Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Kerstochtend, 25 december 2010 Voorganger: ds. Tjitske Hiemstra Organist: Gerben Bergstra Koor van gemeenteleden o.l.v. Willem Wouda en Greetje van der Es Bibellêzing yn Frysk: Tine Bethlehem Lezing “Als appelbloesem in de winter” (tekst van Marijke de Bruijne): Grytsje Schaaf * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Lied 138: 1 (allen), 2 (m), 3 (vr), 4 (allen) Komt allen tezamen… * Johannes 1: 1- 5 In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is erdoor ontstaan en zonder dit is niets ontstaan van wat bestaat. In het Woord was leven en het leven was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen. * Liet 1 út Wylde Goes “Alear’t de wrâld begûn”: 1,2,3 door koor, 4e couplet door allen
1. Alear’t de wrâld begûn wie der it Wurd. It wie grûndearre yn God, soarchsum en grut. Alles ûntstie troch Him, Hy joech de leafde stim, God spriek en sei troch Him: “Ik bin foar jim”. 2. Hy is de libbenskym, dea waard ferdreaun; ljocht fûn yn Him syn koers, tsjuster syn Freon. Twivel noch ûnheilsdei, wisket de ljochtglâns wie, gloede fan God dy’t sei: “Ik bin foar jim”. 3. ’t Wurd wie yn dizze wrâld, makke troch Him;
hjir bleau Er frjemd en hie namme noch stim. Hy waard mei minsken ien, Hy, mei har lot begien, hat foar syn boadskip stien: “Ik bin foar jim”. 4. Elk dy’t it Wurd ûntfangt hjit no fuortoan suster of broer fan Him, Gods eigen Soan. ‘t Wurd kaam yn minsklik stal; Hy rôp it út, oeral, Gods biedwurd boppe-al: “Ik bin foar jim”.
* In Memoriam zr. Antje Helfrich- de Lange * Gebed * Micha 5: 1 “Uit jou, Betlehem in Efrata, te klein om tot Juda’s geslachten te behoren, uit jou komt iemand voort die voor mij over Israël zal heersen. Zijn oorsprong ligt in lang vervlogen tijden, in de dagen van weleer.” * Koorzang “In dulci jubilo” (Praetorius) * Bijbellezing: Lucas 2: 1-14 * Gemeente én Koor: Ere zij God in den hoge, Vrede op aarde, In de mensen een welbehagen… * Bijbellezing: Lucas 2: 15-21 * Lied 139: 1 en 2 Komt, verwondert u hier, mensen * Lezing afgewisseld door refrein met Koorzang “Als appelbloesem in de winter” Warmte, liefde, licht en toekomst die verdwenen, kunnen ongedacht weer opstaan in een tijd van tegentij, als appelbloesem in de winter * Overdenking * Orgelspel * Open Ruimte * Koorzang: Lied uit kerstoratorium “Als appelbloesem in de winter”
1. Aan onszelf teruggegeven, korte spanne uitgeheven boven lasten van het leven, zagen wij in een flits, het was maar even hoe wij mogen zijn. 2. Beeld dat wij nu in ons dragen, stralend licht dat onze dagen richting geeft door wat wij zagen, lijf en geest Voelen in de diepste lagen heelheid die geneest. 3. Volheid hebben wij ervaren waar w’ in vrede samen waren, onze onrust kon bedaren, aangeraakt door de hemel die de aarde vasthoudt en bewaart. 4. Vleug van eeuwigheid, ontloken in een schepping zo gebroken, hoop als vonken aangestoken om ons heen. Tijd van gaan is aangebroken, wij gaan niet alleen. * Voorbeden - stil gebed - Onze Vader * Collecte voor de diaconie * Slotlied 134: Eer zij God in onze dagen * Zegenbede ..Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei …Amen
******* Gemeente van Christus, Warmte, liefde, licht en toekomst zijn woorden die passen bij Kerst. Het oude lichtfeest van de zonnewende is gekerstend en raakt aan ons verlangen naar warmte als het zo bar koud is, en naar licht in deze korte donkere dagen. Het geboorteverhaal van Lucas dat wereldwijd klinkt in deze dagen roept ontelbare beelden bij ons op: van jonge mensen die zwanger en wel op reis moeten, herders met schapen, geen plaats in de herberg, pasgeborene in een kribbe, zingende engelen in de nacht… Het geeft volop materiaal voor kerstverhalen en musicals etc. Deze verhalen raken ook de nostalgie van onze herinnering van vroeger thuis: die kerstboom met ballen en slingers, chocolademelk, oude liederen van stille nacht en er is een kindeke geboren op aard…. Toch is het niet alleen de zonnewende, het traditionele verhaal of de jeugdherinnering die mensen naar de kerk doet gaan; maar herbergt dit verhaal van de geboorte van Jezus Christus een diep geheim, dat onze eigen innerlijke geboorte omgeeft en het verlangen om te komen tot onze bestemming. Het bepaalt ons ook bij de kwetsbaarheid van ons leven. Er is een weten naar iets hogers of diepers dat ons leven draagt; …een nieuw begin van leven geboren midden in de nacht. Lucas begint zijn geboorteverhaal met een besluit van keizer Augustus.
Vanwege een volkstelling moeten Jozef en Maria op reis naar dat kleine gehucht Bethlehem; die stad van koning David, waar Jozef nog familie van is…. Je gaat nooit zomaar op reis…je verandert je leven niet zomaar…. Er moet iets zijn. Een keizerlijk bevel, een visioen of droom, een appèl, een drijfveer van binnen en meestal zie je pas achteraf waarom je gegaan bent… Soms lijkt het dat je moet, dan dwingen de omstandigheden je tot veranderingen… Je raakt uit je werk, je relatie stopt, je moet verhuizen, je wordt ziek etc… Er kan van alles gebeuren in ons leven, waardoor je op reis moet gaan, waardoor je een verandering aan moet gaan. Thuis zie je de dingen vaak niet meer scherp… Juist onderweg in den vreemde word je ontvankelijk. Je moet je overgeven aan het onbekende, overgave aan het leven zoals het zich voordoet. Lucas gebruikt de almachtige keizer in Rome om Jozef en Maria op reis te laten gaan, het onbekende tegemoet met de geboorte van hun eerste kind op handen. Zo wordt Jezus juist geboren in Bethlehem, wat de profeet Micha ooit zei: Uit jou, Bethlehem in Efrata, zo klein als je bent, uit jou komt iemand voort die … (wijzen) Hier in deze verborgen stal of grot buiten Bethlehem komt een door Maria gedragen geheim aan het licht… “wylst se der wienen, wie it sa fier mei har”. Er was voor hen geen plaats in de herberg. Of zoals Huub Oosterhuis vertaalt “De herberg was geen plaats voor hen” Het spel gisteravond vertelde van het trauma dat dit opleverde voor de herbergier In de stal of grot wordt Maria’s eerste zoon geboren. Hij krijgt de naam Jezus: God redt. Een nieuw mensenkind is geboren op deze aarde. Een alledaags iets….elke dag worden er wereldwijd kinderen geboren. Maar toen ik gister in het MCL bij ons gemeentelid Lysbeth op bezoek was en in de wieg keek en die 2 prachtige pasgeboren meisjes zag liggen, besefte ik weer dat elke geboorte een heel bijzonder wonder is. Het zet je wereld op zijn kop; nooit zal je weg meer hetzelfde zijn. Levenslang reizen deze meisjes met Simon en Lysbeth mee in hun hart. Niet iedereen wordt moeder of vader, maar wel dragen we allen een geheim in ons leven, dat geboren wil worden, een droom, een missie; dat waarvoor jij geboren bent. Zoals appelbloesem in de winter leven we allen om tot bloei te komen en vrucht te dragen. En die vruchten zijn op je 20ste anders dan je 40ste, of de rijpe vruchten van je 60steof 80ste . Warmte, liefde, licht en toekomst laten je vrucht dragen, geven geboorte aan het nieuwe… Naast de ‘horizontale’ geschiedenis van de reis naar Bethlehem geschiedt er ook iets vanuit de hemel: in ingel stie ynienen foar de hoeders en himelske gloarje ljochte om har hinne. Ook deze herders gaan niet zomaar op pad…zonder engelen waren ze nooit gegaan… Wij allen leren op onze levensreis van de mensen die we ontmoeten, die we onverwacht tegenkomen. Elk mens heeft ons iets te vertellen; de mensen waarmee het klikt of juist waarmee dat niet zo is. Mensen kunnen als engelen op ons pad komen… Je ziet vaak pas achteraf wat de woorden of een opmerking van iemand in jouw leven gaan betekenen. Als Lucas iets groots en bijzonders beschrijft, dan komen er engelen aan te pas… De engel Gabriël kwam bij Zacharias en Maria. Bij de herders zijn vele engelen aanwezig. Ook op het dieptepunt in Jezus’ leven in de hof van Getsemané komt er een engel hem sterken en bij de opstanding en hemelvaart zijn engelen.. Alsof deze spannende kruispunten in het leven niet zonder engelen kunnen ..
Alsof onze levensreis niet zonder engelen kan; letterlijk boodschappers, lichtbrengers in het duister…. Wie van ons heeft niet zo nu en dan een lichtje nodig? Juist in deze donkere dagen begaan velen het pad naar de kerk om te horen van dat licht, van engelen, van ere zij God in den hoge en vrede op aarde, in mensen een welbehagen… dat God in ons een welbehagen heeft, dat God ons liefheeft. Dat van ons mensen gehouden wordt. Die taal van liefde, warmte en licht, die wekt in ons ook liefde, die wekt wederliefde in mij, in jou, in u. Het is alsof met kerst die verborgen liefde ineens aan het licht mag komen.. Mensen zoeken elkaar op, nodigen elkaar uit, gaan samen eten, brengen kerstbakjes bij de ouderen. Maar ook kan dat kerstfamiliegevoel schrijnend zijn in periodes van je leven, waarin je je alleen of eenzaam voelt. De glitter en glamour van alle kerstzang en kerstgebeuren kan teveel ruimte innemen en dat heeft haar schaduwkanten. Okke Jager schrijft daarover een ontroerend gedicht: “Ere zij God duurt lang”. Ik zou de kerstgeschiedenis vertellen. De kleintjes kwamen kleintjes om het orgel staan. Ik hoorde wel, dat iemand stond te bellen, Maar onder 't zingen kon ik niet naar voren gaan. 'k Had anders eerst wel uit het raam gekeken, Maar dat was nu, vond ik, de eer van God te na. 't Zou oneerbiedig zijn de zang te breken, Wij zongen - tweede stem - het lied der eng'len na. 'Ere zij God' duurt lang en 'Vrede op aarde'. Ik liet maar bellen tot het allerlaatst refrein. Toen zag ik, Wie er door de ruiten staarde: Het Kind vroeg in een kind, of Hij er bij mocht zijn.
Laten we het wezenlijke – het letterlijke kind dat buiten staat; het misbruikte mensenkind, het geslagen of arme of eenzame mensenkind, laten we die opnieuw buiten staan? Of durven we het ‘ere zij God’ onze lofzangen en levensreis te onderbreken om die ander ruimte te geven in ons leven, in ons huis, in ons hart? Het verhaal van Lucas doet een appèl op onze eigen levensreis We gaan niet zomaar op reis. Iets in ons leven zet ons op weg – iets van buiten, iets van boven of een stem van binnen en we kunnen dat alles zoals Maria doet ..bewarje yn ús hert en it faak yn ús omgean litte… Want naast de uiterlijke weg van reizen naar onbekende verten is er een innerlijke weg naar binnen.. Dag Hammerskjold (ooit secr.-generaal van de VN) zei eens treffend: de langste reis is de reis naar binnen.. Hij schrijft in zijn dagboek “Merkstenen” in een terugkijk op zijn leven, de wel vaker aangehaalde zinnen: “Ik weet niet wie – of wat – de vraag stelde. Ik weet niet wanneer zij gesteld werd. Ik herinner me niet dat ik antwoordde. Maar eens zei ik ja, tegen iemand – of iets. Vanaf dat moment heb ik de zekerheid dat het leven zinvol is..” . Allen zijn we in ons leven onderweg naar het licht, naar liefde en warmte en die vind je veelal waar je het niet verwacht. Onverwacht worden we gedwongen te gaan, of komen er engelen op ons pad en vinden we de stal met het kind in de kribbe, waar de pasgeborene ons aankijkt en ons werkelijk ziet en zegt: “Ik bin foar jim, Ik bin foar dy”. Ongedacht staan we dan op als appelbloesem in de winter.
Dat dat zo mag zijn in uw en mijn leven. Amen
Open Ruimte: Ik wil u attenderen op de Europese jongerenontmoeting met de broeders van Taizé in Rotterdam van 28 dec. tot 1 januari, waar duizenden jongeren van overal naar toe reizen. Met al die onbekenden samen gaan ze al zingend, pratend, biddend naar een nieuw jaar. Achteraf zullen ze ontdekken wat die reis naar Rotterdam hun gegeven heeft, wat hen heeft geraakt en daarvan zullen ze thuis gaan vertellen…(vgl. de herders) . In kranten en op televisie zult u er vast veel over horen (tenminste als goed nieuws een kans krijgt). Op 16 januari zal hier aandacht aan besteed worden.
MARIA ‘n Engel het dit self gebring, die vreugde-boodskap – en jy het ‘n lofsang tot Gods eer gesing, Maria, nooi uit Nasaret ! Maar toe Josef van jou wou skei en bure-agterdog jou pla, het jy kon dink, eenmaal sou hy die hele wêreldskande dra ? Toe jy soms met ‘n glimlag langs jou liggaam stryk… die stilte instaar…. Wis jy met hoeveel liefde en angs sou hy sy hellevaart aanvaar ? Die nag daar in die stal – geeneen om in jou nood by jou te staan – Het jy geweet dat hy alléén Getsémané sou binnegaan ?
Toe vorste uit die Ooste kom om nederig hulde te betoon wis jy hoe die soldate hom tot koning van die volk sou kroon ? En toe hy in jou arms lê, sy mondjie teen jou volle bors, het jy geweet dat hy sou sê, toe dit te laat was : Ek het dors !
Toe dit verby was, en jy met sy vriend Johannes huis toe gaan – Maria, vrou van smarte, het jy tóé die boodskap goed verstaan ? Elisabeth Eybers (op 17-jarige leeftijd geschreven) Zuid-Afrikaanse dichteres (1915-2007) * Op woensdag 29 december is er de traditionele winter AMENTwandeling (1,5 uur) Aanvang 13.30 uur, vanaf de Vermaning van DG-Buitenpost, Julianalaan 12a Vooraf en na afloop is er een vesper verzorgd door zr. T. Wiedema, br. H. Ament, br. R. Akse * Van 28 dec. – 1 januari vindt de Europese Jongerenontmoeting plaats in Rotterdam. Met zo’n 25.000 jongeren vanuit de hele wereld, opgevangen in gastkerken en gastgezinnen zullen ze Oud&Nieuw vieren. Meer info: www.taizeinnederland.nl of www.taize-rdam.nl * Op oudejaarsdag 31 dec. is er om 17.00 uur een oudejaarsdienst o.l.v. ds. Roelof Akse * Op zondag 2 januari om 10.00 uur gaan zr. Tineke Huijing en zr. Gatske Koning voor in de Nieuwjaars-jubileumdienst. Van verschillende jubileumacties wordt verteld. Zanggroep 4-ever zingt.
We wensen u allen GEZEGENDE KERSTDAGEN en vrede en alle goeds in 2011