april 2014 STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

LIMBURGS MILIEU 1 Ee n u i t gave va n S t i c ht i n g M i l i e u fe d e rat i e L i m b u rg - j a a rga n g 2 8 - m a a r t /a p r i l 2 0 1 4

STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

Aftrap Dubbel Duurzaam-project in Sittard-Geleen Puzzelen met kaarten uit de tijd van Napoleon 2014 Jaar van de Eekhoorn Juridische samenwerking Milieufederatie en HABITAT Advocatenkantoor Alle Limburgse gemeenten gifvrij na 2015 Milieufederaties blij met gift Postcode Loterij De postcoderoos maakt lokale duurzame energie mogelijk Windenergie kan nog duurzamer worden

C O L O F O N Limburgs Milieu is een uitgave van Stichting Milieufederatie Limburg De Milieufederatie Limburg werd opgericht in 1971. De stichting zet zich al ruim veertig jaar in voor natuur en landschap, een gezond leefmilieu en ecologische duurzaamheid in Limburg. Zij doet dit samen met de circa honderd bij haar aangesloten organisaties. Dit werk kan de Milieufederatie doen dankzij giften, overheidsbijdragen en subsidies van onder meer de Provincie Limburg en de Nationale Postcode Loterij. Hoofdredactie en eindredactie: Monique Demarteau Aan dit nummer werkten mee: Bart Cobben, Gert-Jan van Elk, Suzan Janssen, Olaf op den Kamp, Wim Kuipers, Math Mertens, Angela Mohnen, Lily van Onna, Roy Renneberg, Jelle Vegt, Frank Vermeij, Jannie Vos Vormgeving & drukwerk: SHD Grafimedia, Swalmen Abonnementen en adreswijzigingen: Limburgs Milieu verschijnt vier maal per jaar. Een jaarabonnement kost €12,50. Betaling geschiedt middels acceptgiro of automatische incasso. Natuuren milieuorganisaties die bij de Milieufederatie zijn aangesloten, ontvangen het tijdschrift gratis. Wil je een abonnement? Gebruik de abonneebon in dit tijdschrift of stuur een e-mail met daarin je naam en adresgegevens naar: [email protected] Redactionele bijdragen: Bijdragen kunnen alleen na overleg met de redactie worden ingediend. Auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun artikel. Plaatsing van een artikel hoeft niet te betekenen dat de vermelde meningen de visie van de redactie of van de Milieufederatie Limburg weerspiegelen. Redactieadres: Stichting Milieufederatie Limburg Gevestigd in Het GroenHuis Godsweerderstraat 2 6041 GH ROERMOND T 0475 - 386 410 F 0475 - 386 459 www.milieufederatielimburg.nl [email protected]

diverse projecten van de Milieufederatie Limburg. Het uitgeven van Limburgs Milieu wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Limburg.

NIEUWSBRIEF De Milieufederatie Limburg heeft ook een digitale nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief bevat het laatste nieuws over natuur en milieu in Limburg en wordt gemiddeld eenmaal per maand verstuurd. Je kunt je voor deze nieuwsbrief opgeven via: WWW.MILIEUFEDERATIELIMBURG.NL Dit magazine is geproduceerd door SHD Grafimedia onder gecontroleerde omstandigheden conform ISO 14001 Grafimedia getoetst door de SCGM, Certificaatnummer SCGM-MZ:2011.01.01

Limburgs Milieu is gedrukt op FSC-papier 2 LIMBURGS MILIEU

De Nationale Postcode Loterij is medefinancier van

Je vindt de Milieufederatie Limburg op:

Inhoud

4 Kort nieuws



5 Milieufederaties blij met gift Postcode Loterij



6 Juridische samenwerking Milieufederatie en HABITAT



7 Puzzelen met kaarten uit de tijd van Napoleon



8 Aftrap Dubbel Duurzaam-project in Sittard-Geleen

Advocatenkantoor

10 Provinciale bijdrage voor Landgoed Kloosterbosch Be Green spel gratis voor nieuwe abonnees

11 Voorkeursvariant N280 bekend, N266-plannen vertraagd



12 Column Wim Kuipers

13 Win een boek: De Biodiversiteit van Nationaal Park De Meinweg 14 Voorlopig geen Waalse windmolens bij grens Burgemeester en Groengroep Sevenum plaatsen weidepoorten 15 MER-onderzoek gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum Zwerfafval langs de Maas 16 2014 Jaar van de Eekhoorn Levensbomenbos geplant in Beek 17 Henk Schiffmacher maakt tattoo art op buffelleer Lekker naar de Boer op 21 en 22 juni

18 Gezondheidsraad: gewasbeschermingsmiddelen in de



19 Jouw foto in dit tijdschrift?



20 Vrijwilligersvacature



21 Energiecoöperatie deA laat getallen spreken



22 Verschillende tinten groene stroom



24 Het GroenHuis



27 De postcoderoos maakt lokale duurzame energie mogelijk

leefomgeving verdienen meer aandacht

28 Lokale duurzame energiecoöperatie WeertEnergie stelt zich voor

29 Beste bespaartip: isoleer je spouwmuren



30 Alle Limburgse gemeenten gifvrij na 2015



32 Kort nieuws

33 Nieuwe POL laat langer op zich wachten Activiteitenoverzicht 2014

34 Windenergie kan nog duurzamer worden



35 Site-seeing Stichting Milieufederatie Limburg 3

Kort nieuws NEDERWEERT VREEST INVASIE VAN BRABANTSE BOEREN De gemeente Nederweert is bang dat Brabantse boeren zich in de gemeente gaan vestigen nu de regels voor agrarische bedrijven in Noord-Brabant onlangs zijn aangescherpt. De gemeente heeft daarom een brief gestuurd aan de staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma. Volgens burgemeester Henk Evers moet Nederweert veel moeite doen om de concentraties fijnstof, geur en ammoniak te beperken. Daarvoor is een speciaal plan van aanpak opgesteld. Die plannen worden teniet gedaan als Brabantse bedrijven de grens over gaan en zich in Limburg vestigen. AANLEG BUITENRING IN FEBRUARI GESTART De aanleg van de Buitenring Parkstad is gestart op 17 februari. De

IJSVOGEL ONTDEKT BIJ RODE BEEK IN SCHINVELD

eerste schop ging de grond in bij de Brunssumerweg in Brunssum. Voor

Bij de Rode Beek in Schinveld zijn sporen gevonden van de ijsvogel.

twee delen van de Buitenring is groen licht gegeven. Tussen Amsten-

Daaruit kan worden afgeleid dat het zeldzame vogeltje er een vaste

rade en Brunssum, en bij bedrijventerrein Avantis mag asfalt worden

rust- en verblijfplaats heeft. Enkele jaren geleden heeft Waterschap

gelegd. Voor de aanleg van beide stukken weg zijn de afgelopen

Roer en Overmaas de Rode Beek in Schinveld weer blootgelegd. Bij

maanden voorbereidingen getroffen onder meer de sloop van panden

wegkruisingen zijn bruggetjes gemaakt, met daaronder loopplankjes

en het kappen van bomen. Een bezwaar van de Milieufederatie

voor kleine dieren. Op die plankjes zijn nu op meer dan tien plaatsen

Limburg en andere betrokkenen tegen de Buitenring loopt nog bij de

braakballen van de ijsvogel gevonden, meldt het Waterschap.

Raad van State. PEEL VERKLAARD TOT ‘OVERBELAST GEBIED’ Bewoners- en milieugroepen hebben De Peel in januari tot ‘overbelast gebied’ verklaard. Ze willen dat er een eind komt aan de uitbreiding van de intensieve veehouderij in de regio. De milieugroepen vinden dat de twee provincies veel te gemakkelijk toestemming geven aan nieuwe veebedrijven. Op verschillende plaatsen in Limburg en Brabant werden borden geplaatst met de tekst ‘Stop! Overbelast gebied’. De Peel heeft volgens de milieugroepen de hoogste varkensdichtheid van heel Europa. Er leven zo’n 4,6 miljoen varkens.

WILDE KAT OPNIEUW GESPOT IN ZUID-LIMBURG De wilde kat is in 2013 twee keer waargenomen in Zuid-Limburg. Dat meldt ARK Natuurontwikkeling. Volgens de natuurorganisatie lijkt het erop dat we het dier vaker zullen gaan zien in de regio rond Vaals en Vijlen. Onderzoek van de kenmerken van de gefotografeerde dieren heeft aangetoond dat het inderdaad om echte wilde katten gaat. Volgens ARK zijn het waarschijnlijk dieren die aan het zwerven zijn geraakt omdat hun leefgebied in de Eifel en de Ardennen vol raakt.

‘WILDE ZWIJNEN VERDIENEN MEER RUIMTE’ Natuurorganisatie ARK vindt dat er meer ruimte moet komen voor

WINKEL DE MEINWEG HERKENBOSCH GESLOTEN

wilde zwijnen in Nederland. Volgens ARK zou dat goed zijn voor de

De winkel van het bezoekerscentrum De Meinweg in Herkenbosch sloot

flora en fauna. Wilde zwijnen leven nu grotendeels achter hekken op

begin januari voorgoed de deuren. Reden voor de sluiting is een rijks-

de Veluwe en in het Meinweggebied bij Roermond. Omdat in die

bezuiniging. Er blijft een kleine tentoonstelling. De beheerder van het

officiële leefgebieden te weinig ruimte is, moeten er elk jaar honderden

bezoekerscentrum hoopt die onder te brengen bij de particuliere

dieren worden afgeschoten. Ook wilde zwijnen die op andere plekken

horecagelegenheid die er al is. Vanuit het bezoekerscentrum worden nog

in Limburg opduiken, worden doodgeschoten. Volgens ARK is dat niet

wel activiteiten en excursies georganiseerd door andere instellingen.

nodig en kunnen de wilde zwijnen een waardevolle bijdrage leveren

De winkel met onder meer vogelhuisjes, boeken, kaarten en andere

aan flora en fauna. Volgens jagers en landbouwers richten de dieren

spullen heeft 14 jaar bestaan.

juist veel schade aan en verspreiden ze ziekten.

4 LIMBURGS MILIEU

Milieufederaties blij met gift van Postcode Loterij De Natuur en Milieufederaties hebben in februari tijdens het Goed Geld Gala in Koninklijk Theater Carré te Amsterdam een cheque van 2.250.000 euro ontvangen van de Nationale Postcode Loterij. Joris Hogenboom, voorzitter van het bestuur van De Natuur en Milieufederaties, is heel blij met dit enorme bedrag. ,,Met dit bedrag kunnen we onze inzet voor mooie en duurzame provincies versterken en prachtige projecten uitvoeren.” De Postcode Loterij maakte tijdens het Goed Geld Gala bekend dat zij dit jaar een recordbedrag van ruim 302 miljoen euro doneert. Hoogtepunt van het gala was de toekenning uit het Droomfonds (bestemd voor nieuwe, moedige en baanbrekende projecten) aan Peace Parks en het Wereld Natuur Fonds. Zij ontvangen voor hun project ‘Neushoorns zijn goud waard’ 14,4 miljoen euro om in Afrika de neushoorn van de ondergang te redden. Door de hoorn te behandelen met onschadelijke chemicaliën en verf wordt deze waardeloos voor stropers. De aanpak is lokaal al een enorm succes. Met de donatie kan Peace Parks het reeds gestarte project grootschalig uitrollen. Het doel is om in vijf jaar het grootste deel van de nog levende neushoorns te behandelen in negen Afrikaanse landen. De Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu en minister-president Mark Rutte overhandigden op het Goed Geld Gala de Droomfonds-cheque aan de vertegenwoordigers van Peace Parks en het Wereld Natuur Fonds.

Foundation en Humanitas. Ook krijgt de Schone Kleren Campagne een schenking van 500.000 euro. Het doel van de organisatie

De Postcode Loterij maakte tijdens het Goed Geld Gala verder

is het verbeteren van de arbeidsomstandigheden van ruim 30

bekend dat er vier nieuwe organisaties zijn toegevoegd aan de 89

miljoen arbeiders in de wereldwijde kledingindustrie. Zij wil het

goede doelen (onder wie De Natuur en Milieufederaties) die al een

veiligheidsakkoord dat in 2013 werd ingevoerd in Bangladesh binnen

vaste jaarlijkse bijdrage ontvangen. Een daarvan is Voedselbanken

vijf jaar in nog minstens drie landen afsluiten. De Postcode Loterij

Nederland. Zij ontvangen de komende jaren een donatie van

helpt hen met deze bijdrage op weg.

500.000 euro. Het aantal mensen dat afhankelijk is van een van de 147 Nederlandse voedselbanken is sinds 2008 verdubbeld. Deze

De miljoenenschenkingen aan goede doelen zijn mogelijk gemaakt

bijdrage is dus zeer welkom.

door de 2,5 miljoen deelnemers van de Postcode Loterij. Van ieder lot dat zij kopen gaat de helft naar goede doelen. Dankzij een groeiende loterijopbrengst kan er dit jaar bijna 12 miljoen euro meer

bijdrage, onder wie de Vogelbescherming, de Johan Cruyff

aan goede doelen geschonken worden dan het afgelopen jaar.

Foto’s: Roy Beusker Fotografie

Maar liefst 26 organisaties ontvangen dit jaar een eenmalige

Stichting Milieufederatie Limburg 5

Juridische samenwerking Milieufederatie en HABITAT Advocatenkantoor Aangesloten groepen kunnen bij de Milieufederatie Limburg aankloppen voor juridische ondersteuning. De Milieufederatie vindt het namelijk belangrijk om haar achterban met raad en daad bij te staan in complexe dossiers en juridische vraagstukken op het gebied van onder meer ruimtelijke ordening, milieu en natuurbescherming. Sinds eind 2012 werkt de Milieufederatie

sering prima functioneert bij concrete en

statutaire milieubeschermingsdoelstelling

Limburg samen met HABITAT Advocaten-

niet-complexe casussen. Daar waar echter

kunnen een beroep doen op gesubsidieerde

kantoor. Dit kantoor ondersteunt de

een kwestie al jaren speelt en al eerder

milieurechtsbijstand mits voldaan is aan

Milieufederatie bij het adviseren van haar

besluiten zijn genomen en procedures zijn

de inkomens- en vermogensvoorwaarden

achterban inzake juridische kwesties.

geweest, is telefonische advisering niet het

van de Raad voor Rechtsbijstand.”

Inmiddels hebben alle partijen ervaring op-

meest geschikte middel. Er dient dan im-

Mohnen verwijst naar de website www.

gedaan met de advisering via de juridische

mers juridisch meer uitgezocht te worden

rvr.org voor meer informatie. ,,Hier vind je

helpdesk. HABITAT is vervolgens aan de slag

en niet alle vragen zijn op dat moment

de inkomensnormen. Het griffierecht en

gegaan om maatwerk te kunnen bieden

te beantwoorden. Uit het traject rondom

de eigen bijdrage dien je zelf te betalen.

aan groepen en burgers. De Limburgse

het bestemmingsplan in Nuth is duidelijk

De eigen bijdrage van particulieren neemt

advocate Angela Mohnen is daar nauw

geworden wat er juridisch aan de hand is

af naarmate het inkomen geringer is.

bij betrokken. ,, We bieden eenvoudig

en wat een goede vervolgstap is. Dit heeft

Particulieren kunnen boven een bepaalde

toegankelijke telefonische ondersteuning

er toe geleid dat ik voor IVN Nuth beroep

inkomensgrens geen beroep meer doen op

aan over onderwerpen als bijvoorbeeld

heb ingesteld tegen het bestemmingsplan.

gesubsidieerde rechtsbijstand. Voor stich-

handhaving en bestemmingsplannen. We

Voor deze procedure hebben we gesubsi-

tingen en verenigingen bedraagt de eigen

hebben IVN Nuth bereid gevonden om

dieerde milieurechtsbijstand aangevraagd

bijdrage ongeveer € 200 per procedure

enkele producten van ons te testen. Uit de

bij de Raad voor Rechtsbijstand. Particulie-

(zienswijze, bezwaar, beroep). Het eigen

evaluatie bleek dat deze vorm van advi-

ren, stichtingen en verenigingen met een

vermogen van de stichting/vereniging mag niet meer bedragen dan € 10.000.” Mohnen werkte al eerder met de Milieufederatie samen toen ze van 1997 tot 2007 werkzaam was bij Buro Rechtshulp in Venlo (later advocatenkantoor Zuid-Oost Nederland). Daar verleende ze eveneens milieurechtsbijstand aan groepen en particulieren. Met haar werkzaamheden bij HABITAT Advocatenkantoor zet zij deze lijn voort. ,,Uit de praktijk blijkt dat groepen en burgers liefst zelf willen nagaan aan welk product ze behoefte hebben. Daarom biedt HABITAT adviesproducten aan tegen een vaste prijs. Natuurlijk kan ons kantoor of de Milieufederatie Limburg adviseren welk product het beste bij de hulpvraag past. Een overzicht van deze producten staat op onze website www.omgeving.nl.”

6 LIMBURGS MILIEU

Puzzelen met kaarten uit de tijd van Napoleon Februari stond voor de Milieufederatie Limburg in het teken van de Tranchot workshops. Tijdens de achterbandag in november vorig jaar had directeur Hans Heijnen, samen met de gedeputeerde Patrick van der Broeck van de provincie Limburg, de aftrap gegeven voor het ‘Navigeren in de Napoleontische Tijd’. Met een presentatie, begeleid door een heuse Napoleon, werd uitleg gegeven over de Tranchot kaarten die in de tijd van diezelfde Napoleon door de veldheer Tranchot zijn opgetekend. Maar het ging vooral over wat er nu, in de eenentwintigste eeuw, aan toegevoegd is. De kaarten zijn door de Milieufederatie Limburg gegeorefereerd. Dat wil

De deelnemers ontvingen: een topografische kaart van Limburg, de Tranchotkaart van Limburg uit 1805 en de Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) kaart van 2006. Als extraatje was er

zeggen dat de bestaande kaarten voorzien zijn van coördinaten,

ook nog een detailkaart te

zodat de plaats waar je op dat

krijgen naar keuze, zowel uit het heden als uit 1805.

moment bent, kan worden aangegeven met behulp van een

Door de verschillende tablets en

gps-signaal. Hierdoor zijn ze

smartphones was er een diversiteit

voor veel meer doeleinden te

aan instellingen op de apparaten. Dat

gebruiken. Je kunt als het ware door

maakte het voor de gebruiker niet altijd gemakkelijk, de ondersteu-

de tijd reizen. Al lopend, of reizend met de trein, kun je switchen in de tijd (van

ning van de Milieufederatie was

1805 naar 2014) en in het landschap. Je

daarbij dan ook nodig. Toen de kaarten eenmaal zichtbaar waren

kunt ter plekke zien hoe het landschap eruit zag in 1805, wat er allemaal veranderd is en waar bijvoor-

op alle apparaten en men kon switchen in de tijd, was iedereen

beeld onze plaats- en straatnamen vandaan komen.

vol lof over de mogelijkheden.

Een onderdeel van het project waren de workshops die in Lily van Onna

februari plaatsvonden. Met die workshops wilde de Milieufederatie

Milieufederatie Limburg

geïnteresseerden kennis laten maken met de diverse kaarten en de mogelijkheden die ze nu, na het georefereren, hebben. Omdat de manier van werken met de kaarten en de bijbehorende applicaties voor de bekende computersystemen verschillend is,

AANMELDEN NIEUWE WORKSHOPS

heeft de Milieufederatie gekozen voor aparte workshops: eén

De Milieufederatie Limburg start na deze succesvolle pilots

voor Android-gebruikers en één voor Apple-gebruikers. En in

nog een ronde beginnersworkshops.

februari was het dan zo ver. Twee pilotworkshops met beide een

Geïnteresseerden kunnen zich opgeven bij Roy Renneberg,

tiental deelnemers uit onze achterban. Enthousiaste mensen

e-mail: [email protected]. Wij houden

die met hun, vaak nieuwe, tablet of smartphone het GroenHuis

je dan op de hoogte van de voortgang van de plannen.

binnenkwamen. Het downloaden van de bestanden bleek de meeste tijd te kosten.

Stichting Milieufederatie Limburg 7

Aftrap Dubbel Duurzaam-project in Sittard-Geleen Op 30 januari heeft de gemeenteraad van Sittard-Geleen het groene licht gegeven voor de start van het project Dubbel Duurzaam. Dit project is gericht op verduurzaming van de particuliere woningvoorraad in Sittard-Geleen. Woningen worden onderzocht op de mogelijkheden voor energiebesparing en het toekomstbestendig maken. De Milieufederatie Limburg coördineert de uitvoering van het project de komende twee jaar. Het idee voor het project Dubbel Duurzaam is ontstaan vanuit het

ENERGIEZUINIG

besef dat mensen steeds langer in hun eigen woning moeten kunnen

Eén van de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen is het

blijven wonen. Zij kunnen dit vaak niet omdat de woning daarvoor

energiezuiniger maken van de bestaande woningvoorraad. Het

niet geschikt is. Ook ontbreken vaak de middelen om de woning aan

project Dubbel Duurzaam levert hierin een concrete bijdrage.

te passen. Door in dit project een combinatie te zoeken met energie-

Uitgaande van een energiepakket met een gemiddelde investering

besparing kan de woning langer duurzaam gebruikt worden en houdt

van enkele duizenden euro’s per woning is de beoogde doelstelling

de bewoner geld over. De gecombineerde aanpak levert een energie-

om daarmee een CO2-reductie van 600.000 kilogram te realiseren.

zuinige en toekomstbestendige woning op. Mensen kunnen langer in de eigen woning blijven wonen met eventueel zorg aan huis.

Woningen energiezuinig maken kan met relatief eenvoudige

De gemeenteraad van Sittard-Geleen heeft in januari één miljoen euro

maatregelen - zoals uitgevoerd in het prijswinnende project

ter beschikking gesteld om leningen te kunnen verstrekken voor

‘Energieteams in de wijk’ – bijvoorbeeld door het aanbrengen van

woningaanpassingen. Sittard-Geleen is hiermee de eerste gemeente

tochtstrips, brievenbusborstels, radiatorfolie en spaarlampen.

in Nederland die dit issue op een dergelijke wijze aanpakt. Voor de

Ingrijpende maatregelen, zoals het isoleren van dak, gevel, vloer en

financiering kunnen woningeigenaren gebruikmaken van een

ramen, het installeren van zonnepanelen of hoogrendementsketels,

zogenaamde SVn-stimuleringslening. De stimuleringslening is een

vergen een grotere investering.

product van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse In het project Dubbel Duurzaam kunnen woningbezitters een

staat te stellen verbeteringen te treffen aan de woning (energiezui-

energiescan aanvragen om de energiebesparingsmogelijkheden van

nig, levensloopbestendig). Woningeigenaren kunnen onder gunstige

hun woning in beeld te brengen. De mogelijkheden worden samen-

leencondities (3 procent lagere rente) geld lenen om energiebespa-

gevat in een energieadvies. De woningeigenaar kan op basis van het

rende maatregelen te treffen. In veel gevallen zal daarmee zoveel

energieadvies vervolgens zijn eigen energiebesparingspakket

energie worden bespaard dat de lening gemakkelijk kan worden

samenstellen. De maatregelen en de kosten van de scan worden in

afgelost. De naam Dubbel Duurzaam verwijst dus naar de twee

principe door de woningeigenaar zelf betaald. Door de projectmatige

fronten waarop duurzaamheid wordt bevorderd.

aanpak en schaalgrootte kunnen gunstige prijzen bedongen worden.

Foto’s: Marcel Ohlenforst Photography

gemeenten (SVn) en is bedoeld om woningeigenaren financieel in

8 LIMBURGS MILIEU

MOGELIJKE ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN IN VOLGORDE VAN BESPARINGSPOTENTIEEL ZIJN: Maatregel

Investering Besparing



eenmalig

per jaar

1 dakisolatie

€ 4.500,-

€ 650,-

2 gevelisolatie

€ 1.400,-

€ 550,-

3 thermische beglazing

€ 3.500,-

€ 280,-

4 zonnepanelen

€ 3.400,-

€ 260,-

5 vloerisolatie

€ 1.800,-

€ 210,-

6 HR-verwarmingsinstallatie

€ 2.200,-

€ 210,-

7 zonneboiler

€ 3.000,-

€ 80,-

Bron: Milieu Centraal 2012

(gemiddelde 3 persoons-huishouding woning)

LEVENSLOOPBESTENDIG Als gevolg van de hervormingen in de zorg (AWBZ) zullen in de toekomst steeds meer mensen met een zorgvraag zelfstandig blijven wonen met zorg aan huis. Indien men zorgbehoeftig is en in een ongeschikte woning woont, is het mogelijk om in aanmerking te komen voor een Wmo-voorziening. Dit kan betekenen dat iemand gevraagd wordt te verhuizen maar ook dat de woning wordt aangepast. Als gevolg van landelijke bezuinigingen en de zogenaamde ‘Kanteling’ wordt steeds kritischer gekeken naar wat mensen zelf kunnen (aanpassen). De opgave voor het project Dubbel Duurzaam ligt in het aanpassen van bestaande woningen tot een (meer) levensloopbestendige woning en deze woningaanpassingen te combineren met energiebesparende maatregelen. Dubbel Duurzaam wil woningbezit-

Het project Dubbel Duurzaam richt zich vooral op de wijken in

ters stimuleren om tijdig hun woning aan te passen en levensloop-

Sittard-Geleen met de grootste verbeterkansen zoals woningen uit de

bestendig te maken. Daarbij kun je denken aan trapleuningen aan

jaren ’60 en ‘70 die doorgaans slecht tot matig geïsoleerd zijn.

beide zijden van de trap, het verwijderen van drempels of het

Ondanks deze focus kan iedereen meedoen en zich opgeven voor een

aanbrengen van een antislip-laag op de vloer. Het kan ook verder

energie- en een zorgscan. De scans worden uitgevoerd in de vorm van

gaan, bijvoorbeeld het verplaatsen van slaap- en badkamer naar de

een social return-project, waarbij mensen middels een kortdurend

benedenverdieping. Hiervoor wordt een zorgscan aangeboden.

omscholingstraject de mogelijkheid krijgen om nieuwe werkervaring en kennis op te doen. Daardoor hebben ze - na afsluiting van het

Niet elke woningeigenaar is in staat om de geadviseerde energie- en

project - meer kansen op de arbeidsmarkt.

zorgmaatregelen zelf te financieren. Daarom heeft de gemeente Sittard-Geleen besloten de SVn-stimuleringslening in te zetten en

STIMULERING LOKALE ECONOMIE

één miljoen euro beschikbaar te stellen. De kenmerken van de

Een breed pakket aan uitvoeringsmaatregelen komt voort uit de

SVn-stimuleringsregeling zijn:

adviezen aan de woningbezitters. Dit kunnen maatregelen zijn van

- geld wordt extern ingebracht (de gemeente) en is revolverend;

bouwkundige- of van installatietechnische aard. Om deze werkzaam-

- de lening bedraagt minimaal 2.500 euro en maximaal 25.000 euro;

heden uit te voeren worden lokale bedrijven benaderd. Dit stimuleert

- het rentepercentage is 3 procent lager dan die van een reguliere

de lokale economie en biedt de regio extra werkgelegenheid.

lening;

Bovendien kunnen door de projectmatige aanpak kwaliteitseisen

- de rente staat gedurende de looptijd vast;

worden gesteld en scherpe prijzen worden bedongen.

- de leningen hebben een looptijd van maximaal 15 jaar;

Tot het najaar zullen de inwoners van Sittard-Geleen nog niet zoveel

- op basis van nota’s wordt de lening beschikbaar gesteld en

merken van het project. In het najaar worden pas de eerste energie-

uitbetaald; - aflossing en rente worden betaald uit de verkregen besparing; - SVn rekent een beheersvergoeding van 0,5 procent per jaar.

en zorgscans uitgevoerd. Jelle Vegt Milieufederatie Limburg Stichting Milieufederatie Limburg 9

Provinciale bijdrage voor Landgoed Kloosterbosch Het project Landgoedontwikkeling Kloosterbosch in Valkenburg aan de Geul kan rekenen op een provinciale bijdrage van 50.000 euro uit het budget ‘Impulsgelden EHS’. Tot voor kort was Kloosterbosch in gebruik als agrarisch gebied (kweken van blauwe bessen) en als natuurlocatie. Als landgoed wordt het gebied van 24 hectare bijna geheel ingezet voor bos- en natuurbeheer. In totaal wordt 13 hectare natuur

landschappelijk ingepast.

gerealiseerd en in totaal 18 hectare

Locatie Kloosterbosch moet straks een

natuur en landschap versterkt. ,,De

duurzaam en groen ‘ensemble’ vormen

provincie koestert de Limburgse

van wonen, landschap en natuur. Het

buitengebieden en wil dat iedereen ervan

gebied heeft een groen en glooiend

kan genieten”, aldus gedeputeerde Lebens.

karakter en kenmerkt zich door een

Het gehele landgoed wordt opengesteld.

afwisseling van bossen, bosjes, graften,

Naast de bestaande wegen en paden

paden en weilanden. Als onderdeel van

komt er een nieuw wandelpad waardoor

de zogenoemde Landgoederenzone

het terrein goed wordt ontsloten voor

willen de provincie en de betrokken

wandelaars. Hiervoor gebruikt men

gemeenten Meerssen, Valkenburg aan

lokale materialen als stol, een mengsel

de Geul en Maastricht in deze regio een

van Maasgrind en zand. Daarnaast

aantrekkelijke, toegankelijke en groene

worden vervallen hoogstamboomgaarden

leefomgeving ontwikkelen die bovendien

hersteld en opengesteld als plukgaarden.

als zodanig door inwoners en toeristen

Aanwezige gebouwen worden

wordt beleefd.

Een abonnement op het Limburgs Milieu? Dat kan! Graag zelfs, want met het abonnement steun je de Milieufederatie Limburg met haar doelstellingen. Samen met de circa honderd bij haar aangesloten organisaties zet de Milieufederatie Limburg zich al ruim 40 jaar in voor natuur en landschap, een gezond leefmilieu én duurzaamheid in Limburg. Een jaarabonnement op Limburgs Milieu kost 12,50 euro. Je krijgt Limburgs Milieu dan ieder kwartaal thuisgestuurd. Als je een abonnement vóór 1 juni 2014 neemt, ontvang je het leuke en leerzame Be Green spel als welkomstgeschenk.

o Ja, ik neem een abonnement op het Limburgs Milieu voor 12,50 euro per jaar Naam : Adres: : Postcode : Woonplaats : Telefoon : E-mail : Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden aangegaan tot wederopzegging.

✁

Deze bon in een ongefrankeerde envelop opsturen naar: Milieufederatie Limburg Antwoordnummer 10053 6040 XT Roermond Handtekening: Datum:

10 LIMBURGS MILIEU

Voorkeursvariant N280 bekend, N266-plannen vertraagd In Midden-Limburg blijven de N266 en de N280-West de gemoederen bezighouden. De planvorming rond de N266 heeft vertraging opgelopen. Wat betreft de N280 zit er schot in de zaak nu de Provincie Limburg (zowel GS als PS) heeft gekozen voor variant 3c, een nieuwe weg net ten zuiden van Baexem. Dit is tevens de voorkeursvariant van de Milieufederatie omdat het buitengebied niet wordt aangetast en de leefbaarheid van het gebied wordt versterkt. Op 7 februari hebben de Provinciale Staten een

deze resultaten, heeft de stakeholderswerkgroep in

keuze gemaakt inzake het voorkeurstracé van de

juni vorig jaar een vrijwel unaniem advies uitge-

N280. In de aanloop daarnaartoe moest het meren-

bracht aan Provinciale Staten voor een korte rand-

deel van de stakeholders, onder wie de Milieufede-

weg net langs het dorp. Naast de Milieufederatie

ratie Limburg, actie voeren tegen plannen voor een

kreeg dit breed gedragen advies ook de steun van

tracé-alternatief dat het waardevolle natuurgebied

LLTB, Fietsersbond, Limburgs Landschap, Studie-

bij Exaten (een belangrijk EHS-gebied in Midden-

groep Leudal, Kastelenstichting en de dorpsraden

Limburg) zou doorsnijden. Gedeputeerde Staten

Baexem en Kelpen-Oler. De gemeente Leudal sprak

hadden zich al eerder hiertegen uitgesproken en

haar voorkeur uit voor een ander tracé, verder van

kozen het alternatief dat ook de Milieufederatie

het dorp en door het fraaie buitengebied.

ondersteunt.

Eind vorig jaar laaide de strijd op tussen de vooren tegenstanders van de twee verschillende tracés.

Voor een afgewogen proces rond de N280 heeft gedeputeerde Patrick

Ondanks dat de Milieu Effect Rapportage (MER) duidelijk maakte

van der Broeck bij de start van het project een stakeholdersgroep in

dat qua leefbaarheid alle inwoners in het dorp Baexem er op vooruit

het leven geroepen waarbij alle belangengroepen uit de regio verte-

gaan met variant 3c (de voorkeursvariant van de stakeholders-

genwoordigd zijn. De Milieufederatie heeft in deze groep uitvoerig de

groep), ging de lokale politiek daar hard tegenin, inspelend op lokale

gelegenheid gehad om een constructieve bijdrage te leveren aan de

sentimenten. Gedeputeerde Staten inclusief portefeuillehouder Van

plannen.

der Broeck adviseerden desondanks Provinciale Staten te kiezen voor

Het project N280-West gaat over de aanpak van de knelpunten op

alternatief 3c (de korte randweg langs het dorp), de variant die het

de gehele N280 vanaf Roermond tot Weert. Voor het wegvak Baexem

merendeel van de stakeholders ondersteunt vanwege de positieve

is onderzocht of de aanleg van een randweg nodig is. En zo ja, waar

effecten op buitengebied en de leefbaarheid in Baexem. Nu deze

deze dan moet komen. Omdat dit een nieuw weggedeelte betreft

keuze is gemaakt, richt het project zich op de rest van het tracé

(MER-plichtig) zijn de milieueffecten in beeld gebracht. Op basis van

tussen Roermond en Weert.

N266 Over de N266 is helaas minder positief nieuws te melden. De N266

uit en de barrière tussen Nederweert en Budschop wordt verkleind.

heeft de laatste tijd namelijk vertraging opgelopen omdat de

Ook wat betreft de geluidbelasting voor inwoners langs het huidige

alternatieven nader bekeken en verder geoptimaliseerd worden.

tracé zou dit positief zijn. Daarnaast kunnen nog enkele maatregelen

Optimaliseren betekent in dit geval een

getroffen worden om mogelijke geluids-

zoektocht naar goedkopere varianten.

overlast verder terug te dringen.

De tot nog toe voorgestelde alternatieven

Dat er vertraging is rond de besluitvor-

- met uitzondering van het nul-alternatief

ming van de N266 komt ook door een

waarin alleen nieuw asfalt gelegd zou

nieuw fietsbeleid van de provincie ‘Maak

worden - zijn immers te duur.

van de 0 een punt’. Dit beleid wordt mee-

Enige tijd geleden hebben de stakeholders

genomen in de verschillende varianten die

onder coördinatie van de Milieufederatie

nader onderzocht worden. Het project ligt

Limburg een verdiepte ligging van het

hierdoor vier maanden stil. In april worden

huidige tracé als alternatief aangedragen.

de eerste resultaten verwacht.

Hiermee worden de doelstellingen van het project behaald. De doorstroming verbetert, de verkeersveiligheid gaat erop voor-

Jannie Vos en Roy Renneberg Milieufederatie Limburg Stichting Milieufederatie Limburg 11

Foto: Fotobureau Kuit, Roermond

Column Wim Kuipers Gepeuzelde paarden Hooguit een matte glimlach: meer scoor ik nooit met mijn betoog

niet, ik memoreer dat weinigen dat verhaal van dat snippertje vlees

over die peuzels paardenvlees, de honger in de wereld en het

voor waar aangenomen hebben. Een grapje, meestal door pastoors

sacrament des altaars. Zo - dat staat er. En nu maar uitleggen.

en andere godsdienstleraren verteld. Zoals ook de grap dat je de

Waar begin ik? Met het door mij verzonnen woord peuzel - hoewel:

zonnetijd mocht aanhouden inzake die nuchterheid. Dat scheelde

verzonnen? Het staat in woordenboeken, met verschillende

zeker twintig minuten, dus je mocht om kwart over twaalf nog wat

betekenissen ook nog, zoals: iemand die talmt, treuzelt, en: klein

van een etiketloze, want gestroopte haas eten.

kereltje. Geen match met mijn woord. Dat komt wellicht van het werkwoord peuzelen; betekenis twee is:

Waar wil ik heen? Anders gezegd: wat heeft dit met milieu te maken?

‘langzaam en met smaak eten door kleine stukjes uit te zoeken, af te

Die tachtig miljoen kilo vlees die vernietigd had moeten worden? In

plukken.’ Kleine stukjes - inderdaad. Ik gebruikte peuzel spontaan in

Afrika zouden ze.... Zeurpiet. Ik lees verder dat de Voedselbanken

een discussie over het volgens mij miezerige gedoe over de vidzelkes

in Zuid-Limburg een enorm tekort hebben aan verse groente(n). Het

paardenvlees die tussen rundvlees verdwaald waren. Gedoe? Un peu

waarom: ‘groothandels en supermarkten zijn bang aansprakelijk

neuzelen.

gesteld te worden’ als de houdbaarheidsdatum van het gekregen voedsel overschreden is, wanneer het bij de gezinnen komt. Worden

Maar was dat maar zo... Die peuzels werden zo misdadig opgevat

die arme sloebers ook nog vergiftigd. Tja, de voedselpolitie moet

dat er vijftig miljoen kilo van dat vlees teruggehaald moest worden,

wel werk hebben. Is overigens geen probleem. Citaat maar weer:

gelastte de NVWA, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

‘Op je smartphone kun je binnenkort checken waar je het grootste

Waarom?

risico loopt een voedselvergiftiging cadeau te krijgen bij een tosti.’

Nou, op enkele etiketten stond niet dat er paardenvlees in

De NVWA gaat namelijk de ‘inspectieresultaten’ bekend maken van

bijvoorbeeld een gehaktstaaf zat. Beuzelige vergissing? Maar wat

tweeduizend lunchrooms.

dan nog? Edoch: een supermarkt vernietigde duizenden dozen lasagne omdat er misschien paardenvlees in zou zitten. Verspilling

Ik dwaal af. Een lunchroom zonder de voorgeschreven vliegenvangers,

van voedsel, maar de gazetten hadden het al gauw over schandalen,

houdbaarheidsdata, nuchter zijn vanaf 0.00 uur - is er veel verschil?

fraude, voedselveiligheid en gevaar voor de volksgezondheid.

Tuurlijk, maar nog even geduld. De meeste katholieken hebben de kerk niet meer nodig. Waarom niet? Ik vraag dat wel eens, en dan

Nieuw nieuws, 18 februari in de gazet: een bedrijf moet 28 miljoen

blijken het vooral voorschriften van vroeger te zijn. Of die appel van

kilo vlees wederom terughalen, zo heeft de rechter beslist. U raadt

Eva, die meer dan honderd jaar over de houdbaarheidsdatum heen

het al: peuzels paardenvlees. In de woorden van de NVWA gaat het

is. Ik denk dat het met de belangstelling voor Het Milieu, en dus de

om ‘pakketten rundvleessnippers’ waarin mogelijk paardenvlees zit,

zorg voor en om zinnige dingen, dezelfde kant op gaat. Het gepeuzel

en dus kan de voedselveiligheid niet gegarandeerd worden.

over voedselveiligheid, voorschriften, waarschuwingen: daar krijgt

Ik snap daar weinig van. Zal wel laaggeletterdheid zijn. Wat ik

de burger genoeg van. En dan veegt hij ‘dat andere gedoe’, over

moeizaam begrijp: het probleem is dat de Autoriteit niet weet waar

hongersnood, opwarming, oorlogen om water en één maaltijd per

dat vlees vandaan komt. Nou, het groeit niet als aardappelen in de

dag, mee van zijn welgevulde en door de NVWA bewaakte tafel.

grond. Je hebt wel vleestomaten, vleesbomen, maar waar zijn we hier

Ik weet het: niet meer dan een mening, een vrees. Bewijzen? Ik

helemaal mee bezig? Juist: je weet nooit wat spring- en renpaarden

voel me slechts gesterkt door de visie van Louise Fresco, een van de

allemaal voor troep ingespoten krijgen. Levensgevaarlijk.

grootste voedseldeskundigen ter wereld, die hongersnood niet alleen

Nou: het sacrament des altaars hebben ze zeker niet gekregen. Dat

als een echt schandaal ziet, maar ook als dé grote bedreiging voor

moet ik uitleggen. Katholieken mochten niet te communie gaan als

de wereldvrede. Zij betitelde daarom allerlei gepeuzel eens als: ‘een

ze na middernacht nog wat gegeten hadden. Maar wat is eten? Je

modeverschijnsel voor hogere inkomensgroepen en bovendien een

ontdekt ’s morgens een draadje, vidzelke, peuzeltje vlees tussen je

gevaar voor de wereldvoedselvoorziening’ - amen (meen ik).

tanden. Oei: is daar ’s nachts, terwijl je sliep, met de handen boven de dekens, niet een ietsepietsie van in de maag gekomen? Ik spot 12 LIMBURGS MILIEU

Wim Kuipers

Win een boek: De Biodiversiteit van Nationaal Park De Meinweg Het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg heeft eind vorig jaar een boek gepubliceerd over Nationaal Park De Meinweg. In dit boek komen alle planten, dieren en paddenstoelen van het gebied aan bod. Kortom, een overzicht van alle waargenomen planten en dieren over de periode 1990-2012, inclusief een volledige bibliografie. Doe mee aan de prijsvraag en win een exemplaar van dit interessante boek. Ingeklemd tussen de Duitse bossen van het

droge delen, bosrijke gebieden en open heide-

Elmpter Wald en het Roerdal ligt, gedeelte-

velden komen er veel soorten planten en

lijk op Nederlands grondgebied, een streek

dieren in het gebied voor. De biodiversiteit in

die zijn naam ontleent aan het oorspron-

het gebied is derhalve erg hoog.

kelijk gemeenschappelijk bezit van veertien dorpen: de Meinweg. De Meinweg geniet

Daaraan draagt ook het intensieve natuur-

vooral bekendheid vanwege zijn landschap-

onderzoek bij dat in de Meinweg plaatsvindt.

pelijke, geologische en biologische waarde.

Bijna alle soortgroepen worden structureel

Door de diversiteit aan structuren, natte en

geïnventariseerd. Dat levert niet alleen nieuwe, zelfs voor Nederland, onbekende

PRIJSVRAAG

soorten op, maar draagt ook bij aan een beter inzicht in het functioneren van het Meinweg ecosysteem. Alle onderzoek staat

Geef het goede antwoord op de

in dienst van het beheer. Bevindingen wor-

onderstaande vraag en maak kans op

den vertaald in beheeradviezen die door de

waterhuishouding en de verschillende bio-

een exemplaar van De Biodiversiteit

beheerders van het gebied met dankbaarheid

topen van de Meinweg. Daarna volgt een

van Nationaal Park De Meinweg. De

worden omgezet in daden. De Meinweg is

lijst met de soorten, verdeeld over verschil-

Milieufederatie Limburg en NHGL

het enige Nationaal Park in Nederland waar

lende deelperioden zodat te zien is wanneer

verloten twee exemplaren onder de

met die intentie en intensiteit op zulke grote

bepaalde planten of dieren voor het eerst in

goede inzenders.

schaal de natuur zowel door professionals als

de Meinweg werden waargenomen. Dit is

amateurs wordt onderzocht.

geïllustreerd met prachtige foto’s van Lim-

Wat bestudeert de wetenschap geomorfologie?

burgse natuurfotografen Het boek sluit af Om tot een volledige soortenlijst van de

met een complete bibliografie van de

Meinweg te komen is in 2010 besloten om

Meinweg zodat de geïnteresseerde natuurlief-

A. levende wezens en levensvormen

gegevens uit waarnemingenbestanden,

hebber zijn kennis nog verder kan verdiepen.

B. de evolutie en het heelal

literatuur, rapporten, verslagen e.d. te verza-

C. het innerlijk leven en gedrag van

melen en te bundelen. Dit heeft geresulteerd

mensen

in een ongekend overzicht van meer dan

Jan Hermans, Ernest van Asseldonk, Jan Boeren

D. het landschap en de processen die bij

6.500 soorten planten en dieren die vanaf

De Biodiversiteit van Nationaal Park

het ontstaan daarvan een rol spelen

1900 op de Meinweg zijn aangetroffen en

De Meinweg

gedocumenteerd. Al deze soorten zijn, in een Stuur het antwoord op deze vraag per

historisch perspectief, terug te vinden in dit

briefkaart vóór 1 juni 2014 naar:

boek. Auteurs zijn Jan Hermans, Ernest van

Milieufederatie Limburg

Asseldonk en Jan Boeren.

t.a.v. Limburgs Milieu

385 pagina’s, full color Harde kaft, genaaid gebonden ISBN 978-90-74508-22-3

Godsweerderstraat 2

Het boek biedt iedereen die de Meinweg

6041 GH Roermond

bezoekt de mogelijkheid om op zoek te gaan

of stuur een e-mail naar:

naar de reeds bekende soorten of schijnbaar

[email protected]

verdwenen soorten. Nog mooier zou het zijn

o.v.v. Limburgs Milieu/Biodiversiteit

als nieuwe soorten aan de indrukwekkende

De Meinweg

lijst zouden kunnen worden toegevoegd. Het boek start met een uitgebreide inleiding

Vermeld volledige naam- en

Formaat 30x22,5 cm

over de geologie, geomorfologie, bodem,

Prijs € 35,00 Verkrijgbaar bij het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg Godsweerderstraat 2, 6041 GH Roermond Tel. 0475 – 386470, e-mail: [email protected] Verzendkosten € 7,50

adresgegevens. De winnaars krijgen het boek automatisch thuisgestuurd.

Stichting Milieufederatie Limburg 13

Voorlopig geen Waalse windmolens bij grens Het plan van het Waalse gewest om net over de grens bij het Zuid-Limburgse Epen windmolens te bouwen is voorlopig in de ijskast gezet. Dit na bezwaren van talloze burgers, gemeenten en andere organisaties, onder wie de Milieufederatie Limburg. De Waalse overheid gaat zich beraden over hoe het nu verder moet met het windmolenplan. Afgelopen najaar werd bekend dat de

namens Natuurmonumenten en het

en de provincie Limburg eveneens aanlei-

Waalse regering een plan had opgesteld

Limburgs Landschap, bezwaar aangetekend

ding om bezwaar te maken.

voor plaatsing van een groot aantal

tegen de bouw van windmolens nabij

Naar nu blijkt is het grote aantal bezwaar-

windturbines in Wallonië. Op de bij-

Teuven. Volgens de Milieufederatie tasten

schriften van burgers, gemeenten en andere

gevoegde kaarten bleek één van de meest

windmolens op deze plek de landschappe-

organisaties voor het Waalse gewest

geschikte gebieden te liggen ten oosten van

lijke kwaliteit van het heuvelland te zeer

aanleiding om zich opnieuw te buigen over

Teuven, op korte afstand van de Neder-

aan en vormen ze een bedreiging voor de

het windmolenplan. Nederlandse bezwaar-

landse grens bij Epen. Het kleinschalige

belevingswaarde van dit fraaie gebied.

makers hebben dit niet rechtstreeks van de

cultuurlandschap in en rondom Epen

Hoge windmolens net over de grens op

Waalse overheid vernomen, maar hebben

behoort tot de fraaiste van ons land.

Belgisch grondgebied zijn vanuit het

dit moeten lezen in de krant. Dit toont nog

Daarom maakt het gebied onderdeel uit van

heuvelland duidelijk zichtbaar en leiden tot

maar eens aan dat het overleg bij grens-

het Nationaal Landschap Zuid-Limburg.

‘horizonvervuiling’. Dit vormde voor de VVV

overschrijdende ruimtelijke ontwikkelingen

De Milieufederatie Limburg heeft, mede

Zuid-Limburg, de gemeente Gulpen-Wittem

tekort schiet. De Heuvellandgemeenten zitten regelmatig met de Belgische buurgemeenten rond de tafel, maar van het voornemen om windmolens nabij de grens te bouwen, werden zij niet op de hoogte gesteld. Voor de VVV Zuid-Limburg is de gang van zaken aanleiding om een brief te sturen naar het Europees Parlement met het verzoek om Europese regels te stellen voor plaatsing van windmolens aan de landsgrenzen. Bart Cobben Milieufederatie Limburg

Burgemeester en Groengroep Sevenum plaatsen weidepoorten Stichting Groengroep Sevenum heeft de afgelopen periode het project ‘Landhek/weidepoort’ actief voorbereid. Vele aanmeldingen voor hulp kwamen binnen en de timmerlui van de Groengroep gingen aan de slag. Onlangs zijn de eerste poorten geplaatst waar ze onderdeel uitmaken van een fraai landschappelijk plaatje. De samenwerking met Heemkundevereniging Sevenum heeft ertoe geleid dat elke poort een mooie inscriptie heeft: een authentieke Zaerumse benaming van deze typische plekken in het cultuurhistorische landschap. Burgemeester Kees van Rooij kwam graag een handje helpen bij het plaatsen van de poorten. Het project kwam tot stand vanuit projectsubsidie ‘Boerenlandschap Verfraaid’ van Landschap Horst aan de Maas waar de Groengroep actief mee samenwerkt. De poorten vormen nu een voorbeeld voor de rest van Horst aan de Maas, dus andere mooie plekjes liggen zeker in het verschiet. 14 LIMBURGS MILIEU

MER-onderzoek gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum Sinds vorig jaar is de Milieufederatie Limburg betrokken bij het project ‘Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum’. In dit project staat de hoogwaterproblematiek centraal. Tevens wordt een integrale gebiedsontwikkeling nagestreefd waarbij bepaalde ruimtelijke en economische ontwikkelingen in het gebied mogelijk worden gemaakt. De Milieufederatie heeft in 2013 aangedrongen op betrokkenheid

het oude tracé een uniek stukje natuur dat de volle aandacht van

van belangengroepen. De overlegstructuur is nu opgebouwd uit

de Milieufederatie krijgt. Gezamenlijk met andere belanghebbenden

verschillende belangengroepen waaronder ‘natuur en milieu’.

wordt gezocht naar de meest optimale oplossing.

Vanuit elke belangengroep neemt vervolgens een persoon plaats

Momenteel worden er onderzoeken uitgevoerd in het kader van

in de klankbordgroep.

een Milieu Effect Rapportage (MER) die de basis moeten vormen

Binnen de gebiedsontwikkeling staat ook een rondweg Wanssum

voor de besluitvorming door Provinciale Staten. Vanuit de

op de agenda. Daarbij wordt bepaald hoe ver van het dorp deze

Milieufederatie wordt het project op de voet gevolgd met als doel

rondweg zal worden aangelegd. Dat er een rondweg moet komen,

de natuurwaarden in het gebied te behouden en waar mogelijk te

is duidelijk aangezien de huidige weg een probleem vormt in het

versterken.

dorp. Hoe verder deze nieuwe weg echter van het dorp wordt Jannie Vos

afgelegd, hoe dichter deze bij de EHS-gebieden zal komen te liggen. Tevens ligt bij de aantakking van de nieuwe rondweg op

Milieufederatie Limburg

Zwerfafval langs de Maas Jaarlijks blijft er na de hoogwaterperiode (maart/april) op de oevers langs de Maas in Limburg veel zwerfvuil achter. Dit zorgt niet alleen voor een lelijk landschapsbeeld, het is ook slecht voor milieu, flora en fauna en de mens. Daarnaast leidt het tot grondstofverspilling en veroorzaakt het ‘plastic soep’ in zeeën en oceanen. Het is een actueel probleem op wereldschaal dat de gemeente en de verenigingen in Venlo dit jaar eens goed aanpakken. Er wordt al veel zwerfafval opgeruimd langs de Maas en beken in Limburg. Toch blijft er helaas nog veel troep liggen. Daarom werken provincie Limburg, Rijkswaterstaat Limburg, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Stichting Limburgs Landschap, ARK Natuurontwikkeling, Consortium Grensmaas B.V., Waterschap Roer en Overmaas, IVN en Maasgemeenten samen in het project

De animo voor deelname aan het project

vangen de verenigingen een financiële

Schone Maas. Met dit project maken

in 2014 is heel groot. Al weken voor de

vergoeding van € 200,- per kilometer.

zij mensen bewust van het zwerfafval-

start hebben zich al vele verenigingen

De enthousiaste groepen vrijwilligers zijn

probleem en organiseren ze opruimacties

aangemeld. Voor het eenmalig opscho-

op 15 maart gestart met opruimen. De

in de maanden maart en april.

nen van een tracé langs de Maas ont-

opruimacties duren tot 15 april.

Stichting Milieufederatie Limburg 15

2014 Jaar van de Eekhoorn De Zoogdiervereniging heeft 2014 uitgeroepen tot Jaar van de Eekhoorn. Niet omdat het erg slecht gaat met deze soort, maar omdat onderzoekers een beeld willen krijgen waar in Nederland precies de rode eekhoorn voorkomt. Iedereen wordt daarom opgeroepen om waarnemingen door te geven op www.jaarvandeeekhoorn.nl. De eekhoorn (Sciurus vulgaris) wordt ook vaak gewone of rode

Naast versnippering van zijn leefgebied zijn de buitenlandse

eekhoorn genoemd en komt in grote delen van Nederland voor.

soorten zoals de grijze eekhoorn uit Noord-Amerika en de Pallas

Na een enorme afname vanwege een virus in de jaren ‘60 van

eekhoorn uit Azië een grote bedreiging. Niet alleen verdringen

de vorige eeuw, heeft de populatie zich maar deels herstelt. De

zij de gewone eekhoorn uit hun leefgebied, zij kunnen ook ziek-

populatieomvang van de eekhoorn is in de periode 1996-2012

tes over brengen op onze inheemse eekhoorn. (Bron: Zoogdierenvereniging)

stabiel gebleven.

Levensbomenbos geplant in Beek De gemeente Beek heeft sinds kort een bos waarvan elke boom is geadopteerd door een inwoner, bedrijf of vereniging, het Levensbomenbos. Daarbij is elke boom geplant met een speciale reden, bijvoorbeeld ter ere van een geboorte, huwelijk of jubileum, of om een dierbare te herdenken. De inwoners van Beek konden voor 30

seerd. Voor financiering is contact

heid - subsidie beschikbaar gesteld. Met

euro een boom kopen, waarbij ze de

gezocht met de Provincie Limburg en er

de cofinanciering van de gemeente Beek

keuze hadden tussen een eik, linde, zoete

is - in het kader van wonen en leefbaar-

was er uiteindelijk genoeg geld om alles

kers of een beuk. Eind 2013 zijn de laatste

te realiseren. Het Levensbomenbos is

bomen geplant; in totaal staan er nu 441

onderdeel van een groter project, waarin

bomen in het bos. De inwoners werden

de aanleg van het bos gecombineerd is met

hierbij geholpen door medewerkers van

de opwaardering van een oude begraaf-

Vixia, het werkvoorzieningsschap voor de

plaats. De verbindende schakel tussen

Westelijke Mijnstreek. Het totale bos is

deze twee is een nieuwe bewegwijzerde

2,3 hectare groot maar er zijn al plannen

wandeling. Hierdoor heeft cultuurhisto-

om dit uit te breiden. Daarnaast bevat

rie en historie binnen de gemeente een

het terrein wandelpaden, banken en

grotere plek gekregen, is er meer groen

enkele picknickplekken.

gerealiseerd en is actief burgerschap en de zorg voor de eigen leefomgeving op een

Bosgroep Zuid Nederland en de gemeente Beek hebben het project samen gereali16 LIMBURGS MILIEU

positieve manier gestimuleerd. (Bron: Bosgroep Zuid Nederland)

Henk Schiffmacher maakt tattoo art op buffelleer Tattoo-artist Henk Schiffmacher is een fenomeen. Onder zijn naald kwamen beroemdheden als de Red Hot Chili Peppers, Lady Gaga en de Nederlandse Herman Brood. Maar Schiffmacher zet zich ook actief in voor goede doelen en voor mens en dier. Voor het fairtrade tassenlabel MYOMY maakte hij een exclusief tattoo-ontwerp voor een limited edition van My Paper Bag. Toen Schiffmacher werd benaderd voor een

land een goed leven hebben gehad als deel

ontwerp was hij direct geïnspireerd. Vooral

van het gezin bij de boeren. ,,Ik werk graag

door het mooie leer, afkomstig van de reus-

mee aan dit eerlijke tassenmerk. Fairtrade

achtige buffels die op het Indiase platte-

en dierenwelzijn vind ik belangrijke

uitgangspunten” aldus Schiffmacher. Hij maakte een design dat ‘echt Henk’ is en verwerkte de nodige humor in het tekstuele gedeelte van de print. Het resultaat is een limited edition van de bekende My Paper Bag. De tas is uitsluitend in 2014 verkrijgbaar.

Lekker naar de Boer op 21 en 22 juni Biologisch is lekker, hip én stoer. Wil je dat zelf eens ervaren? Kom dan naar het Lekker naar de Boer weekend op zaterdag 21 en zondag 22 juni. Tijdens dat weekend houden biologische boeren en tuinders open erf. Maak kennis met stoere boeren en boerinnen en ontdek wat biologisch boeren zo bijzonder maakt. Je kunt met eigen ogen zien dat samenwerken met de natuur zo gemakkelijk lijkt, maar heel veel vakmanschap vereist. Want behalve voor de heerlijkste ingrediënten voor je maaltijd, zorgt de biologische boer ook voor het milieu, dierenwelzijn en de natuur. Op 21 en 22 juni kun je bij biologische boerenbedrijven in heel Nederland terecht voor rondleidingen, boerenmarkten, proeverijen en allerlei (kinder)activiteiten. Je ziet, ruikt, proeft en ervaart het boerenleven en je kunt kennis maken met de boer en met zijn passie voor het vak. Ga eens je eigen appelsap persen, kaas proeven of een koe knuffelen. Kinderen kunnen wol Foto: Jelle de Jong

vilten, in de hooiberg spelen of jonge dieren aaien. Voor elk wat wils! Door te kijken, te ervaren en te proeven gaat er een wereld voor je open. Op www.lekkernaardeboer.nl/ ZoekEenBoerderij vind je alle boerderijen die meedoen. Hou de website in de gaten, want elke dag

bezoeken? Laat je dan inspireren door de prachtige fietsroutes langs

komen er nieuwe boerderijen bij.

verschillende biologische boerenbedrijven. Je vindt de routes en

Moeilijk kiezen welk bedrijf te

overige informatie op www.lekkernaardeboer.nl. Stichting Milieufederatie Limburg 17

Gezondheidsraad: gewasbeschermingsmiddelen in de leefomgeving verdienen meer aandacht Er is onderzoek nodig naar de mate waarin omwonenden van landbouwpercelen worden blootgesteld aan gewasbeschermingsmiddelen. Daarover is nu onvoldoende bekend. Vooral uit buitenlands onderzoek komen aanwijzingen dat omwonenden gezondheidsrisico’s kunnen lopen. Verder beveelt de Gezondheidsraad aan om maatregelen te nemen om de blootstelling te verminderen. Dat staat in een advies van de Gezondheidsraad aan de staatssecretarissen van Infrastructuur en Milieu en van Economische Zaken. Omwonenden van landbouwpercelen

beperkte schaal buitenlands onderzoek naar

vruchtbare leeftijd en jonge kinderen. Als

waarop veel gewasbeschermingsmiddelen

chronische gezondheidseffecten bij omwo-

blijkt dat de blootstelling rond of boven de

worden gebruikt, zoals in de bollenteelt

nenden. Dit onderzoek is van onvoldoende

gezondheidskundige grenswaarden ligt, kan

en de fruitteelt, maken zich geregeld

kwaliteit om oorzakelijke verbanden aan te

vervolgonderzoek naar de gezondheids-

zorgen over hun gezondheid. Voor gewas-

tonen, maar geeft wel aanleiding om nader

effecten nuttig zijn.

beschermingsmiddelen geldt weliswaar een

onderzoek te doen in Nederland. Als er

uitgebreide toelatingsprocedure, maar die

sprake is van enig risico voor omwonenden,

Gezien de vele onzekerheden beveelt de

dekt de risico’s voor omwonenden niet vol-

zal het naar verwachting lager zijn dan het

raad verder aan maatregelen te nemen

ledig af. Bovendien leven agrariërs de regels

risico dat mensen lopen die beroepsmatig

om de blootstelling van omwonenden te

en gebruiksvoorschriften niet altijd na. Dat

met de middelen werken.

verminderen. Bovendien leidt ongerustheid

verhoogt de kans op blootstelling voor hen-

zelf ook tot een verminderde kwaliteit van De Gezondheidsraad adviseert om onder-

leven. De raad denkt aan het verbeteren van

zoek te doen onder omwonenden in

de kennis van agrariërs over de veiligheid

Er zijn sterke aanwijzingen dat gewas-

Nederland, te beginnen met onderzoek

van henzelf en van omwonenden, meer

beschermingsmiddelen bij agrariërs aan-

naar de blootstelling: in welke mate komen

controle op de naleving van de regels en

doeningen van het zenuwstelsel kunnen

omwonenden met gewasbeschermings-

het instellen van spuitvrije zones. Ook de

veroorzaken en kinderleukemie bij hun

middelen in aanraking? Van belang is om

communicatie met omwonenden vraagt

nageslacht. Onderzoek naar blootstelling

daarbij onderscheid te maken tussen de

verbetering. Verder beveelt de raad aan

en gezondheid van omwonenden van land-

blootstelling vanaf de landbouwpercelen

de toelatingsprocedure te verbeteren door

bouwpercelen is er nauwelijks in Nederland.

en die vanuit andere bronnen, zoals de

daarin expliciet aandacht te besteden aan

Omwonenden maken geregeld melding van

consumptie van groente en fruit of eigen

risico’s voor omwonenden. Zie voor meer

misselijkheid of irritaties van huid, ogen

gebruik van middelen in en om het huis. De

informatie het rapport ‘Gewasbescherming

of luchtwegen. Van een aantal middelen is

raad beveelt aan het onderzoek te richten

en omwonenden’ op de website van de

bekend dat ze bij hoge blootstelling derge-

op agrariërs, hun gezinsleden en omwonen-

Gezondheidsraad.

lijke klachten kunnen veroorzaken. Er is op

den en vooral te kijken naar vrouwen in de

zelf en voor omwonenden.

18 LIMBURGS MILIEU

(Bron: Gezondheidsraad)

Jouw foto in dit tijdschrift? Ben jij iemand die graag de natuur intrekt om foto’s te maken? En zou je het leuk vinden als je foto’s gepubliceerd worden? Stuur ons dan jouw mooiste foto door. Wij plaatsen jouw beste natuurfoto in een volgende editie van Limburgs Milieu. Uiteraard met naamsvermelding. De foto’s moeten gemaakt zijn in Limburg en natuur, milieu of

Stuur je foto per e-mail naar: [email protected]

landschap als thema hebben. Alleen digitaal aangeleverde foto’s

o.v.v. ‘foto Limburgs Milieu’.

(>3 MB) worden geplaatst. Geef tevens een korte omschrijving van de foto.

Onderstaande prachtige natuurfoto is in mei 2013 gemaakt door

Door je foto in te sturen, geef je de Milieufederatie Limburg

Jan Vossen in de Bosmolenplas bij Panheel. De libelle larve is een

toestemming om deze eenmalig te plaatsen in dit tijdschrift,

echte rover zoals de kaken duidelijk aangeven. De aanwezigheid

vrij van vergoeding maar uiteraard altijd met naamsvermelding.

van de larve is een teken van goede waterkwaliteit.

Stichting Milieufederatie Limburg 19

Samen voor een mooi en duurzaam Limburg

STICHTING MILIEUFEDERATIE LIMBURG

Ben jij die enthousiaste milieuvoorlichter / -gids die wij zoeken? Vrijwilliger De Milieufederatie Limburg en de circa honderd bij haar aangesloten organisaties zetten zich in voor natuur én een gezond leefmilieu in Limburg. Het voorlichtersteam van de Milieufederatie Limburg zoekt versterking. Ons team bestaat uit vrijwilligers die wandelingen en excursies verzorgen en die incidenteel onze informatiestand bemensen bij evenementen. We richten ons met de wandelingen en excursies op scholen, vrouwen-, ouderen- en jongerenorganisaties, wijk- en buurtraden en natuur- en milieugroepen. Als voorlichter/gids verzorg je wandelingen langs de Limburgse beken en excursies bij rioolwaterzuiveringsinstallaties van de Limburgse waterschappen. Je geeft informatie over het proces van afvalwaterzuivering en leidt groepen rond op de installaties. Je wordt ingezet bij excursies in je eigen regio. Uiteraard krijg je voordat je begint een korte opleiding.

Herken jij je in het volgende profiel …. Je hebt affiniteit met water, natuur en landschap en bent sociaal betrokken / je bent enthousiast en praat gemakkelijk / je deelt graag kennis en brengt informatie op een heldere wijze over / je hebt ervaring in het geven van presentaties / je kunt je gemakkelijk in anderen verplaatsen en weet de informatie af te stemmen op de doelgroep / je beheerst de Nederlandse taal goed / je bent representatief, flexibel en bereid om op wisselende dagen en uren voorlichting te geven / je bent in het bezit van een auto / je bezit een computer en hebt ervaring met het werken hierop / je bent bereid relevante trainingen te volgen / je bent met grote regelmaat beschikbaar.

.... dan zien we jouw reactie graag tegemoet. Je krijgt een vergoeding van € 50,00 voor elke wandeling of excursie plus reiskosten. Bovendien sluiten we een vrijwilligersovereenkomst met je af met een collectieve ongevallen- en WA-verzekering. Schrijf een kort CV (met motivatie, achtergrond en/of ervaring) en mail dit naar [email protected]. Voor meer informatie kun je contact op nemen met Karin Timmermans, 0475 - 386410 of Lily van Onna, 0475 - 386412. Je kunt reageren tot 30 april 2014.

20 LIMBURGS MILIEU

Energiecoöperatie deA laat getallen spreken Het Servicepunt HIERopgewekt van de Milieufederatie Limburg biedt eerstelijns ondersteuning aan de 22 Limburgse energie-initiatieven. Een onderdeel van die ondersteuning zijn de thema-avonden in 2014. De Milieufederatie organiseert, telkens naar aanleiding van een thema, avonden voor de Limburgse energie-initiatieven waarin kennis wordt opgedaan en gedeeld. Door mensen met elkaar in contact te brengen, kunnen de initiatieven van elkaar leren en elkaar inspireren. De branche wordt er sterker van en dat is de bedoeling. Dinsdagavond 25 februari namen we een kijkje in de keuken van energiecoöperatie deA uit Apeldoorn. Directeur Michael Boddeke was vanuit Apel-

doorn te leveren aan mensen in Apeldoorn.

doorn afgereisd naar het GroenHuis in Roer-

Na een jaar had deA 600 aspirantleden,

mond om een gepassioneerde presentatie te

waarvan er uiteindelijk 320 daadwerkelijk

geven over zijn duurzame energiecoöperatie

lid werden. Wat veel energiecoöperaties al

Apeldoorn, deA (www.de-a.nl). De presentatie

weten bleek waar, voor leden werven is geen

begon met een aantal getallen. Wat heeft

succesformule te bedenken. Van wekelijks

het getal 6 te maken met deA? Dat bleken

op de markt staan tot netwerken en gebruik

de zes kernwaarden te zijn: kwaliteit, betrok-

maken van Twitter en Facebook, deA heeft

ken, transparant, duurzaam, betrouwbaar en

het allemaal ingezet met wisselende suc-

continuïteit. Deze kernwaarden, gekoppeld

cessen. Na een grondige oriëntatie werd

aan het kerndoel ‘duurzame energie van en

Trainel als energieleverancier gekozen voor

voor Apeldoorn’, bleken een waardevolle

de klanten. Maar nog voordat de energie

leveren, een accountant die goedkoop wil

leidraad te zijn voor verdere planvorming.

geleverd kon worden, ging Trainel eind 2012

meewerken, mensen die willen meedenken

Het getal 50 was de 50 euro waarvoor

failliet en bleven de klanten van deA teleur-

met een businessplan, een bedrijf, gemeente

de aandelen in de beginperiode verkocht

gesteld achter. Tijd voor een evaluatie en een

of bank die werkplekken wil faciliteren. Bij

werden. Dat leverde maar liefst 60.000

enquête onder de potentiële klanten, hoe nu

deA leverde dat in natura 44.000 euro op!

euro op, weer een getal. Aan de hand van

verder? De nieuwe energieleverancier werd

Het brede netwerk van deA is wel mede te

deze getallen werden de deelnemers door

Greenchoice. DeA heeft inmiddels 570 klanten

danken aan het feit dat Michael Boddeke

de geschiedenis van deA geleid. Boddeke

voor duurzame elektriciteit en gas. Dat aantal

voormalig wethouder is. Maar vragen staat

gaf een boeiende presentatie met een kijkje

is vooral gehaald dankzij werving door leve-

altijd vrij.

in de keuken van het ontstaan van een

rancier Greenchoice die al haar Apeldoornse

energiecoöperatie die lokale energie levert

klanten suggereerde over te stappen en lokaal

Voor de uitvoerende taken is inmiddels een

aan haar klanten met alle ups en downs die

af te nemen. Daarmee is deA een serieuze

BV onder de coöperatie gehangen. Daarin is

daarbij horen.

partner geworden voor Greenchoice.

ook een energiebedrijf vertegenwoordigd.

Met het ‘aanjaagfonds’ (3.325 euro) dat

Een van de vele lessen die uit de presentatie

communicatie, website en projectontwik-

Boddeke op persoonlijke basis binnenhaalde,

geleerd kan worden, is dat je als energie-

keling heeft deA professionals ingehuurd.

werd op 11 november 2010 de energie-

coöperatie altijd naar (gratis) diensten kunt

Alhoewel zij wel niet altijd hun uren tellen.

coöperatie deA opgericht met als doel duur-

vragen. Wie helpt ons aan ...? Het bleek te

zame energie van diverse projecten uit Apel-

werken: een drukker die gratis drukwerk wil

De leden zijn eigenaar van die BV. Voor

DeA zet voor 2014 in op twee grote projecten. ‘Zon voor huur’ is één van deze projecten; de energiecoöperatie financiert zonnepanelen voor huurders. Die betalen daarvoor jaarlijks een vast bedrag en hebben een vast voordeel na salderen met hun elektriciteitsrekening. De financiering daarvoor komt uit het gemeentelijke duurzaamheidsfonds. Het andere project ‘Zon op school’ - zonnepanelen op scholen - kent

Foto’s: Jelle Vegt

eenzelfde constructie. Jelle Vegt en Lily van Onna Milieufederatie Limburg Stichting Milieufederatie Limburg 21

Verschillende tinten groene stroom In Nederland wordt 30 procent van de stroomproductie als groen verkocht, terwijl nationaal maar 10 procent groene stroom wordt geproduceerd. De rijksoverheid ‘vergroent’ haar stroomgebruik met de aankoop van goedkope certificaten uit Noorwegen die geen effect hebben op de totale productie van groene stroom in Nederland. In Nederland voldoet de overheid op

door te verkopen aan andere Europese

De handel in duurzaamheidscertificaten

papier aan de verplichting om de energie-

landen. Stroomproducenten in diverse

voor groene stroom leidt tot verwarring.

productie te verduurzamen terwijl er

Europese landen verkopen deze zoge-

De stroom uit ons stopcontact is name-

geen kilowattuur extra duurzame energie

naamde overschotten aan certificaten

lijk niet groen of grijs, maar een mix.

voor is opgewekt. De overheid doet dit

onder andere aan Nederland. Onge-

Groene stroom is duurzaam opgewekt;

door groencertificaten van andere landen,

veer 60 procent van de verhandelbare

grijze stroom is meestal opgewekt uit

zoals Noorwegen, te kopen en af te

groencertificaten wordt uitgegeven in

gas of kolen. De belangrijkste duurzame

boeken. In Noorwegen wordt 30 procent

Europa door waterkrachtcentrales (witte

producenten zijn waterkrachtcentrales,

van de stroomproductie als groene

steenkool). Een waterkrachtcentrale kan

zonnecellen, windturbines en verbrandings-

energie aan de consument geleverd, terwijl

voor zijn hele productie groene stroom-

installaties van biologisch afval. Een

er 90 procent duurzaam - door een over-

certificaten aanvragen, omdat water-

kilowattuur is fysiek duurzaam geprodu-

vloed aan waterkrachtcentrales - wordt

kracht volledig duurzaam is. Elk land

ceerd als de energiebron duurzaam is. De

geproduceerd.

hanteert een digitaal boekhoudsysteem

belangrijkste producenten van grijze niet

voor zogenaamde groencertificaten. Dit

duurzame stroom zijn gas en kolencen-

Noorwegen gebruikt niet al zijn groene

boekhoudsysteem houdt de aanmaak,

trales. Stroomproducenten leveren aan

certificaten en schept hierdoor de mo-

inkoop, verkoop en afmelding van groen-

een netwerk. Het is niet mogelijk om pre-

gelijkheid om groene stroomcertificaten

certificaten bij.

cies aan te geven waar de stroom uit een

22 LIMBURGS MILIEU

stopcontact fysiek geproduceerd wordt.

1.000 kilowattuur grijze stroom in een

kan het zijn dat je betaalt voor groene

De consument beslist zelf welke stroom

kolencentrale produceert. Door groen-

stroom, maar dat de stroom die je gele-

hij wenst: stroom waar een groencertifi-

certificaten te kopen én voor elke 1.000

verd krijgt niet duurzaam is opgewekt.

caat aan gekoppeld is of stroom zonder

kilowattuur een van deze groencertifica-

Het is dus belangrijk om te achterhalen

certificaat.

ten af te boeken, wordt de grijze stroom

waar de groene stroomcertificaten van

toch aangemerkt als groene stroom

jouw energieleverancier vandaan komen.

Een installatie die stroom produceert uit een duurzame bron (dus groene stroom)

Aan de geleverde stroom zie je dus niet

kan per 1.000 kilowatt-uur een groen-

in welke installatie hij is opgewekt. Zo

Math Mertens Vrijwilliger Milieufederatie Limburg

certificaat aanvragen. In Europa zijn 22 landen die deze certificaten uitgeven. Een niet-duurzame bron produceert grijze stroom en kan geen groencertificaat aanvragen. In Nederland worden die groencertificaten verstrekt door CertiQ, een dochtervennoot van de stroomtransporteur Tennet. De eigenaar van een groencertificaat (ook wel Garantiecertificaat van Oorsprong (GvO) genoemd) heeft twee opties. Men levert 1.000 kilowatt-uur stroom aan het net en boekt een groencertificaat af. De stroom wordt dan in Europa gemerkt als groene stroom. Het maakt geen verschil of de stroom oorspronkelijk grijs of groen is opgewekt . Men kan ook 1.000 kilowattuur stroom aan het net leveren en geen certificaat afboeken. Deze stroom wordt altijd gemerkt als grijs. Ook hier maakt het geen verschil of de stroom groen of grijs is opgewekt. Het is dus mogelijk om grijze stroom te verkopen als groene stroom. Stel dat een energiebedrijf Stichting Milieufederatie Limburg 23

Het GroenHuis Vrijwilligers helpen ruim 35 duizend amfibieën oversteken De trek van de padden naar de voortplantingswateren is in februari weer begonnen. Op diverse plekken helpen vele vrijwilligers bij het overzetten van de dieren. Vorig jaar zijn in Limburg ruim 35 duizend amfibieën tijdens de paddentrek veilig over drukke verkeerswegen gezet. Voor dit werk waren ruim 290 vrijwilligers verdeeld over 27 groepen in de weer. Dat blijkt uit het jaarverslag Paddenoverzet 2013 van IKL. Elk voorjaar trekken padden, kikkers en salamanders naar de voortplantingspoelen om hun eieren af te zetten. Tijdens deze paddentrek worden de amfibieën bij het oversteken van verkeerswegen vaak doodgereden. De versnipperde ligging van voortplantingswateren en winterverblijfplaatsen wordt gezien als de belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van de amfibieënpopulaties in Nederland. Op plekken waar de beestjes massaal doodgereden worden, treffen vrijwilligers specifieke maatregelen om de verkeerssterfte

plaatsen van borden, het overzetten van

salamander. Verder werden er 23 vinpoot-

te reduceren. Dit kan variëren van het

de padden tot het plaatsen van schermen

salamanders en twee rugstreeppadden in

en emmers. Daarnaast worden knelpunten

de emmers gevonden.

opgeheven door de aanleg van tunnels en nieuwe voortplantingswateren.

Diverse initiatiefnemers betrekken de jeugd bij de overzetacties. Op deze wijze leren

Uit het jaaroverzicht van IKL blijkt dat er

kinderen spelenderwijs dat je de natuur

in Limburg ruim 35 duizend amfibieën zijn

ook in de eigen buurt kunt helpen.

overgezet: 30.077 padden, 2.374 bruine en

Personen die een bijdrage willen leveren,

groene kikkers en 2.795 salamanders. Daar-

kunnen zich aansluiten bij plaatselijke

bij ging het om de alpenwatersalamander,

overzetgroepen. Voor meer informatie kun

de kleine watersalamander en de kam-

je bellen met IKL, tel. 0475 - 386430.

IKL maakt grenstoren Mariahoop weer zichtbaar De vergeten, grotendeels achter het groen schuilgaande luchtwachttoren bij het Jabacircuit - net op de grens tussen Mariahoop en Posterholt - is door IKL vrijgemaakt van bomen en struiken. De in de jaren ‘50 opgetrokken betonnen toren bij de Duitse grens fungeerde tijdens de Koude Oorlog als uitkijkpost. Het was een van de 275 observatieposten die het grensgebied bewaakten voor het geval dat de Russen ons land zouden binnenvallen. Door het weghalen van een deel van de

constructie is slecht. De houten deur en de

bosrand is de toren een stuk beter zicht-

trappen zijn gesloopt en verdwenen. Aan de

baar. De kap van bomen en struiken rond

zichtbare sporen is te zien dat de toren en

de bouwvallige toren gebeurde met instem-

zijn omgeving een grote aantrekkingskracht

ming van de particuliere eigenaar van het

uitoefenen op de spelende jeugd. Door de

bos en op voorspraak van de Heemkunde-

werkzaamheden kunnen nu ook wande-

vereniging Echter Landj. De bouwkundige

laars kennisnemen van dit bijna vergeten

staat van de zestig jaar oude betonnen

overblijfsel uit de Koude Oorlog.

24 LIMBURGS MILIEU

ANWB aanwezig op snoeifeest Vaals ANWB-directeur Guido van Woerkom was in februari aanwezig op het snoeifeest in Vaals om de 4.000ste fruitboom te snoeien in het kader van de ANWB snoei-arrangementen. Dit is een mijlpaal in de geschiedenis van de ANWB. Sinds 1995 staken vele leden van de ANWB de handen uit de mouwen bij de herstelacties die IKL organiseert voor de Limburgse hoogstamboomgaarden. Gedurende drie weken snoeiden vrijwilligers

nisatie van bloesemtochten, oogstdagen en

uit het hele land onder toezicht van IKL

de productie van biologische stroop. Onder

oude fruitbomen. Ze deden dat samen met

grote belangstelling snoeide Guido van

de snoeiploegen van IKL en plaatselijke

Woerkom met Ger Frenken van Limburgs

hoogstambrigades. Meer dan 140 snoeiers

Landschap en Paul Debey van IKL een

waren aanwezig op het snoeifeest op de

monumentale appelboom.

hellingen van de Bellet in het Geuldal. De ANWB breidt gestaag de jaarlijkse cyclus

Het snoeifeest in Vaals bewijst dat draag-

van snoei-arrangementen uit met de orga-

vlak voor behoud en herstel van Limburgse

hoogstamboomgaarden volop aanwezig is. Naast het concrete herstelwerk als snoeien, gaat het ook om het delen van kennis en inzichten, betrokkenheid en het zoeken naar nieuwe perspectieven voor hoogstamboomgaarden en de vruchten die zij voortbrengen. De ervaring leeft dat samenwerking, draagvlak en lokale verbondenheid de sleutels zijn voor een succesvol beheerd landschap.

Herstel groen erfgoed Huize St. Anna in Meerlo In de vallei van de grote Molenbeek

Het gebied in het dal van de Molenbeek is

De initiatiefnemers van de wandelroute

tussen Tienray en Meerlo heeft IKL

vanwege de enorme afwisseling van hoge

De Acht van Tienray attendeerden IKL op de

de omgeving van Huize St. Anna een

landschappelijke waarde. Naast restanten

oude luister van het landgoed. Met steun en

opknapbeurt gegeven, waaronder de

van beekarmen wordt het gebied nog

medewerking van de particuliere eigenaren

perengaard. De boomgaard is in de

altijd opgesierd met monumentale

en de gemeente Horst aan de Maas heeft

jaren ’30 aangelegd na het kanaliseren

treurwilgen, een laan met oude geknotte

IKL de werkzaamheden uitgevoerd.

van de beek.

acacia´s en een oude eikensingel. Tot het midden van de vorige eeuw werd de speeltuin en het café-vakantiehuis St. Anna in de zomer druk bezocht. Veel gegoede families uit het westen brachten hier hun vakanties door. In 1951 legde eigenaar Joosten zich toe op het houden van fruit, groenten en pluimvee. Het voormalige gebouw waar het café-restaurant gevestigd was, is echter nog steeds aanwezig, net als de oude perengaard en het fruitlaantje. Stichting Milieufederatie Limburg 25

Het GroenHuis Bloesemlintcampagne groot succes in Leudal De kerkdorpen in Leudal zijn verrijkt met hoogstamboomgaarden. Wethouder Piet Verlinden plantte in februari in Roggel de 485ste hoogstamfruitboom in het kader van de Bloesemlintcampagne van IKL en de gemeente Leudal. In het afgelopen plantseizoen werden de kerkdorpen van Leudal verrijkt met maar liefst 33 hoogstamboomgaarden. Vorig jaar ging in Leudal voor de eerste maal de Bloesemlintcampagne van start. Samen met inwoners werkt IKL aan het onderhoud, het beheer en de aanplant van boomgaarden. De belangstelling voor het eerherstel van de hoogstamcultuur in Leudal was overweldigend. In een jaar tijd werden maar liefst 485 fruitbomen geplant in 33 boomgaarden. Over enkele jaren is er in het voorjaar

te zien. Neer spant de kroon met vijf

nog steeds belangstelling voor de Bloe-

rond de boerderijen in de buiten-

nieuwe boomgaarden, gevolgd door de

semlintcampagne in Leudal; inmiddels

gebieden en de randen van de veertien

buitengebieden van Roggel en Ell waar

hebben zich weer tien nieuwe belang-

kerkdorpen een grote bloesemweelde

vier boomgaarden zijn aangeplant. Er is

stellenden gemeld bij IKL.

Hakhoutbeheer bij Napoleonsbaan Haelen

Door het hakhoutbeheer komt het

Het Elzenbroek rond het Houterven - een oude rivierarm van de Maas in het Leudal

landschap te liggen. Flora kan zich door

bij Haelen - heeft een onderhoudsbeurt gekregen. Bij dit landschapsbeheer door

meer lichtinval beter ontwikkelen. Rond

IKL zijn elzen en wilgen tot dicht bij de stamvoet afgezaagd. Het Houterven wordt

het Houterven groeien diverse bijzondere

doorsneden door de hoger gelegen Napoleonsbaan.

zegge-soorten en hertshooi. De stobben

Houterven deels weer zichtbaar in het

lopen bovendien opnieuw uit, zodat er na verloop van tijd weer een rijk, gestructureerd struweel ontstaat voor vogels, kleine zoogdieren en vlinders. Hakhoutbeheer is een hele oude vorm van landschapsbeheer. Vroeger behoorden de elzenbroekbossen tot de kapitaalgoederen van een boerenbedrijf. Met de nodige regelmaat werd hier hout geoogst. Het hout van het Houterven is zonder enige twijfel ook gebruikt op boerderijen en in de oude bakoven van de nabijgelegen hoeve Houterhof. De werkzaamheden van het Houterven vonden plaats met steun en medewerking van de particuliere eigenaar en de gemeente Leudal. 26 LIMBURGS MILIEU

De postcoderoos maakt lokale duurzame energie mogelijk Sinds het nieuwe Energieakkoord van 2013 is er een toename van initiatieven om groene energie op te wekken via zonnepanelen op centrale daken of weilanden. In het akkoord wordt deze vorm van energie opwekken financieel mogelijk gemaakt. Dit in tegenstelling tot de mogelijkheden die de oude Elektriciteitswet van 1998 bood. Particulieren die zelf geen zonnepanelen op hun dak willen of kunnen leggen, hebben nu de mogelijkheid zonne-energie op te wekken. Particulieren moeten dan wel lid zijn van een coöperatie of een Vereniging van Eigenaren. Hier komt het principe ‘de postcoderoos’ om de hoek kijken. De postcoderoos wil zeggen: de viercijferige postcode van het dak waarop de zonnepanelen liggen plus de aangrenzende postcodes hieromheen. Indien particulieren deel uitmaken van de postcoderoos kunnen ze een belastingkorting krijgen over de zelf opgewekte energie. Buiten de postcoderoos vervalt deze korting. Voor de opgewekte energie krijgen de leden een belastingkorting van € 0,075 per kWh (incl. BTW over de energiebelastingverlaging: € 0,075 x 1,21 = € 0,09075). Deze regeling is per 1 januari 2014 ingegaan (SER akkoord bepaling 5). Daarnaast mag er nog de kostprijs voor de elektriciteit per kWh vanaf getrokken worden aangezien men die uiteraard zelf opwekt. Momenteel is de Milieufederatie Limburg bijna klaar met het opstellen van een handboek over het opwekken van centrale zonne-energie. Dit handboek bevat informatie en business cases voor coöperaties die met de postcoderoos in aanraking komen. Zodra het handboek beschikbaar is, kan het door iedere initiatiefnemer digitaal worden aangevraagd. Problemen met de postcoderoos ontstaan echter wanneer een PVsysteem op een centraal dak ligt dat aan de grens van een postcoderoos is gesitueerd. Bedrijventerreinen bijvoorbeeld liggen vaak in een buitengebied. Bedrijfspanden zijn interessante daken voor het plaatsen van zonnepanelen maar zijn vaak niet rendabel omdat er binnen de aangrenzende postcodes nauwelijks particulieren wonen. Feitelijk is de postcoderoos bedoeld voor het op kleine schaal lokaal opwekken van groene energie. Vaak willen initiatiefnemers een zonneweide aanleggen omdat dit juist voor een groter gebied nuttig en rendabel is. Via de huidige regeling van postcoderoos is dit niet mogelijk omdat het aantal inwoners dat kan profiteren van de zonneweide dan beperkt

blijft. Daarnaast zijn de postcodes ooit opgesteld door PTT Post om op logische wijze de post rond te brengen. Een vreemde keuze dus om postcodes te gebruikten als indicatie voor het centraal opwekken van duurzame energie. De ene postcode is niet even groot als de andere of evenredig aan het aantal inwoners. Sommige postcodes hebben een grotere postcoderoos, maar niet altijd meer inwoners. De postcoderoos is daardoor niet voor iedereen even toegankelijk en dat is niet eerlijk. Iedereen zou de kans moeten krijgen om lokaal duurzame energie op te wekken zonder gebonden te zijn aan een regeling die niet voor iedereen dezelfde uitkomst heeft. In hoeverre de postcoderoos succes gaat hebben of stand houdt, is nog afwachten. Suzan Janssen Vrijwilliger Milieufederatie Limburg Stichting Milieufederatie Limburg 27

Lokale duurzame energiecoöperatie WeertEnergie stelt zich voor Nederland telt inmiddels zo’n 500 lokale duurzame energie-initiatieven. En de beweging heeft effect. Ook in Limburg ontstaan er voortdurend nieuwe initiatieven. Deze keer stellen wij je graag voor aan een nieuw initiatief in Weert. Daar bestaat sinds 4 juli 2013 de coöperatieve vereniging WeertEnergie, opgericht door vijf enthousiaste vrijwilligers: Peter Gloudi (voorzitter), Peter Ramaekers (secretaris), Bas Meijboom, Lambert Mulders en Jan Scholts (penningmeester). Momenteel telt de coöperatie 35 leden en is zij aan een flinke groei bezig, mede gestimuleerd door projecten die in de loop van 2014 van start gaan. WeertEnergie zet in op: - een project waarbij samen met ondernemers uit Weert en omgeving collectieve inkoop van PV-installaties en zonnecollectoren/zonneboilers wordt gerealiseerd ten behoeve van leden van de coöperatie; - een project waarin wordt nagegaan wat de mogelijkheden zijn voor het plaatsen van PV-installaties voor elektriciteitsopwekking op gebouwen van maatschappelijke organisaties, zoals scholen, bejaarden- en verzorgingstehuizen, sportverenigingen en ziekenhuizen in en

die zich willen oriënteren op het wisselen

Deze switchservice wordt aangeboden

in de buurt van Weert;

van energieleverancier. WeertEnergie wil

via de website www.weertenergie.nl;

- het aanbieden van een (neutrale en objectieve) switchservice voor diegenen

vooral transparant maken wie nu echt

- het aanbieden van duurzame en

groene aanbieders zijn (en wie niet).

energiebesparende producten via een webwinkel op www.weertenergie.nl. De organisatie van WeertEnergie is ondergebracht in project- en werkgroepen, bijvoorbeeld op het gebied van projectontwikkeling, projectbeheer, communicatie, financiën en reductie van energieverbruik. Er wordt zeer constructief samengewerkt met de gemeente Weert om een aantal projecten in 2014 te realiseren. In de loop van dit jaar gaat WeertEnergie onder meer een duurzaamheidsmanifestatie organiseren. De laatste stand van zaken over alle projecten en acties kun je vinden op de website www.weertenergie.nl. Voor meer informatie of aansluiting kun je contact opnemen met Peter Ramaekers,

V.l.n.r.: Bas Meijboom, Jan Scholts, Peter Gloudi, Peter Ramaekers en Lambert Mulders 28 LIMBURGS MILIEU

e-mail: [email protected].

Beste bespaartip: isoleer je spouwmuren Met een investering van 750 tot 1.500 euro in spouwmuurisolatie bespaar je al gauw duizenden euro’s op je gasrekening. De terugverdientijd is twee tot vier jaar. Daarmee is spouwmuurisolatie de meest rendabele duurzame investering die je kunt doen. ,,Zonnepanelen zijn een prima investering om je energiekosten omlaag te brengen. Niet voor niks zijn zonnepanelen populair. Maar isolatie is financieel eigenlijk nog aantrekkelijker”, aldus Olof van der Gaag van Natuur & Milieu. ,,De investering is lager en je verdient je geld drie keer sneller terug dan met zonnepanelen. Voor tussenwoningen kost spouwmuurisolatie 750 euro. Daarmee bespaar je ruim 200 euro per jaar op je gasrekening. Dat is na twintig jaar 5.000 euro - uitgaande van een jaarlijkse stijging van de gasprijs met 2 procent. Spouwmuurisolatie gaat de volledige levensduur van de woning mee. Voor mensen in een vrijstaande woning is de investering circa 1.500 euro en kan de besparing oplopen tot meer dan 10.000 euro.” Nederlanders weten vaak niet hoe voordelig het is om spouwmuren te isoleren. Ruim vier op de tien mensen (44 procent) heeft geen idee hoe lang het duurt voordat de investering is terugverdiend en 40 procent denkt (onterecht) dat dit meer dan vier jaar is. Slechts 10 procent van de Nederlanders weet dat de terugverdientijd twee tot vier jaar is. Deze onderzoeksgegevens zijn afkomstig van onderzoeksbureau Panelwizard. Natuur & Milieu wil zoveel mogelijk Nederlanders laten profiteren van de voordelen van spouwmuurisolatie. Daarom is de organisatie op slimwoner.nl een collectieve inkoopactie voor spouwmuurisolatie gestart. Voor 750 euro zijn de spouwmuren van een tussenwoning gegarandeerd geïsoleerd. Het is voor het eerst in Nederland dat consumenten een vaste prijs voor isolatie betalen en zo precies weten waar ze aan toe zijn. Voor hoekhuizen en vrijstaande huizen geldt een vaste prijs per vierkante meter. Natuur & Milieu heeft Nederland Isoleert geselecteerd als leverancier na een kritische vergelijking met andere isolatiebedrijven. Zo kan de consument rekenen op een goede prijskwaliteitsverhouding en is meedoen erg makkelijk. Van der Gaag: ,,Door onze actie hoeven mensen niet meer zelf een offerte op te vragen, kwaliteit te checken of te onderhandelen over de prijs. Wij hebben het beste aanbod uit de markt geselecteerd.” De campagne Slimwoner duurt minimaal twee jaar. Om de paar maanden kunnen mensen inschrijven op een aantrekkelijk aanbod voor verdere energiebesparing. Dat kan het isoleren van de woning zijn, een zuinig elektrisch apparaat aanschaffen of voordelig kiezen voor LED-verlichting. Met deze eerste isolatieactie geeft Natuur & Milieu een impuls aan de ambitie in het SER-Energieakkoord om 300.000 woningen te isoleren. (Bron: Natuur & Milieu) Stichting Milieufederatie Limburg 29

Alle Limburgse gemeenten gifvrij na 2015 Vanaf november 2015 geldt er een verbod voor het gebruik van risicovolle chemische bestrijdingsmiddelen op verharde terreinen. Dat betekent dat gemeenten middelen zoals Roundup en Clear-up niet meer mogen gebruiken voor het onkruidvrij houden van straten, trottoirs en parkeerterreinen. Het verbod geldt ook voor verharde bedrijfsterreinen. Particulieren mogen eveneens niet meer op verhardingen spuiten. Staatssecretaris Wilma van Mansveld beraadt zich nog over een totaalverbod voor particulier gebruik. Het door de Tweede Kamer aangenomen

het tijdstip en de frequentie waarop

plaatsen’ de onkruidbestrijding toch

voorstel om chemische bestrijdingsmiddelen

gespoten wordt. Sommige gemeenten gaan

mechanisch geschiedt, bijvoorbeeld in

te verbieden, heeft flinke consequenties

verder dan de DOB-regels en spuiten nog

wijken waar het regenwater is afgekoppeld,

voor bedrijven, maar zeker voor gemeenten.

maar 1 keer per seizoen in plaats van de

gebieden die deel uitmaken van grond-

Slechts zes van de 33 Limburgse gemeenten

toegestane 2 keer. Daarnaast worden er

waterbeschermingsgebieden en langs sloten

gebruiken nu geen chemische middelen

vaak geavanceerde machines gebruikt die

en beken. Geconcludeerd kan worden dat in

voor de onkruidbestrijding . De overige

selectief spuiten, dus alleen waar onkruid

gemeenten waar chemische middelen

gemeenten spuiten nog steeds, alhoewel

staat. Ook wordt er geëxperimenteerd met

worden gebruikt, dit op grond van de

men zegt daar wel zorgvuldig mee om te

‘biologisch afbreekbare’ bestrijdings-

DOB-protocollen geschiedt. Op die wijze

gaan. Dit blijkt uit een door de Milieu-

middelen zoals bepaalde vetzuren. Al deze

komt er in principe minder glyfosaat in het

federatie Limburg uitgevoerd onderzoek.

maatregelen zijn er op gericht om zo veel

water, alhoewel metingen in de Maas

mogelijk te voorkomen dat middelen zoals

volgens het RIWA (Vereniging van Rivier-

Ondanks de reeds lang bekende risico’s van

Roundup en Clear-up, met daarin het

waterbedrijven) nog niet direct een aanzien-

het spuiten op paden, wegen en andere

schadelijke glyfosaat, na een regenbui via

lijke daling laten zien.

verharde terreinen, plantsoenen en

de straatriolen of rechtstreeks in beken en

sportvelden, blijkt het merendeel van de

sloten terechtkomen en uiteindelijk in de

Helemaal chemievrij zullen de gemeenten

gemeenten dus nog steeds de gifspuit

Maas. De Maas is een belangrijke bron voor

niet worden omdat er een uitzondering is

hanteren. Zes Limburgse gemeenten zeggen

(Limburgs) drinkwater.

gemaakt voor middelen met een ‘aantoon-

de onkruidbestrijding zonder chemische

baar laag risicoprofiel’. Het gaat om

middelen aan te pakken. Dat betekent dat

Er is een vrij groot aantal gemeenten waar

middelen op basis van (vet)zuren. Er mag

hier het onkruid mechanisch wordt

weliswaar op de verharde oppervlakten

zelfs in een aantal bijzondere gevallen met

verwijderd door een combinatie van

wordt gespoten, maar waar op ‘gevoelige

glyfosaathoudende middelen worden

borstelen, branden, schoffelen en een heet waterbehandeling. Dit is een bewuste keuze alhoewel deze gemeenten zich realiseren dat het op deze wijze verwijderen van onkruid veel duurder is dan de chemische methode (een factor 3-5 wordt genoemd). Ook accepteert men de consequentie dat er meer klachten zijn over onkruid in de openbare ruimte. De gemeenten Bergen, Gennep, Landgraaf, Maastricht, Meersen en Roermond zijn momenteel gifvrij. Aanvankelijk was de gemeente Venray dit ook, maar na een indringende discussie in de gemeenteraad heeft men in 2012 om financiële redenen besloten om weer te gaan spuiten. De overige gemeenten geven aan dat zij via de (verplichte) DOB-methode (Duurzaam Onkruid Beheer) werken. Dat houdt in dat er strenge regels worden gesteld aan de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen en aan 30 LIMBURGS MILIEU

gespoten. De vraag is hoe men in de praktijk met deze uitzonderingen omgaat en hoe het toezicht daarop geregeld gaat worden. PARTICULIEREN Roundup en andere glyfosaathoudende middelen zijn royaal verkrijgbaar bij tuincentra en populair bij de consument. Aan de mogelijke consequenties van het gebruik ervan wordt - begrijpelijk vanuit het oogpunt van de industrie - weinig aandacht besteed. In de gebruiksaanwijzing van de in de winkel verkrijgbare middelen staat dat het middel alleen gebruikt mag worden onder heggen, in bloembedden oftewel onverharde terreinen. Er wordt door de fabrikanten echter nooit expliciet vermeld

voor particulieren. Door de middelen uit de

Ook in de landbouw worden nog steeds

dat het niet mag worden gebruikt op

winkels te halen, wordt ook de handhaving

bestrijdingsmiddelen zoals Roundup

verhardingen. De consument gebruikt het

van het gebruiksverbod eenvoudiger.

gebruikt, die veelal grotere of onbekende risico’s opleveren voor bodem, water en

middel echter waarvoor het bij uitstek geschikt is, namelijk om oprit, terras,

Alhoewel het verbod een stap in de goede

volksgezondheid. Er zijn weliswaar goede

tuinpaden en andere verhardingen rondom

richting zal zijn voor de vermindering van

stappen gezet om het gebruik zo veel

de woning ‘schoon’ te houden. De staats-

chemicaliën in de leefomgeving, zal er

mogelijk te beperken, maar we zijn er

secretaris wil nu dat het verboden wordt om

nog veel moeten gebeuren. Er zijn veel

nog niet. De economische belangen zijn

deze middelen op verhardingen toe te

uitzonderingen op de verboden en de

groot, maar mogen nooit leiden tot het

passen. Een echt verbod dus. De middelen

regeling voor particulier gebruik is thans

veronachtzamen van het leefmilieu.

blijven dan helaas wel te koop voor

volstrekt niet te handhaven.

toepassing in de onverharde delen van de

De discussie ging over het gebruik van

tuinen, terwijl daar ook bezwaren tegen

bestrijdingsmiddelen buiten de landbouw.

Frank Vermeij Vrijwilliger Milieufederatie Limburg

bestaan. Door goede voorlichting hoopt zij de particulieren ervan te weerhouden om verhardingen te bespuiten. Er verandert

De regeling zoals die door de Tweede Kamer is aangenomen ziet er als volgt uit:

voor de particulieren in feite dus niets. De bestrijdingsmiddelen mogen gewoon



Professioneel gebruik

Particulier gebruik

verkocht worden, hooguit zal er misschien

Verhardingen

verbod november 2015

verbod november 2015

wat duidelijker op de verpakkingen komen

Overige terreinen

verbod november 2017

minimaliseren risico’s en

te staan dat het niet op verhardingen mag



omvang gebruik*

worden gebruikt. • Voor professionele toepassing op verhardingen komen er echter uitzonderingen voor Gelukkig is er op 4 maart jongstleden door

situaties waarin chemische bestrijding op verhardingen de enige mogelijkheid is en

de Tweede Kamer een motie van de Partij

waar dit wegens veiligheidsvoorschriften niet mogelijk is.

van de Dieren aangenomen waarin de staatssecretaris wordt gevraagd om met ingang van 2015 alle glyfosaathoudende

• Voor professionele toepassing op overige terreinen (zoals sport-en recreatieterreinen, siertuinen), voor recreatiebedrijven en lastige situaties worden uitzonderingen gemaakt.

middelen voor particuliere verkoop te

Ten opzichte van haar oorspronkelijke voorstel zoals aangegeven in haar brief van 3

verbieden. Het is nu echter nog niet bekend

september 2013 heeft de staatssecretaris water bij de wijn gedaan. Voor gemeenten is

of de staatssecretaris deze motie ook

er niet veel veranderd, maar er is een groot aantal uitzonderingen toegevoegd voor

daadwerkelijk gaat uitvoeren. De Milieu-

professionele toepassingen. Ook is er geen verbod meer voor particulieren op niet

federatie zou het een gemiste kans vinden

verharde terreinen.

als de motie niet wordt uitgevoerd en er

* Indien de motie van de Partij van de Dieren wordt uitgevoerd komt er een algeheel verbod vanaf

geen totaalverbod komt op het gebruik van

november 2015 en zullen glyfosaathoudende middelen uit de winkelschappen verdwijnen

glyfosaathoudende bestrijdingsmiddelen Stichting Milieufederatie Limburg 31

Kort nieuws MELDINGEN DODE DIEREN IN VERKEER In Limburg is afgelopen jaar 380 keren melding gemaakt van een overreden zoogdier. Dat blijkt uit meldingen op de website waarneming.nl. In werkelijkheid zijn er veel meer dieren doodgereden, maar dat wordt niet doorgegeven. De egel, de bunzing en de haas staan hoog genoteerd. Tweehonderd reptielen en amfibieën overleefden een oversteek niet. Daarbij gaat het vooral om de gewone pad. Er zijn ongeveer 90 vogels bij een verkeersongeluk omgekomen. De kerkuil en de buizerd staan allebei in de top tien van verkeersslachtoffers. In andere provincies zijn vergelijkbare aantallen. Opvallend is dat in Gelderland meer dan 700 reptielen en amfibieën zijn gedood. ‘HARDER OPTREDEN TEGEN AFVALDUMP IN DE NATUUR’ GRINDPLAS BIJ STEVENSWEERT WORDT DIEPER UITGEGRAVEN

Natuurorganisaties, onder wie De Natuur en Milieufederaties, willen

De grindplas van Kessenich (B) vlakbij Stevensweert wordt de komende

dat de overheid efficiënter optreedt tegen het dumpen van chemisch

jaren dieper uitgegraven. Grindbedrijf Rekin heeft hiervoor toestem-

(drugs)afval. De organisaties willen dat overheden wettelijk worden

ming gekregen van de Vlaamse minister van Leefmilieu. Belgisch-

verplicht om toezicht en handhaving te garanderen. Voor alle wilde

Limburgse milieuverenigingen hadden beroep aangetekend tegen de

dieren, planten en hun leefomgeving zou daarom een wettelijke

uitdieping van de grindplas, maar dat is door de minister verworpen.

basisbescherming en zorgplicht moeten gelden. ‘Natuurvandalisme neemt steeds meer toe, terwijl het toezicht in het buitengebied afneemt. Handhaving is erg belangrijk’, schrijven de organisaties in een rapport met voorstellen voor de nieuwe natuurwet. AARDWARMTE VOOR GLASTUINBOUW CALIFORNIË Meer dan dertig hectare kassen in glastuinbouwgebied Californië bij Grubbenvorst wordt nu verwarmd met aardwarmte. Heet water wordt van meer dan 2000 meter diepte opgepompt om de kassen op temperatuur te houden. Het project begon al in 2009, maar liep vertraging op door problemen in de boorput. Door het gebruik van aardwarmte wordt er minder energie verbruikt, en minder CO2

HERINRICHTING VLOOTBEEK POSTERHOLT VAN START

uitgestoten. Het aardwarmteproject krijgt binnenkort een vervolg.

De herinrichting van de Vlootbeek bij Posterholt is gestart. Bij de stuw in de Putbeek wordt een vispassage aangelegd. De aanpak van de

TRAP VAN 40 METER IN ENCI-GROEVE MAASTRICHT

vlootbeek moet ook een einde maken aan de wateroverlast op

In de ENCI-groeve in Maastricht wordt dit jaar een trap gebouwd die

Landgoed Aerwinkel en vakantiepark ‘t Posterbos. Over een lengte van

de groeve toegankelijk maakt voor wandelaars. De bouw van de 40

ruim 6 kilometer wordt de beek opnieuw aangelegd. De oevers worden

meter hoge trap van de Sint Pietersberg naar de bodem van de groeve

minder steil en de beek moet weer gaan kronkelen. Daardoor verbetert

moet in de loop van 2015 klaar zijn. Doel van de trap is om een

de natuurlijke omgeving voor flora en fauna in en rond het water.

historische wandelroute van Maastricht naar Luik in ere te herstellen.

De kosten bedragen 2 miljoen euro. Het gedeelte tussen de N274 en de

Het gebied wordt ontwikkeld tot natuur- en recreatiegebied. Provincie

Donckerstraat moet voor de zomer klaar zijn, in verband met de aan-

Limburg, gemeente Maastricht, Natuurmonumenten, ENCI en

wezigheid van een zeldzame vlinder: het Donker Pimpernelblauwtje.

Stichting Sint-Pietersberg Adembenemend hebben gewerkt aan de

Het hele project wordt nog dit jaar afgerond.

plannen voor de trap.

GEMEENTE: MAASTRICHT MOET GROENER WORDEN De gemeente Maastricht wil stimuleren dat de stad en haar omgeving groener worden. Op de website van de gemeente (menu Groen Maastricht) staat sinds februari informatie voor iedereen die geïnteresseerd is in stadslandbouw, gezond voedsel, collectief tuinieren, duurzaamheid en natuureducatie. Er zijn allerlei initiatieven te vinden van zowel de gemeente als particulieren. Via de site kunnen initiatiefnemers met elkaar in contact komen. De gemeente draagt zelf een steentje bij door de uitbreiding van het stadspark bij de Tapijnkazerne en de opknapbeurt van het Frontenpark. 32 LIMBURGS MILIEU

Nieuwe POL laat langer op zich wachten Het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) wordt integraal herzien. Onlangs heeft de provincie Limburg besloten om meer tijd te nemen voor de vaststelling van het plan. Er is meer tijd nodig om de regiovisies voor Noord-, Midden- en Zuid-Limburg die onderdeel uitmaken van het POL 2014, concreter te maken. Ook moeten de instrumenten die gebruikt worden om het beleid in het POL te kunnen realiseren, nog nader uitgewerkt worden. Door meer tijd te nemen kan tevens een betere afstemming plaatsvinden met het Deltaproces Maas. Zoals nu is voorzien, worden het Ontwerp POL 2014 en de Omgevingsverordening begin mei door Gedeputeerde Staten vastgesteld en op 16 mei gepubliceerd. De inspraakperiode loopt dan van 16 mei tot 27 juni 2014. Na de zomervakantie stellen GS de inspraaknota vast. De bespreking van het POL 2014 en de Omgevingsverordening in de Statencommissie voor Ruimte, Infrastructuur en Financiën is gepland op 3 oktober. Daarna stellen Provinciale Staten het nieuwe plan plus de verordening vast. Dat gebeurt op 31 oktober.

ACTIVITEITENOVERZICHT 2014 Natuur en milieu zijn volop in beweging. Onderstaand vind je een overzicht van activiteiten en evenementen die de Milieufederatie of andere groene organisaties organiseren in 2014. Ontbreekt er een activiteit in dit overzicht? Stuur dan alle relevante informatie hierover naar: [email protected]. Voor meer informatie, volg de Milieufederatie op Twitter of Facebook.

Maart 31-3 Regiovergadering Maastricht en Mergelland

Juli 13-7 Big Jump

Bestemd voor aangesloten en niet-aangesloten groepen van de Milieufederatie in de regio Maastricht en Mergelland.

Op zondag 13 juli springen in heel Europa duizenden mensen in het water voor schone rivieren, beken en meren. De Milieufederatie Limburg organiseert de Big Jump in Limburg.

April 8-4 Regiovergadering Maasduinen Bestemd voor aangesloten en niet-aangesloten groepen van de Milieufederatie in de regio Maasduinen. 14-4 Regiovergadering Nederweert Bestemd voor aangesloten en niet-aangesloten groepen van de Milieufederatie in de regio Nederweert.

Mei 21-5 Regiovergadering Parkstad Bestemd voor aangesloten en niet-aangesloten groepen van de Milieufederatie in de regio Parkstad.

Oktober 11-10 Achterbandag De Milieufederatie Limburg organiseert jaarlijks een leerzame en interessante bijeenkomst voor de aangesloten groepen. 25-10 Nacht van de Nacht Tijdens de Nacht van de Nacht worden op honderden plaatsen in Nederland activiteiten georganiseerd die de schoonheid van echte duisternis benadrukken. De Nacht van de Nacht is een jaarlijks terugkerend evenement en wordt georganiseerd door De Natuur en Milieufederaties in samenwerking met Natuur & Milieu. Stichting Milieufederatie Limburg 33

Windenergie kan nog duurzamer worden Windenergie is een duurzame en schone energie. De windmolens zelf zijn echter niet altijd duurzaam gemaakt. Neodymium en andere zeldzame aardmetalen die in ongeveer 20 procent van de Nederlandse windmolens worden gebruikt, zorgen bij de winning ervan voor vervuiling in landen als China. In de gebieden waar de stoffen worden gewonnen ontstaan gifmeren en kampen inwoners met gezondheidsproblemen zoals kanker, huiduitslag en uitvallende tanden. Neodymium wordt gebruikt voor de

wordt nog nauwelijks op het milieu gelet.

reduceren. Een rapport van het Ameri-

productie van supermagneten en elek-

De winning veroorzaakt dan ook lokale

kaanse Department of Energy noemt het

tronische componenten in zonnecellen,

milieurampen. De afvalstoffen en andere

risico op een productietekort van onder

batterijen en accu’s (voor bijvoorbeeld

giftige chemicaliën worden gedumpt in

andere neodymium zeer groot. Dit tekort

elektrische auto’s en mobieltjes). Wind-

nauwelijks beschermde bassins en meren.

aan productiecapaciteit biedt gunstige

molens gebruiken ongeveer 1 procent van

Grondwater wordt besmet met radio-

perspectieven voor alternatieven die min-

de totale productie, dus dat valt gelukkig

actieve straling. De omgevingslucht bevat

der milieubelastend zijn.

mee. Desondanks worden in sommige

een verhoogde concentratie aan giftige

Een aantal ondernemers gebruikt echter

windmolens supermagneten toegepast

en radioactieve stoffen. Planten worden

het merkwaardige argument dat de

waarin honderden kilo’s neodymium zijn

vergiftigd. Mensen en dieren in de

klimaatverandering meer slachtoffers zal

verwerkt ondanks dat er alternatieven

omgeving lopen een verhoogd risico op

eisen en pleit voor een snelle uitbreiding

beschikbaar zijn.

vergiftiging en ontwikkeling van kwaad-

van de opwekking van groene energie

Neodymium behoort tot de groep van de

aardige tumoren.

om de mensheid te behoeden voor erger,

zeldzame aardmetalen. Het materiaal is

Het materiaal neodymium kan duurzaam

zelfs als dit moet met de niet-duurzaam

niet zeldzaam, ook al doet de naam dit

en veilig gewonnen worden en is zelfs te

geproduceerde windmolens. Deze uitleg

vermoeden. Men schat de wereldvoorraad

recyclen, maar dit gebeurt niet altijd. Het

kan echter ook beschouwd worden als een

op circa 8 miljoen ton. In een moderne

streven zou moeten zijn dat het milieu

excuus om de winstmarges op de winning

windturbine die werkt met permanente

ontzien wordt en dat de mijnwerkers in

flink te vergroten. Vooralsnog is er geen

magneten, kan tot 1.000 kilogram neo-

de groeves op een veilige en gezonde

directe oplossing voor dit milieuprobleem.

dymium zijn verwerkt. Neodymium wordt

manier hun boterham kunnen verdienen.

Maar het onderkennen dat er een pro-

na winning gescheiden van uranium en

Windturbines zijn pas echt schoon als

bleem is, is een eerste stap.

thorium. Deze twee elementen zijn matig

ze van begin tot eind met respect voor

radioactief. Hoofdleverancier is China en

mens en milieu gemaakt zijn. Nieuwe

sinds kort ook Maleisië. In deze landen

technieken kunnen het verbruik wellicht

34 LIMBURGS MILIEU

Math Mertens Vrijwilliger Milieufederatie Limburg

Site-seeing In de App Store (Apple) en in de Play Store (Android) zijn tal van leuke applicaties te vinden, maar hoe vind je die? Welke apps zijn handig en de moeite waard? Deze keer zetten we een aantal bijzondere apps in de spotlight.

BUITENBETER (YUCAT)

FLITSLIMBURG (DWAIN)

Zie je een probleem buiten op straat of in de buurt? Laat het snel

FlitsLimburg is een gratis app die alle verkeersmeldingen uit

en simpel weten met de BuitenBeter applicatie. In 4 stappen kun

Limburg verzamelt en weergeeft in een eenvoudige lijst voor een

je de precieze locatie en het probleem melden. Die omgereden

handig overzicht. Zo ben je in een klap op de hoogte van alle flit-

lantaarnpaal nog steeds niet gerepareerd? Gedumpte vuilniszak-

sers, lasers, files en controles in Limburg.

ken, een vies bushokje of een fietspad met enorme gaten? Deze

De app biedt tevens de mogelijkheid om

app helpt je om gemakkelijk problemen en irritaties te melden bij

zelf direct een melding te plaatsen. De

je gemeente. Gemeenten

app is reclamevrij en te gebruiken voor

willen namelijk graag een

iPhone en Android-telefoons en tablets.

schone, veilige en goede leefomgeving. Daarvoor is ieders hulp zeer waardevol.

LIMBURG GREUN! (LAYAR)

Met een simpele klik op de

De Milieufederatie Limburg heeft een eigen Layar applicatie. Layar

knop stuur je bovendien een

verrijkt je blik op de wereld met veel extra informatie (augmented

foto mee. De app werkt in

reality). Je kijkt met de camera van je telefoon om je heen terwijl

heel Nederland, in elke ge-

Layar een laag met extra informatie over het beeld heenlegt. In

meente en is gratis te down-

de applicatie Limburg Greun! vind

loaden in de app-winkels of

je een overzicht van circa 190

via www.buitenbeter.nl.

Limburgse organisaties die zich

BuitenBeter is ook verkrijg-

met natuur, landschap, milieu,

baar voor Blackberry,

duurzaamheid en heemkunde

Windows Phone en Symbian.

bezighouden. Vanaf de plek waar jij je bevindt, kun je organisaties die bij je in de buurt zijn spotten. Ver-

GROENTE- EN FRUITKALENDER (MILIEU CENTRAAL)

volgens verschijnt informatie over

Voordat groente en fruit bij supermarkt of groentenboer belanden,

die organisaties in je beeldscherm

is er al veel energie verbruikt: voor de teelt, de verpakking, het

(adres, website, etcetera). Installatie

vervoer. Die wordt grotendeels opgewekt met fossiele brandstof-

is gratis. Dowload de applicatie

fen en dat levert broeikasgassen op. Ook het ruimtegebruik voor

Layar en zoek dan bij het thema

landbouwgrond telt mee voor de uiteindelijke milieubelasting.

‘milieu’ de Limburg Greun! app.

Aan de producten in de winkel valt niet te zien welke de minste milieubelasting opleveren. Will je dit graag weten? Download dan de Groente- en fruitkalender applicatie van Milieu Centraal. Die

AFVALSCHEIDINGSWIJZER (MILIEU CENTRAAL)

geeft de totale milieubelasting aan

De afvalscheidingswijzer is ook van Milieu Centraal. De gratis app

van teelt, transport en verpakking.

vertelt je welk afval waar thuishoort. Typ een zoekwoord in en je

Groente en fruit in milieuklasse A

krijgt direct advies over de juiste afvalbak. Zo hoort bijvoorbeeld

en B veroorzaken de minste milieu-

een vette pizzadoos niet bij het oud papier. En waar moet je

belasting, producten in milieuklasse

naartoe met een kapotte accu of aansteker? Kunnen bloemen op

D en E de meeste. De Groente- en

de composthoop in je tuin of liever

fruitkalender geeft per maand en

niet? Bijvoorbeeld vanwege chemi-

land van herkomst aan in welke

sche middelen die gebruikt zijn bij

milieuklasse een product valt. Het

de teelt? Deze app geeft je overal

land van herkomst moet in de winkel

een antwoord op. Met een goede

op de verpakking of schapkaart

afvalscheiding help je grondstoffen

vermeld staan. De app is beschikbaar

en energie te besparen en voorkom

voor iPhone en Android.

je milieuvervuiling. Stichting Milieufederatie Limburg 35

21711 Adv_Nat&MilFed_210x143 AvS.indd 1

bel 0900 300 1500 (10cpm) of meld u aan via www.postcodeloterij.nl. Voor € 11,75 per lot speelt u al mee. Alvast hartelijk dank voor uw deelname.

Meedoen is eenvoudig,

26-11-13 12:58

De Nationale Postcode Loterij is de grootste goededoelenloterij van Nederland. Sinds 1989 is ruim 3,8 miljard euro geschonken aan 89 organisaties die zich inzetten voor de bescherming van mens en natuur. Met de bijdrage van de loterij kunnen De Natuur- en Milieufederaties zich in de 12 provincies voor natuur, milieu en landschap inzetten. Waardoor bijvoorbeeld zeldzame dagvlinders kunnen blijven bestaan.

U een kans… Zij een kans

Foto: Lars Soerink/FN