Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag, 18 maart 2012 4e zondag van de veertigdagentijd – Opening bibliotheek Thema: “Begrijpt u wat u leest?” Voorganger: Tjitske Hiemstra Organist: Gerben Bergstra
overdenking Gemeente van Christus, Begrijpen we wat we lezen? Met een boek op de bank, kun je je zo heerlijk ontspannen. (boekenweek) Je gaat op weg, begeeft je in andere werelden, je maakt van alles mee aan handelingen, gedachten en emoties en tegelijk blijf je in je eigen veilige wereld. Soms gaat het je begrip te boven, maar je ruikt eraan en reikt ernaar en je kunt het boek even dichtdoen als het je teveel wordt en later verder lezen, of je kunt het zelfs helemaal sluiten en terugzetten in de kast of weggeven als het je totaal niet aanstaat. Begrijpen we wat we lezen? (5x2=12) Na afloop van deze dienst wordt de bibliotheek van de gemeente geopend, die altijd ongebruikt op zolder stond. Toen de ruimte hiernaast – Oergong - geopend werd, zeiden verschillende mensen; ‘dat was een mooie plek geweest voor onze bibliotheek!’ Dat is opgepakt en nu hebben vele boeken een plek gevonden in een antieke kast hiernaast. Harrie zal na afloop van de dienst er meer over vertellen … Met boeken wordt je wereld ruimer en zo is ook de Bijbel bedoeld. Het Griekse woord – Biblia – betekent: boeken. De bijbel is een bibliotheek aan boeken van jaren her. Boeken waar je niet meteen ontspannen een avond mee op de bank zit.. Maar verhalen om op te kauwen, op te mediteren, met elkaar over te praten, om uitleg over te krijgen en verbindingen te leggen met andere verhalen. Langzaamaan ontdek je, dat die Bijbelse verhalen een leven lang meegaan, dat die deel van je leven gaan worden, dat die draagkracht krijgen in je leven.… zoals psalm 31 met de herhalende zin “Naar U vlucht ik toe”. De psalm die Jezus aanhaalt aan het kruis, als hij zegt “In uw handen beveel ik mijn geest”. Juist op heel zware momenten kunnen deze teksten je tot steun en sterkte zijn. Vrijdag zagen we hier de aangrijpende film “Les hommes et les dieux”, waar 8 monniken met de dood bedreigd werden. Mede dankzij Bijbelse teksten/liederen houden zij het vol in hun keuze om solidair te blijven met de bevolking van Algerije en niet te vluchten naar hun veilige Franse vaderland. Over het klooster hing een sfeer van vrede. Aan Bijbelse verhalen voegen schilders als Rembrandt (1626) beelden toe … Bij het verhaal van de ‘doop van de kamerling uit Morenland’ zie ik altijd dit schilderij voor me. Rembrandt, die zich thuis voelde bij de Dopers, schildert hier een volwassendoop.
Alleen geen onderdompeling: er is zelfs nauwelijks water te zien… Over de hond vertel ik later in Bijbelse zin; in de kunst is het vaak teken van eeuwige trouw. “Begrijpt u ook wat u leest?” vraagt Filippus “Hoe zou dat kunnen als niemand mij uitleg geeft?”, antwoordt de Ethiopiër Dit is de scharniertekst in het verhaal, waarna een intense dialoog op gang komt tussen beiden, waar niets over te lezen valt, alleen dat Filippus hem vertelt van het evangelie van Jezus. Filippus is één van de zeven 7 nieuwe “mensen van de Weg” ofwel diakenen, die aangesteld worden als de gemeente van Jeruzalem groter groeit. Ze zijn wijs en vol van de Heilige Geest. Filippus krijgt een ingeving, dat hij naar de verlaten weg van Jeruzalem naar Gaza moet gaan. Soms hebben we dat - dan denk je - ik moet die of die eens bellen, of ik ga even daar langs.. En soms heeft dat dan zo moeten zijn…wij spreken niet snel over een engel van de Heer… Op die weg reist een zwarte man of neger terug naar Ethiopie of het huidige Soedan. Hij is een eunuch…een castraat, een onvruchtbaar gemaakte man. (Met schrik zag ik gister in het journaal, dat dat in Nederland zelfs gebeurde met een 20jarige..misbruik ten top) In ‘t verleden werd dit wel met kleine jongens gedaan. Hij kon dan later een hoge positie aan het hof innemen en zou de koningin niet lastig vallen, want zijn hele energie zou gericht zijn op de taak hem toebedacht.. Hij had het beheer van haar schatkist, minister van financiën van het land en van haarzelf. Deze eunuch heeft een zeer lange reis gemaakt om in Jeruzalem God te aanbidden. Het was dus geen zakenreis, maar een soort van pelgrimage… ‘Wat is je diepst gewenst droom?’ En dan moet je weten - anders begrijp je niet wat je leest - dat een ontmande, een eunuch (5x genoemd) de tempel van Jeruzalem niet mag binnengaan (Deut. 23: 2) Hij mag niet verder komen dan de voorhof, verlangend en biddend, maar verder niet. Wat een sterk verlangen moet in deze man hebben geleefd, om die zeer lange reis te maken…en dan de tempel niet binnen mogen, slechts het voorhof der heidenen… Er zijn wetten en regels en dat moet ook, maar nog belangrijker is de ruimte voor de mens die zoekend is… Geeft God niet aan ieder mensenkind ruimte onder de zon? Zoals psalm 31 zingt: Gij zult mij niet vernederen, nooit, rotsvaste redding zijt Gij. Huis van bevrijding. ..en verder Gaande in het goed wijd land word ik U gewaar, ervaar uw vriendschap. Hoeveel ruimte geven kerken? denk ik soms. Kerken waar niet iedereen aan het avondmaal of eucharistie mag, waar vrouwen, gehuwden of homo’s als predikant of priester worden geweerd etc. Lang niet overal wordt ruimte gemaakt om te mediteren of voor een bibliotheek… elkaar de ruimte geven om je diepst gewenste droom te volgen. Terug naar de beheerder van de schatkist op de terugreis richting Gaza, het Griekse woord voor schat. Hij had gehoopt door zijn pelgrimage een innerlijke schat te vinden, een diepe droom te verwezenlijken in de tempel van Jeruzalem. Maar de ware schat blijkt verborgen in de boekrol - die hij leest maar niet begrijpt - en die hem uitgelegd wordt door Filippus, die daar ineens met hem meereist.(engel op zijn pad) Filippus hij vertelt van Jesaja, van zijn profetieën over iemand die wordt vernederd als een onschuldig lam, die geen recht wordt gedaan, die moet lijden…woorden rond het Joodse volk, maar ook woorden die Filippus herkende in het leven van Jezus, die uiteindelijk op het kruis
uitriep naar God: “In uw handen beveel ik mijn geest” woorden uit psalm 31: Gij hebt mijn vrijgekocht, mijn waarheid… Herkende deze Ethiopiër zich ook in deze tekst? Zijn innerlijk lijden, zijn diepe verlangen om erbij te horen en natuurlijk vertelde Filippus ook van Jezus’ leven, zoals de ontmoeting met de Griekse vrouw en haar zieke dochter. Jezus wilde die vrouw eerst geen aandacht geven, omdat ze geen Joodse was, maar toen ze zei “De honden eten ook de kruimels van de tafel” toen was Jezus bekeerd en overtuigd. Zijn goede nieuws en genezing geldt iedereen. Zou Rembrandt er daarom een hond bijgetekend hebben? Bij Jezus is ruimte voor iedereen en dat laat Filippus de reiziger voelen en ervaren. Er gaat een wereld voor hem open van gezien en verstaan worden, van warmte en aandacht. Als ze bij water komen, laat de eunuch de wagen stilhouden. “Waarom zou ik niet gedoopt kunnen worden?”zegt hij. Ze lopen het water in en Filippus doopt hem. Dit is de meest snelle doop in de bijbel…zelfs zonder enige vorm van belijdenis. Latere handschriften hebben een extra vers: “Filippus zei tegen hem: “Indien u gelooft met heel uw hart, is het toegestaan”. Hij antwoordde: “Ik geloof dat Jezus Christus de Zoon van God is.” Ik denk trouwens dat zo’n bevrijdende ervaring als deze dialoog in de reiswagen boven en buiten alle belijdenissen omgaat aan echtheid en authenticiteit en voldoende is om op gedoopt te worden. En ja, zo’n levensbepalende ontmoeting is wat anders dan een jaar oriëntatiekring genieten. Filippus is daarna weer verdwenen…de Geest van God neemt hem weer mee… De Ethiopiër vervolgt zijn weg met blijdschap. Deze gedoopte beheerder van de schatkist heeft zijn eigen innerlijke schat gevonden; waarmee hij stralend van vreugde teruggaat naar zijn eigen verre land. (christengemeente). Komende zondag vieren we hier het jubileum van allen die 25,40,50,60,70 jaar geleden gedoopt zijn…of belijdenis gedaan hebben… Hoe hebben zij die innerlijke schat van de doop bewaard? Is het gegroeid door de loop der jaren? Of is het door alles wat er op je weg kwam aan de kant geraakt, verstoft en vraag je je af of het nog waarde heeft? Veelal kom je dan niet meer naar de diensten of naar groepen en hoe houd je het geloof dan levend, waardoor voed je het? Door de veelvoud aan boeken die geschreven worden rond de bijbel, zoals Cees den Heyer of Anselm Grun om maar twee richtingen te noemen, of via ons kerkblad… Wie gaat er bij hen in de reiswagen zitten en gaat werkelijk de dialoog met je aan en de diepte in naar je diepst gewenste droom, of wie stapt bij mij in de reiswagen? Voor anderen zijn daden bepalend om actief betrokken te blijven. Met Palmpasen staan hier 4 mensen, die net hun belijdenis hebben geschreven… Vol innerlijke inspiratie om de gegroeide schat in hun binnenste. Nieuwe leden van onze Doperse broeder en zusterschap, die volop ruimte hoopt te geven. Ik eindig met een deel van psalm 31, dat eigenlijk een gebed is voor onze levensreis: Doe lichten over mij uw aangezicht vriend God. Nog zoveel leven hebt Gij neergelegd in mij. In uw Aangezicht ben ik geborgen Amen
*******
liturgie * Mededelingen en aansteken van de kaars
* Bemoediging en groet * Lied op de melodie van “Een land om van te dromen” 2. Neem de tijd om stil te zijn, te zwijgen Even weg van het rumoer vandaan Neem de tijd opnieuw de geest te krijgen En met nieuwe moed weer op te staan
4. Het komt goed, daar mag je op vertrouwen Want God zelf maakt groot wat klein begint Het komt goed, daar mag je steeds op bouwen God doet recht aan ieder mensenkind.
Refrein: Mensenkind, wees jij maar niet verlegen God zet steeds je voeten op de grond Neemt je mee op onbekende wegen En hij legt de woorden in je mond
Refrein…
* Tweespraak tussen de kinderen over 5 x 2 = 12
* Lied 57A: 1 (Ned.), 2 en 3 (Frysk), 4 (Ned.) 2. Sân dêr wie ‘t mei makke, fiif en twa. Jezus, Hy hat makke dat wy, earmen, nea wer need en honger ha.
3. Sân dêr is ’t mei makke, doe en no, sân dêr is ’t mei makke alle dagen fan ús libben, deun by Jo.
(hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar de eigen ruimte )
* Gebed
* Gedeelten uit psalm 31 (Huub Oosterhuis) Naar U vlucht ik toe. Dankzij U ben ik ontkomen aan het heimelijk gespannen net. Gij zult mij niet vernederen, nooit rotsvaste redding zijt Gij.
Huis van bevrijding. In uw handen beveel ik mijn geest. Gij hebt mij vrijgekocht, Gij werd mijn waarheid. Gaande in het goed wijd land word ik U gewaar, ervaar uw vriendschap. Naar U vlucht ik toe. Doe lichten over mij uw aangezicht, vriend God. Nog zoveel leven hebt Gij neergelegd in mij. In uw Aangezicht ben ik geborgen. Wees sterk, zegt Gij, wankel niet. Ik wacht op U, zeg ik – nee, ik wacht niet langer naar U vlucht ik toe. * Tussentijds lied 36: 1 (melodie ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’) Wie in de schaduw Gods mag wonen, hij zal niet sterven in de dood. Wie bij hem zoekt naar onderkomen vindt eenmaal vrede als zijn brood. God legt zijn vleugels van genade beschermend om hem heen als vriend. En Hij verlost hem van het kwade, opdat hij eens geluk zal zien. * Bijbellezing Handelingen 8: 26 - 40 * Pelgrimslied (melodie ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen) Mensen gaan onderweg te samen spreken en vragen naar elkaar. Zoeken de wegen als ze dwalen, wijzen het spoor de ander aan. Altijd weer nieuwe moed te vinden en delend van elkanders brood. Horen naar wat het hart beminde wat is je diepst gewenste droom?
Aankomen wanneer? nooit ten einde Eens toch de lange weg gegaan. O, mochten wij dan samen delen, ieder vertelt zijn reisverhaal. Het laatste doel vereent de wegen: zal niet herkenning vrede zijn? Over nog meer moet nu gezwegen, meer kan een pelgrimslied niet zijn.
* Overdenking
* Orgelspel
* Open Ruimte
* Voorbeden, stil gebed, Onze Vader (NBV) (zie voor of achter in uw liedboek)
* Collecte voor het vervoer van kinderkleding voor m.n. een weeshuis van gehandicapte kinderen in Wroclaw. Benefietavond op donderdag 27 maart a.s.! Van de benodigde 1000 euro zijn er al ongeveer 570 verdiend met allerlei acties.
* Lied 247: 1 en 2 De Geest des Heren heeft een nieuw begin gemaakt..
* Zegenbede ..Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei …Amen
******* * Opening van de bibliotheek in de kerkenraadskamer Inrichters en medewerkers aan de bibliotheek zijn: Bertus de Haan (bibliothecaris), Hans ter Haar, Harrie Hekkema en Henk Ronner * Vandaag Taizégebed om 19.00 uur in de Luthersekerk, Nieuwe Oosterstraat 28-30. Na afloop is er koffie en thee in het kerkgebouw. * Ionaviering op woensdag 21 maart met als thema ‘Ruimte voor verbondenheid’ met het accent op Helen. Doopsgezinde Vermaning Franeker aan de Hofstraat. 2 klarinettistes zullen de muzikale begeleiding verzorgen. Aanvang 19.30u (inzingen 19.15u)
