liturgie
Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag, 14 maart 2010, 4e zondag van de veertigdagentijd Thema: “Een mens te zijn op aarde”
Voorganger: ds. Tjitske Hiemstra Organist: Gerben Bergstra * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Lied “Een land om van te dromen” (Geroepen om te zingen, nr. 112)
Refrein: Want een land, een land om van te dromen stuwt de mensen uit hun slavernij tot zij juichen, met tranen in hun ogen: “Lieve God, we zijn er, eind’lijk vrij!” 4. Zeg nooit dat het godvergeten lijden toch het noodlot is van ons bestaan. Zeg nooit: “stil maar, wacht op beet’re tijden” Zeg nooit: “Niemand kan de dood weerstaan” + Refrein * “Wonder boven wonder ” 40-dagen-project van de kinderen * Lied op melodie van gezang 459: Mozes gaat de boodschap brengen met Aäron als zijn tolk. God zal, wonder boven wonder, zeker omzien naar zijn volk. Mozes merkt dat, bij dit machtsspel, hij niet overtuigend is. God laat, wonder boven wonder, zien dat hij de sterkste is. (Kinderen gaan met hun lantaarntje naar boven) * In memoriam Han (Johannes Theodorus) de Meyier * Gebed * IONA-lied nr. 13 “Neem mij aan zoals ik ben”
* Bijbellezing: Exodus 7: 8-20 * Lied 172: 1 en 2 * Bijbellezing: Lucas 15: 20 -32 * Lied 172: 3 en 4 * Overdenking * Orgelspel * Open Ruimte * Lied 489: 1 * Voorbeden - stil gebed - Onze Vader (NBV) (zie voor of achter in uw liedboek) * Collecte voor (ADS) Landelijk Jongerenwerk van Doopsgezind Centrum Gemeenteopbouw * Slotlied 184: 1, 2, 3 en 4 * Zegenbede: Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei …Amen Zondag 21 maart 10.00 uur: Kerkdienst o.l.v Roelof Akse met doopjubilea Zondag 28 maart 10.00 uur: Kerkdienst o.l.v. Tjitske Hiemstra met doop op belijdenis van Janneke Leerink en belijdenis van Wini Bergsma-Stellema
preek Gemeente van Christus, Wij zijn mensen op aarde en dat is de Geest aanvaarden, die naar het leven leidt! Wij hebben allen onze eigen farao’s, waarmee we strijden. We hebben Mozes, die oproept en staat voor de weg naar bevrijding… In deze 40-dagentijd onderweg naar Pasen zetten zowel Farao als Mozes ons op scherp. Kiezen we de weg van verharding of bevrijding? Welke weg kiest politiek Den Haag met al haar snelle en onverwachte politieke wisselingen? Agnes Kant, Camiel Eurlings en Wouter Bos stapten op en wie weet wie er nog volgen… En heel Nederland reageert op hun persoonlijke keuzes…en de inzet van Job Cohen. “Yes, we (can) cohen” Zal het nu rustiger worden in de politiek? Vanmorgen leggen wij hier het verhaal van Mozes en de gelijkenis van Jezus naast onze eigen werkelijkheid. Mozes wil zijn volk bevrijden uit het slavenbestaan van Egypte…. Maar de farao van Egypte wil hen niet laten gaan en is dat niet logisch? Als dit volk van zeg maar gastarbeiders vertrekt…dan zal de economie van Egypte daar enorm onder lijden! De welvaart van zijn land stoelt op onderdrukking. Het werk en produktie van dit slavenvolk staat garant voor de grootheid van het Egyptische rijk (piramides). In hoeverre heeft ons rijke westen trekken van de farao…is ook niet onze economie en welvaart gebouwd op grondstoffen en goedkope arbeidskrachten uit arme landen? Staat die Farao werkelijk zo ver af van onze wereld en van onszelf?? Ook wij willen toch houden wat we hebben, qua economie en welvaart er niet op achteruit gaan? De eerste plaag in Egypte treft de ziel van het land: het water van de Nijl wordt rood als bloed… Symbool voor het slavenbloed dat is vergoten .... De Nijl, die jaarlijks buiten haar oevers trad en het land vruchtbaar maakte is nu als de dood. Drinkbaar water - instrument van de macht – vervuilt … In hoeverre is deze plaag ook aanwezig in het huidige leven? Water dat vervuilt, ondrinkbaar wordt; waar vissen doodgaan, ziekten zich verspreiden… Zeven dagen duurde deze plaag…alsof het gaat om een anti-schepping… Het eerste bijbelse verhaal spreekt van een schepping in 7 dagen en God zag dat het goed was, als terugkerend refrein. Hier gaat het 7 dagen om anti-schepping…het is niet goed. Maar de farao blijft onverzettelijk, en weigert hardnekkig het volk te laten gaan. Yn it Frysk oerset as “hy hold de stive kop derfoar”. Farao verhardt zich, maar kunnen wij zeggen of God dat doet? Maimonides (12e eeuw) benadrukt steeds de keuzevrijheid als basisbeginsel van de Thora, zoals er staat: “Zie heden leg Ik u voor het leven en het goede, maar ook de dood en het kwade – kies dan het leven”. Maar ten aanzien van de farao zegt hij: als een mens begonnen is met een verkeerde keuze, kan hij nog omkeren, want hij zit er nog niet in verstrikt. Hij is nog niet gewend aan zijn eigen slechtheid, daarom bidden we steeds ..”verlos ons van de boze, red ons uit de greep van het kwaad”. Maar als een mens steeds opnieuw voor hetzelfde kwaad kiest, wordt omkeren moeilijker en moeilijker, want het kwaad is bezig zich in die persoon te nestelen, het inzicht wordt vertroebeld en hij verliest zijn integriteit. Dan wordt omkeer welhaast onmogelijk..en dat zien we bij farao op extreme wijze gebeuren
Zo extreem is het bij dictators, maar dichterbij kennen we eigen verharding. Verharding kan zowel ontstaan uit koppigheid als uit zwakte… Wij zijn allemaal bang om te verliezen en gaan onderhandelen en compromissen sluiten. In wezen zijn we bang het leven te verliezen, zoals Jezus ergens zei “Als iemand niet zijn leven verliest, kan hij niet mijn leerling zijn”. Dat is meteen de link, de overgang naar het tweede verhaal, de gelijkenis uit Lucas.. Daar zegt de vader vol medelijden en ongelooflijke blijdschap om zijn verloren zoon: “Deze zoon van mij was dood en is weer tot leven gekomen, hij was verloren en is teruggevonden. En dan beginnen ze feest te vieren!!” Geen straf of hard oordeel, maar het mooiste gewaad, een ring en sandalen, het gemeste kalf wordt geslacht en er wordt gegeten en feestgevierd! De jongste zoon is niet verhard; hij dacht niet: “Ik heb gekozen voor dit nieuwe leven en al zit ik bij de varkens, ik ga liever dood dan dat ik terugkeer” Nee, deze jongste komt op het dieptepunt tot zichzelf, komt tot inkeer, en durft werkelijk om te keren…Hij durft zijn eigen Egypte, zijn slavenbestaan bij de zwijnen met vervuild water te verlaten. Ik zal opstaan en naar de vader gaan…. Maar het meest spannende van deze gelijkenis is de oudste zoon…wat gaat hij doen? Als hij het feest hoort en ontdekt dat zijn broer teruggekeerd is, wordt hij woedend en wil niet naar binnen gaan. Zijn vader komt dan naar buiten en ontvangt ook hem met open armen. Hij luistert naar de jaloezie, de oneerlijkheid, het onrechtvaardige, dat deze oudste er allemaal uit gooit bij deze luisterende vader en zijn open armen. En vader zegt hem vol liefde: “Mijn jongen, jij bent altijd bij me, en alles wat van mij is, is van jou….daar is niets aan verandert… Ik vraag enkel van jou om mijn vreugde te delen, de vreugde dat je broer weer in ons leven is en de weg terug gevonden heeft.” Het einde is open. Kan/wil deze oudste zoon de liefde van vader en zijn bezit delen met zijn broertje. Gaat deze oudste zoon nu zijn hart verharden…zoals de farao deed? Durft hij de verandering in huis aan met deze teruggekeerde broer; die komt met alle buitenlandse verhalen, die vast dingen wil veranderen op de boerderij…wiens oude kleren nog naar varkens ruiken… durft, kan, wil hij ruimte scheppen op zijn boerderij? Kan ook hij de armen openen voor zijn broer, zoals zijn vader hem voordeed?? Een mens te zijn op aarde, dat is de Geest aanvaarden die naar het leven leidt.. Farao had het zwaar om zijn slavenvolk en ook zijn macht los te laten… De oudste zoon heeft het zwaar om zijn ruimte te delen met die broer uit de vreemde Is deze gelijkenis ook herkenbaar voor onze gemeente? Want hoe zit het met de doperse traditie in ons huis als er vele anderen binnenkomen? We vieren volop feest ter verwelkoming, dopen en geven hen Gods zegen mee. Over 2 weken verwelkomen we 2 nieuwe zusters en daar verheugen we ons op. Maar als deze zusters hun gewoontes uit den vreemde meenemen en de gewoonten van onze gemeente wat gaan veranderen en dingen niet meer gaan zoals ze altijd gaan… Hoe gaan we daar dan mee om? Doperse traditie kan een bindmiddel zijn, maar ook een last op de schouders, als ze bij veranderingen ingezet wordt op de wijze van…”we deden het altijd zo”.. Ligt daar een deel van de weerstand en hardnekkigheid van de oudste zoon? Vader en ik doen het altijd zo…en dat moet ook zo blijven! Jezus vertelt deze gelijkenis, omdat hij Farizeeën en schriftgeleerden hoort morren: “die Jezus, ontvangt zondaars en eet met hen”. Herkennen de plichtsgetrouwe Farizeeën zich in de oudste zoon, die buiten blijft mokken? Bevrijdt het hen uit hun veilige en zekere wereld of verharden ze zich?
We weten helaas hoe hard het zal gaan tot de dood van Jezus aan het kruis. En wijzelf …hoe kiezen wij elke dag opnieuw? Voor verharding of bevrijding? Komen we niet allen soms op wegen terecht die niet verder leiden, die voor een muur eindigen, omwegen die eindeloos lijken, dwaalwegen die de verkeerde richting gaan… Ineens komt dan het inzicht “zo gaat het niet verder. Ik zal opstaan en moet mijn eigen weg gaan”. Is het dan de Geest of een engel, die ons deze gedachte ingeeft, om de weg te verlaten die ons van het leven afhoudt. Het is troostend te weten, dat onze engel ons ook op alle omwegen en dwaalwegen begeleidt. Hij heeft blijkbaar geduld met ons. Hij laat ons niet in de steek, ook al is de weg nog zo steil. Wij mogen er op vertrouwen, dat hij zich ergens op onze weg aandient en ons ingeeft dat wij moeten opstaan en de weg kiezen die ons tot grotere vitaliteit en vrijheid en liefde voert. (toegevoegd maandagochtend na lezing van mijn dagboek van Anselm Grun “Vergeet het beste niet”) Een mens te zijn op aarde is de Geest aanvaarden die naar het leven leidt. Als mens op aarde zijn er open vader/moederarmen die ons verwelkomen, liefhebben en willen bevrijden…aan ons de keuze om op te staan en te gaan.. De mensen niet verlaten, Gods woord zijn toegedaan En net als Jezus worden die ’t ons heeft voorgedaan. Dat dat zo mag zijn Amen