Liturgie
Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Paaszondag, 4 april 2010 “WONDER BOVEN WONDER” Voorganger: ds. Tjitske Hiemstra Organist: Gerben Bergstra Evangelielezing: Janneke Leerink Koor van gemeenteleden o.l.v. Willem Wouda * Mededelingen * Aansteken van de nieuwe PAAS kaars tussen de Open Deuren terwijl het koor (2x) zingt, daarna 2x allen Licht dat terug komt. Hoop die niet sterven wil. Vrede die bij ons blijft. Paasgroet: Opstaan, en opnieuw op weg gaan, Nieuwe wegen, ongebaand nog. Verandering… Het leven, sterker dan de dood! Leven dat opstaat, altijd weer opstaat, Leven dat onsterfelijk is. Licht dat terugkwam. Hoop die niet stierf. Vreugde die bij ons bleef. * We zingen lied 210: 1, 2 en 3 2. Hij heeft gezegd: Gij mens, kom uit, open uw dode oren; kom uit het graf dat u omsluit, kom uit en word geboren! Toen heeft zich in het vroegste licht de nieuw Adam opgericht, ons allen lang tevoren. 3. Al wat ten dode was gedoemd mag nu de hoop herwinnen; bloemen en vogels, alles roemt Hem als in den beginne. Keerde de Heer der schepping weer, dan is het tevergeefs niet meer te bloeien en te minnen.
* “Wonder boven wonder” 40-dagen-project van de kinderen * Exodus 14/15 uit “Het land onder de regenboog” van Nico ter Linden * Zang van ons gemeentekoor: O Moses, the cloud shall cleave the way A fire by night, a shade by day. The Lord told Moses what to do, to lead the children of Israel through Refrein (allen): Go down, Moses, way down in Egypt’s land. Tell ol’ Pharaoh to let my people go. As Israel stood by the waterside at God’s command it did divide. When they had reached the other shore They sang a song of triumph o’er. Refrein * “Er bestaat ook nóg een verhaal….” * Lied op melodie van gezang 459: Mozes komt zijn volk bevrijden. Hij trekt met hen door de zee God gaat, wonder boven wonder, In de diepte met hen mee
Mozes zingt het uit van blijdschap. Eindelijk zijn wij bevrijd! God is, wonder boven wonder, met ons tot in eeuwigheid.
(Kinderen gaan met hun lantaarntje naar boven) * Gebed * Lied 171 tussentijds “Het pure witte licht van Gods aanwezigheid…” (1 en 2 koor, 3 en 4 allen) 2. In stilte, ongezien en stralend, onverwacht, herrijst de Levende uit dood en donk’re nacht. 3. De kruiden van de dood, zij kunnen weggedaan. De Opgestane leeft en spreekt Maria aan. 4. Haar blij getuigenis zet zich onstuitbaar voort, dit ongelooflijk nieuws wordt tot vandaag verwoord.
* Bijbellezing: Lucas 24: 13-35 * Koor (5) en gemeente (6 en 7) 5. De werkelijkheid van God 7. Waar Pasen wordt gevierd breekt in ons leven in is dood voorbijgegaan, als ruimte, perspectief, daar wortelt weer de hoop geeft alles nieuwe zin. in ’t menselijk bestaan. 6. Waar leven triomfeert, het dode overwint, daar bloeit de wereld op en heel de schepping zingt. * Overdenking * Orgelspel * Open Ruimte Gemeentekoor zingt (1x Engels, 1x Frysk) ’t Goede is sterker as ’t kweade, leafde sterker as haat. Ljocht is sterker as tsjuster, libben sterker as dea. Hy hat oerwûn, Hy hat oerwûn. Syn leafde draacht ús. * Voorbeden - stil gebed - Onze Vader (Frysk) 1. God fan fier en hein ús Heit, dat wy hilligje jo namme, ûnder ús sa faak ûntwijd, troch jo eigen bern beskamme. 2. Bûch de folken nei jo wet, 4. Lit oer ús gjin neare nacht, lit jo ryk op ierde komme. lied ús net yn blyn begearen. Byn jo wil ús op it hert Binne wy yn duvels macht, en wy sykhelje ferromme Hear, ferlos ús fan ‘e kweade. 3. Jou ús hjoed ús deistich brea 5. God fan fier en hein ús Heit, en ferjou wat wy misdiene, wûnder heimnis is jo namme, sa ’t ek wy ferjûn ha, Hear, grut yn krêft en hearlikheid, al dy ’t skuldich foar ús stiene. oant yn alle tiden. Amen * Collecte voor de werkgroep Martha * Slotlied 172 uit Tussentijds 1. U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer! Alle mens’lijk lijden hebt Gij ondergaan om ons te bevrijden tot een nieuw bestaan: U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer! 2. Licht moge stralen in de duisternis, nieuwe vrede dalen waar geen hoop meer is. Geef ons dan te leven in het nieuwe licht, wil het woord ons geven dat hier vrede sticht U zij de glorie, opgestane Heer, U zij de victorie, U zij alle eer!
3. Geef ons uw zegen, Geest die leven doet, zet ons op uw wegen, kom ons tegemoet. Dat wij voor de naaste, brood en vrede zijn, dat wij voor de laatsten, eerstelingen zijn… U alle ere, die is opgestaan die de doodsmacht keerde, met ons leeft voortaan. * Zegenbede ..Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei …Amen * Het gemeentekoor verlaat als eerste zingend de kerk met de woorden: “Frede foar dy”
Pasen Wij hebben slechts de laatste sprokkels van verwarde woorden Over een steen, een doek, een tuinman of een engel in het wit. Maar meer dan woorden uit een boek is de ervaring dat Hij leeft: Dat teer geheim dat wij behoedzaam in ons hart bewaren. Daar breekt Hij onze duisternis in twee en kan Hij plots de lente buiten laten Als jonge kalveren in de eerste wei. Geen veilige “rust in vrede” maar opstand en leven. Geen noodlot en berusting, maar uitzicht en inzicht dat de dood geen einde is, maar een begin, nieuw, anders dan voorheen. Alleen een bloem, een vogel, een kind laat ons vermoeden wat achter dood voor ons verscholen ligt. Uit: “ Bloemen geschikt tot gebed” Monique Hermans en Manu Verhulst.
GEZEGENDE PAASDAGEN
Overdenking Gemeente van Christus, Waar Pasen wordt gevierd is dood voorbijgegaan en wortelt hoop op nieuw bestaan… Dat is het grote wonder van Pasen, dat er weer hoop is… Hoop die niet sterven wil… Hoop die altijd weer terugkomt. In Den Haag vierden ze deze paasnacht: “Nacht van de hoop” met zitzakken en schemerlampen. De hele nacht was de kerk open voor 15 euro…verhalenvertellers, muzikanten, wereldverbeteraars vermaakten de twintigers en dertigers deze nacht.. Eén nacht om stil te staan bij wat ze dromen en wat ze hopen…(Trouw) In Egypte leek alles verloren toen ze de zee voor zich hadden en de vijand achter zich.. In Jeruzalem leek alles verloren toen Jezus stierf aan het kruis en daarna begraven werd In ons eigen leven kan op bepaalde momenten alles verloren lijken… Echter Pasen is het verhaal van de hoop… en tóch…. Het verhaal van een weg dwars door de zee… Het verhaal van een vertroebelde blik naar ogen die worden geopend… Pasen, het scharnierverhaal van ons geloof. Het verhaal van een God die steeds weer een nieuw begin maakt, hoewel in onze ogen het onmogelijk lijkt... “Wonder boven wonder” heet het project van de kinderen rond de bevrijding uit Egypte… Het verhaal dat aan de basis ligt van ons Pasen..daar wil ik eerst iet over zeggen... Want wat betekent nou dat wonder van het gaan door de Rietzee? Achter hen de doodsdreiging van het Egyptische leger, voor hen enkel water om in te verdrinken... En dan komt er een sterke oostenwind…adem van God... En er komt een pad, dwars door het water… Gaat God hier dwars tegen de natuurwetten in?? Of lijkt die Rietzee op onze eigen Waddenzee, die bij eb droogvalt (en vast nog extra droog bij een bepaalde wind); zodat je er doorheen kunt lopen naar Ameland. Toen ik deze uitleg voor het eerst hoorde op de middelbare school, toen werden dit voor mij reële verhalen en kwam de link met mijn eigen leven in zicht. Want het natuurverschijnsel is op zich geen wonder, maar dat het zich precies op het juiste moment voordeed voor het volk, dat geen kant meer op kon. Martin Buber brengt daarbij nog een nieuw gezichtspunt. Het grote wonder is juist dat de mensen dit normale verschijnsel gaan toeschrijven aan God, als een ‘wonder’: hun verbazing en ontzag rond deze timing! Is dat toevallig, valt het hen toe of zie je hierin een wonder van God? De kern van geloven is dat zij destijds en wij nu nóg altijd gaan van onderdrukking naar vrijheid, van dood naar leven, uit de puinzooi naar nieuwbouw (Haïti, crisistijd) Wonder boven wonder: De kern van het eerste testament en de kern van Pasen! Eén van de mooiste verhalen rond het hele Paasmysterie is wel het Emmausverhaal. Het lege graf en de engelen met hun boodschap, dat Jezus uit de dood is opgewekt …. kan ver van ons afstaan, maar dit verhaal van die leerlingen - die Jeruzalem verlaten met een verloren droom en niet openstaan voor het wonder - zou ons eigen verhaal kunnen zijn. Want zouden we zelf ook niet verdwaasd, zonder hoop terugkeren naar huis? Merken wij zelf in ons leven iets van “Jezus is verrezen, Jezus leeft”. Waar en wanneer komen wij die levende Jezus dan tegen? Is zeggen dat hij leeft en met ons meegaat niet jezelf iets wijs maken?
Twee leerlingen verlaten Jeruzalem…een derde toevallige voetganger loopt met hen mee…met zijn drieën is het gezelliger en veiliger dan alleen… En in deze tochtgenoot herkennen ze steeds meer trekken van Jezus en zo komen ze van ‘kijken’ tot ‘zien’. Eerst was hun blik vertroebeld, maar uiteindelijk worden hun ogen geopend en herkennen ze hem… Het komen tot ‘zien’ gebeurt in 2 etappes zo vertellen ze achteraf… “Brandde ons hart niet toen hij onderweg met ons sprak en de Schriften…de verhalen van Mozes en profeten als Elia... voor ons helder maakte?” Toen brak er al warmte in hen door, maar ze konden het nog geen naam geven. Maar op het moment dat Hij het brood met hen breekt…is het ineens helder: “Hij is het!” Kunnen wij op dit soort momenten ook de levende Jezus tegenkomen? Zoals bij de uitleg van de Schriften… Soms hier in de kerk, zegt iemand na afloop…die preek was voor mij bedoeld; dat geeft mij zo’n troost of een nieuw inzicht…. Soms in de bijbelkring, waar de Schriften opengaan en verbanden worden gelegd tussen bijbelverhalen onderling en naar eigen leven.. Soms in de meditatiegroep als we in de stilte een korte bijbeltekst op ons in laten werken en die tekst ons woorden ingeeft, alsof Jezus daarbij zelf aanwezig is. Ook bij het breken en delen van het brood, zoals afgelopen donderdag. Het was bijzonder om hier in de kring het brood te delen, terwijl het koor zong… Lichem fan Kristus as brea – brutsen, it makket ús hiel, goed foar de lea en de siel. Voor mij is dan Jezus, of iets van God in ons midden aanwezig… Of is dit te binnenkerkelijk gedacht… Gebeurt ons leven veel meer onderweg; waar we heen en weer geslingerd worden, door keuzes die we moeten maken, door diep verdriet rond geliefden die we moeten missen…etc Ligt de herkenning juist in hun diep teleurgestelde, bedroefde gaan terug naar af. Het is voorbij, de hoop vervlogen, tot die vreemdeling een nieuw perspectief opent. Het oude perspectief was ‘dat Jezus Israël zou bevrijden van de Romeinse bezetter’. Een nieuwe visie op Jezus’ bevrijding of verlossing blijkt een ingrijpende ervaring te worden Het enige wat die vreemdeling hen vraagt is “wat dan?” Die twee woorden “WAT DAN”, brengen een wonderlijk iets tot stand. Ze gaan vertellen. Ze uiten hun diepe teleurstelling, pijn en verdriet en dat kan alleen als die ander je daartoe uitnodigt en écht luistert naar je verhaal, je écht ruimte geeft om te vertellen, zodat je gevoelens de ruimte krijgen om er te zijn en aan het licht kunnen komen. Gevoelens die je misschien nog nooit woorden hebt durven geven; maar juist door ze woorden te kunnen geven, krijgen ze een andere kleur, zijn ze minder beangstigend…ervaar je een diepe bevrijding… Wat vanuit het duister aan het licht komt; wordt ook licht… Had die meeloper gezegd: “Je hoeft mij niets te vertellen, ik weet alles al”, dan was er niets gebeurd onderweg… Of als deze voetganger vol was geweest van zijn eigen verhaal. Deze onbetaalbare vraag “Wat dan” zet een hele bevrijdende innerlijke beweging op gang. In het verdriet, agressie en teleurstelling komt nieuwe ruimte en pas als je eerst leeg bent, kun je opnieuw gevuld worden…en kan je diepste vraag naar boven komen. Deze diep teleurgestelde leerlingen worden ontvankelijk voor een nieuwe wijze van denken, als het oude gelucht is en ruim baan heeft gekregen… “Wat dan”…deze vraag is het begin van opstanding, … Het begin van omkering…zoals in de tuin aan Maria wordt gevraagd “Waarom huil je?” Daar noemt Jezus haar bij haar diepste naam…waarop haar ogen open gaan en zij hem herkent. Bij deze Emmaüsgangers is het de vraag “Wat dan” en tijdens dit gesprek wordt hun hart warm, het gaat innerlijk branden…omdat ze nieuwe linken leggen, omdat ze hun leven met
Jezus in een nieuw licht gaan zien…en uiteindelijk staan ze zelf op en gaan meteen terug naar Jeruzalem om de anderen van hun opstandingservaring te vertellen. Opstaan…geen noodlot of berusting, maar uitzicht en inzicht... een ervaring van vertrouwen en geloof, dat God met ons gaat… Zoals die met het volk ging als een wolk overdag en vuurkolom in de nacht… Zo gaat God, zo gaat Jezus met ons mee, als de ongeziene ander op ons pad... Alleen als je terugkijkt op je wandeling, op je levenswandel zie je dat er een derde meeliep.. Aan de schaduw is het te zien…en dat besef kan je van binnen warm maken, omdat dwars door alle diepe dalen er toch die ander was, die met je meeliep; je nieuwe woorden ingaf, je voorzag van brood onderweg en je deed opstaan.. Ineens besef je dat er een goddelijke reisgenoot was, we zien het soms even. Zo herkenden de Emmaüsgangers Hem, maar vasthouden konden ze Hem niet. Wonder boven wonder, delen ook wij soms ons daaglijks brood met die voetganger. Een teer geheim dat wij behoedzaam in ons hart bewaren… Amen
Het Bloemstuk: Ik heb een zwart / grijze bol waaruit één part is gesneden. Uit deze bol “ stroomt” als het ware een rivier van (witte) bloemen. Aan de ene kant symboliseert de bol het lege graf van Jezus, van waaruit het leven stroomt. Maar het kan ook staan voor de sluitende Rietzee waarin de Israëlieten veilig weg komen en de Egyptenaren in verzwolgen worden.
Als je in mensen geloofd hebt Die het af lieten weten, Ga dan toch door te geloven. Als je op een wonder gehoopt hebt Dat niet is gebeurd Ga dan toch door en blijf hopen. Als je een spoor van liefde Na wilde laten dat werd vertrapt, Ga dan nog verder met liefde Als je gedroomd hebt En daarna ontwaakt bent, Droom weer en droom verder Tot aan de morgen.