Limburgs milieu STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

Limburgs milieu 2 Een uitgave van Stichting Milieufederatie Limburg - jaargang 24 - juli/augustus 2010

STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

Nederlandse wereldprimeur met eerste Fairtrade bruiloft Provinciale regelingen onder de loep Is de ontwikkelingsplanologie failliet? Klimaatstraatfeest op 29 mei afgesloten met groot feest Milieufederaties werken samen aan Cradle-to-Cradle project Groen en marketing gaan prima samen Gezocht: wilde zwijnen! Automobilist betaalt voor slecht klimaatbeleid

C O L O F O N limburgs milieu is een uitgave van stichting milieufederatie limburg Samen met de circa honderd bij haar aangesloten organisaties zet de Milieufederatie Limburg zich in voor natuur, een gezond leefmilieu en voor het realiseren van ecologische duurzaamheid in Limburg en de aangrenzende Euregio. Hoofd- en eindredactie: Monique Demarteau Aan dit nummer werkten mee: Sandra Akkermans, Bart Cobben, Gert-Jan van Elk, Werner Eussen, Gerrit Geerds, Hans Heijnen, Wim Kuipers, Jan Kluskens, Math Mertens, Ester Wolters, Toine Wuts Vormgeving & drukwerk: SHD Grafimedia, Swalmen Abonnementen en adreswijzigingen: Limburgs Milieu verschijnt vier maal per jaar. Een jaarabonnement kost €12,50. Betaling geschiedt middels acceptgiro of automatische incasso. Natuuren milieuorganisaties die bij de Milieufederatie zijn aangesloten, ontvangen het tijdschrift gratis. Wil je een abonnement? Gebruik de abonneebon in dit tijdschrift of stuur een e-mail met daarin je naam en adresgegevens naar: a.malskat@ milieufederatielimburg.nl redactionele bijdragen: Bijdragen kunnen alleen na overleg met de redactie worden ingediend. Auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun artikel. Plaatsing van een artikel

De Nationale Postcode Loterij is medefinancier van diverse projecten van de Milieufederatie Limburg.

hoeft niet te betekenen dat de vermelde meningen de visie van de redactie of van de Milieufederatie

Het uitgeven van Limburgs Milieu wordt mede

Limburg weerspiegelen.

mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Limburg.

redactieadres: Stichting Milieufederatie Limburg Gevestigd in Het GroenHuis Godsweerderstraat 2 6041 GH ROERMOND T 0475 - 386 410

NieuWsbrieF

F 0475 - 386 459

De Limburgse Milieufederatie heeft ook een digitale nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief

www.milieufederatielimburg.nl

bevat het laatste nieuws over natuur en milieu in Limburg en wordt gemiddeld een-

[email protected]

maal per drie weken verstuurd. U kunt zich voor deze nieuwsbrief opgeven via: Limburgs Milieu is gedrukt op FSC-papier

2 limburgs milieu

WWW.milieuFeDerATielimburg.Nl

inhoud 4 5 7 8 10 11 12 13 14 15

Kort nieuws Provinciale regelingen onder de loep Is de ontwikkelingsplanologie failliet? Groen en marketing gaan prima samen Nationaal Groenfonds Natuurprijs 2010 Aanbieding nieuwe abonnees Nederlandse wereldprimeur met eerste Fairtrade bruiloft Jongeren willen duurzame samenleving Nacht van de Nacht dit jaar op 30 oktober Win een boek: Rupsen horen poepen Column Wim Kuipers: Milieu begint op de stoep Vogels beschermen met je iPhone Bijenstichting wil einde bijensterfte

16

Egelweekend in derde weekend van september Vogelbescherming wil betere bescherming weidevogels

17

Gezocht: wilde zwijnen!

18 19

IJzeren Rijn: het einde van een sprookje

20 21 22

Klimaatstraatfeest op 29 mei afgesloten met groot feest

Postcode Loterij Green Challenge zoekt innovatieve ideeën Postcode Loterij zoekt groei in buitenland

Kort nieuws Limburgse winkelcentra strijden om titel Duurzaam Winkelcentrum Subsidie voor woningbezitters

23 29

Het GroenHuis

30

Milieufederatie positief over stopzetten proef CO2-opslag Chemelot Twee duurzame energiecentrales in Limburg

31

Automobilist betaalt voor slecht klimaatbeleid Nieuw logo bio-producten

32 34

‘De goede doelen van de Postcode Loterij winnen altijd’

Milieufederaties werken samen aan Cradle-to-Cradle project

Minder fout hout in Europa C&A koploper biologisch verantwoorde katoenen kleding

35

Infomiddagen Natura 2000 Horst aan de Maas beste wandelgemeente

36 38 39

Heideherstel bij Nijmegen-Mook Bescherming aangevraagd voor Spaanse Vlag Site-seeing stichting milieufederatie limburg 3

Kort nieuws Ruimte voor Ruimte-regeling De provinciale regeling Ruimte voor Ruimte zit in het slop. De verkoop van kavels in het kader van deze regeling is praktisch tot stilstand gekomen. De planning was dat tot 2011 nog 400 woningen zouden worden verkocht. Maar dat wordt niet gehaald. De regeling gaat dan ook langer duren en meer geld kosten. Kenmerkend voor de regeling is dat die voor een groot deel gefinancierd is door geleend geld. Ruimte voor Ruimte is een project waarin stallen in het buitengebied worden gesloopt met geld dat later wordt terugverdiend met woningbouw. Probleem is echter dat momenteel de huizenverkoop van deze veelal dure woningen stagneert door de perikelen op de hypotheekmarkt en door de financiële crisis. De kosten van de stallensloop zijn echter al 2010: Jaar van de biodiversiteit

gemaakt. Hierdoor dreigen provincie, gemeenten en investeerders

Het jaar 2010 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het

miljoenen euro’s mis te lopen. De provincie gaat nu bekijken hoe ze dit

Internationale Jaar van de Biodiversiteit. Alle 168 deelnemende landen

probleem zo goed mogelijk kan oplossen. Een plan van gedeputeerde

zullen dit jaar extra aandacht schenken aan biodiversiteit en verslag

Ger Driessen, die miljoenen euro’s wil uitgeven om de Ruimte voor

uitbrengen over hun vorderingen in het behalen van gestelde doelen. In

Ruimte regeling uit het slop te halen, heeft het vooralsnog niet gehaald

Nederland is de Coalitie Biodiversiteit 2010 opgericht, een samenwer-

in het Limburgs Parlement.

kingsverband van overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven, die samen het voortouw nemen in de ontwikkelingen

Verplaatsingsregeling intensieve veehouderij

rondom biodiversiteit. Voorzitter is de Brabantse gedeputeerde Onno

Gedeputeerde Staten hebben de deelnemerslijst aan de Verplaatsingsre-

Hoes. HKH Prinses Irene van Lippe-Biesterfeld is de beschermvrouwe

geling Intensieve Veehouderij 2009 vastgesteld. Zes bedrijven kunnen

van de Coalitie Biodiversiteit 2010. Zij zet zich al sinds jaar en dag in

deelnemen. In het Reconstructieplan (2004) is het stimuleren van de

voor het herstel van de balans tussen mens en natuur. Meer informatie

verplaatsing van intensieve veehouderijbedrijven die gelegen zijn

op de website: http://2010.biodiversiteit.nl

binnen extensiveringsgebieden als doelstelling opgenomen. De verwachting was dat tot

Discussie intensieve veehouderij

2015 vijftig bedrijven

Er komt een fundamentele discussie over de toekomst van de intensieve

hiervoor in aanmerking

veehouderij in Limburg en met name over de megastallen. Het

zouden komen. Tot nu toe

provinciebestuur komt daarmee tegemoet aan een oproep van de PvdA.

hebben 27 bedrijven met

Die vroeg in het Limburgs Parlement om zo’n discussie omdat er nieuwe

33 locaties deelgenomen

ontwikkelingen zouden zijn. De PvdA verwees daarbij naar de stagne-

aan een verplaatsingsrege-

rende reconstructie van het platteland en nieuwe gegevens over de

ling. Hier worden nu zes

gevolgen voor de volksgezondheid van de intensieve veehouderij.

bedrijven aan toege-

CDA-gedeputeerde Ger Driessen wil alle partijen betrekken bij de

voegd. Zestien bedrijven

discussie. Voor het eind van het jaar moet die zijn afgerond. Ook de

hadden zich aangemeld.

Milieufederatie Limburg mengt zich in de discussie over de intensieve

Tien voldeden echter niet

veehouderij. In mei werd een discussieavond georganiseerd over dit

aan de criteria.

thema met deelname van onder meer CDA-gedeputeerde Jan Loonen en PvdD-gedeputeerde Frank Wassenberg. Intussen werkt de Milieu-

Meer aandacht voor afspraken natuurcompensatie

federatie aan een Integrale Visie Intensieve Veehouderij.

De provincie Limburg ziet onvoldoende toe op een goede uitvoering van de compensatie van aangetaste, beschermde natuur. Dat blijkt uit een rapport van de Zuidelijke Rekenkamer. De provincie gaat de controle op de naleving van de afspraken over natuurcompensatie door gemeenten daarom uitbreiden. De strengere controle volgt na de kritiek van de Rekenkamer. Uit de praktijk blijkt dat natuurcompensatie in veel gevallen niet of slechts gedeeltelijk wordt uitgevoerd. Van de vijftien projecten waarover afspraken zijn gemaakt, zijn er maar vijf ook daadwerkelijk helemaal volgens plan uitgevoerd. Het onderzoek van de Rekenkamer gaat over de periode juli 2004 tot juli 2008. De provincie heeft zich de kritiek aangetrokken en wil dat de gemeenten gemaakte afspraken over natuurcompensatie alsnog nakomen.

4 limburgs milieu

provinciale regelingen onder de loep de provincie Limburg heeft in de afgelopen jaren diverse regelingen in het leven geroepen om de kwaliteit en leefbaarheid in het buitengebied te bevorderen. in een rapportage die eind 2009 verscheen, concludeert de provincie dat deze beleidsinstrumenten in de praktijk echter nog niet allemaal optimaal functioneren. zo oefenen gemeenten hun controle- en handhavingstaken niet altijd naar behoren uit en worden tegenprestaties - bijvoorbeeld natuuraanleg in ruil voor rode ontwikkelingen - ondanks gemaakte afspraken niet altijd gerealiseerd. Indien er stedelijke of infrastructurele

Ook de uitvoering van de BOM+-regeling

voor te zorgen dat haar regelingen ter

ontwikkelingen plaatsvinden waarbij natuur

(Bouwkavel Op Maat) door de gemeenten

verbetering van de kwaliteit van het

verloren gaat, moet deze verloren natuur

loopt nog niet zoals het hoort. Deze in 2003

buitengebied beter worden uitgevoerd. De

elders worden gecompenseerd. De Zuidelijke

ingevoerde regeling staat toe dat agrarische

provincie heeft de Limburgse gemeenten al

Rekenkamer heeft onlangs na uitvoerig

bedrijven mogen uitbreiden of nieuwbouw

aangesproken op hun verantwoordelijk-

onderzoek de provincie als verantwoorde-

mogen plegen in het buitengebied, mits de

heid, aldus beleidsmedewerker Wilbrord

lijke voor de natuurcompensatiewet op de

agrariër zijn uitbreiding goed inpast

Rongen van de afdeling Ruimtelijke

vingers getikt. De Rekenkamer concludeer-

(bijvoorbeeld door het planten van hagen en

Ontwikkeling. ,,Waar nodig wordt de

de dat natuurcompensatie in veel gevallen

bomen). Bij nieuwvestiging of uitbreiding

bestuurlijke druk op gemeenten wat

niet op tijd wordt aangelegd ondanks

boven de referentiemaat, wordt er boven-

opgevoerd. Zolang de zaken niet naar

gemaakte afspraken. Gemeenten schorten

dien altijd een tegenprestatie gevraagd. Uit

behoren worden opgepakt, zullen we alles

de compensatieverplichting vaak op, omdat

onderzoek door de provincie blijkt echter dat

in het werk stellen om ervoor te zorgen dat

zij geen geschikte compensatiegronden

dit in de praktijk vaak achterwege blijft.

dit alsnog gebeurt. Per slot van rekening

kunnen vinden of omdat zij willen

Omdat gemeenten nauwelijks controleren, is

gaat de provincie er van uit dat afspraak

meeliften met een bestemminsplanherzie-

er geen stok achter de deur voor agrarische

nog altijd afspraak is.”

ning op een later moment. Dit is uiteraard

ondernemers om de verplichte inpassings-

tegen de afspraken die hierover in

maatregelen of tegenprestaties uit te voeren.

Eén van de aandachtspunten voor de

natuurcompensatie-overeenkomsten zijn

Boeren komen in veel gevallen de gemaakte

provincie is de natuurcompensatieregeling.

vastgelegd.

afspraken dan ook niet na. Liefst 80 procent

Foto: Monique Demarteau

Dit is aanleiding voor de provincie om er

stichting milieufederatie limburg 5

Waar de BOM+- en de natuurcompensatie-

van natuur, de sloop van oude stallen of

regeling in de praktijk nogal wat steken

het herstel van een monument. VORm was

laten vallen, werken andere regelingen wel

in eerste instantie bedoeld om woning-

prima. Rongen: ,,Middels de regeling Rood

bouw mogelijk te maken op plekken waar

voor Groen proberen wij natuurontwikkeling

dit volgens het oude rigide beleid niet kon,

te stimuleren door nieuwe landgoederen toe

maar waar het planologisch wel verant-

te staan. Wie een gebouw van allure wenst

woord is. Later is het ook toegepast bij de

te realiseren moet tevens tien hectare aan

uitbreiding van bedrijventerreinen (Edco in

nieuwe natuur ontwikkelen en dit gebied

De Meer) en bij recreatieve voorzieningen.

openstellen voor publiek ten behoeve van recreatie. Dit levert in de praktijk weinig

Alle regelingen zijn onlangs door de

problemen op. Met name omdat de regeling

provincie ondergebracht in het ‘Limburgs

eist dat men eerst natuur aanlegt en dus de

Kwaliteitsmenu’. De bedoeling is dat de

tegenprestatie levert en men pas daarna

gemeenten de onderdelen van dit

mag gaan bouwen.”

kwaliteitsmenu gaan gebruiken in hun eigen beleid, aldus Rongen. ,,De gemeenten

van de tegenprestaties bleek tijdens

Ook de ervaringen met VORm (de Verhan-

krijgen vrijheid om hun eigen beleid uit te

steekproefcontroles niet of niet volgens het

delbare Ontwikkelings Rechten methodiek)

voeren binnen de kaders die door de

inpassingsplan te zijn uitgevoerd.

zijn goed. VORm is er gekomen als opvolger

provincie, overigens in nauw overleg met

van de Ruimte voor Ruimte regeling. Met

de gemeenten, zijn opgesteld. En uiteraard

Rongen bevestigt dat de provincie nog

de invoering van het contourenbeleid in

is het dan zaak dat de gemeenten een

steeds gelooft in haar aanpak van ruimte-

2005 heeft de provincie bepaald dat rode

goede controlesystematiek hebben, zodat

lijke ontwikkelingen, die gebaseerd is op

ontwikkelingen binnen de zogeheten

we zeker weten dat niet alleen de rode

maatwerk en win-win situaties. ,,Dit liever

contour - een lijn rond de kernen van

ontwikkelingen er komen, maar ook de

dan de aloude toelatingsplanologie met veel

dorpen en steden - dienen plaats te vinden.

compensaties volgens afspraak worden

regels en lange procedures. Maar dan

Buiten de contour bouwen mag alleen als

uitgevoerd.”

moeten partijen ook meewerken en

het planologisch verantwoord is en er een

gemaakte afspraken nakomen. Daarom zet

tegenprestatie wordt geleverd. Die

de provincie alles op alles om de achterstan-

tegenprestatie kan bestaan uit de aanleg

Monique Demarteau Milieufederatie Limburg

den weg te werken. We zien natuurlijk het liefst dat de gemaakte afspraken met de provincie nauwgezet worden uitgevoerd. Daarom hebben wij de gemeenten schriftelijk aangesproken op hun plichten, de agrariërs zijn op hun beurt weer door de gemeenten benaderd. Alles staat of valt met een goed handhavings- en controlebeleid. Dat is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de gemeenten. De provincie zet zwaar in dat gemeenten dit beleid op orde krijgen en blijft erbovenop zitten totdat alle afspraken zijn nagekomen en de inpassingsen compensatiemaatregelen zijn uitgevoerd. Op internet publiceert de provincie van alle iedereen zien wie waarvoor verantwoordelijk is en hoe de gemaakte afspraken worden nagekomen. De gemeenten zijn nu aan zet met hun controle- en handhavingstaken. Met de gemeenten zijn hierover harde afspraken gemaakt. Hierop houdt de provincie streng toezicht.” 6 limburgs milieu


projecten de stand van zaken. Zo kan

is de ontwikkelingsplanologie failliet? door het achterwege blijven van beloofde tegenprestaties, het mogelijk maken van ongewenste ontwikkelingen op verkeerde plaatsen en een toename van de bureaucratie functioneert de ontwikkelingsplanologie onvoldoende. hierdoor vormt zij een serieuze bedreiging voor de ruimtelijke kwaliteit van Limburg. de milieufederatie is van mening dat hierin op korte termijn verbetering moet worden aangebracht. indien dit niet lukt, blijft niets anders over dan de ontwikkelingsplanologie failliet te verklaren en weer over te stappen op de ouderwetse toelatingsplanologie. Nog niet zolang geleden wilde de provincie

belangrijke provinciale groenzone mogelijk

ongewenste ontwikkelingen voorkómen

maken is per definitie onjuist en kan met

door deze te verbieden via zogenaamde

ontwikkelingsplanologie nooit goed

toelatingsplanologie. In plaats van ‘njet’ te

gepraat worden.

verkopen ging de provincie allerlei ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk

Van vergelijkbare aard was de planologi-

maken, mits er maar voldoende tegenpres-

sche dwaling om het gebied De Meer in de

taties werden geleverd. Hierdoor is anno

gemeente Roerdalen tot bedrijventerrein te

2010 het ruimtelijk beleid in Limburg

bestemmen om de komst van het distribu-

ontplooiingsgericht en heeft de vroegere

tiebedrijf Edco mogelijk te maken. De

toelatingsplanologie plaatsgemaakt voor

beloofde groene tegenprestaties in

de zogenaamde ontwikkelingsplanologie.

Roermond-Oost hebben uiteindelijk geleid

Een boer kan bijvoorbeeld een stal bouwen

tot een terecht verzet van de landbouw

als hij maar voldoende nieuw groen

omdat er een onevenredig groot areaal

rondom zijn erf aanplant. Een weg kan

landbouwgrond zou moeten worden

door een natuurgebied worden aangelegd

ingeleverd. Zonder medewerking van de

als er maar op een andere plaats een nieuw

landbouw kunnen de groene tegenpresta-

natuurgebied wordt aangelegd, etcetera.

gebied te ontgronden, waardoor de

ties niet geleverd worden en kan de

feitelijke natuurwaarden gedurende tien

ontwikkelingsplanologie niet echt

Inmiddels blijkt uit provinciale rapportages

jaar onder druk komen te staan en het

functioneren. Overigens is het hele project

dat er van de groene tegenprestaties met

maar de vraag is of na oplevering van dit

niet doorgegaan omdat het bedrijf Edco

name bij de BOM+- en de natuurcompen-

project de natuurwaarden vergelijkbaar

zich heeft teruggetrokken.

satieregeling bar weinig terechtkomt. Rood

zullen zijn met die van de huidige situatie.

en groen gaan niet meer hand in hand,

Het lijkt er af en toe zelfs op dat wethou-

De Milieufederatie is van mening dat voor

maar rood domineert. De intenties op

ders ontwikkelingsplanologie aangrijpen

ruimtelijke ingrepen in eerste instantie

papier zijn goed. De praktijk is echter

om aan een geplande groene ontwikkeling,

door de overheid een gedegen planologi-

weerbarstig. Ditzelfde zien wij inmiddels

zoals het aankopen en inrichten van de

sche afweging moet worden gemaakt. De

ook gebeuren in de zogenaamde Beeld

EHS, een rode ontwikkeling te koppelen.

invloed van mogelijke initiatiefnemers met

Bepalende Objecten (BBO’s). In de BBO

Dit is de wereld op zijn kop.

grondposities moet in deze fase uitgesloten

Klavertje Vier is een nieuwe snelweg

worden. Pas nadat op deze wijze een

voorzien, de zogenaamde Greenportlane.

In het geval van racecircuit De Peel in de

locatiekeuze voor het project of initiatief

Bij de aanleg van deze weg zou een

gemeente Venray is de ontwikkelingsplano-

tot stand is gekomen, kan via ontwikke-

ecoduct worden opgenomen, aldus de

logie zelfs verworden tot gelegenheids-

lingsplanologie verder invulling aan een

toezeggingen. In de definitieve plannen

planologie. Het oude circuit lag illegaal in

project worden gegeven onder strikte

ontbrak deze faunavoorziening echter. Pas

de Ecologische Hoofd Structuur en moest

voorwaarde dat de groene tegenprestaties

nadat de Milieufederatie een juridische

daar weg. Om het circuit te kunnen

ook daadwerkelijk én tegelijk(!) met de

procedure had aangespannen, is het

verplaatsen via de zogenaamde omklap-

‘rode’ invulling worden geleverd.

ecoduct weer in de plannen opgenomen.

variant werd midden in een nagenoeg groen gebied door de provincie de

In de BBO Midden-Limburg ligt de Lus van

POG-bestemming (Provinciale Ontwikke-

Linne. Dit is een belangrijk natuurgebied en

lingszone Groen) veranderd in ‘Bedrijven-

wordt als zodanig ook door de overheid

terrein’ om de aanleg van een racecircuit

beschermd (Ecologische Hoofd Structuur).

en automotive bedrijventerrein mogelijk te

Toch worden er plannen gemaakt om dit

maken. Een dergelijke ontwikkeling in een

Hans Heijnen Milieufederatie Limburg


groen en marketing gaan prima samen groen en marketing lijken twee begrippen die lijnrecht tegenover elkaar staan. groen (lees duurzaam) beoogt de consument zo weinig mogelijk te laten consumeren, terwijl marketing juist het tegendeel probeert te bereiken. betekent dit nu dat groen en marketing niet samen kunnen gaan? integendeel, je kunt marketing uitstekend gebruiken om duurzaamheidconcepten in de markt te zetten. het concept achter duurzaamheid is dat milieu en (ethische) doelstellingen niet onverenigbaar hoeven te zijn met de toenemende economische welvaart. hierdoor staat het al een stapje dichterbij marketing. Om de groene uitdagingen in de regio te

Hogeschool Zuyd in samenwerking met

innoveren en ervoor zorgen dat er

vinden, hoeven we niet ver te zoeken. Kijk

commerciële partners laat zien dat

duizenden alternatieve producten,

maar naar de provinciale versnellings-

duurzaam bouwen met de huidige kennis

diensten en gewoonten (die we vaak nog

agenda en het beleid van de gemeenten

op technisch gebied momenteel al heel

moeten gaan bedenken) ingang vinden

in je eigen omgeving. De belangrijkste

goed mogelijk is.

bij het grote publiek. Daarnaast kan

ambitie is de CO2-reductie voor 2020,

marketing ervoor zorgen dat grote

maar ook het creëren van een proeftuin in

Marketing kan mensen beïnvloeden.

veranderingen, die in eerste instantie

Limburg voor elektromobiliteit. Hoge-

Reclame is hier het beste voorbeeld van.

bizar overkomen, normaal lijken. Denk

school Zuyd geeft het goede voorbeeld.

Het merendeel van de consumenten

daarbij aan de mobiele telefoon. Een jaar

Medewerkers verplaatsen zich in elektri-

heeft geen interesse in een absoluut

of twintig geleden was dit een nieuw

sche auto’s, de zogenoemde Th!nks.

groene levensstijl. Veelal denkt men

concept. Nu heeft iedereen minimaal één

Daarnaast zijn er op kleinere schaal nog

daarbij direct aan het geitenwollensok-

mobiel telefoontje, de meeste mensen

tal van initiatieven op het gebied van

kentype. De uitdaging voor marketing is

hebben er zelfs twee: één voor privé-

duurzaamheid. Mooie projecten zijn de

om de duurzame levensstijl aantrekkelijk

gebruik en één voor het werk. Dat geldt

Cradle-to-Cradle-community van de

te maken voor de modale burger en die

ook voor de computer. Niemand zou in

Kamer van Koophandel en de Wijk van

levensstijl als ‘gewoon’ te leren zien.

de jaren ‘80 hebben kunnen bedenken

Morgen waarbij

Marketing moet helpen

dat de pc anno 2010 een essentieel onderdeel uitmaakt van ons huidige leven. Eén van de beste groene marketingconcepten is eBay. Het idee erachter is dat producten op deze manier een tweede, derde of tigste leven krijgen. Wat mij betreft hét groene marketingconcept van de vorige eeuw. Groene consumenten, bestaan die eigenlijk wel? Natuurlijk! Wij allen zijn al sinds jaar en dag groene consumenten. Alleen weten we dit niet, of we hebben er niet echt bij stilgestaan. Groene stroom, koelkasten met energielabel, woonhuis-isolatie, energiezuinige auto’s, streekproducten. Al deze items kopen wij en daardoor zijn we groene consumenten. Alleen moeten wij de vertaalslag in ons hoofd nog maken en bewuster op zoek gaan naar duurzame producten en diensten. Op enig moment wilde een groepje consumenten biogroenten en -vlees. Deze kleine groep is hiermee gestart. Nu liggen dergelijke producten zelfs bij Aldi en Lidl in de schappen.

8 limburgs milieu

We kennen allemaal het verhaal van de

terugkomt in de opleidingen bouw of

bedrijfsleven het signaal afgeven dat hij

groene Sint van afgelopen december. Een

techniek, maar in alle opleidingen die

een duurzame samenleving nastreeft door

marketingcampagne voor fairtrade

worden aangeboden binnen de Hoge-

vooral producten en diensten te kopen

chocolade die zoden aan de dijk heeft

school. Kijk maar naar de opleiding

van bedrijven die écht duurzaam zijn. En

gezet. Zelfs de Marsfabrieken zijn overstag

‘Financieel Management’, waar toekom-

waarbij de neppers een kort leven

gegaan en gaan in de toekomst over op de

stige controllers en accountants worden

beschoren is.

aankoop van eerlijke cacaobonen. Red je

opgeleid om duurzaamheid te kapitalise-

het als bedrijf als je roept dat je duurzaam

ren, of naar de opleiding ‘People en

Wil je meer lezen over groene marketing,

bent? Nee! Consumenten doorzien alles

Business Management’. Hier leren

dan zijn twee boeken een aanrader.

heel snel en laten bedrijven die roepen dat

toekomstige beleidsmedewerkers op welke

Oog voor de toekomst, over marketing en

ze duurzaam zijn maar niet zo handelen,

manier het duurzaamheidconcept en

consumenten in een veranderende

links liggen. Om als bedrijf het predikaat

bijbehorende weten regelgeving het beste

samenleving van Philip J. Idenburg en

duurzaam op je logo te mogen plakken, zul

gestalte kunnen krijgen.

Groene marketing van John Grant.

je het duurzaamheidconcept in al je haarvaten van de organisatie moeten door-

Groen en marketing zullen in de toekomst

voeren. Twee voorbeelden uit de regio.

onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Gulpener brouwerij, is al jaren bezig met

Overheden en bedrijfsleven hebben

duurzaamheid. Het bedrijf koopt in bij

marketing hard nodig om consumenten

lokale boeren en heeft haar productiepro-

ervan te overtuigen dat de duurzaamheid-

ces zo duurzaam mogelijk ingericht.

concepten, producten en diensten die zij

Daarnaast hebben alle brouwerijmedewer-

aanbieden goed zijn voor hen.

kers een MVO-convenant ondertekend,

De consument zal richting overheid en

Werner Eussen Lectoraat Nieuwe Energie Hogeschool Zuyd

waarmee zij aangeven dat ze steeds het duurzaamheidconcept zullen handhaven en alle productverbeteringen in het licht van duurzaamheid zullen checken. Een tweede voorbeeld is Hogeschool Zuyd. Duurzaamheid is niet alleen iets wat


nationaal groenfonds natuurprijs 2010 particulieren, stichtingen, studenten, verenigingen, overheden en bedrijven kunnen zich weer inschrijven voor de nationaal groenfonds natuurprijs. het thema in 2010 is ‘Future proof’. voor deze editie van de natuurprijs is het aantal prijzen fors uitgebreid. genomineerde projecten maken kans op de hoofdprijs van 5.000 euro. de inschrijftermijn eindigt op 12 september 2010. Dit jaar is Nationaal Groenfonds op

mee te dingen naar een van de prijzen die

zoek naar Nederlandse natuurprojecten

op 25 november 2010 worden uitgereikt

die zich op een of andere wijze met de

tijden de Kennisdag ‘Samen voor Natuur’

jeugd, toekomst en/of toekomstvisies

in Velp.

bezighouden. Hoe ziet de natuur in Nederland er over 50 jaar uit? Welke

inschriJven

inzichten van nu zijn belangrijk voor

Iedereen kan zich inschrijven voor de

onze kinderen en kleinkinderen in 2060?

Natuurprijs 2010. Projecten kunnen tot

Hoe passen we Nederland aan aan de

12 september 2010 worden ingezonden.

klimaatverandering? De inzendingen

De winnaar krijgt 5.000 euro. De tweede

mogen al gestarte projecten zijn, maar

prijs bedraagt 3.000 euro en de derde

ook concepten die momenteel op de

prijs 2.000 euro. Vervolgens zijn er nog

tekentafel liggen en waarvoor nog steun

de Publieksprijs, Aanmoedigingsprijs en

gevonden moet worden. Het Groenfonds

Studentenprijs van ieder 1.000 euro.

wil visionairs binnen de natuurwereld een

Meer informatie vind je op

platform bieden zich te presenteren en

www.nationaalgroenfonds.nl.

een abonnement op het Limburgs milieu? Dat kan! Graag zelfs, want met het abonnement steun je de Milieufederatie Limburg met haar doelstellingen. Samen met de circa 100 bij haar aangesloten organisaties zet de Milieufederatie Limburg zich in voor natuur, een gezond leefmilieu en het realiseren van ecologische duurzaamheid in Limburg en de aangrenzende Euregio. Een jaarabonnement op Limburgs Milieu kost 12,50 euro. Je krijgt Limburgs Milieu dan ieder kwartaal thuisgestuurd. Als je een abonnement neemt vóór 1 september 2010, ontvang je de eerste twee uitgaven van Limburgs Milieu gratis. Je betaalt dus pas in 2011. Reden te meer om nú abonnee te worden op het leukste ‘groene’ tijdschrift in Limburg.

❏ Ja, ik neem een abonnement op het Limburgs Milieu voor 12,50 euro per jaar Naam

:

Adres:

:

Postcode

:

Woonplaats : Telefoon E-mail

:

1

Limburgs Een uit gave

:

van Sti chtin

g Milie uf

ederati

e Limbu r

miLieu

g - jaar gan

g 24 - m aart/

april 2 010

Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden aangegaan tot wederopzegging.

✁

Deze bon in een ongefrankeerde envelop opsturen naar: Milieufederatie Limburg t.a.v. Annie Malskat Antwoordnummer 10053 6040 XT Roermond Handtekening:

10 limburgs milieu

Datum: STICH TING MILIE UFEDE RATIE LIMBU RG

Fos siel e bra nds toffen rak en vro Pos tco de eg of laat Lot erij sch uitg epu t enk t 2,2 5 mil joe n eur Klim aat stra o aan DPM atfe est Lim bur g in voll ENC I en het e gan g Plan van Lan dbo uw Tra nsf orm hee ft vee atie l baa t bij Pan elle den geb ruik Bio cha Gro ene Peil Cra me r laat r er zijn ene fou ten klim rgie bew ust aat rap por Bev log en t IPCC ond nat uur lief erz oek en heb ber Pier re Gro ote n me t de VUT

nederlandse wereldprimeur met eerste fairtrade bruiloft tijdens de internationale dag voor fairtrade op 8 mei jongstleden vond in amsterdam de eerste fairtrade bruiloft plaats. televisiepresentator robert ten brink voltrok het huwelijk en bezorgde nederland hiermee een wereldprimeur. de bruidsjurk van fairtrade katoen was speciaal voor deze bijzondere gelegenheid ontworpen door de nederlandse ontwerpster Jessica Joyce. Wanda freeke (36) en caleche brandsen (37) uit breda waren uit 100 aanstaande bruidsparen verkozen tot hét fairtrade bruidspaar van nederland. de bruiloft werd mogelijk gemaakt door stichting max havelaar, de organisatie achter het onafhankelijke fairtrade keurmerk. Speciaal voor deze bruiloft was Robert ten

ratie. ,,Als mensen zien wat de resultaten

Brink beëdigd als buitengewoon ambtenaar.

van Fairtrade zijn, zien ze ook dat het

Ten Brink vond het een hele eer om het

écht uitmaakt wat je koopt”, aldus Peter

bruidspaar in de echt te mogen verbinden.

d’Angremond, directeur Max Havelaar.

De televisiepresentator draagt Fairtrade en Max Havelaar een warm hart toe. ,,Fairtrade

Het internationale Fairtrade keurmerk, in

is helemaal van nu. Op deze wijze laten

Nederland beter bekend als Max Havelaar,

we zien wat er allemaal mogelijk is, zelfs

concentreert zich op kansarme boeren in

trouwen. Dat is heel bijzonder”, aldus Robert

ontwikkelingslanden die eerlijke handel

ten Brink.

hard nodig hebben. Producten met het

Als trouwlocatie werd gekozen voor het

eerlijke handelsvoorwaarden bij boeren in

duurzame restaurant Fifteen, dat gebaseerd

ontwikkelingslanden. Een eerlijke prijs stelt

is op Jamie Olivers restaurant Fifteen in

hen in staat de toekomst in eigen hand te

Londen. Alle hapjes en drankjes waren Fair-

nemen en te investeren in hun gezinnen en

trade gekeurmerkt en ook de bruidstaart

omgeving. Dankzij deze prijs kunnen zij zelf

bestond uit Fairtrade ingrediënten. Zelfs

werken aan milieuverbeteringen en sociale

de huwelijksreis naar Kenia en Tanzania is

vooruitgang. Het keurmerk

gemaakt met de duurzame reisorganisa-

stelt consumenten in staat

tie Sawadee. Aldaar bezocht het pasge-

het verschil te maken via de

trouwde stel een Fairtrade koffiecoöpe-

boodschappenmand.

Foto’s: Robert Govers / Ad van de Beemt

Fairtrade keurmerk zijn ingekocht volgens


Jongeren willen duurzame samenleving nederlandse jongeren tussen de 13 en 18 jaar maken zich meer zorgen over natuur en milieu dan over de gevolgen van de economische crisis. slechts 10 procent van de jongeren vindt nederland duurzaam genoeg. dat blijkt uit een onderzoek van het Wereld natuur fonds (Wnf) onder 1.000 jongeren. In juni liet het Wereld Natuur Fonds inventariseren wat jongeren in Nederland bezighoudt. De 13- tot 18-jarigen werden ondervraagd over hun eigen toekomst, het begrip duurzaamheid, het belang van (Nederlandse) natuur en hun bereidheid om bij te dragen aan een duurzaam Nederland. Meer dan de helft van de jongeren maakt zich zorgen over de toekomst. Hoog scoren onder meer de klimaatverandering en de manier waarop we met de aarde omgaan. De economische crisis scoort het laagst als reden van zorg. Driekwart van de ondervraagde jongeren

verantwoordelijkheid voor een duurzame

Het Wereld Natuur Fonds ondervroeg

vindt dat er in ons land geen natuur meer

samenleving leggen jongeren vooral bij de

de jongeren ook naar hun mening over

mag worden opgeofferd aan wegen of

overheid (72 procent), gevolgd door bedrij-

nieuwe kerncentrales in ons land. Ruim de

infrastructuur. Zo’n 43 procent is bereid

ven (65 procent) en burgers (62 procent).

helft kiest voor schone, duurzame energie,

om als volwassene bij te dragen aan een

De onderzoekers vroegen jongeren ook wat

40 procent wil alleen een kerncentrale

duurzame samenleving. Ze kiezen dan

zij op dit moment bijdragen: maar liefst

wanneer er een oplossing is voor het afval.

vooral voor het kopen van duurzaam

80 procent geeft aan afval netjes weg te

Slechts 9 procent van de jongeren zegt

geproduceerde artikelen (59 procent) en

gooien, en bijna de helft zegt zuinig te zijn

voluit ‘ja’ tegen de bouw van een nieuwe

voor minder autorijden (55 procent). De

met energie en water.

kerncentrale.

nacht van de nacht dit jaar op 30 oktober op 30 oktober is het weer zo ver! dan vindt voor de zesde maal de nacht van de nacht plaats met activiteiten in alle

Echte duisternis is bijna niet meer te vin-

De duisternis prikkelt andere zintuigen

Nacht om deel te nemen aan een record-

den in Nederland. Lichtvervuiling ontneemt

van mensen dan ze gewend zijn. Zo kan

aantal van driehonderd evenementen,

bijna de helft van de Nederlanders zicht op

er in sommige restaurants in het donker

verspreid over alle provincies. Tevens was

de sterrenhemel en nachtdieren raken in

worden gegeten, waarbij prikkelende

er vorig jaar de verkiezing van donkerste

de war van de lichte nachten. Nederland

geuren en heerlijke smaken een nieuwe

plek van Nederland. Lichtmetingen wezen

is inmiddels een van de meest verlichte

dimensie geven aan het diner. Dat is een

uit dat op Schiermonnikoog de donkerste

landen ter wereld. De Nacht van de Nacht

heel bijzondere ervaring. Op 30 oktober

plek van ons land te vinden is.

vraagt aandacht voor deze problema-

is de duisternis het thema van tal van in

tiek. Dit jaarlijks terugkerende evenement

heel Nederland georganiseerde activiteiten,

van de Provinciale Milieufederaties heeft

onder meer boswandelingen, nachtfoto-

lichtvervuiling op de agenda van gemeen-

graﬁeworkshops, theatervoorstellingen,

ten, bedrijven en beleidsmakers gezet. Het

avondexcursies en themalezingen.

doel is het terugdringen van onnodige verlichting van kassen, kantoren, openbare

In 2009 trokken bijna twintigduizend

straatlantaarns en reclamepalen.

mensen er op uit tijdens de Nacht van de

12 limburgs milieu

Foto: Sissel Skramstad

provincies. de nacht van de nacht is bedoeld om aandacht te vragen voor de schoonheid én de functie van de duisternis.

Rupsen horen poepen: praktijkgids natuurbeleving Ga eens bladdansen, doe een knoppentocht of voer een gesprek met een sprinkhaan. Deze en vele andere doe-ideeën staan in het nieuwe boek Rupsen horen poepen. Deze praktijkgids voor volwassenen laat zien hoe je kinderen natuur kunt laten beleven aan de hand van zintuigen. Het vertelt wat een geluid is en hoe een neus werkt, maar prikkelt vooral om op ontdekking te gaan in de natuur. Een slak kan wel 40 meter ver ruiken, vissen

De werkvormen zijn namelijk niet al-

Rupsen horen poepen is een kleurrijk boek,

kunnen heel goed horen en het holletje

ledaags. Neem eens een bladerdouche,

boordevol doe-ideeën, verbazingwekkende

van de spitsmuis stinkt. Rupsen horen

doe de hagedissenkronkel of vorm een

feitjes en prachtige natuurfoto’s. Auteur

poepen zorgt voor tal van smakelijke en

stiltegordijn.

Jeanette Boogmans (1966) heeft jarenlange

hoorbare ontmoetingen met de natuur om

ervaring met het organiseren van buiten-

deze verschijnselen zelf te ervaren. Auteur

Het boek is overzichtelijk ingedeeld per

activiteiten voor volwassenen en kinderen

Jeanette Boogmans laat in deze praktijk-

zintuig. Het legt uit hoe elk zintuig werkt

en schrijft met passie over de natuur.

gids zien hoe je kinderen natuur kunt laten

en aan de hand van leuke weetjes wordt

Ook geeft zij trainingen voor begeleiders.

beleven aan de hand van zes zintuigen,

duidelijk welk zintuig belangrijk is voor de

Zij deed ervaring op met Earth Education en

waaronder ook ‘het evenwicht’. Het enige

verschillende dieren. Met de talloze tips

IVN en zij is Waddengids. Sinds 2007 werkt

wat daarvoor nodig is: nieuwsgierigheid en

kunnen kinderen op verkenningstocht in

ze vanuit haar bedrijf Zebrarups Natuur-

de voorwaarde vies te mogen worden.

een bos of sloot, maar ook gewoon in de

educatie.

achtertuin. De groepsactiviteiten zijn uiteenlopend, van een specht lokken met een

Het boek is bedoeld voor mensen die zich

steentje, rock ’n rollen met alikruiken tot

bezig houden met (natuureducatie voor)

luisteren naar het overdonderende geluid

kinderen, maar zal ook menig volwassene

Geef het goede antwoord op de onder-

van poepende rupsen. Telkens staat het

verrassen en inspireren. Deze praktijkgids

staande vraag en maak kans op een

aantal deelnemers, tijdsduur en materialen

natuurbeleving biedt inspiratie voor alle

exemplaar van het boek Rupsen Horen

vermeld.

leeftijden.

Win een boek

Poepen. De Milieufederatie Limburg en KNNV Uitgeverij verloten drie exemplaren onder de goede inzenders. Jeanette Boogmans Voor welke waarneming is het slakkenhuis verantwoordelijk bij mens en dier? A. Zien

Rupsen Horen poepen Praktijkgids natuurbeleving

B. Ruiken C. Horen D. Proeven

Uitgave: KNNV Uitgeverij i.s.m. IVN

Stuur het antwoord op deze vraag per

www.knnvuitgeverij.nl

briefkaart vóór 1 september 2010 naar: Milieufederatie Limburg

ISBN 978 90 5011 325 0

t.a.v. Limburgs Milieu

Genaaid gebrocheerd

Godsweerderstraat 2

met full color foto’s

6041 GH Roermond of stuur een e-mail naar:

216 pagina’s € 29,95

[email protected] o.v.v. Limburgs Milieu / Rupsen Horen Poepen

Bestellen: [email protected] Ook verkrijgbaar in de boekhandel

Vermeld volledige naam- en adresgegevens. De drie winnaars krijgen het boek automatisch thuisgestuurd.

Stichting Milieufederatie Limburg 13

Foto: Fotobureau Kuit, Roermond

Column Wim Kuipers milieu begint op de stoep Parlementsverkiezingen – voor de vierde keer al in deze prille

hoe charmant dorpspolitiek soms ook moge zijn.’ Deze uitspraak

eeuw. Over de uitslag worden miljoenen woorden geschreven. Ik

dateert van een kwart eeuw geleden, maar ik vrees dat deze

kan er niets aan toevoegen. Op het moment dat ik deze column

mening nog steeds actueel is. Dorpspolitiek geldt als achterlijk,

inlever, is de campagne nauwelijks begonnen. Geen probleem,

eng en bekrompen. Nooit van globalisering gehoord, meneer?

want Het Milieu (HM) telt toch niet mee. Ik lees en hoor niets

Moet ik vrolijk worden van een raadslid dat zich druk maakt over

over de ozonlaag, opwarming, voetafdrukken, gebrek aan

een gat in de weg dat vol water staat, een pool dus, terwijl de

drinkwater… Oké, de vleestaks duikt af en toe even op, maar het

polen smelten?

moge duidelijk zijn dat zoiets de kiezer compleet worst is. De

Nee! De gewone man beseft terdege dat aswolken, vuile rivieren

vleestaks is hooguit goed voor tankstations net over de grens,

en zure regen niet bij de grens ophouden. Maar hij voelt zich

die naast goedkopere benzine ook Bockwurst en Ardennerham

niet verantwoordelijk. ‘Ze doen toch maar’, is zijn motto. Komt

verkopen.

nog bij dat niemand kiest voor milieurampen. Niemand wil dat Nederland overstroomt, dat er jaarlijks tien miljoen mensen de

Kernenergie dan? Ach, atoomstroom hebben we allang vanuit

hongersdood sterven of dat de sneeuwzekerheid opschuift naar

Frankrijk. Snaveltjes dicht, oogjes toe! Andere vraag: wat heeft

de 3.000 meter grens. Waar hebben al die ‘ze’s’ het dan over?

atoomstroom met HM te maken? Helemaal schoon immers. En

Wat maakt het uit of politieke partijen beloven de uitstoot

als er al eens wat zou gebeuren, vallen er honderd (of duizend)

van CO2 met een vijfde te verminderen, met 15 of met 7,89

maal minder slachtoffers dan in het verkeer, bij aardbevingen of

procent? Sterker nog: wat baat het als Balkenende de Japanners

tijdens overstromingen. En wat het gevaarlijke afval over pakweg

zover krijgt dat ze alle elektrische auto’s van Mitsubishi in

drie eeuwen doet, dat raakt de burger helemaal niet.

Born bouwen, maar niemand ze wil kopen? Milieu op de stoep laten beginnen betekent: minimaal de helft van de dienstauto’s

Ik was een weekje in Amsterdam toen daar de vuilnismannen

elektrisch. Liefst uit Born natuurlijk: koop Nederlandsche waar,

staakten. Ik verwachtte dat de Amsterdammers zouden denken:

dan helpen wij elkaar!

zo’n staking duurt nooit lang, laat ik mijn vuilniszakken nog even binnen houden. En anders mooi in het gelid op straat

Is zoiets niet wat TONnerig? Absoluut niet. Ik denk dat de

zetten. Gelid? Mooi shit. Afval werd onverpakt op een grote

milieubeweging om verloren terrein terug te winnen (want

hoop gegooid. Moeten ze maar niet staken…. Moeten ze maar

daar hebben we het over) regionaler moet worden. Lokaler

zorgen dat ... De ikke-burger heeft weinig op met Het Milieu.

zelfs. Verwacht niet dat de mensen die de Waddenzee willen

Hij houdt zijn eigen stoep niet eens schoon. Politici zien dat en

verbeteren ook geïnteresseerd zijn in de Sint Pietersberg. Politici

zwijgen. Je valt je kiezers immers zo min mogelijk lastig. En toch

evenmin. Het Duits heeft een duidelijker woord voor milieu:

moeten we daar beginnen, denk ik. Op de stoep! Wie bedenkt

Umwelt. De wereld om je heen. Daar is de ikke-burger nog voor

een pakkende slogan? Krachtiger dan die van de Bond Zonder

te porren. Afdalen naar de dorpspolitiek, ook omdat de landelijke

Naam uit de jaren zestig: Verbeter de wereld, begin bij jezelf!

politiek verworden is tot een televisieschouwspel.

Te zweverig vandaag de dag. En dan de pretentie de wereld te

Hoe moet het nu verder? Misschien moeten we dat die mensen

verbeteren. Het gaat allereerst om een schoner, mooier én beter

vragen die hun stoep oranje verven als Nederland voetbalt.

Nederland. Daar (begin ik nu ook te zweven?) moeten we de burger van doordringen. Hoe? Vanaf zijn stoep. Even een zijsprong. Ik kan me als de dag van gisteren een commentaar in De Limburger herinneren. De dag na de raadsverkiezingen van 1986 stond deze passage in de krant: ‘Duidelijk is dat Limburg – eindelijk en gelukkig – begint af te rekenen met het versluierende verschijnsel van eng-lokale lijsten, 14 limburgs milieu

Wim Kuipers

vogels beschermen met je iphone bezitters van een iphone kunnen vogels beschermen door een game te downloaden op hun mobiele telefoon. met de aankoop van het spelletje kat en mees steunen zij het werk van de vogelbescherming nederland. het spel kost 2,99 euro en is de eerste fondswervende applicatie op de nederlandse markt. Kat en Mees is een nieuw spelletje waarin

De kat moet worden afgeleid door hem

je door te fluiten moet proberen de

regelmatig voer te geven, dit om te

koolmees in zijn nestkast te krijgen.

voorkomen dat hij de koolmees oppeuzelt. Vogelbescherming gaat met de opbrengst lespakketten voor scholen maken om

,,Duizenden mensen kijken nu al onderweg

kinderen vertrouwd te maken met vogels

even in bij de oehoe, ooievaar en koolmees

en natuur.

om te zien hoe het met het broeden gaat. Je hoeft echt geen expert te zijn om vogels

Vogelbescherming is geen onbekende op

te kunnen kijken”, aldus Joost Hartog van

de iPhone. Eerder deze maand werd met

Vogelbescherming.

succes de website www.beleefdelente.nl voor de iPhone uitgebracht. Daarmee

Kat en Mees is sinds maart 2010 te

kun je nu ook mobiel naar de populaire

downloaden via:

webcams van Beleef de Lente kijken.

www.vogelbescherming.nl/iphone

bijenstichting wil einde bijensterfte er moet een einde komen aan de massale bijensterfte die de laatste jaren voor een ware slachting onder de bijen zorgt. de bijenstichting wil in het Jaar van de biodiversiteit dat de politiek meer aandacht besteedt aan dit probleem. Steeds meer bijen leggen het loodje, onder

De bijensterfte kwam vorig jaar meermalen

aan het publiek en op verbetering van

meer door de Varroa-mijt. Ook het gebruik

in het nieuws, onder meer door de

het leefmilieu van bijen. Concreet wil

van bestrijdingsmiddelen in de landbouw

petitie ‘Stop de Bijensterfte’. ,,Helaas

de Bijenstichting zich inzetten voor een

draagt eraan bij. Wilde bijen en honingbijen

heeft de bijensterfte nog geen duidelijke

verbod op bepaalde bestrijdingsmiddelen

spelen een belangrijke rol bij de bestuiving

plek op de politieke agenda gekregen”,

en voor stimulering van de verspreiding

en de verspreiding van bloemen en planten.

aldus Jaap Molenaar, voorzitter van de

van drachtplanten. Meer informatie over

,,Als de bij uitsterft, heeft de mens nog maar

Bijenstichting. De Bijenstichting stelt zich

de bijensterfte, de Bijenstichting en haar

vier jaar te leven”, is een bekende uitspraak

ten doel de politiek te beïnvloeden. Verder

activiteiten is te vinden op de website

van Albert Einstein.

richt de stichting zich op voorlichting

www.bijenstichting.nl


egelweekend in derde weekend september voor de tweede keer wordt in nederland een nationaal egelweekend gehouden, en wel op 18 en 19 september. initiatiefnemer de zoogdiervereniging roept egelopvangcentra, natuurgidsen en andere vrijwilligers op om een activiteit te organiseren tijdens het tweede egelweekend. Vorig jaar werd tijdens het Jaar van de Egel het eerste Egelweekend gehouden. Er waren onder meer open dagen bij egelopvangcentra, excursies naar egelgebieden en lezingen voor volwassenen en kinderen op diverse plekken in het land. TV-tuinman Lodewijk Hoekstra gaf tips over egelvriendelijk tuinieren en de Engelse egelman, Hugh Warwick, was in Nederland voor een uitverkochte lezing onder het motto ‘Red de egel, red de wereld!’. Ook werden massaal waarnemingen van egels doorgegeven op het Meldpunt van de Zoogdiervereniging. Dat gaf een uniek beeld van de plekken waar egels voorkomen in Nederland. doe ook mee! Iedereen die op 18 en 19 september iets wil organiseren over egels,

van egels door te geven op het internet. Uit de onderzoekscampagne

kan zich bij dit evenement aansluiten. Doel van het Egelweekend is

Jaar van de Egel bleek dat het niet zo goed gaat met de egels in

om minstens eenmaal per jaar alle aandacht aan de egels te geven en

Nederland. De Zoogdiervereniging heeft de website www.egelweekend.nl

een platform te bieden voor onderzoekers, beschermers en opvangers

online gezet. Daar kunnen mensen met activiteiten zich melden (via

van egels. Bovendien wil de Zoogdiervereniging het weekend gebrui-

[email protected]) en kunnen geïnteresseerden

ken om mensen op te roepen wederom massaal hun waarnemingen

rond het weekend kijken welke activiteiten er allemaal zijn.

vogelbescherming wil betere bescherming weidevogels vogelbescherming nederland gaat zich de komende jaren nadrukkelijker voor weidevogels inzetten. ondanks eerdere inspanningen is de achteruitgang van de weidevogelstand niet gestopt. Het gaat niet goed met de weidevogels, liefst 19 van de 30 weide-

Door lange beheercontracten (twintig tot dertig jaar) kunnen

vogelsoorten staan op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels.

weidevogels zich er decennialang succesvol voortplanten. Door

Alleen in omvangrijke gebieden waar het beheer is afgestemd op

weidevogelboeren in een netwerk te verenigen kunnen ze onderling

de eisen van weidevogels, is er een toekomst voor deze vogels.

kennis uitwisselen. Vogelbescherming geeft in 2010 bovendien een

De Vogelbescherming introduceert daarom een nieuw duurzaam

financiële impuls aan boeren die met innovatieve ideeën weide-

concept: weidevogelboerderijen. Boeren op deze boerderijen hebben

vogels beter beschermen. Meer informatie staat in de brochure

een goede balans gevonden tussen productie en weidevogelbe-

‘Weidevogels voor nú en later’. De brochure kun je aanvragen via de

scherming.

website: www.vogelbescherming.nl

16 limburgs milieu

gezocht: wilde zwijnen! in het Jaar van het Wild zwijn is de zoogdiervereniging op zoek naar waarnemingen van wilde zwijnen. Want al mogen ze op papier maar in twee gebieden in nederland voorkomen, ze worden steeds vaker daarbuiten gezien. de zoogdiervereniging wil in kaart brengen waar en vraagt iedereen die dit jaar een wild zwijn ziet dat te melden. Onderzoekers van de Zoogdiervereniging

Als je een wild zwijn ziet, is het dier vaak

Wie een wild zwijn heeft gezien, kan dit

willen een zo goed mogelijk beeld krijgen

niet alleen. Wilde zwijnen leven in een

doorgeven via de websites www.telmee.nl

waar anno 2010 wilde zwijnen voorkomen

groep, de zogenoemde rotte. Een rotte

of www.waarneming.nl. Beide sites vereisen

in Nederland. Dit is belangrijk omdat wilde

bestaat uit zeugen met biggen. De man-

een eenmalige registratie. Dit is nodig om de

zwijnen formeel alleen op de Veluwe en

nelijke dieren worden uit de rotte verjaagd.

waarnemingen te kunnen valideren, wat weer

in de Meinweg in Limburg hun leefgebied

De oudere beren leven alleen of in kleine

belangrijk is voor een betrouwbaar onderzoek.

hebben. In de rest van het land mogen

groepjes buiten de rotte.

Eventueel kun je ook een e-mail sturen naar

ze niet voorkomen (het zogenaamde

[email protected].

nulstandbeleid). Het is echter duidelijk dat

Sporen verraden de aanwezigheid van

het wild zwijn buiten deze twee gebieden

wilde zwijnen. Als eerste vallen de

De Zoogdiervereniging heeft 2010

aanwezig is in bijna alle grensprovincies.

wroetsporen in de bodem op die de

uitgeroepen tot het Jaar van het Wild

Om duidelijkheid te krijgen over waar

zwijnen maken door met hun snuit in

Zwijn. Het wild zwijn is één van de

het zwijn zich ophoudt, wil de Zoogdier-

de grond te woelen op zoek naar wat

indrukwekkendste dieren die je in de

vereniging zoveel mogelijk waarnemingen

lekkers. Daarnaast verraden ze hun

Nederlandse bossen kunt tegenkomen en

verzamelen.

aanwezigheid met schuurplekken bij

het dier kan wel wat positieve aandacht

modderpoelen. Om huidparasieten kwijt

gebruiken. De Zoogdiervereniging wil

kans

te raken, nemen wilde zwijnen graag een

zich in het Jaar van het Wild Zwijn

Wanneer je in de avondschemer of bij het

modderbad. Na het modderbad blijft er een

inzetten voor een meer genuanceerd en

ochtendgloren een wandeling door het bos

laagje modder op de huid achter dat op

op wetenschappelijke kennis gebaseerd

maakt, heb je de meeste kans om oog in

specifieke schuurbomen wordt afgewreven.

beeld van het wild zwijn. De imposante

oog te staan met wilde zwijnen. In de sche-

De bomen zijn dan op ongeveer 50-60

dieren worden namelijk niet overal met

mering en ’s nachts gaan zwijnen immers

centimeter hoogte kaalgeschuurd en

open armen ontvangen. Ze kunnen soms

actief op zoek naar voedsel en is dus de

soms bedekt met haren. Doordat de

overlast bezorgen (vraatschade, risico op

kans op een ontmoeting met wilde zwijnen

modderbaden regelmatig gebruikt worden,

aanrijdingen), maar dit is in goede banen te

het grootst. Met enig geluk kun je ook

is ook de plantengroei rondom deze

leiden door de juiste maatregelen te treffen.

overdag zwijnen tegenkomen. Maak als het

plekken helemaal verdwenen. Van een

Dan kunnen mens en wild zwijn prima

even kan een foto, maar laat de dieren met

grotere afstand is dan al duidelijk dat er

samenleven in grote delen van Nederland,

rust.

wilde zwijnen aan het werk zijn geweest.

aldus de Zoogdiervereniging.


iJzeren rijn: het einde van een sprookje CONTINUING STORY Wanneer begint en eindigt een continuing story? hoe lang ga je er mee door? op dit moment sta ik op het punt dat besluit te nemen. er gebeurt momenteel zo weinig rondom de iJzeren rijn dat je je kunt afvragen of er ooit nog wel een iJzeren rijn komt. Er speelt zich achter de schermen waar-

verkiezingen in de drie landen bijdragen aan

en de maatschappelijke organisaties Kamer

schijnlijk nog het een of ander af. Hiervan

de vertraging in de besluitvorming. Neder-

van Koophandel, Milieufederatie Limburg en

hebben wij echter geen weet. Van tijd tot

land heeft onderhand ook een traditie met

Staatsbosbeheer trekken al jarenlang met el-

tijd verschijnt eens een artikel in een van

vier kabinetten sinds 2002 die de eindstreep

kaar op in het IJzeren Rijn-dossier. Jarenlang

de dagbladen of op het internet. Zo hebben

niet halen. België doet niet onder voor Ne-

hebben deze partijen zich verenigd en zich zo

de Belgische gemeenten nabij de spoorlijn

derland. Ook daar is de regering - na amper

een sterke positie in de eigen regio maar ook

onlangs nog de kranten gehaald met een

een half jaar regeren - weer gevallen. Er

over de landsgrenzen verworven. Maar als

metafoor die de gemeente Weert aange-

wordt dan ook permanent in een van de drie

er feitelijk niets gebeurt en er geen ontwik-

kaart heeft bij de politiek in Den Haag. De

betrokken landen gewerkt aan een nieuwe

kelingen zijn, waarover moet je dan nog

problematiek rondom de IJzeren Rijn in

regering, wat de besluitvorming rondom de

vergaderen of het eens worden? Moet dit

Weert was lang ondergesneeuwd door alle

IJzeren Rijn uiteraard vertraagd. Ik betreur dit

samenwerkingsverband blijven bestaan? Of

aandacht voor de Meinweg en de binnenstad

niet, ofschoon een besluit voor een definitief

is het mogelijk om in een afgeslankte vorm

van Roermond. Echter toen de Limburgse

nee tegen de IJzeren Rijn mijns inziens nu

de zaken te blijven volgen en de stekker er

gemeente de metafoor van een ‘Berlijnse

toch wel een keer genomen mag worden. Het

pas weer in te steken zodra de dreiging van

Muur in de binnenstad’ ging gebruiken, daar

verwondert mij nog steeds dat gemeenten en

het ingebruiknemen van het historisch tracé

waar het ging om geluidswerende wallen,

burgers de niet-besluitvorming gelaten

weer toeneemt. Hetzelfde geldt voor deze

kreeg Den Haag eindelijk aandacht voor de

ervaren. Doordat de regeringen geen

column. Wat valt er nog te schrijven over dit

problematiek in Weert.

besluiten nemen, worden andere zaken, zoals

dossier als er al zoveel gezegd is en er zo wei-

woning- of wijkverbeteringen, woningver-

nig nieuws te melden is? Misschien is dit dan

De Belgische gemeenten langs het tracé

koop en dergelijke ook ernstig belemmerd.

ook wel mijn laatste continuing story over de

zijn nu ook van mening dat zij een ‘Berlijnse

Wie koopt er immers een woning langs een

IJzeren Rijn. Na langer dan een decennium

Muur’ in hun binnensteden en dorpen

spoortracé waarvan je weet dat er straks

met dit dossier bezig te zijn geweest, is het

binnenhalen, mede door toezeggingen van

dagelijks minimaal 72 goederentreinen langs

wellicht beter een rustmoment in te bouwen.

minister Vervotte die zich onlangs liet ontval-

denderen, uiteraard voornamelijk ’s nachts

En wordt het dossier pas weer heropend

len ‘dat er zeker geluidswerende voorzienin-

omdat overdag sommige delen van de spoor-

zodra een knappe prins of een schone prinses

gen langs het tracé komen’. In België staan de

lijn al vol zitten.

met een kus de IJzeren Rijn uit zijn diepe

woningen nog veel dichter bij het tracé dan

slaap haalt. Zoals in sprookjes gebeurt, heb

in Weert. De vergelijking met een ‘Berlijnse

In het samenwerkingsverband IJzeren Rijn

ik dan misschien wel honderd jaar de tijd om

Muur’ is hier dan ook zeker op zijn plaats.

is intussen de discussie ontstaan of wij als

over andere dossiers een continuing story te

samenwerkingsverband in de huidige vorm

schrijven. Jullie zullen het zien in de volgende

In Nordrhein-Westfalen waren onlangs

moeten blijven bestaan. Onze samenwerking

Limburgs Milieu.

verkiezingen, de zoveelste tijdens de looptijd

is vrij uniek in Nederland. Aan het tracé

van dit dossier. Soms lijkt het erop dat de

grenzende gemeenten, provincie Limburg

18 limburgs milieu

Toine Wuts Milieufederatie Limburg

Postcode Loterij Green Challenge zoekt innovatieve ideeën De Postcode Loterij Green Challenge 2010 - een internationale wedstrijd voor groene ideeën - is in mei van start gegaan. De Postcode Loterij is op zoek naar creatieve en innovatieve inzendingen die de CO2-uitstoot reduceren. Net als voorgaande jaren wint het beste idee maar liefst 500.000 euro. Twee andere groene ideeën maken nog eens kans op 100.000 euro. Green Challenge richt zich op creatieve en innovatieve denkers.

2010 eind september. De winnaar ontvangt 500.000 euro om het

De wedstrijd is op zoek naar groene producten en/of diensten die

winnende idee binnen twee jaar op de markt te brengen. Ook wordt

de uitstoot van broeikasgassen tegengaan en die hoog scoren wat

de winnaar geïntroduceerd bij potentiële afnemers en mogelijke

betreft design, kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid.

zakenpartners. Twee runner-up ideeën maken nog eens kans op elk 100.000 euro.

De inschrijvingsdatum sluit op 31 juli 2010 waarna een eerste

In 2009 won Dean Gregory uit Groot-Brittannië de hoofdprijs voor

selectie door de jury de inschrijvingen zal terugbrengen naar 3 tot

zijn revolutionaire vrijwel onzichtbare windturbine. Verder werden

5 finalisten. Het beste idee wordt bekendgemaakt tijdens PICNIC

prijzen van 100.000 euro toegekend aan de online vervoerdersmarktplaats www.shiply.com en aan de Ephicas SideWing, een aerodynamische zijvleugel die de weerstand van vrachtwagens vermindert en daarmee de brandstofkosten. Meer informatie over de wedstrijd vind je op de website van de postcodeloterij www.postcodeloterij.nl en op www.greenchallenge.info

Foto: Roy Beusker

Postcode Loterij zoekt groei in buitenland De Nationale Postcode Loterij lijkt in Nederland haar grenzen te hebben bereikt. Uitbater Novamedia zoekt daarom groei in buitenlandse expansie. Vorig jaar waren de buitenlandse activiteiten van de goededoelenloterij al goed voor ruim 200 miljoen euro omzet. De Postcode Loterij is inmiddels actief in Engeland, Schotland

Schwarzenegger van Californië te hebben ontvangen om een

en Zweden. Daar komen mogelijk op korte termijn Noorwegen,

postcodeloterij naar zijn staat te brengen. Inmiddels ligt er een

Bulgarije en Tsjechië bij. De besprekingen met de overheden over

voorstel op tafel, waarbij de opbrengst gaat naar de ontwikkeling

een vergunning zijn vrij ver, aldus directeur Boudewijn Poelmann.

van duurzame energie in Californië. Poelmann zegt met Schwarzenegger in contact te zijn gekomen via de internationale

Ook wordt er gesproken over activiteiten in Frankrijk en Australië.

non-profitorganisatie The Climate Group. Het plan is om vooral

Poelmann zegt verder een ‘uitnodiging’ van gouverneur Arnold

zonne-energie in Californië te stimuleren. (bron: Telegraaf) Stichting Milieufederatie Limburg 19

klimaatstraatfeest op 29 mei afgesloten met groot feest Weerman piet paulusma en voorzitter Lodewijk de Waal van de hier campagne schonken tijdens het klimaatstraatfeest groene champagne in en deelden klimaattaart uit aan de winnaars van het klimaatstraatfeest: de peter corneliusstraat in Waalwijk. de winnende Limburgse straat is de blijdestein in sittard. elf Limburgse straten zijn geëindigd in de top 500. De Peter Corneliusstraat in Waalwijk kreeg

De Limburgse winnaar, Blijdestein in

(131ste plaats in de top 500).

op 29 mei een Superstraatfeest met een

Sittard, scoorde in totaal 66.190 punten.

De bewoners van de Hoogland uit Beek-

optreden van Jim Bakkum in hun eigen

Dat was goed voor de 16de plek in de top

Genhout (de Limburgse winnaar in 2009)

straat. In totaal hebben de tien Waalwijkse

500. De tweede straat in Limburg is de

hebben zich ook deze keer weer flink

huishoudens liefst 243.336 punten in de

Maalsteenstraat uit Urmond. Deze straat

ingezet en wonnen eveneens op 29 mei

wacht gesleept, waarvan 94.650 punten

staat met 31.508 punten op de 51ste plek

een mooi straatfeest. Verder hebben de

dankzij 97 gezamenlijke burenacties.

in de top 500. Op de derde plaats is de

Flaminiushof uit Maastricht, de Burgemeester

Tweede werd de Boterbloemweg in Alphen

Schepenhof (Sevenum) geëindigd met

Magnéestraat uit Horn, de Rector Bonsel-

aan den Rijn in Zuid-Holland met 222.608

21.299 punten (88ste plek in de top 500).

straat uit Hoensbroek, de Kapelaan

punten, derde de Kosterij in het Noordhol-

Op de vierde plaats staat de Aaldonkse-

Wijnensingel en de Molenberg, beiden

landse Venhuizen met 206.781 punten.

straat uit Ottersum met 14.572 punten

uit Beek en de Geresstraat uit Venlo een

20 limburgs milieu

feestpakket boordevol leuke verrassingen gewonnen waarmee ze op zaterdag 29 mei zelf een straatfeest konden organiseren. Nu is een feest natuurlijk niet compleet zonder lekker eten en drinken. Dus kregen deze straten naast het feestpakket ook een feestbudget tot 500 euro. Blijdestein kreeg bovendien een straatlidmaatschap van windmolencoöperatie De Windvogel ter waarde van 50 euro aangeboden. De Windvogel is een landelijk opererende coöperatieve vereniging voor het bezit van windmolens. Burgers bouwen op deze manier op eigen initiatief windmo-

energiecafÉ

lens in Nederland. De Windvogel heeft op

Naast het weggeven van 500 straatfeesten in heel Nederland stelde het Klimaat-

dit moment vier molens (in Noord-Holland,

bureau per provincie ook nog een superzuinige wasmachine of televisie beschikbaar.

Brabant en Zuid-Holland) en reeds

Deze werd verloot tijdens een energiecafé waar buren zich voor konden opgeven.

plannen voor het plaatsen van meer

Het energiecafé in Limburg werd georganiseerd in de Aaldonksestraat in Ottersum.

windmolens. De Windvogel heeft van alle

Het doel van deze avond was consumenten (nog) meer informatie te geven over

windcoöperaties in Nederland de meeste

energiebesparing en wat dieper in te gaan op het onderwerp energiebesparing en

leden. Meer informatie over De Windvogel is

-verbruik. Vijftien personen namen deel aan het energiecafé. Aanwezig waren onder

te vinden op de website: www.windvogel.nl.

meer wethouder Jansen (gemeente Gennep), twee gemeente-ambtenaren en journalisten van de lokale pers. Wethouder Jansen overhandigde vier energie-

Ester Wolters Milieufederatie Limburg

bespaarboxen aan de inwoners van de Aaldonksestraat en feliciteerde hen met het behalen van de 131ste plaats in de top 500 van het Klimaatstraatfeest. Frank Bovens - energieadviseur van Essent - gaf een heldere presentatie over energiebesparing. Uiteraard werd de energiebesparingsquiz gespeeld. Quizwinnaar was de gastheer van het energiecafé, Patrick Hoenselaar. Hij beantwoordde negen van de tien vragen correct en won daarmee de superzuinige wasmachine.

kLimaatstraatfeest De Klimaatstraatfeest-competitie werd voor de tweede keer georganiseerd en liep van november 2009 tot april 2010. In totaal deden 12.425 Nederlandse huishoudens in 5.507 straten mee. Deelnemers veranderen hun energiegebruik structureel omdat zij zich bewust worden van hun energiegebruik. Ze kiezen bijvoorbeeld voor gezamenlijke inkoop van dubbel glas, isolatiemaatregelen of zonne-energie, delen een auto of worden lid van een windcoöperatie. ,,Het is van groot belang dat zowel de lokale als de landelijke overheid de initiatieven van burgers en bedrijven blijven steunen”, aldus mede-organisator HIER Klimaatbureau. ,,Dat gebeurt nu al met het Klimaatstraatfeest in alle provincies in zo’n honderd gemeenten.” stichting milieufederatie limburg 21

Kort nieuws Verhuizing milieurechtadvocaten

Geen ondergrondse CO2-opslag in Sittard-Geleen

De milieurechtadvocaten van Spuistraat 10 (Amsterdam) zijn verhuisd

Er komt voorlopig geen proef met het ondergronds opslaan van

naar een nieuw advocatenkantoor in Haarlem. De advocaten worden regelmatig geraadpleegd bij problemen waarbij de bescherming van

CO2-gas in Sittard-Geleen. De initiatiefnemers hebben het plan in de ijskast gezet omdat ze nog steeds geen subsidie hebben gekregen van

de natuur of het milieu een belangrijke rol speelt. De milieurechtsbij-

het Rijk. De bedoeling was dat de proef in de loop van dit jaar van start

stand kan bijvoorbeeld bestaan uit een juridisch advies of het voeren

zou gaan. Gedurende tien jaar zou er CO2 worden opgeslagen tussen

van procedures bij de Raad van State. Natuur- en milieugroepen met

lagen steenkool diep onder de grond. Het ging om gas dat vrijkomt bij

notariële statuten en een vermogen van minder dan 10.000 euro

fabrieken op het Chemelot-terrein. Het gas zou op die manier niet in

krijgen de kosten van de advocaat vergoed. Zij hoeven dan alleen een

de lucht terechtkomen. De Milieufederatie staat niet afwijzend

eigen bijdrage van 187,50 euro te betalen. Mag mijn gemeente het

tegenover ondergrondse CO2-opslag, maar vond de proef in Sittard-

enige groen naast mijn huis plotseling volbouwen? Hoeveel levende

Geleen te kleinschalig en te duur. Ook was er volgens de Milieu-

varkens mogen er vervoerd worden in een vrachtwagen? Wat kan ik

federatie te weinig gekeken naar risico’s voor de volksgezondheid.

doen tegen een wijziging van het bestemmingsplan waardoor een bedrijf mag uitbreiden? Voor dit soort vragen op het gebied van natuur, milieu of ruimtelijke ordening kun je voortaan terecht bij Jan Eelco Dijk en Anna Jonkhoff van Verkerke & Vos advocaten te Haarlem, tel. 06 - 10116790. Provincie: hogere boetes milieuovertredingen In een brief aan de minister van Justitie pleit de Provincie Limburg voor de verhoging van een minimumbedrag van 1.000 euro voor milieuovertredingen. Eind 2009 diende het CDA een motie in waarin zij Gedeputeerde Staten vroeg deze problematiek bij de minister onder de aandacht te brengen. De boetes voor het dumpen van afval in het buitengebied zijn nu relatief laag. De provincie stelt in de brief aan de

Klimaatcampagne 10:10 van start gegaan

minister van Justitie een minimale boete van 1.000 euro voor die steeds

De klimaatcampagne 10:10 wil de CO2-uitstoot in Nederland in

hoger wordt naarmate de ernst van de storting toeneemt. Bovendien

2010 met tien procent verlagen. Het initiatief (gestart in Groot-

pleit de provincie voor een ‘lik op stuk beleid’ waarbij de overtreder

Brittannië door de makers van de film The Age of Stupid) is

vrijwel meteen een boete krijgt. Het opmaken van vaak tijdrovende

inmiddels wereldwijd geïntroduceerd. Wie aan 10:10 meedoet,

processen-verbaal kan dan achterwege blijven. Ook wil de provincie samen met andere handhavingsdiensten onderzoeken op welke wijze

belooft 10 procent CO2-uitstoot in te leveren in 2010, bijvoorbeeld door minder vlees te eten of de auto af en toe een dagje te laten

het toezicht in het buitengebied kan worden versterkt om de pakkans

staan. In Engeland heeft de politiek het signaal opgepikt. Eén van

te vergroten. Het storten van afval in buitengebieden is een groeiend

de eerste daden van het nieuwe kabinet van conservatieven en

probleem. Het gaat daarbij om het weggooien van vuilniszakken,

liberaal-democraten was de aankondiging om mee te doen met

autobanden en dergelijke door particulieren tot het storten van

10:10. In Nederland hebben de gemeenten Breda, Nijmegen en

complete hennepplantages of vaten vol met XTC-hulpstoffen door

Hoorn al aangegeven mee te doen, evenals MTV, ANWB en

criminele organisaties. Het opruimen hiervan komt bijna altijd voor

PricewaterhouseCoopers.

rekening van de belastingbetaler. Provincie schrapt in regels Subsidie voor Cradle-to-cradle

De Provincie Limburg gaat flink schrappen in haar regelgeving en

De Provincie Limburg wordt door de Europese Unie ondersteund bij

schuift daartoe vier verordeningen in elkaar. Het gaat om de

het Limburgse Cradle to Cradle Network-project. De EU heeft daartoe

Provinciale Milieuverordening, de Waterverordening, de Wegenver-

voor de duur van twee jaar bijna 2,5 miljoen euro ter beschikking

ordening en de Ontgrondingen-verordening. Deze worden vervan-

gesteld. Een van de daarbij door Interreg IVC gestelde voorwaarden is

gen door de Omgevingsverordening. Reden hiervoor is onder meer

dat Limburg een zestal regionale bijkomsten organiseert.

dat de vier genoemde verordeningen niet meer van deze tijd zijn en

Gezamenlijk zullen de regio’s concrete voorbeelden verzamelen hoe je

gemoderniseerd moeten worden. De teksten zijn vaak slecht

producten, gebouwen en gebieden duurzaam en schoon kunt

leesbaar en moeilijk te begrijpen. Daarnaast blijkt dat er regels in

vormgeven op een wijze die het bedrijven, designers en wetenschap-

staan die in de praktijk nauwelijks nog worden toegepast of niet

pers in de regio’s mogelijk maakt te innoveren en te produceren. De

worden gehandhaafd. Die ongebruikte regels worden geschrapt.

inventarisatie moet leiden tot plannen met concrete acties die na

Ook schrapt de provincie de instructieregels voor gemeenten.

twee jaar omgezet kunnen worden in concrete maatregelen op weg

Gedeputeerde Staten vinden daarnaast dat de verordeningen

naar een duurzame samenleving.

flexibeler moeten worden om maatwerk mogelijk te maken.

22 limburgs milieu

Limburgse winkelcentra strijden om titel duurzaam Winkelcentrum Winkelcentrum brusselse poort in maastricht, retailpark roermond, Woonboulevard in heerlen en Winkelcentrum venray strijden in 2010 om de titel duurzaam Winkelcentrum. De vier winkelcentra worden gescand op de

worden in samenspraak met de winkeliers

leren, zowel op bedrijventerreinen als in

kansen die maatschappelijk verantwoord

de belangrijkste projecten geselecteerd en

winkelgebieden. De grote bedrijven, vaak

ondernemen (MVO) te bieden heeft. MVO

uitgevoerd. Het winkelgebied met de meest

gevestigd op bedrijventerreinen, hebben

richt zich op het creëren van meerwaarde

aansprekende resultaten mag zich straks

MVO al structureel een plaats gegeven in

(profit) door bewust om te gaan met

Duurzaam Winkelcentrum noemen en wint

de bedrijfsvoering. Daarnaast is de Kamer

de wensen van klanten en werknemers

5.000 euro.

voornemens om met de door de brand

(people) en rekening te houden met het

getroffen ondernemers van Stein in het

milieu (planet). Na de scan krijgt ieder

De Kamer van Koophandel Limburg

definitieve nieuwe winkelcentrum de mo-

winkelgebied een advies op maat en

vindt het belangrijk om MVO te stimu-

gelijkheden voor MVO in kaart te brengen.

subsidie voor woningbezitters eigen woningbezitters kunnen vanaf 1 maart 2010 tot 1 april 2012 subsidie krijgen op energiebesparende maatregelen voor hun huis. de provincie Limburg stelt hier samen met een groot aantal Limburgse gemeenten geld voor beschikbaar. Sinds 1 maart nemen 19 gemeenten deel aan de nieuwe regeling.

budget te verhogen, dit bedrag wederom aangevuld met subsidie

Bij energiebesparende maatregelen gaat het om bijvoorbeeld aan-

van de provincie met een maximum van 4 euro per aanvrager.

brengen van isolatie, dubbel glas of het plaatsen van zonnepanelen of warmtepompen. De subsidie voor een Limburgse woningbezitter

Energiebesparende maatregelen zijn goed voor het milieu. Zelf kun

kan oplopen tot maximaal 1.500 euro per woning. Maar let wel: de

je ook wat doen voor een beter milieu. Zuiniger omgaan met energie

subsidiebudgetten zijn gelimiteerd. Dat betekent dat als de pot leeg

bijvoorbeeld. Door energiebesparende maatregelen toe te passen,

is je geen subsidie meer ontvangt, ook al zou je daar wel voor in

ben je niet alleen zuiniger met energie, je verbetert ook het eigen

aanmerking komen. Op de website www.limburgseenergiesubsidie.nl

wooncomfort omdat het klimaat in de woning aangenamer wordt.

kun je nakijken wat de mogelijkheden binnen de eigen gemeente

Het geld dat je uitgeeft aan het verbeteren van de woning verdien

zijn.

je in de meeste gevallen na verloop van tijd weer terug, omdat je maandelijkse energielasten omlaag gaan en de waarde van je

De subsidieregeling is op 1 maart succesvol van start gegaan en

woning stijgt.

bij een aantal gemeenten is het subsidieplafond al bijna bereikt. Gedeputeerde Staten hebben daarom besloten de deelnemende gemeenten de mogelijkheid te geven om eenmalig tussentijds het


Het GroenHuis Bedrijfsuitjes in Zuid-Limburg steeds populairder Mensen die personeelsdagen organiseren, willen natuurlijk met een apart en leuk programma komen. Steeds vaker melden zich bedrijven bij IKL die bedrijfsuitjes in de natuur willen organiseren en iets voor het landschap terug willen doen. Het personeel van de afdeling Sociale zaken van de gemeente Maastricht werkte onlangs aan een beekoever op het Poelsoord in Maastricht. In hetzelfde park hielp een afdeling van het UWV onlangs mee aan het herstel van het landschap. Het personeel van Arcadis (vestiging Maastricht) hielp mee bij het groenbeheer aan het Miljoenenlijntje.

mee hoopt IKL dat niet alleen het landschap

een grote groep mensen. Wie interesse heeft

IKL probeert zo veel mogelijk lokale vrijwil-

fraaier wordt, maar dat ook het werken in

in een spannende personeelsdag zoekt, kan

ligers bij deze werkdagen te betrekken. Hier-

en aan de natuur beter wordt beleefd door

zich melden bij het IKL, tel. 0475 - 386 430.

Herstel boomgaarden Rijckholt en Gronsveld Wethouder Gerry Jacobs van de ge-

voor de uitvoering van het Groenstruc-

In een fruitwei aan de Stationsstraat in

meente Eijsden opende onlangs een

tuurplan Buitengebied. Wethouder Jacobs

Gronsveld plantte IKL nog eens zestig

opgeknapte hoogstamboomgaard bij

is erg ingenomen met het eerherstel van

jonge hoogstamfruitbomen aan. Ook hier

het kasteel van Rijckholt. Begin 2010

deze en andere hoogstamboomgaarden

is een gevarieerde keuze gemaakt tussen

plantten medewerkers van de stichting

door IKL in en rond de diverse kerkdorpen

verschillende authentieke peren-, appel-,

Instandhouding Kleine Landschapsele-

van Eijsden. Samen met inwoners van Eijs-

kersen- en pruimenrassen. Voordat deze

menten in Limburg (IKL) hier zo’n 145

den maakt de bestuurder zich al jaren sterk

aanplant gerealiseerd kon worden, zijn

hoogstamfruitbomen. Daarnaast werd

voor een kwalitatieve verbetering van het

dertig in slechte staat verkerende oude

een dertigtal fruitbomen gesnoeid. Op

streekeigen groen rond de dorpen.

bomen verwijderd. De zestig nog aanwe-

termijn moet de imposante boomgaard

zige monumentale bomen zijn gesnoeid om

bij kasteel Rijckholt weer een van de

De boomgaard ten noorden van het kasteel

ze te behouden voor de toekomst. Langs de

sfeerbepalende visitekaartjes van het

was tot voor kort toe aan een hoognodige

Stationsstraat en de Wiegersweg plantten

dorp zijn.

opknapbeurt. Zo stond nog maar een

de medewerkers van IKL verder een mei-

dertigtal oude fruitbomen in de fruitwei.

doornhaag met nieuwe veekerende rasters.

Het herstel en de aanplant van de fruit-

Het merendeel van de bomen was in de loop

bomen in diverse weilanden rond Eijsden

der jaren verdwenen. In goede samenspraak

MEER INFORMATIE

vloeit voort uit een samenwerking die IKL

met de eigenaren en de pachters heeft IKL

Voor de landschappelijke opwaardering

met de gemeente Eijsden is aangegaan

de fruitwei nieuw leven ingeblazen. Op

van de fruitgaarden en de verdere inrich-

24 limburgs milieu

termijn moet de fruitgaard (met voorna-

ting van het karakteristieke dorpsgroen

melijk kersen- en pruimenbomen) weer een

door IKL stelde de gemeente Eijsden

authentiek cachet geven aan Kasteeltje

50.000 euro beschikbaar. Een zelfde

Rijckholt. Om het geheel compleet te

bedrag investeert de gemeente in de

maken, plantte IKL een meidoornhaag van

inrichting van nieuw groen in de buiten-

1.300 meter met rasters ter voorkoming van

gebieden.

veevraat. Langs de wei aan de Hogeweg is

Inwoners die belangstelling hebben voor

een wandelpad gemaakt met een twintigtal

de aanplant van hoogstambomen, heggen

knotwilgen, zodat wandelaars ook kunnen

of de overige aankleding van het buiten-

genieten van het uitloopgebied tussen

gebied kunnen contact opnemen met IKL,

Rijckholt en Gronsveld.

tel. 0475 – 386430.

Terugkeer nachtzwaluw op Brunssummerheide Ter verbetering van het leefgebied voor

zich afgelopen jaar weer laten horen op

deze vogels werden op diverse plekken de

de Brunssummerheide. De terugkeer van

opslag van grove den en berk verwijderd.

deze uiterst zeldzame heidevogel en een

Dit beheerwerk vond verspreid over het hele

aantal andere soorten kan worden toe-

gebied plaats tussen 2006 en 2008. In totaal

geschreven aan het selectief kappen van

is op deze wijze een areaal aangepakt van

grove dennen en berken in het natuur-

28 hectare. Ook de bosranden zijn gericht

gebied. Door deze werkzaamheden is de

gekapt over een lengte van 2 kilometer,

afwisseling in het gebied voor de vogels

waardoor ze een grillig, gevarieerd karakter

aanzienlijk toegenomen. Bovendien zijn

hebben gekregen. Verder is verspreid over

de versnipperd gelegen heideterreinen

het gebied circa 2 hectare aan heide geplagd.

merheide. In het begin van de invallende

opnieuw met elkaar verbonden.

Het uiteindelijke gebied waar de maatregelen

avondduister werden afgelopen jaar maar

zijn uitgevoerd, beslaat bijna 40 hectare.

liefst drie paartjes geteld. Deze dieren vallen

Foto: Ran Schols

Drie paartjes nachtzwaluwen hebben

in de schemering op door hun typisch snor-

In opdracht van Natuurmonumenten en Vogelbescherming Nederland voerden

Uit de broedvogeltellingen die Natuurmo-

rende geluid en spectaculaire baltsvluchten.

werknemers van de stichting Instandhouding

numenten en IKL uitvoerden op de Bruns-

De nachtzwaluw heeft een voorkeur voor

Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL)

summerheide blijkt dat er met gerichte

kleinschalige, weinig vergraste en gevari-

de afgelopen jaren gericht natuurbeheer uit

maatregelen veel gedaan kan worden voor

eerde heideterreinen. In zwaar verboste of

op de Brunssummerheide ten behoeve van de

kwetsbare soorten. Het uitgevoerde beheer

open en intensief begraasde heideterreinen

terugkeer van karakteristieke heidevogels.

levert dan weliswaar nog niet de gehoopte

ontbreekt de soort.

terugkeer van soorten als grauwe klauwier De Brunssummerheide is een sterk heuvel-

en tapuit op, maar de resultaten vallen al-

In de jaren zeventig broedden jaarlijks nog

achtig heide- en bosgebied in Zuid-Limburg.

lesbehalve tegen. Van maar liefst acht soor-

twee tot vier paar Nachtzwaluwen op de

Het gebied is met 200 hectare aan heide het

ten heidevogels namen de aantallen toe. De

Brunssummerheide. Na 1983 verdween de

belangrijkste leefgebied van heidevogels in

meest opvallende stijger was de boompieper.

nachtzwaluw als broedvogel, waarna één

de wijde omgeving. Door de spontane groei

Verder verdrievoudigde het aantal paartjes

paartje terugkeerde in 1999, 2005 en 2006.

van bomen en struiken raakte het van oor-

van de boomleeuwerik.

Tijdens de broedvogeltelling in 2009 werden drie territoria aangetroffen. Overigens komt

sprong open gebied, steeds minder geschikt voor karakteristieke heidevogels als de boom-

Spectaculair is de terugkeer van de ver-

de nachtzwaluw door gerichte ingrepen op

leeuwerik, boompieper en nachtzwaluw.

dwenen nachtzwaluw naar de Brunssum-

meer plaatsen in het land voor.

Spannende werkdagen met Gilde-opleidingen Wat wil je met 180 studenten van de opleiding Verzorgende Beroepen in de natuur? Na

Het verzoek van Gilde Opleidingen sloot

twee dagen bosrandbeheer op de Meinweg durft de stichting IKL gerust te stellen dat

mooi aan bij de zoektocht van IKL hoe

ook deze groep prima aan zijn trekken komt in het bos. In april vonden twee werkdagen

(meer) mensen betrokken kunnen worden

plaats waarbij IKL samen met lokale vrijwilligers de studenten aan het werk zette in de

bij natuur en landschap. Voor de meeste

Limburgse natuur.

meiden was het de eerste keer dat ze in het bos kwamen. Met zagen waren de meesten nog nooit in de weer geweest. Het vellen van de bomen was dan ook een groot avontuur. Na een ietwat onwennige start kregen de meiden steeds meer lol in het werk. Voor nogal wat studenten viel deze kennismaking met werken in de natuur dan ook veel positiever uit dan gedacht. Ook bleken ze mogelijkheden te zien om in hun toekomstige werkzaamheden in de verzorgende sector het buitenwerk als activiteit toe te voegen. Stichting Milieufederatie Limburg 25

Het GroenHuis Aanleg hoogstamboomgaarden Mergelland Oost en Centraal Plateau Inwoners met weilanden en percelen in Zuid-Limburg kunnen voor de laatste keer in aanmerking komen voor de aanleg van een hoogstamboomgaard door de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg (IKL). De aanplant van de boomgaarden en hagen is mogelijk via subsidies die de Dienst Landelijk Gebied in de herinrichtingsgebieden beschikbaar stelt. Boomgaarden met hoogstamfruitbomen bepalen al eeuwenlang het landschap van de Zuid-Limburgse dorpen en steden. Tot in de jaren zestig gingen veel dorpen en boerderijen in Zuid-Limburg schuil achter de vele boomgaardjes met een keur aan fruit-

cursussen om zelf het reguliere beheer op

Het is voor grondeigenaren in beide herin-

bomen. Door rooipremies, schaalvergroting

zich te nemen.

richtinggebieden in 2010 voor de laatste keer

en intensivering van het grondgebruik

mogelijk om deel te nemen aan de regeling

verdween de hoogstam of maakte plaats

Het streven tot behoud en herstel van de

hoogstamboomghaarden en zo een bijdrage

voor laagstamplantages. Sinds het begin

Limburgse hoogstamboomgaarden slaat

te leveren aan het herstel van het authen-

van de jaren negentig spant IKL zich met

aan. Steeds meer mensen onderschrij-

tieke Limburgse landshap. Wie belangstelling

steun en medewerking van veel grond-

ven het belang van boomgaarden voor

heeft voor de aanplant van een gevarieerde

eigenaren en vrijwilligers in voor het behoud

de landschappelijke aankleding van het

hoogstamboomgaard met haag kan contact

van deze karakteristieke elementen. Zij

buitengebied. Met de aanplant van nieuwe

opnemen met IKL. Het aanmeldformulier kan

snoeit achterstallige boomgaarden, plant

boomgaarden en hagen krijgt het landschap

gedownload worden via de website www.

nieuwe aan en stimuleert eigenaren via

in diverse Zuid-Limburgse gemeenten weer

ikl-limburg.nl. Voor meer informatie kun je

onderhoudssubsidies, hoogstambrigades en

een forse kwaliteitsimpuls.

bellen met IKL, tel. 0475 - 386430.

IVN viert 50ste verjaardag IVN Natuur- en milieueducatie bestaat

maatschappelijk draagvlak te creëren voor

Een groot aandachtspunt voor IVN is de

50 jaar. In 2010 organiseren vrijwilligers

natuurbescherming. Later is daar nog bij-

kloof tussen jeugd en natuur. Deze is

door het hele land activiteiten om het

gekomen het bevorderen van milieubesef

nog nooit zo groot geweest als nu, aldus

tiende lustrum te vieren. In feestmaand

en de zorg voor de omgeving.

algemeen directeur Jelle de Jong. ,,Steeds

september stelt IVN de relatie kinderen

meer kinderen groeien op in een stedelijke

en natuur centraal met de werkconfe-

Onveranderd is de inzet van de vele

omgeving en kennen de natuur alleen van

rentie ‘Ieder kind heeft recht op natuur’

vrijwilligers die de basis vormen van IVN.

televisie of computer. Voor IVN is dit de aan-

en organiseert de vereniging de Groene

Jaarlijks bereiken zij tienduizenden vol-

leiding om in het jubileumjaar de vervreem-

Maand-activiteiten.

wassenen en kinderen met wandelingen,

ding van de natuur op de agenda te zetten.

excursies, cursussen en natuurlessen.

Daarom organiseren we de werkconferentie

Sinds de oprichting in 1960 draagt IVN

Natuur- en milieueducatie leert men-

‘Ieder kind heeft recht op natuur’ om de

bij aan een duurzame samenleving door

sen omgaan met natuur en hiervoor

urgentie rondom contact met de natuur

mensen te betrekken bij natuur, milieu en

verantwoorde keuzes te maken, keuzes op

voor kinderen te benadrukken en om ouders

landschap. De organisatie heeft inmiddels

het gebied van gezondheid, milieu-

te ondersteunen bij het bieden van hand-

173 lokale afdelingen met ruim 18.000

vervuiling, energiebesparing en natuur-

vatten om het belang van natuurcontact te

leden. IVN werd opgericht met het doel

behoud.

begrijpen en daarmee aan de slag te gaan.”

26 limburgs milieu

Jongeren adviseren Rijkswaterstaat Op woensdag 21 april brachten zeven schoolklassen advies uit aan Rijkswaterstaat Limburg over vervoer in de toekomst. De bijeenkomst vond plaats in het hoofdkantoor van Rijkswaterstaat in Maastricht. Liefst 130 scholieren werkten de afgelopen maanden met hun klas aan dit project.

Foto: Maurits van Hout

De scholieren vormden adviesbureaus en bedachten creatieve oplossingen voor het probleem van het toenemende verkeer, zowel op de weg als over het water. Rijkswaterstaat zelf probeert de problemen op te lossen met maatregelen zoals spitsstroken, extra asfalt, het verlengen van sluizen en het verdiepen van vaargeulen. Op een gegeven moment biedt dat ook geen oplossing meer en moet je creatiever omgaan met de toenemende vervoersvraag. Creatieve ideeën hadden

uitvoerbaar zijn. Deze ideeën hebben grote kans om in innovatieve

de leerlingen in ieder geval genoeg, van vacuümtrekkende transport-

programma’s van Rijkswaterstaat in ontwikkeling te komen.” Klaas

systemen onder de grond en autotracksystemen tot de bouw van

Kosters, directeur Water en Scheepvaart gaf aan de samenwerking

een nieuwe haven met een duurzame containerterminal tussen Echt

met de scholieren erg op prijs te stellen: ,,Dit soort projecten laat

en Maasbracht. Uit alle plannen bleek dat de leerlingen geen moeite

zien dat het voor Rijkswaterstaat goed is om samen te werken met

hebben met het opgeven van hun vrijheid onderweg. Wanneer het

scholen. Deze scholieren zijn het publiek en onze collega’s van de

bijdraagt aan een betere leefomgeving, maken leerlingen daar nood-

toekomst. Op basis van wat ik allemaal heb gezien, is de jeugd goed

zakelijke keuzes voor.

op weg!”

De directeuren van Rijkswaterstaat waren erg enthousiast. Diederik

‘Vervoer in de Toekomst’ is onderdeel van het onderwijsprogramma

Timmer, directeur Wegen en Verkeer: ,,We hebben veel creatieve

Scholen voor Duurzaamheid van IVN. Kijk voor meer informatie op de

ideeën gezien van verrassend hoge kwaliteit die voor een deel zeker

website: www.scholenvoorduurzaamheid.nl.

School Hunsel herstelt en adopteert natuurgebied Leerlingen van basisschool De Wegwijzer

De Heemkundevereniging Hunsel nam in

uit de poel. Verder is een door IKL afgezet

uit Hunsel hebben tijdens de Boom-

2009 het initiatief tot de herinrichting van

bosje opnieuw beplant met struiken als

feestdag in maart een forse houtwal en

het gebied. In de afgelopen maanden legde

lijsterbes, Gelderse roos, kardinaalsmuts

bosstruweel in het gebied Loefhoven in

IKL een kikkerpoel in het gebied aan, waar

en hondsroos. De werkzaamheden worden

Hunsel (gemeente Leudal) hersteld. Ver-

amfibieën hun eieren kunnen afzetten. Ook

afgerond met de aanplant van vier hoog-

volgens is het gebied door de leerlingen

de leerlingen van groep zeven en acht van

stamfruitbomen en 65 meter haag.

geadopteerd. Het is de bedoeling dat de

de basisschool De Wegwijzer uit Hunsel

school onder leiding van de stichting In-

hebben hard gewerkt aan de verfraaiing

Wandelaars en overige recreanten zijn van

standhouding Kleine Landschapselemen-

van Loefhoven. Zo hebben zij onder meer

harte welkom in het gebied. Dwars door

ten in Limburg (IKL) jaarlijks onderhoud

300 bomen en struiken aangeplant op een

het terrein loopt een plaatselijk ommetje

gaat uitvoeren aan het gebied.

aarden wal die opgeworpen is met grond

(met zitbank). Voorbijgangers kunnen genieten van de groene elementen en zich te goed doen aan het fruit van de bomen. Het project Loefhoven is mede mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de particuliere eigenaar, de Heemkundevereniging Hunsel, de gemeente Leudal en de Jan Linders supermarkt in Ittervoort.

Stichting Milieufederatie Limburg 27

Week van de Smaak in september De voorbereidingen voor de vierde editie van de Week van de Smaak (19 t/m 26 september 2010) zijn in volle gang. De Week van de Smaak is een jaarlijks evenement waarin gezonde en eerlijke voeding onder de aandacht wordt gebracht van een breed publiek, met nadruk op ambachtelijke, seizoensgebonden, duurzame en streekgebonden producten. Tijdens de Week van de Smaak 2010 staat het thema fruit centraal: heerlijke op smaak geselecteerde aardbeien, rijp geoogste appels, overheerlijke biologische frambozen en kersen, streekgebonden pruimen, cranberries van Terschelling. Gekoppeld aan dit thema wil de Week van de Smaak aandacht vragen voor het onmisbare werk van bijen en imkers voor de fruitteelt. Den Bosch is de Hoofdstad van de Smaak.

Ieder jaar organiseert de Week van de

De boeren en tuinders in Den Bosch worden

Smaak de Held van de Smaak-verkiezing. De

nauw betrokken bij alle activiteiten in de

winnaar is iemand die zich bijzonder

stad. Het activiteitenprogramma is begin dit

verdienstelijk maakt voor de ontwikkeling of

jaar al gestart, het hoogtepunt is uiteraard

het behoud van lekkere, ambachtelijke en

tijdens de Week van de Smaak. Kijk voor een

streekgebonden producten. Het thema van

overzicht van alle activiteiten in Den Bosch

de Heldenverkiezing is eveneens fruit.

op www.hoofdstadvandesmaak.nl

Tijdens de opening van de Week van de Smaak maakt de jury de winnaar bekend.

Overheerlijk dineren bij de biologische boer

Via de website www.weekvandesmaak.nl kun je vanaf augustus je stem uitbrengen ten behoeve van de Publieksprijs 2010. Elk jaar starten in de Week van de Smaak de plukfeesten van Biologica. Draag je de biologische landbouw een warm hart toe en

De vierde editie van het Bourgondisch feestmaal vindt plaats tot en met

vind je het leuk om in de herfst ook samen

26 september aanstaande. Op 25 prachtige biologische boerenerven in

met familie of vrienden appels te plukken in

heel Nederland kunnen mensen aanschuiven voor een overheerlijk diner.

de boomgaard? Ga naar www.adopteereenappelboom.nl en doe mee!

Chef-kok Caspar Bürgi van het televisie-

programma Koffietijd en andere chef-koks

De Week van de Smaak is een podium voor

koken speciaal voor deze gelegenheid een

iedereen die zelf een activiteit wil organise-

drie- of viergangen menu met dagverse

ren dat aansluit bij het ‘Smaakhandvest’. Elk

biologische oogst en streekgebonden

jaar zijn er honderden grote en kleine activi-

seizoensproducten. Een excursie over de

teiten zoals proeverijen, boerenmarkten,

landerijen maakt onderdeel uit van het

kookworkshops en speciale Week van de

culinaire programma. Reserveren kan via de

Smaak-menu’s in eetcafés en restaurants.

website www.vaneigenerf.nl. Je kunt onder

Kijk voor een overzicht van alle activiteiten

meer terecht bij De Heijerhof in Baexem.

op www.weekvandesmaak.nl

Vol=vol! 28 limburgs milieu

Milieufederaties werken samen aan Cradle-to-Cradle project De Provinciale Milieufederaties voeren gezamenlijk, met geld van het Ministerie van VROM, een project uit met als titel ‘Cradle-to-Cradle in praktijk’. Samen met partners uit het midden- en kleinbedrijf in heel Nederland wordt gewerkt aan vier deelprojecten die gebaseerd zijn op het Cradle-to-Cradle (C2C) concept. Volgens dit concept worden producten en gebouwen zo ontworpen dat alleen materialen worden gebruikt, die na de levensfase van het product opnieuw kunnen dienen als hoogwaardige input voor andere producten of als voedsel in de biologische kringloop. In een volwaardige C2C-maatschappij bestaat geen afval meer. C2C mode

gebracht, maar er is behoefte aan enkele

factor kunnen worden tussen milieu,

Vier milieufederaties, waaronder de

grootschaligere toepassingen in verschil-

landbouw en woningbouw. Zo zou bouwend

Milieufederatie Limburg, stimuleren

lende marktgebieden.

Noord-Nederland op grote schaal gebruik

C2C-initiatieven op het gebied van mode en

Natuurvezelcomposieten kunnen worden

kunnen gaan maken van hennep als

textiel. De textielindustrie is een veelbelo-

toegepast in de autobranche, als behuizing

isolatiemateriaal. Boeren in de noordelijke

vende branche als het gaat om C2C. Er zijn

voor elektronica en voor bouwen

regio’s kunnen dan misschien leven van de

nu al verschillende producten, garens en

interieurproducten. De polyesterhars die

hennepteelt. Het kan ook CO2-uitstoot in

stoffen van het C2C-principe op de markt

NPSP momenteel gebruikt, is helaas nog

Groningen en Drenthe flink doen slinken.

verkrijgbaar. De ondergoedlijn Pure Origin

niet van natuurlijke grondstoffen gemaakt.

van Triumph en het composteerbare T-shirt

Er zijn wel verschillende leveranciers bezig

C2C landbouw en landschap

van Trigema zijn hiervan goede voorbeelden.

met de ontwikkeling van ‘bio-based’ harsen,

De Milieufederatie Groningen wil met dit

Ondanks deze voorbeelden zijn er nauwelijks

maar deze zijn nog niet of nauwelijks in

project onderzoeken wat de mogelijkheden

ondernemers of modeontwerpers in

praktijktoepassingen getest. Het project

zijn voor C2C in het Zuidelijk Westerkwar-

Nederland die C2C-uitgangspunten

moet uiteindelijk leiden tot een of meerdere

tier. Dit moet uiteindelijk leiden tot een

hanteren. Met dit project willen de

nieuwe producten.

impuls aan de agrarische sector in de regio.

Provinciale Milieufederaties een rol spelen in

Het Zuidelijk Westerkwartier is een gebied

het verbinden van de mode- en kleding-

dat zich kenmerkt door karakteristieke

wereld aan de C2C-uitgangspunten. Op dit

houtsingels en kleinschalige landbouw. Hier

moment wordt samengewerkt met de

zijn twee agrarische natuurverenigingen

ontwerpers Kim van Bakel (Van Bakel

actief: Boer en Natuur Zuidelijk Wester-

Inspires & Creates), Fioen van Balgooij

kwartier en De Eendracht. Zij proberen op

(Refinity) en OAT Shoes.

een maatschappelijk verantwoorde manier duurzame agrarische activiteiten uit te

C2C composieten

voeren in de regio. Inzet daarbij is het

De Milieufederatie Noord-Holland wil de

behoud van de kenmerkende karakteristieken

haalbaarheid aantonen van de toepassing

op het gebied van natuur en milieu.

van natuurvezelversterkte composieten met

Binnen het project wordt gekeken naar

een ‘bio-based’ hars. Natuurvezelcomposie-

mogelijkheden om afvalstromen te

ten koppelen een laag gewicht en een

C2C isolatie

gebruiken voor energie, duurzaam bouw-

natuurlijke uitstraling aan unieke eigen-

Het project Hennep To House streeft naar

materiaal of andere doelen. De Zaaister

schappen op het gebied van elektromagne-

een ‘klimaatsprong’ door een succesvolle

(groothandel in biologische versproducten)

tisme en akoestiek. Natuurvezelcomposieten

marktintroductie van echt duurzaam,

doet ook mee aan dit project. Er zal een

zijn beter geschikt voor recycling en

regionaal geteeld en geproduceerd

C2C-onderzoek gedaan worden met een

afvalverbranding dan glasvezelversterkte

C2C-bouwmateriaal in Noord-Nederland en

adviestraject voor dit bedrijf. De Zaaister

composieten. Het bedrijf NPSP Composieten

de aangrenzende regio’s in Duitsland. De

koopt producten uit deze regio en maakt

heeft de technologie, kennis en ervaring

Natuur en Milieufederatie Drenthe gaat

daarmee onderdeel uit van dezelfde

ontwikkeld om producten op basis van

samen met het bedrijf Hemplflax de

agrarische keten.

natuurvezelversterkte composieten te

mogelijkheden onderzoeken om hennep-

produceren. Onder de merknaam Nabasco is

isolatiemateriaal C2C te maken. In de

nu al een aantal producten op de markt

toekomst zou hennep een verbindende

Sandra Akkermans Milieufederatie Limburg Stichting Milieufederatie Limburg 29

Milieufederatie Limburg positief over stopzetten proef CO2-opslag Chemelot De proef met de CO 2 -opslag bij DSM op industrieterrein Chemelot in Sittard-Geleen gaat voorlopig in de ijskast. De Milieufederatie Limburg vindt dit een positieve ontwikkeling, want zij is van mening dat ondergrondse CO2-opslag bij DSM in Geleen weinig zinvol is. De milieuorganisatie vindt dat de proef bij

de inwoners in het dichtbevolkte gebied

De Milieufederatie staat overigens niet

DSM te risicovol is en te weinig informatie

(Lindenheuvel, Urmond) nog niet in kaart

afwijzend tegenover ondergrondse CO2-

oplevert voor duurzame ondergrondse CO2-

gebracht.

opslag. Opslag in lege gasvelden is volgens

opslag in de toekomst. Ook is zij van mening

de milieuorganisatie de meest voor de hand

dat de proef in een dichtbebouwd gebied

Bovendien kan bij DSM slechts weinig CO2

liggende en veiligste methode. Alle kennis

(met chemische industrie en woonwijken)

worden opgeslagen. Het proefproject bij

hiervoor is aanwezig en de boorgaten zijn

niet wenselijk is omdat het risico op

DSM kan jaarlijks zo’n 0,2 miljoen ton CO2

zelfs al klaar.

aardbevingen wordt vergroot en mogelijke

verwerken. Vanaf 2020 is het echter nodig

gezondheids- en veiligheidsrisico’s nog

om tussen de 30 en 40 miljoen ton per jaar

Eind 2008 stelde de toenmalige minister van

niet zijn onderzocht. De opslag gaat nu

in de bodem op te slaan. De milieubijdrage

VROM, Jacqueline Cramer, 60 miljoen euro

niet door omdat het ministerie van VROM

van dit project is daardoor te gering, zeker

beschikbaar voor twee proefprojecten voor

nog niet met de beloofde subsidie over de

gezien de kosten van het project en de

ondergrondse opslag van het broeikasgas

brug is gekomen. De initiatiefnemers,

mogelijke risico’s voor de inwoners.

CO2 in Barendrecht en Geleen.

onder wie DSM, hebben daarop het project stilgelegd. DSM en technisch bureau GTI willen in Geleen CO2 (afkomstig uit de ammoniakfabriek van DSM Agro) ondergronds opslaan in gesteente- en steenkolenlagen. Dat is behalve zeer kostbaar ook erg ingewikkeld. Zo is er een extra risico door de aanwezigheid van breuken in de ondergrond. Het kraken van gesteente om ondergrondse opslag mogelijk te maken kan leiden tot extra aardverschuivingen en is daarom onaanvaardbaar. Ook zijn de risico’s voor

Twee duurzame energiecentrales in Limburg Imtech Energie Solutions BV mag zowel op Greenport Venlo als op Belvedère Maastricht duurzame energiecentrales bouwen. De provincie draagt circa 7,5 miljoen euro bij, de totale investeringskosten bedragen 140 miljoen euro. De centrales wekken duurzame elektriciteit op die voldoet aan de behoeften van zo’n 65.000 Limburgse huishoudens. Provinciale Staten hebben op 4 juni jl. de gunningen goedgekeurd. De provincie wil dat in Limburg in 2020 twintig procent duurzame

dens duurzame elektriciteit produceren.

energie wordt opgewekt en twintig procent minder CO2 wordt uit-

De energiecentrale op Belvedère in Maastricht bestaat uit een

gestoten. De nieuwe centrales moeten in belangrijke mate bijdragen

combinatie van zonnepanelen, windmolens, biomassa én een wa-

aan deze doelstellingen.

terkrachtcentrale (bij Borgharen). In totaal worden 35.000 huishoudens voorzien van de elektriciteit afkomstig van deze centrale. Een

De duurzame energiecentrale die op Klavertje 4/Greenport in Venlo

probleem bij de bouw van de waterkrachtcentrale is de doorgang

is gepland, bestaat uit een combinatie van zonnepanelen, windmo-

voor vissen. Daarom wordt er nader onderzoek verricht naar een

lens en biomassa. Deze centrale zal voor ongeveer 30.000 huishou-

oplossing voor dit probleem.

30 limburgs milieu

automobilist betaalt voor slecht klimaatbeleid het nederlandse en europese beleid voor biobrandstoffen werkt niet, omdat het de uitstoot van broeikasgassen niet vermindert, maar juist vergroot. dit komt omdat biobrandstoffen naast de bekende effecten ook een ‘verborgen klimaateffect’ hebben, waarover nu steeds meer bekend wordt. Nederland moet zo snel mogelijk een

bare landbouwgrond nodig is voor de sterk

Natuur en Milieu vindt dat de overheid

standpunt innemen over dit verborgen

stijgende voedselvraag, moeten hiervoor

moet stoppen met het stimuleren van

klimaateffect, omdat de Europese Commis-

natuurgebieden gecultiveerd worden. De

biobrandstoffen waarvoor landbouwgrond

sie later dit jaar daarover beslist. Mirjam

enorme hoeveelheden broeikasgassen die

nodig is. Met reststromen uit industrie,

de Rijk, voormalig directeur van Stichting

dan vrijkomen uit de bodem en oorspron-

landbouw en duurzaam bosbeheer kunnen

Natuur en Milieu en momenteel wethouder

kelijke begroeiing doen de positieve

wel duurzame biobrandstoffen gemaakt

in Utrecht meent: ,,Dit verborgen klimaat-

effecten van biobrandstoffen geheel teniet.

worden. Die reststromen en groen gas

effect leidt bij vrijwel alle biobrandstoffen

Als er bijvoorbeeld door de aanleg van een

kunnen ongeveer voorzien in 5% bijmen-

die geteeld worden tot meer uitstoot van

palmolieplantage elders tropisch veenbos

ging van biobrandstoffen. De belangrijkste

broeikasgassen dan fossiele brandstoffen.

gekapt wordt voor nieuwe landbouwgrond,

klimaatwinst in het verkeer kan volgens

Automobilisten dreigen meer te moeten

duurt het vierhonderd jaar voordat die

de stichting bereikt worden met zuinige

betalen voor biobrandstof, terwijl het

broeikasgassen weer uit de atmosfeer

auto’s. Ook met elektrisch rijden wordt

klimaatprobleem er alleen maar door

gehaald zijn met biobrandstofproductie.

milieuwinst geboekt.

verergert.”

Pas daarna is er sprake van klimaatwinst.

Het rapport ‘Het verborgen klimaateffect

Zo zijn er 260 voetbalvelden landbouw-

van biobrandstoffen’ kun je lezen op de

rapport

grond nodig voor één retourvlucht

website www.milieufederatielimburg.nl

In het rapport ‘Het verborgen klimaateffect

Amsterdam-New York met een Boeing 747.

(publicaties).

van biobrandstoffen’ beschrijft Natuur en Milieu op basis van wetenschappelijk onderzoek de risico’s voor het klimaat van de huidige biobrandstoffen. Daaruit blijkt dat bijna alle biobrandstoffen die geteeld

nieuw logo bio-producten

worden negatief zijn voor het klimaat, als

biologische producten krijgen vanaf 1 juli een europees biologisch logo. het

je de effecten van vergroting van het

logo toont twaalf sterretjes in de vorm van een blad tegen een groene achter-

wereldwijde landbouwoppervlak mee-

grond.

rekent. Het moet consumenten garanderen dat het product voldoet aan de EU-normen voor Het verborgen klimaateffect ontstaat door

biologische landbouw en dat de bestanddelen voor minimaal 95 procent biologisch zijn.

de enorme vraag naar extra landbouw-

Producenten krijgen twee jaar de tijd om het logo op het etiket te plaatsen. Daarna is het

grond die het Europese biobrandstofbeleid

verplicht. Het logo met de naam ‘Euroblad’ is ontworpen door een Duitse student. Hij won

genereert. Omdat wereldwijd alle beschik-

begin dit jaar een wedstrijd die uitgeschreven was door de Europese Commissie. stichting milieufederatie limburg 31

Marieke van Schaik: ‘De goede doelen van de Postcode Loterij winnen altijd’

De Provinciale Milieufederaties hebben tijdens het Goed Geld Gala op 4 februari jongstleden van de Nationale Postcode Loterij een bedrag van 2,25 miljoen euro ontvangen. In totaal verdeelde de Postcode Loterij tijdens dit bijzondere gala 256 miljoen euro onder haar goede doelen - een groei van vijf procent ten opzichte van 2008. Hoe kan het dat de Postcode Loterij tot nu toe elk jaar groeit? Wat is het geheim? Een interview met Managing Director Marieke van Schaik van de Nationale Postcode Loterij. Volgens Managing Director Marieke van Schaik zit het geheim van het succes van de Nationale Postcode Loterij hem in het feit dat iedereen wel een droom heeft. ,,Door mee te doen aan een loterij kun je dromen over het verwezenlijken van je wensen: een nieuw huis, Het unieke aan de Postcode Loterij is dat de goede doelen altijd winnaars zijn. De helft van ieder verkocht lot gaat immers naar de goede doelen. Dat legitimeert mensen om te blijven meespelen, ook al win je niet. En als je wint, doe je dat nooit alleen maar samen met je buren. Tegelijkertijd mag duidelijk zijn dat wij heel hard moeten werken om die loten te blijven verkopen. Mensen zijn toch voorzichtiger in deze economisch lastige tijden. Bovendien hebben wij doordat wij 50% aan goede doelen afdragen een minder groot prijzenpakket dan bijvoorbeeld de Staatsloterij, die rond de 15% afdraagt aan de staat.” 32 limburgs milieu

Foto’s: Nationale Postcode Loterij / Roy Beusker

een mooie vakantie of wat extra middelen om anderen te helpen.

Het Zeeuwse Landschap is het eerste goede doel van de Nationale Postcode Loterij dat een bijdrage ontvangt uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij. Met ruim zes miljoen euro kan Stichting Het Zeeuwse Landschap haar droom waarmaken: de aanleg van een kustzone die klaar is voor de toekomst, waarin economie en ecologie de ruimte krijgen en die een waardevol landschap levert voor mens en natuur. Waarom hebben jullie het Droomfonds ingesteld en wat hopen jullie met dit Droomfonds te bereiken? ,,De Postcode Loterij ondersteunt haar beneficiënten al meer dan 20 jaar structureel en ongeoormerkt. De goede doelen besteden de bijdrage aan die onderdelen van hun werk die zij het hardst nodig vinden. Organisaties die door de Postcode Loterij worden ondersteund, moeten af en toe risico’s nemen

Onlangs waren er Tweede Kamer-verkiezingen. Het is

om een echt grote stap te zetten in het realiseren van hun

voor de 75 goede doelen van de Nationale Postcode Lo-

doelstellingen. Risico’s nemen hoort echter vaak niet tot de

terij van groot belang dat de Nationale Postcode Loterij

mogelijkheden van goede doelen. Wij willen dan ook helpen

ook in de toekomst hun werk blijft steunen. Is de onaf-

om juist wél innovatieve en grootse projecten te realiseren.

hankelijke financiering van het maatschappelijk mid-

Met de instelling van het Droomfonds kan ieder jaar ten

denveld naar de toekomst toe voldoende gegarandeerd?

minste één grote droom gerealiseerd worden. Bijvoorbeeld een baanbrekende innovatieve techniek toepassen of een

,,Hoewel het hier om een zeer robuust model gaat, liggen

probleem daadwerkelijk meerjarig en grondig aanpakken. Als

er verschillende bedreigingen op de loer. De minister heeft

ondernemende organisatie weten wij maar al te goed dat bij

bijvoorbeeld aangekondigd dat hij naar transparante vergun-

het bewandelen van nieuwe wegen er af en toe dingen mis

ningsprocedures wil, waarbij andere partijen zouden kunnen

gaan of anders uitpakken dan van te voren ingeschat. Het

meedingen naar onze vergunning. Het is niet duidelijk hoe

inspireert ons om met de middelen van de Postcode Loterij

het huidige niveau van financiering dan gegarandeerd wordt.

ook een type verandering mogelijk te maken die opvalt en

Samen met onze beneficiënten blijft het dus belangrijk de

meehelpt een keerpunt te bewerkstelligen, of tenminste te

politiek goed en frequent te informeren over de impact van de

ondersteunen.”

steun van de loterij aan de goede doelen. En het belang van de continuïteit hiervan.”

Dankzij de Nationale Postcode Loterij hebben de deel-

U bent samen met Sigrid van Aken en Imme Rog op 1

nemers aan de Nationale Postcode Loterij vorig jaar

september 2009 benoemd tot managing directors van de

een energiezuinige LED-lamp gekregen. Met deze actie

Nationale Postcode Loterij. Kunt u iets vertellen over uw

heeft de loterij een belangrijke bijdrage geleverd aan

ervaringen tot nu toe?

energiebesparing. Kunnen we meer van dit soort leuke acties verwachten?

,,Wij hebben het omvangrijke takenpakket verdeeld onder ons drieën. Met drie goede doelenloterijen, meer dan 400 mede-

,,Zeker! De Postcode Loterij streeft naar een groene en recht-

werkers, ruim 3 miljoen deelnemers en een jaaromzet van circa

vaardige wereld. Daar werken wij aan met onze goede doelen.

720 miljoen euro, hebben wij een grote organisatie te runnen.

Maar ook het hierbij betrekken van al onze loterijdeelnemers

Dat is niet alleen uitdagend, maar vooral heel leuk. Wij vullen

biedt enorme kansen. Het prijzenpakket bestaat uit steeds

elkaar goed aan en de lijnen zijn kort, waardoor we slag-

meer groene prijzen. De grote ‘Wat Led je? Campagne’ in 2009

vaardig beslissingen kunnen nemen. Het enthousiasme en de

was uniek in haar soort. Meer dan 1,6 miljoen deelnemers

creativiteit van de collega’s binnen de organisatie maakt ons

wisten hun weg te vinden naar de winkel om hun led-lamp

werk natuurlijk een stuk makkelijker. Ik ben blij dat ik naast

af te halen. Al die lampen als vervanger van een gloeilamp

de portefeuilles financiën en communicatie ook goede doelen

betekent een totale besparing van 73.00 ton CO 2 per jaar, bij

doe. Ik blijf namelijk graag nauw betrokken bij het werk van al

een gemiddeld gebruik van 4 uur per dag. Uiteraard kijken wij

onze beneficiënten.”

er naar uit om een vergelijkbare grote actie te gaan doen. Wij onderzoeken momenteel verschillende mogelijkheden.”

Gerrit Geerds Friese Milieu Federatie Stichting Milieufederatie Limburg 33

minder fout hout in europa een ruime meerderheid van de milieucommissie van het europees parlement heeft in mei ingestemd met een wetsvoorstel dat de import van illegaal gekapt hout in europa moet voorkómen. hiermee kan europa een échte bijdrage leveren aan de wereldwijde ontbossing door illegale houtkap. Als het aan de Milieucommissie ligt, moet ieder bedrijf aantonen

illegaal gekapt is. Dit gaat ten koste van waardevolle bossen en

dat hout dat afkomstig is van buiten de Europese Unie, een legale

leefgebieden van dieren en planten. Daarnaast lopen de landen

oorsprong heeft. Ook binnen Europa zelf moeten bedrijven registreren

waar het hout illegaal wordt gekapt, grote sommen belastinggeld

hoe ze aan hun hout komen. De Milieucommissie meent dat als

mis en staat de handel in illegaal hout een eerlijke concurrentie

ieder bedrijf de herkomst van zijn hout in kaart brengt het risico

in de houtbranche in de weg. De noodzaak van strenge Europese

dat illegaal hout via sluipwegen de Europese Unie binnenkomt,

wetgeving die de handel in illegaal gekapt hout verbiedt, wordt

wordt geminimaliseerd. De commissie bepaalde bovendien dat

bovendien ingegeven door een stijgende vraag naar hout en pro-

iedere lidstaat onrechtmatigheden moet opsporen en overtreders

ducten gemaakt van hout. De Verenigde Naties becijferden onlangs

moet bestraffen. De Milieucommissie gaat daarin een stap verder

bijvoorbeeld dat de Europese vraag naar papier in 2030 naar ver-

dan de Landbouwbouwcommissie. Die liet de keus om al dan niet

wachting met 80 procent stijgt.

tot vervolging over te gaan aan de lidstaten zelf en wilde boven-

In Europa duurt het debat over een importverbod op fout hout nu

dien geen registratiesysteem.

al zes jaar. Nederland heeft zich altijd voorstander verklaard van

Onderzoek door het Wereld Natuur Fonds in 2008 toonde aan dat

een sterke Europese wet tegen illegaal hout. De wet wordt op 7 juli

ruim een vijfde van het hout dat de Europese Unie binnenkomt,

ter goedkeuring voorgelegd aan het Europees Parlement.

c&a koploper biologisch verantwoorde katoenen kleding c&a is momenteel koploper op het gebied van verkoop van kleding van gecertificeerd biologisch katoen. vorig jaar was dit nog het amerikaanse Walmart. Dit blijkt uit een recent gepubliceerd rapport van Organic Exchange, de Amerikaanse marktorganisatie. De nummers twee en drie zijn nu het Amerikaanse sportkledingmerk Nike en de winkelketen Walmart. H&M staat op de vierde plek. In 2006 kwam C&A nog niet in de top 5 voor. Volgens Organic Exchange steeg de wereldwijde omzet in textielproducten uit biokatoen het afgelopen jaar van 3,2 naar 4,3 miljard dollar, een stijging van 33 procent in één jaar tijd. Als deze groei zich doorzet, dan zal de wereldwijde omzet in biokatoenproducten stijgen van 5,1 miljard dollar in 2010 tot 6 miljard dollar in 2011. 34 limburgs milieu

Infomiddagen Natura 2000 Op initiatief van de Milieufederatie Limburg zijn er speciaal voor Limburgse recreatieondernemers het afgelopen voorjaar twee informatiemiddagen over Natura 2000 gehouden. De Milieufederatie heeft beide middagen georganiseerd in nauwe samenwerking met de RECRON en het Limburgs Landschap. In totaal hebben zo’n 25 Limburgse

De natuurbeschermingsorganisaties

alles, mogelijk is. Voor de recreatieonder-

RECRON-bedrijven aan de bijeenkomsten

Limburgs Landschap en Milieufederatie Limburg

nemers is het essentieel om in een vroeg-

deelgenomen. Op 11 maart was er een

hebben geprobeerd duidelijk te maken dat

tijdig stadium met een nog niet geheel

informatiemiddag in Epen voor Zuid-

de ligging van een bedrijf in of nabij een

dichtgetimmerd plan aan tafel te gaan

Limburgse recreatiebedrijven en op 25

natuurgebied niet alleen een bedreiging is,

zitten met provincie en gemeente, om te

maart in Arcen voor recreatieondernemers

maar ook een visitekaartje kan vormen en

bekijken welke mogelijkheden er zijn.

uit Noord- en Midden-Limburg.

kansen biedt voor het betreffende recrea-

Beide infomiddagen kunnen als geslaagd

tiebedrijf. Uit de presentaties van LNV en

worden beschouwd, ook gezien het grote

Doel van de bijeenkomsten was uitleggen

provincie werd duidelijk dat er op basis van

aantal positieve reacties na afloop van de

hoe het natuurbeleid in Limburg is

het geldende natuurbeleid veel, maar niet

deelnemende recreatiebedrijven.

vormgegeven, welke positie Natura 2000 hierbij inneemt en wat dit betekent voor recreatieondernemers. De organisatie van beide middagen vond plaats in het kader van het project AveNatura 2000, waarin de gezamenlijke Milieufederaties werken aan draagvlakvergroting voor Natura 2000.


De presentaties werden verzorgd door het Ministerie van LNV (over Natura 2000) en door de provincie (over natuurbeleid in Limburg). Daarna werd in een fictieve case de situatie besproken van een recreatiebedrijf met uitbreidingswensen, gelegen in de EHS en tegen een Natura 2000-gebied aan.

Horst aan de Maas beste wandelgemeente De gemeente Horst aan de Maas in Noord-Limburg is gekozen tot Wandelgemeente van het Jaar 2010. Het dorp Sevenum in die gemeente is in Nederland het meest vriendelijk voor wandelaars en scoort hoog op het gebied van bewegwijzering, routecontrole, themaroutes, informatie, bereikbaarheid en voorzieningen bij wandelpaden. Tijdens de uitreiking van de prijs (een

van 100 kilometer. Vrijwilligers controle-

een groot beeld geplaatst van de Rustende

bronzen beeld) maakte wethouder Freek

ren de routes iedere maand. De wandel-

Wandelaar. In het centrum van Sevenum

Selen bekend dat de gemeente Horst aan

route rondom Sevenum langs kapellen en

staat een digitaal informatiepaneel waar

de Maas soortgelijke knooppuntenroutes

wegkruizen spreekt bijzonder aan door

wandelaars via een touchscreen een wandel-

ook graag in de 15 andere kernen van de

de fraaie omgeving. De route loopt dwars

route kunnen printen.

gemeente wil laten uitzetten.

tussen schapen en langs een boomhut met verrekijkers. Wandelaars kunnen

De verkiezing is georganiseerd door ‘Te

De Stichting KnopenLopen heeft in Horst

uitrusten in een schommelstoel of bij een

Voet’, dé wandelkrant van Nederland. De

aan de Maas jarenlang gewerkt aan een

aanlegsteiger gratis een hengel uitgooien.

twee andere genomineerde gemeenten

netwerk van knooppunten met een lengte

Halverwege de route heeft de gemeente

waren Oirschot en Winterswijk. Stichting Milieufederatie Limburg 35

Heideherstel bij Nijmegen-Mook Sinds afgelopen winter wordt er onder de naam Heiderijk gewerkt aan heideherstel op de stuwwal tussen Nijmegen

Foto’s: Bart van der Aa / Natuurmonumenten

en Mook. Doel van het project is het verbeteren van het leefgebied van aan heide gebonden soorten.

De afgelopen weken zijn er de nodige

(versnippering) is het voortbestaan van

Deze maatregelen hebben inmiddels geleid

bomen gekapt in het grensgebied van

kwetsbare dieren plantensoorten onder

tot een hoop onbegrip en emotionele

de provincies Gelderland en Limburg

druk komen te staan.

reacties. Er is een actiegroep Red Ons Bos opgericht om het project tegen te

tussen Nijmegen, Groesbeek en Mook. Dit heeft tot nogal wat commotie en

Het plan Heiderijk voorziet in de

houden. Zoals wel vaker bij dit soort

onbegrip geleid. Er is zelfs een heuse

vergroting van de oppervlakte van

natuurprojecten komen inwoners in het

actiegroep opgericht (Red Ons Bos) om

bestaande heideterreinen, het maken van

geweer op het moment dat de eerste

de werkzaamheden stil te leggen. Het

verbindingen tussen de heidegebieden

bomen tegen de vlakte gaan. Niet

gaat om de eerste fase van het project

en het creëren van betere overgangzones

verwonderlijk, omdat de kaalslag, zeker

Heiderijk, waarin Natuurmonumenten,

tussen heide en bos. Hiervoor worden op

als het om zo’n omvangrijke oppervlakte

gemeente Nijmegen, Staatsbosbeheer en

een aantal plekken bomen geveld, stukken

als bij Heiderijk gaat, nu niet direct een

Prorail samenwerken aan het herstel van

bos gedund, hakhoutbeheer uitgevoerd

vrolijke aanblik oplevert. Als goed wordt

heideterreinen tussen Nijmegen en Mook.

en wordt er geplagd. Een uitgebreide

uitgelegd waarom de werkzaamheden

studie van Bureau Natuurbalans ligt ten

uitgevoerd worden en wat er voor de

grondslag aan de werkzaamheden.

gekapte bomen terugkomt, is er bij

Heide is het leefgebied van veel bijzondere (beschermde) planten en dieren. Zo

de meeste mensen wel begrip voor de

voelen de nachtzwaluw, zadelsprinkhaan,

Inmiddels is de eerste fase van het project

maatregelen. Draagvlak voor dit soort

roodborsttapuit, gladde slang en

Heiderijk uitgevoerd (zie tabel). Er is 16,8

projecten staat of valt voor een heel

zandhagedis zich er prima thuis. Als

hectare bos gekapt, 38 hectare opslag

belangrijk deel met goede communicatie

gevolg van het ontbreken van adequaat

van bomen en struiken (niet zijnde bos)

naar omwonenden en direct betrokkenen

beheer is het areaal heide op de stuwwal

weggehaald en 29 hectare bos gedund.

toe. Dit luistert vaak heel nauw. Hoewel de

tussen Nijmegen en Mook de afgelopen

Van die bewerkte oppervlakte is 13,5

initiatiefnemers van het project Heiderijk

decennia afgenomen. Vooral de kleinere

hectare geplagd om de heideterreinen

eind vorig jaar een informatieavond

heideterreintjes te midden van bos raken

uit te breiden. In totaal is er 83 hectare

en enkele publieksexcursies hebben

overgroeid door bomen. Als gevolg

leefgebied voor beschermde soorten

georganiseerd om meer ruchtbaarheid te

hiervan en door de geïsoleerde ligging

ingericht.

geven aan het project, zijn zij er kennelijk

36 limburgs milieu

Basisgegevens Heiderijk (bron: www.heiderijk.nl) Plangebied

3000 hectare

Bestaand leefgebied (Mookerschans, Mookerheide, Heumenseschans, Heumensoord)

110 hectare

Doelstelling leefgebied Heiderijk

300 hectare

Leefgebied uitgevoerd fase 1 Heiderijk

83 hectare

Uitgevoerd fase 1 Heiderijk verwijderen bos (herplant elders)

16,8 hectare

Uitgevoerd fase 1 Heiderijk verwijderen opslag

38 hectare

Uitgevoerd fase 1 Heiderijk dunning (blijft bos)

29 hectare

Waarvan uitgevoerd fase 1 Heiderijk plaggen

13,5 hectare

Herplant/ spontane verbossing door Vereniging Natuurmonumenten nabij plangebied Herplant door Prorail (op nader te bepalen locatie)

4 hectare 0,79 hectare

Herplant door Staatsbosbeheer (ontheffing)

11,88 hectare

Nog in te richten leefgebied

107 hectare

Wat vindt de Milieufederatie LIMBURG? • Project Heiderijk zorgt ervoor dat verschillende natuurgebieden weer met elkaar verbonden worden. • Project Heiderijk is noodzakelijk voor een duurzaam behoud van de aan heide gebonden planten en dieren en is goed voor de biodiversiteit, omdat het de overlevingskansen van dieren en planten op geïsoleerde heideterreinen in het grensgebied van Limburg en Gelderland vergroot.

toch niet in geslaagd om voldoende

houden. Zo zou er 300 hectare bos gekapt

duidelijk te maken wat zij precies met

worden, waarvan een deel met een leeftijd

het project voor ogen hebben. Ook zijn

van 100 tot 150 jaar oud. Hiervan is echter

kennelijk nog heel veel mensen gemist wat

geen sprake. Het gaat erom 300 hectare

uitleggen wat er gebeurt en

betreft de informatieoverdracht. Anders is

geschikt te maken als leefgebied voor aan

waarom (dus betere communicatie

de ontstane commotie niet te verklaren.

heide gebonden soorten. Dit gebeurt deels

richting omwonenden en direct

door het verwijderen van bomen (waarvan

betrokkenen).

• De initiatiefnemers moeten beter

Overigens bedient de actiegroep zich van

een deel elders weer herplant wordt), deels

een aantal feitelijke onjuistheden in hun

door het verwijderen van spontane opslag

pogingen om de werkzaamheden tegen te

van bomen of struiken en door dunning.

van de houtkap, moet op korte

Met name exoten zijn weggehaald. Dat zijn

termijn worden opgeruimd.

• Alle rotzooi in de bossen, als gevolg

de boomsoorten die hier niet van nature thuishoren (Amerikaanse eik, Amerikaanse vogelkers, douglasspar, Corsicaanse den).

• Wandelpaden moeten snel weer begaanbaar gemaakt worden.

Inheemse soorten zoals zomer- en wintereiken, berk, beuk en beeldbepalende grove dennen worden zoveel mogelijk gespaard. Bart Cobben Milieufederatie Limburg Stichting Milieufederatie Limburg 37

bescherming aangevraagd voor spaanse vlag nederland heeft 162 natura 2000-gebieden. deze bestaan uit vogelrichtlijngebieden (zijn al aangewezen) en habitatrichtlijngebieden. uiterlijk in december 2010 moeten ook de habitatrichtlijngebieden de definitieve natura 2000-status krijgen. dat betekent dat voor elk gebied een aanwijzingsbesluit moet zijn vastgesteld, waarin de precieze begrenzing en instandhoudingsdoelen zijn vastgelegd.

In 2008 heeft minister Verburg met de provincies afgesproken

wijziging betreft het Natura 2000-gebied Brunssummerheide.

om de definitieve aanwijzing van een aantal Natura 2000-

Dit gebied is als Natura 2000-gebied aangemerkt, onder meer

gebieden aan te houden. De provincies wilden voor deze

vanwege het vóórkomen van de Spaanse Vlag-vlinder. Bij

gebieden eerst concept-beheerplannen opstellen. In deze

nader inzien blijkt deze vlinder vooral buiten de Natura

plannen staat aangegeven hoe de kwetsbare natuur beschermd

2000-begrenzing voor te komen. Reden voor de provincie

moet worden. De concept-beheerplannen zijn op 1 september

Limburg om de minister te vragen de Spaanse Vlag als doel-

2009 door de provincies bij de minister aangeleverd. De plannen

stelling voor de Brunssummerheide te schrappen.

laten zien dat het grootste deel van de natuurdoelen haalbaar

De Milieufederatie Limburg gaat akkoord met deze wijziging,

is. Dit vraagt wel om een oplossing voor de knelpunten water

mits er garanties komen dat de vlinder in Zuid-Limburg duur-

en stikstof. Stikstof is het grootste probleem bij het realiseren

zaam beschermd wordt. Dat zou kunnen door het opstellen van

van de natuurdoelen. Inmiddels is een aanvang gemaakt met de

een regionaal beschermingsplan. Ook de Vlinderstichting en de

zogenoemde Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) om de

Vereniging Natuurmonumenten (als beheerder van de Brunssum-

stikstofdepositie via drie niveaus (generiek, provinciaal en

merheide) kunnen zich hierin vinden. De minister van LNV heeft

gebiedsgericht) terug te dringen.

de provincie inmiddels verzocht om een regionaal beschermingsplan voor de Spaanse Vlag op te stellen.

In de concept-beheerplannen hebben de provincies een aantal gebiedsspecifieke wijzigingsvoorstellen gedaan. De meeste hiervan neemt de minister van LNV over bij de definitieve

Bart Cobben

aanwijzing van de gebieden. Een voor Limburg belangrijke

Milieufederatie Limburg

38 limburgs milieu

site-seeing op internet zijn tal van leuke en interessante websites te vinden, maar dan moet je wel weten waar. deze keer zetten we websites met het thema ‘eco design’ in de spotlight. onderstaande websites zijn het bewijs dat er prachtige nieuwe producten ontstaan door recycling en dat milieuvriendelijk produceren unieke en bijzondere creaties oplevert.

WWW.LiQuidesign.co.uk Liquidesign is een Brits bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in het ontwerpen van innovatieve en bijzondere meubels en lampen. De designers werken zoveel mogelijk met milieuvriendelijke producten en met materialen als WWW.hoteLbasico.com

papier en karton. Bijzonder zijn de Bagalights. Deze eco-vriendelijke

Hotel Básico in Playa Del Carmen (Mexico) is een prima voorbeeld

tafellampen zijn niet schadelijk voor het milieu en werken alleen op

van recycled architecture. Het hotel is namelijk voor een groot deel

spaarlampen. De lampen zijn heel apart van vorm en niet duur. Voor

gebouwd van bestaande materialen. Zo zijn de rooftop cabanas

28 dollar (exclusief verzendkosten) kun je al een Bagalight kopen. Je

gefabriceerd van oude onderdelen van vrachtwagens en is het

hebt dan wel een plugconverter nodig om de lamp in Nederland te

zwembad opgebouwd uit oude watertanks van olieraffinaderijen.

kunnen gebruiken.

De lampen zijn gemaakt van oude bananenkratten en van stukken glas die zijn aangespoeld op de verlaten stranden in Mexico. Het driesterren boutiquehotel wordt al in diverse reisbladen geroemd om zijn bijzondere invulling van recycling. Het kleine pittoreske hotel (15 kamers verdeeld over 4 verdiepingen) trekt een fashionable crowd aan. De inrichting laat zien dat je heel creatief kunt zijn met het hergebruik van bestaande materialen.

WWW.edunonLine.com In 2005 richtte het echtpaar Ali en Paul Hewson (beter bekend als Bono van de Ierse popgroep U2) het modelabel Edun op. De

WWW.theWrendesign.com

missie van Edun is volgens fair

Het accessoirelabel Wren is opgezet door de Zuid-Afrikaanse grafisch

trade-principes in Afrika gemaakte

designer Wendren. Alle producten zijn handgemaakt door een team

mode te verkopen. Hiermee willen

van drie mensen. De tassen worden gemaakt van gerecyclede

de Hewsons Afrika op de kaart

materialen en natuurlijke katoen. Zo is er onder meer de Clean Coffee

zetten als modeland en tevens

Travel Bag, die bestaat uit fairtrade koffiezakken en organisch canvas.

een bijdrage leveren aan betere

Bijzonder mooi zijn de laptoptassen die vervaardigd zijn van onge-

leefomstandigheden voor produ-

bruikte Portland cementzakken. De prijzen van de tassen variëren

centen en arbeiders. Als een van

van 20 tot 155 dollar. Er wordt ook verzonden naar Europa. Omdat

de eerste merken introduceerde Edun kleding van biologische katoen.

de producten handgemaakt zijn en de gerecyclede materialen

De productenlijn is de afgelopen jaren uitgebreid. Edun verkoopt

verschillen, zijn alle exemplaren uniek.

naast dames- en herenkleding nu ook accessoires. De producten zijn best duur, maar door hun eenvoudige elegantie tijdloos waardoor ze langer meegaan dan één seizoen.

Monique Demarteau Milieufederatie Limburg stichting milieufederatie limburg 39

21500_Adv_ProvMilFed_210x143.indd 1

deelname.

17-12-2009 15:02:15

Alvast hartelijk dank voor uw

Voor € 10,25 per lot speelt u al mee.

aan via www.postcodeloterij.nl.

bel 0909-0033 (15cpm) of meld u

Meedoen is eenvoudig,

een zeldzame dagvlinder is.

oorzaak van dat de Zilveren Maan

Verdroging is er de voornaamste

bijvoorbeeld tegen verdroging.

Zo strijden De Milieufederaties

natuur, milieu en landschap.

zich in de 12 provincies in voor

De Provinciale Milieufederaties

Postcode Loterij zetten

Met steun van de Nationale

U een kans - Zij een kans

Foto: Lars Soerink/FN

Limburgs milieu STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

Recommend Documents