Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag 3e advent, 12 december 2010
De weg van God
Voorganger: ds. Tjitske Hiemstra Organist: Gerben Bergstra
liturgie * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Lied 124: 1,4,5 * Ewoud van der Veen steekt de derde adventskaars aan. Drie kaarsen mogen branden, vertellen het bericht: Het donker gaat verdwijnen. Het wordt al steeds meer licht. * Lied “Heer, wees ons licht” (Origineel “Christ be our light” uit ‘Common Ground’, vertaling: Helmer Le Cointre) 1. Verlangend naar licht, wachtend in donker. zoekend naar waarheid, roepen wij U. Vuur Gij ons aan, maak ons uw mensen; licht dat de wereld ziet. Refrein: Heer, wees ons licht schijn in ons hart, straal door het duister. Christus, ons licht, schijn in uw kerk, bijeen vandaag.
2. Verlangend naar vrede, wankelt de wereld; tastend naar hoop in wanhoop en angst. Uw Woord heeft kracht ons te bevrijden, uw eigen stem te zijn. Refr. 3. Verlangend naar brood voor hong’rige monden, water voor al wie smacht van de dorst. Maak ons uw brood, brekend en delend tot allen zijn gevoed. Refr.
4. Verlangend naar thuis huiv’ren ontheemden hunk’rend naar warmte in alle kou. Maak ons tot huis van levende stenen, plaats van geborgenheid. Refr. 5. Gaven genoeg, mensen te over hart dat verlangt te horen bij U laten wij dienaars zijn van elkander dat uw rijk kome, nu! Refr. * Gebed * Lied 126:4 Hear Jezus, hear myn bidden yn dizze hillge tiid, kom sels yn ús fermidden, dan wurdt it ljocht en bliid. Wês master oer myn hert, oant al wat yn my wennet mei tank jo leafde leannet en ta jo lof him set.
* Bijbellezing Micha 6: 1-8 Vers 8 in 4 vertalingen: “Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Heer van je wil: Niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.” (NBV-vertaling 2004) “Hij heeft u bekendgemaakt, o mens, wat goed is en wat de Heer van u vraagt: niet anders dan recht te doen en getrouwheid lief te hebben en ootmoedig te wandelen met uw God” (NBG-vertaling 1951) “….en wat vraagt de Ene anders van je dan recht doen, vriendschap liefhebben, en ootmoedig wandelen met je God?” (Naardense Bijbel 2007) “Der is dy klear te witten dien, minske, wat goed is en wat de Heare fan dy wol: rjocht dwaan, de trou heech hâlde en mei ferstân dyn wei gean mei dyn God!” (Fryske oersetting 1978)
* Lied 126: 1 * Matteus 11: 2 - 11 * Lied 53 met solo van Willem Wouda “Zijt Gij waarop de wereld wacht of wachten wij een ander?” * Overdenking * Orgelspel * Open Ruimte met aandacht voor de inzameling voor het aanloophuis
* Voorbeden - stil gebed - Onze Vader (NBV) (zie voor of achter in uw liedboek) Onze Vader in de hemel laat uw naam geheiligd worden, laat uw koninkrijk komen en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel. Geef ons vandaag het brood, dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven, wie ons iets schuldig was. En breng ons niet in beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad. Want aan u behoort het koningschap, de macht en de majesteit tot in eeuwigheid. Amen
* Collecte voor projecten van gemeenteopbouw (ADS) (kiezelkinderen worden opgehaald) * Slotlied 120: 1, 2 en 5 (Frysk) 5. Hear Jezus, kom no yn myn hert, ik haw myn doarren iepenset. Jo hillige bywêzichheid, wurdt yn my kleare sillichheid. Jou dat jo Geast ús stjoere mei en liede op ‘e rjochte wei. Jo grutte namme,-o Hear, Wêze-ivich lof en ear! * Zegenbede ..Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei …Amen
*******
Joke Hermsen (niet op dinsdag, maar op woensdag 15 dec.) Advent is een tijd van verwachting en in ons vaak hectische bestaan proberen we ruimte te maken voor bezinning. We zoeken naar openingen in ‘de tijd’ om iets te ontwaren van ‘de eeuwigheid’. Veel filosofen onderscheiden naast de ‘kloktijd’ ook een andere vorm van tijdsbeleving. Filosofe en schrijfster Joke J. Hermsen heeft het over ‘innerlijke tijd’, ze schreef hierover het boeiende boek: ‘Stil de tijd’ en onlangs nog het essay voor de maand van de Spiritualiteit: ‘Windstilte van de ziel’ (€ 2,50) Joke Hermsen signaleert dat wij als moderne westerse mensen volledig in de ban geraakt zijn van de ‘kloktijd’. Een uitspraak als ‘tijd is geld’ getuigt daarvan. Zij pleit ervoor de balans tussen kloktijd en innerlijke tijd te herstellen. We hebben het nodig om te zoeken naar wegen om de innerlijke tijd op het spoor te komen, waarin onze creativiteit en inspiratie kunnen opborrelen. Hoe kunnen we dat doen? Joke Hermsen houdt een inleiding, hierna kunnen we met haar en met elkaar hierover in gesprek gaan.
Datum: Plaats: Tijd: Organisatie: Kosten:
woensdag 15 december De Fenix (Valeriusstraat 2-1) 19.30 - 21.30 uur Protestantse gemeenten Leeuwarden, Huizum, Goutum een vrijwillige bijdrage voor de gemaakte kosten
*******
preek Gemeente van Christus, “Geen wijzer les van meerder kracht, dan Micha zes en wel vers acht.” zo las ik ergens. Een ander noemt deze Micha-tekst: Gods one-liner voor een toegewijd leven Er loopt een Micha-campagne tegen armoede en onrecht.. (zie hun website) Er is zelfs een Micha-manifest uitgebracht…. Micha - hoofdstuk 6 - begint met een klacht van God over de relatie met zijn volk Vanuit een verstoorde, bijna mislukte liefdesrelatie vraagt God zich af, hoe het zover heeft kunnen komen… Mijn volk, wat heb ik je misdaan? Waarmee heb ik je gekweld? Antwoord mij! En God haalt de bevrijding uit Egypte terug in hun herinnering; wat was het een goed begin! Mozes, Aäron en Mirjam zijn gezonden om het volk voor te gaan (ook Mirjam noemt Micha… om de vrouwen te leiden…zo is de Joodse uitleg) En dan worden nog een aantal bijzondere gebeurtenissen uit de geschiedenis opgenoemd… “Ken je de Gods gerechtigheid niet meer?” is de slotvraag… Het volk reageert vanuit een schuldig geweten: “Wat kan ik de Heer aanbieden..waarmee kan ik het goedmaken?” “Met offers van kostbare jonge dieren, of juist een overdreven groot aantal offers, of 10.000 oliebeken, of het zwaarste offer, nl. dat van het oudste kind?” Maar het gaat niet om rituele offers…het is geen vóór wat, hóórt wat… Het is geen liefdesrelatie, waar de één de ander bedondert, slaat of wat ook maar en als goedmaking de ander wil overladen met bossen bloemen. Zo’n relatie met God is geen volwassen wijze van geloven, zou Levinas zeggen… Het gaat niet om een ritueel spel, maar om een leefwijze, die zich uit in dagelijkse daden. De profeet Micha zet in één zin de grondhouding van geloven neer, dat als een hoogtepunt gezien wordt van het Eerste Testament: “Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Heer van je wil: Niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.” Als in een ‘prisma’ zie je hier het licht van het Eerste Testament in drie hoofdkleuren uiteen waaieren: de verwijzing naar de Thora met o.a. de 10 woorden(recht doen), de Profeten, die de koningen en het volk weer terugvoeren naar God (trouw betrachten) en de Geschriften met haar psalmen, spreuken, hooglied etc. (de weg gaan van God)
Als we het 1e Testament lezen…weten we wat God van ons wil… Ten diepste beseffen we waar het om gaat in het leven, denk ik, maar toch moeten we het kennelijk steeds opnieuw horen… We horen het hier in de kerk, bij de versch. groepen, de kinderen horen de verhalen.. En ik vraag me af, waarom de wereld er toch na 2000 jaar Christendom niet anders uitziet… Is de twijfel van Johannes niet zeer reëel ook in onze tijd? “Zijt Gij waarop de wereld wacht of wachten wij een ander?” Een vraag die in ons opkomt als we ons dit jaar weer voorbereiden op Kerstmis; op de komst van zijn geboorte in de kribbe van Betlehem …op zijn wederkomst ooit…. Wat verandert er na Kerst als we allen weer een nieuw jaar beginnen? Aan het eind ga ik daar verder op in… eerst wil ik stilstaan bij de 3 punten van de grondhouding van geloven, die Micha ons hier meegeeft. 1e Niets anders dan recht doen, rjocht dwaan, alle 4 vertalingen zijn hierin gelijk… Geloven heeft met recht doen te maken. Geloven is niet het aannemen van bepaalde dogma’s, of een bepaalde moraal. Wat zijn mensen bang gemaakt door de eeuwen heen met bepaalde geloofssystemen… Micha zegt allereerst heel basaal: geloven is ‘recht doen’. Het is een appel op ons geweten en een concrete opdracht om in ons leven keuzes te maken. Het Hebreeuwse woord Misjpat heeft betrekking op rechtvaardige verhoudingen; waarbij zowel recht gedaan wordt aan onze mede-mens, als aan de heelheid van de schepping. Dit recht doen is een bevrijdend en uitdagend appel, omdat het ons verbindt met alle mensen van alle geloven en ook met niet-gelovigen. Als we de 10 geboden/woorden werkelijk wereldwijd doen; dan zijn er geen slachtoffers meer van geweld, geen doden vanwege honger of dorst.. 2e Trouw betrachten, getrouwheid liefhebben, vriendschap liefhebben, trou heech hâlde. Hier lopen de vertalingen van het hebreeuwse woord ‘chesed’ meer uiteen.. Het gaat om een soort van verbondsverhouding tussen God en mensen en mensen onderling. Ik moet daarbij denken aan woorden als loyaliteit of solidariteit. Met ‘recht doen’ zou je je nog kunnen verschuilen achter zog. ‘politieke correctheid’. Hier gaat het om je staan tegenover concrete mensen… niet of je hen sympathiek vind of niet. Het gaat erom of je mensen werkelijk als beeld van God ziet. Mensen zijn geen nummers, dingen of factoren…of middel om je doel te behalen… Getrouwheid/vriendschap liefhebben wil zeggen dat je steeds weer achter de maskers van mensen hun kwetsbaarheid en pijn leert zien, achter hun ongeloof hun verlangen, achter hun wanhoop hun hoop... Wil of durf je je écht te verdiepen in het verhaal van die ander? Als je zo samenleeft, krijgt ieder mens een naam en een gezicht en krijgt trou heech hâlde, gestalte. “Dat we niet uit elkaars genade vallen”, zo zingt Huub Oosterhuis. In de Open Ruimte horen we straks over de inzameling voor het aanloophuis. Concreet trouw betrachten aan dak- en thuislozen, mensen die zorg en aandacht behoeven en wie weet leren we hun naam en gezicht ooit kennen. 3e en laatste punt: nederig de weg te gaan van je God Ootmoedig te wandelen met uw (je) God (2x) Mei ferstân dyn wei gean mei dyn God. “Wandelen met God” is een typische Joodse manier van zeggen, dat we op een of andere wijze met God ‘optrekken’ in dit leven. God is met ons op weg…een beeld van ontroerende eenvoud en intimiteit. Al wandelend loop je naast elkaar door de tijd, je past je tempo aan.
Je spreekt met elkaar en er zijn tijden dat je zwijgend naast elkaar loopt; ook dan voel je hoe het met de ander gaat. Psalm 139 spreekt over een diep vertrouwd zijn met elkaar: “Geen woord ligt op mijn tong, of u, Heer, kent het ten volle. U legt uw hand op mij. Wonderlijk zoals u mij kent, het gaat mijn begrip te boven”. Deze wandelspiritualiteit is geen navelstaren, maar een basaal zoeken naar je weg met oog voor recht doen en trouw betrachten. Al wandelend met God, je weg gaande met God stem je af op zijn Rijk van vrede en recht op aarde. Nu gaat het om ‘ootmoedig wandelen’ en dat is wandelen met een gevoel van nederigheid, bescheiden, devoot, vroom….Past dat bij ons als Friese Dopers? Ik ben blij met de Fryske oersetting; mei ferstân dyn wei gean mei dyn God. God liefhebben met heel je hart, ziel en verstand en zo ook jouw weg gaan met jouw God.
Micha schept hier een grondhouding van geloven.. Je zou het zijn geloofsbelijdenis kunnen noemen... Ik ben benieuwd tot welke van de drie u zich het meest aangetrokken voelt… Recht doen, trouw betrachten of wandelen met je God? Hoort trouwens zo’n concrete wijze van geloven wel bij derde advent? Bij de lichtjes hier in de kerk, de prachtige kerstboom..dit alles nodigt uit tot mooie dromen… Maar Micha zet ons stevig met de voeten op de grond en als Micha het niet doet, dan doet Johannes de Doper het wel… Vanuit de gevangenis klinkt zijn zeer concrete vraag aan Jezus: “Bent u degene die komen zou of moeten we een ander verwachten?” Vanuit de benauwdheid van zijn gevangenschap stelt Johannes zijn vraag: Is de wereld wel verandert met de komst van Jezus? Is dat ook niet onze vraag, onze twijfel? Jezus antwoord met blinden die weer zien, lammen die lopen, doven die horen, doden die opstaan, armen die het goede nieuws horen..máár hij heeft het niet over bevrijding van gevangenen. Johannes blijft gevangen tot de dood erop volgt; ook daarin is hij de voorloper van Jezus. Johannes werd niet bevrijd, Bonhoeffer werd niet bevrijd, zo velen zijn er niet bevrijd van gevangenschap, van ziekte, van eenzaamheid etc. Er is zoveel niet gebeurd… En tóch… Toch versieren we de kerstboom, toch zien we rondom licht… Omdat destijds én in deze tijd nog steeds mensen de ogen opengaan en ‘het licht’ zien, ze krijgen inzicht, helderheid…oren gaan open in een nieuw verstaan, verlamming verdwijnt.. Jezus vroeg destijds de mensen: “Waar kijk je naar? Wat zie je?” Vaak is er meer dan je in eerste oogopslag kunt zien… De betekenis van Johannes de Doper zie je pas echt in relatie tot Jezus. Johannes was de wegbereider, de voorloper en God rekent met andere maten dan wij… Wij zien van het leven slechts een deel, er zijn zoveel aspecten; pas aan het einde zie je het totaalplaatje van iemands leven, zoals donderdag vele gemeenteleden aanwezig waren bij het afscheid van br. Jan Alingh Prins… Zovele relaties vertelden van zijn gaven en talenten, allerlei kanten van hem kwamen aan bod en maakten hem tot een rijk mens; wat een groot gemis achterlaat bij de familie. Zo zien we ook met kerst, maar een deel van Jezus’ weg…niet enkel zijn geboorte is van belang, maar zijn hele leven en sterven… En vanuit Micha gezien, zeg ik, Jezus heeft werkelijk ten volle geleefd zoals Micha het schilderde. Jezus deed niets anders dan recht, hij betrachte trouw en hij wandelde volop met zijn God, die hij Vader noemde.
Jezus gaat ons voor op die weg van God en wij volgen. Wij volgen niet enkel in het licht van kerst (dan zitten de kerken vol), maar wij proberen het door het hele jaar heen (als de vermaning wat leger is en de twijfel soms wat sterker). Juist dan komt het erop aan…om het licht van Kerst in ons binnenste brandend te houden en de weg met God te gaan. Amen