de Vliegende Hollander

de Vliegende Hollander Maandblad voor de Koninklijke Luchtmacht 64e jaargang - nummer 4 - april 2008

OMLABELING BINNEN TECHNISCHE DIENST IN G GESPREK S MET DE PCDS C S Portret van luitenant-generaal Meulman UITWISSELING VAN VLIEGERVARING CLSK door de ogen van exchangevliegers

COLOFON UITGAVE Commando Luchtstrijdkrachten, Bureau Luchtmachtcommunicatie HOOFDREDACTIE Luitenant-kolonel Hans Breemans EINDREDACTIE Luc Haen REDACTIE Arno Marchand, June Smit VORMGEVING EN LITHOGRAFIE TDS printmaildata DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag - 29.000 ex. REDACTIESECRETARIAAT Telefoon 076-544 71 30 Fax 076-544 71 31 INTERNET www.luchtmacht.nl E-MAIL [email protected] BEZOEKADRES Luchtmachttoren, Luchtmachtplein 1, 4822 ZB Breda

Foto: Johannes Berger

POSTADRES Postbus 8762, 4820 BB Breda COVERFOTO Jan-Kees de Meester, AVDD

ADRESWIJZIGINGEN Actief dienende militairen, reservisten en burgermedewerkers van de Koninklijke Luchtmacht wordt verzocht de adreswijziging te laten muteren in PeopleSoft. Postactieven, reservisten, veteranen, betalende abonnees en alle overige lezers wordt verzocht de adresdrager met vermelding van het juiste adres op te sturen naar het retouradres: Staf Commando Luchtstrijdkrachten CLSK/Kabinet/Bureau Postactieven Abonnementenadministratie Vliegende Hollander Postbus 8762, 4820 BB Breda Telefoon 076-544 7133 of 544 7136

‘Ik heb altijd al een keer in het buitenland willen vliegen.’

Foto: Maartje Roos, AVDD

BOT-militairen en burgermedewerkers die hun contract met Defensie voortijdig beëindigen en BBT-militairen die de dienst verlaten, hebben geen recht op een gratis abonnement horend bij de status van postactieve. Een abonnement op de Vliegende Hollander kost €17,02 per jaar (buitenland €21,55) en kan worden aangevraagd bij: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Telefoon: 0900-22 65 263 (10 ct per min.) Fax: 0251-31 04 05 www.aboland.nl Opzegtermijn bedraagt zes weken.

12

18 Foto: Rob Gieling, AVDD

Aanhaling uit en overname van (delen van) artikelen in dit blad is toegestaan, met toestemming van de redactie en mits de bron wordt vermeld. ISSN 0024-0389

26 Foto: Marcel Pullen

‘De JSF is niet te vergelijken met welk ander vliegtuig ook.’

7

4

‘Tweede man’ in Den Haag Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten, luitenantgeneraal Freek Meulman vertelt over zijn uitzending van een jaar naar Afghanistan, de terugkeer in Nederland en zijn huidige functie in Den Haag.

7

Nederland blijft in spoor JSF Onlangs besloot het kabinet deel te nemen aan de operationele testfase van het Joint Strike Fighter-project. Daarmee komt de aanschaf van testvliegtuigen voor ons land weer een stap dichterbij.

12

Gastvliegers binnen het CLSK Voor veel buitenlandse exchangevliegers betekent een baan binnen de KLu een flinke overstap. Niet alleen vanwege de Nederlandse cultuur, maar ook door de andere tactieken en bedrijfsomvang.

18

ABC voor Technische Dienst Met de invoering van de Militaire Luchtvaarteisen is de bedrijfsvoering binnen het CLSK aangepast. Dat betekent een aanpassing in opleidings- en ervaringseisen van techneuten. De termen AVT en VOT zijn daarom vertaald in een ‘ABC-tje’.

24

Afstemming in loopbaanbeleid Binnen het loopbaanmanagement gaat het om de juiste afstemming tussen de behoefte van de werknemer en die van de werkgever. Het functioneringsgesprek speelt hierin een cruciale rol, maar is niet het enige moment om wensen kenbaar te maken.

26

Luchtmachter tekent KAF Sinds de NAVO medio 2007 Kandahar Airfield overnam van de Amerikanen, wordt het belang van deze luchthaven alleen maar groter voor Zuid-Afghanistan. Kolonel Frits van Balveren is als plaatsvervangend commandant onder meer belast met de infrastructurele ontwikkeling van dit snel groeiende vliegveld.

Vaste rubrieken In den vreemde 10 In den vreemde In gesprek met luitenant-kolonel Jan van Helvert, Section Head Media Relations op het Joint Force Command Headquarters in het Limburgse Brunssum.

‘De structuur blijft hetzelfde, alleen de bedrijfsvoering is anders.’

22 Vervlogen tijden De F-84 Thunderjet doet in de jaren vijftig zijn intrede en is daarmee de tweede straaljager binnen de KLu. Piet Grimm vertelt over het takenpakket van deze jachtbommenwerper tijdens de Koude Oorlog.

29 Leeswijzer 30 Journaal 38 Mensen & Mutaties

‘Onze ambitie is om van KAF een stabiel vliegveld te maken.’

INTERVIEW

In gesprek met PCDS luitenantgeneraal Freek Meulman

‘Ik wil gewoon mijn werk goed doen.’ Net terug uit Kabul en nu alweer aan het werk in Den Haag als Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten. Weinig rust dus voor luitenant-generaal Freek Meulman, maar dat is voor de energieke luchtmachtgeneraal geen probleem. Een portret van een “no nonsense” militair in de Haagse Defensietop. Tekst: Luc Haen Foto’s: Peter Wiezoreck, AVDD

DE VLIEGENDE HOLLANDER

4

INTERVIEW

U bent een jaar lang in Afghanistan geweest. Hoe zou u die periode omschrijven? ‘Als uitdagend en leerzaam. Ik kijk met een heel positief gevoel terug. Niet omdat ik vind dat ik dat móet zeggen, maar omdat ik vind dat ik dat mág zeggen. Ik heb mogen werken op een internationale staf, waar heel veel goed werk is verzet. Het ging om twee pijlers: operationele inzet van luchtstrijdkrachten en de wederopbouw van de Afghaanse civiele luchtvaart. Daar heeft ISAF X echt een toegevoegde waarde gehad. Voordat ik vertrok, zei ik: “Ik wil achteraf kunnen zeggen dat we een goede bijdrage hebben geleverd en dat het zinvol was.” Dat is gelukkig ook zo.’

en energie gekost, maar ook veel voldoening opgeleverd. En heel belangrijk om die ervaring op dat niveau op te doen.’ Nu bent u weer terug in Nederland en gelijk aan de slag als PCDS. Niet echt een kwestie van rustig indribbelen. Was dat een moeilijke overgang? ‘Ook dit is een omgeving waar het tempo heel hoog ligt. Veel weet je al wel, maar het gaat om dossierkennis, inhoud en achtergronden. Het vergt een paar weken voordat alles op zijn plaats valt. Vergeet niet dat ik anderhalf jaar alleen maar met Afghanistan bezig ben geweest. Hier zijn alle processen gewoon doorgegaan. Het is dan aan mij om die draad weer op te pakken, maar daar heb ik alle vertrouwen in.’

Er zijn heel veel landen die meedoen aan deze missie. Dat betekent veel verschillende talen en culturen. Is dat lastig? ‘ISAF X was het eerste “Composite HQ”, samengesteld uit veertig verschillende nationaliteiten met personen die elkaar vooraf niet of nauwelijks kenden. En een team bouwen kost tijd. Dat probleem bestaat niet als je een “Standing HQ” hebt, dat al langer met elkaar samenwerkt. Aan de andere kant is Afghanistan per definitie een omgeving voor een coalitie. De militaire lijn is namelijk niet de enige. Je hebt de grote driehoek: de Afghaanse regering, UNAMA (United Nations Assistance Mission Afghanistan, red.) en ISAF. Daaromheen zitten nog eens honderden organisaties, zoals NGO´s, IGO’s etc. Dat vraagt om een integrale multinationale aanpak.’ Was iedereen van uw staf daar voor een jaar? ‘Nee, dat was een tiental functionarissen. De rest was er zes of vier maanden of nog korter. Ofschoon een uitzending van een jaar lang is, is het absoluut nodig voor een goede functievervulling. Het gaat om het opbouwen van een netwerk, het creëren van een vertrouwensband en kennis van dossiers. Dat kun je niet na drie maanden weer overdragen.’ Hoe is het om weer gewoon over straat te lopen, zonder gepantserde auto of militaire escorte? ‘In het begin is het heerlijk om rond te lopen, zonder dat er enige vorm van dreiging is. In Afghanistan werd, voordat ik op pad ging, alles voorverkend en had ik een “close protection team” van de BSB (Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten KMar, red.). Die jongens hadden dat prima voor elkaar. Eenmaal thuis zie je ook weer hoe groen Nederland is, de moderne infrastructuur en hoe goed we het hier hebben.’ Kwam u veel buiten Kabul? ‘Jazeker. Je moet je niet laten beperken in je bewegingsvrijheid. Als verantwoordelijke binnen HQ ISAF voor de wederopbouw van de civiele luchtvaart heb ik veel plaatsen bezocht. Ook ben ik met de Engelse “Force protection” in Kandahar mee op patrouille geweest. Ik kwam ook vaak in Kandahar. Daar was ik voorzitter van het project dat voorzag in de overname van KAF door de NAVO. Alles wat betreft contracten, infrastructuur en voorzieningen moest worden overgenomen van de Amerikanen. We hebben een heel strak schema aangehouden om op 31 juli 2007 te kunnen zeggen: “NAVO heeft hem”. Een ander groot project is de migratie van de NAVO-component op Kabul International Airport van Zuid naar Noord. Dit project ligt nu weer op stoom. Beide projecten hebben veel tijd

Luitenant-generaal Meulman (hier nog generaal-majoor) in Kabul als Deputy Commander Air voor de ISAF-missie in gesprek met een Amerikaanse collega. Foto: Ruud Mol, AVDD

Heeft u al doelen gesteld voor deze functie? ‘De PCDS is altijd de man die voor de CDS werkt. In de eerste plaats als zijn plaatsvervanger, maar daarnaast als coördinator van de verschillende stafprocessen: Operationele Gereedstelling (DAOG, red.), Operationele inzet (DOPS, red.) en Operationeel Beleid, Behoeftestellingen & Plannen (DOBBP, red.).’ Als ik uw CV bekijk, staan daar veel functies op als plaatsvervanger. Is dat toeval, of is een rol achter de schermen iets dat u wel ligt? ‘Ik ben een loyaal mens, maar ik kan best een onafhankelijke rol op me nemen. Ik vond het als Commandant De Peel ook heel prettig om die zelfstandige integrale verantwoordelijkheid te hebben. Een baan als C-LSK had ik ook niet afgeslagen, maar er is een keuze gemaakt en dit is een plek waarmee ik prima uit de voeten kan.’ Kent u de nieuwe CDS generaal Peter van Uhm al? Jaargenoten op de KMA wellicht? ‘Hij is een ouderejaars van mij van de Koninklijke Militaire Academie, dus ik ken hem al langer. In de afgelopen jaren hebben onze wegen zich ook regelmatig gekruist. Ik heb hem nog opgevolgd als Hoofd Afdeling Militaire Strategische Aangele-

5


INTERVIEW

genheden van de Defensiestaf. Ik denk dat we een prima “span” vormen. Ik denk overigens dat anderen dat ook denken, anders was deze combinatie van personen er niet uitgekomen.’ U hebt al een lange carrière achter de rug. Is dit de kroon op het werk? ‘Ik ben erg blij met deze functie en ben er best trots op, maar het belangrijkste is dat ik ´s ochtends met plezier naar het werk ga en ´s avonds weer met plezier thuiskom. Dat is de belangrijkste drijfveer. Mijn principe is altijd geweest dat ik mijn werk goed wil doen. Vervolgens is het aan de bazen om te beslissen wat dat betekent. Ik ben niet van risicomijdend gedrag en sommigen vinden mij nogal uitgesproken; ”so be it”. Ik ben

organisatie ook beter maken. Daar is wel betrokkenheid voor nodig. Ik geef alle energie die ik heb. Ik zou ook niet anders kunnen. Zelfs in Afghanistan had ik soms momenten dat het tempo wat lager lag en dan begint het toch te kriebelen.’ En de persoon Meulman? ‘Ha, dat moeten de mensen maar zeggen die met me werken of leven. Ik ben erg met mijn werk bezig, dat wel. Ik denk ook dat als je dit aan mijn kinderen zou vragen, dat ze zouden zeggen: “Erg met zijn werk bezig”. Gelukkig heb ik een goede relatie thuis. Dat is ook het positieve van een jaar weg zijn, je merkt nog eens extra hoe belangrijk je gezin is. Thuis ben ik niet de generaal, hoor. Er is er altijd een met een streep meer,

Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten luitenant-generaal Meulman is al snel gewend aan het hoge tempo op zijn nieuwe werkplek in Den Haag.

vooral eerlijk. Laten we in ieder geval met elkaar positief blijven en ook soms een kritische blik werpen en accepteren. Kijk, mensen moeten niet voor mij of de commandant werken, maar voor een gemeenschappelijke output. Als commandant ben je verantwoordelijk om iedereen in de juiste richting te krijgen en om voorwaarden te scheppen zodat mensen hier graag werken. Dat levert de beste resultaten op.’ Heeft u al nagedacht over uw carrière na deze functie? Wordt dit uw laatste functie? ‘Ik heb nog geen plannen gemaakt voor na mijn Defensietijd. Rondrijden in een camper door Amerika lijkt me wel wat. Maar deze functie hoeft niet per sé de laatste stap te zijn. Als de organisatie me nodig heeft, maak ik geen bezwaar.’ Hoe zou u zelf luitenant-generaal Meulman beschrijven? ‘Zeer betrokken, eerlijk, gedreven, “no nonsense”. Uitermate loyaal, actiegericht. Daar waar het beter kan, moeten we de


6

haha. Maar ik vind het heerlijk om thuis te zijn en ook om gewoon in spijkerbroek rond te lopen.’ Weet u nog waarom u destijds dienst genomen heeft? ‘Ik studeerde rechten, maar ik zag mezelf daar eigenlijk niet mee verder gaan. In de trein ontmoette ik oud-klasgenoten die al derdejaars cadetten aan de KMA waren. Aan de hand van hun verhalen, raakte ik overtuigd dat dat echt iets voor mij was.’ De luchtmacht was dus geen jongensdroom? ‘Ik wilde aanvankelijk archeoloog geworden. Leek me geweldig. Ik heb ook nog geschiedenis gestudeerd, ben ook echt geïnteresseerd in militaire historie. Zet mij maar neer in mijn studeerkamer met een goed boek. Maar archeologie was inderdaad meer een jongensdroom. Ik ben in ieder geval niet iemand voor een commerciële omgeving. Defensie past me echt. Ik heb zo ontzettend veel verschillende dingen gezien en mogen doen. Dat is echt genieten.’ •

ACHTERGROND

Project Vervanging F-16 nog steeds op schema

Nederland stapt in operationele testfase JSF Met het kabinetsbesluit om vanaf 2011 deel te gaan nemen aan de Initiële Operationele Test en Evaluatie Fase (IOT&E) van de Joint Strike Fighter, stapt Nederland de volgende fase van het project in. Daarnaast buigt de politiek zich over de vraag of Nederland zowel dit jaar als in 2009 een F-35 testvliegtuig bestelt. Wanneer deze in 2011 en 2012 worden afgeleverd, beschikt ons land over twee eigen toestellen voor het internationale testprogramma. Tekst: Arno Marchand Foto’s: Lockheed Martin Aeronautics

7


ACHTERGROND

‘Dit is een belangrijke beslissing’, begint kolonel Robert Geerdes, sinds een jaar Hoofd Projectbureau Vervanging F-16 (VF-16). ‘Als de politiek in deze kabinetsperiode besluit dat Nederland als vervanger van de F-16 inderdaad de F-35 gaat kopen – de volgende stap in dit programma – en de toestellen worden afgeleverd, dan ligt er geen gebruiksaanwijzing in het handschoenenkastje. Hoe ga je dan je personeel omscholen en voorbereiden op de komst van de F-35? In de IOT&E kijken we hoe het toestel zich operationeel gedraagt en gebruiken we die ervaringen om de invoering in Nederland soepel te laten verlopen. In totaal worden voor de IOT&E nog 22 andere toestellen aangeschaft: twee door GrootBrittannië, – mogelijk – twee door Italië, en de rest door de USA. Het voordeel van onze participatie is dat Nederland wel toegang krijgt tot de informatie van alle zestienhonderd – geplande – trainingvluchten, maar ze niet allemaal zelf hoeft uit te voeren en te betalen.’ Geen andere potjes Geerdes benadrukt dat de definitieve keuze voor de JSF, ofwel de F-35 Lightning II, nog niet is gemaakt. ‘Hoewel de Advanced F-16, de Eurofighter Typhoon en de Rafale stuk voor stuk duurder zijn dan de JSF, worden alledrie conform het coalitieakkoord, net als de F-35, nog één keer zo objectief mogelijk, kort en grondig bekeken. Geregeld hoor ik de vraag voorbij komen, “wat moet een klein land als Nederland met de JSF?”. Als we naar ons Bruto Nationaal Product en export kijken, zijn we helemaal geen klein land. Vliegtuigen zijn niet goedkoop, maar het geld voor de noodzakelijke vervanging van de F-16 is al in de begroting van het

ministerie van Defensie gereserveerd. We vragen de Tweede Kamer dus alleen toestemming om dit geld van Defensie aan het jachtvliegtuig van de toekomst te besteden. Het is geen geld dat uit andere potjes komt, zoals zorg of onderwijs. Eén ding moeten we niet vergeten. Het gaat om het materiaal waarmee wij onze vliegers over de frontlijn sturen, waar zij dikwijls ondersteuning verlenen aan Nederlandse troepen op de grond. Dat moet het beste materiaal zijn, liefst voor de beste prijs, lees het goedkoopste. En dat is de JSF.’ Formule 1 De vraag die ook iedere keer weer om de hoek komt, ‘waarom is er überhaupt een vervanger voor de F-16 nodig?’, kan Geerdes gemakkelijk beantwoorden. ‘Hoewel de meeste toekomstige conflicten zich waarschijnlijk op het land afspelen, ben je nergens zonder overmacht in de lucht. Dat is een absolute voorwaarde. De F-16 heeft steeds bewezen dit prima te kunnen doen, maar veroudert. Als eerste is er de operationele veroudering. Na 2010 is de F-16 steeds minder opgewassen tegen nieuwe dreigingsomgevingen. Daarnaast zijn de – schaarse – grondtroepen gewend aan luchtsteun, die hen bewegingsruimte geeft om relatief veilig te kunnen opereren. Dat moet zo blijven. Daarbij wordt de tolerantie voor fouten of nevenschade steeds kleiner, en regels steeds strenger. Minstens zo belangrijk is natuurlijk de technische veroudering. De F-16 beschikt niet over Stealth-eigenschappen, en de radar kan bijvoorbeeld niet verder worden verbeterd. Tevens wordt het steeds lastiger onderdelen en support te vinden voor de oude, tot Midlife Update verbouwde, Block-15 model-

Tijdens de 34ste testvlucht op 12 maart, vond er voor het eerst een zogenoemde hook-up plaats tussen een KC-135 van Edwards Air Force Base een F-35A. De F-35A kan intern al meer dan achttienduizend pond brandstof meenemen. Foto: Liz Kaszynski


8

Volgens kolonel Geerdes moeten we moeten ons beseffen dat als de politiek positief beslist, we over drie jaar al een F-35 in onze inventaris hebben en het jaar daarna nog één. Daarmee is volgens hem echt sprake van het boeien van nieuw personeel.

len waarmee de KLu vliegt. Vanaf 1990 zijn de airframes continu zwaar belast in negen grote operaties, waaronder Deny Flight, Operation Enduring Freedom en nu ISAF. Die airframes zijn over een paar jaar echt op. Je kunt een vergelijking maken met een Formule 1 wagen. Rijdt een wagen van Jacky Stewart uit de jaren zeventig nog steeds? Jawel. Maar je wint er niet meer mee. In een conflict is er echter geen ruimte voor een tweede plaats, want dan leef je niet meer. Wij onderhouden en updaten de F-16 samen met het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium zo goed mogelijk, maar in 2015 zijn de vliegtuigen ouder dan de vliegers die erin zitten.’ Schroevendraaierfabriek En dan houdt de F-16 het nog bijzonder lang vol. In Duitsland en Groot-Brittannië worden twee types Tornado – die nota bene later zijn ingevoerd dan de F-16 in Nederland – nu al vervangen door de Eurofighter Typhoon. In de Production Sustainment and Follow-on Developmentovereenkomst uit 2006, zijn de aantallen F-35’s genoemd. Voor de Level-1 (USA en Groot-Brittannië), Level-2 (Italië en Nederland) en Level-3 partners staan 3173 toestellen gepland. Geerdes: ‘Daar wordt nog steeds niet aan getornd. De verwachte markt is overigens 4500 stuks. Het planningsaantal voor Nederland is 85 exemplaren en daar baseren we onze berekeningen op. Nederland brengt als

ACHTERGROND

Level-2 partner in de SDD-fase achthonderd miljoen dollar in. Daarmee is er de garantie dat de Nederlandse industrie aansluiting behoudt bij hoogwaardige en technologisch vooraanstaande luchtvaartindustrieën. Dus niet alleen op het niveau van een ‘schroevendraaierfabriek.’ Tevens komt een deel van dit geld terug naar Nederland in de vorm van orders voor de Nederlandse industrie.’ Een project als de JSF is omstreden, maar volgens Geerdes vaak op verkeerde gronden. ‘Defensie-uitgaven worden altijd scherp in de gaten gehouden en kunnen rekenen op publiciteit als iets duurder uitvalt of later wordt geleverd. Dit is overigens inherent aan grotere projecten. En er komt nooit iets eerder af, of wordt ineens goedkoper. Bovendien doe je niets aan de stijging van grondstofkosten zoals die van titanium, of de daling van de waarde van de dollar. In die zin is de prijs van het toestel redelijk constant gebleven.’ ‘Powerdip’ Volgens criticasters zou het project ondertussen ook vertraagd zijn. Geerdes: ‘Momenteel is er één vliegend testtoestel, de AA-1, en het tweede komt er spoedig aan. Dat is de STOVL-versie BF-1 (Short Take Off and Vertical Landing, red). Om een idee te geven hoe goed we op schema liggen: de power-up van de BF-1 lag tien uur achter op het schema dat drie jaar eerder is opgesteld.’ De AA-1 is een preproductiemodel uit de System Development and Demonstration (SDD)-fase, dat voor validatie en ontwikkeling wordt gebruikt, en is dus nog niet onder een productiecontract gebouwd. In totaal worden er zestien gebouwd, waarvan twaalf vliegende, en vier voor grondtesten. Geerdes: ‘De vluchten met de AA-1 zijn tot nu toe uiterst succesvol geweest. Dat meet je bijvoorbeeld af aan het feit dat het toestel na een testvlucht de meeste keren weer direct inzetbaar was voor de volgende vlucht. Inderdaad heeft de AA-1 vorig jaar zo’n zeven maanden niet gevlogen. Dat

Naast de F-35A AA-1 neemt de CAT-Bird een groot deel van de testvluchten van de JSF voor zijn rekening. In deze gemodificeerde Boeing 737 is een complete JSF ingebouwd. Zo zijn de radarneus van de F-35, en de vleugelvoorranden aan weerszijden van de romp te herkennen.

kwam omdat er tijdens de negentiende vlucht op grote hoogte een powerdip van één-tienduizendste seconde plaatsvond. Dat was zonder enig gevaar, want het back-up systeem nam direct over, toch is uit voorzorg direct geland. Dit is iets wat je niet goed kunt testen op de grond, vandaar dat er testvluchten gemaakt worden. De maanden dat het toestel aan de grond stond, zijn gebruikt om de constateringen van de vluchten tot dan toe te verwerken, en om de oorzaak van de powerdip op te zoeken en op te lossen. Het bleek dat één onderdeel niet volgens de door de fabrikant opgegeven specificaties was gemaakt. Ook van een Pratt & Whitney F135-straalmotor is in augustus op een testbank een blad afgebroken. Daarvoor waren drie mogelijke oorzaken aan te geven: ontwerp, bouw of belasting, dus dat ontwerp is ook aangepast.’ Niet te vergelijken Het Hoofd VF-16 snapt heel goed dat het dan voor de buitenwereld lijkt alsof het testprogramma stilstaat. ‘Niets is minder waar. Er ontstaat zelfs geen vertraging. Dat komt onder andere omdat er tijdens het onderzoek van de AA-1, toch vrijwel dagelijks een JSF vloog. Hoe dat zit? Het Cooperative Avionics Testbed, of kortweg de CAT-Bird, is een gemodificeerde Boeing 737 waarin een complete

JSF is gebouwd. Het is voorzien van alle avionics en sensoren, zoals Link-16, Satellietcommunicatie- en navigatie en het Joint Tactical Radio System. Zelfs de radarneus en de leading edges van de vleugels zijn aan weerszijden van de 737 gezet om alle facetten en capaciteiten van het toestel te kunnen testen. De rest van de cabine van de 737 is een vliegend laboratorium waarin 22 specialisten bezig zijn om de sensoren zodanig af te stemmen, dat de vlieger zoveel mogelijk werk uit handen wordt genomen.’ Daarnaast worden dagelijks vele missies in de simulator gemaakt, en dat zijn niet zomaar testvluchten. ‘Met iedere beweging die de vlieger in een simulator maakt, bewegen in diverse laboratoria op testbanken alle onderdelen van de JSF net als tijdens een echte vlucht. In het testprogramma zijn onderbrekingen zoals nu met de AA-1 gewoon opgenomen. Nu heeft het toestel in december weer gevlogen, maar dat was niet strikt noodzakelijk. Pas als het toestel in mei 2008 nog niet zou hebben gevlogen, was er achterstand opgelopen. Dat is het hele bijzondere van dit programma. De JSF is gewoon niet te vergelijken met welk ander vliegtuig dan ook.’ •

9


TITEL

Naam: Rang: Functie: Leeftijd: Locatie:

Jan van Helvert luitenant-kolonel Section Head Media Relations & Analyses 49 Allied Joint Force Command Headquarters,Brunssum

Communiceren in NAVO-verband Tekst: Luc Haen I Foto’s: Christian von Bentheim

Niet iedere luchtmachter werkt op een vliegbasis of een stafgebouw in Nederland. Luitenant-kolonel Jan van Helvert is Section Head Media Relations op het Allied Joint Force Command Headquarters in het Limburgse Brunssum. Dit operationele hoofdkwartier van de NAVO is al sinds 2003, het moment dat NAVO de operatie overnam van de VN, verantwoordelijk voor de ISAF-missie in Afghanistan.

De grote verscheidenheid aan vlaggen aan de poort verraadt een internationaal karakter. En multinationaal is het Joint Force Command Headquarters (JFC HQ) in Brunssum zeker. ‘In totaal zijn hier 23 van de 26 NAVO landen vertegenwoordigd, plus nog eens 16 PFP-landen (Partnership for Peace, red.)’, zegt luitenant-kolonel Jan van Helvert, werkzaam als Section Head Media Relations & Analyses op het JFC HQ. ‘Wij zijn één van de drie operationele hoofdkwartieren van de NAVO: Napels richt zich op Balkanoperaties, Lissabon op Afrika en Brunssum op ISAF. Onder dit hoofdkwartier vallen een luchtcomponent in Rammstein, een landcomponent in Heidelberg en een maritiem component in Northwood. Verder is er een strategisch hoofdkwartier in Mons (SHAPE, red.) en een politiek hoofdkwartier in Brussel.’

Vlaggen van NAVO- en PFPlanden sieren de ingang van het JFCHQ in Brunssum.

Vliegende gende Hollander 0010 +++ DE VLIEGENDE HOLLANDER

10

Hoofdtaken ‘Brunssum is het operationele hoofdkwartier van de NAVO voor de ISAF-operatie en verzorgt de planning voor de hele structuur, van personeel tot financiën en van operatiën tot logistiek. We scheppen dus de randvoorwaarden van de missie. De tweede hoofdtaak van ons hoofdkwartier is de NRFtaak (NATO Response Force, red.). Wij zijn een deployable hoofdkwartier voor de NRF als NAVO besluit die in te zetten. Dat gebeurt per tourbeurt van een jaar samen met de andere twee operationele hoofdkwartieren, dus om de drie jaar sta je een jaar op standby. Op dit moment is dat Napels. Dan ben je een jaar lang binnen vijf dagen uitzendbaar. Daar ben je toch anderhalf jaar mee bezig, maar het is niet zo dat je in de tussentijd niks meer doet. Je blijft wel continue up to date, want we kunnen ter aanvulling toch gestuurd worden. De derde taak van Brunssum is de samenwerking met PFP-landen. In dat kader ka ade derr geven g ve ge v n we trainingen tra rain in nin inge ge en en e ondersteunen ond derrst steu e ne eu nen n we e in in oefeningen.’ oe efe eni n ng gen n.’ Internationale media ‘Onze ‘Onz n e afdeling valt, samen met twee andere afdelingen, onder de Public Affairs Office. Dat heeft een adviserende rol binn bi binnen nnen nn en de de Command Co omm mman an a nd Group. Grou Gr oup. ou p Mijn p. M Mijijn ijjn eigen eige ei g n sectie sect se c ie ct e is is een een gemêge emê mêleerd gezelschap: een Amerikaan, Pool, Duitser, Est en een Engelsman. De sectie bestaat uit twee onderdelen: Media Relations en Media Analyses. s De eerste houdt zich onder andere bezig met vragen en aanvragen van de internationale media, zoals werkbezoeken of het voorbereiden van interviews met

IN DEN VREEMDE EEMDE

TITEL

bleek 150 miljoen euro per jaar te zijn. We zijn daarmee één van de grootste werkgevers in de regio en dat al heel wat jaren. Dit hoofdkwartier is in ’53 in Frankrijk opgericht en in ’67 naar Brunssum verplaatst. Eerst heette het nog AFCENT (Allied Forces Central, red.). Daarna volgde in 2000 een reorganisatie binnen de NATO Command Structure en werd het AFNORTH, met Napels als zuidelijke tegenhanger. In 2004 is besloten om in de naamgeving te verwijzen naar de taken in plaats van de locatie en werd het Allied JFC HQ Brunssum.’ Het kunstwerk op de rotonde voor de hoofdingang refereert naar het zwaard in het logo van het Allied JFC HQ.

onze commandant, de Duitse generaal Ramms. Er gaan iedere maand journalisten mee naar Afghanistan. Alle landen kunnen mee, maar we houden uiteraard wel rekening met media van de landen die daar zitten. We concentreren ons op NAVO en dus niet specifiek op Uruzgan. Daarnaast gaat het bij media relations om communicatie naar het internationale publiek met gebruikmaking van alle moderne massa communicatiemiddelen. Recentelijk hebben we de communicatie verzorgd rondom een ISAF conferentie over de samenwerking tussen internationale organisaties, Afghaanse organisaties en de NAVO. Het onderdeel Media Analyses maakt een analyse van alles wat op straat ligt over NAVO en hoe de media daarover bericht. Iedere ochtend bespreken we in een telefonische conferentie met alle public affairs mensen van de diverse NAVO hoofdkwartieren de media ontwikkelingen met betrekking tot NAVO. Uiteindelijk is het hoofdkwartier in Brussel eindverantwoordelijk voor alles wat wordt uitgedragen.’ Aanwezigheid ‘Brunssum is overigens meer dan alleen het hoofdkwartier, al is dat wel het grootste deel. Er zijn ook nog twee NATO Agencies, NATO CIS Service Agency (NCSA, red.) en NATO Awacs Programme Management Agency (NAPMA, red.). Als je alle familieleden van het personeel in Brunssum erbij rekent, zijn hier in de regio vijfduizend mensen actief. Er is een studie gedaan naar wat onze aanwezigheid economisch betekent voor de regio. Dat

Werkoverleg binnen de sectie met overste Van Helvert als voorzitter (rechts).

Vliegende Hollander 0011 +++

Ook presentaties geven hoort bij de functie van Section Head Media Relations Relations.

Lunch ‘In totaal zitten er honderdtwintig Nederlanders in Brunssum. Daar zitten vijfentwintig luchtmachters bij, waarvan acht op het hoofdkwartier. We zien elkaar wel regelmatig. Er is één keer per maand een social bij de Nederlandse Delegatie, maar je hebt heb he eb hier ook internationale socials en sportactiviteiten. Tijdens de lunch zoeken we elkaar ook nog even op. Dat zie je ook bij andere nationaliteiten. Aangezien ik in Twenthe woon, ben ik net als veel anderen binnenslaper. Hoewel, ik slaap niet op het terrein, maar in een appartement in Nuth. Legering is dus goed geregeld, maar dat betekent wel een weekendrelatie. Gelukkig kun je doordeweeks wel contact houden met telefoon en email. Maar als er bijvoorbeeld iemand ziek is, is die afstand soms wel lastig. In de weekenden kan ik gelukkig wel gewoon bij de sportactiviteiten van mijn kinderen zijn. Ik heb zelf tot ‘95 in de sport gezeten en ben daarna de kant van de communicatie en voorlichting opgegaan. Sport is nog steeds een hobby van me en dat kan hier gelukkig ook in ruime mate. Dat is het voordeel als je internationaal zit, er is van alles te doen.’ •

IN DEN VREEMDE 11


INTERVIEW

Foto: Angel Santiago

Exchangevliegers draaien mee binnen het CLSK

Ogen en oren uit het buitenland Al sinds jaar en dag wisselt de KLu met diverse landen vliegers uit om te leren van elkaars procedures en tactieken. Als voorloper bij innovatieve ontwikkelingen op luchtmachtgebied, voert Amerika daarbij de boventoon. Drie Amerikanen vertellen waarom ze hierheen kwamen en de verschillen met de USAF en USA. Tekst: June Smit


12

INTERVIEW

Meer flexibiliteit maar minder standaardisatie Majoor Angel Santiago (33) kwam in november 2005 naar Nederland met zijn echtgenote Shahnté. Hij ervaart voor- en nadelen van een kleine Herculesvloot. ‘Waar zijn de rest van de toestellen?’, was mijn eerste reactie toen ik op het squadron kwam. Ik zag er namelijk maar twee en dat terwijl we in Little Rock alleen al 120 hebben. Mijn voorganger had het wel genoemd, maar ik dacht eigenlijk dat hij een grapje maakte. Dat bleek niet het geval.’ Careerbreaker ‘Het idee om exchangevlieger te zijn, is gaan leven toen ik op de Air Force Academy zat. Daar ontmoette ik veel officieren en cadetten uit het buitenland. Op mijn eerst operationele basis in Dyess AFB hadden we vervolgens vliegers uit Nederland, Frankrijk, Duitsland en Thailand. Iedereen met zijn eigen normen en waarden, daar heb ik veel van geleerd. Nederland was overigens niet mijn eerste keus, dat was Australië. De timing om daar te komen was echter niet goed. Een andere optie was Nederland. Ik wist dat de KLu een kleine luchtmacht was en dat ze de C-130 nog niet zo lang hebben. Daardoor dacht ik: ik heb veel tactische ervaring, misschien kan ik nog wat toevoegen. Een baan als exchangevlieger is een careermaker of een careerbreaker, zeggen ze in de VS, maar ik ben wat dat betreft een idealist en houd wel van een uitdaging.’

Collega’s als familie ‘Ik ben hier gekomen met mijn vrouw Shahnté. Voor haar is het best een verandering, want zij heeft haar hele leven in Texas gewoond. Ik heb altijd al een keer in het buitenland willen vliegen, dus ze wist dat een dergelijke baan er een keer aan zat te komen. We hebben een huurhuis in Acht, dat is vijftien minuten fietsen van de basis. Shahnté vermaakt zich wel. Ze doet hier een onlinecursus tot basisschoollerares en samen hebben we een Nederlandse hond genomen die haar gezelschap houdt als ik weg ben. Het is hier een ander soort leven. In Dyess woont iedereen bij elkaar in de buurt, collega’s zijn vaak ook je familie. Als een collega weg is op uitzending, zorgen we allemaal voor elkaar. Hier woont iedereen heel ergens anders. Als je vraagt wie na het werk nog even meegaat om wat drinken, haken veel mensen af omdat ze nog twee uur naar huis moeten rijden.’ Meer flexibiliteit ‘Het werkt hier op het squadron anders dan in de VS. Doordat Nederland maar twee operationele kisten heeft en ze allebei inzet voor missies, gebruikt de KLu ze alleen maar voor airland. De VS gebruikt de C-130 ook voor airmedevac, airdrop, formation flying, night vision en air land. Alle crews zijn ook voor die taken gekwalificeerd. Hoewel de KLu die aspiraties wel heeft, heeft het gewoonweg niet de capaciteit en support. Ook de chain of command is anders. De lijnen zijn hier korter, maar het is minder gestructureerd. Er is wel meer flexibiliteit door een kleinere luchtmacht. Wat ook opvallend is dat alle vliegers hier een andere achtergrond hebben. In

Santiago heeft het erg naar zijn zin als exchangevlieger op Vliegbasis Eindhoven. Hij verbaast zich het meest over wat de KLu allemaal kan met slechts twee toestellen. Foto: Maartje Roos, AVDD

13


INTERVIEW

Amerika is iedereen nagenoeg gelijk, het zijn nog net geen robots. Als je daar namelijk Herculesvlieger bent, blijf je alleen maar op de transport. Hier in Nederland wordt je eerst opgeleid tot helikopter- of F-16-vlieger waarna je pas een conversie naar de Hercules krijgt. Dat is zowel een voor- als een nadeel. Als je alleen maar in de transport hebt gezeten, pik je dingen sneller op, waardoor je sneller standaardisatie hebt. In Nederland heb je het voordeel dat je door de verschillende vliegtuigtypen breder denkt, wij hebben een beetje een tunnelvisie.’ Afghanistan ‘Elke uitzending van de VS duurt zes maanden. Toen ik gestationeerd was in Dyess, ben ik drie keer uitgezonden voor missies in Afghanistan, Irak en de Horn of Africa. Met de KLu ben ik in totaal zo’n zes maanden in Afghanistan geweest. Ik heb vanuit KAIA en KAF gevlogen voor ISAF. Dat was een leuke ervaring, waarbij ik veel heb samengewerkt met bondgenoten. Iets dat wij in de VS niet zoveel doen. Ook kwam ik geregeld collega’s uit de VS tegen op de landingsbaan. Er is wel een verschil tussen de uitzending van de VS en Nederland. Tijdens mijn uitzending met de VS in Quatar, gingen we bijvoorbeeld met twaalf kisten en 38 crews. Vanuit daar voerden we missies uit naar Afghanistan, Irak of Afrika. We vlogen dag en nacht, zeven dagen per week. Hier heb je wel eens een dag vrij en vliegen we alleen overdag. Het soort missies is ook anders. Met de KLu vervoeren we personen en goederen voor ISAF Command en met de VS doen we vooral tactische operaties, waaronder airdrop en gebruik van night vision goggles.’ Unieke ervaring ‘Ik zit nog een jaar hier, misschien anderhalf. Als jonge majoor moet ik vervolgens naar de staf en hopelijk krijg ik dan een baan in Washington DC. Dit is een unieke ervaring voor Shahnté en ik. We hebben hier goede vrienden gemaakt, hebben Koningin Beatrix gezien en ervaren hoe dichtbij alles is in Europa. Ook de geschiedenis spreekt ons erg aan. Vorige week nog zagen we de film Zwartboek, waarvan een deel vlakbij ons huis bleek opgenomen. Ook de fietspaden en de bloemen zijn geweldig, dit neemt echt een speciale plaats in. We zullen alleen het bewolkte weer niet missen.’

CARRIÈRE BIJ USAF 1998- 2000

1998 - 2005 2005 - heden

Opleiding op Laughlin AFB, Texas (T-37) en Corpus Christ NAS, Texas (T-44) Dyess AFB, Texas als instructeur Exchangevlieger in Nederland

USAF C-130 E/H Aantal eenheden: 13 Aantal toestellen: 186 (active), 222 ANG, 106 AR*


14

KLU C-130 Aantal squadrons: één (336 Squadron) Aantal toestellen: 4 (2 operationeel)

‘AANVANKELIJK VOND IK DE TACTIEKEN VAN DE USA BETER’ Michael Boyle (40) kwam in juni 2005 hier met zijn vrouw Martha, dochter Victoria (12) en zoon Christopher (10). Nederland was een cultuurshock voor het gezin, maar inmiddels hebben ze hun draai gevonden. ‘Ik begon mijn carrière als monteur bij de USAF (United States Air Force, red.), waarna ik de opleiding voor vlieger ben ingegaan bij de USA (United States Army, red.). Toen ik later als instructeur op Fort Rucker twaalf Nederlandse vliegers opleidde, had ik nog geen idee dat ik hier ooit zou komen. Op Fort Rucker werd een van mijn collega’s gevraagd als exchangevlieger in Nederland, maar omdat hij niet wilde, kon ik die baan krijgen. Gewoon mazzel eigenlijk, ik was op het juiste moment op de juiste plek. Mijn voorganger vertelde dat het een goede baan was, waarbij ik veel kon leren van de tactieken die Nederland gebruikt.’ Verschillen ‘Ondanks dat ik tijdens mijn talencursus een cultuursessie over Nederland kreeg, was het leven voor mij en Martha in Nederland een cultuurshock. Wat een kleine wegen en wat een verkeersproblemen! Een ander verschil zijn de kleine en dure cola’s. In Amerika zijn ze twee tot drie keer zo groot en heb je een gratis refill. Ook kun je in de VS alles krijgen tot tien uur ’s avonds, hier uiterlijk tot acht uur. Het grootste verschil is echter dat jullie veel meer cultuur hebben dan in de VS. In Amerika zitten qua leven en cultuur maar kleine verschillen tussen het zuiden en noorden. Het verschil tussen Nederland, België, Duitsland en Spanje daarentegen is heel groot. Daar hebben Martha en ik de afgelopen tijd ook dankbaar gebruik van gemaakt. We zijn in totaal naar tien verschillende landen geweest, waaronder vijf keer in Parijs en drie keer in Rome en Florence, vooral ook met familie uit de VS.’ Andere tactieken ‘Ook op gebied van opereren met de Apache zijn grote verschillen. In de VS vliegen we meestal laag en snel, hier vliegen we hoger en met grote afstand. Voordat ik hier kwam, vond ik de tactieken van de VS beter. Nu ga ik voor de Nederlandse variant, omdat die veiliger is en je een betere situational awareness krijgt. Als je lager vliegt moet je namelijk sneller denken, je hebt een minder goed afstandsplaatje. Het was niet echt een probleem om met die verschillen te werken. In het eerste jaar zat ik in een gewone vlucht, dat was een deel van de opleiding met nieuwe tactieken. Het werk dat ik nu doe bij Bureau Opleidingen en Trainingen is bijna hetzelfde als ik in Fort Rucker deed.’ Airborne QRF ‘Met de KLu ben ik twee keer in Afghanistan geweest. Eén keer twee maanden en een andere keer ruim een maand. Het was een goede ervaring, waar ik voor het eerst met een Apache heb geschoten. Erg spannend, dat is toch waar je het voor doet. De VS heeft alleen meer kisten in Afghanistan dan Nederland, namelijk 24 in plaats van vijf. Een ander verschil

INTERVIEW

CARRIÈRE BIJ USA 1985 – 1993 1994 – 1995 1996 – 2000 1997 1998 1999 2000 – 2005 2005 – heden

Monteur F-4 Phantom en KC-135 Opleiding Apachevlieger in Fort Rucker Apachevlieger Fort Bragg North Carolina Uitzending in Bosnië (zes maanden) Opleiding tot wapeninstructeur, 4 maanden Peacekeeping Zuid Korea, twaalf maanden Fort Rucker Alabama als instructeur Exchangevlieger en instructeur op het 301 Squadron

USA AH-64D Aantal eenheden: 17 Aantal toestellen: 408

KLu AH-64D Aantal squadrons: één (301 Squadron) Aantal toestellen: 28, waarvan 8 in Fort Hood en 5 in Afghanistan

is de wijze van opereren. De KLu heeft een Quick Reaction Force, waarbij de vliegers standby staan en niet altijd de lucht in hoeven. De VS heeft een airborne QRF, waarbij twee kisten 24 per dag in de lucht zijn. Ik vind het één niet beter of fijner. Op de grond heb je namelijk geen idee wanneer de call komt, bij airborne QRF weet je dat je moet vliegen. Dat is dus gewoon anders.’ Veldbedden ‘Een ander verschil is dat in de VS de hele eenheid tegelijk naar uitzendgebied gaat en in Nederland alleen één vlucht, dus slechts een deel van het squadron. De uitzendingen van de USA duren meestal twaalf tot vijftien maanden. Dat is een lange tijd, zeker als je bedenkt dat je de hele tijd op een veldbed slaapt en in een tent. Bovendien deel je deze met vijftien man, waarbij de bedden slechts enkele centimeters van elkaar af staan en je bijna nooit beschikt over airco. Wat dat betreft is het bij het Nederlandse leger beter geregeld. Daar slaap je vaak in een gepantserde container met een goed bed, airco voor de zomer en verwarming voor de winter. Daarnaast deel je een container met maximaal vier man en dat is toch wel een verademing.’

Hoewel Michael Boyle al een flinke rugzak met ervaring meenam naar Nederland, deed hij de afgelopen drie jaar toch weer nieuwe inzichten op bij de KLu. Vooral de uitzendingen waren voor hem een aangename verrassing. Foto: Jan-Kees de Meester, AVDD

Burgermaatschappij ‘Over vier maanden zit mijn tijd hier erop, dan gaan we naar Alabama voor drie jaar. Dat is de zesde keer dat we gaan verhuizen. In principe is het thuisfront eraan gewend, maar voor de kinderen zal het deze keer wel wennen zijn. Ze hadden het hier erg naar hun zin in Dongen, en ook het reizen vonden ze erg leuk, maar uiteindelijk passen kinderen zich altijd weer gemakkelijk aan. Ik heb hier veel geleerd. Als exchangevlie-

15


INTERVIEW

ger denk je vaak niet dat je ergens heengaat om te leren, maar om dat land te helpen. In de praktijk leerde ik net zoveel van jullie als andersom. Die ervaring kan ik goed gebruiken in mijn volgende baan als helikopter tactisch ontwikkelaar. Over iets minder dan vier jaar wil ik met pensioen. Dan ben ik 26 jaar in dienst geweest. Ik heb bijna mijn master informatie technologie voltooid en wil in een groot bedrijf werken als manager in de burgermaatschappij. Om toch af en toe vliegen, huur ik gewoon een vliegtuigje voor een of twee uur, maar vliegen als hoofdbaan zeg ik dan vaarwel.’

EXCHANGE VLIEGERS In totaal zijn er acht plekken voor exchangevliegers van de KLu in buitenland, maar ook tien ondergebracht in verschillende squadrons binnen NL. De vliegers draaien volledig mee met een eenheid of binnen een squadron, om ervaring uit te wisselen. Jachtvliegers vliegen hierbij niet alleen op de F-16 in het buitenland, maar vliegen na een conversie van een half jaar op een ander type. Op die manier krijgen de landen meer inzicht in de operationele capaciteiten van elkaars typen. Het gaat hier wel om de zogenoemde third generation vliegtuigen, die vergelijkbaar zijn met huidige capaciteiten. De heli- en luchttransportvliegers doen ervaring op hun eigen types op. De eisen om exchangevlieger te worden in het buitenland verschillen per functie. Amerikaanse exchangevliegers moeten echter wapeninstructeur zijn en zijn verplicht een half jaar Nederlands leren Washington DC KLU-ERS IN BUITENLAND - Verenigde Staten: één F-16 (Tucson, wordt Hill), één C-130 (Dyess), één KC-10 (Travis) - Groot-Brittannië: één Tornado (wordt niet meer gevuld, want KLu wil graag vlieger op Eurofighter Typhoon), één Chinook (RAF Odiham) - Canada: één F-18 Hornet - Frankrijk: Nu niemand, maar KLu wil graag vlieger op de Rafale - Duitsland: Nu niemand, maar KLu wil graag vlieger op de Eurofighter Typhoon BUITENLANDERS IN NEDERLAND - Amerikanen: twee F-16, één C-130, één KDC-10 en één AH-64D - Canadezen: één F-16 (afkomstig van F-18) - Britten: één F-16 (afkomstig van Tornado), één Chinook - Fransen: één F-16 (afkomstig van de Mirage) - Duitsers: één F-16 (afkomstig van de F-4 Phantom) * ANG = Air National Guard AR = Airforce Reserve


16

‘OPENSTAAN VOOR NIEUWE IDEEËN’ Nathe Graber kwam na in 2004 met zijn vrouw Kristen en zoon Rory (1) naar Nederland. Hij verbaast zich het meest over de multifunctionele rol van de F-16 binnen de Koninklijke Luchtmacht. ‘Europa heeft ons altijd aangesproken, vooral de levensstijl. Amerika is heel erg gericht op gemak. Op elke hoek vindt je een benzinestation dat 24 uur per dag open is. Als je niet beter weet, denk je dat dat comfortabel is. Als je er afstand van neemt, zie je pas dat je dit ook gek kan maken.’ Gek op mij ‘Kristen en ik hebben voor de luchtmacht al op heel veel plaatsen gewoond. Toen ik haar veertien jaar geleden ontmoette, werkte ze als zelfstandig grafisch ontwerper. Dat heeft ze voor me

Nathe Graber vindt het erg prettig dat de KLu vooral gericht is op vliegen. In de VS was dat dikwijls anders. Foto: René Ketting, AVDD

achtergelaten. Naast dat ze hartstikke gek op me moet zijn om dat te doen, is het ook een beetje ons lot om veel te verhuizen. Zowel mijn als haar vader was jachtvlieger. In 1999 trouwden we, waarna we twee keer in Alaska hebben gewoond en een keer in Italië. We wilden echter allebei graag naar Nederland. Mijn commandant in Alaska heeft daar uiteindelijk een rol in gespeeld en dat is bijzonder, want in Amerika kun je eigenlijk niet kiezen waar je geplaatst wordt.’ Verwachting ‘Ik wist een beetje wat ik kon verwachten van Nederland. Ik was er twee keer geweest voor een werkbezoek en kende ook al wat Nederlandse vliegers van het Tactical Leadership Programme dat ik had gevolgd. Daarin merkte ik dat Nederlandse vliegers heel professioneel zijn met de focus op vliegen gericht. Dat is anders dan in VS, want daar zijn we vaak meer bezig met papierwerk.

INTERVIEW

In de VS werken we zo’n twaalf uur per dag, plus nog een paar uur in het weekend. Maar ook al werkten we langer, we produceren niet meer. De briefings en debriefings in de VS zijn vaak langer, omdat een squadron bijna twee keer zo groot is dan hier met vaak jonge vliegers. Daardoor wordt er meer tijd voor ze genomen. Die weten nog niet alles, waardoor de briefings uitgebreider zijn. Hier gaan ze daar beter mee om.’ Leerzaam ‘Wat me het meest verbaasde, is dat we hier dingen doen met de F-16, waar wij in de VS een ander type voor gebruiken. Daar gebruiken we de F-16 voornamelijk voor CSAR (Combat Search and Rescue, red) en CAS. De F-15 en F-22 gebruiken we voor offensive counter air. Wat ook erg leerzaam is, is dat de Nederlandse F-16’s nu alle nieuwe modificaties krijgen, die de VS twee jaar geleden kreeg. Dat was echter precies het moment dat ik wegging. De introductie van JHMCS (Joint Helmet Mounted Cueing System, red), JDAM (Joint Direct Attack Munition,

drop. Wat ook anders zal zijn, is dat ik nu een zoon heb, die ik lange tijd moet missen.’ Samenwerking ‘De samenwerking met Nederlandse collega’s gaat erg goed. Eigenlijk ben ik gewoon een Amerikaan en de jongens in het squadron zijn er aan gewend. Het is hier wel anders dan een squadron in de VS, want daar hebben ook de partners meer contact met elkaar. Soms wonen die ook op de basis of heel dichtbij, waardoor het bijna familie is. Daardoor praat je in de VS ook altijd over werk en gaat je vrouw om met andere vliegers. Het leven is daardoor ook heel anders dan we gewend waren. We voelen ons zelfs soms geïsoleerd. Een belangrijke reden is de taalbarrière. Ondanks dat bijna iedereen hier Engels spreekt, gaan de gesprekken namelijk niet verder dan vragen hoe het met iemand is of praten over het weer. Bomen over de politiek of relaties is niet aan de orde. Heel anders dan in Italië bijvoorbeeld, waar we omringd waren door mensen uit de VS.’

CARRIÈRE BIJ USAF 1996 - 1997 1998 1999 - 2001 2002

2002 – 2004 2004-2006 2007

Opleiding Sheppard AFB Texas, Luke AFB Arizona Korea, twaalf maanden Fairbanks Alaska Nellis Air Force Base Amerikaanse voor opleiding Wapeninstructeur voor een half jaar Aviano Airbase Italië als wapeninstructeur Fairbanks Alaska Nederland exchangevlieger

USAF F-16 Aantal eenheden: 37

Aantal toestellen: 1280 actief bij USAF, ANG en AR*

red.) en advanced targeting pod maak ik daardoor hier voor het eerst mee.’ Rules of engagements ‘Ik ben me nu aan opwerken voor Afghanistan, waar ik in april heenga. Dat is niet mijn eerste uitzending, want met de USAF ben ik ook al negentien maanden in Irak en Afghanistan geweest. Daarnaast heb ik een jaar in Korea gezeten. Ik vind het belangrijk om ook met de Nederlanders mee te gaan naar Afghanistan. Uiteindelijk zijn wij in de V.S. toch degenen die de oorlog zijn gestart, we kunnen daar daarom op zijn minst helpen. Het is niet dat ik heroïsch ben aangelegd, maar het is mijn baan en die doe ik graag. Het zal anders zijn dan opereren met de USAF. Ik vlieg nu met de ISAF rules of engaments en niet van de Operation Enduring Freedom. Het blijft natuurlijk altijd spannend, mijn grootste angst is ook dat ik een bom op de verkeerde persoon

KLU F-16 Aantal squadrons: 6 (306, 311, 312, 313, 322, 333 Squadron) Aantal toestellen: 105

Generaal worden ‘Exchangevlieger zijn in de VS is een carrièrekeus. Als je daarvoor kiest, zul je bijvoorbeeld nooit squadroncommandant worden. Daarom gaan veel mensen liever terug naar school of doen een staffunctie omdat dat goed is voor hun carrière. Ik denk daarnaast ook niet dat iedereen geschikt is om exchangevlieger te zijn. Veel wapeninstructeurs hebben een heel sterke mening, denken zwartwit. Dat is niet handig als exchangevlieger, want je bent hier niet om iets te veranderen maar om te leren. Je moet dus ook openstaan voor nieuwe ideeën. Soms frustreert het wel, want waarom doet de KLu iets zo? De USAF doet het anders. Als het dan wordt uitgelegd valt het vaak op zijn plaats. Ik houd heel erg van vliegen en de luchtmacht, maar ik heb absoluut geen ambities om generaal te worden. Ik ga liever op mijn 42e met pensioen en word ooit piloot voor Ryan Air of zo, of open een bed and breakfast. Voorlopig is dat nog toekomstmuziek.’ •

17


ITNI TT EE LR V I E W

‘MLE-66 géén reorganisatie, maar omlabeling van functies’

Update voor Technische Dienst De vertrouwde indeling met AVT-ers en VOT-ers verdwijnt in april in alle disciplines. In navolging van de burgerluchtvaart worden deze functies omgedoopt tot A, B en Ccategorieën. Hoe dat zit en wat dat voor het personeel betekent, vertellen kolonel Hans van Leeuwen en kolonel Henk Corporaal. Tekst: June Smit I Foto’s: Jan Kees de Meester, AVDD


18

INTERVIEW

Waarom krijgen de functies binnen de vliegtuigtechniek een andere naam? C: ‘Omdat we met de oprichting van de Militaire Luchtvaart Autoriteit (MLA, red.) en de invoering van de Militaire Luchtvaarteisen (MLE, red.) in 2005 onze bedrijfsvoering moesten aanpassen. Daarvoor hebben techneuten andere opleidings- en ervaringseisen nodig dan nu. Mensen die nu de organisatie binnenkomen, krijgen dan ook een geheel nieuwe opleiding. Daar horen ook andere bevoegdheden bij.’ Wat worden de verschillen ten opzichte van nu? C: ‘Nu zijn we meer gefocust op de status van het vliegtuig en niet zozeer op de kwaliteit van het onderhoud. In de nieuwe situatie zijn de momenten van vrijgave en dus de controlemomenten in het onderhoudsproces explicieter gemaakt. Het belangrijkste verschil is dat nu, meer dan voorheen, specifieke kennis- en ervaringseisen zijn gekoppeld aan de bevoegdheden. En verder worden nadrukkelijker eisen gesteld aan het actueel houden van kennis en ervaring. De bevoegdheden worden namelijk niet gegeven voor ‘het leven’, maar worden op basis van ervaring periodiek verlengd. Hierbij wordt gekeken of iemand over de afgelopen periode zijn ervaring heeft onderhouden door het uitvoeren van certificeringwerkzaamheden waar hij of zij bevoegdheid voor heeft. Daarvoor wordt voor iedere monteur een logboek bijgehouden. Ook wordt bekeken of hij de zogenaamde ‘continuation trainingen’ heeft gevolgd.’ Moeten de zittende techneuten bij- of omgeschoold worden? C: ‘Niet op vaktechnisch gebied. De huidige AVT- en VOT-opleidingen (avionica techniek en vliegtuigonderhoud techniek, red.) komen niet helemaal overeen met de nieuwe opleiding voor de MLE-66, maar in totaal dekken ze nagenoeg het kennisgebied af. Het huidige technische personeel moet wel bijgeschoold worden op het gebied van luchtvaartwetgeving en human factors, oftewel de invloed van menselijk falen op de veiligheid. De overgangsperiode duurt tot 1 januari 2015. In dat verband is aan een groot deel van het zittend personeel al een Militair Bewijs van

Onderhoudsbevoegdheid Luchtvaartuigen (MBvOL, red.) verstrekt op basis van de oude opleidingen met vrijgavebevoegdheid. Hierdoor kan deze groep onderhoud vrijgeven. Vaak wel met een beperking, maar die heeft te maken met de verschillen tussen de oude en de nieuwe opleiding voorkomend uit de MLE-66 indeling. Voorlopig kunnen we echter met de verstrekte MBvOL’s blijven werken.’ Waarom ontvangen niet alle techneuten een MBvOL? C: ‘Op dit moment zijn MBvOL’s alleen verstrekt aan personeel, waarvan de

beperking. Dit recht om op basis van de oude opleidingen en ervaring een MBvOL aan te vragen, noemen we ‘Protected Rights’. Aanvragen op basis van Protected Rights kunnen tot 1 januari 2015 worden ingediend bij de MLA. De beoordeling van die aanvragen zal strenger zijn dan bij de aanvragen op basis van Grandfathers Rights, want in die gevallen moet wel aan alle MLE-66 eisen worden voldaan. Daar staat tegenover dat MBvOL’s op basis van Protected Rights naar verwachting ook buiten de KLu worden erkend of credits oplevert voor een civiel Aircraft Maintenance License. Dat geldt niet voor MBvOL’s die

In alle disciplines worden de functies van techneuten omgelabeld, zowel qua naam als qua inhoud. Foto: Peter Wiezoreck

organisatie het noodzakelijk vond dat zij over een vrijgavebevoegdheid beschikten. Dit is in de nieuwe situatie namelijk essentieel om de bedrijfsvoering zeker te stellen. Dit zogenoemde ‘Grandfathers Right principe’ is het recht van de organisatie om MBvOL’s aan te vragen om de bedrijfsvoering te kunnen voortzetten.’ Kunnen de mensen zonder MBvOL er ook nog een ontvangen? C: ‘Ja, medewerkers kunnen zelf een MBvOL aanvragen op basis van hun oude opleiding en ervaring. Die oude opleiding en ervaring leveren credits oftewel vrijstellingen op die de MLA meeweegt in de beoordeling of een MBvOL wordt verstrekt en met welke

onder Grandfathers Right zijn verstrekt. Als die personen de dienst verlaten, kunnen ze de MLA wel verzoeken om een soort referentiebrief, waarin de ervaring en opleiding vermeld staat.’ De functies en rangen gaan één op één over, maar hoe zit het met de overlap? C: ‘Met de omlabeling van functies gaan we de huidige VOT en AVT-functies overzetten naar A, B1 en B2 functies. Het zittend bestand gaat één op één over. Omdat het huidige personeel niet is opgeleid volgens de nieuwe opleidingsstructuur, zijn er ten opzichte van de aangepaste functie-eisen kennishiaten. Een VOT-er die bijvoorbeeld over-

19


INTERVIEW

gaat naar een B1-functie, mist feitelijk kennis op het gebied van elektrische systemen. Dat betekent, dat voor klachten aan een elektrisch systeem waarvoor je volgens de nieuwe structuur een B1 specialist nodig hebt, voorlopig nog een B2 specialist moet inzetten. Met de komst van nieuw opgeleid personeel zal dat uiteindelijk gaan verschuiven.’ Wanneer gaat de omlabeling plaatsvinden? C: ‘De bedrijfsvoering is al aangepast volgens de Militaire Luchtvaarteisen, alleen de labeling moet nog gebeuren. Op 1 april komt het voorstel in de Commandoraad, waarna de organisatiestructuur zo snel mogelijk wordt aangepast.’ Dit lijkt toch verdacht veel op een reorganisatie? C: ‘Nee, de basis van een reorganisatie is dat de rechtspositie en rangen wijzigen. We wilden met opzet geen reorganisatie, omdat we er al zoveel hebben.’ L: ‘Het is belangrijk dat het personeel terugkomt op functie. Het is geen reorganisatie, maar een omlabeling van functies. Bovendien blijft de structuur hetzelfde, alleen de bedrijfsvoering is anders. We kunnen mensen ook relatief snel duidelijkheid geven. De Bijzondere Commissie Koninklijke Luchtmacht is al in december over de omlabeling geïnformeerd.’ Hoe blijft het personeel op de hoogte van de laatste ontwikkelingen? L: ‘Personeel wordt op de hoogte gehouden door middel van voorlichting op onderdeelniveau, bijvoorbeeld een infobulletin. Dat varieert per onderdeel. Er was wat onrust, maar je merkt dat naarmate er meer duidelijkheid komt, mensen ook meer begrijpen.’ •

VERSCHIL TUSSEN LIJNONDERHOUD EN BASE MAINTENANCE Lijnonderhoud gebeurt doorgaans bij de (operationele) gebruiker en loopt uiteen van preventief onderhoud tot enkelvoudige klachtafhandeling. Base maintenance zijn de grote inspecties en modificaties, waarbij grote delen van het vliegtuig uit elkaar moeten en onderhoud moet worden verricht aan meerdere systemen. Een voorbeeld van base maintenance zijn fase-inspecties.


20

HOE GAAN DE HUIDIGE FUNCTIES ERUIT ZIEN?

Bij de Luchtvaarteisen is onderscheid tussen gereedstelling, die elke opgeleide competente medewerker kan uitvoeren, en onderhoud waar een Militair Bewijs van Onderhoudsbevoegdheid Luchtvaartuigen (MBvOL, red.) voor nodig is. Als iemand daarnaast een Vrijgave Autorisatie heeft, kan hij of zij onderhoud ook vrijgeven. Het vrijgeven van onderhoud of van een vliegtuig dient vooral om zeker te stellen, dat al het geplande onderhoud ook daadwerkelijk is uitgevoerd volgens de juiste procedures, door bevoegd personeel en met gebruikmaking van de juiste middelen en materialen. Ook wordt specifieke aandacht besteed aan de schriftelijke verantwoording van de werkzaamheden.

Nu

Fixed Wing

Rotary Wing

Toekomst

Toekomst

Korp. VOT

mechanic A1

mechanic A3

Serg. VOT

mechanic A1

mechanic A3

technician B1.1

technician B1.3

Serg. AVT

technician B2

technician B2

Serg.-maj. VOT

technician B1.1

technician B1.3

Serg.-maj. AVT

technician B2

technician B2

Adjudant-OO VOT

technician B1.1

technician B1.3

Adjudant-OO AVT

engineer C

engineer C

technician B2

technician B2

engineer C

engineer C

Luit. Tech. VOT/AVT Kap. Tech. VOT/AVT

engineer C

engineer C

engineer C

engineer C

Categorie A Een categorie A Mechanic mag binnen zijn functiegebied onderhoudshandelingen zelfstandig verrichten. Na het voltooien van een taakgerichte training en het verkrijgen van een vrijgavebevoegdheid, mag hij die taken zelfstandig uitvoeren en vrijgeven. Cat A personeel met een vrijgavebevoegdheid mag alleen de eigen werkzaamheden (taken) vrijgeven.

Categorie B Categorie B Technician kan meer complex onderhoud uitvoeren. Voor deze functie is brede systeemkennis noodzakelijk. Je bent doorgaans bezig met klachtenanalyse. De categorie B is wat betreft bevoegdheden goed vergelijkbaar met de huidige specialist, maar is echter breder opgeleid. Nieuw ten opzichte van de oude situatie is, dat het onderhoud nadrukkelijk moet worden vrijgegeven. Daartoe geeft de onderhoudsorganisatie een vrijgavebevoegdheid uit. Cat B personeel met een vrijgavebevoegdheid mag binnen line maintenance ook werk van anderen vrijgeven.

Categorie C

Foto: Liepke Plancke, AVDD

Het vrijgeven van een vliegtuig na base maintenance moet gebeuren door een cat C engineer. Het cat C personeel wordt hierin bijgestaan door ondersteuningsbevoegd personeel van de categorie B1 en B2.

21


vervlogen tijden Tweede KLu-straaljager wapen in strijd tegen ‘Russen achter de deur’

De F-eightyfour Thunderjet Bij de strijd in de lucht tijdens de Koreaanse oorlog is het vooral de North American F-86 Sabre die nu nog wordt herinnerd. De jager maakt furore in de strijd tegen de Noordkoreaanse, maar door Chinezen gevlogen MiG-15 Fagot van Sovjetmakelij. Aanvallen ter ondersteuning van de vele tienduizenden grondtroepen, komen voor een groot deel voor rekening van de Lockheed F-80 Shooting Star en Republic F-84 Thunderjet. Die laatste doet in de jaren vijftig ook in groten getale dienst bij de KLu. Tekst: Arno Marchand | Foto’s: Uit archief Nederlands Instituut voor Militaire Historie

(MDAP), liefst 1936 F-84G Thunderjets beschikbaar aan NAVOen bevriende – lees niet-communistische – landen.

Duikbootkapitein

Type: Eenheden:

Aantallen: Periode:

Republic F-84E/G Thunderjet 306 Squadron (F-84G, later E), 311, 312 en 313 Squadron (F-84E, later G), 314, 315, 316 Squadron (F-84G) 21 F-84E, 166 F-84G 1951-1956

Nog tijdens WO II, II in 1944, 1944 start vliegtuigbouwer Republic met de ontwikkeling van een straaljager met rechte vleugels, als opvolger voor hun eigen P-47 Thunderbolt jachtbommenwerper. Op 28 februari 1946 vliegt het prototype, de XP-84, en de eerste F-84B Thunderjets zijn in december 1947 operationeel. Vanwege de matige prestaties worden deze al snel vervangen door achtereenvolgens de C-, D-, en E-versies. Republic start intussen met de ontwikkeling van de pijlvleugelversie, de F-84F Thunderstreak, maar dat project loopt vertraging op. Daarom komt in 1951 de verbeterde versie van de E op de markt, de G. De noodzaak voor een straaljachtbommenwerper, naast de Gloster Meteor-jager, ontstaat in Nederland in 1951. Dan namelijk geeft de NAVO aan dat iedere lidstaat naast luchtverdediging, ook over close air support moet beschikken. Naast een aantal F-84E’s stelt Amerika in het kader van het Mutual Defence Assistance Program

V L I E GEN DE

De toenemende spanning tussen Oost en West is in die ttijd overal voelbaar, en gaat ook aan Piet Grimm niet ongemerkt ongeme voorbij. ‘Dat gedoe met die Russen’, zegt de 77-jarige ou oud-vlieger. ‘Ik wilde daar wat aan kunnen doen. Dus óf duikbootkapitein duikbootkap worden, óf vlieger, want als landmachter iedere dag in de modder honderd meter opschuiven, daarin had ik geen zin.’ In 19 1953 komt hij op bij de luchtmacht en na zijn training in Nederland Nederland, krijgt hij in de USA zijn gevorderde vliegopleiding. Op Luke A Air Force Base leert hij tactisch vliegen op de F-eightyfour-E, zoals de B toestellen ook nu nog steevast in het Engels worden aangeduid. toestellen aang ‘Tweezitters vloog jij ‘T Tweezitters waren er niet, dus na uitleg op de grond vloo in de ene, en je instructeur naast je in een andere kist. Nou ja, n No vliegen. Het was daar bloedheet waardoor de F-84 amper van de v grond kwam. We leerden aan het eind van de take-off-run eerst de g knuppel naar voren te duwen waardoor het neuswiel inveerde, en k inve daarna de stick naar achteren te trekken. Daardoor sprong de neus d spron omhoog en zo kwamen we net los voor het eind van de b baan. Het o was zelfs zo heet dat de technici hun schaarse gereedschap w gereedscha in een bak met water hadden liggen, anders verbrandden ze hun handen.’ b Terug in Nederland volgt de conversie naar het Europees theater, T eerst op de T-33, gevolgd door de Thunderjet. Grimm: ‘Dat e ‘D was zeker nodig. In Arizona had ik nooit een wolk gezien. Hier z H kreeg je dus ook bij slecht weer de opdracht om te vliegen. “Moet dat “M nou?”, was onze reactie. Maar het moest. Soms was het zzo slecht, wanneer je had gezegd dat ik boven China vloog, had ik h het ook geloofd.’

Vette lap De Thunderjet was een kale kist, zonder enig hulpmidde hulpmiddel of elektronica. ‘Dus alles deed je met je eyeball Mk.I, oftew oftewel met je ogen’, verduidelijkt Grimm. ‘Je kwam altijd handen tekort. tek Dan zei de instructeur bijvoorbeeld tegen je “Nu doet di dit of dat instrument het niet meer; red jezelf maar”. Dan klem klemde je de knuppel tussen je benen, zocht een boek met uitwijkbases uitwijkb en frequenties die je dan nog moest intoetsen. Maar dan vroeg de instructeur: “Weet je wel waar je nu bent dan?” Shit, w want ondertussen was je met een snelheid van zo’n tweehonderd tweehonde

22

H O L L A N D E R

vervlogen tijden

Heeft de XP-84 nog een motor met 1701 kilo stuwdruk, de F-84G – die als eerste een nucleair wapen kon meedragen – bezit er al een met 2540 kilo. Als extra was er de mogelijkheid tot een Jet Assisted Take Off of JATO, waarvoor twee kleine raketten onder de romp werden bevestigd. meter per seconde, natuurlijk alweer tientallen kilometers verder.’ Het gebrek aan middelen merkten vliegers zeker in contact met Forward Air Controllers op de grond. ‘Een FAC’er vertelde ons dan via de radio dat ze bij het grote gele veld zaten. Maar ik zag er dan wel twintig vanuit de lucht. Of je was er al voorbij, voordat je doorhad waar je je bevond. Je moest dus leren vooruit te denken: wat geeft het waar ik nu ben, als ik maar weet waar ik uitkom. Je leerde al snel trucjes om je weg te kunnen vinden, bijvoorbeeld spoorlijnen en rivieren volgen.’

vergif, gebruikten if toen gebruikte b ik kte we dat gewoon.’ Ook onderdelen waren schaars. Verdonk: ‘D ‘Daarvoor vlogen we naar Amerikaanse bases in Duitsland of Frank Frankrijk, en dat waren er veel in die tijd. Een vliegtuig mag niet we weg als het is afgekeurd, dus kregen we van de Amerikanen nieuw nieuwe onderdelen zoals kristallen voor je radio of nieuwe banden.’ D De F-84 was bedoeld om op korte afstand de vijand te bestoken bestoken. Grimm: ‘Want als je extra peut aan een haak onder het toest toestel hing, paste er geen bom meer onder en omgekeerd. Dus je k kon ver vliegen zonder bom, of dichterbij met bom.’ Verdonk: ‘En m met zestien 5-inch rockets waren we effectief. Volgens Intell hadde hadden we die zéker nodig tegen de Russen. Zij indoctrineerden je in die tijd eigenlijk. Je sloop thuis de trap op, omdat er een Rus ach achter de deur stond.’

Vreemde gate gaten Die rockets zijn over overigens ook in een andere vorm gebruikt. vliegbasis, en vrijwel ieder squadron had in Verdonk: ‘Iedere vlie die tijd een stuntteam. stuntteam Ik zat bij the Red Noses van 314 op Eindhoven. Die naam kwam door onze rode squadronkleur, die bij ieder toestel in een band om de neus was geschilderd.’ Ze eindigden hun sho show net als vele teams met een zogenoemde bomb-burst, maar vlogen deze niet naar boven, maar naar vlo beneden. Daarmee w waren zij uniek. Verdonk: ‘Een Italiaans stuntteam vloog met witte rookpluimen en dat wilden wij ook tijdens de bomb-burst. bomb-bur Het hoofd bewapening bedacht het volgende: 2,75-inch raketten zonder explosieve kop, vastgepind vo r onder de toestellen, die bij het activeren van de raketmotor dertig onder d seconden witte rook geven. Tijdens de trials bleek dit te iel te seeconden zijn. Voor de gouden ILSY-vliegshow op Ypenburg gebruikten ziijn. we sterkere 5-inch raketten, extra vastgezet met prikkeldraad. w ra We hadden het niet getest, en bij activering vlogen ze toch van de W g kist. Die lancering veroorzaakte zoveel turbulentie dat mijn kist kiist. ve overstresst raakte met 8G, een verdubbeling van de toegestane ovverstresst me hoeveelheid. Maar ik kon desondanks gelukkig nog landen. hoeveelheid. Niemand had het gemerkt. Nou ja, er was een boer die wat later N gem een paar vreemde diepe gaten in zijn land vond. Daar hebben eeen die de de raketten zich heel diep in de grond geboord.’ Na vijf jaar is de d carrière van de F-84E en G al voorbij. Verdonk: ‘We vlogen ze voor opslag onder andere naar de Amerikaanse vliegbasis Nouasseur in Marokko. Zo ver als je kon kijken stonden daar N vliegtuigen opgesteld. Het is nu de internationale luchthaven, vl maar misschien staan ze er nog wel...’ • m

Foto uit de opleidingstijd op Luke Air Force Base van Piet Grimm (l.) en collega : Bob Wilbrink. Op deze basis wordt in 1956 het inmiddels wereldberoemde USAF-demonstratieteam the Thunderbirds opgericht, eveneens vliegend met de Thunderjet.

Schaars ‘Je had natuurlijk wel je “vette lap” op schoot, je vliegkaart’, zegt Hans Verdonk (77), die via ongeveer hetzelfde traject leerde vliegen op de F-84E. ‘Alles was schaars, dus ook vliegkaarten. Als je er al een had - soms gebruikten we ook gewoon ANWB-wegenkaarten – deed je er snel plakplastic overheen.’ Grimm: Je schreef er dan met een vetpotlood op. Voor een volgende missie maakte je de kaart schoon met tri, dat staat voor trichloorethyleen. Nu kennen we dat als zwaar

V L I E GEN DE

Nederland krijgt de F-84E en G van de VS als grant aid, wat zoveel betekent als hulp in natura. The Red Noses – met tweede van rechts Verdonk – van 314 Squadron op de Tweede Tactische Vliegbasis Eindhoven vliegen met de G.

23 2 3

H O L L A N D ER

T ICTHE T A LERGROND

Tweerichtingsverkeer in loopbaanbeleid van wezenlijk belang

Meer transparantie in carrière

Foto: Hennie Keeris

Binnen de kaders van het Flexibel Personeel Systeem (FPS) per 1 januari 2008 bij Defensie, wil het Commando Luchtstrijdkrachten het creëren van eigen loopbaanmogelijkheden vormgeven. Een goede invulling van loopbaanmanagement speelt immers een belangrijke rol om nu én op termijn voor iedere functie gekwalificeerd personeel beschikbaar te stellen, maar ook om het personeel met plezier naar het werk te laten gaan. Tekst: Maartje Ahne

‘Het is en blijft een uitdaging om de juiste man of vrouw op de juiste plaats te krijgen binnen onze organisatie’, vertelt commodore Bert Buitenga, Directeur Personeel en Organisatie van CLSK. Volgens hem is het de kunst om de goed functionerende medewerkers zolang mogelijk te behouden voor de defensieorganisatie. ‘Maar ook voor het werven van nieuw personeel, is een


24

goede uitvoering van loopbaanmanagement van belang. Want een heldere visie op loopbaanbeleid geeft invulling aan goed werkgeverschap. Op 19 februari jongstleden heeft de Commandoraad dan ook besloten dat het noodzakelijk is om in ons loopbaanmanagement te investeren en het op termijn te vernieuwen. Dit jaar starten we met de implementatie.’

ACHTERGROND

Toepassing Een eerste stap is om te toetsen of de plannen passen in de huidige praktijk. ‘Daarom hebben wij in maart en april bijeenkomsten gepland, waar onderdeelscommandanten, vakoudsten en personeelsfunctionarissen kunnen meedenken over de toepassing van loopbaanmanagement in onze bedrijfsvoering’, licht Buitenga toe. ‘Daarnaast is ook een vertegenwoordiging van squadroncommandanten, onderofficieren en KLu-personeel dat werkzaam is bij andere paarse organisaties gevraagd om onze plannen te toetsen. Dit om vast te kunnen stellen wat zij nodig hebben om het creëren van betere loopbaanmogelijkheden binnen Defensie waar te maken. Rond de zomer van dit jaar zal meer bekend zijn over de bedrijfsvoering.’ Inzichtelijk maken De komende jaren wil CLSK werken aan het inzichtelijk maken van functies, de daarbij behorende functie- en opleidingseisen, loopbaanpatronen en de wensen van de individuele medewerker. ‘Dit alles om stapgewijs de behoefte van het personeel beter af te stemmen op die van de organisatie’, zegt kolonel Hans van Leeuwen, Hoofd Afdeling Personeelsontwikkeling en Opleidingen. ‘We verwachten dat als een medewerker inzicht heeft in de mogelijkheden op het gebied van loopbaanontwikkeling, er bindende loopbaanafspraken gemaakt kunnen worden tussen de medewerker en de organisatie. Het functioneringsgesprek speelt in dit proces een cruciale rol. Vandaar dat we op zoek zijn naar een werkvorm, die het vastleggen van bindende afspraken kan ondersteunen. Vooralsnog wordt de inzet van het Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP, red.) uitgewerkt, waarin de wensen en mogelijkheden van de medewerker worden beschreven, maar ook de afspraken worden opgenomen om de ambities van de medewerker waar te maken.’

Foto: Henry Westendorp

Tweerichtingsverkeer ‘Maar medewerkers hoeven natuurlijk niet te wachten totdat het functioneringsgesprek plaatsvindt om hun wensen kenbaar te maken’, benadrukt Buitenga. ‘Er is altijd ruimte om met de squadroncommandant of zijn of haar vertegenwoordiger te praten over de mogelijkheden op het gebied van loopbaanontwikkeling en omgekeerd kan de lijn ook gesprekken met hun mensen aangaan. Zo bereiken we openheid, duidelijkheid en wederzijds begrip. Verbeteringen in het loopbaanbeleid, kunnen immers alleen gerealiseerd worden als tweerichtingsverkeer tussen leidinggevenden en medewerkers mogelijk is. Dit betekent overigens niet dat alles kan, want nee is ook een antwoord.’ Loopbaanbegeleiders De commodore is positief over de voorgenomen vernieuwingen in de bedrijfsvoering voor loopbaanmanagement. ‘Om de vaart erin te houden, is het werven van bekwame loopbaanbegeleiders al in gang gezet. Deze loopbaanbegeleiders moeten de medewerkers en hun leidinggevenden in de nabije toekomst gaan helpen en adviseren, zodat ieder individu de juiste loopbaanpaden binnen de organisatie weet te bewandelen. Het vormgeven van de loopbaan, blijft altijd de eigen verantwoordelijkheid van de medewerker en vergt eigen initiatief, maar we zien het als de taak van de organisatie om hem of haar daarbij te ondersteunen.’ • Kijk ook op: Koninklijke Luchtmacht/Service/Opleidingen/Startpagina Opleidingen/ Loopbaanmanagement.

Foto: Arno Marchand

25


R E P O R TA G E

De Nederlandse F-16 sunshade is een voorbeeld van nieuwbouw aan de overzijde van de baan. Bedoeling is dat meer NAVO-activeiten naar deze kant van het veld te verplaatsen.

Ontwikkeling Kandahar Airfield van cruciaal belang voor Zuid-Afghanistan

Sim City in de woestijn ‘Kijk’, wijst kolonel Frits van Balveren vanuit zijn auto. ‘Dit stuk grond aan de andere kant van het hek, 1,6 vierkante kilometer groot, noemen we South Park. Twee maanden geleden was hier nog niets. De afgelopen weken is het mijnenvrij gemaakt, er is een hek omheen geplaatst en de komende tijd wordt het ingericht en als industriële zone bij het vliegveld gevoegd. We moeten wel, het gebruik van KAF groeit enorm hard.’ Tekst en foto’s: Marcel Pullen


26

R E P O R TA G E

Kandahar Air Field (KAF) is het enige grote vliegveld in Zuid-Afghanistan. Dankzij z’n ligging is het veld minder gevoelig voor weersinvloeden zoals sneeuw en mist dan veel andere velden in Afghanistan, inclusief Kabul International Airport. Na de val van het Taliban-bewind namen de Amerikanen de basis in gebruik. Vanaf augustus 2007 heeft de NAVO er het heft in handen, waarbij Groot-Brittannië het voortouw nam. Het commando over KAF is in handen van COMKAF, met aan het hoofd de Britse air commodore Judson. Bij de organisatie werken zo’n 240 mensen, waaronder 27 Nederlandse militairen, afkomstig uit alle krijgsmachtdelen. Infrastructuur De Nederlandse luchtmachtkolonel Frits van Balveren is plaatsvervangend commandant van KAF. Eén van de belangrijke uitdagingen waarvoor hij zich gesteld ziet is de infrastructurele ontwikkeling van het veld. ‘Daarvoor is het Kandahar Air Field Strategic Developement Plan in ontwikkeling’, zegt hij. ‘Dit voorziet in een uitbreiding van de infrastructuur op het terrein voor NAVO-doeleinden, maar ook in de groei van het civiele vliegveld en de aanleg van een platform voor de zich ontwikkelende luchtmachtpoot van de ANA (Afghan National Army, red).’ Het developement plan is opgedeeld in drie fases, de korte, de middenlange en de lange termijn. ‘Maar zie het vooral als een levend document’, voegt Van Balveren daar onmiddellijk aan toe. De eerste fase richt zich vooral op de uitbreiding van het veld, omdat de aanwezige NAVO-gemeenschap nog steeds groeit. Centraal op de middenlange termijn staat de verdere ontwikkeling van het civiele en Afghaanse militaire deel, op de lange termijn is tenslotte vooral de rol die het vliegveld speelt in de economische groei van Zuid-Afghanistan van belang. Stakeholders KAF is NAVO’s belangrijkste air point of debarkation (APOD) en daarmee essentieel voor de bevoorrading van troepen die vallen onder Regional Command South (RCSouth). COMKAF is er primair voor verantwoordelijk dat de basis als vliegplatform kan worden gebruikt door de zogenoemde stakeholders, Canada, Nederland, Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië. KAF is als het ware de spin in het web voor alle luchtoperaties ter ondersteuning van ISAF in Zuid-Afghanistan. Tevens

fungeert als “hub” voor het In Theatre Air Support (ITAS), het netwerk van NAVO-luchttransport binnen Afghanistan. Momenteel zijn er ruim 120 vliegtuigen op KAF gestationeerd, zowel helikopters en transporttoestellen als jachtvliegtuigen. Dagelijks vinden er zo’n driehonderd vliegbewegingen plaats. Beide aantallen groeien snel en dat vraagt om extra platformruimte. Tot voor kort vonden vrijwel alle activiteiten plaats op de platforms aan de zuidkant van de baan. Momenteel is men druk bezig

een belangrijke rol. Zo loopt er aan de noordkant van het veld een wadi, die in de droge tijd nauwelijks water bevat. Maar in het voorjaar, wanneer de sneeuw in de bergen smelt, kan deze snel uitdijen tot een rivier van wel vijfhonderd meter breed, die grote delen van de nieuwe platforms onder water zet. Om dit te voorkomen, is de wadi gekanaliseerd en werd er een beschermende dijk aangelegd. Daarbij moest tegelijkertijd rekening worden gehouden met de dorpen buiten het

Kolonel Frits van Balveren voor het hoofdkwartier van Command Kandahar Airfield.

met de aanleg en inrichting van platforms aan de overzijde. De Whiskey-ramp, waar onder meer de Nederlandse F-16’s staan opgesteld, is daarvan een voorbeeld. ‘De bedoeling is dat in de nabije toekomst alle NAVO-activiteiten zich aan die zijde gaan concentreren’, zegt Van Balveren. ‘Daarmee creëren we ruimte die gebruikt kan worden voor de uitbreiding van het civiele vliegveld.’ Duurzaamheid ‘Uiteindelijk moet het ertoe leiden dat er primaire gebieden ontstaan voor het civiele deel, het ANA-terrein, het NAVOplatform, de woon- en planning area en de industriële zone’, vervolgt Van Balveren. ‘Inderdaad, we richten het in alsof we Sim City (computerspel, red.) spelen. Duurzaamheid speelt bij die inrichting

hek. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat deze nu opeens die wateroverlast over zich heen gaan krijgen.’ Granaatappels Niet alleen voor de NAVO, maar ook voor Afghanistan zelf speelt KAF een belangrijke rol. Het veld is erg belangrijk voor de economische ontwikkeling van ZuidAfghanistan, eens de fruitschuur van dit deel van Azië. Aan de hand van een voorbeeld schetst Van Balveren het belang van KAF om deze positie opnieuw in te gaan nemen: ‘Er loopt er in de provincie een project om de poppyteelt (papaver, red.) te vervangen door granaatappels. In de Arabische Emiraten is dit een gewild product waarvoor flink in de buidel wordt getast, maar je hebt wel luchttransport nodig om ze daar snel te krijgen. Een

27


R E P O R TA G E

goed ontwikkeld en geoutilleerd vliegveld is dus ook voor de Afghanen zelf van onmetelijk belang.’ Om die ontwikkelingen te begeleiden en te stimuleren voert Van Balveren overleg met allerlei partijen, zoals vertegenwoordigers van de stakeholders, ANA-generaals, lokale en provinciale autoriteiten, NGO’s, binnen- en buitenlandse contractors en het Afghaanse ministerie van Verkeer. Force Protection Wil je een dermate belangrijk vliegveld operationeel kunnen houden in een nog steeds verre van stabiel gebied, dan is veiligheid een cruciale voorwaarde. Force Protection is daarom een belangrijke poot van het COMKAF. Daarbij wordt uitgegaan van een layered defence systeem dat voorziet in bewaking van de platforms, en het hekwerk, toegangscontrole bij de Entry Control Points (ECP’s), patrouilles in het buitenterrein en CIMIC-projecten (civiel militaire coöperatie) om de hearts and minds van de onwonende bevolking te winnen. Dat laatste verloopt in de directe omgeving van KAF zeer succesvol, zo heeft Van Balveren ervaren: ‘Er is een miljoen dollar vrijgemaakt voor kleinschalige hulpprojecten waarmee aggregaten zijn gebouwd in de flats hier direct buiten het hek, bruggen en moskeeën zijn hersteld en waterpompinstallaties in dorpen zijn aangelegd. En dat betaalt zich terug. Zo werden we onlangs door dorpelingen gewezen op enkele raketten die in

Luchtmacht OGRV-ers dragen bij aan de toegangscontrole bij Entry Control Point 4. Dagelijks komen tientallen vrachtwagens met bouwmaterialen hier het vliegveld op, na grondig doorzocht te zijn.

klaarlagen om richting KAF afgeschoten te worden. Een duidelijk bewijs dat bij de omwonenden het vertrouwen in ons groeiende is.’ Bewondering Bij de bewaking van de ECP’s speelt de Nederlandse OGRV van de Air Task Force een belangrijke rol, en dat is niet voor niets, weet Van Balveren. ‘Het inrichten en bewaken van de ECP’s gaat hier op een wijze zoals we dat bij de luchtmacht al jaren beoefenen. Onze jongens weten als geen ander hoe ze dat moeten doen

De civiele luchthaven van Kandahar moet in de toekomst een steeds belangrijker rol gaan spelen voor de ontwikkeling van Zuid-Afghanistan.


28

en oogsten daarbij de nodige bewondering van buitenlandse partners.’ Belangrijk bij al die inspanningen is om na het terugtrekken van de NAVO-troepen uit Afghanistan een vliegveld achter te laten waar de Afghanen wat mee kunnen. Of, zoals Van Balveren het verwoordt: ‘De Russen lieten een kapotgeschoten veld vol mijnenvelden achter. Onze ambitie is om van KAF een stabiel vliegveld te maken dat een katalysator is voor de economische ontwikkeling van ZuidAfghanistan. Dat zou een mooie NAVOerfenis zijn.’ •

Leeswijzer

LEESWIJZER

DUTCH PROFILE: TBM-AVENGER

‘Dutch Profile: TBM-Avenger, HISTORY. CAMOUFLAGE AND MARKINGS’, geschreven door Nico Geldhof en Luuk Boerman, is tweetalig (Nederlands en Engels), telt 32 pagina’s, en inclusief de cover 36, is voorzien van dertien kleurenfoto’s, zes pagina’s kleurenschema’s, vijftig zwartwit foto’s en twee tekeningen. Bestellen kan door €17,50 over te maken op giro 3127421 of bankrekening 892710551 ten name van L.H. Boerman, Kerkstraat 2, 2471 AP Zwammerdam. Tegelijk met deze uitgave heeft Boerman een aparte decal-set gemaakt in de schalen 1:72 en 1:48. Meer informatie – ook over de decal-set – via 0172-615372, [email protected] of www.dutchprofile.nl. Het boek is tevens verkrijgbaar in de Museumshop van het MLM, de Luchtvaart Hobby Shop in Aalsmeerderbrug, Flash Aviation in Eindhoven, en bij de Traditiekamer Marine Luchtvaartdienst op Marinevliegkamp De Kooy.

De Grumman Avenger was een indrukwekkend vliegtuig: het grootste (een volwassen persoon kon gemakkelijk rechtop onder der vleugel staan) en zwaarste – leeggewicht bijna vijfduizend kilo – eenmotorige vliegtuig van de Tweede Wereldoorlog. Het driepersoons toestel verwierf faam in de strijd tegen de Japanners in de Pacific. Van de bijna tienduizend die er gebouwd zijn, ‘vlogen’ er in drie uitvoeringen 78 stuks onder Nederlandse vlag. Dat wil zeggen, op vier stuks na die alleen als onderdelenbron dienst deden. ‘Pas’ in 1953, acht jaar na het einde van WO II, worden de eerste afgeleverd aan de Marine Luchtvaartdienst, in het kader van het Mutual Defence Assistance Program. Ze komen uit overschotten van de US Navy, die het toestel vervangt door andere types. Pas het volgende jaar komen ze in dienst, hoofdzakelijk door een gebrek

aan reserveonderdelen. Nederland ontvangt initieel 34 stuks van de TBM-3S (Strike-uitvoering) en 24 exemplaren van de TBM-3W (Warning-uitvoering). In 1958 komen daar nog eens twintig stuks TBM-3E bij, overgenomen van de Royal Navy. Na een periode van zeven jaar is de carrière van de Avenger in Nederland voorbij. Het boek toont zoals gebruikelijk in de Dutch Profile-serie, naast veel informatie, veel interessante en vaak onbekende foto’s, waarvan in deze uitgave dertien in kleur. Dat maakt het boek in combinatie met de gunstige prijs zeker de moeite van het aanschaffen waard. Jammer en – inmiddels – erg storend is dat na zes eerdere producties, in Dutch Profile nog steeds veel taalfouten voorkomen, zowel in het Nederlands als het Engels. Zo eindigen zinnen halverwege met een punt, terwijl deze eigenlijk nog doorlopen en wordt bijvoorbeeld oktober met een ‘c’ geschreven. Ook dient KLu toch echt met twee hoofdletters geschreven te worden in plaats van één, en is het niet de Koninklijke Marine Luchtvaart Dienst, maar de Marine Luchtvaartdienst. Ook het begrip TBF versus TBM wordt niet duidelijk genoeg uitgelegd. TB staat voor Torpedo Bomber, waarbij de F in TBF staat voor Grumman – de originele fabrikant – en de M (hoe onverwacht misschien) staat voor General Motors, de licentiebouwer. Deze zaken doen niet echt afbreuk aan het verhaal, maar zijn zeker slordig. Wat wel ten nadele van het verhaal komt, is dat deze editie van Dutch Profile nog steeds geen intro of voorwoord kent. Ook is er geen indeling in hoofdstukken, maar zijn er slechts tussenkoppen die aangeven waarover de volgende tekst gaat. Maar wanneer daarin verschrijvingen voorkomen in de typeaanduidingen (TBM3WS, daar waar 3W2 of 3S2 wordt bedoeld), komt dit de duidelijkheid zeker niet ten goede. (A.M.)

Een indruk

29


JOURNAAL Solo display van F-16 Demoteam geaccepteerd

De demonstratie van het F-16 Solo Display Team voor dit seizoen is vrijdag 21 maart goedgekeurd door de Directeur Operaties, commodore Jon Abma. De typisch maartse buien maakten het extra moeilijk voor de demovlieger om een perfecte show neer te zetten. Het lage wolkendek en de aankomende buien dwongen de vlieger, kapitein-vlieger Ralph Aarts, een low show te vliegen. Dit betekende dat uit oogpunt van vliegveiligheid en het zicht van de toeschouwer op de grond, op lagere hoogte werd gevlogen dan gebruikelijk. Het opwerken van de demonstratie is in de weken ervoor op verschillende luchtmachtbases uitgevoerd. Zo is de geluidsoverlast beperkt gebleven

voor de directe omgeving van de vliegbasis in Volkel. Op 18 mei vliegt het demoteam haar eerste show tijdens de Franse luchtmacht Open Dagen in Orange. De eerste show in Nederland vindt plaats op 23 mei op Vliegbasis Soesterberg tijdens de jaarlijkse algemene ledenvergadering van Onze Luchtmacht. In totaal treedt het demoteam op tijdens zo’n 25 nationale en internationale luchtvaartevenementen. Uiteraard geeft het F-16 Solo Display Team acte de présence tijdens de Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht, die dit jaar plaatsvinden op vrijdag 20 en zaterdag 21 juni op vliegbasis Leeuwarden. Meer informatie over het demoteam is te vinden op internet, www.luchtmacht.nl/ volkel. Foto: Liepke Plancke, AVDD

Stichting Indië Monument Tilburg Op zaterdag 31 mei wordt er een herdenking gehouden voor de zestig in het voormalig Nederlands Oost-Indië omgekomen Tilburgse militairen. De herdenkingsdienst wordt gehouden in de parochiekerk St. Jozef, Tilburg. De kerk is geopend vanaf 10.00 uur en de herdenkingsdienst vangt aan om 11.00 uur met de intrede van vaandels. Na afloop van de gebedsdienst is er een kranslegging bij het Indië Monument. Na het ten gehore brengen van ‘The Last Post’ en het Wil-


30

helmus wordt deze herdenking ca. 13.00 uur afgesloten. Met het openbaar vervoer is de kerk bereikbaar met lijn 2-3-6 Centrum. Voor de kerk is er een pendelbus naar het monument voor diegenen die slecht ter been zijn. Komt u met een groep met vaandel, graag even bericht aan G.A.J. de Vet, Hugo Verriestraat 97, 5044 PJ Tilburg, tel 013-4632113, e-mail [email protected] of P.C.J. Knegtel, Spoorlaan 2, 5017 JS Tilburg, E-mail: [email protected].

Deborah Gravenstijn wint goud in Warschau Judoka Deborah Gravenstijn heeft op fantastische wijze haar kandidatuur gesteld voor haar derde Olympische Spelen. In de World Cup te Warschau won de luchtmachtluitenant op onnavolgbare wijze door in de halve finale haar angstgener, de Francaise Barbara Harel te verslaan en vervolgens de voormalig wereld- en olympisch kampioene, Isabel Fernandez uit Spanje, met een koka voor haar zegekar te spannen. De Rotterdamse judoka, schoof met dit resultaat op naar de felbegeerde vijfde plaats in de ranking, de plaats die recht geeft op een retourtje Peking. Volgens de judoka zelf putte ze extra motivatie uit het verlies van de Poolse Inga Kolodziej, haar grote concurrente in de strijd om plaats vijf in de ranking, die al in de voorronden werd uitgeschakeld. ‘Ik had echt zoiets van: nu moet ik het heft in eigen handen nemen. Met militaire onverzettelijkheid ben ik er tegenaan gegaan. Marjolein van Unen, mijn coach, bevestigde dat na afloop. Zij zei over mijn vechten: “Het was oorlog op de mat”. Ik ben hier natuurlijk ontzettend blij mee.’

Herdenking op de Binckhorst In de tuin van het kasteel “de Binckhorst” aan de Binckhorstlaan 149 te Den Haag staat een Genie-monument ter nagedachtenis aan drie, op 10 mei 1940, omgekomen zoeklichtmilitairen van de toenmalige VIIde Zoeklichtafdeling tegen Luchtdoelen. Op zondag 4 mei a.s. zal bij dat monument een dodenherdenking worden gehouden. Tijdens de herdenking is er toepasselijke muziek, verzorgd door het Haaglands Politie mannenkoor. Voorafgaande aan de twee minuten stilte zal de Last Post worden gespeeld, gevolgd door het gezamenlijk zingen van het volkslied. Iedereen is van harte welkom. De herdenking begint om 19.40 uur en wordt afgesloten met een informele bijeenkomst in de naastgelegen Binckhorsthof van Defensie. Inlichtingen: telefoon 0703999850. E-mail: [email protected]

JOURNAAL

Dag van de Verpleging brengt zorgketen in beeld Commandant bedrijfsgroep Gezondheidzorg nodigt alle, voor Defensie werkende, verpleegkundigen en verzorgenden van harte uit voor de Dag van de Verpleging 2008 op 13 mei. Het thema: de militaire zorgketen. Met deze dag sluit Defensie aan bij de jaarlijkse internationale Dag van de Verpleging. Ook binnen Defensie worden zorgverleners in het zonnetje gezet, uitgenodigd collega’s te ontmoeten, verhalen ‘heet van de naald’ te horen, ervaringen uit te wisselen en nieuwe kennis op te doen. Thema van dit jaar is de militaire zorgketen. Tot de verbeelding spreekt het voorbeeld van de gewonde militair. Wat gebeurt er vanaf het moment van verwonding? Aan de hand hiervan komen alle schakels binnen de militaire zorgketen aan bod. Verpleegkundigen en verzorgenden spelen hierin een cruciale rol. De Dag van de Verpleging van Defensie vindt plaats op 13 mei 2008, op de Korporaal van Oudheusdenkazerne, Hilversum. Het programma bevat zowel inhoudelijke thema’s, als gezelligheid en entertainment. Tenue: civiel. Aanmelden vóór 15 april aan via [email protected]. Meer informatie over het programma en speciale activiteiten is te vinden op www. militaireverpleegkunde.venvn.nl.

Vliegbasis Volkel oefent in Verenigde Staten en Canada

Oproep toernooi CHC Gezocht (oud-) leden van de Cadetten Hockey Club om op vrijdag 2 mei op de NLDA te Breda een reünietoernooi mee te spelen. Aanmeldingen: [email protected], of info via 040-266 5046.

Functiewisseling Hoofd Luchtmachtvoorlichting Luitenant-kolonel Frank van Wieren is per 4 april het nieuwe Hoofd Luchtmachtvoorlichting. Hij volgt luitenantkolonel Jos van der Leij op die deze functie ruim vier jaren heeft vervuld. Het Hoofd Luchtmachtvoorlichting is de woordvoerder van de Commandant Luchtstrijdkrachten en zit in die hoedanigheid bij de Commandoraad. Luitenant-kolonel Van der Leij gaat in augustus de Hogere Defensie Vorming volgen. Foto: Gerben van Es, AVDD

Elf F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht nemen van maart tot en met begin juni 2008 deel aan diverse oefeningen in de Verenigde Staten en Canada. Daar kunnen ze realistisch trainen om zich optimaal voor te bereiden op missies zoals die bijvoorbeeld momenteel ook boven Afghanistan worden uitgevoerd. Vorig jaar heeft de Koninklijke Luchtmacht voor het eerst aan de Hill-oefeningen meegedaan. De hoge trainingswaarde in vergelijking met de beperktere mogelijkheden in Nederland is reden om dit jaar wederom aan de oefeningen deel te nemen. De oefeningen in het buitenland verminderen ook de geluidhinder in de nabijheid van de Nederlandse bases. Van 3 maart tot en met 16 april worden vanaf Hill Air Force Base in Utah de oefeningen Hill-1 en Hill-2 gevlogen. Gedurende deze oefeningen worden veel zogeheten Close Air Support missies bij

duisternis uitgevoerd. Dit zijn missies waarbij vanuit de lucht directe ondersteuning wordt gegeven aan grondtroepen. De vliegers maken daarbij gebruik van nachtzichtkijkers en de vliegtuigen zijn uitgerust met speciale doelzoekapparatuur. Een gelijksoortige oefening in internationaal verband wordt van 21 april tot en met 3 mei uitgevoerd vanaf vliegbasis Cold Lake in Canada. Vanaf de Canadese vliegbasis Cold Lake wordt in twee sessies van 2 mei tot en met 3 juni deelgenomen aan de grote internationale oefening Maple Flag. Het doel van deze oefening is het in internationaal verband trainen van missies met een groot aantal verschillende typen vliegtuigen en in samenwerking met grondtroepen. Verspreid over de gehele periode zijn ongeveer 500 mensen en elf F-16’s van de Vliegbasis Volkel betrokken bij de uitvoering van de oefeningen. Foto: Liepke Plancke, AVDD

31


JOURNAAL

Commando-overdracht op Kandahar Airfield Het commando over de Nederlandse Air Task Force (ATF) in Afghanistan is sinds 25 februari in handen van kolonel Paul Mulder. Op Kandahar Airfield nam hij de Chinook, Apache en F-16 eenheden over van kolonel Chris Lorraine. De overdracht op de Nederlandse compound van de Afghaanse luchthaven betekende ook de overgang van taken van detachement ATF-6 naar de nieuwe eenheden van ATF-7. In totaal gaat het om circa 240 luchtmachtmilitairen, waarvan de Apache-eenheid als enige niet in Kandahar maar in Tarin Kowt is gestationeerd. Lorraine was slechts anderhalve maand commandant van ATF-6. Hij nam tussentijds het commando over van kolonel Theo ten Haaf. Deze keerde vroegtijdig terug naar Nederland om commandant te worden van Vliegbasis Gilze-Rijen en daarmee het Defensie Helikopter Commando in oprichting. Lorraine keek in zijn afscheidstoespraak met trots terug op de prestaties van ATF-6. Ook memoreerde hij de moeilijke periodes voor zijn detachement: “Drie Nederlandse militairen zijn tijdens ons verblijf hier om het leven gekomen. Het verlies van onze TFU-collega’s Ronald Groen, Aldert Poortema en Wesley Schol was

ook voor ons heel zwaar.” Mulder benadrukte richting zijn eigen mensen opnieuw het belang van luchtsteun voor de collega’s op de grond. “Zij rekenen op ons voor luchtsteun bij gevechtscontacten, tactische verplaatsingen door de lucht, verkenningen en andere taken die wij als luchtmacht kunnen uitvoeren.

Maar ook de Afghaanse bevolking rekent op ons.” Mulder was tot eind 2007 militair attaché in Parijs. Daarvoor was hij commandant van Vliegbasis Leeuwarden. Lorraine neemt in Nederland zijn functie als Hoofd Operatiecentrum binnen de luchtmacht weer op zich. Foto: Sjoerd Hilckmann, AVDD

Correctie Leeswijzer F-16 vliegt 5000ste uur vanaf Kandahar In de Leeswijzer van vorig maand over ‘Alle paarden van Apollo’ van samensteller mr. dr. drs. Aart van Wijk, zijn enkele onvolkomenheden geslopen. Hoewel F.Mk.IV, T.Mk.VII en F.Mk. VIII de officiële typeaanduiding van de Gloster Meteor betreft, is deze terminologie zelden in Nederland gebruikt. Daar werden de letters F en T namelijk niet gebruikt. Tevens is de prijs van het boek van €160,- niet inclusief, maar exclusief portokosten van €8,95 voor aangetekende verzending binnen Nederland. ‘Het paard van Phaëthon’ (ISBN 90-7330451-2) kost €40,- exclusief portokosten (€6,65 voor aangetekende verzending binnen Nederland). Beide boeken zijn te bestellen door genoemde bedragen over te maken op rekeningnummer 412697963, ten name van Eques Nubium in Uithoorn, onder vermelding de titel(s). Kijk voor meer informatie op www.glostermeteor.nl.


32

F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht hebben ruim 5000 uren vanaf Kandahar Air Field (KAF) gevlogen. Deze mijlpaal werd vrijdag 14 maart bereikt. De jachtvliegtuigen staan sinds november 2006

gestationeerd op KAF. Daarvoor opereerden zij vanaf Kabul International Airport. F-16’s geven luchtsteun aan coalitietroepen van de International Security Assistance Force (ISAF) in Afghanistan. Foto: Marcel Pullen

JOURNAAL

Agenda Militaire Luchtvaartmuseum Agenda Militaire Luchtvaartmuseum * Expositie ‘Een vliegklas zwermt uit’ In 2007 was het tachtig jaar geleden dat de Vliegklas 1926 van de legendarische ‘Vliegschool van Versteegh’ zijn opleiding voltooide. De expositie is gewijd aan de levensloop van deze bijzondere lichting en schetst tegelijkertijd een beeld van de betekenis van Soesterberg voor de Nederlandse luchtvaart in het midden van de vorige eeuw. Dagelijks tot 3a1 augustus * Theatervoorstelling ‘Dutchie, met Bob van Staeveren naar Engeland’ De voorstelling, opgevoerd door het Pandemonia Science Theater uit Amsterdam, gaat over een Nederlandse vlieger die na de Duitse inval van mei 1940 naar Groot-Brittannië vlucht. De Royal Air Force leidt hem op tot Spitfire-vlieger, waarna hij bij het 322 Squadron, ook bekend als ‘de Dutchies’, wordt geplaatst. Daar wordt hij onder meer ingezet bij de bestrijding van de Duitse V-I vliegende bommen. De voorstelling is gebaseerd op historisch materiaal, maar met fictieve karakters. Vanaf heden is er in aansluiting op de voorstelling tevens een educatief programma voor basisscholen. Op 4 mei. * Evenement ‘The Pilot Experience’ Heb je altijd al piloot willen worden? Of willen weten wat een F-16 vlieger meemaakt tijdens een missie? Dan is dit je kans! Neem plaats in de speciaal opengestelde cockpits en test je vliegcapaciteiten tijdens een virtuele vlucht in een F-16 simulator. Ook kan je demonstratievlieger Ralph Aarts en zijn collega’s van het F-16 Solo Display Team ontmoeten. Zij vertellen je hoe hun leven eruit ziet en natuurlijk mag je zelf vragen stellen. Daarnaast vertellen oud-vliegers hoe het vroeger was om vlieger te zijn. Tevens maak je tijdens The Pilot Experience kans op een ballonvaart met de luchtballon van de Koninklijke Luchtmacht. Tijdens je bezoek geven wij je aan hoe jij kans maakt op deze unieke mogelijkheid. Tijdens de meivakantie op zondag 27 april en 4 mei, dinsdag 29 april, donderdag 1 mei, en vrijdag 2 mei. * Filmdagen Op iedere eerste zondag van de maand worden er in de twee filmzalen van het MLM luchtvaartfilms en –documentaires getoond. • Voor meer informatie: www.militaireluchtvaartmuseum.nl. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 16.30 uur, zondag van 12.00 tot 16.30 uur. Op paasen pinksterzondag, Koninginnedag, beide kerstdagen en nieuwjaarsdag is het MLM gesloten. De exposities en het museum zijn gratis te bezoeken. Adres: Kamp van Zeist 2-4, Soesterberg, telefoon 0346-356000. E-mail: [email protected].

Herinneringsmedaille voor Uruzgangangers

Commandant der Strijdkrachten generaal Dick Berlijn heeft dinsdag 4 maart circa 1.500 militairen gedecoreerd die deelnamen aan de missie in Afghanistan. De militairen ontvingen de Herinneringsmedaille Vredesoperaties voor hun inzet voor de Afghaanse bevolking in het zuiden van Afghanistan. De ceremonie vond plaats in het Gelredome in Arnhem. Militairen die tijdens de missie gewond raakten, ontvingen het Draaginsigne Gewonden. De militairen maakten in de tweede helft van 2007 deel uit van de Task Force Uruzgan (TFU) en de Air Task Force (ATF). De detachementen onder leiding van respectievelijk kolonel Nico Geerts en kolonel Ron Hagemeijer, behaalden in oktober 2007 met de operatie Spin Ghar een belangrijk militair succes door de Taliban vóór de winter te verdrijven uit het noordelijke deel van de Deh Rashan -en de Baluchi-vallei. De TFU boekte in deze periode ook goede resultaten op het gebied van opbouw van de provincie Uruzgan. Tijdens de uitzending verloren vijf Nederlandse militairen het leven bij gevechtsacties en aanslagen: sergeant der eerste klasse Martijn Rosier, soldaat der eerste klasse Tim Hoogland, korporaal Ronald Groen, korporaal Aldert Poortema en soldaat der eerste klasse Wesley Schol. De mi-

litairen van de TFU zijn voor een groot deel afkomstig van 11 Luchtmobiele Brigade uit Schaarsbergen en Assen. De ATF is voornamelijk samengesteld uit personeel van de vliegbases GilzeRijen, Volkel en Soesterberg. Naast dit personeel zijn er ook militairen ingezet van andere eenheden van de verschillende krijgsmachtdelen. Niet alleen de uitgezonden militairen ontvingen een blijk van waardering en erkenning, maar ook hun thuisfront. Als dank voor hun steun tijdens de uitzending ontvingen de relaties van de militairen een verzilverd roosje. Voor de kinderen was er het speciale kindermedaillon. Foto: Bart Nijs, AVDD

Betaaldata salarissen 2008 In 2008 wordt het salaris uiterlijk de volgende werkdag na de onderstaande betaaldatum op uw rekening bijge -schreven: donderdag 24 april 2008, vrijdag 23 mei 2008 (incl.vakantiegeld), dinsdag 24 juni 2008, donderdag 24 juli 2008, vrijdag 22 augustus 2008, woensdag 24 september 2008, vrijdag 24 oktober 2008, maandag 24 november 2008, maandag 22 december 2008. Meer informatie is verkrijgbaar bij de Directie Arbeidsvoorwaardenbeleid van het ministerie van Defensie, tel. 070-3187493.

33


JOURNAAL

Groep Geleide Wapens door weer en wind geëvalueerd In week 11 heeft een eenheid van de GGW de CLSK-inspectie, genaamd Cold Tulip, ondergaan. Plaats van de evaluatie was Øksbøl in Denemarken. Onder zeer barre weersomstandigheden, waarbij letterlijk emmers water uit de lucht vielen, mocht de GGW aan een team van 80 evaluators laten zien of ze voldoende zijn voorbereid voor de CAPEVAL die in mei dit jaar gaat plaatsvinden. De 300 militairen

tellende eenheid werd getoetst op alle vlakken die met actieve luchtverdediging te maken hebben. De evaluators zagen er streng op toe dat alles volgens de juiste procedures verliep. Na het overhandigen van het fieldreport waar enkele verbeterpunten aan de orde kwamen kon men concluderen dat de eenheid over het algemeen voldoende heeft gescoord. Foto: Bart de Geus

Luchtmacht start nieuwe wervingscampagne Donderdag 13 maart startte de Koninklijke Luchtmacht de vernieuwde campagne voor de werving van nieuw personeel. Na de huidige campagne die duidelijk maakte wat de luchtmacht doet en welke functies er beschikbaar zijn, wordt nu met metaforen naar voren gebracht hoe het werken bij de luchtmacht wordt beleefd. De eerste twee televisiecommercials richten zich specifiek op de werving van technisch personeel en vliegers. De campagne zal later dit jaar worden uitgebreid met andere specifieke wervingscommercials. Ter ondersteuning van de specifieke wervingscommercials voor de doelgroep jongeren worden net als in de huidige campagne ook een aantal algemene commercials ingezet voor een heel brede doelgroep. In de wervingscampagne blijft ook aandacht bestaan voor de inzet bij operaties zoals nu in Afghanistan. De luchtmacht heeft jaarlijks ongeveer negenhonderd nieuwe mensen nodig, waarvan zo’n driehonderd techneuten en zestig vliegers.

Commodore De Zeeuw contingentscommandant Afghanistan Tijdens een korte bijeenkomst heeft commodore Mels de Zeeuw maandagmiddag 10 maart op Kandahar Air Field (KAF) het Contingentscommando Afghanistan overgenomen van brigadegeneraal In Het Veld. Dit gebeurde in bijzijn van vertegenwoordigers van de verschillende Nederlandse detachementen op KAF. De contingentscommandant zorgt met zijn staf voor de informatieverstrekking vanuit het missiegebied richting Nederland. Hij vormt als het ware de ogen en oren van de CDS. Verder waakt hij er voor dat Nederlandse troepen handelen binnen het aan hen verstrekte mandaat. Tot slot ondersteunt en ontlast hij de operationele commandanten, bijvoorbeeld op het gebied van advisering op financieel en juridisch gebied. Generaal In het Veld noemde dit treffend ‘hen de bielzen van de rug nemen’. Hij bedankte de Nederlandse gemeenschap op KAF voor de prettige en constructieve samen-


34

werking gedurende zijn uitzendperiode. Ook commodore De Zeeuw ging in op het belang van samenwerking, ook met andere partijen. ‘Voor de wederopbouw van Afghanistan wordt de steun van, en samenwerking met andere ministeries en civiele organisaties van steeds grotere

betekenis. Het Nederlandse contingent zal zich daarom meer op externe organisaties moeten richten om gezamenlijk het gewenste resultaat voor Afghanistan te bereiken. In dit kader zal ook het Contco een faciliterende rol vervullen.’ Foto: Marcel Pullen

JOURNAAL

Voormalige bergingshangaar Vliegbasis Woensdrecht tot ontploffing gebracht Een voormalige bergingshangaar op de Vliegbasis Woensdrecht is zaterdag 15 maart met explosieven tot ontploffing gebracht. De hangaar stond op een locatie waar in 2009 begonnen wordt met de nieuwbouw voor het cluster Avionica van de locatie Rhenen. Een eerdere poging om de hangaar tot ontploffing te brengen is half februari niet gelukt. Bij de tweede poging is de inleidende explosie aangepast en zijn zwaardere explosieven gebruikt waardoor de hangaar uiteindelijk wel tegen de vlakte is gegaan. De 73 meter lange bergingshangaar was al eerder vakkundig gestript. Alleen het geraamte doet herinneren aan dat wat ooit een hangaar was van de bergingsdienst. De 102 constructiecompagnie Genie van de Koninklijke Landmacht heeft samen met de Explosieven- en Opruimingsdienst de opdracht uitgevoerd om de overgebleven balkenconstructie met springstof tot ontploffing te brengen. Er is bewust voor deze manier van slopen gekozen. Sergeant 1 Bart Groeneveld, springmeester: ‘De voornaamste reden is tijdwinst en veiligheid. Het slopen met springstof

Uitreiking MLE-145 Vliegbasis Eindhoven Donderdag 14 februari reikte de D-MLA, generaal-majoor b.d. Peter Vorderman, het felbegeerde MLE-145 goedkeuringscertificaat uit aan de Commandant Vliegbasis Eindhoven, kolonel Henk van der Vlies. De overhandiging gebeurde in het bijzijn van een vertegenwoordiging van het personeel en Plaatsvervangend Commandant Luchtstrijdkrachten generaal-majoor E. Oliemans. Met de uitreiking van het certificaat is een belangrijke mijlpaal bereikt. De invoering van de militaire luchtvaarteisen voor de vliegtuigonderhoudorganisatie, aangeduid als de MLE-145, vormde één van de speerpunten van de Vliegbasis Eindhoven voor 2007. Vertegenwoordigers van de Militaire Luchtvaart Autoriteit (MLA) toetsten in oktober de praktijk aan de theorie. De resultaten waren aanleiding voor de auditors om de Directeur Militaire Luchtvaart Autoriteit (D-MLA) te adviseren om de Vliegbasis Eindhoven een onvoorwaardelijke goedkeuring toe te kennen als tweede onderdeel na de Vliegbasis Soesterberg.

heeft de voorkeur op traditioneel slopen. De hal ligt in een keer tegen de vlakte. Bij traditioneel slopen bestaat altijd het gevaar dat tijdens de sloop de hal instort, omdat deze instabieler wordt naarmate de sloop vordert. En wellicht wel net zo belangrijk. Dit was natuurlijk een unieke gelegenheid om het personeel van de constructiecompagnie en het bureau Voorbereiding Demolitie Militaire Installaties (VDMI) van de EOD een deel van hun operationele taken te laten uitoefenen.’ Met het springen van de oude hangaar is de eerste aftrap voor de nieuwbouwplannen van het Logistiek Centrum

Woensdrecht gegeven. Op de plaats van de hangaar wordt de nieuwbouw gerealiseerd voor het cluster Avionica uit Rhenen, waar het onderhoud aan de elektronica van de F-16 plaatsvindt. Begin 2009 wordt met deze bouwwerkzaamheden begonnen. In september van dit jaar wordt ook gestart met de nieuwbouw van het hoofdgebouw. Daarnaast wordt er een nieuw logistiek complex gerealiseerd en worden huidige gebouwen aangepast voor het onderbrengen van de locatie Dongen. Tekst: Communicatie Logistiek Centrum Woensdrecht, Foto: Jolanda Dam-Bloothoofd, AVDD

Laatste militaire vliegtuig verlaat Twenthe Na weken van voorbereiding werd op woensdag 27 februari afscheid genomen van het laatste nog aanwezige militaire toestel op de voormalige Vliegbasis Twenthe. Het betrof de North American F-86K Sabre die als poortwachter fungeerde bij het zogenoemde Deventerhek, de oostelijke ingang van de vliegbasis. Op 18 september 1956 werd het toestel ingeschreven in het register van de luchtmacht en al de volgende dag ingelijfd bij het 700 Squadron dat toen nog vanaf de Vliegbasis Soesterberg – en later Twenthe – opereerde. Op 2 oktober 1964

maakte de Q-283 zijn laatste vlucht. Sinds 1965 staat het toestel op een sokkel als herinnering aan een bijzonder type dat naast Soesterberg, hoofdzakelijk op de Twenthe dienst deed. Het Militaire Luchtvaart Museum te Soesterberg heeft in samenwerking met de Bergingsdienst Koninklijke Luchtmacht de Q-283 ontmanteld. Bij het MLM gaat de enig overgebleven originele Nederlandse F-86K een nieuwe carrière tegemoet, wederom als poortwachter. Tekst en foto: M. Scharenborg en R. Wenink/ Global Aviation Review Press

35


JOURNAAL

Berlijn op werkbezoek in Afghanistan Commandant der Strijdkrachten generaal Dick Berlijn heeft eind maart Afghanistan bezocht. De reis stond in het teken van zijn naderende afscheid van de krijgsmacht. Berlijn ging langs bij de Nederlandse eenheden en sprak met Afghaanse autoriteiten. In Kabul ontving hij uit handen van de Afghaanse minister van Defensie Wardak een hoge onderscheiding. Berlijn kreeg de Ghazi Mir Bacha Khanmedaille als dank voor de inzet van Nederlandse militairen en diplomaten voor de Afghaanse samenleving. In een eerste reactie zegt de CDS daarover: ‘Nederlandse militairen, diplomaten en vrijwilligers zetten zich dagelijks in om de bevolking en autoriteiten te helpen in het streven naar een veiligere en stabiele samenleving. Deze medaille is een eerbetoon aan die inzet, maar ook aan de militairen die tijdens deze missie sneuvelden of gewond raakten. Het is voor mij een aanmoediging het werk hier in dezelfde lijn voort te zetten.’ In Kandahar, Deh Rawod en Tarin Kowt sprak Berlijn uitvoerig met het personeel. Bij de Air Task Force op Kandahar Airfield bekeek hij de nieuwste aanpassingen aan de F-16’s. De gevechtsvliegtuigen kregen onlangs modernere bewapening en richtmiddelen voor verbe-

terde waarneming. Zowel in Deh Rawod als Tarin Kowt ging Berlijn mee op patrouille. Hij bezocht onder meer één van de nieuwe controleposten, die een belangrijke schakel vormt voor de permanente veiligheid rond Deh Rawod. Tijdens de grote operatie Patan Ghar brachten Nederlandse en andere ISAF-eenheden de stabiliteit terug in het gebied. Het is zaak dat de Afghaanse veiligheidsinstanties

de omgeving permanent onder controle houden. De checkpoints zijn daarbij essentieel. Een lunch in Tarin Kowt sloot het bezoek van de CDS af. De gouverneur van Uruzgan Assedullah Hamdam en generaal Mohammed Sabir van het Afghaanse leger waren daarbij aanwezig. Zij waren vol lof over het goede werk dat de Nederlandse troepen verrichten. Foto: Marcel Pullen

Apaches schieten raak in Duitsland Het 301 Redskin Squadron heeft van 25 februari tot en met 6 maart geoefend in het schieten met ongeleide raketten en het boordwapen op het schietterrein MünsterSüd in Duitsland. De Apache gevechtshelikopters van de Vliegbasis Gilze-Rijen hebben zich hiermee gekwalificeerd voor operationele taken in de nabije toekomst. Daarnaast werd het technisch en ondersteunend personeel getraind in het bewapenen en aftanken van de gevechtshelikopters te velde. De training, die deel uitmaakt van het reguliere jaarlijks oefenprogramma, spitst zich toe op het veilig en efficiënt samenwerken tussen het vliegend en grondpersoneel. Tijdens de oefening is er onder meer geschoten met 2.75 inch ongeleide raketten en met het 30 mm


36

boordwapen. Grondpersoneel en vliegtuigbemanningen moeten zich tenminste eenmaal per jaar kwalificeren om deel te kunnen nemen aan operaties in binnen en buitenland. Ook is de samenwerking

tussen landen luchtmachtpersoneel beoefend. Tijdens de schietoefeningen werden de vliegers door hun landmachtcollega’s naar het doel geleid. Foto: Jan-Kees de Meester, AVDD

JOURNAAL

Lezing en expositie in Bronbeek Tot en met 19 oktober 2008 is in museum Bronbeek in Arnhem de expositie ‘De laatste Batakkoning’ te zien. Hoofdpersoon is Si Singamangaraja XII, koning van het Toba Batakvolk op Sumatra in het voormalige NederlandsIndië, die jarenlang een guerrillaoorlog voerde tegen het Nederlandse koloniale leger. Het verhaal komt in de expositie tot leven met foto’s, film, documenten en voorwerpen. Toegangsprijs: volwassenen €2,30, kinderen 6 t/m 12 jaar €1,15. Kinderen t/m 9 jaar kunnen op vrijdagmiddag 2 mei 2008 meedoen aan een workshop en een expeditie over het Arnhemse landgoed Bronbeek. Je maakt eerst een kris. Dat is een Indonesisch wapen met toverkracht. Die kris kan je beschermen tegen gevaren. Daarna ga je met je kris naar buiten. Met alle anderen samen maak je als een echte KNIL-soldaat een spannende tocht over het landgoed van Bronbeek. Onderweg maak je allerlei avonturen mee. Natuurlijk is er een expeditieleider die je daarbij gaat helpen. Leeftijd: 4 t/m 9 jaar, tijd: 13.30-15.00 uur, plaats: museum Bronbeek, Velperweg 147 Arnhem. Reserveren is gewenst: T (026) 376 35 55. Info: www.bronbeek.nl

Oproep EMO/HKO In verband met een reünie ben ik op zoek naar cursisten van klas EMO/HKO 88/1a (onder leiding van instructeurs Jongeneel en Krajewski). Wie helpt me de complete klas na 20 jaar weer bij elkaar te krijgen? Korporaal 1 Jeanine Scherrenburg-Dalebout. E-mail: [email protected]

REÜNIES EN HERDENKINGEN Verbindings- en CIS-officieren Datum en tijd: 18 oktober 2008, van 14.00 tot 21.00 uur Locatie: Kumpulan/Bronbeek te Arnhem. Info en aanmelding: 0318-551938 of per email (voorkeur): [email protected] Bijzonderheden: De reunie is voor (oud) KLu verbindings/CIS officieren en partners. Ook oud Elek officieren met partner zijn welkom, indien ze betrokken zijn geweest bij de verbindings/ CIS organisatie. Lustrum 930 Squadron Datum: 10 april Locatie: Vliegbasis Gilze-Rijen Het is al weer bijna 10 jaar geleden dat er voor het 930 Squadron een squadronembleem werd ingevoerd: de DAS. Om dit lustrum niet zomaar voorbij te laten gaan is er een lustrumviering op de Vliegbasis Gilze-Rijen. Alle oud en huidige 930 leden welke gedurende de tijd van de DAS werkzaam zijn geweest worden uitgenodigd. Alle ons bekende adressen krijgen automatisch bericht. Dit lustrum zal plaatsvinden op donderdag 10 april 2008. Uitnodiging niet ontvangen en toch deelnemen? Aanmelden en/of info bij: www.lustrum930.nl of via eerste luitenant Ruud Maas (tel: 0161-296207) en adjudant Hans Tavenier (tel: 0161-296202). 315 Squadron Datum en tijd: 16 april, vanaf 17.00 uur Locatie: Officierscasino aan de Kampweg te Soesterberg. Info en aanmelding: Op [email protected]. De bijdrage van 35 euro per persoon graag overmaken op rekeningnummer 3311.806.697 t.n.v. C.J. Stoutjesdijk te Amersfoort, o.v.v. RIP 2008. Vermeldt ook e-mailadres en/of telefoonnummer. Bijzonderheden: Alweer voor de vierde maal wordt de reünie van het 315 Squadron gehouden. Alle oud 315-vliegers zijn welkom. Betaling uiterlijk 1 maart. Er kan niet aan de deur worden betaald! Verhindering tijdig doorgeven via e-mail ([email protected]), waarna het bedrag wordt teruggestort. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Bart Woortman, tel. 053 - 56 96 112. Reünie Blomberg Hollandparty Datum en tijd: zaterdag 10 mei, vanaf 11.00 uur tot einde open Locatie: Blomberg Marktplaats. Info en aanmelding: [email protected] of onder 00495235503940, gratis Bijzonderheden: Alle militairen met hun families die vroeger op 3GGW gestationeerd waren. 65-jarig bestaan van VGSQ 860 Vliegtuigsquadron 860 is opgericht op 15 juni 1943 en bestaat dit jaar 65 jaar. De viering van dit heugelijke feit is op vrijdag 13 juni 2008 en bestaat o.a. uit een reünie. Als oud-medewerker van VGSQ 860 kunt u voor opgave en informatie bellen: 0223-658551 of mailen: [email protected] Reünie Vredesmissie veteranen Datum en tijd: 21 juni 2008, om 10.30 uur Locatie: Kumpulan/Bronbeek, Velperweg 147 te Arnhem, bereikbaar met buslijn 3 vanaf het station Arnhem. Info en aanmelding: Inschrijving door overmaking van €15,00 per persoon op giro 5129776 ten name van “Vredesmissie Vet Kon Luchtm, Vrieheidepark 99 te Heerlen”, onder vermelding van “reünie Bronbeek”. (sorry voor de “vreemde” afkorting). De overschrijving dient uiterlijk 24 mei 2008 binnen te zijn (denk aan de verwerkingstijd bij de Bank/Giro). Op de overschrijving gaarne telefoonnummer vermelden. Bijzonderheden: Alle Vredesmissie Veteranen van de Koninklijke Luchtmacht, al dan niet met partner cq begeleider, worden van harte uitgenodigd voor de 3e reünie van de VmVKLu. Ook actief dienende militairen die op uitzending zijn geweest kunnen deelnemen aan deze reünie. Zij dienen op de overschrijving wel te vermelden “reünie Bronbeek, actieve militair”.

Finse Luchtmacht zorgt voor primeur op Frisian Flag Van 31 maart tot en met 11 april vindt de oefening Frisian Flag 2008 op Leeuwarden plaats. Dit jaar zorgt de Finse Luchtmacht voor een primeur. Op uitnodiging van CLSK / Afdeling Missie Control komt een Fins detachement met een Link 16 simulatiesysteem naar Friesland. Dit simulatiesysteem

genereert tijdens Frisian Flag Link 16 informatie. De oefenleiding is met het systeem in staat om realistische scenario´s aan de deelnemende eenheden aan te bieden, waardoor de trainingswaarde omhoog gaat. Voor het analyseren van de oefening neemt het Link 16 systeem tijdens de missies informatie op. Dagelijks toont de staf de

opgenomen Link 16 informatie aan de deelnemers tijdens de zogenaamde mass-debriefs via een beamer in de debriefingsruimte. De komende jaren stijgt het aantal Link 16 gebruikers bij Defensie tot meer dan 150 platformen en systemen. Verwacht wordt dan ook dat de trainingsbehoefte in de komende jaren navenant zal toenemen.

37


&

Mensen

Mutaties

Bevorderingen militairen M Majoor Botty, DYF per 2/14/2008 (NLDA: Oplsqn), B Doorten, H, Ir. per 2/18/2008 (VKL:VLUCHT 1 313), Herrewaarden, HMC van, Drs. per 2/1/2008 (GZRY:GEZONDHEIDSCENTRUM), Lamme, R per 2/1/2008 (Project Recources), Valstar, E, Ing. per 2/1/2008 (LSK:BUR OPER. LOGISTIEK AJO) Kapitein K Brandwijk, MGM per 2/6/2008 (PARESTO/ Br CO:Sie Logistieke Onde), Damme, I van, Ing. per 2/18/2008 (AOCS:KNT SYSTEMEN), Hagting, W, Ing. per 2/6/2008 (LSK:SIE IV-BESTURING), Hereijgers, AM per 2/4/2008 (GZRY:BUR BED.VOERING/ INFOVOORZ), Hoogboom, RAW per 2/1/2008 (AFD TVLTG&WPS TYPEMGMT), Mons, D per 2/20/2008 (DC HR: DeskundigheidsCentrum), Ruitenburg, R per 2/14/2008 (GZRY:BUR MANAGEMENT CONTROL), Veldkamp, H per 2/1/2008 (GGW:OPLEIDINGSAFDELING 800), Waninge, A per 2/1/2008 (LSK:BUR OVERIGE DIENSTEN) Eerste luitenant E Biert, MC van per 2/1/2008 (GZRY:BUR B BED.VOERING/INFOVOORZ), Booij, JJ per 2/6/2008 (AOCS:VLUCHT A5), Dijk, J per 2/1/2008 (NASAG/ST/CLUSTER PL&CONTROL), Hanneman, SMG per 2/1/2008 (CML:OPER.GROEP GEZONDHEIDSZORG), Houwer, SE per 2/1/2008 (PAS: Psych Mdw Groep 1 tm 5), Hulsen, MTJ per 2/1/2008 (OKLU:BUR OPLEIDINGSZAKEN), Schuring, G per 2/1/2008 (VKL:PLANNING CELL LOG), Stadman, JG, Ing. per 2/18/2008 (AOCS:CIS MAINTENANCE), Vroome, MJ de per 2/16/2008 (LCW LOGMGMT HELIKOPTERS), Winters, CJG per 2/1/2008 (VKL:SQN STAFBUREAU LOGISTIEK) Tweede luitenant Tw Eekelen, S.C.G. van per 2/1/2008 Ee (GZRY:BUR BED.VOERING/INFOVOORZ), Prins, M per 2/1/2008 (GZRY:BUR MANAGEMENT CONTROL), Rossen, C per 2/1/2008 (GGW:BUR ONDERZ INT BEHEERSING) Adjudant A Boomgaard, LC van den per 2/1/2008 B (IDGO: Cluster AMA), Dijk, B van per 2/7/2008 (EHV:TECHN VLUCHT KDC-10), Geet, EM van per 2/21/2008 (VKL:PVE OPS 311), Hese-Sebregts, HFM van per 2/1/2008 (LCW STGP P&O STGP), Langenhoff, AJ per 2/2/2008 (OTCGENIE/ST/OTK/BUR O&T ONTW), Sweegers, TML per 2/7/2008 (EHV:TECHN VLUCHT KDC-10), van Pluuren-van Bochoven, B per 2/1/2008 (KPUBDF BUR KLANTSERVICE)


38

Sergeant-majoor Se Hamburg, RJST per 2/27/2008 (EHV:DOCK H 3 KDC-10), Horst, R van der per 2/15/2008 (DC PV: Sie Werving KLu), Murk, MOW per 2/19/2008 (EHV:BEVO LUTRA), Niggendijker, HJ per 2/7/2008 (LW:WE AVIONICATECHNIEK (AVT)), Stoop, CJ per 2/1/2008 (LCW COMPO MOT&MODULES), Strikwerda, RP per 2/25/2008 (LW:BUR OPERATIONELE ONDERST.), Wegen, AJCG van der per 2/11/2008 (THG:HELIKOPTER ONDERHOUD 301) Sergeant der eerste klasse Se Beers, FJ van per 2/9/2008 (GGW:GW Be PATRIOT CREW 2 FP 4 803), Berg, RFG van den per 2/26/2008 (EHV:PVE BRANDWEER), Beumer, EJ per 2/23/2008 (LCW MD INN & DISTR CENTR), Bliekendaal, I per 2/9/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 2 FP 1 802), Camstra, A per 2/20/2008 (SSB:CIS MAINTENANCE), Doornbos, DS per 2/26/2008 (LW:PVE BRANDWEER), Feijnenbuik, R per 2/13/2008 (GZRY:CIS MAINTENANCE), Hansz, HC van der per 2/20/2008 (SSB:CIS MAINTENANCE), Hendriks, RE per 2/1/2008 (EHV:PVE LUCHTVERKBEVEIL.), Hendriks, RE per 2/1/2008 (EHV:PVE LUCHTVERKBEVEIL.), Hoekstra, SA per 2/9/2008 (GGW:GW PATR RECCECREW FP 3 803), Jans, DB per 2/9/2008 (LCW FD HONDENSECTIE), Kersten, NHW per 2/9/2008 (GGW:HONDENSECTIE GROEP 4 650), Klinken, RJ van per 2/26/2008 (EHV:PVE BRANDWEER), Laat, PWJ de per 2/5/2008 (DC IOD: AIR CC-HQ Ramstein), Leijendekkers, WH per 2/16/2008 (LW:CIS OPERATIONS), Luthi, T per 2/1/2008 (SSB:DISTRIBUTIECENTRUM), Massink, HJ per 2/20/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 3 803), Morshinkhof, RAF per 2/9/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 1 802), Muijtjens, BSJ per 2/9/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 2 FP 3 803), Plaats, SSS van der per 2/9/2008 (LW:HONDEN SIE), Plantinga, G per 2/16/2008 (LW:SIE EXPEDITIE), Rutjes, RA per 2/16/2008 (VKL:CIS MAINTENANCE), Stelten, B per 2/26/2008 (GZRY:PVE BRANDWEER), Stijnen, CAG per 2/9/2008 (VKL:SIE DEELSYSTEMEN), Ven, RJ van de per 2/13/2008 (GZRY:CIS MAINTENANCE), Verhoef, T per 2/9/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Verschoor, EE per 2/9/2008 (GGW:GW PATR RECCECREW FP 4 803), Vries, M de per 2/9/2008 (VKL:WE POO F-16), Warendorff, FE per 2/13/2008 (GGW:CIS OPERATIONS 800), Zwaan, EC per 2/16/2008 (DC IOD: NPC GLONS) Sergeant Se Janssen, PS per 2/1/2008 (GGW:BUR Ja INLICHT. & VEILIGHEID), Radema, A. per 2/8/2008 (LW:GEZONDHEIDSCENTRUM)

Korporaal der eerste klasse Ko Baars, P per 2/16/2008 (GGW:GW PATRIOT Ba CREW 3 FP 1 802), Benhmidouch, S per 2/6/2008 (SSB:PVE BRANDWEER), Bisschops, DTK per 2/7/2008 (EHV:CIS OPERATIONS), Bongartz, S per 2/27/2008 (LW:621 OGRV PEL), Bronzwaer, KJM per 2/13/2008 (SSB:SQN STAFBUR 300), Bruinsma, E per 2/7/2008 (VKL:PVE BRANDWEER), Dijkhuizen, K. van per 2/14/2008 (GGW:ME MATERIEELVOORZIENNG 951), Ende, DMJ van ‘t per 2/6/2008 (OKLU:WC ONDERHOUD), Endt, A P van der per 2/7/2008 (OKLU:BRANDWEERPELOTON 2), Ginneken, BPJ van per 2/1/2008 (VKL:SIE BRANDSTOFFEN), Goosen, Y per 2/7/2008 (VKL:PVE BRANDWEER), Groenia, E.L. per 2/27/2008 (LW:621 OGRV PEL), Hagendoorn, M per 2/2/2008 (LW:REGIO MATERIEEL VOORZ TNOO), Hania, P per 2/27/2008 (LW:621 OGRV PEL), Joore, J.M. per 2/14/2008 (GGW:SIE MOTORSTRANSPORT 802), Kannekens, JHM per 2/6/2008 (EHV:PVE BRANDWEER), Kipuw, J.O.G. per 2/7/2008 (EHV:CIS OPERATIONS), Klis, ACAA per 2/1/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 1 FP 4 803), Knol, E per 2/15/2008 (EHV:PVE BRANDWEER), Kuwas, M per 2/2/2008 (LMG:BUR ADJUDANT), Laros, R.T.A. per 2/2/2008 (VKL:OPER. MATERIEELVOORZ.), Laumen, S.G.A. per 2/2/2008 (GGW:ALGEMEEN MAGAZIJN 951), Letzer, R per 2/3/2008 (GZRY:OPSLAG TECHNISCH MAGAZIJN), Leur, D.J.A. van per 2/27/2008 (VKL:641 OGRV PELOTON), Liebregts, J per 2/6/2008 (GZRY:PVE BRANDWEER), Loen, A.L. per 2/2/2008 (GGW:SIE MATERIEEL 802), Matse, RK per 2/16/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 2 802), Moerkens, D per 2/2/2008 (LW:SIE MAGAZIJN), Paulussen, H per 2/15/2008 (VKL:SIE WEGTRANSPORT), Peters, S per 2/6/2008 (GZRY:PVE BRANDWEER), Planting, A per 2/13/2008 (LW:SIE WEGTRANSPORT), Ramnath, T per 2/1/2008 (SSB:ME POL/OPSL&DISTR), Rauwerda, K per 2/2/2008 (LW:REGIO MAT. VOORZ. MIDDEN), Schuur, M.M.H. per 2/17/2008 (GGW:MOTORTRANSPORT VLUCHT 951), Seggers, J per 2/24/2008 (SSB:ME POL/OPSL&DISTR), Stolk, B per 2/2/2008 (VKL:SIE MAGAZIJNEN), Veen, RRJ van der per 2/1/2008 (EHV:SHIFT B VRACHTAFHANDELING), Verwoort, R per 2/7/2008 (EHV:CIS OPERATIONS), Weelen, O per 2/27/2008 (GGW:CIS OPERATIONS 800) Korporaal Ko Rijthoven, R.A.C. van per 2/18/2008 Ri (GZRY:SIE BEWAKING) Schaal 05 Tissen, E.W.M. per 2/1/2008 (GGW:BEDRIJFSSTOF&CHEMAFVAL 951),

M E N S E N & M U TAT I E S

Actieve dienst verlaten Co Commodore Leusden, AJ van, (per 2/1/2008) Directeur Le DMG, Luitenant-kolonel Lu Dalen, TBJ van, (per 2/1/2008) KLU Da Herplaatsing Intern, Peters, RG, (per 2/1/2008) Off. ATM, Polfliet, AC, Ing., (per 2/1/2008) OANVLX0040 SO Aviation Log., Strating, RA, (per 2/1/2008) Hfd Sie Ops Majoor M Burgers, RJHM, Drs., (per 2/28/2008) Bu Vlchtcdt Tact/Sched Off Vl Kapitein Ka Bellers, P, (per 2/12/2008) Vlchtcdt Ops Be Vlieg Sqn, Bruinenberg, ES, (per 2/11/2008) Sect Leader Apache, Gerritsen, PWM, Ing., (per 2/21/2008) Plv Vlchtcdt Cougar, Kerkstra, HG, (per 2/21/2008) Vlchtcdt Cougar, Nijman, EL, (per 2/1/2008) Jr. Beleidsm. Procesinrichting, Noordhuis, J, (per 2/1/2008) Senior P&O adviseur, Rigter, M, Ing., (per 2/1/2008) STOFF WPNSYS TECH, Stals-Visser, INH, (per 2/1/2008) KLU Herplaatsing Intern Eerste luitenant Ee Schrijvers, F, Ing., (per 2/1/2008) Bedrijfsk Sc Advis Bbv&im, Wals, AEH, (per 2/2/2008) Hfd Opslag en Distributie Adjudant A Gerritsen, MJ, (per 2/1/2008) SECR, Hal, G PTJP van, (per 2/1/2008) HFDTECHN AVIONICA, Ingen, D van, (per 2/1/2008) Cdt Hondensie, Vermeulen, PHC, (per 2/1/2008) KLU Herplaatsing Intern Sergeant-majoor Se Maters, CA, (per 2/29/2008) Test Engineer, M Siepel, H, (per 2/1/2008) KLU Herplaatsing Intern Sergeant der eerste klasse Se Berghout, RJM, (per 2/1/2008) Overtollig Be BBT SBK, Buiter, JJM, (per 2/1/2008) Techn Vliegtuigplaatwerk, Grobben, LJM, (per 2/1/2008) KLU Herplaatsing Extern, Hergaarden, PB, (per 2/1/2008) Assistent Cateringmanager A, Kardol, TD, (per 2/1/2008) Cabin Attendant, Kooten, JJ van, (per 2/1/2008) Mdw Opl & Leerlingenbehr, Nooter, I, (per 2/1/2008) Opleiding Off LVL, Nunen, JLA van, (per 2/1/2008) Specialist Lvb, Taylor Parkins, M, (per 2/1/2008) Groeps Cdt Bewaking, Vanhommerig, F, (per 2/1/2008) Mdw Dnst Plg Opcen Sergeant Se Boontjes, RM, (per 2/1/2008) Techn Avt B C130, Elshout, RF, (per 2/1/2008) Techn Vot Cougar, Morin, MCW, (per 2/27/2008) SPEC

VLTG ONH, Romein, B., (per 2/1/2008) Cursisten KLu Korporaal der eerste klasse Ko Anker, V.B. van den, (per 2/1/2008) Chauf, A An Broek, FJM van den, (per 2/24/2008) Kpl Bewaker, Gelden, MGJ, (per 2/1/2008) Chauf, Gijzen, EJ van, (per 2/1/2008) Brandwacht, Groot, V de, (per 2/9/2008) KLU Herplaatsing Intern, Lutjes, NR, (per 2/1/2008) Chauf, Paijmans, S, (per 2/1/2008) Ass Behrdr Pol/Ca/Chf Brst Vr, Schilperoort, PAJ, (per 2/1/2008) Ass Mont Gronduitr, Thije, BA ten, (per 2/10/2008) Overtollig BBT SBK, Walda, A, (per 2/1/2008) Kpl Ogrv

Schaal 04 Lenting, MAJ, (per 2/1/2008) KLu Herplaatsing Extern, Tandarts; Ottolander, DP den, (per 2/1/2008) Tandarts

Korporaal Ko Guerain, R.L., (per 2/1/2008) Hondengeldr, Gu Neutel, J.B., (per 2/1/2008) Nivo 3 Ooff VO Chinook, Reichwein, L.A., (per 2/19/2008) Nivo 3 Ooff GNKVZG, Winkel, R.G., (per 2/1/2008) Nivo 3 Ooff VO Chinook Soldaat der eerste klasse So Gulbitti, H, (per 2/25/2008) Sld Bewaker Gu Soldaat der tweede klasse So So Berg, Be D.N. van den, (per 2/29/2008) Nivo 2 Kpl Bewaking, Groenendijk, G, (per 2/1/2008) Nivo 2 Kpl Hondengeleiding, Kobes, E, (per 2/29/2008) Nivo 2 Kpl Transport Soldaat der derde klasse So Beekman, LA, (per 2/10/2008) Individueel Be begelpel KLu, Brouwer, G, (per 2/22/2008) Nivo 2 Kpl Transport, Dekkers, A.W., (per 2/29/2008) Nivo 2 Kpl OGRV, Elzen, J.W. van den, (per 2/6/2008) Cursisten 1 KLu, Graauw, S.J.P. de, (per 2/15/2008) Nivo 2 Kpl VO Cougar, Kouwer, P de, (per 2/1/2008) Nivo 2 Kpl Bewaking, Laan, P., (per 2/22/2008) Nivo 2 Kpl Bewaking, Lafort, A, (per 2/1/2008) Nivo 2 Kpl Bewaking, Mous, J.M.L., (per 2/29/2008) Nivo 2 Kpl Hondengeleiding, Tamboer, J.P.L., (per 2/1/2008) Nivo 1 Sld Bewaking, Yildirim, Y, (per 2/1/2008) Nivo 2 Kpl Hondengeleiding Schaal 09 Belle, J van, Drs., (per 2/1/2008) Mdw Sie Natuurtechn&Ecol.behee, Meijer-Dijkstra, C.A., (per 2/1/2008) Mondhygienist Schaal 08 Eck, JGGM van, (per 2/1/2008) Techn Avt C130 Schaal 05 Heijen-Hoffman, IJ, (per 2/1/2008) Mdw Administratie P&o, Somers, ELP, (per 2/1/2008) Office Manager

39


de Vliegende Hollander

Recommend Documents