juni

diverse in de velden en akkers van Thorn

over een lengte van veertien meter een

gelegen witgekalkte devotiehuisjes sprin-

zestig centimeter hoog gresstenen muur-

gen overal in het oog. Dat geldt zeker

tje tegen het talud. Ter versterking van

voor de Barbarakapel die al voorkomt op

het beeld kwam er ook nog een haag-

een kaart uit 1867, maar beslist ouder is.

beuken heg en een tweede lindeboom. Stichting Milieufederatie Limburg 31

ontwikkelingen intensieve veehouderij in de Peelregio in zowel Limburg als noord-brabant zet werkgroep behoud de Peel (wbdP) zich al meer dan dertig jaar in voor het behoud en de verdere ontwikkeling van de natuurgebieden in de Peelregio. door haar werkzaamheden heeft de werkgroep een grote hoeveelheid relevante informatie over de ontwikkeling van de veehouderij in de Peelregio opgebouwd. die informatie (over de periode 2005-2010) is door de milieufederatie Limburg verwerkt in een digitale database, die vervolgens gegeocodeerd is door het kadaster. Door de gegevens van de WBdP aan die van het Kadaster te

Milieufederatie Limburg de gegevens heeft verwerkt in een

koppelen, worden de adressen op de juiste locatie op kaart gezet.

Geografisch Informatie Systeem ten behoeve van verdere analyses.

Met behulp van een Geografisch Informatie Systeem (GIS) zijn

Medio september vorig jaar is duidelijk geworden dat ook de

verschillende analyses en berekeningen uitgevoerd die inzicht

Provincie Limburg aan een vergunningenbestand werkt, het

kunnen verschaffen in relevante ontwikkelingen in de Intensieve

zogenoemde Bestand Veehouderijbedrijven (BVB). Dit biedt een

Veehouderij (IV) sector in de Peelregio.

overzicht van de milieuvergunninggegevens van veehouderij-

Een belangrijk aandachtspunt voor de werkgroep is de uitstoot van

bedrijven in heel Limburg. Zodra het bestand operationeel is,

ammoniak uit de stallen van veebedrijven. Deze ammoniakuitstoot

kan iedereen via internet de vergunninggegevens raadplegen. De

is al jaren veel te hoog waardoor natuurgebieden in de regio grote

gegevens zijn echter nu ( juni 2012-red.) nog steeds niet openbaar.

hinder ondervinden. Van oorsprong voorkomende planten zoals dopheide en diverse orchidee- en veenmossoorten leggen hierdoor

Met behulp van de door de WBdP verzamelde gegevens heeft de

het loodje en maken plaats voor bramen, pijpestrootje en brand-

Milieufederatie Limburg een trendanalyse kunnen maken van het

netel. Daarom controleert, maar ook procedeert WBdP tegen milieu-

aantal verleende vergunningen, het verloop van de ammoniak-

vergunningen van IV-bedrijven. Door het jarenlang verzamelen en

uitstoot (emissie), de zogenaamde afwaartse bewegingen en het

verwerken van gegevens door de werkgroep is een behoorlijk inzicht

effect van het versoepelen van de Wet Ammoniak en Veehouderij

in de uitgifte van milieuvergunningen ontstaan, mede omdat de

in de Peelregio.

32 limburgs milieu

Uit tabel 2 (zie volgende pagina) valt voorzichtig te concluderen dat er een afname te zien is in het aantal milieuvergunningaanvragen. Vooral na 2008 is een scherpe sprong waarneembaar. Dit kan verklaard worden uit het feit dat door schaalvergroting minder, maar grotere bedrijven vergunningen aanvragen. ammoniak Zoals eerder gezegd zijn in de database 764 milieuvergunningen aantaL vergunningaanvragen

ingevoerd. Per bedrijf is dus bekend of de ammoniakuitstoot zal

In de periode 2005 tot en met 2010 heeft WBdP liefst 764 milieu-

toenemen, gelijk zal blijven of af zal nemen. Kijkend naar de

vergunningen ingezien. Het grootste gedeelte van deze milieuver-

afgelopen zes jaar (2005-2010) is bij 242 bedrijven een toename

gunningen is gecontroleerd en geaccepteerd, maar bij 61 milieu-

van ammoniak geweest. De cijfers geven geen inzicht in een

vergunningen is een zienswijze ingediend die overigens mede als

toename of afname van het aantal dieren. Door het gebruik van

gevolg van saldering in 18 gevallen weer is ingetrokken. Door de

nieuwe technieken kan de NH3-emissie gelijk blijven, terwijl het

werkgroep is acht keer een beroep ingediend bij de Raad van State

aantal dieren toeneemt. Bij 253 bedrijven was er een ammoniak-

waarvan vier zaken zijn gewonnen, twee zaken zijn verloren en

afname en 77 bedrijven scoren neutraal wat ammoniak betreft.

twee zaken nog in procedure zijn. Van de 764 bekeken vergunningen ging het bij 358 gevallen om een

De som van alle toegekende vergunningen is een toename van circa

zogenaamd IPPC-bedrijf (Integrated Pollution Prevention and

85.041 kg/j NH3. Maar als we de ammoniakemissie per jaar bereke-

Control-red.), hetgeen betekent dat de best beschikbare technieken

nen, kunnen we van 2005 tot 2007 een toename van ammoniak

moeten worden gebruikt om milieuverontreiniging te voorkomen.

waarnemen en van 2008 tot 2010 een afname: zie hieronder.

Verder heeft de werkgroep in 104 gevallen aan Gedeputeerde Staten gemeld dat er sprake is van een zogenaamde Nb-wet vergunningplicht. Na analyse blijkt dat bovenstaande 764 milieuvergunningen terug te leiden zijn naar circa 572 identieke adreslocaties. Bij elke identieke adreslocatie is gekeken of de laatste vijf jaar een toename, afname of stilstand van de ammoniakemissie heeft plaatsgevonden. In het bestand zijn de volgende gegevens opgeslagen: adres, postcode, straat, huisnummer, gemeente, jaar, ammoniak bestaand, ammoniak nieuw, ammoniak toegekend, Natuurbeschermingswet gemeld, Natuurbeschermingswet verleend, IPPC-bedrijf, zienswijze

Totaal vergunde ammoniakuitstoot per jaar.

ingediend, zienswijze ingetrokken, salderen en beroep bij de Raad van State.

Bedacht dient te worden dat in deze analyse geen rekening is

In tabel 1 is een verdere uitsplitsing per gemeente gemaakt. Uit de

gehouden met ingetrokken vergunningen. Het grootste deel van de

cijfers blijkt dat in de gemeente Venray de meeste vergunningen

hierdoor optredende ammoniakwinst zal echter vroeg of laat door

door intensieve veehouderijen zijn aangevraagd, namelijk 220. Bij

een bedrijf dat uitbreidt worden benut om te kunnen groeien. Een en

de gemeente Leudal is alleen de voormalige gemeente Heythuysen

ander betekent dat de gepresenteerde cijfers niet als absolute

meegenomen, bij de gemeente Horst aan de Maas enkel het

waarden moeten worden beschouwd. Het gaat veel meer om de

voormalige Horst.

gesignaleerde trend en die is dat het de laatste jaren beter gaat. De cijfers geven geen inzicht in een toename of afname van het

Gemeente

Totaal aantal vergunningen

Nederweert

121

NH3-emissie gelijkblijven, terwijl het aantal dieren toeneemt. Uit

Leudal (Heythuysen)

35

cijfers van het CBF blijkt dat dit laatste in deze periode ook is gebeurd.

Horst aan de Maas

81

De veestapel is in Noord- en Midden-Limburg vanaf 2003 tot en met

Peel en Maas

115

2010 gemiddeld met zo’n 13 procent gegroeid. Een voortzetting van

Venray

220

deze groei frustreert op termijn het halen van de gewenste verlaging

Totaal

572

van de ammoniakuitstoot. Zoals de Milieufederatie Limburg al in haar

aantal dieren. Door het gebruik van nieuwe technieken kan de

nota ‘Landbouwvisie: op weg naar een duurzame landbouw in Tabel 1.

Limburg’ heeft aangegeven blijft een dier-standstill noodzakelijk. stichting milieufederatie limburg 33

Afwaartse beweging De provincie Limburg heeft in 2004 het Reconstructieplan vastgesteld om de leefbaarheid van het buitengebied in Limburg te vergroten. Na een moeizaam onderhandelingstraject is de Milieufederatie uiteindelijk akkoord gegaan met de hoofdlijnen van het plan. De veebedrijven moeten vanuit de extensiveringsgebieden rondom de natuurgebieden en de woonkernen worden verplaatst naar de Landbouwontwikkelingsgebieden, de zogenoemde LOG’s, een soort bedrijventerreinen voor veebedrijven. Daarnaast kent het Reconstructieplan verwevingsgebieden waar intensieve veehouderij en andere functies duurzaam naast elkaar zouden moeten kunnen

Kaart 1. Gecontroleerde milieuvergunningen in relatie tot de

bestaan.



reconstructiezonering.

De uitvoering van het beleid ligt vooral bij gemeenten. Een kleine zeven jaar na dato is de vraag, of daadwerkelijk een afwaartse

Wet ammoniak en veehouderij

beweging heeft plaatsgevonden vanuit de extensiverings- en in

De Wet ammoniak en veehouderij (Wav) bevat regels met betrek-

mindere mate vanuit de verwevingsgebiedenverplaatsing naar de

king tot de ammoniakemissie uit dierverblijven. Deze regels moeten

LOG’s. Gebruikmakend van GIS is onderstaande tabel 2 en kaart 1

worden toegepast bij de verlening van milieuvergunningen voor

tot stand gekomen.

veehouderijen. De regels zijn bedoeld ter bescherming van de zeer kwetsbare gebieden tegen de effecten van ammoniakdepositie. De wet geeft regels voor veehouderijen gelegen in dergelijke kwetsbare

Jaar

LOG

Verweving

Extensivering

Totaal

2005

35

111

7

153

discussie in Provinciale Staten (PS) is besloten om met ingang van

2006

30

100

6

136

2008 de Wet ammoniak en veehouderij in Limburg sterk te

2007

40

87

3

130

versoepelen. Het besluit om de wet te versoepelen is overigens niet

2008

27

72

3

102

door PS genomen; wel de invulling van de wetsversoepeling. Meer

2009

26

99

4

129

dan 10.000 hectare voornamelijk naaldbos valt sindsdien niet meer

2010

27

84

3

114

onder het beschermingsregime van de Wav, waardoor ruim 400

185

553

26

764

bedrijven meer ontwikkelingsruimte krijgen. Drie jaar later is de

Totalen

gebieden of binnen een zone van 250 meter. Na een heftige

vraag of inderdaad een toename waarneembaar is van vergunningTabel 2. Vergunningaanvragen in de verschillende

aanvragen binnen 250 meter van de vervallen Wav-gebieden.

zoneringcategorieën. In totaal zijn er 78 milieuvergunningen aangevraagd (zie tabel 3).

Hieruit kan worden afgeleid dat verreweg de meeste vergunningen

Vanwege ‘overlapping’ zijn dit uiteindelijk 64 milieuvergunningen in

zijn aangevraagd in verwevingsgebieden. Daar vinden dus de

vervallen kwetsbare gebieden.

meeste uitbreidingen plaats. De ontwikkelingen in de LOG’s blijven achter. Kennelijk is het voor een veebedrijf zowel financieel als procedureel moeilijk om een nieuwvestiging te beginnen in een

Jaar

Voormalig Wav

Totaal

Percentage

LOG. Overigens blijkt verder dat de toch al relatief lage aanvragen

2005

12

153

7,8

in extensiveringsgebieden verder zijn afgenomen.

2006

8

136

5,8

2007

9

130

6,9

2008

11

102

10,7

2009

15

129

11,6

2010

9

114

7,8

Totaal

64

764

Tabel 3. Vergunningaanvragen voormalige Wav-gebieden Na het opheffen van een deel van kwetsbare gebieden in 2008 is inderdaad een stijging te zien in het aantal vergunningen. Uit bovenstaande kan voorzichtig geconcludeerd worden dat na het opheffen van een deel van de Wav een toename is geweest in milieuvergunningaanvragen. 34 limburgs milieu

Hoe verder? Uit de eerder gepresenteerde trendanalyses blijkt dat ondanks de uitvoering van het Reconstructieplan de problemen niet zijn opgelost. De ammoniakuitstoot is nog steeds te hoog en de landschappelijke kwaliteit laat met name door het niet op gang komen van de afwaartse ontwikkeling te wensen over. Voorlopig moet daarom maar met onconventionele oplossingen worden gewerkt (zie de illustratie hiernaast). De Provincie Limburg en de LLTB zijn het project Innovatieagenda Duurzame Veehouderij Limburg (Induvel) gestart. Een groot deel van de achterban van de Milieufederatie Limburg is zeer kritisch ten opzichte van de intensieve veehouderij en vraagt zich af of deze sector überhaupt duurzaam kan zijn. De Milieufederatie doet toch mee aan dit project omdat zij samen met de LLTB, GGD, WUR, HAS en Dierenbescherming Limburg objectieve criteria wil formuleren waaraan een duurzame veehouderij zou moeten voldoen. Het gaat dan om die aspecten waarover de Milieufederatie en haar achterban bijzonder kritisch zijn, zoals: de omvang van de Limburgse veestapel, ammoniak- en fijnstofemissie, gebruik van antibiotica, dierziekten, de afwaartse beweging (sanering verkeerde locaties en concentratie in de LOG’s), handhaving Bedrijfsontwikkeling Op

Onconventionele oplossing ammoniakprobleem.

Maat (BOM+), herstel landschappelijke kwaliteit, gebruik van (gecertificeerde) soja, etcetera.

De Provincie Limburg heeft inmiddels toegezegd dat gegevens uit

Indien de Limburgse veehouderij zich gaandeweg aantoonbaar

het Bestand Veehouderij Bedrijven openbaar zullen worden. De

ontwikkelt in de richting die voldoet aan deze gezamenlijk

gemeenten staan vervolgens aan de lat om het bestand actueel te

geformuleerde duurzaamheidscriteria is dit pure winst voor natuur,

houden. Het bestand bevat een interactieve kaart waarop de ligging

landschap en milieu in Limburg. Alleen in dat geval heeft de

te zien is van alle IV-bedrijven. Deze kaart bevat ook gegevens over

Milieufederatie inhoudelijk argumenten om haar kritische achter-

Natura 2000-gebieden en de Wet ammoniak en veehouderij.

ban in dit gevoelige dossier mee te krijgen. Werkgroep Behoud de Peel zal hoe dan ook doorgaan met het controleren van milieuvergunningen in de Peelregio, vooral om zowel de gemeenten als de provincie scherp te houden goede vergunningen af te geven. Sinds 1 februari 2009 is de provincie het bevoegde gezag voor de Natuurbeschermingswet. De provincie controleert en handhaaft deze wet echter niet voldoende. Ze komt vaak pas in actie wanneer daar door iemand om gevraagd wordt. De provincie hanteert het zogenaamde ‘piep-systeem’; wanneer niemand ‘piept’, doet ze meestal niets. Uit de eerder besproken resultaten blijkt dat dit in de periode 2005 tot en met 2010 104 keer is voorgekomen. WBdP zal de door de gemeenten verleende omgevingsvergunningen blijven controleren. Wanneer daarbij de ammoniakuitstoot toeneemt, meldt WBdP bij de provincie de vergunningplicht Natuurbeschermingswet. De Milieufederatie wil in de toekomst de gegevens van de WBdP en het provinciale BVB-bestand gaan combineren om zelf zicht te blijven houden op de belangrijkste trends om, waar nodig, gemotiveerd en onderbouwd op bijsturing van het beleid te kunnen aandringen. Hans Heijnen Milieufederatie Limburg Stichting Milieufederatie Limburg 35

Pas sluit niet aan bij natuurbeschermingswet demissionair staatssecretaris bleker heeft de Programmatische aanpak stikstof (Pas) aan de raad van state (rvs) voorgelegd om duidelijk te krijgen hoe de systematiek van de Pas zich verhoudt tot de nederlandse en europese wetgeving. rvs stelt dat de voorgestelde aanpak niet helemaal past binnen de natuurbeschermingswet 1998. De voornaamste afwijking is de keuze om de minister van

tijd en wijze worden uitgevoerd. De Raad van State benadrukt

Infrastructuur en Milieu bevoegd te maken zelf de ontwikke-

verder het belang van monitoring van de uitvoeringspraktijk en

lingsruimte toe te wijzen aan nationale infrastructuurprojecten.

wijst erop dat de PAS de laatste stand van de wetenschap en

Verder gaat het voorstel uit van een gefaseerde aanpak, terwijl

techniek moet weerspiegelen.

de wet uitgaat van de vaststelling van een landsdekkend en meteen toepasbaar programma.

De PAS bevat een aantal maatregelen om de volgende doelen gelijktijdig te bereiken: enerzijds het terugdringen van de uit-

De Raad van State ziet geen bezwaren tegen de PAS als zodanig,

stoot van stikstof en het beperken van de schadelijke gevolgen

wat betreft de Europese wetgeving. Wel wijst RvS erop dat voor

van stikstofneerslag op Natura 2000-gebieden, anderzijds het

de gekozen aanpak uiteenlopende randvoorwaarden gelden, die

mogelijk maken van economische ontwikkelingen die evenwel

moeten worden nageleefd. Zo moet gegarandeerd zijn dat

tot een toename van stikstofuitstoot leiden. De PAS bestaat uit

Nederland de natuurdoelen van Natura 2000 binnen een redelijke

een pakket van bindende afspraken om het stikstofprobleem

termijn zal bereiken. Doorslaggevend voor het slagen van de

aan te pakken op verschillende niveaus en vanuit verschillende

PAS is dat de voorgestelde maatregelen op de afgesproken

sectoren, zoals schonere veestallen en verbeterde waterkwaliteit.

Pas wordt op zijn vroegst vastgesteld in najaar 2012 bleker heeft onlangs het advies van de raad van state (rvs) inzake de Programmatische aanpak stikstof (Pas) naar de tweede kamer gezonden. de raad van state bevestigt de juridische houdbaarheid van de systematiek van de Pas op hoofdlijnen, maar adviseert tevens aanpassingen in het systeem en wijziging van de planning. De PAS kan met inachtneming van de aanbevelingen van de Raad

bezien. Vlak voor de zomervakantie heeft Bleker nog bestuurlijk

van State voldoen aan de randvoorwaarden van de Habitatrichtlijn.

overleg gevoerd met de provincies en de Unie van Waterschappen

Het Ministerie van EL&I gaat de aanbevelingen nu verder uitwerken.

over de PAS en afspraken gemaakt over het verdere proces. Daar

Men mag verwachten dat de PAS zeker niet voor het najaar kan

waar er nog financiële knelpunten resteren bij de uitvoering van de

worden vastgesteld.

PAS-maatregelen wil hij in overleg met de Tweede Kamer bezien hoe vanuit de 200 miljoen euro die in het Stabilisatieprogramma

Een belangrijke constatering van de RvS betreft de conclusie dat om

voor natuur zijn opgenomen, een bijdrage geleverd kan worden om

een juridisch houdbare en toepasbare PAS te hebben gebieden in

alle nodige gebiedsmaatregelen te treffen.

het plan moeten zijn opgenomen. Het vaststellen van de systematiek en de opname van de gebieden kunnen niet los van elkaar worden 36 limburgs milieu

Bron: Ministerie van EL&I

Kort nieuws Big Jump op zondag 8 juli

In 2050 tot twee keer zoveel landbouwgrond nodig

De Big Jump is een jaarlijks terugkerend Europees evenement

Er is in 2050 wereldwijd zo’n 70 tot 100 procent meer land-

waarbij op een zondag in juli om klokslag 15.00 uur zoveel

bouwgrond nodig, alle technologische verbeteringen in de

mogelijk mensen in het water springen. Dit jaar is dat op 8 juli.

landbouw ten spijt. Dat concluderen onderzoekers van de

De Natuur en Milieufederaties en de Waterschappen gaan de Big

Rijksuniversiteit Groningen. De onderzoekers hebben gekeken

Jump in alle provincies organiseren. In Limburg vindt de Big Jump

naar de ontwikkeling van de hoeveelheid landbouwgrond in de

plaats in Roermond. Ook zal er een grote landelijke activiteit

afgelopen 46 jaar. Die gegevens koppelden ze aan de voorspelde

worden georganiseerd. Met de Big Jump wordt aandacht

bevolkingsgroei, de technologische vooruitgang en de groeiende

gevraagd voor het belang van schone rivieren, beken en meren.

wereldbevolking. Er kunnen zich steeds meer mensen een ‘rijk’

Want die zijn niet alleen van levensbelang voor mensen, maar

dieet met veel vlees veroorloven. Volgens de onderzoekers kan

ook voor flora en fauna. Meer informatie over de actie van de

de technologie die ontwikkeling niet bijbenen en moet er

Milieufederatie Limburg en de Limburgse Waterschappen vind je

steeds meer grond worden ingezet om aan de vraag te voldoen.

op de website: www.milieufederatielimburg.nl. ‘Kerncentrale Tihange moet dicht’ Nieuwe coalitie wil dat buitenring Parkstad doorgaat

,,De oudste van de drie reactoren van de kerncentrale in Tihange

De aanleg van de Buitenring Parkstad moet doorgaan, aldus het

bij Luik moet meteen worden gesloten,” aldus een team van

nieuwe coalitieakkoord van de partijen CDA, VVD en PvdA. De

experts dat onderzoek heeft gedaan in opdracht van milieu-

vorming van een nieuwe coalitie in Limburg was nodig na de val

organisatie Greenpeace. Volgens de experts kent de reactor van

van de provinciale coalitie van CDA, VVD en PVV. De coalitiepar-

Tihange geen goed ventilatiesysteem.

tijen willen een oplossing gaan zoeken voor het stikstofprobleem.

Verder is de centrale kwetsbaar bij vliegtuigcrashes en zijn er

De Raad van State veegde het inpassingsplan voor de Buitenring

onvoldoende veiligheidsmarges voor overstromingen en

Limburg immers van tafel omdat in het plan geen rekening was

aardbevingen. Naar aanleiding van het onderzoek roept

gehouden met de toename van stikstof op enkele natuurgebie-

Greenpeace op een analyse te maken van de noodplannen

den in de regio.

rondom de centrale. De provinciale politiek heeft de kerncentrale

Aanvankelijk deed ook GroenLinks mee aan de coalitieonderhan-

van Tihange en de mogelijke gevaren voor Limburg onlangs al op

delingen, maar de VVD wilde deze partij er niet bij. GroenLinks is

de agenda gezet.

namelijk tegen de aanleg van de Buitenring Parkstad. Om de pijn voor de regio te verzachten, wil de nieuwe coalitie 30 miljoen

D66 wil nieuwe aanbesteding Buitenring

euro aan vergroening uitgeven. En mocht de Raad van State

D66 wil dat de provincie het contract met de aannemer voor de

nogmaals negatief oordelen over de nieuwe snelweg, dan gaat

Buitenring afkoopt en de aanleg van de randweg in Parkstad

de provincie de aanleg heroverwegen.

opnieuw aanbesteed. Volgens de fractie is dat de enige manier om de kosten niet verder uit de hand te laten lopen. De werkzaamheden komen nu voor rekening van MNO-Vervat, dat vorig jaar de aanbesteding won. Het bedrijf krijgt voor het aanleggen van de weg 135 miljoen euro. De gunning was vlak voor de Provinciale Statenverkiezing. Inmiddels zou de aannemer al ruim 65 miljoen euro aan meerwerk claimen, terwijl nog niet eens is begonnen met de aanleg van de Buitenring. Wie wint titel groenste stad/dorp in 2012? De nationale groencompetitie Entente Florale 2012 is in mei weer van start gegaan. Vier steden en vijf dorpen gaan - ieder in hun eigen categorie - de strijd aan om de titel ‘groenste gemeente in Nederland’. De jury bezoekt alle genomineerde steden en dorpen in de periode mei tot en met juli. De winnaar

Nacht van de Nacht op 27 oktober

wordt bekendgemaakt op 26 september. In de categorie ‘steden’

Noteer alvast in je agenda! In 2012 wordt de Nacht van de Nacht

(plaatsen met meer dan 15.000 inwoners) strijden Weert,

gehouden op zaterdag 27 oktober. In heel Nederland worden dan

Haarlem, Nunspeet en Roosendaal om het goud. In de categorie

voor de achtste keer activiteiten georganiseerd waarbij het

‘dorpen’ doet onder meer Valkenburg mee (kern Schin op Geul).

beleven en het genieten van de donkere nacht centraal staat.

Belangrijke criteria om te winnen zijn: ruimtelijke kwaliteit,

Houd deze website in de gaten voor actueel nieuws over de

cultuurhistorisch erfgoed, cultuurgroen, recreatie en toerisme,

Nacht van de Nacht: www.nachtvandenacht.nl

natuur, landschap, duurzaamheid en milieu. Stichting Milieufederatie Limburg 37

Site-seeing Duurzaam reizen wordt steeds populairder bij de consument. Maar waar vind je jouw duurzame hotel of camping? Welke keurmerken zijn er allemaal? Wij zetten graag de leukste en interessantste websites voor je op een rijtje.

www.greenmeets.nl

helofytenfilter gezuiverd voor hergebruik en grote delen van het

In 2011 heeft een van de meest duurzame hotels van Nederland, het

raamoppervlak zijn van bijzonder isolerend en hoogwaardig

Green Meet*s resort in Erica (Drenthe) officieel zijn deuren geopend.

innovatief materiaal gemaakt. Het is het eerste hotel ter wereld dat

Green Meet*s heeft als streven op korte termijn zelfvoorzienend

het cool-lite isolerend glas in zijn bouw heeft toegepast. De kamers

te zijn voor het genereren van energie. Effectieve duurzame en

hebben verschillende thema’s (vuur, aarde, etcetera) en zijn te

‘groene’ oplossingen zijn onder meer de tientallen warmtekorven

boeken vanaf 110 euro per nacht. Green Meet*s is een viersterren-

onder het resort die in de winter aardwarmte doorgeven en in

hotel met 27 kamers, een wellnesscentrum, fitnessfaciliteiten, een

de zomer zorgen voor koelte. Het afvalwater wordt middels een

par 3 golfbaan en een groot aantal conferentieruimten.

www.greenkey.nl

bij het internationale keurmerk Green Key. De Green Key wordt in

De Green Key is het internationale keurmerk voor bedrijven, cam-

Nederland uitgevoerd door de Stichting Keurmerk Milieu, Veiligheid

pings, hotels en congrescentra in de toerisme- en recreatiebranche

en Kwaliteit. De keuringen worden uitgevoerd door externe keur-

die serieus en controleerbaar bezig zijn met duurzaamheid, maat-

meesters.

schappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en oog hebben voor een gezond leefmilieu en de natuur in hun omgeving. De Green Key staat garant voor de vrijwillige inzet van de ondernemer om meer aan het milieu te doen dan de wet- en regelgeving van hem verlangt. Het is een ‘keurmerk’ om het duurzame imago van de onderneming naar gasten, overheden en zakenrelaties te communiceren. Om voor de Green Key in aanmerking te komen moeten ondernemers veel maatregelen nemen met betrekking tot milieuzorg en MVO. Deze maatregelen zijn deels verplicht, deels optioneel. Green Key Nederland kent drie niveaus: brons, zilver en goud. Hoe meer optionele maatregelen een ondernemer invult, hoe hoger de uiteindelijke uitslag is. Wereldwijd zijn er ruim 1.600 bedrijven in 18 landen aangesloten 38 limburgs milieu

www.conscioushoteLs.com

voor niks zijn allebei de hotels gecertificeerd met een gouden

Amsterdam heeft inmiddels twee eco design hotels in hartje

Green Key en dat zie je: Cocomat bedden, bureaus gemaakt van

centrum: het Conscious Hotel Museum Square en het Conscious

gerecyclede yoghurtverpakkingen, de eerste levende plantenmuur

Hotel Vondelpark. Conscious Hotels bewijst dat het kan: duurzame

binnenshuis in Nederland en talrijke ecofaboulous Vitra meube-

doch luxe design hotels in een hip jasje en voor een betaalbare

len. En dan zijn er ook nog de energiebesparende verlichting, de

prijs. De hotels mikken op korte bezoekjes van de bewuste reizi-

waterbesparende kranen en de tapijten van geitenhaar. Kortom,

gers die van luxe en genieten houden. Beide hotels hebben een

duurzaamheid is in het hele concept doorgevoerd. Ideaal dus voor

mooi en modern interieur. Maar ook aan het milieu is ruimschoots

de kritische consument die graag in luxe wil genieten van een

gedacht: het design is dan ook in alles lief voor de planeet. Niet

weekendje Amsterdam.

www.innteL hoteLs.nL

hanteren van een duurzaam inkoopbeleid en gebruik van spaar- en

Inntel Hotels is een succesvolle hotelgroep met luxe viersterren

LED-lampen.

hotels op plezierige locaties die allen een eigen identiteit hebben.

Eén van de doelen van de keten was het behalen van het Green

Duurzaamheid is een belangrijk aspect voor de kwaliteitsnorm. Om deze reden is

Key-certificaat, het internationale keurmerk voor duurzaamheid, milieu en maatschap-

de hotelketen zich steeds verder aan het

pelijk verantwoord ondernemen in de

ontwikkelen op het gebied van maat-

toerisme- en recreatiebranche. Aan

schappelijk verantwoord ondernemen

alle Inntel Hotels is inmiddels het

(MVO).

gouden Green Key-certificaat toege-

De volgende maatregelen zijn al

kend; dat is het hoogst haalbare niveau.

genomen: uitgebreide afvalscheiding,

Met de behaalde punten mag Inntel

waterbesparingen, minimaliseren van

Hotels zich inmiddels de duurzaamste

plastic artikelen, gebruik van milieu-

hotelketen van Nederland noemen.

vriendelijke schoonmaakmiddelen en duurzaam briefpapier, inkoop van fair trade producten en verpakkingen,

Monique Demarteau Milieufederatie Limburg stichting milieufederatie limburg 39

21596 Adv_MilieuFederaties_210x143.indd 1

02-11-11 10:25

bel 0900 300 1500 (10cpm) of meld u aan via www.postcodeloterij.nl. Voor € 10,75 per lot speelt u al mee. Alvast hartelijk dank voor uw deelname.

Meedoen is eenvoudig,

Met steun van de Nationale Postcode Loterij zetten De Natuur- en Milieufederaties zich in de 12 provincies in voor natuur, milieu en landschap. Zo proberen de Milieufederaties bijvoorbeeld verdroging van natuurgebieden tegen te gaan. Hierdoor kunnen ook zeldzame dieren, waaronder dagvlinders als de Zilveren Maan, blijven bestaan.

U een kans… Zij een kans!

Foto: Lars Soerink/FN