de Vliegende Hollander

de Vliegende Hollander Maandblad voor de Koninklijke Luchtmacht 66e jaargang - nummer 5 - mei 2010

C-LSK geeft kijk op luchtmacht Van QRA tot inzet in gewapend conflict

COUGARS BLUSSEN BIJ BERGEN AAN ZEE TWEE KEER KRUIS VAN VERDIENSTE FRISIAN FLAG: STRIJD MET JAGERS EN ASWOLK

COLOFON UITGAVE Commando Luchtstrijdkrachten Bureau Luchtmachtcommunicatie

3

HOOFDREDACTEUR Luitenant-kolonel Willem Bogaard EINDREDACTEUR Arno Marchand REDACTEUR / ARTDIRECTOR June Smit REDACTEUR Ingmar Kooman

Foto: Fabienne Wink, AVDD

VORMGEVING EN LITHOGRAFIE Ruud Baas, TDS printmaildata DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag - 28.500 ex. REDACTIE Telefoon 076-544 71 30 Fax 076-544 71 31

7

INTERNET www.luchtmacht.nl E-MAIL [email protected]

‘Dit was moed en leiderschap tonen onder vuur’

BEZOEKADRES Luchtmachttoren, Luchtmachtplein 1 4822 ZB Breda Foto’s: Gerben van Es, AVDD POSTADRES Postbus 8762, 4820 BB Breda OMSLAGFOTO De Quick Reaction Alert is één van de nationale taken van het CLSK. In het kader daarvan onderscheppen twee F-16’s tijdens een oefening deze Boeing 737. Foto: Arnoud Schoor, Fotovlucht AVDD

ADRESWIJZIGINGEN Actief dienende militairen, reservisten en burgermedewerkers van de Koninklijke Luchtmacht wordt verzocht de adreswijziging te laten muteren in PeopleSoft. Postactieven, reservisten, veteranen, betalende abonnees en alle overige lezers wordt verzocht de adresdrager met vermelding van het juiste adres op te sturen naar het retouradres: Staf Commando Luchtstrijdkrachten CLSK/Kabinet/Bureau Postactieven Abonnementenadministratie Vliegende Hollander Postbus 8762, 4820 BB Breda Telefoon 076-544 7133 of 544 7136 BOT-militairen en burgermedewerkers die hun contract met Defensie voortijdig beëindigen en BBT-militairen die de dienst verlaten, hebben geen recht op een gratis abonnement horend bij de status van postactieve. Een abonnement op de Vliegende Hollander kost €17,02 per jaar (buitenland €21,55) en kan worden aangevraagd bij: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Telefoon: 0900-22 65 263 (10 ct per min.) Fax: 0251-31 04 05 www.aboland.nl Opzegtermijn bedraagt zes weken. Aanhaling uit en overname van (delen van artikelen in dit blad is toegestaan, met toestemming van de redactie en mits de bron wordt vermeld. ISSN 0024-0389

‘Dit natuurverschijnsel was meer dan overmacht’

10 Foto: Cristian Schrik, www.aimhigh.nl

3 | Interview C-LSK Met de verkiezingen voor de deur geeft C-LSK Jansen zijn visie op de rol van het luchtwapen in zowel internationaal, maar zeker ook nationaal optreden. 6 | Heidebrand In de zomer van 2009 schiet de luchtmacht al te hulp, maar in april is het wederom raak en maken Cougars vele blusvluchten boven heidebranden in Noord-Holland. 7 | Kruis van Verdienste Met nog dertien Defensiecollega’s krijgen twee KLu-militairen in Den Haag een dapperheidsonderscheiding uitgereikt voor hun bijzondere inzet in Afghanistan. 10 | Frisian Flag Perfect vliegweer en veel – buitenlandse – deelnemers; de belangrijkste ingrediënten

DE VLIEGENDE HOLLANDER

2

voor geslaagde vliegoefening. Totdat een IJslandse vulkaan roet in het eten gooit… 14 | IDEM-dag Op de dertiende dag voor Individuele Deelnemers Expeditionaire (en niet meer: Eerdere) Missies was dit jaar een groter rol weggelegd voor het thuisfront. 16 | Luchtmachtdagen Voor het eerst opent het Defensie Helikopter Commando haar deuren. De Luchtmachtdagen vinden dit jaar plaats op dé helikopterbasis van het CLSK. 18 | Eyjafjallajökull In april en mei ligt het civiele en militaire vliegverkeer dagenlang stil door de aswolk vanaf IJsland. Een reconstructie met twee luchtmachters.

INTERVIEW

‘Onze krijgsmacht is gebaat bij wapensystemen die hun nut hebben bewezen’

16 Foto: Simone van Es, AVDD

‘Een uitzending vraagt veel van zowel gezin als thuisfront’

22

| Van spijkerbroek tot nieuwe collega De opleiding Veiligheid en Vakmanschap is de nieuwste bron voor nieuwe luchtmachters. Het opleidingstraject bereidt ROC-leerlingen voor op het echte werk bij de KLu. Vaste rubrieken 20 | Vervlogen Tijden Theris van Beek weet nog goed hoe de Koolhoven F.K.51 vloog. Hij is de enige nog levende vlieger op deze verkenner. ‘Het was een geweldig toestel.’ 23

| Mensen en Mutaties

25

| Leeswijzer

27

| Journaal

35

| Fotopagina

Samenhang blijven bewaken In alle grote conflicten van de laatste twintig jaar waarbij Nederlandse strijdkrachten betrokken waren, bleek de inzet van het luchtwapen cruciaal, en soms zelfs doorslaggevend. Of het nou toezicht op naleving van een wapenstilstand betrof of een vrede afdwingende operatie, de inzet van het luchtwapen maakte het verschil. Maar ook de vastvleugelige luchttransportvloot, Geleide Wapens en Command and Control-inzet verdienden de laatste jaren hun sporen. Dit jaar is belangrijk voor Defensie. De overheid kampt met grote financiële tekorten en het nieuwe kabinet moet keuzes maken. Bezuinigingen op Defensie zijn voor veel politieke partijen een optie. De Commandant Luchtstrijdkrachten, luitenant-generaal Jac Jansen, geeft zijn kijk op de luchtmacht in de komende jaren. Tekst: Willem Bogaard

‘Nederland heeft altijd een bijdrage willen leveren aan de internationale veiligheid. Wij worden gevraagd door de Verengde Naties, NAVO of hulpverleningsorganisaties om slachtoffers van conflicten te ondersteunen en hulp te bieden. Ik vind het de kracht van Nederland dat wij dat doen, en zo als klein land een bijdrage leveren aan internationale vrede en

veiligheid. Deze inzet levert zeer direct ook een positieve bijdrage aan onze nationale veiligheid, en daar moet het ook om te doen zijn. We vergeten wel eens dat die twee onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Een bijdrage leveren in Afghanistan moet ook leiden tot een verminderde terreurdreiging in ons eigen land en daarmee een veiliger gevoel van de burger. 3


INTERVIEW

Rol van het luchtwapen blijft

Parachutisten boven Texel zijn getuige van een onderschepping door twee F-16’s. In deze gefingeerde Quick Reaction Alert houden de toestellen een langzaam vliegend propellervliegtuig onder toezicht. Foto: Hans van Marrewijk

Het Air Operations Control Station in Nieuw Milligen zorgt dag en nacht voor het veilig en vlot verlopen van het vliegverkeer. Foto: Simone van Es, AVDD

herkenbaar en verschuilen zich onder de burgerbevolking. De stedelijke omgeving wordt meer en meer de plaats waar conflicten worden uitgevochten. De conflicten zelf verplaatsen zich voortdurend. De regio waar vandaag hard wordt gevochten, is morgen het werkterrein van – weder – opbouw, terwijl het ook andersom kan zijn. Dit alles vergt wel grote flexibiliteit van de militairen, maar ook hun wapensystemen. De altijd beperkt aanwezige Welke voorwaarden zijn dat? slagkracht moet snel verplaatsbaar zijn en ‘Kijkend naar de huidige conflicten in direct inzetbaar indien nodig. Wapeninzet Irak en Afghanistan, lijken deze in geen ter bescherming en/of ontzetting van onze enkel opzicht meer op de oude traditionele eigen mensen en de zelfstandige inzet van oorlogen. Strijdende partijen zijn niet meer het luchtwapen, Militaire vliegers redden is nog altijd de primaire taak van het 303 SAR-Squadron. De crews op de moeten snel AB412 SP verrichten het leeuwendeel van hun Search and Rescue-taken voor civiele ‘klanten’. Jaarlijks voeren ze ruim 160 patiëntenvluchten uit. Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD en precies zijn. Burgerslachtoffers moeten daarbij tot het uiterste kunnen worden voorkomen. Hierbij geldt ook dat het huidige conflict niet het conflict van de toekomst is of hoeft te zijn. Dat heeft het verleden ons laten zien. Je daarop focus-

sen en je middelen op aanpassen, maakt je heel kwetsbaar. Multifunctionaliteit van je middelen is juist onze kracht. Zeker in een land als Nederland. Met de aanschaf van een wapensysteem maak je geen keuze voor gisteren of vandaag, maar voor de komende dertig, veertig jaar. Kijk dus niet alleen naar het hier en nu, maar over de horizon. Kijkend naar de ontwikkeling van het luchtwapen zijn in de laatste decennia de juiste keuzes gemaakt. Al die middelen die destijds zijn aangeschaft blijken onmisbaar bij de missies die we nu uitvoeren. Multifunctionaliteit is altijd het concept geweest en het zou verstandig zijn daaraan te blijven vasthouden.’

Hoe de toekomst voor Defensie eruit gaat zien is afhankelijk van de politiek en welke keuzes daarin worden gemaakt. Dat is logisch. Defensie heeft daarbij zelf het initiatief genomen met de interdepartementale werkgroep Verkenningen die onlangs haar eindrapport publiceerde. Welk keuze de politiek ook maakt, een aantal voorwaarden is altijd geldig.’


4

Hoe ziet u de toekomst van het luchtwapen? ‘Daarvoor zie ik een evenzo grote rol weggelegd als nu. Het luchtwapen kan voor een grote diversiteit aan taken en in een groot gebied worden ingezet. Of dat nu voor observatie is, het zorgen van bescherming van grondtroepen of het uitschakelen van doelen. De slagkracht van de Apache, de luchttransportcapaciteit van Chinook en Cougar en de inzet van multirole jachtvliegtuigen zijn voorwaardenscheppend en doorslaggevend. Daarnaast is luchttransport een essentieel middel als aanvoer voor onze troepen en middelen. Dominantie van het luchtruim

INTERVIEW

onverminderd van belang is voor toekomstig optreden van levensbelang, maar steeds meer zéker geen vanzelfsprekendheid. In de wereld is namelijk een toename van geavanceerde luchtafweersystemen waarneembaar, de zogenoemde double digit Surface to Air Missiles. Onze jachtvliegers ervaren dit nu al tijdens de oefening Red Flag. Daarnaast komen er wereldwijd steeds modernere gevechtsvliegtuigen in dienst.’ Zijn er zaken waaraan we aandacht moeten besteden? ‘Natuurlijk de verbetering van onze observatiecapaciteit. Met onbemande vliegtuigen is het beter mogelijk bewegingen van strijdende partijen te volgen, en daarop te anticiperen. Tevens is er behoefte aan een nieuw jachtvliegtuig dat veel sensorcapaciteit aan boord heeft en onder alle weersomstandigheden multi mission-inzetbaar is. Dat wil zeggen, het toestel kan tijdens één missie zowel doelen verdedigen, verkennen als eventueel aanvallen. Een jachtvliegtuig waarmee we de dominantie wel kunnen afdwingen en dat noodzakelijk is voor het grondoptreden. In 2012 wordt er een besluit genomen over de vervanging van de F-16. Nederland neemt ook deel aan de ontwikkelingsfase van de F-35. Die bevindt zich nu op een belangrijk punt. Als gevolg van opgelopen vertraging bij de productie herstructureerde het Pentagon het programma. Belangrijk daarbij is dat dit Amerikaanse ministerie van Defensie op basis van uitgebreid onderzoek heeft vastgesteld dat de prestaties van de F-35 niet ter discussie staan. In Nederland moet dit jaar worden besloten over het tweede testtoestel, nodig om te kunnen deelnemen aan de operationele testfase. Bij het schrijven van dit artikel is dit onderwerp van debat in de Tweede Kamer. Waarom is deelname aan die fase zo belangrijk? ‘Deelname biedt onder andere een unieke mogelijkheid zelf in een vroeg stadium ervaring op te doen met een jachtvliegtuig van de vijfde generatie, en samen met andere landen het operationele concept vorm te geven. Dat alleen al levert enorme operationele voordelen op.’

gebied van luchtverkeersleiding. Samen Met de NH90 krijgt de luchtmacht met de Luchtverkeerleiding Nederland heber een helikopter bij die ook voor ben we de intentie om in 2020 te komen nationale operaties wordt ingezet. tot één luchtruim en één organisatie. Dit Hoe belangrijk is die taak? levert niet alleen efficiency op, maar leidt ‘Nationale inzet blijft een kerntaak voor de ook tot voordelen voor het milieu en de luchtmacht, en ik zie dan ook een steeds civiele luchtvaart en daarmee onze econogrotere inzet van al onze middelen in Nemie. Vergelijkbare initiatieven verwacht ik derland. Helikopters vliegen vanaf het Maook van onze mensen. Kom met ideeën en ritiem Vliegkamp De Kooy en de vliegbasis voorstellen waarmee we efficiency kunnen Leeuwarden om mensen te redden uit zee behalen en die tot besparingen leiden. We en patiënten van schepen en de Waddenmoeten daarbij wel verantwoorde keuzes eilanden naar ziekenhuizen te vervoeren. maken en de samenhang goed blijven beTransporthelikopters worden met bambi waken. Bij een verantwoorde ambitie moet buckets ingezet om branden te blussen, op je uitgebalanceerde keuzes maken, maar verzoek van het Korps Landelijke Politiedie mogen nimmer ten koste gaan van diensten en het Openbaar Ministerie zijn veiligheid van de mannen en vrouwen die Apaches ingezet om voortvluchtige verdachworden ingezet. Wij staan niet alleen voor ten te achtervolgen en de kustwachtvliegtuigen controleren iedere dag het scheepvaartverkeer. Verkeersen gevechtsleiders op het AOCS NM bewaken continu het luchtruim en twee F-16’s van de Quick Reaction Alert staan permanent gereed om binnen enkele minuten ingezet te worden indien nodig. Inzet voor natio- Met de aflevering van de eerste NH90 aan het Defensie Helikopter Commando, krijgt de luchtmacht de beschikking over een multi-inzetbaar platform. Foto: Gert Kromhout nale taken heeft wat mij betreft ook een hele hoge prioriteit. veiligheid in nationaal en internationaal Bij een grote brand in Nederland wordt op verband, maar ook voor de veiligheid van het Defensie Helikopter Commando de onze eigen troepen. Als je bijvoorbeeld inzet al voorbereid en als er een ramp is besluit dat Defensie twee operaties tegein de wereld wordt een KDC-10 al gereedlijkertijd moet aankunnen, dan moet je gesteld. En zo hoort het. Ook daar staat de ook zorgen dat je daarvoor onder andere luchtmacht voor.’ de bescherming en transportcapaciteit hebt. De samenhang, dat is waar het om gaat. Je ambitie spreek je uit, en die Zijn verdere bezuinigingen dan kan alle kanten op. De politiek besluit eigenlijk nog wel mogelijk? daarover, maar de samenhang daarbij ‘Natuurlijk zoeken wij als luchtmacht naar is voorwaardenscheppend voor een serimogelijkheden het met minder te doen, euze krijgsmacht waarvan de luchtmacht om zo eveneens een bijdrage te leveren deel uitmaakt. Die samenhang bewaken aan bezuinigingen. Dat wordt ook van ons is een zorg voor de Commandant der verwacht en dat is zelfs een voortdurend Strijdkrachten en ik heb er het volste proces. Een aardig voorbeeld daarbij is vertrouwen in dat dat goed komt.’ • de civiel-militaire samenwerking op het

5


ACTUALITEIT

Cougars blussen brand bij Bergen Tekst: Arno Marchand

Nadat het 300 Squadron in augustus en september vorig jaar al in actie moet komen bij een grote brand in de duinen van Schoorl, is het dit voorjaar weer raak. Op 15 april krijgt Defensie het verzoek assistentie te leveren bij het blussen van een brand in het naburige Bergen aan Zee. Twee Cougars vliegen diezelfde avond nog naar Noord-Holland.

Ondanks het dan afgekondigde vliegverbod vanwege de vulkaanas uit IJsland, mogen de Cougars vliegen. Na twintig drops met de bambi bucket waarbij ze zo’n vijftigduizend liter water storten, keren ze tegen 22.00 uur weer terug op de vliegbasis Gilze-Rijen. De dag erna vertrekken er ’s ochtends drie Cougars vanaf het Defensie Helikopter Commando naar Bergen. Defensie zet tevens een team van de landmacht in met Ravens. Deze onbemande verkenningsvliegtuigjes kunnen met hun warmtebeeldcamera’s het gebied in de gaten houden waarin de duinbrand nasmeult. De brandweer op de grond of de Cougars vanuit de lucht, kunnen zo een oplaaiende brand snel in de kiem smoren. De afgelopen jaren bewezen zowel de Chinooks van 298 Squadron als de Cougars hun waarde bij het blussen. Naast diverse duinbranden worden ze nationaal ingezet bij een brand in een cacaofabriek in Zaandam, een natuurbrand bij Austerlitz en een brand in een opslagloods in Venlo. Buiten de landsgrenzen helpen de Cougars bij het blussen van zeer grote bosbranden in Portugal in 2006, en een jaar later in Griekenland. •

Water halen doen de Cougars in de Noordzee. Foto 300 Squadron

De Cougars storten met de bambi bucket per keer 2500 liter water op een brandhaard. Foto: Richard Frigge, AVDD

On hendigna autat autet lummolesto corper se dolorper illam ad dipis ercin


6

Op een parkeerplaats vinden de Cougars een landingsplek. De parkeermeter zal wel ongebruikt blijven. Foto: 300 Squadron

PERSONEEL

Luchtmachtmilitairen onderscheiden met Kruis van Verdienste Tekst: June Smit

´We hebben heel veel geluk gehad´ Luchtmachters luitenant Dennis Pickhard en adjudant Rob Martens maken 14 april deel uit van een historische gebeurtenis. Tijdens een ceremonie in Den Haag worden zij, net als dertien andere militairen die dag, bij Koninklijk Besluit onderscheiden voor hun moedige optreden tijdens een actie in Afghanistan. Een gebeurtenis de KLu’ers niet onberoerd laat. ‘Ik weet nog steeds niet of we nu op het juiste moment op de juiste plek waren of juist niet’, aldus Martens.

Foto boven: De interservice vaandelgroep betreedt het Plein in Den Haag. Het luchtmachtvaandel (r.) wordt gedragen door adjudant Bar t van Breenen van de vliegbasis Volkel. Foto onder: De minister speldde de onderscheidingstekens op tijdens twee afzonderlijke ceremonies. Vanwege hun werkzaamheden kregen vijf militairen hun onderscheiding tijdens een besloten ceremonie op de Prinses Juliana Kazerne. De overige tien militairen staan hier aangetreden op het Plein.

7


PERSONEEL

Heftig, soms hartverscheurend, maar allemaal echt gebeurd. De verhalen van de militairen die vandaag worden onderscheiden op het Plein in Den Haag, klinken onder het waterige Nederlandse zonnetje stuk voor stuk bijna ongeloofwaardig. ‘Niets is minder waar’, zo benadrukt ook demissionair minister van Defensie Eimert van Middelkoop in zijn speech. ‘Natuurlijk hoort functioneren op het scherp van de snede bij het beroep van militair’, licht hij toe. ‘Onze militairen zijn getraind, ze zijn professionals en weten wat hen te wachten staat. De lat ligt hoog en deze militairen zijn stevig over die lat heengegaan. Zij hebben in minder dan een seconde scherpe keuzes moeten maken in extreme omstandigheden… dát is moed en leiderschap tonen onder vuur. Dát is de motivering van het Koninklijk Besluit waarin Hare Majesteit aangeeft dat een bijzondere onderscheiding voor dapperheid op zijn plaats is.’

Rob Mar tens bij een 155 millimeter granaat die hij gebruikt voor instructie voor de Genie in Afghanistan. Dit soort munitie wordt doorgaans niet gevonden in Afghanistan. Het gaat hier dan ook om eigen materiaal. (eigen foto)

Dennis Pickhard met een 120 millimeter mor tiergranaat. Dit soor t projectielen moet de EOD regelmatig ruimen in Uruzgan. (eigen foto)

Een opname tijdens de actie in de buur t van Chora waarin Pickhard en Martens zich onderscheiden. Een UH-60 Blackhawk medevac-helikopter is zojuist geland om gewonden op te halen. (eigen foto)


8

Historisch De uitreiking in Den Haag die deels op het Plein en deels in de Juliana Kazerne plaatsvindt, is verre van alledaags. Sinds 2002 zijn er wel 51 dapperheidonderscheidingen uitgereikt uiteenlopend van de Militaire Willemsorde, Bronzen Leeuw, Bronzen Kruis en Kruis van Verdienste. Verder in het verleden gaat de verlening van dergelijke onderscheidingen terug tot de operatie in Nederlands Nieuw-Guinea, maar liefst vijftig jaar geleden. Het Bronzen Kruis dat vandaag aan zes militairen is uitgereikt, wordt verleend aan militairen die zich door moedig of beleidvol optreden tegenover de vijand hebben onderscheiden. Het Kruis van Verdienste, dat naar negen gedecoreerden gaat, wordt opgespeld voor dezelfde reden maar dan in een vijandelijke actie. Vijandelijk vuur Luitenant Dennis Pickhard en adjudant Rob Martens ontvangen het Kruis van Verdienste. De twee luchtmachters van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) zijn op 20 augustus 2007 toegevoegd aan een gemotoriseerde patrouille in de omgeving van het Afghaanse Chora. Nadat een pantservoertuig tijdens een hinderlaag wordt uitgeschakeld door een vijandelijke granaat, ziet Martens twee collega’s uit het voertuig dekking zoeken. Ondanks hevig vijandelijk vuur verlaten hij en Pickhard op eigen initiatief hun Bushmaster om poolshoogte te nemen. De twee collega’s blijken gewond, waarna Pickhard en Martens ze in veiligheid brengen. Als een derde gewonde achter het voertuig blijkt te zitten, stellen ze zich opnieuw bloot aan de kogelregen om ook hem veilig te stellen. Op het Plein speldt de minister hen beiden het Kruis van Verdienste op, waarna Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm de mannen een vaderlijke klop op de rug geeft. Net als bij de andere gedecoreerden, fluistert hij ook Martens en Pickhard iets persoonlijks toe. ‘Je ziet, ook de ouderen kunnen het nog’, vertelt Martens over zijn ‘onderonsje’ met Van Uhm. ‘Dat zei hij natuurlijk omdat ik een van de oudste was. Bovendien zijn ze zo’n oude luchtmachter in het terrein niet gewend’, grapt hij. Geluk Martens is speciaal voor de onderscheiding teruggekomen uit Afghanistan, waar hij de dag na de uitreiking weer heen vliegt voor het volmaken van zijn huidige uitzending. De ceremonie laat hem niet onbewogen. ‘Het doet me meer dan ik had verwacht’, zegt hij. ‘Het is toch wel uniek dat je dit mag meemaken. Het mooiste is dat de gewonden hun leven weer hebben opgepakt. Toch vraag ik me nog steeds af of we nou op het juiste moment op de juiste plaats waren of op het verkeerde moment op de verkeerde plaats, want wil je dit

PERSONEEL

eigenlijk wel meemaken? Aan de andere kant hebben we er drie mee terug kunnen nemen, dus je zou daarom kunnen zeggen dat we op de goede plaats waren op het goede moment. Ik denk gewoon dat we heel veel geluk hebben gehad.’ Hoort erbij ‘Het is goed dat er ook eens aandacht komt voor dit soort acties’, zegt Pickhard na de uitreiking. Hij nuanceert: ‘Naast ons was dit hele peloton van luchtmobiel achter mij bij het incident aanwezig. Natuurlijk zijn wij specifiek onderscheiden voor een actie daarbinnen, maar uiteindelijk doe je het met zijn allen. Het is alweer een behoorlijke periode geleden en er zit alweer een uitzending in Afghanistan tussen. Bovendien was het een incident in een heel lange periode. Het hoort een beetje bij het werk, anders was ik ook een tweede keer niet op uitzending gegaan.’ De toenmalige vredescommandant EOD KLu die een rol speelde in de voordracht van Pickhard en Martens, vindt de actie minder vanzelfsprekend. ‘Het is heel bijzonder dat je de moed en durf hebt om de relatief veilige dekking van een Bushmaster te verlaten om gewonde collega’s te redden. En dat terwijl er mortieren om je heen vallen en op je geschoten wordt. Bovendien gingen ze ook zonder blikken of blozen een tweede keer de kogelregen in om een andere collega te redden. Iedereen beleeft het op zijn eigen manier, maar ik vind dat ze dit zeker hebben verdiend. En dat vind ik niet alleen.’ •

Commandant der Strijdkrachten luitenant-generaal Peter van Uhm (l.) feliciteer t eerste luitenant Dennis Pickhard met zijn dapperheidsonderscheiding.

Demissionair minister van Defensie Eimer t van Middelkoop (l.) speldt adjudant Rob Mar tens het Kruis van Verdienste op.

Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) in Afghanistan De Explosieven Opruimingdienst Defensie bestaat uit militairen van de Koninklijke Luchtmacht, Landmacht en de Marine. In Afghanistan zijn de teams verantwoordelijk voor het ruimen van alle explosieven, waaronder conventionele en geïmproviseerde munitie. Tijdens een patrouille onderzoekt de Genie de zogenoemde vitale punten, waarop de Taliban snel zou kunnen aangrijpen. Eventuele gevonden explosieven maakt de EOD ter plekke onschadelijk. Naast het opsporen en ruimen onderzoekt het weapon intelligence team de gevonden explosieven om informatie over de afkomst te verzamelen.

Erewachten op het plein werden onder andere verzorgd door CLSK-militairen. Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD

9


OEFENING

IJslandse aswolk legt sluier over Frisian Flag

Doel van de oefening is de deelnemende vliegers te trainen in het uitvoeren van complexe missies in internationaal verband. Foto: Kees van der Mark

Tekst: Arno Marchand

‘The next best thing’ Met de aankomst van de eerste vliegende deelnemers op 8 april en de rest in de volgende

dagen,

lijkt

de

vliegbasis

Leeuwarden een prima Frisian Flag tegemoet te gaan. Op de grond staan diverse systemen dan al paraat, zodat van 12 tot en met 23 april alles uit de kast kan voor de grootste Nederlandse live flying oefening. Niemand weet dan nog dat de deelnemers een tegenstander uit onverwachte hoek krijgen. Uitzicht vanaf de verkeerstoren op de volle flightlines, met voorop de Noorse DA-20 en daarachter de Finse Hornets. Foto: René Ketting, AVDD

Op het moment dat op donderdagochtend de eerste deelnemers al in de lucht hangen, wordt duidelijk dat de aswolk de Noordzee heeft bereikt. Toestellen keren meteen terug en landen, terwijl anderen nog aan de kop van de baan staan. Foto: Gerrit Boxem


10

OEFENING

Twee weken lang beoefenen vliegers uit zeven landen, in complexe missies zowel luchtverdediging als luchtsteun aan grondtroepen. Een blik op de deelnemerslijst leert dat de organisatie een diverse mix naar Nederland heeft weten te halen: acht Amerikaanse F-15’s, zes Luftwaffe Phantoms, acht Noorse F-16’s en een Da-20 storingsvliegtuig, zes F/A-18’s uit Finland en buurland Zweden stuurt zeven JAS-39 Gripens. Nieuw dit jaar is de deelname van zes Poolse F-16’s. Voeg daarbij achttien Nederlandse F-16’s en Leeuwarden staat vol. ‘Er kan echt niets bij’, zegt oefenleider kapitein Ralph Oude Nijeweme van het 323 TACTESS. ‘In voorgaande jaren was de oefening qua deelnemers klein maar fijn. Dan haal je de trainingswaarde meer uit de flexibiliteit. Nu heb je een veel ingewikkelder planning, kunnen we meer tegenstand in de lucht creëren en worden de “treinen” langer. Ook al vliegen niet alle ruim zestig toestellen tijdens een missie, want de spares blijven uiteraard achter, toch gaan er iedere keer een kleine vijftig de lucht in. Dat is zéker niet alledaags, maar het geluid dat daarmee gepaard gaat, past gewoon binnen de normering die Leeuwarden voor dit jaar heeft’, benadrukt hij. ‘Alle deelnemers krijgen duidelijk gebriefd zo efficiënt mogelijk te vliegen, dus straight-in komen voor de landing, geen extra circuits draaien en alleen afterburner gebruiken als dat echt nodig is. Als vereiste heb ik wel gesteld dat alle deelnemers vanaf één basis opereren zodat je samen kunt briefen en debriefen. Dat bepaalt de meerwaarden van een oefening als deze.’ Fluitend Niet alleen op vlieggebied geeft een grote oefening veel uitdagingen. Dat is zeker ook zo op de grond waar ieder mens en iedere machine zijn of haar plaats moet vinden. Daarom werken zowel Oude Nijeweme als het Hoofd TACTESS-vlucht, de logistieke poot van het 323 Squadron, eerste luitenant Jan Dijk met een draaiboek. ‘Daar komen steeds weer nieuwe dingen in’, zegt laatstgenoemde. ‘Ik doe dit nu voor de vierde keer, maar ieder jaar zijn er meer regels en papierwerk. Wat mag waar wel en niet staan. Waar sla je bijvoorbeeld chaff en flares op en waar mag je wel en niet tanken. Daarbij kan in verband met de afmetingen ook niet alles overal staan. Op noord hebben we een containerdorp neergezet voor de Noren, Polen

en Duitsers, en de Amerikanen zitten in een tijdelijke kantoorruimte op de oude Duitse baan. Zij kwamen met liefst honderdveertig man, en die zet je niet zomaar ergens neer. Dat moet wel een beetje in de buurt van hun eigen toestellen zijn. Naast het parkeren van vliegtuigen moet je ook rekening houden met transporttoestellen die materiaal komen leveren, en draaipunten. We zitten nu dus echt vol. Overnachtingen regelen de deelnemers zelf want voor zoveel personen, je spreekt over zo’n vijfhonderd man, hebben we op de basis geen plaats. Dat vormt weer een goeie boost voor de lokale middenstand. Je doet dit werk niet fluitend, maar het geeft me wel een kick als alles is gelukt.’ ‘Het is een beetje als het spelletje bij “Ren je rot” waarbij je stokken die uit het plafond vallen moet opvangen’, geeft Oude Nijeweme aan. ‘Dit is ook niet een oefening die je in één dag regelt. Al een jaar geleden zijn we begonnen met het sturen van uitnodigingen. In september volgde de Initial Planning Conference; wie komen er, wat gaan ze doen, en wat nemen ze mee. Vanaf de site survey, de verkenning hier op de basis, is het druk, maar de planning loopt goed. Ik heb het wel eens warm gehad, maar iedereen is hier op elkaar ingespeeld. We gaan voor de oplossing en niet het probleem.’

basis opgesteld en probeert daarvandaan het radarplaatje van, en de communicatie tussen de deelnemers te verstoren. Een film als Top Gun lijkt misschien toepasselijk in een oefening als Frisian Flag, maar wanneer er in de operationele communicatie fragmenten van voorbijkomen, of er klinkt ineens klassieke aria, dan kan dat behoorlijk lastig zijn. Het verstrekken van valse informatie behoort ook tot de mogelijkheden van de Jamm Car door commando’s van gevechtsleiders op te nemen, te knippen en in een andere volgorde weer te laten horen.

Air operations-park Behalve vanuit de verkeerstoren worden alle vliegbewegingen gecontroleerd, geleid en aangestuurd door de Transportable Air Control Facility (TACF). Dit mobiele gevechtsleidingscentrum van het AOCS Nieuw Milligen coördineert tevens de inzet van de op Leeuwarden geplaatste Patriots. Het zogenoemde air operations-park wordt verder gecompleteerd door de Nationale Datalink Management Cell die alle communicatie via Link-16 faciliteert, en het Elektronische Oorlogsvoering of EOV-team. Hun Jamm Car staat net buiten de

Duitse Phantoms kregen halverwege de oefening te maken met een probleem met hun schietstoelen. Toch voelen ze zich echte ‘Frisian Phighters’. Foto’s: Maurits Kraak

11


OEFENING

De Polen participeren voor het eerst in Frisian Flag en met succes, want ze doen het volgens de oefenleider nog beter dan hij had durven hopen. Foto: Kees van der Mark

Tour de France Van het honderdzeventig man sterke detachement van de Groep Geleide Wapens, zijn er zo’n zeventig aanwezig op Leeuwarden. De rest bevindt zich in het oefengebied De Marnewaard waar één batterij zich steeds verplaatst. ‘Luchtverdediging zoals in Frisian Flag is waarvoor de Patriot primair werd aangekocht’, geeft luitenant-kolonel Ben Kamstra van het 800 Squadron aan. De GGW doet al jaren mee in deze oefening, in zowel de rol van Red als Blue Air. ‘Ons radarsysteem geeft een erg scherp beeld en dat is niet alleen belangrijk voor ons, maar met De deelname van de US Air Force bestaat niet alleen uit de F-15’s die op Leeuwarden staan, maar ook KC-135 tankvliegtuigen die vanaf thuisbasis RAF Mildenhall vliegen. Foto: Cristian Schrik, www.aimhigh.nl

Link16 communicatie ook voor de vliegende deelnemers. Pas als je alles van elkaar weet, kan je Command and Control uitvoeren. Op die manier hebben we nu naast een fighter engagement zone waarin de jachtvliegtuigen actief zijn en een missile engagement zone, ook een gebied waarin we beide actief zijn. Dán moet je zéér zeker zijn Zweden (Gripen, l) en Finland (F/A-18, r.) zijn al lange tijd van je zaak wil je op een knop drukPartnership for Peace-landen en daardoor al een heel eind ingeburgerd in de NAVO-doctrine. Foto: Maurits Kraak ken. Network Centric Warfare, het geïntegreerd oorlogvoeren in de lucht; we ook bij dit ontwerp weer een voortrekdat kan allemaal met behulp van Link16. Ik kersrol, en ik denk wel dat we hier mee goud vind dat we daarin als KLu met een paar jaar in handen hebben. We zitten echt voor een zó gegroeid zijn, dan we als defensive coundubbeltje op de eerste rang.’ ter air echt gezamenlijk kunnen opereren.’ Op Leeuwarden heeft de eenheid de beschikking over het nieuwe Tactical Command SyRugzak stem. ‘Dit is versie drie sinds de aanschaf in Oude Nijeweme geeft aan dat een grote de jaren tachtig, waarbij we nu van vier naar oefening als deze in eigen land belangrijk één container zijn gegaan’, zegt Kamstra. is. ‘Zo’n 45 Nederlandse vliegers trainen ‘Hiermee hebben we in het terrein een kleitijdens Frisian Flag, en hoeven daarvoor dus nere footprint, zowel fysiek als qua warmte. niet naar het buitenland. Daarbij komt ook Het is echt een lean en mean ontwerp, en nog de getraindheid van de militairen op de volledig Nederlands met onderdelen die zo grond, zoals luchtverkeers- of gevechtsleiders “van de plank” komen. We hebben als GGW en Forward Air Controllers. Het blijft een zelf een groot deel kunnen mee-ontwikkelen low cost exercise, want behalve chaff en flares en zijn daarbij niet over één nacht ijs gegaan. De uitschuifbare container komt van een bedrijft dat dit soort voertuigen bouwt voor bijvoorbeeld de Tour de France. Net als met de geleidewapenoefening Joint Project Optic Windmill of JPOW, hebben

Het TACF ontplooide volledig naar Leeuwarden, met vijf ops-containers en daarnaast technische ondersteuning. Ook hier is internationale samenwerking te vinden, want drie Zweedse maken deel uit van het personeelsbestand. Foto: René Ketting, AVDD


12

Foto: Kees van der Mark

OEFENING

De Nationale Datalink Management Cel verzamelt van elk platform de Link16 informatiebehoeftes. Foto’s: René Ketting, AVDD

wordt bewapening fictief gebruikt. Het leuke is dat je steeds andere types vliegtuigen hebt als Red Air. Iedere deelnemer komt daarvoor namelijk aan de beurt. Deelnemers krijgen dan handleidingen wat ze wel en niet kunnen en mogen doen, zodat Blue Air de hoogste trainingswaarde haalt. Het is dan aan de air boss om te bepalen hoe hij deze middelen voor die missie inzet.’ De oefenleider geeft wel aan dat niet alle KLu-vliegers aan deze Nederlandse oefening kunnen deelnemen. ‘Door naast Frisian Flag een Red of Maple Flag te volgen, heb je de mogelijkheid om iedere vlieger de eerste tien gevechtsmissies – gevlogen tijdens een oefening – in zijn of haar rugzak mee te geven. Een flag-oefening in eigen land geeft nog meer dan in het buitenland de mogelijkheid om in elkaars keuken te kijken, en daar leer je extra van. Hier rapporteren ze namelijk aan onze staf, in plaats van aan die van Red of Maple Flag. Bij iedereen speelt geld een rol, maar Frisian Flag geeft veel training voor wat je investeert. Dit is naast Red en Maple Flag zeker “the next best thing”. We merken dat Frisian Flag er echt toe doet en daarom is het zaak de oefening jaarlijks op de kalender te houden. Ik mis niets, maar voor de variatie zou het interessant zijn om bijvoorbeeld een C-130 toe te voegen of om in het donker te vliegen.’ Balen Maar dan komt er aan het einde van de eerste week ineens een tegenstander uit de lucht vallen waarmee niemand rekening heeft gehouden. De vulkaan op IJsland spuwt zijn

aswolk niet alleen kilometers hoog de lucht in, maar ook nog eens honderden over de Noordzee, het oefengebied van de Frisian Flag-deelnemers. Oude Nijeweme: ‘Heb je alle ingrediënten voor handen en daarbij prachtig weer, krijg je dit. Op de eerste donderdag zou ’s middags het luchtruim dichtgaan, dus zijn we er ’s ochtends nog wel uitgegaan. Ops had iedereen opgedragen als hij maar iets zou ruiken, proeven of voelen, dat direct te melden en terug te keren. Eén van de deelnemers was al in de lucht en rook een lichte zwavelgeur. Ik stond net aan te draaien, maar kon meteen terug. We hebben toen alles afgeblazen. Het is geen mist die over de Noordzee hangt, maar een factor waarmee iedereen in Europa te maken heeft. Natuurlijk is het balen, maar iedereen zit in hetzelfde schuitje. We hebben het op de meest professionele manier opgepakt. De planning was om woensdag en donderdag in de tweede week tot een climax van de oefening te komen. Maar na het weekend maakten de buitenlandse deelnemers plannen om zodra het weer het toeliet, terug te vliegen naar huis. Om zoveel mogelijk trainingswaarde te behouden, zijn alleen de F-16’s van de KLu vanaf de tweede dinsdag weer de lucht ingegaan. Met zo’n twintig stuks gebeurt dat ook niet vaak, dus we hebben er nog echt goede trainingswaarde weten uit te halen. Liever had ik iedereen twee vette weken gegeven, maar dit was meer dan overmacht.’ •

Voor een zo realistisch mogelijk scenario, staan ook buitenlandse grondgebonden wapensystemen op Leeuwarden opgesteld. Foto: Arnoud Boxman

13


PERSONEEL

Steun uit een onverwachte hoek.

Thuisfront zichtbaarder tijdens IDEM-dag 2010 Tekst: Bureau Luchtmachtcommunicatie | Foto’s: Simone van Es, AVDD

‘Alleen kan ik het niet, ik heb je nodig’ De stoelen in de zaal op het Veteraneninstituut zijn tot en met de laatste rij goed gevuld wanneer de kersverse commodore Lorraine voor de laatste keer als dagvoorzitter het woord neemt voor de opening van de IDEM-dag, de bijeenkomst voor Individuele Deelnemers Expeditionaire Missies. De opkomst is groot en dat verheugt de dagvoorzitter zichtbaar.

Duopresentatie van uitgezonden militair en par tner, die veel respect ontvangt met haar presentatie over het Midden-Oosten.

Het is de dertiende bijeenkomst georganiseerd door de werkgroep, met dit jaar als thema ‘Alleen kan ik het niet, ik heb je nodig’. Dat sluit volgens PC-LSK generaal-majoor Hans Wehren goed aan bij het credo van de luchtmacht. ‘Als organisatie met luchtmachtcollega’s onderling en thuisfront, moeten we nooit het gevoel krijgen er alleen voor te staan. We vormen een team.’ Veteranenzorg is ernst en de extra aandacht voor een speciale, kleine groep individueel uitgezondenen noodzakelijk. Het doel van de dag is dan ook om naar elkaar te luisteren, ervaringen te delen en van elkaar te leren. Knelpunten herkennen benoemen zodat het voor de toekomst nog beter wordt ingericht. Wehren: ‘In 1997 begonnen we met de werkgroep IDEM. Uit rapporten van de IGK en eigen bevindingen bleek dat er te weinig begeleiding was van individuele uitzendingen. Er is nu meer begrip en er zijn maatregelen genomen om individueel uitgezonden personeel beter te begeleiden, zowel voor, tijdens als na de uitzending.’ Praten met maten Hoewel er dus de afgelopen jaren al veel stappen zijn gemaakt en het IDEM-beleid van de KLu staat, is dit geen reden om achterover te leunen. De verpaarsing van de krijgsmacht zorgt ervoor dat de bekende valkuilen voor individueel uitgezondenen nog steeds actueel zijn. Knelpunten als beperkte aandacht van een leidinggevende vooraf, tijdens en na de uitzending, weinig inlevingsvermogen en (on)mogelijkheden voor een klankbord na terugkomst, zijn zaken die nog steeds de hoogste aandacht nodig hebben. Maar ook het belang van een goede buddy en de zorg voor het thuisfront mogen niet worden vergeten. Kolonel Eric Linssen is de eerste van drie ervaringsdeskundigen die deze dag spreken over valkuilen en ervaringen. Hij bijt het spits af met een persoonlijk verhaal over zijn uitzending naar Congo in 2008. Al snel wordt duidelijk dat Commodore Lorraine is voor de laatste keer dagvoorzitter op de IDEM-dag.


14

PERSONEEL

de timing van zijn vertrek ongelukkig samenvalt met een buitenlandplaatsing. Na terugkeer van uitzending moet Linssen namelijk direct beginnen aan een nieuwe functie als defensieattaché in Rome. De verhuizing met zijn gezin naar Italië loopt dus dwars door de voorbereidingen van de uitzending heen. De ondersteuning die Linssen daarbij van de organisatie verwacht te ontvangen, laat volgens hem te wensen over. ‘Ik moest alles zelf doen en kreeg door personeelstekort weinig ondersteuning. Voor mijn gevoel had ik daardoor te weinig tijd voor mijn gezin.’ Gelukkig wordt Linssen bij aankomst in Afrika goed opgevangen door zijn voorganger. ‘Wat ik het meeste miste tijdens een individuele uitzending is praten met maten. Gewoon in je eigen taal een ervaring delen of even steun zoeken. Wanneer er dan van je Nederlandse collega’s ook geen geluid komt, kan het soms erg eenzaam worden.’ Niet alleen Ook bij majoor Jos Hekking conflicteert een internationale plaatsing met een uitzending. Hoewel deze veteraan al redelijk wat uitzendervaring op zijn CV heeft staan, neemt zijn individuele uitzending naar Kabul met ISAF 8 toch een bijzondere positie in. Op het moment van aanwijzing bezet Hekking namelijk een internationale NATO-functie in Engeland. Gedurende 4,5 maand vervult hij een Liaisonfunctie in Kabul terwijl zijn gezin weg van de vertrouwde Nederlandse omgeving tijdelijk in Engeland vertoeft. In een opsomming evalueert Hekking stapsgewijs zijn persoonlijke ervaringen aan het publiek. Onderverdeeld in verbeterpunten, tekortkomingen, handige tips maar ook positieve bevindingen. ‘Ik probeer de negatieve dingen te vergeten en richt me op mijn positieve ervaringen. Ik heb er veel van geleerd, op een bepaalde manier ook van genoten en ben er niet slechter op geworden. Maar het mag niet zo zijn dat je er als IDEM’er alleen voor komt te staan bij een uitzending.’ Majoor Jason Tak bijvoorbeeld staat er tijdens zijn tweejarige uitzending naar het Midden-Oosten allerminst alleen voor. Hij mag zijn vriendin en inmiddels vrouw meenemen op zijn reis. ‘Dit gaf een heel ander perspectief aan de uitzending. Angella kon een kijkje in de keuken nemen van mijn werk. Dat was heel bijzonder. Wij hoefden elkaar niet een

lange tijd te missen, maar konden onze ervaringen en gevoel elke dag delen. Feit blijft wel dat ik mijn vriendin meenam naar een onveilig gebied, wat natuurlijk veel begrip vraagt van de familie die achterblijft.’

Haar visie wordt door de meeste militairen wel herkend en slaat daarmee een brug tussen uit en thuis. Dat meedelen en meevoelen in de avonturendrift van je relatie niet de gewoonste zaak van de wereld is, word ’s middags duidelijk tijdens de groepsdiscussies. Openhartig spreekt de thuisfrontgroep over gevoelens en emoties die bij een uitzending komen kijken, waarbij geen blad voor de mond wordt genomen. De groep is het er duidelijk over eens: een uitzending vraagt veel van je, zowel als gezin en als thuisfront. Het doet een groot beroep op je flexibiliteit en zelfstandigheid. Je komt staat er in situaties soms alleen voor, waarbij je graag wat hulp zou willen hebben. Dat kan eenzaam zijn en gevoelens van boosheid, gemis en verdriet met zich meebrengen. Bij thuisfronters met een relatie in Afghanistan overheerst bovendien de zorg over de veiligheid en twijfels over nut en noodzaak van de missie. Deze IDEM-bijeenkomst leent zich

Opwerkprogramma Tot groot genoegen van de IDEM-organisatie bezet het thuisfront dit jaar een prominentere rol. Dat wordt bijvoorbeeld duidelijk als partner Angella ook haar ervaring met het publiek deelt tijdens een duopresentatie. Vol bewondering hoort de zaal aan hoe zij voor twee jaar Nederland achter zich laat om haar vriend te volgen naar het Midden-Oosten. Om de uitzending voor Angella zo veilig mogelijk te laten verlopen, bereid ook zij zich met een opwerkprogramma voor op het leven in een uitzendgebied. ‘Ik heb geleerd hoe ik om moest gaan met een gasmasker en een scherfvest en maakte mezelf simpele veiligheidsprocedures eigen zoals altijd de auto volgetankt voor de deur hebben staan en de benodigde spullen bij de hand hebben mocht er wat gebeuren. Ik heb er nooit over getwijfeld of ik wel mee zou gaan. Ervaringen delen tijdens de groepsdiscussie. Toen de kans kwam, hebben we die gepakt. Ik vind het prima om die ervaringen en gevoelens fantastisch dat ik van dicht bij een kijkje met elkaar te delen. ‘Het is erg verveheb mogen nemen in de keuken van het lend als omstanders een ongezouten werken en leven als militair en ik kijk er mening hebben over de missie en de dan ook positief op terug.’ bijdrage van jouw partner daaraan. Je voelt je dan machteloos en boos’, aldus een echtgenote van een uitgezonden Openhartig militair. Daarnaast kan een uitzending Wat haar het meest bijblijft is de kameook een emotionele belasting vormen, raadschap en band die je met de mensen zo ervaart een vrijwilligster uit de onderling ontwikkelt. Daarin zit meteen thuisfrontgroep. Gelukkig krijgt zij al ook de grootste uitdaging die voor haar snel spontane bijstand van een lotgeaan de uitzending kleeft. ‘Het weer noot. En zo wordt de dag onbedoeld terug zijn Nederland vind ik lastiger dan symbolisch afgesloten met het thema verwacht. Ik moet de banden en relaties waarmee het ook begon. • herstellen, en met vrienden en familie en dat is soms moeilijk. Ik bekijk zaken nu Meer weten over IDEM? http://intranet. soms vanuit andere normen en waarden mindef.nl/klu/uitzending/idem.aspx en plaats ze in een ander perspectief.’

15


EVENEMENT

Voor het eerst is in Nederland de spectaculaire demonstratie van een Globemaster III te zien. Het West-Coast Demoteam van March Air Reserve Base in Californië toont waartoe een C-17A in staat is. Foto: Frank Visser

Thema Open Dagen Defensie: Wereldwijd inzetbaar op missie

DHC opent poorten Dit jaar opent de luchtmacht haar deuren op de vliegbasis Gilze-Rijen. Het is voor het eerst sinds 2005 dat deze huidige thuisbasis van het Defensie Helikopter Commando (DHC) voor het grote publiek toegankelijk is. Naast het DHC presenteren zich natuurlijk ook de andere vliegende en grondgebonden onderdelen van het Commando Luchtstrijdkrachten. Daarnaast is er een afvaardiging te zien van de overige operationele commando’s. Centraal staat het thema ‘Wereldwijd inzetbaar op missie’.

Tekst: Arno Marchand

La Patrulla Aspa vliegt met vijf Eurocopter EC-120 Colibri’s. Het team van de Escuela de Helicópteros del Ejército del Aire, de helikoptervliegschool van de Spaanse luchtmacht, is opgericht in 2003. Foto: La Patrulla Aspa


16

Staticshow (o.a.) Denemarken: Duitsland: Frankrijk: Groot-Brittannië: Hongarije: NAVO: Oostenrijk: Polen:

EVENEMENT

F-16, Fennec AS532 Cougar, Bo-105, Tornado Fennec, Puma Harrier, Jetstream, Merlin, Tornado, VC-10 An-26 E-3A Sentry S-70 Blackhawk MiG-29, Sukhoi Su-22M3K Fitter

Vliegshow (o.a.) België: Finland: Frankrijk: Groot-Brittannië: Hongarije: Jordanië: Spanje: Tsjechië: Nederland:

Sea King NH90 Alpha-Jet Avro Lancaster JAS-39 Gripen Royal Jordanian Falcons F/A-18 Hornet JAS-39 Gripen, Mi-24 Hind Air Power Demo, alle DHC-helikopters, formatie (Apache, Hunter en F-16), SAR (AB-412, Lynx en Belgische Sea King), Stichting KLu Historische Vlucht

Zoals in het aprilnummer van de Vliegende Hollander al te lezen valt, viert ‘GilzeRijen’ dit jaar haar honderdjarig bestaan. Het Bureau Open Dagen wil daar graag op gepaste wijze bij stilstaan. Daarom haalt het Bureau Air Display (BAD) een stukje KLugeschiedenis naar de Brabantse basis in de vorm van acht NF-5’en. Tot 1991 vlogen deze toestellen op Gilze bij het 314 en 316 Squadron, maar nu vormen ze het demoteam Turkish Stars. Maar er is nog meer te zien in de lucht. ‘Op vrijdag hebben we de Red Arrows en Patrouille de France’, zegt Ed de Bruijn, Hoofd BAD. ‘Op zaterdag moeten ze optreden in hun thuisland, maar ze wilden graag voor één dag naar ons toekomen. Hetzelfde geldt voor de Typhoon van de RAF.’ Heel bijzonder noemt De Bruijn de komst van La Patrulla Aspa. ‘Dit is momenteel het enige echte helikopter displayteam in Europa. Daarnaast hebben we nog iets heel speciaals: een spectaculaire demonstratie van een Amerikaanse C-17. Het kostte erg veel tijd om dit te regelen, maar het is gelukt.’ KLu-demoteams Dit jaar maakt de nieuwe bezetting het F-16 Demoteam van de KLu haar opwachting. Kapitein Tobias Schutte van het 323 TACTESS laat met zijn ondersteunende team van de vliegbasis Leeuwarden de Orange Lion aan het publiek zien. De nieuwe ploeg heeft zich tevens aan een nieuw goed doel verbonden. Nadat het team van Volkel zich drie jaar opwierp als ambassadeur voor Kinderen Kankervrij of KiKa, zet ‘Leeuwarden’ zich in

Net als de Orange Lion maakt de Apache tijdens de demonstratie gebruik van flares. Foto: Sven Scheffers

voor Orange Babies. Deze organisatie richt zich op het helpen van zwangere vrouwen met HIV en hun babies, hoofdzakelijk in Het Apache Solo Display Team bestaat uit gezagvoerder majoor Raymond Laporte en co-piloot kapitein Roland Blankenspoor, coaches kapiteins Paul Webbink en Afrika. Martijn de Jong, ondersteund door een technische crew bestaande uit sergeantOok nieuw, maar majoor Edward Raukem, sergeant1 Joey Boertjes en – niet op de foto – sergeanteigenlijk betreft het majoor Peter Klootwijk en sergeant Benno Vlijm. Foto: Peter Wiezoreck, AVDD een doorstart uit de De Bruijn aan. ‘We hebben de lijst voor periode 2002-2005, is het Apache Solo staticshow behoorlijk compleet, ook al Display Team. In dat laatste jaar weet dit komen sommige landen niet vanwege team op de Royal International Air Tattoo budgetbeperkingen zoals Italië en Porop RAF Fairford in Groot Brittannië zowel tugal. Maar er staan echter nog wel wat de ‘Sir Douglas Bader Trophy’ voor beste lijnen uit naar bijvoorbeeld Slowakije, en individuele demonstratie, als de publiekshet vliegprogramma is vol van negen tot prijs ‘As the crow flies trophy’ te winnen. vijf uur.’ • Operationele inzet in Afghanistan noopt het team echter tot stoppen Het F-16 Demoteam bestaat dit jaar uit vlieger kapitein Tobias ‘Hitec’ Schutte met publieke optredens, (323) en coaches kapiteins Marcel Masman en Matthew Veenema (322). maar de trainingen blijven Technische ondersteuning komt van de sergeanten 1 Marcel Geerdink (flightchief, 323), Bert-Jan de Buijzer (PR-manager, 322), Eerde Adema en Marco Heddes doorgaan. Dit jaar tonen (crewchief, 323), en Haijo Luining en sergeant Berry Stolk (crewchief, 322). majoor Raymond Laporte Foto: René Ketting AVDD en kapitein Roland Blankenspoor, ondersteund door een team van 299 en 301 Squadron, de bijzondere manoeuvres van de gevechtshelikopter die daarbij diverse keren over de kop gaat. ‘Op Gilze is van Nederlandse zijde zoveel mogelijk materieel te zien, zowel op de grond als in de lucht. Ook de nieuwe C-130 is aanwezig,’ geeft

17


ACTUALITEIT

De vulkaan Eyjafjallojökull blaast zijn aspluim door het wolkendek boven IJsland. Foto: ANP

IJslandse aswolk legt Europees luchtruim stil Tekst: Ingmar Kooman

Vulkanisch vliegverbod De uitbarsting van Eyjafjallajökull zal bij luchtvarenden nog lang zal nagalmen. De IJslandse vulkaan legt het civiele en militaire vliegverkeer midden april dagenlang plat. Een reconstructie vanuit het gezichtspunt van twee betrokken partijen, de Luchtmacht Meteorologische Groep en de Militaire Luchtvaart Autoriteit. Een bericht in de NOTAM (de Notice To AirMen – red.) in de ochtend van 15 april zet de Luchtmacht Meteorologische Groep (LMG) op vliegbasis Woensdrecht op scherp. De IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull is een dag eerder tot uitbarsting gekomen en blaast een dikke pluim vulkanisch as in zuidoostelijke richting, naar de Britse eilanden en het Europese vasteland. ‘Het Vulcanic Ash Advisory Centre (VAAC) in Londen waarschuwt ons dat de as ook het Nederlandse luchtruim nadert’, zegt majoor Douwe Minnema, hoofd van de ‘weerkamer’ van het LMG. ‘Vanaf dat moment zijn wij de situatie nauwlettend in de gaten gaan houden, want we zagen in dat dit ook voor ons een grote impact zou gaan hebben.’ De telefoons bij het LMG beginnen niet lang daarna te rinkelen, vertelt Minnema. ‘Collega’s willen weten wat dit gaat betekenen voor het militaire vliegverkeer. Die vraag is door ons ook niet te beantwoorden. Wij kunnen alleen aangeven hoe lang deze noordwestelijke luchtstroming nog zou aanhouden. Een weinig hoopgevende boodschap: het kan nog wel even zo blijven.’ De media staan midden april vol met dreigende satellietbeelden als deze. De grauwbruine vulkaanaspluim strekt zich uit naar de Britse eilanden en het Europese continent. Bron: NERC Satellite Receiving Station Dundee University www.sat.dundee.co.uk


18

ACTUALITEIT

Verlamd De IJslandse aswolk dringt steeds verder het Nederlandse luchtruim binnen. Vanwege de desastreuze gevolgen die het vulkanische stof kan hebben voor sensoren, motorvermogen en zicht (zie kader) besluit demissionair minister van Verkeer en Waterstaat (VWS) Camiel Eurlings het Nederlandse luchtruim om zes uur ’s avonds te sluiten. Ook het militair vliegverkeer blijft – uitgezonderd QRA, Search and Rescue en militaire bijstandsvluchten – aan de grond. Voor hoe lang, dat is op dat moment nog onduidelijk. Een crisismanagementteam van ondermeer VWS, de Militaire Luchtvaart Autoriteit (MLA), Luchtverkeersleiding Nederland en het KNMI buigt zich, ondersteund door het Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium, op Schiphol over de gegevens die vulkaanaswaakhond VAAC doorstuurt. ‘Data die achteraf een te rigide voorstelling van de risicosituatie gaven’, reflecteert luitenant-kolonel Niels Lokman. Als Hoofd Afdeling Luchthavens en Luchtruim van de MLA is hij één van de deskundigen die op Schiphol zoeken naar een uitweg uit de luchtvaartverlammende situatie. ‘De kaarten van de VAAC gaven ons op dat moment maar twee opties: een gebied bevat vulkaanas of

niet. Tussen “no go” of vliegbaar zat geen tussenweg.’ Pragmatisch Het crisisteam zoekt naar een meer pragmatische benadering van het vulkaanasprobleem. Lokman: ‘Veiligheid staat uiteraard voorop, maar tegelijkertijd kan het ook niet waar zijn dat het vliegverkeer weken aan de grond moet staan. De vulkaanas verschijnt op steeds meer plekken, maar welke concentraties zijn nu precies schadelijk? Een nadere verfijning van de verwachtingsmodellen is noodzakelijk.’ Een reeks testvluchten met civiele toestellen mondt uit in meer gedifferentieerde risicokaarten met behalve no go area’s ook gebieden waar de concentratie vulkanisch as dusdanig laag

is dat reguliere vliegbewegingen mogelijk zijn. Dat biedt de ruimte om het vliegverkeer geleidelijk aan weer te hervatten. Op 23 april gaat het Nederlandse luchtruim weer geheel open. Zeker een ‘interessante’ periode, erkent Minnema. ‘De natuur hoeft ons maar een poot dwars te zetten en alles ligt stil. Dat maakt je wel nederig.’ Lokman weet echter één ding zeker: ‘Nu we de opgedane ervaringen hebben vastgelegd in een werkprocedure, zal de impact in het vervolg aanzienlijk minder zijn.’ • Aanvankelijk werkten de diverse instanties met dit weerkundig model waarop de aswolk zich over een groot deel van Europa uitstrekt. Het hele gebied is no go voor vliegverkeer. Bron: LMG

Een nadere verfijning van het model levert een heel ander beeld op. De gevaarlijke concentraties vulkanisch as zijn hierop duidelijk aangegeven, zodat vliegbewegingen daarbuiten weer gewoon mogelijk zijn.Bron: LMG

Vliegtuig versus vulkaan Vulkanisch as kan als een glasachtige film samenkoeken in vliegtuigmotoren waardoor deze inboeten aan vermogen of zelfs kunnen uitvallen. Hoogteapparatuur en snelheidsmeters kunnen als gevolg van verstoppingen ontregeld raken. Bovendien zandstralen de scherpe vulkaanstofdeeltjes de vliegtuigen die er doorheen vliegen. Zelfs lage en als veilig beschouwde asconcentraties laten duidelijk sporen na, zoals te zien is op deze air data probe van een Volkelse F-16, enkele dagen na de heropening van het luchtruim. Foto: MLA

19


vervlogen tijden

F.K.51 schiet in meidagen 1940 tekort door Duits luchtoverwicht

‘De Koolhoven’

Als vervanger van de zwaar verouderde Fokker C.1 bestelt de Luchtvaartafdeeling in de jaren dertig twee versies van F.K.51. Van dit succesvolle ontwerp van Frits Koolhoven komt in 1936 de onbewapende overgangstrainer in dienst. Een jaar later doet de verkenningsversie zijn intrede. Tijdens de Duitse inval van 1940 zijn op veel vliegvelden F.K.51’s te vinden. Ze komen door de chaotische situatie en het luchtoverwicht van de Luftwaffe niet toe aan de taak waarvoor ze zijn aangeschaft; verkenningen.

Tekst: Arno Marchand | Foto’s: uit archief Teris van Beek

stevige kist. Ik ben er zelf eens mee over de kop geslagen. Het toestel vloog ook veel hoger dan de Fokker. Als je vanaf Haamstede op hoogte kwam, zag je aan de ene kant Rotterdam, en aan de andere kant Antwerpen liggen.’

Koolhoven F.K.51 LVA, Luchtvaartafdeling van het ML-KNIL en Marine Luchtvaartdienst 131 (besteld) Aantal: Dienstperiode: 1936-1941

Type: Eenheid:

Gevangenis De lichtbewapende verkenningsversie van de F.K.51 die in 1937 zijn intrede doet, vormt een tussenstap naar de Fokker C.V en C.X. ‘Ik vond het een geweldig toestel. Vrij compleet en modern. Ik was vlieger voor bijvoorbeeld foto-opdrachten met achterin een fotograaf. In de tijd dat ik als vaandrig op de KMA zat, ben ik ook eens in België terechtgekomen. Dan vlogen we vanaf Gilze-Rijen, een klein veld en als er sneeuw lag, was je blij als je over de bomen heen kwam. Tijdens een vlucht naar De Peel, het was 9 januari 1940, vroor het misschien wel vijftien graden. Het was koud, ontstellend koud. En elke kilometer hoger is het nóg vijf graden kouder. Boven het besneeuwde landschap en het daardoor ontbreken van herkenningspunten en bovendien mist, raakten we de weg kwijt. En onze toestellen hadden geen radio. Het begon al donker te worden, dus ik keek eens om naar de man achterin, Sieb van der Pol. Hij wist het ook niet, dus besloten we maar lager te gaan vliegen. Toen ik mensen in uniform zag, twijfelde ik of we boven België of Duitsland vlogen. Ik hoopte België, want het was al mobilisatietijd. Ik koos een weiland om te landen. We

Over de Koolhoven F.K.51 is in het maartnummer van de Vliegende Hollander al veel geschreven. Teris van Beek (95) spreekt over dit toestel echter uit eigen ervaring. Hij is de enige nog levende vlieger van dit toestel van Nederlands fabrikaat. Maar hij hoeft als student niet te proberen om naar de Luchtvaart Afdeeling (LVA) te gaan. ‘Ik kwam uit een zeer christelijk gezin, en studeerde tandheelkunde. Daar moest het van mijn ouders bij blijven. Maar ik had wél zin om te vliegen’, zegt hij met een haast triomfantelijke glimlach. Nog tijdens WO II zal hij toch tandarts worden, maar midden jaren dertig meldt hij zich aan voor de tweedaagse vliegerkeuring. ‘Ik was mager en met nog twee stevige kerels in de keuring gaf ik mezelf weinig kans. Toch kwam ik op Soesterberg terecht. Daar leerde ik vliegen op de Fokker S.IV. Na dertien uur en vijf minuten mocht ik alleen, en ik genoot er van.’ Van Beek overleeft een crash met een S.IV – vliegt de volgende dag weer – en stapt dan over naar de Koolhoven. ‘Dat was een merkbaar sneller toestel, ook met landen. Veel harder dan de zeventig kilometer per uur die de S.IV haalde en dat merkte je. Er zijn wel wat ongelukken mee gebeurd, maar het was een D E

V L I E G E N D E

20

Van Beek als vlieger voorin een F.K.51. De verkenners zijn voorzien van één vaste 7,7 mm mitrailleur in de vleugel. Eenzelfde exemplaar kan dit type in de achterste cockpit meevoeren.

H O L L A N D E R

vervlogen tijden kw kwamen nét over een hek heen en op ee afstand zag ik een af groot gebouw – g naar n later bleek een goederenstation g – op ons afkomen. Het H was een veld met m keiharde, bevroren kluiten b van wel twintig v centimeter groot, c maar we redden m het. Nu zullen we gevangenis wel ingaan dacht ik, maar dat pakte anders uit. We waren geland in Wilmarsdonk, net ten noorden Van Beek vliegt ook nog op de Fokker C.V, zelfs op het enige exemplaar van Antwerpen. dat bewaard is gebleven en nu in de Vanuit het Aviodrome staat. Na zijn vluchten aan nabijgelegen de vooravond van WO II vliegt hij niet meer zelf. vliegveld Deurne kwamen militairen ons ophalen. Op Deurne aangekomen bleek het de dag van het afscheid van de lokale commandant. In plaats van de gevangenis, verbleven we de hele avond met de Belgische officieren feestend op de Keizerlei. Café in, café uit.’

in Noord-Holland. ‘Daar zouden we op de Fokker C.X gaan vliegen. De eerste dag, 9 mei, kwamen we echter niet verder dan Rotterdam. We werden ondergebracht in een school aan de Gordelweg, en daar gaf ik die avond navigatieles aan andere aanwezige militairen. De volgende ochtend rond vijf uur hoorde ik het geluid van de vliegtuigen aanzwellen, en zag daarna de bommen vallen op Waalhaven. De vlammen gaven aan dat het vliegveld en de Koolhovenfabriek geraakt waren.’ Door het bombardement komt de groep niet verder, en worden de militairen geplaatst in Overschie. ‘Daar konden we niets doen. Jammer dat ik geen Meivlieger ben, maar ik heb het wél overleefd.’ Na de capitulatie worden de militairen krijgsgevangen gemaakt, en door het brandende Rotterdam naar een kerk vervoerd. ‘Ik heb in m’n leven nog nooit zoveel vuur gezien als toen.’ Vanaf het vliegpark Ruigenhoek weet op 10 mei één F.K.51 van de IIIe Verkennings Groep toch op te stijgen. Dit hulpvliegveld bij Noordwijkerhout is het enige dat Duitsers in de Meidagen niet ontdekken. Op weg naar een verkenningsmissie boven vliegveld Valkenburg moeten reserve-sergeant-vlieger Van Liempd en reserve-tweede luitenant-waarnemer Van Huizen hun vlucht na korte tijd afbreken omdat de mitrailleur dienst weigert.

Tandarts

Na de Meidagen haalt Van Beek alsnog zijn theorie-examen tandheelkunde, maar in mei 1942 moet hij met nog vele andere voormalige militairen als krijgsgevangene op transport naar een kamp bij Nürnberg. Daarvandaan in goederenwagons – per stuk met nog tientallen personen, op één boterham per dag, zonder drinken, en met één olieblik voor alle behoeften – in zeven dagen via Krakow naar het Stalag (Stammlager, krijgsgevangenkamp) Stanislau in de Oekraïne. Daar wordt Van Beek alsnog assistentZwaar arrest tandarts. Als de Russen dichterbij het kamp komen, ‘we hoorden De volgende dag komt een Nederlandse gezant uit Brussel geld brengen naar de twee gestrande luchtmachters. Dan blijkt de landing het schieten’, transporteren de Duitsers alle gevangenen naar Neubrandenburg. De Russen bevrijden ook dit kamp, waarna ook voor de media niet onopgemerkt gebleven. ‘Op de voorpagina van de krant stond een foto van onze Koolhoven, de 417, met daarbij Van Beek terugkan naar Nederland. Daar maakt hij eerst zijn studie af, en treedt vervolgens weer in militaire dienst. Een baan geschreven “in nevel verdwaald”. Om ons weer op pad te krijgen, als ‘papieren’ tandarts in Nederland is niets voor hem, en hij toog een heel leger Belgen met blikken benzine op de borst en rug vraagt overplaatsing naar Langham in Groot-Brittannië aan. In en pikhouwelen naar ons vliegtuig. De tanks werden volgegooid, en 1948 verlaat hij de militaire dienst om tandarts te worden in zijn ze hakten een baan uit in het weiland. We waren haast uit de lucht komen vallen, en hadden vooraf geen idee waarop we zouden landen. woonplaats Haarlem en tijdelijk Zandvoort. • Eerst moest ik alleen in het vliegtuig zitten, maar later mocht ik In januari 1940 ziet de bemanning van een F.K.51 van de MLD toch met Van der Pol naar huis’, zegt Van Beek die ondertussen een een Duitse Messerschmitt 110 die het Nederlandse luchtruim sigaretje opsteekt. ‘Ik rook vanaf m’n twaalfde, maar probeer wel te schendt. De waarnemer opent het vuur, maar de Luftwaffejager ontkomt. minderen’, zegt hij met vrolijk gezicht. Van Beek omschrijft de Koolhoven als een leuk, degelijk en mooi toestel. ‘Je moest alleen rekening houden met de hogere landingssnelheid.’ Mijn collega Herman Mous vloog eens met een Koolhoven onder de Moerdijkbrug door. Hij had zich alleen niet gerealiseerd dat er ook nog een tweede brug was, waar-ie ook onderdoor moest. Het ging gelukkig allemaal goed. Ik ben zelf eens laag over Bodegraven gevlogen. Nou ja, eerder er doorheen, want de huizen waren aan weerszijden hoger dan waar ik vloog. Helaas voor mij werd het gerapporteerd, en kreeg ik drie weken zwaar arrest. Alleen op zondag mocht ik weg, naar de kerk. Maar daarnaast stond een café’, zegt Van Beek lachend. ‘Daar bracht ik dus die dagen door.’

Bombardement Rotterdam Als begin mei de oorlogsdreiging verder toeneemt, wordt de KMA-klas van Van Beek overgeplaatst naar het vliegveld Bergen D E

V L I E G E N D E

21

H O L L A N D E R

PERSONEEL

Loopbaanlint vergemakkelijkt instap bij Defensie De veranderende arbeidsmarkt heeft zijn weerslag op het opleidings- en loopbaanbeleid bij Defensie. De vanzelfsprekendheid dat iemand in dienst gaat bij een krijgsmachtdeel en daar dan ook de rest van zijn werkzame leven blijft, behoort tot het verleden. Het loopbaantraject van een Defensiemedewerker is steeds meer open en een overstap van de marine naar de luchtmacht of van KLu naar KL is niet langer bijzonder. Met de introductie van het Flexibel Personeelssysteem past Defensie zich aan de veranderende wensen en behoeften van haar personeel aan. Ze stimuleert haar werknemers om zich binnen én buiten het Defensieapparaat te blijven ontwikkelen doormiddel van ondermeer het E-portfolio, het vastleggen van Eerder Verworven Competenties en een gestandaardiseerd opleidingsproces (STOP). Met het project Loopbaanlint wil de organisatie zich ook in de toekomst verzekeren van een goed gevuld en kwalitatief hoogwaardig personeelsbestand.

De Loopbaanlinters zijn herkenbaar aan hun gele epauletten.

Nieuwe opleiding op ROC’s: Veiligheid en Vakmanschap Tekst: Ingmar Kooman

Nieuwe instroomtrajecten laten leerlingen van de Regionale Opleidingencentra al tijdens hun studie ruiken aan het werken bij de Defensie. Ook bij de luchtmacht kunnen MBO’ers een gedegen indruk opdoen van het militaire bedrijf. De opleiding ‘Veiligheid en Vakmanschap’ verweeft hun reguliere opleiding met militaire praktijkvorming. Dit project Loopbaanlint is voor Defensie één van de manieren om het proces van in-, door- en uitstroom van medewerkers te verbeteren. DE VLIEGENDE HOLLANDER

22

Spijkerbroek Het Loopbaanlint richt zich op de instroom van militair personeel. Het wervingsbeleid van Defensie legt de nadruk niet langer op het aantrekken van civiel opgeleide jongeren, maar op het rekruteren via instroomtrajecten in samenwerking met Regionale Opleidingencentra. Zeven ROC’s bouwen samen met Defensie aan volwaardige competentiegerichte MBOopleidingen die deze ‘spijkerbroeken’ voorbereiden op een functie als manschap of onderofficier bij de krijgsmacht. De opleiding Veiligheid en Vakmanschap omvat de studierichtingen Logistiek, Techniek, Grondoptreden en Maritiem. De luchtmacht participeert alleen in de eerste twee richtingen. Loopbaanlintleerlingen krijgen bij de KLu kans beroepspraktijkervaring op te doen die ze voorbereidt op een functie als bijvoorbeeld logistiek medewerker, medewerker geneeskundige zorg, een functie in de bedrijfsautotechniek, CIS of Mechatronica. Militaire instructeurs van de KLu geven les op de ROC’s in militaire vaardigheden. De leerlingen lopen vervolgens in het kader van hun Beroeps Praktijk Vorming (BPV) stage bij een luchtmachtonderdeel. Nieuwe collega De Loopbaanlinters krijgen kans hun geleerde technieken toe te passen op een afdeling die aansluit bij hun studierichting. Behalve een civiel erkend vakdiploma behaalt de leerling ook een diploma Militaire Basisvaardigheden waarmee de kans op plaatsing bij Defensie toeneemt. Het leertraject geeft de leerlingen inzicht in de Defensieorganisatie en een reëel beroepsbeeld. Ook voor Defensie biedt deze uitgebreide eerste kennismaking mogelijkheden om te zien wat voor vlees ze in de kuip heeft. De stage betekent voor de KLu een directe investering in een toekomstige collega. De extra inzet voor stagebegeleiding vloeit zo uiteindelijk terug in de vorm van nieuw personeel. Bovendien kunnen de duur van de vakinhoudelijke opleiding en de militaire opleiding na aanstelling aanzienlijk worden bekort omdat beide opleidingen al voorafgaand aan de aanstelling bij CLSK op het ROC worden gegeven. Een Loopbaanlintkandidaat kan in vergelijking met een regulier opgeleide leerling veel eerder op functie worden geplaatst en is ook meteen op een hoog fysiek belastbaarheidniveau inzetbaar. Een win-win situatie voor Defensie. Kijk voor meer informatie op http://intranet.mindef.nl/portaal/pp/projecten/Loopbaanlint/ loopbaanlint.aspx of neem contact op met de Afdeling Personeelsontwikkeling en opleidingen (APOO)/Directie Personeel en Organisatie, luitenant-kolonel Mark Arens, projectleider Loopbaanlint CLSK ([email protected]) of majoor An van der Bruggen, projectmedewerker Loopbaanlint CLSK ([email protected]). Feiten In 2009 zijn circa 1050 leerlingen gestart in het project Loopbaanlint. Voor 2010 is voorzien dat meer dan tweeduizend leerlingen via dit instroomtraject kennis maken met Defensie. Het CLSK kent verschillende andere samenwerkingsverbanden met ROC’s buiten het Loopbaanlint. Momenteel volgen 28 ROC-leerlingen de opleiding Veiligheid en Vakmanschap binnen het CLSK. Zij doorlopen hun praktijkstage op één van de CLSK-onderdelen in de richtingen techniek en logistiek. Momenteel is één CLSK-instructeur werkzaam bij een ROC.

Mensen

Mutaties

Bevorderingen militairen Commodore Tieland A LSK:DIR PERSONEEL&ORGANISATIE Kolonel Soestt J van AFD. LUCHTMACHT BEHOEFTEN S Luitenant-kolonel Beenhakker F NAKVS, Roden JG van DC IOD: SHAPE, Trouerbach DS LCW STGP MAINT VALLEY & PROJ, Vietje A LSKBOE:AMCC HQ ISAF

februari 2010

TRAINING, Kieft W AOCS:KNT TRAINING, Nijs MJA de DHC:300 OPS VLUCHT 1, Seinen CHJ DHC:STAF P&C BUR MC FC, Sneepels PP DHC:931 PVE LVL, Sneepels PP DHC:931 PVE LVL Adjudant-onderofficier Bos GA LCW COMPO CL AVIONICA, Bos HA DHC:298 G&O VLUCHT 4, Leever AHR LCW COMPO BDFBUR, Rombouts CMJJ EHV:SQN STAFBUR 334, Ubben JMG GGW:SQN STAFBUREAU 802 SQN, Zwekars WGJ DHC:301 G&O VLUCHT 5

Majoor Brandwijk MGM LSK:BUR OVERIGE DIENSTEN, Gemerden F van JOINT KCEN CBRN/BUR PLANNEN, Gemmink HO LSK:AFD OPER RESEARCH & EVAL, Kesselaar WJ AFD C3I SYSN KENNISPOOL, Petersen PJ LCW STGP, Raaij MAR van DHC:931 BIB, Schadron B LSK:BUR OPER. LOGISTIEK AHO, Schuncken HPM LSK:BUR OVERIGE MIDDELEN, Tak J GGW:BUR FORCE PROTECTION, Velde RC van AFD B&TH ME TRANSP HELI

Sergeant-majoor Bers JPJ van EHV:VLUCHT-2, Boerefijn FP GGW:WC GRONDUITRUSTING 951, Bosch H DHC:932 MVZ OPS, Confurius EAA DHC:930 WE VLIEGTUIGMECHANICA, Coomans MJCM DHC:298 G&O VLUCHT 4, Dingemans DM DHC:300 OPS VLUCHT 2, Eiland E OKLU:VG TRANSPORT HELIKOPTERS, Keijl CA OKLU:AG SOCIAAL COMM/DIDACTIEK, Tolsma DPM EHV:PLANNING VIP, Meijering R LW:SIE BRANDSTOFFEN, Oostveen JL LCW COMPO MOT&MODULES, Radt RJH VKL:WE WAPENTECHNIEK, Seferina EG OKLU:VG ONDERST. TECHNIEKEN

Kapitein Adding JA OKLU:OA VLIEGTUIGGEBONDEN OPL, Emmens SA DHC:301 OPS VLUCHT 2, Groot RPJ ARBOCENTRUM N-OOST, Hansen WA AOCS:CIS COORDINATION CENTRE, Hof LC van ‘t AFD C3I SYSN KENNISPOOL, Linden BMJ van der NLDA: KOOV PEL OPL SQN, Marchelinus T DHC:301 OPS VLUCHT 4, Osseforth JW LW:STAF ALGEMEEN, Pelt R van LSK:OPS CONC&DIRECT&BEHOEFTEST, Pool JG LW:KANT STANDAARD & EVAL, Portenge A AFD J&LVTGN TYPEMGMT, Portier RH AFD J&LV ME AVIONICA & WPNTECHN, Prins HK LCW LOGMGMT HELIKOPTERS, Smit RC 101GN/ST/GNW/MCON/ICMS, Theeven JGA AOCS:VLUCHT B5, Tijssenraad J GGW:TRAININGSSIE & DATALINK 800, Williamson G LW:VLUCHT 1 323

Sergeant 1 Albers AC DC IOD: NSU Ramstein BO, Berkers LJA DHC:931 HONDENSECTIE, Burgt RJA van der GGW:WC VOERTUIGONDERHOUD 951, Deli BG LW:SIE VLIEGVEILIGHEIDSUITR., Dueren den Hollander G van VOTC: WE VLIEGVEILIGHUITRUST., Esvelt H DHC:930 WE VVU, Gaasbeek HJ DHC:300 G&O VLUCHT 2, Keyner NCAJ VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD, Kleinmoedig RP DHC:930 WE NDSTRM LCHTBEH MEGU, Kraft RA DHC:300 G&O VLUCHT 3, Lesquillier J DHC:931 SIE BEWAKING, Nooijen SJM AOCS:VLUCHT B1, Oude Nijhuis MS DHC:PH OPS KNT MISSION SUPP, Sanders ESC VKL:SQN STAFBUREAU 312, Vorst R van de GGW:WC VOERTUIGONDERHOUD 951

Eerste luitenant Hagelstein PLM DHC:298 OPS VLUCHT 5, Harmers BJ LCW STGP BUR ADJ, Hekker SI VKL:PVE OPS 311, Hoek JF van der EHV:BEDRIJFSVOERING & ONDERST, Holmes N AOCS:VLUCHT A1, Hunnik H van LCW MD MAT VOORZ, Palmos-Palmer G LCW LOGMGMT HELIKOPTERS, Prins M DC IOD: MCCE, Rozing RW DHC:298 OPS VLUCHT 2, Schippers RC LCW COMPO BDFBUR, Selten DWJ VKL:PVE OPS 311, Snijders MJMG VKL:PVE OPS 311, Teussink SJM LCW FYSDISTR BACKOFFICE Tweede luitenant Lam JV ‘t EHV:VLIEGDIENST 334, Hollander NJ den OKLU:GENEESKUNDIGE VERZORGING, Huys LPA LMG:AFD LUMA METEO CENTR, Jong G de AOCS:KNT

Sergeant Baal NJCG van DHC:298 OPS VLUCHT 3, Buitenhuis PB DHC:930 WE VLIEGTUIGMECHANICA, Frijlink MP DHC:930 WE VLIEGTUIGMECHANICA, Golen J van EHV:SMV OPS, Gringhuis MJC DHC:932 WE LOG OPSLAG POLCA, Haghen RMM van der GGW:WC GRONDUITRUSTING 951, Klok JS EHV:CIS OPERATIONS, Moonen DGT GGW:WC GRONDUITRUSTING 951, Schraaf IK van der DHC:932 MAT OPSLAGMAGAZIJN ALG, Stekelenburg HJH van LSKBOE:SIE THEATERTECHNIEK, Swart J DHC:930 WE VVU, Udink AJ VKL:PVE BRANDWEER, Wit PL de VKL:WE BASE MAINTENANCE F16, Zwambag PA VKL:641 OGRV PELOTON Korporaal 1 Akker KCJ van den VKL:BEWAKINGS- SPEC OPS VL 640, Aquino Alcantara JA

VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Backer CMJ de DHC:931 SIE BEWAKING, Bommer CA DHC:931 SIE BEWAKING, Bremen MHG LSKBOE:DRUMFANFARE, Diepstraten MGM VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Feenstra JK VKL:BEWAKINGSSPEC OPS VL 640, Kuijper CDF VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Miranda SGD de DHC:298 G&O VLUCHT 1, Mols APG EHV:PVE BEWAKING, Rijthoven RAC van DHC:931 SIE BEWAKING, Visser TD DHC:931 SIE BEWAKING, Wessels BR VKL:PVE LINEMAINTENANCE 311 Korporaal Deelen J DHC:298 G&O VLUCHT 5, Houtum RRM van VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Lahaye H VKL:SIE WEGTRANSPORT, Lamers MPH VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Peer DJ van OKLU:BEWAKINGSPELOTON 5, Steijn RJP van DHC:930 WE ASSY EN MOTOREN, Unal H VKL:SIE WEGTRANSPORT, Verheijen B GGW:WC VOERTUIGONDERHOUD 951, Vrede CTA de EHV:WC HANGAAR, Weerink RMJA DHC:931 SIE BEWAKING DEELEN, Welling M DHC:930 WE VOERTUIGONDERHOUD Dienst verlaten militairen

GROEP 3 650, Lahallo LP GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 2 802, Leemkuil C VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Overstegen M AOCS:ME OPSLAG EN DISTRIBUTIE Korporaal Brummer NJC LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Dirks IR LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Snoo E de OKLU:RESSORT LEERLINGEN Soldaat 3 Bakker K OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Bos BPH OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Donkers HGM LSKBOE:OPL NLDA LANG MODEL MWO, Drost PJF LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Elijzen D OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Graaf WCM van de OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Hartendorp J OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Koopsen D OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Özer M OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Perk SM van der LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Stassen CGHM LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Waard R de OKLU:RESSORT LEERLINGEN Dienst verlaten burgers

Luitenant-kolonel Leur AH de DIR P&V TDL SIE TOEZ, Waijers JHWM LCW STGP VBT MEO

Schaal 07 Manders LP VKL:BUR FACILITAIR MANAGEMENT

Majoor Sterk H DC IOD: JFC-HQ Brunssum

Schaal nvt Smith ANA CML:OPER.GROEP GEZONDHEIDSZORG

Kapitein Roossien N LW:GZHC VLIEGBASIS LEEUWARDEN Vaandrig Edelman WD LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Verwaaijen D LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Adjudant-onderofficier Jager CJA de VKL:CIS MAINTENANCE, Montfoort WJA van EHV:SQN STAFBUR 334, Post FPG BG IVENT: Engineering, Segers AJ EHV:KANTOOR TRAINING

Overplaatsing militairen Korporaal 1 MJ K Kampen (van Koninklijke Luchtmacht naar Koninklijke Landmacht) Soldaat 1 JMS H Hoogland (van Koninklijke Luchtmacht naar Koninklijke Marine) Overplaatsing burgers Schaal 06 HP Stofregen (van Koninklijke Luchtmacht naar Commando Diensten Centra)

Sergeant- majoor Cohen AFL VKL:GZHC VLIEGBASIS VOLKEL, Meijrink PG OKLU:VG TRANSPORT HELIKOPTERS, Mennen JM VKL:PVE BRANDWEER Sergeant 1 Bueren AP van DHC:299 KNT FP TRAINING, Langelo R LW:WE AVIONICATECHNIEK (AVT), Soumeru R AOCS:P&O ADVIES Sergeant Pahl DKD OKLU:CIS MAINTENANCE Korporaal 1 Beckers AA CAT: Vlb Leeuwarden, Driessen NHA GGW:HONDENSECTIE

Deze gegevens zijn afkomstig uit PeopleSoft en zijn aangeleverd door het DienstenCentrum Human Resources (DCHR). Indien gegevens niet correct in deze rubriek staan vermeld, wendt u zich dan tot het DCHR, telefoon *06-733 of 0800-2255733. Deze kan mutaties verwerken in PeopleSoft.

23


Mensen

Mutaties

Bevorderingen militairen Commodore Lorraine CJ MILIT. LUCHTVAART AUTORITEIT Majoor Boomen WH van den DVD: Z DKR VOLKEL, Helthuis JPM AOCS:STAFBUR FORCE PROTECTION, Hendrix JPH LSK:BUR THEATRE AIR&MISS DEF., Riet C van ‘t EHV:VLUCHT 2 KDC-10 Kapitein Baars HPA LSK:SIE OPERATIONELE LOGISTIEK, Beumer CF DCIOD: SSCB MIN BUZA, Heck F van AOCS:OPLEIDINGSAFD FIGHTER CON, Kant BF van de AOCS:OPLEIDINGSAFD RADAR CONTR, Linssen MHF LCW LOGMGMT HELIKOPTERS, Meijer EP AOCS:BUR BEDRIJFSONDERSTEUNING, Rodenhuis JL AOCS:OPLEIDINGSAFD TOWER CONTR, Claus BT EHV:LOG BELEID & PLANNEN Eerste luitenant Friederichs M LW:VLUCHT 1 322, Schepers AJH FDC: SIE VERIFICATIE & AUTORIS, Serkedakis J VKL:PVE OPS 313 Tweede luitenant Cruijsen EPT GGW:BUR MANAGEMENT CONTROL, Garos TEGM LSK:SIE LOOPBAANMANAGEMENT, Huismans BO OKLU:AG NIVEAU-OPLEIDING, Koolhaas M LW:SQN MISSION SUPPORT 322, Molen EW van der LW:SQN MISSION SUPPORT 323 Adjudant-onderofficier Burg JJ van der VKL:KANT STANDAARD. & EVAL., Hoek JA LCW ON EQMT CL AFSTOTING, Kramer JC AOCS:WERKCENTRUM RADAR, Manduapessij NOR OKLU:AG L&S/ MAATWERK/OUTDOOR, Mulder EJ LW:KANT STANDAARD & EVAL, Borg M ter LSKBOE:ORKEST, Willems MLM VKL:CIS COORDINATION CENTRE Sergeant-majoor Barhorst MR AOCS:BUR OPERATIONELE PLAN, Berg EJD van den DHC:932 WE LOG TRANSPORT, Beumer EJ AOCS:PVE LOGISTIEK, Bronsema JR AOCS:OPLEIDINGSAFD AS & AIM, Bruininga RJF GGW:CIS COORDINATIONCENTRE 800, Hendriks TFJ LSK:BOPZ, Herder S LCW GSM CL LU VKBEV, Kraanen JAM van DHC:301 G&O VLUCHT 5, Neijs EFI de LSKBOE:ORKEST, Ruijter EJ de AOCS:ME LOKALE VERWERVING, Schootbrugge H van de LCW ON EQMT CL AFSTOTING, Ven RJ van de OKLU:VG OUT OF AREA Sergeant 1 Boonstra R LW:WE POO F-16, Broersma JG LW:WE VLIEGT. ONDERHOUD


24

maart 2010

(VO), Elshout SPM van den VKL:SIE VLIEGVEIL. UITRUSTING, Goris PRM DHC:930 WE VVU, Kok RGP de VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD, Maas M van der LW:WE VLIEGT. ONDERHOUD (VO), Stegers CGHW VKL:SIE EXPEDITIE, Straeten ACJM van der DHC:930 WE WAPENTECHNIEK, Swager NW LW:WE POO F-16, Verduin B VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD, Weening MH LW:SIE VLIEGVEILIGHEIDSUITR., Zomeren M van VKL:WE BASE MAINTENANCE F16 Sergeant Fransen R VKL:OPER. MATERIEELVOORZ., Goorbergh SCFT van den GGW:GW PATRIOT CREW 2 FP 1 802, Haast JC DHC:930 WE VLIEGTUIGMECHANICA, Huisken J DHC:931 HONDENSECTIE, Keyner TW DHC:932 MVZ PRIO SECTIE, Kooi PM van der LW:SIE WEGTRANSPORT, Kosse MJM LW:VLUCHT WAPENTECHNIEK 323, Oever JH ten DHC:932 WE LOG TRANSPORT, Pranger JHL DHC:931 CIS OPERATIONS, Rienks M DHC:930 WE VLIEGTUIGMECHANICA, Snels RFJM DHC:930 WE VLIEGTUIGMECHANICA, Visser K AOCS:VLUCHT A4, Vuyk SA LW:REGIO MAT. VOORZ. MIDDEN

Majoor Mante MC LSK:SIE KLU LIAISON 11 LMB, Steenbergen JWJ DC IOD: NAEW

EINDHOVEN, Willems HMLB CML:LUCHTVAART GEZONDHEIDSZORG, Watty MFS LSK:SECRETARIAAT DP&C

Kapitein Lucardie JA DC PV: COMMANDOGROEP KLU, Nieuwkerk CW OKLU:FORCE PROTECTION, Ruysenaars RI LSK:SIE LUCHTVARENDEN

Schaal 04 Boelsma HJ LW:BUR MILITAIRE SPORT, Ijpenga MF LW:CIS OPERATIONS

Eerste luitenant Doornhein G DMB FD&O BUR PL&VC, Graaff JM van der LCW GSM CL LU VKBEV Vaandrig Altunc C LSKBOE:OPL NLDA SPECIALIST

Sergeant Dusselaar H LCW ON EQMT CL HELIKOPTERS

Korporaal Baas GS DHC:931 SIE BEWAKING, Berg B van den GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 2 802, Bults S VKL:SIE WEGTRANSPORT, Janssen NJJ VKL:SIE MUN ASSEMBLAGE&TRANSP, Özkan I EHV:WC HANGAAR, Peters S DHC:931 SIE BEWAKING DEELEN, Wal RR van der LW:SIE BRANDSTOFFEN

Korporaal Deinum TWH LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Harmsen T LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Riepma PB OKLU:RESSORT LEERLINGEN

Schaal 06 Brugge MA van der LSK:BURO PERSONEELSONTWIKKELIN Schaal 05 Op Heij ALM GGW:P&O ADVISEURS&ONDERST P&O Dienst verlaten militairen

Sergeant B Boon J dden (van Koninklijke Luchtmacht naar Koninklijke Landmacht)

Sergeant-majoor Berg EPA van den EHV:VLUCHT-4, Bolks J VKL:PVE LINEMAINTENANCE 313, Burgt WT van der DHC:932 MVZ OPS

Korporaal 1 Amersfoort WR van AGB DUO PRODGP DEPOT, Asveld MMJ EHV:HONDENSECTIE, Blaauw D LW:VLUCHT WAPENTECHNIEK 322, Kloosterman M LW:PVE BEWAKING, Ganzinga RA DHC:932 WE LOG OPSLAG POLCA, Hoek JR van der LW:PVE BEWAKING, Schaijk LJ van VKL:SIE EXPEDITIE, Schut R VKL:OPER. MATERIEELVOORZ., Slijkhuis KGF VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Smith BJ VKL:SIE WEGTRANSPORT, Vries HG de LW:P&O ADVIES

Bevorderingen burgers

Overplaatsing militairen

Adjudant-onderofficier Klaver HJ LSKBOE:ORKEST, Moerbeek CJM VKL:BUR MANAGEMENT CONTROL

Korporaal 1 Bakker KW DHC:300 G&O VLUCHT 3, Boogaarts WC DHC:300 G&O VLUCHT 2, Burgt ECM van der VKL:BEWAKINGSSPEC OPS VL 640, Dorhout NM LW:PVE BEWAKING, Gençarslan A DHC:300 G&O VLUCHT 1, Schuckman W VKL:BUR OPERATIONELE ONDERST., Taling DRM VKL:641 OGRV PELOTON, Verwijmeren JWB DHC:931 SIE BEWAKING, Visser N DHC:298 G&O VLUCHT 1, Vodegel BRO VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640, Wijbregt MS LW:HONDEN SIE

Schaal 11 Inghels S OKLU:P&O ADVISEURS&ONDERST P&O

Schaal 03 Oorschot RT van EHV:BUR MILITAIRE SPORT

Soldaat 3 Hal RFJ van OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Nijssen RPM OKLU:RESSORT LEERLINGEN, Rijn RTAJ van LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO, Vreede DFB de LSKBOE:OPL NLDA KRT MODEL KOO Dienst verlaten burgers Schaal 13 Heesbeen AJW OKLU:BUR OPLEIDINGSZAKEN Schaal 07 Burgh H van der LW:WE LOKALE VERWERVING, Minnema K LW:WE LOKALE VERWERVING, Reuzenaar JT LW:WBE TNOO, Suijkerbuijk CM OKLU:BUR ONDERZ INT BEHEERSING

Luitenant-kolonel Schaal 05 Dop AJ van OTCOPN/DOCTR/BUR JOINT ASP As RCM van EHV:GZHC VLIEGBASIS D

Deze gegevens zijn afkomstig uit PeopleSoft en zijn aangeleverd door het DienstenCentrum Human Resources (DCHR). Indien gegevens niet correct in deze rubriek staan vermeld, wendt u zich dan tot het DCHR, telefoon *06-733 of 0800-2255733. Deze kan mutaties verwerken in PeopleSoft.

De jachtvliegtuigen, Army Co-operation- en lesvliegtuigen van de Militaire Luchtvaart KNIL 1945-1950 met ISBN 978 90 6707 649 4 is geschreven door P.C. Boer en telt 384 pagina’s op het formaat 17,5 x 24,5 cm. Het bevat vele tientallen zwart-wit foto’s, kaartmateriaal, overzichten en registers. Verkoopprijs 27,50. Eerder verscheen van zijn hand Het verlies van Java – Een kwestie van Air Power met ISBN 90 6707 599 X. Deze editie telt 480 pagina’s op hetzelfde formaat. Verkoopprijs 29,50. Beide zijn uitgegeven door De Bataafsche Leeuw, Rooseveltlaan 191, 1079 AP Amsterdam, of kijk op www.bataafscheleeuw.nl.

De jachtvliegtuigen, Army Co-operation- en lesvliegtuigen van de Militaire Luchtvaart KNIL 1945-1950 De periode van de demobilisatie na de Tweede Wereldoorlog tot de afwikkeling van de Politionele Acties staat in de geschiedwetenschap vaak in de schaduw van het mondiale conflict. Ten onrechte, meent Peter Boer. Het Koninklijk Nederlands Indisch Leger moest in die tijd namelijk de wederopbouw van haar vliegcapaciteit zien te combineren met een operationele inzet die eveneens het uiterste vroeg van mens en materieel. Boer, docent aan de Faculteit Militaire Wetenschappen van de Nederlandse Defensie Academie, schreef in 2006 ‘Het verlies van Java – Een kwestie van Air Power’ over de vaak onderschatte rol van de luchtstrijdkrachhten van het KNIL in de strijd om Java. Ook voor ‘De jachtvliegtuigen, Army Co-operation- en lesvliegtuigen van de Militaire Luchtvaart KNIL’ heeft hij een ontzagwekkende hoeveelheid data over de ‘Indische’ militaire luchtvaart verzameld. d. Deze presenteert hij in hoofdstukken over de jachtvliegtuigen en -trainers, ‘legerhulpvliegtuigen’ en elementaire lesvliegtuigen. Hij staat steeds stil bij dee verwerving van de toestellen, hun transport naar Indië, operationele inzet en hun ‘klanten’: de squadrons en vliegscholen. Zoals de ‘vliegende jeep’

– de Piper Cub – die de ML-KNIL voor een hele waaier aan taken inzette. Ondermeer voor verkenning en artilleriewaarneming (VARWA) bij het 17 Squadron, waarvan een van de leden opmerkte: ‘Als je idioot veel wilt vliegen en geen bezwaar hebt tegen af en toe een kogelgat in je kist, dan ben je hier op je plaats.’ Leuke menselijke details die in dit boek helaas nogal eens ontbreken. Het is een weerslag van geduldig monnikenwerk in het archief van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie en vele interviews met veteranen. Helaas blijft het geheel door de formele schrijfstijl en institutionele insteek voor de geïnteresseerde leek droge en taaie kost. Zonde, want met een flinke redactionele slag had ook de minder ingewijde lezer zich kunnen vergapen aan de vele militair-historische pareltjes die besloten liggen in dit werk. Wel dient vermeld te worden de diverse bijzondere foto’s (veel meer dan in Het verlies van Java) van bijvoorbeeld Noorduyn AT-16’s, P-40’s, P-51’s en Wacketts. Daarnaast is van ieder toestel in dienst tussen VJ-Day (15augustus 1945) en juni 1950 een beknopte historie weergegeven. (I.K.) •

25


European Military Aviation Scenes – in full colour – Part 5: The Noughties met ISBN 987-90-8095065-8 telt 144 pagina’s van zwaar, matglanzend 150 grams papier, formaat 21 x 24 cm (staand), met een omslag van extra dik 300 grams gelamineerd papier. Dit Engelstalige boek is voor € 29,00 verkrijgbaar in de gespecialiseerde luchtvaartboekhandel. Voor dezelfde prijs kan het ook per post thuisgestuurd worden. Maak het bedrag over op girorekening 2157711 t.n.v. W.F. Helfferich te Hilversum, onder vermelding van uw adresgegevens en ‘EMAS5’.

European Military Aviation Scenes – in full colour – Part 5: The Noughties Het einde van een tijdperk, dat is het vijfde deel van de serie ‘European Military Aviation Scenes’. Met ‘Part 5: The Noughties’ sluit luchtvaartjournalist Willem Helfferich een project af waarmee hij zich aanvankelijk als vliegtuigspotter en later beroepsmatig vijf decennia bezighield. Duizenden vliegtuigen legde de hoofdredacteur van ‘Onze Luchtmacht’ op de gevoelige plaat of geheugenkaart vast. Na de jaren zestig, zeventig, tachtig en negentig volgt nu een weerslag van zijn ‘vliegtuigenjacht’ van de jaren nul, ook wel de noughties. De lezer kijkt mee door Helfferichs lens die tussen 2000 en eind 2009 gericht is op een groot aantal in Europa gestationeerde luchtmachten. Belgische, Britse, Deense, Duitse, Franse, Griekse, Italiaanse, Noorse, Spaanse, Tsjechische en uiteraard Nederlandse kisten komen ruimschoots aan bod. Ook k toestellen van de US Air Force zijn in het boek opgenomen dat in n totaal 358 kleurenfoto’s bevat van


26

uiteraard uitstekende kwaliteit. Bij elk land neemt de samensteller ook een beknopte beschrijving van de luchtmachten op. Met fotomateriaal van jachtvliegtuigen, heli’s, patrouille-, transport- en trainingstoestellen geeft het werk een breed beeld van de luchtstrijdkrachten die voor Helfferichs camera kwamen. Daarin zit dan ook de crux. Dit boek is een overzicht van wat de auteur zag, in plaats van een representatief beeld van vliegend Europa. Bovendien is het Nederlandse aandeel met 26 pagina’s plus de omslag, op een totaal van 144 wel erg groot. Daarentegen komen luchtmachten van de nieuwe NAVO-lidstaten en Partnership for Peace-landen er onder het kopje ‘Miscellaneous’ bekaaid vanaf. Finland, Malta, Oostenrijk, Turkije en diverse (Zuid-)Oost-Europese landen ontbreken zelfs geheel. Russische inhuurtoestellen voor de NAVO, vliegtuigen van het U.S. Marines Corps op Kandahar Airfield in Afghanistan en in Amerika gebaseerde toestellen staan vreemd genoeg weer wel in het boek. Schrijven is schrappen en dat had dit informatieve fotoboek ten goede kunnen komen. Jammer want de serie European Military Aviation Scenes geeft met Helfferichs ‘trofeeën’ als geheel een mooi overzicht van het vliegende materieel in Europa. (I.K.) •

JOURNAAL Succesvolle militair-civiele samenwerking vanaf Schiphol

De militaire luchtverkeersleiding heeft in het weekeinde van 24 en 25 april een deel van haar taken vanaf Schiphol uitgevoerd. Zes militaire luchtverkeersleiders namen plaats bij Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). Vanwege gepland onderhoud aan systemen weken de militairen van het AOCS NM uit naar hun civiele collega’s. Om de werkzaamheden uit te kunnen voeren, moest van bepaalde apparatuur de stroom worden afgesloten. Het vliegverkeer ondervond hiervan geen hinder omdat er vanaf de Amsterdamse locatie werd doorgewerkt. Na het afronden van de onderhoudswerkzaamheden, is het systeem uitvoerig getest voordat het weer in gebruik werd genomen. Enkele werkzaamheden die alleen op AOCS NM konden worden verricht, zijn tijdens het onderhoud overgenomen door de gevechtsleiding van de luchtmacht. In Nederland zijn drie luchtverkeersleidinginstanties actief. AOCS NM draagt er samen met de Luchtverkeersleiding Nederland en het UAC Maastricht zorg voor dat vliegverkeer veilig en vlot door het Nederlandse luchtruim vliegt. Foto: LVNL

Heppie in Fokker 50 Dertien tieners en vijf begeleiders van de Stichting Heppie maakten op 23 april een vlucht met de Fokker 50. Vanaf de vliegbasis Eindhoven vloog het toestel van het 334 Squadron het gezelschap een uur lang rond boven ondermeer de Zeeuwse eilanden en Rotterdam. Tot groot enthousiasme van de jongens en meiden gaf ‘het vliegtuig van de koningin’ ze ook een mooi bovenaanzicht op de Efteling. De vrijwilligers van Heppie staan klaar voor kinderen

Twittervlucht Haïti groot succes Op maandag 26 april ging de lang gekoesterde wens van Max in vervulling. Samen met zijn vader en moeder vertrok hij vanaf vliegbasis Volkel met een Alouette III van het 300 Squadron om een uur lang boven het Brabantse landschap en zijn woonplaats Barendrecht te vliegen. Daarna maakte Max een vlucht in de F-16 vluchtsimulator. Zowel de Alouettevlucht als die in de flightsimulator werden na de aardbeving in Haïti door de staatssecretaris van Defensie en de Commandant Luchtstrijdkrachten ter beschikking gesteld voor de Twitterveiling ten behoeve van de slachtoffers. Dit was voor de vader van Max de uitgesproken gelegenheid om zijn zoon mee te laten vliegen met een helikopter en een goed doel te steunen. Hij bood niet alleen het hoogste bedrag op de helikoptervlucht, maar ook op een F-16 vlucht in de simulator. Vanwege de lichamelijke handicap van Max was het van belang dat een vliegerarts toestemming zou geven voor de vlucht. Op voorwaarde dat De betaaldata voor 2010 zijn: een flightnurse van 21 mei (inclusief vakantiegeld), Volkel zou meevlie24 juni, 23 juli, 24 augustus, gen kwam die er. 24 september, 22 oktober, Voor de dolenthousi24 november en 22 december. aste Max en een zichtMeer informatie is verkrijgbaar bij baar gelukkige vader het Dienstencentrum Human en moeder was het Resources (DCHR) op *06-733 of een onvergetelijk dag. 0800–2255733, bereikbaar op Foto: Liepke Plancke, werkdagen van 8.00 tot 12.00 uur. AVDD

Betaaldata salarissen 2010

in de leeftijd van zes tot en met vijftien jaar die om uiteenlopende redenen een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Ze hebben een stoornis als ADHD of autisme, wonen in een leefgroep of ze staan thuis vaak in de schaduw van een ziek broertje of zusje. Voor deze brede doelgroep organiseert Heppie groepsvakanties, weekenden en andere activiteiten waarin positieve ervaringen en persoonlijke aandacht voorop staan. Foto: Robbert Dankers

27


JOURNAAL

Ireen Wüst opent sportfaciliteit Staf CLSK Olympisch schaatskampioen Ireen Wüst opende op 7 april samen met Chef kabinet kolonel Jaap Reijling de nieuwe sportfaciliteit van Staf CLSK. Ireen kwam op skeelers naar de nieuwe locatie, gelegen naast het complex van Staf CLSK. Onder luid gejuich en applaus werd Ireen verwelkomd door de medewerkers van de staf die ruimschoots aanwezig waren om de opening bij te wonen. Na de afwezigheid van zo’n twee jaar beschikt de staf van heden weer over een eigen sportfaciliteit. Foto: Hans Keur, AVDD

Voetbalmannen veroveren Presidents Cup Het jaarlijks treffen tussen de voetbalteams van de KLu en de RAF voor zowel het heren als het damesteam, vond op 14 april voor twaalfde keer plaats. Op het veld van AGOVV in Apeldoorn streden de teams om de Presidents Cup. Na tien jaar de winst aan de RAF te hebben gelaten, won het herenteam met 2-0. Eerder op die dag was het RAF-damesteam de terechte winnaar in de ontmoeting met de KLu-dames. Volgend jaar vindt dit sportieve treffen weer in Engeland plaats. Foto: Pim Schijven

Soesterberg op LinkedIn Ondanks dat de vliegbasis Soesterberg is gesloten, blijft voor vele oud-medewerkers en andere betrokkenen de band met de vliegheide. De stichting Vaarwel Vliegbasis Soesterberg (VVS) houdt de herinnering aan ‘de bakermat’ levend, ondermeer met een groep op de sociale netwerksite LinkedIn. Via de ‘Community Airbase Soesterberg 1914-2008’ kunnen alle (oud-) militaire en civiele personeelsleden en anderen die de voormalige vliegbasis een warm hart toedragen via internet niet alleen met elkaar verbonden blijven, maar ook op de hoogte blijven van de actuele ontwikkelingen op Soesterberg. Kijk hiervoor op: http://www.linkedin.com/groups?about=&gid =2611752&trk=anet_ug_grppro


28

Stemmen vanuit buitenland De verkiezingen voor de Tweede Kamer vinden op woensdag 9 juni plaats. Werknemers die dan in het buitenland zijn en toch willen stemmen, moeten dit tijdig regelen. De verschillende mogelijkheden op een rij. Werknemers in het buitenland kunnen worden opgedeeld in twee groepen: de groep die ingeschreven staat in een Nederlandse gemeente en dus tijdelijk in het buitenland verblijft en een groep die niet staat ingeschreven in een Nederlandse gemeente en woonachtig is in het buitenland. Het personeel met een tijdelijk verblijf kan een volmacht aanvragen via het door Defensie verstrekte L-8 formulier. De volmachtgever en de gevolmachtigde moeten dit formulier beide ondertekenen. Als de volmachtgever en de gevolmachtigde niet in dezelfde gemeente wonen, moet er een verklaring worden toegevoegd van de gemeente waar de gevolmachtigde staat ingeschreven. De verklaring moet vervolgens naar de gemeente van de volmachtgever worden gestuurd. Als de kiezer in de periode van 26 mei tot en met 8 juni in Nederland verblijft, is het mogelijk een volmacht te verlenen door ondertekening van de stempas. Dit kan alleen als beide in dezelfde gemeente een stempas hebben ontvangen. Bij het stemmen moet de gevolmachtigde nog wel een kopie van een geldig legitimatiebewijs van de volmachtgever aan het stembureau laten zien. Een andere mogelijkheid is om per brief te stemmen. Werknemers kunnen hiervoor een aanvraag doen via het door Defensie verstrekte M-3 formulier. De aanvrager ontvangt een stembiljet, een retourenveloppe, een briefstembewijs, een enveloppe voor het stembiljet en een handleiding. Het briefstembewijs is een verklaring van de kiezer dat het stembiljet persoonlijk is ingevuld. Voor de Tweede Kamerverkiezingen 2010 zal Commando Landstrijdkrachten als coördinerend OPCO er voor zorgen dat al het personeel aan de verkiezingen kan deelnemen door de benodigde formulieren toe te zenden. Voor personeel op oefening of aan boord van een schip zorgt het eigen krijgsmachtdeel voor het bestellen en verzenden van de formulieren. Voor het in het buitenland geplaatste personeel zorgt het Dienstencentrum Buitenland hiervoor. De formulieren zijn tevens te downloaden op www.uheefthetvoorhetzeggen.nl.

Correcties Bij diverse exemplaren van het aprilnummer van de Vliegende Hollander is de omslag niet goed uit het drukproces gekomen. Geenszins ligt dit aan de fotokwaliteit van Frank Crébas zoals hiernaast te zien is. In dezelfde uitgave staat op pagina 16 abusievelijk vermeld dat de Chinooks toebehoren aan het 300 Squadron. Uiteraard moet dit het 298 Squadron zijn.

JOURNAAL

Prins van Oranje bezoekt Staf CLSK

Kroonprins Willem-Alexander bracht op 6 april een bezoek aan de staf van het Commando Luchtstrijdkrachten in Breda. Hij werd ontvangen door C-LSK luitenant-generaal Jac Jansen, en woonde een vergadering bij van de Luchtmachtraad. Een van de gespreksonderwerpen was het RecceLite-systeem waarmee F-16’s luchtbeelden maken. Die verschaffen actuele informatie over de situatie op de grond of helpen, zoals in Afghanistan, bij het opsporen van bermbommen. Verder kwam het afstemmingsoverleg tussen de operationele en logistieke functionarissen voor helikopters en transportvliegtuigen ter sprake. Daarbij gaat het om het afstemmen tussen onderhoud en operationele inzet van de toestellen. Ten slotte werd gesproken over een mogelijke toekomstige taakverdeling tussen militaire vliegbases. Daarbij is ingegaan op diverse factoren en ontwikkelingen, waaronder de toegestane geluidsbelasting in de omgeving van vliegbases. Foto: Leo van Hijkoop

Bezoeken vliegbasis Volkel Demissionair staatssecretaris van Defensie Jack de Vries maakte begin maart tijdens een werkbezoek aan de vliegbasis Volkel een uitstapje in een vluchtsimulator. De zogenoemde Unit Level Trainers worden gebruikt voor het opleiden en trainen van F-16 vliegers. Hiermee houden de vliegers hun vaardigheden op peil en zijn zo de omgeving minder tot last. Voorafgaand aan de simulatorvlucht lunchte De Vries met personeelsleden van de Volkelse squadrons. De bewindsman begon zijn bezoek met een rondleiding langs de verschillende afdelingen. In de hangaar voor groot onderhoud aan de F-16 kreeg de staatssecretaris tekst en uitleg van de aanwezige monteurs. Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant, professor W.B.H.J. van de Donk, bracht op 21 april een bezoek Volkel. Van de Donk, begeleid door C-LSK luitenant-generaal Jac Janssen, reisde per helikopter. Met een erewacht werd het gezelschap welkom geheten door de CVB kolonel Wido van de Mast. Van de Donk werd uitgebreid geïnformeerd over de taken, inzet en werkwijze van vliegbasis Volkel. Afsluitend bracht het gezelschap een bezoek aan Hangaar 7.

Bronbeek

Jan Smit vermaakt militairen in Afghanistan De Volendamse zanger Jan Smit bracht samen met zijn manager en demissionair staatssecretaris van Defensie Jack de Vries begin april een bezoek aan de Nederlandse militairen in Afghanistan. In diverse militaire kampen gaf hij optredens, sprak hij met soldaten en ging hij mee met een bereden patrouille. Het gezelschap bezocht achtereenvolgens Kandahar, Kamp Holland in Tarin Kowt, en Camp Hadrian in Deh Rawod. Over het concert hier gaf de zanger aan: ‘Dit was zonder twijfel het mooiste optreden dat ik ooit heb meegemaakt.’ Met zijn bezoek wilde Smit de militairen een hart onder de riem steken. ‘Ik ben ontzettend trots op onze jongens en meiden. Ik heb nu met eigen ogen kunnen zien wat Nederland voor de bevolking van Afghanistan betekent. Er is veel vooruitgang geboekt de laatste jaren.’ Foto: Ben Brouwer

Het landgoed Bronbeek omvat meer dan het tehuis voor veteranen en het museum voor de koloniale geschiedenis in Nederlands-Indië. In ‘Landheer voor een dag’ op maandag 24 mei gaat de aandacht naar de groene en historische kant van deze voormalige buitenplaats uit 1819. Tussen 11.00 en 17.00 uur zijn op het landgoed activiteiten voor het hele gezin. De tuinbaas van Bronbeek legt bezoekers alles uit over de plantenkalender. Dit mozaïekperk van gekleurde bladplanten geeft vanaf mei in de zomermaanden dagelijks de juiste datum aan en heeft een actueel jaarthema. Bezoekers worden uitgenodigd zelf een ontwerp voor de plantenkalender van 2011 te maken. Wie wil krijgt een stekje mee naar huis. Op acht panelen wordt buiten de historische ontwikkeling van het landgoed verduidelijkt. Die geschiedenis van het Arnhemse landgoed staat eveneens centraal in een speciale rondleiding op 30 juni en 28 juli 2010. Tijdens een rondwandeling licht een gids onder meer toe hoe de inwoners van het tehuis een eeuw lang een agrarisch bedrijf op het landgoed in stand hielden. Ook de architectuur van de monumentale gebouwen en de gedenktekens voor de slachtoffers van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië in WO II worden belicht. Aansluitend zien en horen de deelnemers alle bijzonderheden in een diapresentatie met gesproken toelichting. Deelname is gratis, maar reserveren noodzakelijk. Museum Bronbeek, Velperweg 147, Arnhem, telefoon 026-3763555 of kijk op www.bronbeek.nl

29


JOURNAAL

Nieuwe commandant NLDA Brigadegeneraal Richard Tieskens wordt per 3 september de nieuwe commandant van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Hij volgt Generaal-majoor Siem van Groningen op, die met functioneel leeftijdsontslag gaat. De Commandant NLDA geeft onder meer leiding aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA), het Koninklijk Instituut voor de Marine, de Faculteit Militaire Wetenschappen, en het Instituut Defensie Leergangen. Hij waarborgt kwaliteit en niveau van de wetenschappelijke opleiding. De commandant is tevens Gouverneur van de KMA en heeft in het kader van deze functie een bijzondere relatie met de stad Breda.

Mobiele KKW-sim Op vliegbasis Woensdrecht werd op 25 maart een unieke mobiele Kleinkaliberwapen-simulator (KKW-sim) officieel in gebruik genomen. Hiermee kunnen schietinstructeurs opgeleid worden zonder daarvoor de standaard simulatorruimte te belasten. Ingenieur Hans Garssen van de Defensie Materieel Organisatie (DMO) droeg het systeem officieel over aan de commandant Koninklijke Militaire School Luchtmacht, luitenant-kolonel Marco Kathmann (links). De mobiele KKW Sim is speciaal voor het CLSK ontworpen en uniek binnen defensie. Het systeem is met één schietpunt een compacte versie van een standaard KKW-sim. Met de geringe omvang van 6 x 2,5 x 2,4 meter kan het in vrijwel elk leslokaal opgezet worden. De bijgeleverde tentconstructie vergroot de locatiemogelijkheden nog meer. Alle Defensieonderdelen kunnen net als in het verleden inschrijven op de KKW-sim instructeurscursussen die het OKLu verzorgt. Foto: Jan Schram, AVDD

Overeenkomst studenten en Seppe Airport voor vliegshow

De studievereniging VSV ‘Leonardo da Vinci’ van de TU Delft tekende op woensdag 31 maart een intentieovereenkomst met Seppe Airport. Daarmee gaan beide partijen een samenwerking aan voor de organisatie van een vliegshow op Seppe Airport op 4 september 2010. De overeenkomst werd symbolisch getekend op de landingsbaan van het vliegveld. De vliegshow, georganiseerd ter ere van de 65ste verjaring van de studievereniging Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek aan de TU Delft, zal naar verwachting vijftienduizend bezoekers trekken. Het in 2008 geprivatiseerde Seppe Airport organiseerde in 2009 ook al een vliegshow ter ere van het zestigjarige bestaan van het vliegveld en de honderdste verjaring van de Nederlandse luchtvaart. Hierbij verwelkomde het vliegveld rond de zevenduizend toeschouwers.

Stichting Durf jij?

Fokker 60MPA naar marine Peru

Luchtmachtbasis De Peel vormde op 31 maart het decor voor de paasactiviteit van Stichting Durf jij?. Kinderen uit de omgeving van De Peel werden met een bus van de Koninklijke Luchtmacht opgehaald om een middag op de basis door te brengen waar verschillende binnen- en buitenactiviteiten voor kinderen plaatsvonden. De middag werd afgesloten met een gezamenlijke maaltijd op de basis. De Stichting Durf Jij? wil door het organiseren van diverse activiteiten aandacht besteden aan kinderen en volwassenen die te maken hebben met armoede, met als doel hen te helpen en te ondersteunen zodat hun eigenwaarde wordt bevorderd en vergroot.

De twee Fokker 60 Maritime Patrol Aircraft (MPA) die van 2005 tot en met 2007 dienst deden op Cuaraçao, hebben een nieuwe eigenaar gevonden. De toestellen die sinds hun terugkomst in Nederland in opslag staan, zijn eind februari door het ministerie van Defensie verkocht aan de marine van Peru. De onderhandelingen duurde anderhalf jaar. Nadat het uitfaseren van de P-3C Orion van de Marine Luchtvaartdienst, nam het 1 (NLD) F60MPA detachement van het 334 Squadron op 1 april 2005 de patrouilletaak over. De tot MPA verbouwde F60’s zouden initieel voor twee jaar blijven. Dat werd uiteindelijk een half jaar langer tot 12 oktober. Het werk is nu overgenomen door de Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba. Foto: Arno Marchand

In het Omnisport in Apeldoorn kregen ongeveer honderdvijftig militairen op 16 april de Herinneringsmedailles voor Vredesoperaties uitgereikt. De Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm en een aantal leden van de Vastkamer Commissie Defensie speldden de medailles op bij de militairen van de Koninklijke Marine, Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee. Zij maakten deel uit van de EU-missie in Bosnië-Herzegovina, de hoofdkwartieren van ISAF en Regional Command South in Afghanistan, de NAVO-trainingsmissie in Irak en de missies in Afrika (Burundi en Darfur). Met het uitreiken van een herinneringsmedaillon voor kinderen en een zilveren roos voor partners, wordt speciaal aandacht besteed aan het thuisfront.


30

NAVO-medailles

JOURNAAL

Commando-overdrachten Luitenant-kolonel Bert Konter droeg op 24 april het commando over het Forward Support Element (FSE) Mirage over aan overste Ed Wijninga. Het FSE zorgt vanuit Camp Mirage voor het transport van Nederlandse militairen en materieel naar Afghanistan en terug. Het vierde FSE-detachement had onder meer te maken met de effecten van de vulkaanuitbarsting op IJsland terwijl het vijfde vooruitkijkt naar onder andere de ontplooiing van de Redeployment Task Force en het begin van de terugtrekking van eenheden uit Afghanistan. Foto: Robert van der Wal Kolonel Anton den Drijver droeg op 27 april het commando van de vliegbasis Leeuwarden over aan kolonel Dennis Luyt. Den Drijver (r.) wordt Hoofd Projectteam Transitie Opvolger F-16 op de Staf CLSK. Luyt vervulde hiervoor de functie van Hoofd Planintegratie bij het Ressort Integrale Plannen op de Defensiestaf. De plechtigheid werd afgesloten met een toespraak van de nieuwe basiscommandant gevolgd door een fly-by van F-16’s. Foto: René Ketting, AVDD

Elektronisch Militair Leiderschap online De digitale zelfscan die uw leidinggevende competenties meet, het Elektronisch Militair Leiderschap, is voor alle rangen online. Dit EML is een digitale zelfevaluatie die anoniem via intranet is in te vullen. Daarna krijgt u een uitgebreid persoonlijk evaluatierapport te zien dat u bruikbare adviezen geeft over hoe u uzelf verder kunt ontwikkelen. Dit in de vorm van ontwikkeltips, literatuursuggesties, training en/of individuele coaching. Het enthousiasme van de gebruikers zit voornamelijk in de mogelijkheid van een 360° feedback. Dit is voor medewerkers dé mogelijkheid om te zien hoe een leidinggevende of leidingontvangende het leidinggeven van de medewerker ervaart en met elkaar in gesprek te gaan over dit onderwerp. Nieuwsgierig geworden naar uw competentieniveau op het gebied van leidinggeven? En vindt u als leidinggevende het belangrijk dat uzelf en uw leidinggevenden zich ontwikkelen op dit gebied? Ga snel naar: http://intranet. mindef.nl/klu/oklu/squadrons/132_squadron/coaching_begeleiding/e-ml.aspx

Laatste KLu-EOD diploma’s Vijf cursisten ontvingen op 25 maart op Kamp de Kiek het felbegeerde EOD-diploma uit handen van Commandant Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD), kolonel Ben Hendriksen. Hij stond stil bij het einde van de opleidingsactiviteiten op de vliegbasis Gilze-Rijen en Kamp de Kiek onder de vlag van de EODKLu. Deze ging in september 2009 op in de nieuwe paarse EODD. In het najaar start in Culemborg een geheel nieuw ontwikkelde, geïntegreerde EOD-opleiding.

Bijzonder onderhoud F-16 Theoretisch was het mogelijk, nu moest het in de praktijk nog blijken: een tweehonderduursinspectie van een F-16 motor terwijl deze in het toestel blijft. Dit kan aanzienlijke tijd besparen. Op Kandahar Airfield klaarden sergeant-majoor Herman en sergeant 1 Jan van de F-16 onderhoudsploeg deze bijzondere klus. Het grote voordeel om de motor te laten zitten, is dat de inspectie in drie (lange) dagen kan worden afgerond, mits tussentijds geen gebreken aan het licht komen. Dit was dé uitkomst om het toestel weer snel inzetbaar te krijgen. In Nederland duurt een motorinspectie ongeveer een week. Een gereviseerd exemplaar vervangt de te onderhouden motor zodat het toestel direct weer inzetbaar is. Op KAF was tijdelijk geen reservemotor beschikbaar.

DART-oefening Cougar Om precies te weten hoe te handelen in geval van een noodlanding, vond op midden april op Kandahar Airfield een Downed Aircraft Recovery Team (DART)-oefening plaats. Cougarbemanningen, Force Protection en het onderhoudspersoneel van de Cougar beoefenden de procedures die in werking treden als een helikopter buiten de basis een noodlanding moet maken. Een DART heeft als taak om ter plaatse de technische staat van een helikopter te beoordelen waarna het direct ter plaatse kan overgaan tot reparatie. Is dit niet mogelijk, dan zal de helikopter worden geborgen en elders worden gerepareerd zoals in de vorige Vliegende Hollander was te zien. Het DART bestaat afhankelijk van de situatie uit verschillende disciplines waaronder onderhoudspersoneel, Force Protection en Explosieven Opruimingsdienstpersoneel. Na de oefening met de Cougar vindt op een later moment een vergelijkbare exercitie plaats met Chinook-personeel die in mei de taken overnemen. Foto: 1 (NLD) ATF

31


JOURNAAL

Nieuwe Majoor-adjudant C-LSK

Opknapbeurt C-47 Dakota MLM Nadat eerder de F-15 Eagle al onder handen werd genomen, is nu de beurt aan de Douglas C-47 van het MLM. De Dakota die door de Deense luchtmacht buiten dienst is gesteld, landt op 16 december 1982 op Soesterberg, begeleid door een F-27 van het 334 Squadron. Sinds 20 maart 1983 staat het toestel op het buitenterrein van het museum. De conditie van het vliegtuig is daar door weer en wind steeds slechter geworden. Het krijgt daarom een compleet nieuwe verfbeurt op Schiphol. Ondersteund door de Bergingsdienst van het Logistiek Centrum Woensdrecht en DVVO vertrok de C-47 op 7 april naar Qaps, een bedrijf gespecialiseerd schilderen van vliegtuigen. Eerst wordt het volledig gestript waarna technisch personeel van het museum een aantal reparaties aan het door roest aangetaste plaatwerk kan uitvoeren. Daarna krijgt het een nieuwe verflaag die anders zal worden dan de kleurstelling die het tot nu had. Deze verbeeldt een Dakota van de Koninklijke Luchtmacht in Nieuw-Guinea in 1962, maar is niet authentiek. Na de schilderbeurt gaat het transportoestel in opslag, in afwachting van plaatsing in het nieuwe defensiemuseum op de voormalige vliegbasis Soesterberg. De opening daarvan is voorlopig voorzien in 2014. Wilt u de metamorfose volgen? Naar verwachting staat vanaf medio mei een portfolio van dit project op de website van Qaps. Foto: Raymond Ledenboer

Voorjaarseditie module Militair Luchtrecht 2010 Wanneer is een luchtvaartuig ‘luchtwaardig’ en waar is dit in de wet geregeld, waarmee dient rekening te worden gehouden bij de inrichting van een luchthaven, en hoe ziet de toekomst eruit voor luchthaven Twente? Zo maar een greep uit de uiteenlopende kwesties die ter sprake kwamen in de vierde module Militair Luchtrecht (MLR). Van 13 tot en met 16 april kwamen zeventien defensiecollega’s van alle operationele commando’s samen op de vliegbasis Woensdrecht. Aan de hand van presentaties over onder andere vluchtuitvoering en de invloed van omgevingsfactoren op de militaire luchtvaart is gesproken over het militair luchtrecht. Actuele problematiek, zoals de recente laserpointer-incidenten, en jurisprudentie passeerden ook deze editie de revue. De discussieavond stond in het teken van de toekomst van de luchthaven Twente. Deze avond bood de cursisten de mogelijkheid te ‘sparren’ met vooraanstaande functionarissen die nauw betrokken zijn bij het dossier. Tijdens deze MLR is tevens een bezoek gebracht aan het operationele deel van Woensdrecht. Belangstellenden voor deelname aan de MLR in november 2010 kunnen contact opnemen met Sabrina Aerts van de Stafgroep Juridische Zaken via 076-5447051 of [email protected].


32

Majoor drs. Ellen BoschScholten is per 6 april de nieuwe Majoor-adjudant van de Commandant Luchtstrijdkrachten. Ze neemt de taak over van majoor Martijn Rammeloo die op 21 april het commando van het 931 Squadron van het Defensie Helikopter Commando op zich nam. BoschScholten was tot voor kort Plaatsvervangend Hoofd Luchtmachtvoorlichting bij de Directie Voorlichting & Communicatie in Den Haag. Voormalig Commandant 922 Squadron van de vliegbasis Leeuwarden majoor Sydney Plankman neemt haar plaats over. De functie van Majoor-adjudant binnen de luchtmacht ontstond in 1954 bij het aanstellen van de Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten, en ging in 2005 bij de oprichting van de operationele commando’s over naar de Commandant Luchtstrijdkrachten. Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD

Tijdelijke toegangsregeling Postactieven KLu Omdat een definitieve regeling voor de nieuwe algemene Defensiepassen nog niet is afgeprocedeerd, is een tijdelijke regeling van kracht voor de KLu-Postactieven die niet in het bezit zijn van een geldig toegangsbewijs. Deze tijdelijke regeling in de vorm van een deelnemerslijstprocedure is alleen geldig voor CLSK-onderdelen en ziet er als volgt uit: 1. De Postactieve dient zich aan te melden bij het bestuur van een Regionale Contact Groep Postactieven, bij voorkeur in zijn of haar regio. Die maakt een bezoekerslijst op nadat de gegevens zijn gecontroleerd in de Database Postactief. Het lokale Regionale Postactievenbestuur biedt deze lijst aan bij het lokale Kantoor Veiligheid (vragen over deze procedure, de noodzakelijke gegevens, een eventueel format en/of verwerkingstermijn kunnen hier worden gesteld) 2. Het Kantoor Veiligheid zorgt voor de distributie van de lijst naar de wachthebbende instantie 3. Postactieven worden na verificatie van de deelnemerslijst en hun geldig Nederlandse identiteitsbewijs zelfstandig toegelaten tot de bases. Dit tijdelijke beleid treedt na lokale afstemming tussen het Postactievenbestuur en de Kantoren Veiligheid in werking en is van kracht totdat de algemene Defensiepassen worden geïmplementeerd of totdat de Beveiligingscoördinator namens de C-LSK anders beslist.

JOURNAAL

C-ZSK bezoekt Defensie Helikopter Commando

Commandant Zeestrijdkrachten vice-admiraal Matthieu Borsboom bracht op 18 maart een bezoek aan het Defensie Helikopter Commando (DHC). De delegatie die verder bestond uit de adjudant CZSK luitenant-ter-zee der eerste klasse Ronald van Vuuren en de Chef der Equipage CZSK adjudant Jules de Bree arriveerden in de ochtend per helikopter op vliegbasis Gilze-Rijen. Daar werden ze ontvangen door de C-DHC commodore Theo ten Haaf en de stafadjudant Hans Steenhuis. De rondleiding voerde onder ander naar de Fasehangaar van het 930 Onderhoudssquadron en 300 Squadron. Per Alouette III reisde het gezelschap ’s middags naar Maritiem Vliegkamp De Kooy (MVKK) waar het ontvangen werd door Commandant 991 squadron kapitein-luitenant-ter-zee Henk Ensink en Chef der Equipage MVKK adjudant Richard Kuipers. Hier bracht het bezoek onder andere een bezoek aan het 7 Squadron en de traditiekamer. Foto: Hans Rademaker

EOD actief in Leeuwarden en Bunnik

De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) demonteerde op 28 april de vier Britse vijfhonderdponders die in januari zijn gevonden op het terrein waar de rondweg van de vliegbasis Leeuwarden komt. Het gelijktijdig demonteren van vier bommen is een relatief unieke opdracht voor de EOD. Bij de demontagewerkzaamheden nam de dienst een veiligheidszone van vijftienhonderd meter in acht. De gedemonteerde explosieven (zie foto) zijn later naar Den Helder getransporteerd waar ze op een later worden moment vernietigd. Een paar dagen later was de EOD actief bij de ruiming van een Britse duizendponder bij Bunnik. Het explosief werd gevonden door een particulier met een metaaldetector. De bom is waarschijnlijk afkomstig van een aanval met de Hawker Typhoon jachtbommenwerpers op de spoorlijn op 16 januari 1945. Voor het demonteren op 2 mei werd een beperkt deel van de A-12 afgezet, en werd het treinverkeer tussen Utrecht en Ede voor ongeveer een uur stilgelegd. In verband met de veiligheid van omwonenden en voorbijgangers is voor het eerst met containers een veiligheidsconstructie over de bom opgebouwd. Op later tijdstip wordt het projectiel vernietigd. Foto: Gerben van Es, AVDD

Luchtmachtmilitair overmeestert dief Een sergeant van de vliegbasis GilzeRijen heeft op 24 maart op een indrukwekkende manier een dief achtervolgd en aangehouden. Deze had waardevolle documenten gestolen uit een postagentschap in Rijen, waar sergeant Marco op dat moment in de rij stond. Hij probeerde de dief tegen te houden, maar deze sloeg op de vlucht. Marco, werkzaam bij de Luchtmachtbewaking op vliegbasis Gilze-Rijen, zette een intensieve achtervolging in door de straten van Rijen, over schuttingen en door achtertuinen. Toen de dief uiteindelijk zelfs een huis in vluchtte, lukte het sergeant Marco om hem aan te houden. De politie werd gealarmeerd en ging even later over tot arrestatie. Daarbij uitte de politie hartelijke dank voor de bewezen diensten van de sergeant.

In memoriam Op 11 mei overleed sergeant 1 Tim van der Horn. Hij was als specialist communicatie- en informatie systemen bij het 970 Squadron op het Air Operations Control Station Nieuw Milligen. Van der Horn laat een echtgenote en twee dochters achter. Hij werd 54 jaar.

VOOR ADRESWIJZIGINGEN: ZIE COLOFON OP PAGINA 2. VRAGEN AAN – BEHALVE OVER ADRESWIJZIGINGEN – OF BIJDRAGEN VOOR DE VLIEGENDE HOLLANDER? Mail naar [email protected] Deadline: iedere eerste maandag van de maand.

‘Six Months Trophy’ voor vlieguren Lynx Tijdens de halfjaarlijkse Multilateral Lynx Support Committee (MLSC) in het Braziliaanse Buzios, eind maart, ontving Nederland de Six Months Trophy voor de meest gevlogen vlieguren in het afgelopen halfjaar per afzonderlijke helikopter. De Lynx met registratienummer 274 maakte de afgelopen zes maanden 368,8 vlieguren

en werd hiermee de meest ingezette Lynx van alle gebruikers. De Six Months Trophy werd in ontvangst genomen door kapiteinluitenant-ter-zee Henry Jongeleen, hoofd sectie Maintenance Engineering Maritieme Luchtvaartuigen van de afdeling Maritieme en Onbemande Luchtvaartuigen (M&OL) van de DMO.

33


JOURNAAL

Reünies Wat: Reünie luchtverkeersleiding en meteo vliegbasis Volkel Wanneer: 16 juli Waar: vliegbasis Volkel Voor wie: oudgedienden van verkeersleiding en meteo vliegbasis Volkel Aanmelding: Vliegbasis Volkel, HPVE Luchtverkeersleiding, Postbus 10150, 5408 ZW Volkel, o.v.v. Reünie Volkel of [email protected], onderwerp: Reünie Volkel Overig: Ter gelegenheid van zestig jaar luchtverkeersleiding vliegbasis Volkel en de feestelijke ingebruikname van de nieuwe verkeerstoren op 16 juli 2010 is een aantal activiteiten gepland. De officiële openstelling en ingebruikname van de nieuwe verkeerstoren vindt ‘s middags plaats in aanwezigheid van genodigden. De reüniecommissie probeert zoveel mogelijk adressen te achterhalen. Indien u adressen en/of informatie heeft, gelieve deze te sturen. Wat: Reünie AAGZ Wanneer: 17 september Voor wie: oud-militairen van de Aan- en Afvoer Groep Zuid op de Vliegbasis Gilze-Rijen Aanmelding: via [email protected] of telefoon 013-4675445 Overig: De organisatie wil zo veel mogelijk oud militairen en Burgerpersoneel van deze groep op de Vliegbasis verwelkomen. Diende u bij de AAGZ of kent u iemand die bij AAGZ heeft gezeten? Geef dan de gegevens door op bovenstaand adres of nummer.

Bij de fotopagina

Voor de oefening Grizzly Challenge vervoerden diverse Chinooks en Cougars, begeleid door Apaches, luchtmobiele infanteristen naar luchtmachtbasis De Peel. Nadat de helikopters klaar waren met hun aandeel in deze air assault landen ze op de vliegbasis Volkel voor het bijtanken tijdens een Hot Pit Refueling. Daarna vlogen ze weer naar De Peel om de landmachtmilitairen op te halen en op hun eigen onderdeel af te leveren. Foto’s: Liepke Plancke, AVDD

Joint Medical Modules op Woensdrecht

Op vliegbasis Woensdrecht vond van 22 maart tot en met 2 april de militaire geneeskundige oefening Joint Medical Modules (JMM) plaats. In deze jaarlijkse oefening waaraan de Koninklijke Luchtmacht en Landmacht en Britse Royal Air Force deelnemen, staat het missiegericht opleiden in operationele scenario’s centraal. Medisch personeel van zes luchtmachtbases, een geneeskundige landmachtcompagnie en een Britse luchtmachteenheid bekwamen zich onder andere in het werken in internationaal verband. Het operationele oefenscenario zorgt onder meer voor een patiëntenaanbod zoals dat tijdens uitzendingen voor kan komen. Personeel van Woensdrecht neemt deel aan de oefening, stelt het oefenterrein ter beschikking en levert logistieke ondersteuning. Foto: Gerben van Es, AVDD

Agenda Militaire Luchtvaartmuseum Tentoonstellingen Vliegen in de Oost, Militaire Luchtvaart in NederlandsIndie en Nederlands Nieuw-Guinea Vernieuwing van de permanente tentoonstelling in de Snijdershal. Maakt deel uit van permanente tentoonstelling. Aerocartoons II Twintig tekenaars, onder wie Ton van Andel, geven een luchtige kijk op het thema (militaire) luchtvaart. Dagelijks tot voorjaar 2011 (verlengd)

Vogelfotografie Oud-vlieger en commandant van de toenmalige Tactische Helikoptergroep KLu commodore bd Dick Bos exposeert bijna dertig vogelfoto’s in het museumcafé. Kijk voor meer informatie ook op www.bosfoto.nl. Dagelijks tot herfst 2010 Museumtour Gratis rondleidingen door het museum. Iedere tweede zondag van de maand

Meer informatie en aanmeldingen op www.militaireluchtvaartmuseum.nl. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 16.30 uur, zondag van 12.00 tot 16.30 uur, en sinds 3 april op zaterdag van 12.00 tot 16.30 uur. Gesloten op maandag, Nieuwjaarsdag, Eerste Paasdag, Koninginnedag, Eerste Pinksterdag en beide Kerstdagen. Het museum is gratis toegankelijk. Bezoekadres: Kampweg 120, 3769 DJ (let op: niet DG) Soesterberg, telefoon 0346-356000. E-mail: [email protected].


34

Â

35


de Vliegende Hollander

Recommend Documents