de Vliegende Hollander

de Vliegende Hollander Maandblad voor de Koninklijke Luchtmacht 64e jaargang - nummer 9 - oktober 2008

NEDERLANDSE APACHES OP FORT HOOD LEIDINGGEVEN IS EEN KUNST Nieuwe methode biedt continu mogelijkheden tot ontwikkeling F-16’S OP KANDAHAR Nederland werkt samen met Belgisch detachement

COLOFON UITGAVE Commando Luchtstrijdkrachten Bureau Luchtmachtcommunicatie

4

HOOFDREDACTEUR Luitenant-kolonel Willem Bogaard EINDREDACTEUR Arno Marchand REDACTEUR / ARTDIRECTOR June Smit VORMGEVING EN LITHOGRAFIE Ruud Baas, TDS printmaildata

Foto: Richard Frigge, AVDD

DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag - 28.500 ex. REDACTIE Telefoon 076-544 71 30 Fax 076-544 71 31

15

INTERNET www.luchtmacht.nl E-MAIL [email protected] BEZOEKADRES Luchtmachttoren, Luchtmachtplein 1 4822 ZB Breda POSTADRES Postbus 8762, 4820 BB Breda

‘Je verwacht niet dat er iets gebeurd, maar je moet er wel op voorbereid zijn’

Foto: Leonie van Helmond, AVDD

OMSLAGFOTO Twee squadronvliegers bereiden op Fort Hood een trainingsmissie in een Apache voor. Foto: Arno Marchand

ADRESWIJZIGINGEN Actief dienende militairen, reservisten en burgermedewerkers van de Koninklijke Luchtmacht wordt verzocht de adreswijziging te laten muteren in PeopleSoft. Postactieven, reservisten, veteranen, betalende abonnees en alle overige lezers wordt verzocht de adresdrager met vermelding van het juiste adres op te sturen naar het retouradres: Staf Commando Luchtstrijdkrachten CLSK/Kabinet/Bureau Postactieven Abonnementenadministratie Vliegende Hollander Postbus 8762, 4820 BB Breda Telefoon 076-544 7133 of 544 7136 BOT-militairen en burgermedewerkers die hun contract met Defensie voortijdig beëindigen en BBT-militairen die de dienst verlaten, hebben geen recht op een gratis abonnement horend bij de status van postactieve. Een abonnement op de Vliegende Hollander kost €17,02 per jaar (buitenland €21,55) en kan worden aangevraagd bij: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Telefoon: 0900-22 65 263 (10 ct per min.) Fax: 0251-31 04 05 www.aboland.nl Opzegtermijn bedraagt zes weken. Aanhaling uit en overname van (delen van) artikelen in dit blad is toegestaan, met toestemming van de redactie en mits de bron wordt vermeld. ISSN 0024-0389

DE VLIEGENDE HOLLANDER

2

‘Fort Hood is de perfecte plek om met Apaches te trainen’

20 Foto: Peter Bijpost, AVDD

4 | Samenwerken in Afghanistan Het Nederlandse personeel op Kandahar Air Field werkt hard om de F-16’s inzetgereed te houden. Sinds september heeft de KLu versterking van een Belgisch F-16 detachement. 7 | Militair leiderschap Goed leidinggeven is niet vanzelfsprekend. Daarom krijgen leidinggevenden vanaf nu meer handvatten om aan hun leiderschapsvaardigheden te werken. 12 | Afscheid Soesterberg Met het vertrek van het 300 Squadron is het einde van de Vliegbasis Soesterberg echt aangebroken. Maar de ontmanteling omvat meer dan alleen het verplaatsen van mens en materieel. 15 | JPOW Verschillende aanvallen uit de derde dimensie

werden afgelopen maand in de kiem gesmoord door de allernieuwste luchtverdedigingsystemen tijdens de oefening Joint Project Optic Windmill. 20 | Fort Hood Op de grootste legerbasis van de Verenigde Staten leren nieuwe en ervaren Apache-vliegers de fijne kneepjes van deze gevechtshelikopter bij het Nederlandse opleidingsdetachement. 23 | Parachutespringen Het Centrum voor Mens en Luchtvaart werkt al geruime tijd samen met het Korps Commandotroepen, vooral op het gebied van parachutespringen vanaf zeer grote hoogte. 24 | Veteranendagen Twee dagen lang stond de Vliegbasis Soesterberg in het teken van de Veteranendagen Militaire

Column

‘Als je schoten op de achtergrond hoort, weet je dat het menens is’

Behoud van mensen

Sinds mijn aantreden als Commandant Luchtstrijdkrachten heb ik veel indrukken opgedaan over hoe onze organisatie er voorstaat. Ik wil deze indrukken ´rechtstreeks´ met u delen. Reden waarom ik een oude gewoonte weer oppak: het schrijven van een column in de Vliegende Hollander, zodat ik mij maandelijks tot u kan richten. Deze maand schrijf ik over de mensen in het CLSK en hun leidinggevenden.

24

Foto: Jeroen Liebers, AVDD

‘Het is goed om te zien dat we van uitzendingen leren’

Luchtvaart. Herinneringen ophalen, bijpraten en stilstaan bij collega’s van toen en nu. Vaste rubrieken 10 | In den vreemde Kapitein Claire Soulages heeft bij de G3 van Directie Operatie van het CLAS bijna dagelijks contact met representatives van de ‘overige missies’. Volgens haar een verslavende wereld. 18 | Vervlogen tijden Al tijdens WO II in Engeland en in de jaren daarna in Nederland werd de Percival Proctor gebruikt voor de opleiding van radiotelegrafisten. Twee van hen delen hun herinneringen. 27 | Kijkwijzer 28 | Journaal 36 | Mensen & Mutaties

Ik zie en merk dat u het in zeer veel opzichten erg goed doet, en dat is vooral aan uw niet aflatende inzet en toewijding toe te schrijven. Zo mogen wij echt trots zijn op wat wij in Afghanistan presteren. Onze helikopters en F-16’s worden dagelijks ingezet ter ondersteuning van grondtroepen, en dragen daardoor bij aan het succesvol volbrengen van de missie in Afghanistan. Om succesvol alle taken van de Koninklijke Luchtmacht te blijven uitvoeren, moet voortdurend hard worden gewerkt. Ik besef dat dit veel vraagt van u. Ik heb ook gemerkt dat de afgelopen maanden een aantal collega’s voortijdig onze organisatie verlaat. In de gehouden exitinterviews blijken de redenen van vertrek zeer divers, maar in een flink aantal gevallen blijkt het gebrek aan loopbaanperspectief de reden van ontslag. Omdat ik mij niet aan de indruk kan onttrekken dat in een aantal gevallen medewerkers hadden kunnen worden behouden, worden in de komende tijd loopbaanbegeleiders aangesteld. Deze gaan samen met leidinggevenden zorg dragen dat voor iedere medewerker van het CLSK (en ook de luchtmachters elders binnen of buiten de Defensie-organisatie) het door hem of haar gewenste loopbaantraject zoveel mogelijk wordt uitgestippeld. Een van de maatregelen om mensen te blijven behouden voor de KLu. Naast goed loopbaanbeleid zijn binnen het Commando Luchtstrijdkrachten samenwerking, teamgeest en collegialiteit ongelofelijk belangrijk. Vrijwel iedereen in de organisatie speelt een sleutelrol om dit te bereiken. Leidinggevenden kunnen hier echter pro-actief invloed op uitoefenen door duidelijkheid te scheppen, oprechte belangstelling te tonen en natuurlijk zelf het goede voorbeeld te geven. Belangrijk hierbij is dat de leidinggevenden op de hoogte zijn van ontwikkelingen en projecten in de CLSK of Defensie organisatie, maar ook bijvoorbeeld beslissingen die door de Commandoraad genomen zijn. Ik ga de leidinggevenden dan ook regelmatig per bulletin informeren over zaken die spelen in de organisatie. De 010-functionarissen zullen deze vervolgens aan medewerkers uitleggen. Of we daarmee kunnen voorkomen dat niemand de organisatie voortijdig verlaat? Misschien niet, maar medewerkers die zich serieus genomen voelen, goed geïnformeerd zijn en dagelijks fluitend naar hun werk gaan, leveren ook een positieve bijdrage aan de taken van onze organisatie. Dat is waar het om draait: gemotiveerde en tevreden mensen. Alleen zo kunnen we blijven doen waar wij goed in zijn, het leveren van slagkracht in de derde dimensie, lucht. Nu en in de toekomst. Indien u wilt reageren op de column, nodig ik u daartoe van harte uit. Ik verzoek u in voorkomend geval een mail te sturen naar: [email protected] •

3

DE V VLIEGENDE HOLLANDER

O P E R AT I E

Murphy legt het af tegen F-16 detachement

Meer met minder vanaf Kandahar Tekst: René Bouwhuis | Foto’s Richard Frigge, AVDD

Kolonel Anton den Drijver, in Nederland Commandant Vliegbasis Leeuwarden, geeft bij de Air Task Force sturing aan de Nederlandse F-16’s, Cougars en Apaches.


4

O P E R AT I E

Commandant Air Task Force kolonel Anton den Drijver is zichtbaar trots op de gereedstelling van de Nederlandse jachtvliegtuigen in Afghanistan. Hij doelt vooral op de maanden juli en augustus toen bij twee F-16’s de gearboxes kapot gingen. ‘We hebben in die periode veel pech gehad. Toch is het gelukt met vier vliegtuigen de opdrachten van zes uit te voeren en zelfs nog meer.’

‘Het gebeurt bijna nooit dat de gearbox, zeg maar de versnellingsbak van de F-16, het laat afweten. Hier overkwam het ons in één week bij twee vliegtuigen tegelijk.’ Hij vertelt het alsof de wet van Murphy de wetten van de logica tijdelijk had overgenomen. ‘Opeens zag je wel de technici aan zichzelf beginnen te twijfelen. Is er wat veranderd, vergeten wij iets in de onderhoudsprocedure? Een dergelijk voorval zou normaal een aantasting betekenen voor de gereedstelling, die op Kandahar boven de negentig procent moet liggen. De Friese technici echter – het detachement van de achtste Air Task Force lichting komt voor het grootste deel van de Vliegbasis Leeuwarden – kregen het voor elkaar de vier overgebleven toestellen in de lucht te houden. Bovenop de driehonderd geplande vlieguren per maand voor zes vliegtuigen, wisten ze zelfs zestig uur meer te leveren toen de NAVO om extra inzet vroeg.’ Aluminium ‘pleisters’ Vooral tijdens de QRA (Quick Reaction Alert – snelle inzettaak, red.) is het volgens sergeant 1 Arjen ‘hard rennen. Iedereen heeft de drive in zich om de F-16’s zo snel mogelijk airborne te laten gaan, want iedere minuut kan er één te veel zijn.’ Arjen is één van de crewchiefs die zorgt voor de gereedstelling. ‘Het zijn vrij lange dagen die we maken, maar dit is wel waarvoor we in Nederland trainen. Hier gaan we voor het “eggie”, en is de F-16 volledig bewapend.’ Arjen laat het weer even tot zich doordringen: ‘Er hangen bommen onder.’ In de maand juli kregen de technici het zoals gezegd flink voor de kiezen. Arjen: ‘Het was echt gigantisch druk. We hadden slechts vier toestellen ter beschikking. De QRA ging er soms twee of drie keer per dag uit. Ik heb zelfs een keer meegemaakt dat dezelfde QRA-vlucht in achttien uur tijd drie keer vertrokken. Dan ben je redelijk aan het doorpezen.’ Toch valt de werkdruk in Afghanistan volgens de kolonel wel mee, en moet hij zijn personeel soms juist afremmen. ‘Ik heb hier wel eens mensen van de technische dienst naar bed moeten sturen. Er moesten vijf toestellen klaar staan, maar ze wilden ook de zesde nog voor het slapen gaan gereed hebben. De uitzenddruk ligt dan ook niet alleen hier, maar vooral op

het eigen onderdeel. Daar ben je ook druk met andere zaken, zoals de administratie.’ Ook het tekort aan reserveonderdelen speelt meer in Nederland, omdat die vanwege operationele prioriteit in Afghanistan liggen. Hoewel de F-16’s na decennia trouwe dienst – en op sommige plekken opgelapt met aluminium plaatwerk als pleister – het één en ander te verduren krijgen in Afghanistan, houden ze zich normaal gesproken opvallend goed. Arjen: ‘In tegenstelling tot Nederland hebben we weinig last van vocht en daardoor ook weinig problemen met de elektronica. Wel is er hier heel veel stof. Ik heb drie keer een zandstorm meegemaakt en na afloop zie je bijna een centimeter aan zand en viezigheid op het vliegtuig liggen. Echt niet normaal.’ Gelukkig staat hij er niet alleen voor. In totaal werkt ongeveer vijftig man van Leeuwarden aan de gereedstelling, het onderhoud en de vliegveiligheidsuitrusting van de inmiddels vier overgebleven toestellen. Samen delen Tot half september doorkruisten nog zes Nederlandse Fighting Falcons het Afghaanse luchtruim. De komst van de Belgische Luchtmacht – begin september met vier F-16’s – maakt het voor het Nederlandse detachement op Kandahar Air Field mogelijk met twee vliegtuigen minder te opereren. Uitwisseling met de zuiderburen en aan elkaars vliegtuigen sleutelen zoals bij vorige gezamenlijke operaties, zit er op Kandahar niet in. Door de invoering van de militaire luchtvaarteisen is deze flexibiliteit niet meer zo eenvoudig. Techneuten mogen pas dan aan de Nederlandse F-16’s komen, als ze de door de (Nederlandse) Militaire Luchtvaart Autoriteit vereiste certificaten hebben. Toch zie je op de grootste vliegveld van CentraalAzië wel degelijk samenwerking tussen de buurlanden. Zo wordt grondapparatuur gedeeld, net als het wapendepot. Daardoor is ook het luchttransport makkelijker te regelen. Er kan nu bijvoorbeeld één C-130 worden ingezet voor het vervoer van munitie en zuurstof, waarvoor dus ook maar één overvliegklaring nodig is. Tussen de configuraties van de Belgische en

Bij de technische dienst hebben ze een enorm bewustzijn dat de militairen op de grond de kisten nodig hebben, en ze doen er dan ook alles aan om de F-16’s gereed te stellen. Met de komst van de Belgen kan Nederland het met twee F-16’s minder af.

5


O P E R AT I E

De F-16’s kiezen vooral het Afghaanse luchtruim om ondersteuning te leveren aan grondtroepen.

Nederlandse Midlife Update F-16’s zit wel wat licht. België gebruikt enkel de GBU-12 lasergeleide bom van vijfhonderd pond, waar Nederland ook beschikt over de nieuwere GBU-38 die werkt met GPS-coördinaten. Daarnaast gebruiken de zuiderburen de Sniper XR als doelaanwijspod, daar waar de KLu sinds kort met de Litening AT vliegt. Sinds dit jaar gebruiken de Nederlandse vliegers ook het Joint Helmet Mounted Cueing System. De Belgische Luchtcomponent neemt deze helm, die de omgevingsinformatie aan de binnenzijde op het helmvizier projecteert, binnen niet al te lange tijd ook in gebruik.’ Terughoudend De F-16’s kiezen vooral het Afghaanse luchtruim om ondersteuning te leveren aan de grondtroepen. Dat doen ze in heel Afghanistan en voor alle ISAF-partners. Samen met onder meer Mirage 2000’s, F-15’s, B-1’en, A-10’en en Unmanned

deze snel inzetbare eenheid heeft gesteld om de lucht in te gaan, wordt door de F-16’s altijd ruimschoots gehaald. ‘Je doet hier eindelijk waarvoor je getraind hebt’, vertelt F-16 vlieger kapitein Darryl, zich bewust van het cliché dat in deze woorden zit. ‘Na al die jaren kan je het in de praktijk brengen. Hier vliegen en support leveren aan grondtroepen is hartstikke mooi. Vaak vormen we een armed overwatch en zeker met de systemen die we nu hebben, werkt deze vorm van rugdekking vanuit de lucht prima.’ Darryl doelt onder meer op ROVER, een systeem waarmee de militairen op de grond de camerabeelden van de F-16 kan zien. ‘Zij praten je in het plaatje wat er beneden aan de hand is. Het grootste stressmoment voor ons is dat je gaat vliegen en in een situatie komt met beperkte informatie. Dan moet je heel snel zorgen dat je met de man op de grond op één lijn zit. Als je tijdens de communicatie over

Nederlandse F-16 in shelter op Kandahar Air field.

Aerial Vehicles zoals de Amerikaanse Predator, zorgt ISAF voor een continue aanwezigheid van vliegtuigen in de lucht. Daarnaast staan er altijd vliegtuigen paraat voor de QRA-taak, ook Nederlandse. De standaardreactietijd die de NAVO aan

de radio op de achtergrond schoten hoort, weet je dat het menens is. Onze aanwezigheid wordt dan “zeer gewaardeerd”. Je weet dat als je niet kunt leveren, zij aan kortste eind trekken. Wel wordt er altijd met terughoudendheid geopereerd.

Uitwisseling met de zuiderburen en aan elkaars vliegtuigen sleutelen, zit er op Kandahar niet meer in. Vanaf medio oktober neemt een nieuw F-16 detachement van de KLu de taken op KAF over. Commandant Air Task Force is dan kolonel René Arns. Foto: René Bouwhuis


6

Jij hangt er boven en maakt de afweging, wel of geen inzet. Onze vuurkracht geeft ons namelijk ook een grote verantwoordelijkheid, maar daarmee gaan wij goed om vind ik.’ Samenwerking Den Drijver beaamt die zorgvuldigheid: ‘Bij elke wapeninzet volgen de vliegers zeer nauwgezet alle rules of engagement. Vervolgens wordt alles wat er gebeurt en iedere wapeninzet, op tape vastgelegd. Daarna kijken we of er volgens de regels gehandeld is en controle op afwijkingen wordt continue gedaan om nevenschade te voorkomen.’ Toch blijft het voor de vliegers ook speciaal om boven het, zoals Darryl het bestempelt, prachtige Afghaanse landschap te vliegen. ‘Het is bijzonder om in een coalitie als de ISAF samen te werken. Het ene moment vlieg je in Helmand, het volgende wordt je geretasked naar het noorden om aan de grens bij Turkmenistan air support te leveren. De lijnen werken heel effectief. Het kan voorkomen dat je Australiërs op de grond moet bijstaan, wordt afgetopt door een Amerikaans KC-135 tankervliegtuig, en de laatste info over het luchtruim krijgt van een Engelse controller. Veel effectiever kan je het in internationaal verband niet krijgen, zowel in de lucht als op de grond. Het is jammer dat de mensen thuis soms nauwelijks het besef hebben van hoe goed hier wordt gewerkt.’ •

P E R S OTNI TE E L

Tekst: June Smit | Foto’s: uit archief de Vliegende Hollander

Officieren komen voor het eerst in aanraking met leidinggeven op de KMA in Breda, hier tijdens de algemene luitenantenopleiding in het veld. Voor onderofficieren is dat op de KMSL op Woensdrecht. Foto: Desirée van Put.

Opleiding- en selectiehuis biedt ‘tools’ voor leidinggeven

‘Een goede leidinggevende word je niet vanzelf’ Leidinggeven kwam tot nu toe vooral in de initiële opleiding en de Leiderschapstraining en Vorming aan bod. Het nieuwe opleidingen selectiehuis biedt elke leidinggevende echter mogelijkheden om zijn of haar leiderschapsvaardigheden te blijven ontwikkelen. Dat kan binnenkort zelfs vanachter de eigen werkplek.

Veel luchtmachters hebben de ambitie om op een zeker punt in hun carrière leiding te gaan geven. Of dit nu aan twee personen, een detachement of een vliegbasis is, verschilt per persoon. Omdat leidinggeven een belangrijke kerncompetentie is, wordt er daarom vanaf heden binnen opleidingen en trainingen meer aandacht besteed aan de begeleiding van leidinggevenden. Zowel officieren als onderofficieren die een leidinggevende functie ambiëren of vervullen, worden dan ook gestimuleerd hiermee actief mee aan de slag gaan. Hun hele carrière lang. Verschuiving ‘Op dit moment krijgt leidinggeven binnen de luchtmacht nog niet altijd voldoende aandacht’, zegt Directeur Operaties commodore Sander Schnitger in zijn rol als voorzitter Advies Groep Leidinggeven (AGL). ‘Dat komt onder andere omdat onze organisatie voor een groot deel uit technische specialisten bestaat. Hun voornaamste bezigheid is het operationeel gereed houden van een vliegtuig en daarbij geven ze vooral leiding aan zichzelf en hun toolkit. Toch is leidinggeven voor veel personen later in hun carrière heel belangrijk.’ ‘Er heeft de afgelopen jaren ook een verschuiving plaatsgevonden’, vult majoor Elanor Boekholtde Goede, Commandant 132 DMLO-Squadron aan. ‘De KLu investeerde altijd veel in het vakmanschap van zijn personeel, maar we nu steeds meer onder operationeel uitdagende omstandigheden opereren, is dat niet meer voldoende. Ook werken we steeds meer joint. Als een KLu’er op uitzending gaat en voor een groep moet staan, moet die goed leiding kunnen geven. Daarnaast moeten we door inkrimping van de krijgsmacht steeds meer resultaatgericht gaan werken. Leidinggevenden moeten zowel taak- als mensgericht kunnen werken;

7


PERSONEEL

afkomstig uit het competentiewoordenboek van defensie. Leidinggevenden kunnen op verschillende manieren aan deze vaardigheden werken. Eén van die manieren is het volgen van opleidingen en cursussen. Voor onderofficieren worden deze verzorgd door de KMSL* en het DMLO* Squadron in de vorm een zogenoemde ‘doorlopende leerlijn’. Na afronding van de AMO* volgt voor sergeanten de BOOK *, waarin vooral zelfleiderschap centraal staat. De leidinggevende vaardigheden worden verder ontwikkeld Leidinggevenden uit alle vakgebieden kunnen binnenkort desgein de VOOK*, de MOOK* wenst begeleiding krijgen van een fysieke of een e-coach. en de HOOK*, waarbij het accent verschuift van zelfl eiderschap naar het toepassen van zij moeten inhoudelijk weten waar ze het Situationele Leiderschap. Voor officieren over hebben én kunnen leidinggeven.’ worden opleidingen voor leidinggeven verzorgd door de Nederlandse Defensie Doorlopende leerlijn Academie. Dit zijn KMA* voor de luiOm op een samenhangende wijze meer tenant en kapitein, MDV* voor majoor, aandacht te besteden aan leidinggeven, HDV* voor luitenant-kolonel en de TV* zijn de leidinggevende taken vertaald voor kolonel. in een aantal competenties. Deze zijn

Modulair LTV Momenteel wordt een nieuwe Leiderschapstraining en Vorming (LTV) ontwikkeld. Deze cursus, die alle leidinggevenden op dit moment om de vijf jaar moeten volgen, wordt meer praktijkgericht en vraag gestuurd door een modulaire opzet. In twaalf verschillende modules, die elk een dag duren, werken leidinggevenden aan hun vaardigheden. Daarbovenop komt de basismodule ‘communicatie’ en ‘leidinggeven’, die twee dagen duurt. Deze is voor iedere leidinggevende verplicht. De overige modules kunnen worden gevolgd op eigen initiatief of op aanraden van zijn of haar leidinggevende. Voordat iemand aan

De vier ‘tools’ om beter leiding te geven 1. Doorlopende leerlijn Algemene Militaire Opleiding (AMO): instroom Basis Onderofficiers Opleiding KLu (BOOK): sergeant Voortgezette Onderofficiers Opleiding KLu (VOOK): sergeant 1 Middelbare Onderofficiers Opleiding KLu (MOOK): sergeant-majoor Hogere Onderofficiers Opleiding KLu (HOOK): adjudant-onderofficier Koninklijke Militaire Academie of Specialistenopleiding (KMA of Spec): instroom Middelbare Defensie Vorming (MDV): majoor Hogere Defensie Vorming (HDV): luitenant-kolonel Tertiaire Vorming (TV): kolonel 2. Modulaire Leiderschaptraining Vaardigheden (LTV) 3. Coaching en begeleiding 4. Selectie op leidinggeven


8

Na het diploma van de initiële opleiding, komt aandacht voor leidinggeven voor zowel officieren als onderofficieren onder meer terug in de doorlopende leerlijn.

de LTV begint, kan hij of zij de zogenoemde leiderschapsscan doen. Dit digitale zelfonderzoek, dat leidinggevenden vanachter hun eigen computer op hun werkplek kunnen doen, brengt in kaart hoe diegene bepaalde vaardigheden verder kan ontwikkelen. Leidinggeven is één van de kerncompetenties binnen Defensie, maar niet vanzelfsprekend. Goed leidinggeven schept duidelijkheid en zorgt ervoor dat mensen met meer plezier naar hun werk gaan. Foto: Leonie van Helmond, AVDD

PERSONEEL

Commodore Sander Schnitger, voorzitter Advies Groep Leidinggeven en majoor Elanor-Boekholt de Goede, Commandant DMLO-Squadron, zijn ervan overtuigd dat het nieuwe opleidingen studiehuis handvatten biedt om vaardigheden voor leidinggeven nog beter te ontwikkelen. Foto: June Smit

wat extra begeleiding kunnen gebruiken.’ Naast opleidingen, trainingen en begeleiding is het van belang dat de juiste persoon op de juiste plek komt. Daarom is ook de selectie op leidinggevende capaciteiten van belang. ‘Mensen die bekwaam zijn, hebben niet veel nodig’, zegt Schnitger. ‘Anderen moet je op het juiste spoor zetten. Als je door wilt groeien, moet je niet alleen geselecteerd worden op vakmanschap, maar ook op leiderschap. Als leidinggevende moet je zelf het roer in handen nemen, ook wat betreft je eigen ontwikkeling. Kansen zijn er volop, maar die moeten wel benut worden.’ ‘De uitkomst van de analyse is vertrouwelijk’, zegt Boekholt-de Goede. ‘Als jij besluit de cursus niet te doen, is het je eigen verantwoordelijkheid. Pas als jij de scan naar jouw chef stuurt, omdat je wilt weten hoe hij of zij over je denkt, deel je de resultaten. Ook kan de scan uitgangspunt zijn voor een functioneringsgesprek. Door de uitkomsten te bespreken en een plan op te stellen hoe je aan de vaardigheden gaat werken, kan de leidinggevende hierin begeleiden. Als jij kunt aantonen dat jij ermee bezig bent geweest, kan het worden opgenomen in het verslag van het functioneringsgesprek. Zo kun je een dossier opbouwen, dat weer aan de orde

komt als je solliciteert en waaruit blijkt wat je zelf hebt ondernomen ten aanzien van de vaardigheden.’

Kansen Naast het volgen van opleidingen en trainingen, kunnen leidinggevenden ook gebruik maken van coaching en begeleiding. Dit kan vanaf de eigen werkplek door het raadplegen van een e-coach, die op afstand vragen beantwoordt, maar kan ook door het benaderen van een coach, die werkzaam is op een onderdeel. Ook deze kan weer een advies op maat geven. ‘Een dergelijk coachingtraject is helemaal nieuw binnen het CLSK’, zegt Schnitger. ‘Op h dit moment is er nog te weinig Het opleidingen selectiehuis binnen de KLu komt voort uit d aaandacht voor de begeleiding de Visie Leidinggeven van de CDS en wordt de komende aaan leidinggevenden. We borgen maanden geleidelijk ingevoerd. De BOOK gaat in december met deze trajecten alle leidinggem van start en de vernieuwde LTV zal in januari 2009 voor vvenden te bereiken, maar vooral het eerst worden gegeven. De leiderschapsscan wordt ook jonge leidinggevenden die o vanaf begin 2009 gefaseerd ingevoerd en zal in 2010 voor

Plezier ‘Ook mensen die niet actief op zoek gaan naar werken aan leiderschapsvaardigheden, blijven het tegenkomen’, zegt Boekholt-de Goede. ‘Daarin zit ook de synergie. Iedereen die met doorlopende leerlijn te maken heeft, krijgt ook te maken met LTV.’ ‘We noemen dit dan ook geen project, maar een proces’, vult Schnitger aan. ‘Het heeft een groot aantal voordelen. Als er goed wordt leidinggegeven, gaan meer mensen met meer plezier naar hun werk. Leidinggevenden en medewerkers weten over en weer wat zij van elkaar kunnen verwachten. Daardoor krijg je beter contact met je mensen die jou op hun beurt weer beter begrijpen. Het tweede voordeel is dat mensen beseffen dat het ambiëren van een leidinggevende functie betekent, dat zij zich verder moeten gaan ontwikkelen. Een goede leidinggevende word je niet vanzelf.’ •

iedereen toegankelijk zijn. Voor meer vragen, mail majoor Elanor Boekholt-de Goede.

Het nieuwe opleidingen selectiehuis biedt tools om de competenties op het gebied van leidinggevenden beter te ontwikkelen. Foto: DMLO-squadron

9


Naam: Rang: Functie: Leeftijd: Locatie:

Claire Soulages kapitein Staf Officier Vredesoperaties 29 jaar Directie Operaties CLAS, Frank van Bijnenkazerne Apeldoorn

Hart voor mensen in overige ige m missies issies Tekst en foto’s: June Smit

Niet iedere luchtmachter werkt op een vliegbasis of een stafgebouw van het CLSK in Nederland. Claire Soulages werkt bij het Bureau Vredesoperaties, een onderdeel van Directie Operaties van het CLAS. Hier heeft ze direct contact met uitgezondenen van kleine missies in het Midden-Oosten, Afrika en de Balkan. c citeren. Zo ben ik in de rondes meegegaan. Voor d KL was het pluspunt dat ik van de KLu was, de o omdat de vredesmissies die ze coördineren ook a allemaal joint zijn. Bovendien bracht ik veel kennis en een netwerk mee door mijn voorgeschied denis bij het Opcen KLu (Operatiecentrum, red.), de DS/DOPS en mijn uitzending als persoonlijk assistent van generaal-majoor Meulman.’

Claire Soulages is bij de Directie Operaties direct contactpersoon voor Senior National representatives in zogenoemde ‘overige’ missie. Hoewel ze veel in Nederland is, bekijkt ze voor een volledig beeld van de missies de situatie ook af en toe ter plaatse.

‘Dit is eigenlijk helemaal geen luchtmachtstoel, maar ik heb hier heel bewust op gesolliciteerd. Ik wil namelijk ooit weer bij de DS/DOPS (Directie Operaties, red.) op de Bestuursstaf gaan werken, omdat de combinatie van politiek- en militair strategisch mij enorm aanspreekt. Daarom zocht ik functies waar ik extra ervaring kon opdoen. Op de vacaturebank vond ik de functie Staf Officier Vredesoperaties, een functie binnen de G3 operaties van het CLAS. Na het schrijven van een motivatiebrief en het opsturen van mijn CV, bleek dat ik mee mocht solli-

De Vliegende Hollander 0010 +++

Wennen ‘Ondanks dat ik door mijn vorige functies al geregeld contact had met de KL, moest ik in het begin best even wennen aan de cultuur. Veel KL’ers zijn veel directer dan luchtmachters. Uiteindelijk is dat practisch want daardoor weet je wel waar je aan toe bent. Een ander verschil met de KLu is dat ze een ander soort gezelligheid kennen, ze gaan iets formeler met elkaar om. Wat ik ook niet verwachtte, is dat ik de enige vrouw bij de G3 was. Op de bestuursstaf had ik met voornamelijk mannen gewerkt, maar war altijd wel vrouwelijke afdelingssecretaresses. daar waren Naast dat ik zelf moest wennen, moesten mijn collega’s dat ook omdat er nu ineens een vrouw werkte. Inmiddels weet ik dat velen het gezellig vinden dat er een vrouw is. Dat komt niet zozeer omdat ik KLu’er ben.’ Projectteams ‘Mijn functie valt onder Bureau Vredesoperaties, één van de vijf bureaus die onder de G3 vallen. De G staat hierbij voor ‘Ground’ van landmacht, terwijl de luchtmacht de ‘A’ van Air gebruikt. De ‘3’ staat voor operaties. Omdat de KL op dit moment coördinerend krijgsmachtdeel is, is de G3 in zijn totaliteit eindverantwoordelijk voor het gereedstellen, formeren, instandhouden en afwikkelen

IN DEN VREEMDE

a aanvangsfase lange uren maken om alles o tijd op orde te krijgen. Je moet ook echt op hart hebben voor mensen in het gebied. Die hebben er namelijk rechtstreeks last van als j een 8 tot 5 mentaliteit hebt. Bovendien je is het voor deze functie belangrijk om een g groot netwerk te hebben en te weten hoe de politiek, afkortingen, structuren en het operationeel planningsproces in elkaar zit. Al die verschillende touwtjes moet je kunnen vasthouden, zonder dat ze door elkaar raken. Ik vind dat juist één van de uitdagingen van het werk; daar haal ik mijn inspiratie uit. Tijdens mijn periode bij het Opcen KLu ben ik ook echt verslaafd geraakt aan het personeelswerk en uitzendingen. Werken met uitzendingen is zo dynamisch. Je bent heel direct bezig met het product en je zit in het hart van de organisatie, heel mooi.’ M t hhaar llandmachtcollega’s Met d ht ll ’ luitenant-kolonel l it tk l l Eric E i Si Sinninghe i h (l (l.)) en majoor j EErik ik van Vuren bespreekt Claire geregeld lopende zaken binnen de G3.

van alle defensiemissies waarin Nederland participeert. Dat begint bij de missiegerichte opleiding tot een persoon of materieel vervangen als dat nodig is. Om alles in goede banen te leiden wordt vanuit G3 Operaties gewerkt met zogenoemde projectteams. Hierin zitten alle functionaliteiten die nodig kunnen zijn voor het formeren, gereedstellen, instandhouden en afwikkelen van de missies en daarmee hebben wij geregeld contact.’ Single POC ‘Er is een groot verschil tussen grote missies als Afghanistan en de zogenoemde “overige” missies, zoals op de Balkan, in het Midden-Oosten en Afrika. In de grote missies gaat veel geld om en zijn zaken door een National Support Element doorgaans goed geregeld. Bij overige missies zit vaak maar een klein clubje mensen, dat zelf g veel voor elkaar moet krijgen. Dat kost vaak veel energie. Om die reden zijn hier zogenoemde single POC’s (Point of Contact, red.) aan gekoppeld, die direct contact onderhouden met de Senior National Representative in zo’n missie. Ik ben er daar één van. Vanaf het moment dat de persoon die onder mijn hoede valt van de vliegtuigtrap in een missiegebied stapt, kan hij of zij met alle vragen en wensen bij mij terecht. Die lopen uiteen van een kapotte laptop tot de vraag voor apart schoeisel omdat de omgeving daar zo modderig is. Ik zet deze wensen vervolgens uit bij de verschillende projectteams, waarna ik de antwoorden zelf weer terugkoppel met de persoon in missiegebied. Niets is namelijk zo vervelend voor diegene als hij of zij contact heeft met zes verschillende mensen.’

Eén been in KLu ‘Ondanks dat ik hier niet specifiek voor de KLu bezig ben, denk ik wel mee met de luchtmacht. Als ik iets hoor waar de KLu ook iets aan heeft, geef ik dat – als dat kan - door. Ik zorg ook wel dat ik met één been in de KLu sta, door af en toe de velden of de Staf CLSK te bezoeken en de bladen en intranet te lezen. Ik wil dit uniform dan ook niet verruilen voor een andere kleur. Persoonlijk heb ik iets met de KLu, maar mijn ambities en wensen reiken verder. Ik zou ook het liefst alle Operationele Commando’s willen leren kennen. Ik raad het ook iedereen aan om buiten zijn of haar eigen organisatie te kijken, dat is echt een verrijking voor beide partijen. In de defensieorganisatie zijn zo veel leuke functies te vinden, je moet je er alleen in verdiepen.’ •

Tijdens haar functie heeft Claire veel contact met verschillende partijen, waaronder het Situatie Centrum (Sitcen), onder meer contactpunt voor relaties van uitgezondenen en commandantenmeldingen. Op de foto staat Soulages samen met collega kapitein Henny Meyvis, Hoofd-Sitcen.

8 tot 5 ‘Op zich is dit werk niet moeilijk, maar het vraagt veel van je. Als bijvoorbeeld de OVSE-missie (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, red.) in Georgië doorgaat, kun je in de

De Vliegende Hollander 0011 +++ Verre van modern en derhalve niet met Link16 uitgerust, maar wel degelijk gewaardeerde participanten, zijn de F-4F Phantoms van de Luftwaffe. Foto: Arno Marchand

IN DEN VREEMDE

R E O R G A N I S AT I E

Vliegbasis Soesterberg maakt zich op voor verhuizing

Vluchtplan met bestemming Gilze-Rijen Tekst: Luc Haen | Foto’s: Arnoud Schoor, AVDD

De vier Alouette III’s beten op woensdag 27 augustus het spits af voor wat betreft de verhuizing van alle helikopters van de Vliegbasis Soesterberg naar hun nieuwe locatie op de Vliegbasis Gilze-Rijen. Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD


12


Terwijl oefeningen en uitzendingen gewoon doorgaan, bereidt de Vliegbasis Soesterberg zich voor op het vertrek richting de Vliegbasis Gilze-Rijen, waar het Defensie Helikopter Commando is gevestigd. Daar komt heel wat meer bij kijken dan alleen het overvliegen van de toestellen.

Nog een paar maanden en dan komt er een historisch moment voor de luchtmacht: het vertrek van de Koninklijke Luchtmacht uit Soesterberg, de bakermat van de militaire luchtvaart. De luchtmacht geeft de sleutels van de vliegbasis over aan de collega’s van het Commando Diensten Centra (CDC) en vertrekt met de Chinooks, Cougars en Alouettes naar het Defensie Helikopter Commando op de Vliegbasis Gilze-Rijen. Dat vertrek is geen kwestie van instappen en wegvliegen. Niet alleen moet er heel veel mee aan mensen en materieel, er moet ook heel veel worden overgedragen aan het CDC, de nieuwe gastheer van het defensieterrein in Soesterberg. Gastheer ‘Daar komt inderdaad heel wat bij kijken’, zegt majoor Diana Niggendijker van het Transitieteam Soesterberg, dat verantwoordelijk is voor het voorbereiden, begeleiden en afronden van de verhuizing. ‘De Commandant Vliegbasis is namelijk ook gastheer voor regioklanten als CDC. Zaken als brandpiket, sport, geneeskundige verzorging, huisvesting moeten allemaal overgedragen worden. Deze diensten leveren wij nu aan de gastonderdelen als DTO, DVVO en JCG (Defensie Telematica Organisatie, Defensie Verkeers- en Vervoer Organisatie en Joint CIS Groep, red.). Het CDC moet dus een facilitaire dienst oprichten die dit soort zaken gaat oppakken. Wij leveren overzichten van diensten, contracten, bewakingsplannen et cetera, maar ze moeten zelf een bedrijfshulpverleningsorganisatie oprichten.’ ‘Het is wel een fasetraject, dus niet dat we eind dit jaar de sleutel geven en roepen “succes ermee!”’, vult collega majoor Jan Los aan. ‘De overnames vinden gespreid plaats en twee maanden voor de overname lopen er al mensen van het CDC mee.’

Uitdaging ‘De overname gebeurt in goed overleg’, aldus interim manager Willem van Gent van het CDC. ‘Een vast team van het Commando Luchtstrijdkrachten en Landstrijdkrachten, CDC en DTO stemt tweewekelijks de activiteiten op elkaar af. Het is wel zo dat bij de luchtmacht de belangstelling bovenal uitgaat naar de verhuizing. Bovendien veroorzaken de verschillende werkwijzen binnen de Defensieonderdelen veel extra werk om de zaken te kunnen overnemen.’ De grootste uitdaging ligt volgens Van Gent in de vulling van de nieuwe facilitaire organisatie. Dit landelijk facilitair bedrijf van Defensie krijgt naar verwachting medio 2009 vorm. Van Gent: ‘Het CLSK heeft in het kader van de reorganisatie vanaf augustus 2008 al een verloop van het Soesterbergse personeel naar Gilze-Rijen. Hierdoor ontstaat een gat. Dat wordt tijdelijk ingevuld door de facilitaire diensten van het CLAS, de Lokaal Facilitaire Dienst Soesterberg en de facilitaire organisatie van DTO Regio Oost. Maar voor een aantal essentiële functies zijn er vacatures. Het vergt een grote inspanning om deze tijdig gevuld te krijgen en de dienstverlening richting de gebruikers niet te laten stokken. Al met al een aantal spannende maanden. De insteek blijft echter een soepele overgang, waarbij de gebruiker zo min mogelijk mag merken.’ Overleg Maar het gaat uiteraard niet alleen om het netjes overdragen van de vliegbasis aan het CDC. De verhuizing van luchtmachteenheden naar Gilze staat centraal. ‘In totaal gaan er rond de achthonderd man over, elf Chinooks, zeventien Cougars en vier Alouettes’, aldus Los. ‘Die toestellen vliegen zelf over, dat is niet de uitdaging. Alles daaromheen wel. Je moet allerlei afspraken maken rond de verhuizing, zoals wie gaat wanneer? En er moet daar in ieder geval legering zijn en een werkplek.

Personeel staat op appèl bij het vertrek van de eerste vier Cougars die op 10 september de sprong naar hun nieuwe onderkomen wagen. De overige toestellen verhuizen in de loop van de komende weken, afhankelijk van de operationele inzet.

13



Welke pc moet over, welke printer? Daarom hebben we dagelijks contact met het Transitieteam op Gilze. We hebben ook tweewekelijks overleg met de squadroncommandanten en elke week migratieoverleg, waarin alle deelplanhouders een update van de voortgang geven. Daardoor is continu zichtbaar hoe het gaat. Voor de Commandant Vliegbasis is dit een belangrijk moment, want die moet prio’s stellen. Uitzendingen en oefeningen gaan hier namelijk gewoon door.’ Waakhond Als de mensen overgaan naar Gilze-Rijen, moet daar volgens Los alles helemaal klaar staan. ‘Als ze de volgende dag aankomen op Gilze, moet daar een bureau staan, een werkende computer, een koffiezetapparaat, een slaapplek enzovoort. We nemen ook de lessons learned uit Twenthe mee en die van de verhuizing Staf CLSK van Den Haag naar Breda. Er is nu een Regiegroep Afstoting Soesterberg, die bedenkt wat er moet gebeuren met de taken van Soesterberg, zoals ondersteuning van het Centrum voor Mens en Luchtvaart en de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht. Daarnaast zijn er diverse points of contact binnen de Staf CLSK, waarmee de deelplanhouders veel zaken kunnen doen.’ ‘Ook hebben we de Sectie OIB (Onderzoek Interne Beheerorganisatie, red.) er al in een vroeg stadium bijgehaald’, vult Niggendijker aan. ‘De OIB heeft een waakhondfunctie voor de commandant. Aan hen kunnen we dan gelijk vragen of we goed bezig zijn. Ze controleren dus tijdens het proces en niet pas achteraf.’ Ontmantelen Op de weg naar het definitief vertrek uit Soesterberg, volgen eerst nog een paar mijlpalen voor het transitieteam. Eind augustus gingen de verhuisactiviteiten van start, waarbij het 300 Squadron tot midden september als eerst overging naar Gilze-Rijen. Kort daarna volgde de overige squadrons en de staf. Niggendijker: ‘Op 15 december moeten alle verhuisactiviteiten zijn afgerond. Dus niet dat we een mega nasleep hebben van mensen en materieel. Om het uitboeken zo soepel mogelijk te laten verlopen, maken we zo veel mogelijk digitaal. Zo voorkom je dat iedereen met papiertjes moet gaan wandelen.’ Een andere mijlpaal is op 12 november: de laatste geplande vliegbeweging op Soesterberg. ‘Dan houden ook de andere vliegactiviteiten op’, zegt Los. ‘We hebben hier namelijk ook ambulance- en politievluchten, doorstarts van F-16’s of een KDC-10. Dat kan straks dus niet meer, want vanaf 14 november gaan we ontmantelen. De toren, de poortwachter, alles gaat dicht of weg. Op 31 december is het dan echt end-ex voor de luchtvaart op Soesterberg.’ De teleurstelling over het vertrek wordt deels gecompenseerd door de goede faciliteiten op Gilze. ‘Mensen die zijn gaan kijken zijn wel te spreken over de nieuwe werkplek’, zegt Niggendijker. ‘De ICT, de onderhoudsfaciliteiten, alles is heel modern. Ook de crewrooms worden heel mooi. Mensen die regiogebonden zijn, hebben soms hun twijfels en zorgen. Maar als ze daar zijn geweest, zijn ze toch enthousiast. Er heerst ook een gevoel van: de keuze is gemaakt, er is geen weg terug, we gaan er gewoon voor.’ •

De vier Cougars zetten koers naar de Vliegbasis Gilze-Rijen. Na een zogeheten overhead break boven Gilze-Rijen, heet de Commandant DHC commodore Theo ten Haaf de crews op de grond welkom.

De verhuizing van de Alouettes markeerde het begin van de fysieke verhuizing van materieel en personeel. Op Soesterberg moet al het materiaal worden ingepakt. Foto: Transitieteam Vliegbasis Soesterberg

Toekomst Soesterberg Op het terrein wordt op termijn een nieuw Nationaal Defensiemuseum ondergebracht, een samenvoeging van het Militaire Luchtvaart Museum uit Soesterberg en het Legermuseum uit Delft. Naast het defensiemuseum moeten er op het terrein van de vliegbasis woningen worden gebouwd. Hieruit wordt een groot gedeelte van de herinrichting van het terrein betaald. Een deel van de oude vliegbasis, waaronder de ruim drie kilometer lange start- en landingsbaan, wordt teruggegeven aan de natuur.


14

Na een korte afscheidsceremonie op Soesterberg, maakte zowel de Alouettes als de Cougars een fly-by maakten over hun voormalige thuisbasis. De Chinooks verhuizen medio oktober.

R E P O R TA G E

Wapenen tegen dreiging uit de derde dimensie Bijna geruisloos vond afgelopen weken de grootste en meest toonaangevende luchtverdedigingsoefening van Europa plaats op de Luchtmachtbasis De Peel. Tijdens Joint Project Optic Windmill (JPOW) probeerden de deelnemers onder meer vijandelijke ballistische raketten te onderscheppen. Niet alleen voor de ‘combined’ samenwerking een opsteker, maar zeker ook voor de operationele commando’s onderling. Naast Nederland, Noorwegen, Duitsland en Amerika, namen ook Spanje en Italië voor het eerst deel. Daarnaast waren er waarnemers uit Frankrijk, Engeland, Denemarken, Tsjechië en Polen.

Tekst: June Smit, foto’s: Leonie van Helmond, AVDD

JPOW vind dit jaar voor het eerst plaats vanaf verschillende locaties. Via een netwerk is de Luchtmachtbasis De Peel verbonden met het NAVO Integrated Test Bed in Wassenaar en het Missile Defence Integration and Operations Center in Colorado Springs. Deze laatste speler maakte onder de naam Joint Project Optic Allience (JPOA) op afstand gebruik van de scenario’s van JPOW om vooral het aspect global defence te oefenen, dus aanvallen van intercontinentale raketten.

15


R E P O R TA G E

Ballistische raketten zijn gebaseerd op de V-2 raket, die Duitsland aan het eind van de Tweede Wereldoorlog inzette. De schade die deze raketten destijds aanrichtten, was door de conventionele lading relatief beperkt. Door voortschrijdende kennis en technologie kan de ballistische raket inmiddels worden ingezet als massavernietigingswapen en kan, afhankelijk van de kop, zeer veel schade aanrichten. De kundigheid om ballistische raketten te ontwikkelen is niet voorbehouden aan enkele landen, maar heeft zich inmiddels wereldwijd verspreid. ‘Wapens zijn overal’, zegt majoor Berry Pronk, hoofd Bureau Theatre Air and Missile Defence ‘Er wordt door een aantal landen gewerkt aan de verlenging van de reikwijdte. Daarbij vindt ook de verspreiding van kennis van massavernietigingswapens plaats. We verwachten niet dat er morgen iets mee gaat gebeuren, maar we moeten er wel op voorbereid zijn en daar is een oefening als JPOW uitermate geschikt voor.’ Vier stadia Het doel van JPOW is geïntegreerd samenwerken met alle partijen en ingebrachte wapensystemen, om een bepaald gebied te verdedigen tegen de aanval uit de derde dimensie, lucht en ruimte. Naast kruisvluchtwapens, helikopters en vliegtuigen, is een van de grootste bedreigingen hierbij de ballistische raket. Deze kunnen gelanceerd worden vanaf land, zee of vanuit de lucht. Na de lancering wordt de raket kortstondig voortgestuwd door raketmotoren, waarna de raket, onderhevig aan de zwaartekracht, aan een vrije val richting de aarde begint. Naast verschillende sensoren en radars om de dreiging uit de derde dimensie te detecteren, werd ondermeer met de volgende wapensystemen geoefend tijdens JPOW: Theatre High Altitude Area Defense (THAAD): Dit grond-luchtsysteem is ontworpen om ballistische raketten kort na hun lancering te vernietigen, waardoor het onwaarschijnlijk is dat restanten van de raket of de kop op eigen terrein of troepen belanden. PATRIOT PAC-3: Een op het land gestationeerd raketverdedigingssysteem, bedoeld om naast vliegtuigen, kruisraketten, UAV’s en ASM’s, ook tactische en ballistische raketten te treffen. Airborne Early Warning Ground Environment Integrated Segment (AEGIS): Op schepen gestationeerde raketverdediging waarbij gebruik wordt gemaakt van Standard Missile-3 om korte en middellangeafstandsraketten onschadelijk te maken. Standard Missile: De standard missile is het meest gebruikte grondluchtverdedigings wapen en is geïnstalleerd op verschillende luchtverdiging- en commandofregatten. De raket wordt gebruikt voor de verdediging van een eskader of een individueel schip tegen vijandelijke luchtdoelen. Ook kan de raket gebruikt worden tegen oppervlaktedoelen. Evolved Sea Sparrow: De Sea Sparrow is oorspronkelijk een air-toair raket, aangepast voor surface-to-air gebruik. De Sea Sparrow wordt door bijna iedere NAVO-partner gebruikt vanaf schepen. Norwegian Advanced Surface to Air Missile System (NASAM): Een middel voor lange-afstand luchtverdediging. NASAMS is het eerste grondgebonden systeem dat de AIM-120 AMRAAM kan afvuren en werkt met actieve radargeleiding. Ground Based Air Defence System (GBADS): Grondgebonden luchtverdediging bestaande uit sensoren, radar, batterij commandopost en een Operating Centre.


16

Majoor Patrick Wekking, shiftleader Tactical Command System (TCS) ‘Het TCS maakt een verdedigingsplan voor de PATRIOT. Deze oefening biedt ons de mogelijkheid om dit samen te doen met onze collega’s van de KL, waardoor we het planningsproces kunnen integreren en gesimuleerd tot een gezamenlijke verdediging kunnen komen tegen de dreiging uit de derde dimensie. Ook trainen we met JPOW de operators (personen die daadwerkelijk op de knop drukken om een PATRIOT af te vuren, red.) in de vuurleidingscentra om met de reporting procedures van het CRC om te gaan. Dat is geen doel op zich, maar wel belangrijk, want voor jonge operators geeft zo’n oefening een stimulans. Het verschil met een gewone oefening is dat we hier werken met systemen die we zelf nog niet hebben, zoals voorwaarschuwingssystemen voor als er een TBM langskomt. Ook maken we gebruik van een berichtenuitwisselingsysteem met het CRC en de Combined Air Operating Centers, in de vorm van een soort chat. Vroeger ging dat over de fax, maar dit werkt erg goed. Ook de experimentenfase, waarin we samenwerkten met de KM en de KL, was ontzettend leerzaam. We hadden nog nooit zo met elkaar geopereerd en nu wordt bevestigd dat de Opco’s door verschillende verbindingssystemen moeizaam met elkaar kunnen communiceren. Met de PATRIOT PACIII doen we eveneens nieuwe ervaringen op. Met de nieuwe modificatie PDB6 kunnen we nog beter kruisraketten ontdekken, en bijvoorbeeld nog beter selecteren welke raketten we waartegen willen inzetten. Naast leerzaam, is de sfeer hier uitstekend. Aan het begin van de dag kijken we wat we gaan doen en aan het einde van de dag volgt een debriefing waarbij de deelnemers kijken we naar wat er fout ging. Na zo’n debriefing blijven we vaak ook nog napraten over de punten die zijn besproken en dat verbroedert enorm.’

De onderschepping van een raket kan, afhankelijk van de capaciteiten van een luchtverdedigingssyteem, plaatsvinden in verschillende fasen. Hierbij is het onderscheppen gebaseerd op vier principes. Eerst moet de raket waargenomen worden door radars en/of sensoren, waarna hij onderscheiden moet worden van andere objecten in de omgeving. Vervolgens berekenen computerprogramma’s waar de raket op welk moment zal zijn, zodat hij op het juiste moment onschadelijk gemaakt kan worden. Als laatste moeten raket en/of lading worden vernietigd door middel van onderscheppingsraketten of lasers. Virtueel JPOW begint in het midden van de jaren negentig als initiatief van Nederland, in samenwerking met Duitsland en Amerika. Aanleiding hiervoor was de missie in Oost-Turkije tijdens de Golfoorlog in 1991. Hierbij bleek dat de drie landen wel over PATRIOT beschikten, maar dat tussen de systemen geen communicatie mogelijk was. De opzet van JPOW was om de wapens naast elkaar te zetten en te kijken hoe ze die – zowel technisch als procedureel - aan elkaar konden knopen. Dit gebeurde niet fysiek, maar virtueel, waardoor ook

R E P O R TA G E

daadwerkelijk kon worden gevuurd zonder andere partijen schade te berokkenen. Doordat ook andere landen steeds meer interesse in de oefening toonden, werd het aanbod aan wapensystemen uitgebreid. Inmiddels is de oefening zelfs toonaangevend op het gebied van luchtverdediging. Scenario Doordat alle deelnemende eenheden tijdens JPOW zijn verbonden door een levensgroot netwerk van onder meer datalinken, zien zij ook één geïntegreerd luchtbeeld opgebouwd door de verschillende radars en sensoren van de landen. Op die manier kan iedereen deelnemen in één groot virtueel scenario, dat vanuit de hoogste commandopost wordt aangestuurd. Hierin wordt het onderscheppen van de doelen in verschillende fasen geoefend. ‘Elke dag is er een scenario, waarin wordt bepaald wat er vliegt, wat de vijandelijke acties zijn en welke intel-updates de spelers krijgen’, vertelt luitenant-kolonel Douwe Gorter, Chief High Control, van welke afdeling alle operationele info, orders en intel-updates komen. ‘Aan het einde van de dag laden we een nieuw scenario. Ondanks dat alles vast ligt, laten we alle spelers elke dag door de planning en uitvoering gaan. ’s Avonds bespreken we vervolgens in een briefing de geleerde lessen en desgewenst kunnen we de volgende keer bepaalde dingen nog eens herhalen.’

Kapitein Mark van de Beek, Tactical Director Operating Centre F-GBADS ‘Future GBADS is de projectnaam van alle nieuwe sensoren, radar, batterij commandopost en een Operating Center voor directe aansturing van de NASAMS. Deze bestaat uit drie launchers met ieder zes raketten. Daarnaast vallen onder ons nog Stingerpelotons, waarvan drie op de MB en drie op de Fennek. Ook bouwen wij met onze radars een luchtbeeld op, dat via een eigen datanetwerk naar alle eenheden wordt verstuurd. Het interne luchtbeeld komt van onze eigen radars en het externe wordt door andere spelers binnengebracht, waaronder van het CRC en de radar van de PATRIOT. Het GBADS wordt volgend jaar bij de KL op de Luchtmachtbasis De Peel ingevoerd. In 2011 zijn we naar verwachting volledig operationeel. Zolang we de systemen nog niet hebben, werken we tijdens deze oefening met een programma van TNO, dat alles simuleert.’

Omdat alle eenheden tijdens JPOW op een locatie aanwezig waren, hoefde overleg niet altijd via elektronische communicatie. Even samenscholen buiten de containers was vaak al voldoende.

Majoor Herbert de Groot, master controller Control Reporting Centre (CRC)

‘Met gesimuleerde luchtverdedigingsradars verspreidt het CRC een deel van het luchtbeeld van de oefening over de wapensystemen, het Air Operations Center en de Firing

units. Onze radars hebben een groot bereik. Verder spelen de radars van het Future Ground Based Air Defence System, de PATRIOT en andere deelnemende eenheden een rol in het luchtbeeld. We hebben een mix van ervaren en onervaren crews bij ons. Omdat we hier met veel eenheden uit heel Europa samenwerken, komt er veel meer bij kijken dan andere oefeningen. Het voordeel van JPOW is dat hier alle mogelijke incidenten voorkomen, waardoor we erachter komen hoe we hiermee in de praktijk moeten omgaan. Dat blijkt toch weer anders te zijn dan op papier. Zo doet er een Frans systeem mee, waarvan gezegd werd dat het gelijkwaardig was aan de PATRIOT, maar dat blijkt nog niet het geval. Wat betreft de PATRIOT zijn we overigens niet op verrassingen gestuit. Uit eerdere oefeningen blijkt dat de capaciteiten van dat wapensysteem bekend zijn.’

17


vervlogen tijden Gezellig, lief én stinkend opleidingsvliegtuig voor boordtelegrafisten

De Percival Proctor Nog tijdens de Tweede Wereldoorlog besluiten drie Nederlandse ministers tot het instellen van een Lucht-Transport-Dienst. De Directeur der Luchtstrijdkrachten richt daarom in Londen op 7 juli 1944 een Nederlandse ‘Communication Flight’ op, binnen een RAF-eenheid. De vloot op de vliegbasis Hendon – en na 1945 ook in het bevrijde Nederland – bestaat onder andere uit één Percival Proctor, gebruikt voor de opleiding van radiotelegrafisten. Twee van hen vertellen hun ervaringen met dit kleine en onbewapende vliegtuig. T Tekst: Arno Marchand Foto’s: uit archief Nederlands Instituut voor Militaire Historie M

1949, en die functie bestaat dan nog bij de Luchtstrijdkrachten. Ooms: ‘Voor de opleiding tot boordtelegrafist leerde je als eerste bij meteo ieder weertype te beschrijven in coderingen van 00 tot 99. Daarna Percival Aircraft Limited Proctor P.34 Mk.III Type: leerde je peilingen nemen; eerst op de grond en later en P.31 Mk.IV in het vliegtuig. Daarvoor bepaalde je met een aparte (Dutch) Communication Flight, Eenheden: bakenontvanger je positie door strepen en punten te Nr. 1 Transportvliegtuigen Afdeling, tellen – lange en korte signalen die je hoorde op je 334 (Transport) Squadron en P-Flight Gilze-Rijen koptelefoon – het systeem dat voor Duitse U-boten 1 Mk.III, 10 Mk.IV Aantal: in de Tweede Wereldoorlog was ontwikkeld.’ ‘Signa: Dienstperiode juli 1944 - oktober 1953 len klonken als “tut” of “taa”’, vult Van Dongen aan. ‘Hoorde je alleen strepen of punten, dan zat je teveel naar links, respectievelijk rechts. Bij “tut-taa-tut-taa” zat je op koers. Het begrip radiotelegrafist zegt Ad Ooms (80) – ‘vroeger heette ik Een standard beam approach noemde je dat.’ Ooms: ‘Boven Het Aad of Aadje’ – als tiener niet zo veel. Hij denkt in zijn jeugd zelfs Kanaal hoorde je dan de signalen van een baken in Noorwegen en totaal niet aan de luchtmacht, totdat hij in 1947 een oproep krijgt één in Engeland. Het was niet ijzersterk want je vloog ondertussen voor de dienstplicht. ‘Toen ik eenmaal in dienst was, kreeg ik op natuurlijk verder, maar het was een goed hulpmiddel voor positieeen gegeven moment een brief thuis; ik kwam in aanmerking voor bepaling. Ik deed altijd nog snel een peiling naar Schiphol zodat een de opleiding tot boordtelegrafist. Ik had geen idee waarom. Ik was muzikaal, kon dansen en gaf daar zelf les in, dus ik had ritmegeDe vloot van de (Dutch) Communication Flight bestaat uit voel en dat is wel handig als telegrafist. Misschien was dat het. De vier DeHavilland Dominies, één Lockheed 12A, één Lockheed opleiding tot telegrafist op de Technische Opleiding Inrichting in Hudson, één Auster en de enige Proctor Mk.III, die op de Schaarsbergen bij Deelen, duurde ongeveer een jaar. In afwachting foto inmiddels op bevrijd Nederlands grondgebied staat. van de vervolgopleiding werd ik tijdelijk geplaatst op het Directoraat Luchtstrijdkrachten aan het Gevers Deynootplein in Scheveningen. Op zolder, want daar was de radiokamer.’ Ooms zit daar samen met dienstplichtmaatje Nol van Dongen die hetzelfde opleidingstraject volgt. ‘Boordtelegrafist. Ik had er geen voorstelling bij’, zegt Van Dongen (81). ‘Ik wilde gewoon graag de lucht in, net als vele jonge mannen, dus als dit de manier was, dan was dat zo.’

‘Tut’ of ‘taa’ En vliegen doen ze tijdens de drie maanden durende opleiding tot boordtelegrafist op Gilze-Rijen. Van Dongen: ‘We vlogen de helft van de dag. De andere helft was theorie, bijvoorbeeld leren telegraferen. Met een Marconi zender-ontvanger, een grote kast met gele en rode knoppen, stuurde je in morse berichten naar een grondstation. Bovendien werden we opgeleid tot boordschutter.’ Het is begin

D E

V L I E G E N D E

18

H O L L A N D E R

vervlogen tijden skipping the waves’, vult Ooms aan. s Midden 1949 ontvangen Ooms en Van Dongen M tegelijk hun wing als sergeant-boordtelegrafist, te tijdens een ceremonie op Gilze-Rijen. Dat staat ti dan vol met bonte verzameling vliegtuigen, d waaronder opmerkelijk genoeg zelfs enkele Junw kers 52’s, uiteraard afkomstig uit een voormalig ke Luftwaffe-inventaris. ‘Daar werd af en toe zelfs Lu nog mee gevlogen. Ik herinner me nog dat zware no brommende geluid’, zegt Van Dongen. bro

Van de hel naar de hemel Va Na zijn brevettering hoort Van Dongen van zijn commandant: ‘Het is leuk dat jullie geslaagd zijn, com maar er moeten er twee naar Indonesië.’ Van Dongen maa kiest voor de uitdaging, en dient een jaar bij de B-25 Mitchells en C-47 Dakota’s van het 20 Squadron op Mitc Tjililitan. Na de drie jaar waarvoor hij tekent, krijgt Tjilil hij in 1950 op eigen verzoek groot verlof. ‘Automatisch werd je dan reservemilitair. Ik pakte mijn studie scheepsbouwkunde weer op, en kreeg in 1959 eervol scheep ontslag uit de dienst bij het reservepersoneel.’ Na zijn ontsla studie werkt hij in de scheepsbouw, en is bij de scheepswerf Verolme onder andere projectleider van de bouw van het bevoorradingsschip van de Koninklijke Marine Hr.Ms. Zuiderkruis. Ooms treedt in dienst van de no. 1 Transportvliegtuigen Afdeling, kortweg TransVa op Valkenburg en vliegt daar eerst op de Dominie en Lockheed 12A en later de C-47. No. 1 TransVa gaat op 1 december 1952 over in het 334 (Transport) Squadron. In februari 1953 helpt hij mee met het uitwerpen van zandzakken vanuit Dakota

Ooms en Van Dongen krijgen in 1949 tijdens dezelfde ceremonie hun wing als sergeant-boordtelegrafist. Ooms poseert met zijn latere echtgenote voor een van d de P Proctors t Mk Mk.IV IV (l.), terwijl Van Dongen de wing opgespeld krijgt.

zogenoemde driepuntspeiling ontstond; een driehoek van ongeveer een halve kilometer, en ergens daarin vloog je dan. Met de Proctor, want daarin leerde je het vak boordtelegrafist.’

Luchtziek ‘Ach ja, de Proctor’, gaat Van Dongen verder. ‘Een heel gezellig, lief vliegtuig. Met een fijn geluidje. Het vloog zo heerlijk rustig.’ Ooms: ‘Ik herinner me vooral nog de vreselijke lucht in dat vliegtuig. Het stonk er echt als de raven. Dat kwam doordat zoveel leerlingen erin hadden overgegeven.’ Vliegerinstructeurs maken bijvoorbeeld met leerling-boordtelegrafisten steeds kleinere rondjes rond een kerktoren, totdat de student moet overgeven. Ooms: ‘Behalve een natte lap werd dat nooit goed schoongemaakt. Maar het diende wel z’n doel, want was je eenmaal luchtziek geworden, dan werd je dat doorgaans nooit meer. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk…’ ‘Ik ben eigenlijk nooit ziek geworden’, zegt Van Dongen. ‘Ik vond het vliegen vooral een hele belevenis. Je stapte op de lage vleugel zo het vliegtuig in. De vlieger linksvoor, de leerling boordtelegrafist daar rechts van, en daarachter de instructeur. De eerste keer ging ik mee als passagier en testten ze m’n geografische kennis. Bijvoorbeeld over welke rivier of plaats vliegen we nu? Nou, dat lukte meestal wel.’

Watertrappelen Dat meevliegen kan in de vierpersoonsuitvoering van de Proctor. De enige driepersoons Proctor Mk.III die na WO II overkomt naar Nederland, krijgt in 1947 namelijk aanvulling van de iets grotere en eveneens iets robuustere Proctor Mk.IV. Tien van deze trainers worden ondergebracht bij de P-Flight op Gilze-Rijen. Van Dongen: ‘Tijdens de opleiding gingen we wel eens watertrappelen. Nee, niet in een zwembad. De vlieger van de Proctor vloog dan zo laag over het Hollands Diep, dat de wielen van het niet intrekbare landingsgestel net de golven aantikten. Dan steeg hij weer iets op, en herhaalde dit zo vaak hij wilde. Je kunt je dat nu niet meer voorstellen, want dat was natuurlijk levensgevaarlijk.’ ‘Wij noemden dat

D E

V L I E G E N D E

19

De Proctors doen zowel in zilvergrijs, als in gecamoufleerde uitvoering dienst bij de toenmalige Legerluchtmacht Nederland. boven een overstroomd zuidwest-Nederland. In 1962 dient hij ruim een half jaar bij het 336 Squadron vanaf Biak in Nederlands NieuwGuinea. Zijn laatste type is de F27. ‘Dan ga je van de hel naar de hemel. Ooh, wat een mooi vliegtuig was dat. Alleen die motoren, die maakten zo’n herrie.’ In 1966 verlaat hij de vliegerij en gaat naar de Luisterdienst, gevolgd door de Eerste Luchtmacht Verbindingsgroep. Na de functie als Toegevoegd Officier Bureau Verbindingen op Volkel verlaat hij in 1983 als kapitein de dienst als Hoofd Bureau Verbindingen bij de 5de Groep Geleide Wapens op Stolzenau. •

H O L L A N D E R

R E P O R TA G E

KLu-detachement verzorgt training en opleiding Nederlandse Apachevliegers

‘Airbeaters’ van Fort Hood

Fort Hood biedt veel mogelijkheden om te vliegen. Hier hangt een Nederlandse Apache erg laat boven een landweg. Even daarvoor hebben de vliegers een hinderlaag voorkomen door een voertuig met daarop een zware mitrailleur op grote afstand uit te schakelen. Foto: Arno Marchand

Na het onder de knie krijgen van de vliegtechnieken van de helikopter op Fort Rucker in Alabama, verhuizen Apachevliegers naar het in Texas gelegen Fort Hood. Daar krijgen ze bij het Netherlands Apache Training Detachement (NATD) inzicht in de tactische inzet van het wapensysteem. Maar de basis biedt meer, want ook ervaren vliegers van het 301 Squadron volgen hier jaarlijks hun herkwalificatie. Apachetraining van A tot Z dus.

Tekst: Arno Marchand | Foto’s: Peter Bijpost


20

R E P O R TA G E

Luitenant-kolonel Emco Jellema is voor de tweede keer commandant van het NATD. Volgens hem is Fort Hood de perfecte locatie voor zowel de jonge backseaters die net uit de opleiding komen, als de meer ervaren squadronvliegers van het 301 Squadron.

Stel je voor: een trainingsgebied net zo groot als driekwart Nederland. In ons land uiteraard ondenkbaar, maar ook in Europa. Nee, dan Fort Hood. Neem de Westerntrainingarea, die loopt van genoemde basis in het noorden, tot San Antonio – eveneens in Texas – in het zuiden, en de grens met New Mexico in het oosten. In dit enorme gebied woont het ‘overweldigende’ aantal van ongeveer tweehonderdvijftigduizend mensen. Zeer dunbevolkt dus, waardoor er veel ruimte is voor oefenende Apaches. Die ruimte is overigens niet alleen bestemd voor de gevechtshelikopters. Ook andere types airbeaters zoals de Chinook en Blackhawk, en vliegtuigen als de C-12, oefenen en trainen hier, net als een enorm aantal US Ar-

my-militairen. Een compleet Korps van zo’n achtenveertigduizend man heeft Fort Hood als onderkomen. Daarmee is de legerbasis naar eigen zeggen ‘the largest troopschool in the continental USA’, oftewel het vasteland. Ieder facet dat getraind kan of moet worden, vindt hier plaats. Van manschap tot officier; alles gericht op het gevechtsklaar maken en de voorbereiding op een uitzending. Perfecte plek Nederlandse militairen en helikopters vormen niet de enige vreemde eend in de bijt. Naast het Netherlands Apache Training Detachement (NATD), onderdeel van de 21st Cavalry Brigade (Air Combat), kent Fort Hood nog twee zogeheten Foreign Military Squadrons. Zo staan op het platform bijvoorbeeld Apaches uit Koeweit gebroederlijk zij aan zij met AH-64D’s van het KLu-detachement. ‘Nederlandse vliegers volgen hier dezelfde opleiding als die van de US Army’, vertelt commandant luitenant-kolonel Emco Jellema, die Fort Hood de perfecte plek om te trainen vindt. ‘Het weer is hier goed, het gebied is dun bevolkt, er zijn veel ranges, en operaties kunnen hier 24 uur per dag

doorgaan. Gemiddeld is halen we 97 procent missionsucces, en dat is veel. Mochten we toch moeten inhalen, dan kan dat bijvoorbeeld gewoon op zaterdag.’ Naast de uitgebreide ranges maakt het NATD natuurlijk ook gebruik van simulators. Jellema: ‘De Amerikanen zijn er trots op hier het enige Longbow Collective Training System in de wereld te hebben, waarbij zes Apache-cockpits aan elkaar zijn gekoppeld.’ Jellema is geen nieuweling op Fort Hood, want na zijn opleiding in 1999 – op de AH-64A op Ft Rucker, was hij van 2002 tot 2005 al eens commandant van het NATD. Dat bestaat naast de detco uit een plaatsvervanger – beiden Instructor Pilot – en een Tactical Support Team van vier personen. Collega’s ziet Jellema geregeld, want de vijf vluchten van het 301 Squadron komen hier eens per jaar voor de herkwalificatie. ‘Bij de opleiding ligt de focus op jonge backseaters, de vliegers. De vluchttraining is juist gericht op de samenwerking van een crew, dus een backseater en een wapenspecialist.’ EMVO Een van de nieuwe backseaters is Bob Oosterom (21). Van kleins af aan heeft hij al de wens om vlieger te worden, net als Boudewijn Stevens. Alleen wil eerstgenoemde dat ook daadwerkelijk op de Apache, terwijl zijn klasgenoot voorkeur voor de F-16 heeft. Beiden hebben één jaar KMA achter de rug, waarna de Elementaire Militaire Vlieger Opleiding (EMVO) en de initiële opleiding op Fort Rucker volgt. ‘Op Fort Rucker zitten we nu in de bag-fase’, zegt Stevens. ‘Inderdaad, in een zak. Die bevestigen ze aan de binnenzijde van de achterste cockpit, zodat we overdag kunnen nachtvliegen.’ Overigens vliegt in tegenstelling tot de KLu, de US Army

Een konvooi op Fort Hood wordt beschermd door een duo AH-64D’s van het NATD. Dat doen ze niet alleen door hun vuurkracht te tonen, maar ook door hun aanwezigheid, bijvoorbeeld door bijzonder laag over te komen vliegen.

21


R E P O R TA G E

mag vliegen.’ ‘Of als je in de lane naast je een Apache ziet hoveren’, vult Backx aan. Dat vliegen doet het NATD bijzonder veilig, want inmiddels staan er ruim elfduizend ongevalvrije uren op Fort Hood op de klok. ‘We hebben hier als land in tien jaar veel goodwill gekweekt, en kunnen daardoor hier bijna autonoom rondlopen’, zegt Jellema. ‘En de US Army traint graag met de Nederlanders, want wij zijn ook uitgezonden in gebieden als Afghanistan. We kunnen als Nederlands opleidingsdetachement daardoor voor een oefening bijvoorbeeld de steun van A-10’en aanvragen. Maar Fort Hood is veel meer dan alleen vliegen. Je kijkt hier rechtstreeks in de keuken van de Amerikanen, waardoor veel operationele kennisoverdracht en uitwisseling van technische ervaringen plaatsvindt. Fort Hood is gewoon nodig om operationeel getraind te blijven. Wat we hier doen, is momenteel in Europa simpelweg niet haalbaar. Hier staan acht van onze toestellen waarvan er iedere dag minimaal zes inzetgereed zijn. Met vier vliegen we missies, en de vijfde is een spare, en de zesde is voor de Observer Controller die van bovenaf de gang van zaken in de gaten houdt en aanstuurt. Deze status is nodig om het operationele niveau vast te houden. En het allermooiste van alles: waar je ’s ochtends aan begint, is ’s middags afgerond; vlucht voorbereiden, vliegen, debriefen en klaar.’ Kennisverspreiding Instructor Pilot en plaatsvervangend detco Kapitein Boudewijn vindt het vooral mooi dat hij voor een fantastisch trainingsprogramma mag zorgen. ‘Het is heel anders wanneer je aan de ontvangende kant zit. Nu mag ik verzoeken en opdrachten vanuit Nederland, en de praktijkervaring uit Afghanistan zelf omzetten in trainingen voor de collega’s die hier komen. Wij doen het in Afghanistan erg goed, en daar krijg je absoluut respect voor, zowel op Tarin Kowt als hier op Fort Hood. Je merkt dat we daardoor meer mogelijkheden krijgen. Wij gebruiken op hier bijvoorbeeld al MTADS (het Modernized Target Aquisition and Designation Sight, red.). Deze nieuwe Forward Looking Infra Red is absoluut een enorme verbetering. Voorheen zagen we een korrelig plaatje, waarvan je moest weten dat er een tank stond. Nu kan je zelfs aangeven wat voor tank het is. Wij krijgen nu al veel meer informatie over dit systeem dan een paar jaar geleden.’ Dat onderstreept volgens Jellema de importantie van Fort Hood als trainingslocatie. ‘Wederom niet alleen voor de vliegers, want bij de modificatie van de toestellen met MTADS, heeft Nederlands grondpersoneel meegelopen. Die kunnen die kennis weer verder verspreiden in eigen land. Maar van de toestellen in Nederland hebben pas een paar de MTADSmodificatie ondergaan. Daarom kunnen squadronvliegers hier trainen voor hun uitzending, want de toestellen in Afghanistan zijn al wel voorzien van dit systeem. MTADS geeft zoveel meer detail, het is net een daglichtcamera. Daarmee kun je dus veel beter doelen opsporen, en dat móet je trainen. En de aangewezen plek daarvoor is Fort Hood.’ •

Boven: Naast de opleiding is de vluchttraining de belangrijkste taak van het Nederlands opleidingsdetachement. Deze ‘klas’ van het 301 Squadron bereidt zich voor op een volgende missie. Foto: Arno Marchand Onder: Concentratie in de cockpit voorafgaand aan een missie. Voor de operationele vliegers is Fort Hood nodig om getraind te blijven omdat die mogelijkheden in Europa niet voor handen zijn.

de Apache vanuit de frontseat. ‘Het Nederlands opleidingsdetechement probeert ons dus zoveel mogelijk in de backseat te krijgen om voor te bereiden op de situatie bij de KLu’, zegt Nard Backx. Volgens Oosterom is de leercurve voor de Nederlanders vooralsnog zeer goed te volgen. ‘Dat komt door onze EMVOervaring en de selectie die daar plaatsvindt. Vliegers van de US Army komen veel meer op basis van aanbeveling, in plaats van selectie in de opleiding terecht.’ Stevens vult aan: ‘In Nederland wordt de lat erg hoog gelegd. Wij willen het perfect doen. Het zogenoemde airmanship, het nemen van besluiten en omgaan met situaties krijg je op de EMVO al mee.’ ‘Maar’, vindt Oosterom, ‘tijdens de EMVO leer je vliegen in een vastvleugelig toestel. Alleen als je straight and level met een helikopter vliegt, lijk het inderdaad op een gewoon vliegtuig, maar landen is kompleet anders.’ ‘Dat klopt’, zegt collega Nard Backs: ‘In een helikopter ben je continu aan het vliegen. Doe je niets, dan ga je echt naar beneden hoor. En als je een PC-7 goed hebt afgetrimt, gaat-ie wel even vooruit.’ Keuken Oosteroms kijk op de Apache is tijdens de opleiding niet veranderd. ‘Het was mijn eerste keuze. Soms kijk je wel eens links en rechts naar de wapenophangpunten, en dan zie je die rockets. Dan denk je wel eens, het is toch wel supergaaf dat ik hiermee


22

TRAINING

Centrum voor Mens en Luchtvaart helpt KCT met operaties op grote hoogte

Commando’s vliegen zonder zuurstofschuld Tekst & foto: Arno Marchand

Voor luchtmachters is het moeilijk te begrijpen dat sommigen een perfect werkend vliegtuig in de lucht willen verlaten. Toch is dat voor parachutisten van het Korps Commandotroepen (KCT) dagelijkse kost. Dit operationeel parachutespringen kan echter niet plaatsvinden zonder de steun van het Centrum voor Mens en Luchtvaart (CML).

een vliegtuig springen, en respectievelijk hoog of laag het valscherm openen´, verduidelijkt vliegfysioloog luitenant-kolonel Ted Meeuwsen van het CML. ´Hoog betekent tot 35.000 voet, een hoogte die alleen met een zuurstofapparaat nog met aanvaardbaar risico is te overbruggen.´

De gemiddelde luchtmachter staat er misschiet niet bij stil, maar de samenwerking tussen het KCT en het CLSK vindt zeer regelmatig plaats. De commandant KCT kolonel Cees Vollaard gaat zelfs nog een stap verder en noemt de samenwerking – op vele gebieden – éssentieel´. De taken van het KCT, de Special Operations-eenheid van het Commando Landstrijdkrachten, zijn divers. Naast de basisopleiding worden kleine eenheden op bepaalde taken of inzetmiddelen gespecialiseerd. Per compagnie is dat één ploeg op het gebied van inzet per parachute via de High Altitude High Opening en High Altitude Low Opening, afgekort de HAHO/HALO-methode. ´Dat wil in het Nederlands niet meer zeggen dan hoog uit

Zuurstofschuld Het CML heeft met name van doen met HAHO/HALO-ploeg. Vanwege bijkomende risico’s, zoals vliegen in een toestel zonder drukcabine, dienen dit soort operaties altijd te worden ondersteund door specialistisch personeel zoals vliegfysiologen. Aanvankelijk werden alleen static line sprongen gemaakt, totdat na 1995 de vrije val-methode met bestuurbaar valscherm in gebruik kwam. Meeuwsen: ´Deze periode was kenmerkend voor het ontwikkelen van een eigen HAHO/ HALO-opleiding, waarbij ook het CML een rol speelde. Momenteel beschikt het KCT over minimaal twee inzetbare HAHO/ HALO-ploegen, waaraan medewerkers van de afdeling vliegfysiologie zijn gekoppeld. De

Meeuwsen (l.) en Wittenberg tonen hun brevet dat zij zojuist ontvingen uit handen van de C-LSK luitenant-generaal Jac Jansen, Commandant KCT kolonel Vollaard en Commandant Para School Defensie kapitein Hans Seijkens.

aanwezigheid van hen is drieledig: primair zijn ze verantwoordelijk voor de zuurstofsystemen aan boord, ten tweede houden ze bemanning en parachutisten tijdens de vlucht in de gaten met als doel tijdig zuurstofschuld te herkennen en indien nodig naar te handelen, en tot slot maken ze tijdens de operatie altijd een beoordeling of iemand wel of geen decompressieziekte heeft.´ Door de grote ervaring van alle vluchten in de hypobare kamer is bovenstaande een routinekwestie geworden. De vliegfysioloog heeft tijdens een vlucht de totale supervisie over wie er op een bepaalde hoogte wel of niet mag springen. Met andere woorden, wie heeft er wel of geen last van zuurstofschuld. En om echt te ervaren hoe het is om op een hoogte van zoń tien kilometer uit een vliegtuig te stappen, behaalden Meeuwsen en zijn collega eerste luitenant Hans Wittenberg begin dit jaar hun vrije val brevet militair parachutespringen in de USA. Daarmee zijn zij de eerste Nederlandse niet-Special Forces militairen die dit specialistische brevet militaire vrije val hebben behaald. •

23


EVENEMENT

Bakermat nog steeds thuishaven Veteranendagen Militaire Luchtvaart

Tijden veranderen, veteranen blijven Tekst: Arno Marchand | Foto’s: Jeroen Liebers en Peter van Bastelaar, AVDD


24

EVENEMENT

Met de Veteranendagen Militaire Luchtvaart geeft de luchtmacht vorm aan haar waardering voor de inzet van de veteranen die vaak dienden onder moeilijke en zware omstandigheden. Daarvan zijn de Commandant Vliegbasis Soesterberg kolonel Frank Gerards, C-LSK luitenantgeneraal Jac Jansen en PC-LSK generaal-majoor Erik Oliemans (van boven naar beneden) doordrongen.

Afgezien van de Nationale Veteranendag zijn de Veteranendagen Militaire Luchtvaart dé bijeenkomst voor strijders van het luchtwapen van weleer. Zowel veteranen van de (voorlopers van de) Koninklijke Luchtmacht, de Militaire Luchtvaart van het Koninklijk NederlandsIndisch Leger, en die van de Marine Luchtvaartdienst zijn ieder jaar in september twee dagen te gast op de Vliegbasis Soesterberg.

Voor de zestiende keer organiseert de Koninklijke Luchtmacht de veteranendag in samenwerking met de Stichting Federatie van organisaties van veteranen en oudgedienden van de Militaire Luchtvaart. Deze ‘MiLu’ treedt op als belangenbehartiger voor de veteranen van de militaire luchtvaart. In 2008 staan de dagen in het teken van de strijd in het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea, die dit jaar een halve eeuw geleden begon. Een fraaie fototentoonstelling van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie in een van de twee hallen op Soesterberg ondersteunt die herinnering. Ook voor de Commandant Vliegbasis Soesterberg kolonel Frank Gerards heeft Nieuw-Guinea een persoonlijke betekenis. ‘Als oud-commandant 322 Squadron – de eenheid die in 1958 met de Hawker Hunter, samen met de Alouette II – naar Biak werd uitgezonden, besef ik dat het voor ons actief personeel goed is stil te staan bij deze uitzendingen. Ook om te bezien of we ervan hebben geleerd. Ten aanzien van het thuisfront hebben we dat bijvoorbeeld. Als ik van mijn eigen vader hoor hoe het contact destijds was, en hoe we dat nu doen, dan ís er een groot verschil. Niet alleen door onze moderne communicatiemiddelen, maar zeker ook door nazorg.’

Onder: De oudste veteranen salueren op de eerste dag tegen de achtergrond van de B-25 Mitchell van de KLu Historische Vlucht. Links: Deze veteraan geniet van zichtbaar van zijn positie in de cockpit van de Catalina.

25


EVENEMENT

Oproep Behalve nazorg voor veteranen en zorg voor het thuisfront, is er ook zorg om de jonge generatie veteranen. Gerards: ‘Een aantal jonge mensen binnen onze organisatie denkt dat uitzendingen van deze tijd zijn. Niets is minder waar natuurlijk. Dat weet u als geen ander.’ Maar tegelijkertijd weet de grootste groep jongere veteranen de jaarlijkse veteranendagen nog niet te vinden, de zorg voor veel veteranenorganisaties van de MiLu. De oproep naar de zogenoemde vredesmissieveteranen zich echt veteraan te voelen, is dan ook dringend. ‘Want’, zegt Gerards, ‘tijdens een uitzending maak je veel mee. Die zaken worden het best begrepen door je maten die in eenzelfde situatie zaten.’ Tijdens de Veteranendagen – waarmee de luchtmacht vorm geeft aan haar waardering voor

de inzet van de veteranen die vaak dienden onder moeilijke en zware omstandigheden – is er voor de deelnemers vooral gelegenheid om oude bekenden te ontmoeten. Plaatsvervangend Commandant Luchtstrijdkrachten generaal majoor Erik Oliemans: ‘Wat mij telkens weer opvalt, is dat de betrokkenheid bij de Koninklijke Luchtmacht van zowel de militair van uit de jaren vijftig als de actief dienenden van vandaag niets is veranderd.’ De voorzitter van de Stichting Federatie MiLu, generaal-majoor bd en NieuwGuineaveteraan Frans Peter Schulte, verwoordt het tijdens de Veteranen dagen zo: ‘Denk bij het ophalen van de herinneringen van “toen” ook aan de uitdagingen en de risico’s waar onze collega’s nu voor staan. Tijden veranderen, missies wijzigen, maar het team blijft. In gedachten zijn wij één!’ Tijdens de Veteranendagen Militaire Luchtvaart is er voor de deelnemers – naar schatting zo’n tweeduizend – vooral gelegenheid om oude bekenden te ontmoeten. ´s Ochtends vinden de officiële vlaggenceremonie en kranslegging plaats. De hele dag is de staticshow te bezoeken, met diverse helikopters en vliegtuigen, zoals de Catalina, Chinook en Breguet Atlantic (van boven naar beneden).


26

Kijkwijzer

KIJKWIJZER

Luchtvaartkalender 2009

Van de alweer eenentwintigste uitgave van de Luchtvaartkalender heeft samensteller en uitgever Peter Korbee een waar kunststukje weten te maken. In deze uitgave staat de (digitale) luchtvaartkunst centraal. Wat dat inhoudt, was onder de naam Aviation Art in 2006 en 2007 al eens in het Militaire Luchtvaart Museum (MLM) in Soesterberg te zien; ‘schilderijen’ van (militaire) vliegtuigen die er bij tijd en wijle uitzien alsof het foto’s betreft. Overigens is in het MLM sinds 26 september de nieuwe tentoonstelling van luchtvaartschilders ‘Met Bevlogen Blik’ te zien (zie journaal). Vliegtuigen zijn al meer dan een eeuw een gewild onderwerp voor artistiek werk. Ze spreken tot de verbeelding, zijn technisch hoogwaardige objecten, snel, spannend en met een dynamische uitstraling. Vliegtuigen werden merendeels op een traditionele manier in beeld gebracht, maar digitale kunstenaar Wiek Luyken

en collega’s zoeken naar spectaculaire vormen om deze conventionele beeldtaal te doorbreken. De luchtvaartkunst kent een relatief select publiek, maar haar populariteit groeit, mede dankzij de grote hoeveelheid aviation art galeries op internet. Daarnaast zorgen computergames en animatiefilms voor bekendheid van deze jonge en nieuwe digitale kunstvorm. Vooral de laatste jaren heeft digitale kunst fors aan populariteit gewonnen door de snelle ontwikkelingen in de hard- en software. Kijk voor voorbeelden zeker eens op www.aviation-arthouse.com. De Luchtvaartkalender 2009, formaat 26 x 31 cm, toont dertien zeer fraaie beelden uit de luchtvaartperiode 1939 tot 1975 van de KLu, ML-KNIL en de Marineluchtvaartdienst. Getoond worden de Fokker G-1, Dornier Do24K, S-2F Tracker, Spitfire (2x), Sea Fury Mk.60, Fokker D.XXI, Hellcat I, F-104G Starfighter, B-25 Mitchell (2x), P-51 Mustang en AB-204B. Van ieder type staat een korte beschrijving vermeld. Pagina’s zijn van 180 grams matglanzend papier, enkelzijdig en full-colour bedrukt. De kalender is verkrijgbaar bij de Luchtvaart Hobby Shop in Aalsmeerderbrug, Flash Aviation in Eindhoven, de Aviodrome in Lelystad, het Militaire Luchtvaart Museum en diversen WZZ-shops. Bestellen kan ook door € 16,- (en dat is inclusief verzendkosten) over te maken op postgiro 2567434 ten name van Korbee-luchtvaart te Rijnsburg onder vermelding van Kalender 2009 én uw adresgegevens. Mail voor meer informatie naar [email protected] of bel met 071–4023920. (A.M.) •

27


JOURNAAL Eerste gecertificeerde F-16 opleiding afgerond

De eerste certificaten voor de MLE-147 F-16 typeopleiding zijn binnen. Negen leerlingen van de Opleidingen KLu (OKLu) op de Vliegbasis Woensdrecht rondden de opleiding op donderdag 21

augustus af. De studenten ontvingen het certificaat uit handen van de Commandant OKLu, kolonel Fred Sotthewes voor de modules B1.1 F-16, F-16 en onderhoudssysteem CAMS.

De B1.1 Technician F-16 Theoretische component, zoals deze cursus officieel heet, bestaat uit drie T – modules. Elke T – module is weer onderverdeeld in submodules. De T1 module gaat onder andere over Airplane General, Veiligheid, Time Limits/Maintenance Checks. De T2 module behelst grotendeels de systemen componenten van de F-16 aangevuld met een flinke hoeveelheid Avionica/Electrical Power. In module T3 wordt de F-16 Powerplant behandeld. In de KLu module F-16 worden de onderwerpen behandeld die in de B1.1 F-16 module niet voorkomen, zoals Weapon Systems, de-icing F-16, bedrijfsvoering, chafing Awareness en Fire Control System. De leerlingen moeten nu alleen nog een on the job-training volgen, van plusminus vier maanden. Hiervoor vertrekken er vier leerlingen naar Volkel, evenzoveel naar Leeuwarden en één naar het Logistiek Centrum Woensdrecht. Foto: Carlo Schijvenaars

Elfduizend uur F-16 voor ISAF Twee F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht bereikten op dinsdag 26 augustus een nieuwe mijlpaal. Zij vlogen vanaf Kandahar Air Field (KAF) het 11.000ste uur voor de International Security Assistance Force (ISAF). De jachtvliegtuigen vliegen al vanaf 2003 voor de ISAF-missie in Afghanistan. Eerst vanaf Manas in Kyrgizië, daarna vanaf Kabul International Airport (KAIA) en sinds november 2006 vanaf KAF. De F-16’s van de KLu verlenen in Afghanistan luchtsteun aan de grondtroepen van de coalitiepartners van ISAF in heel Afghanistan. Op KAF zijn momenteel vier F-16’s gestationeerd, waarvan er twee continu beschikbaar staan voor Quick Reaction Alert-taken. Foto: Bert Jan

Betaaldata salarissen 2008 In 2008 wordt het salaris uiterlijk de volgende werkdag na de onderstaande betaaldatum op uw rekening bijgeschreven: vrijdag 24 oktober 2008, maandag 24 november 2008, maandag 22 december 2008. Meer informatie is verkrijgbaar bij de Directie Arbeidsvoorwaardenbeleid van het ministerie van Defensie, tel. 070-3187493.


28

Daling ongewenst gedrag binnen Defensie Er is een lichte dalende trend van ongewenst gedrag binnen Defensie waargenomen. Uitzondering hierop vormt het pesten bij mannen. Dit blijkt uit een onderzoek van het bureau Rutgers Nisso Groep (RNG) in opdracht van staatssecretaris van Defensie Jack de Vries. De Tweede Kamer wordt regelmatig op de hoogte gebracht van de vorderingen bij Defensie om ongewenst gedrag te bestrijden. De conclusie is dat de maatregelen als gevolg van het rapport van de Commissie Staal, hoopvol zijn voor

de toekomst. Bij vrouwen is sprake van een dalende trend voor de verschillende vormen van seksueel ongewenst gedrag. Ook is bij deze groep een daling te zien van de meeste vormen van pesten. Over het geheel vindt iedereen dat er binnen hun onderdeel minder wordt gediscrimineerd. Bij deze schriftelijke enquête onder een representatieve vertegenwoordiging van het defensiepersoneel zijn achtduizend medewerkers benaderd, waarbij de anonimiteit is gewaarborgd. In totaal hebben 2033 defensiemedewerkers aan het onderzoek deelgenomen, een respons van 25 procent.

JOURNAAL

NAVO-herinneringsmedaille op KAF Ruim tweehonderd Nederlandse militairen die werkzaam zijn op Kandahar Air Field (KAF), ontvingen op zondag 31 augustus de NAVO-herinneringsmedaille. De onderscheidingen werden uitgereikt door de minister van Defensie Eimert van Middelkoop, en de Commandant der Strijdkrachten generaal Peter Van Uhm. Onder de militairen die de medaille ontvingen, bevonden zich zowel medewerkers van de Air Task Force, het Joint Support Detachement, Command Kandahar Air Field, het Contingentscommando en de National Intelligence

Luchtvaartdag De Dutch Aviation Society, uitgever van het luchtvaartblad Scramble, houdt op zaterdag 29 november van 10.00 tot 22.00 uur in evenementencomplex Merwestein in Nieuwegein de Scramble Luchtvaartdag 2008. Centraal staat Dutch Spotters Convention (van 10.00-16.00 uur), al jaren dé luchtvaartbeurs voor de Nederlandse luchtvaartenthousiast om allerlei luchtvaartgerelateerde zaken te kopen, te verkopen of te ruilen. Verder neemt deze dag van 11.00-12.45 uur de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart, afdeling Luchtvaartkennis, de proeven voor de Brevetten Vliegtuigherkennen A & B af. Van 13.00-17.00 uur vinden de Nationale Spotters Kampioenschappen 2008 plaats. Tijdens deze NSK, die al meer dan vijftien jaar worden gehouden, beantwoorden zo’n tien teams vragen over de militaire en civiele luchtvaart. Na het diner (van 17.30-18.30 uur) zijn er tijdens het avondprogramma (van 19.00- 22.00 uur) verschillende interessante lezingen, onder andere van een voormalige F-105 vlieger uit de Verenigde Staten, en een mystery guest. Tot slot is er de Scramble fotowedstrijd 2008, waarvan de beste foto’s worden getoond tijdens het avondprogramma. Voor de winnaars zijn leuke prijzen beschikbaar. Mail voor meer informatie naar Arnold ten Pas op [email protected], of kijk op www. scramble.nl/nsk-dsc.htm.

Vernieuwde SVVO-cursus De cursusbeschrijving is binnenkort te vinden in de Cursus Catalogus Defensie, te bereiken via de startpagina P&O-selfservice, submenu opleiding en training. De data hiervoor worden opgenomen in de cursuskalender O-KLu/ KMSL, die te bereiken is via de startpagina opleidingen CLSK, KLu-pagina, tabblad service, opleidingen, opleidingen CLSK. Een eerste en tevens proefcursus SVVO is voorzien voor De cursus gaat hoogstwaarschijnlijk ook voor- week 47, een tweede vooralsnog voor week 7 in 2009. De oude cursus is teruggebracht van zien in de behoefte aan opleiding van Squatwee weken naar één week en wordt formeel dron Logistieke Veiligheid (Onder) Officieren (SLV(O)O, ref. OBA TL/OPS/ALG-01). Bij het belegd bij het O-KLu/KMSL op de Vliegbasis overschrijden van de cursuscapaciteit zal Staf- Woensdrecht, instructiegroep VKAM, met groep Vliegveiligheid Kwaliteit Arbo en Milieu ondersteuning door gastdocenten van onder andere StgVKAM, Stafgroep Juridische Zaken, (StgVKAM) prioriteiten stellen. In tegenstelNederlandse Defensie Academie en de ling tot voorgaande jaren dient de opgave vliegende onderdelen. volgens de reguliere P-kanalen te geschieden. De herziene cursus voor Squadron Vlieg Veiligheid Officieren (SVVO) wordt voor het eerst gegeven van 17 tot en met 21 november 2008. De cursus is primair bedoeld voor CLSK-medewerkers die de neventaak van SVVO vervullen (ref. OBA TL/OPS/ALG-02), maar staat ook open voor deelnemers op vergelijkbare functies van de overige Defensieonderdelen.

Cell. Naast de medailleparade, reikte de minister op maandag 1 september ook de NAVO-medaille persoonlijk uit aan de militairen die vanwege hun werkzaamheden niet op zondag aanwezig konden zijn. Tijdens dit bijzondere appèl ontvingen ook de vier op KAF aanwezige bewakingshonden hun NAVO-herinneringspenning. Om in aanmerking te komen voor de NAVO-medaille, moet een militair een bijdrage van minimaal dertig dagen aaneengesloten leveren aan een NAVOmissie in een uitzendgebied. Foto: Joyce Stevens, AVDD

KLu steunt luchtvaart-banenmarkt De Koninklijke Luchtmacht was op 20 september met een KDC-10, Hercules en Gulfstream aanwezig tijdens de banenen opleidingendag, De luchtvaart-banenmarkt op Eindhoven Airport – de civiele medegebruiker van de vliegbasis – werd georganiseerd door Luchtvaartnieuws.nl. Reismedia, de uitgever van de website Luchtvaartnieuws.nl, organiseerde de dag in samenwerking met de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij om studenten, onderhoudstechnici en piloten enthousiast te maken voor de luchtvaart. De banenmarkt voor de luchtvaart bood een keur aan bedrijven en opleidingsinstituten. Daarnaast maakten diverse sprekers hun opwachting, waaronder piloot van luchtvaartmaatschappij Emirates en luchtvaartdeskundige Jan Cocheret, en Aviodrome-huisspreker en luchtvaartmoderator Erling Brom.

Voor adreswijzigingen: zie colofon op pagina 2. Vragen aan – behalve over adreswijzigingen – of bijdragen voor de Vliegende Hollander? Mail naar [email protected]. Deadline: iedere eerste maandag van de maand.

29


JOURNAAL

Nieuwe jas voor brandweer Heeft Defensie er een nieuw onderdeel bij gekregen of zijn de militaire brandweermensen door burgermedewerkers vervangen? Dit zijn enkele opmerkingen die de luchtmachtbrandweer de afgelopen tijd te horen kreeg. Het Werkcentrum Brandweer verruilde namelijk onlangs het groene woodland voor een nieuw werktenue. Het draagcomfort, duurzaamheid en uitstraling van het tenue zijn getest op de brandweerschool van het O-KLu en de Main Operating Bases. Op de foto tonen (van links naar rechts) sergeant W. Peters, korporaal 1 J. Oude Kamphuis, sergeant-majoor R. Flamand en adjudant W. van Gaal, de nieuwe tenues.

Nieuwe KLu-directeur bij DMO Generaal-majoor ir. Mels de Zeeuw (50) is sinds 1 september de nieuwe Directeur Directie Projecten en Verwerving bij de Defensie Materieel Organisatie. Bij zijn aanstelling werd hij gelijktijdig bevorderd door de Directeur DMO Lex Hendrichs en Commandant Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Jac Jansen. De Zeeuw volgt generaal-majoor Ed Evers op. De Zeeuw was van september 2005 tot begin 2008 achtereenvolgens Chef Staf en Directeur Materieel Logistiek van de Staf CLSK totdat hij begin 2008 werd uitgezonden als contingentscommandant van de Nederlandse troepen in Afghanistan. Evers heeft sinds de oprichting van de DMO op 1 april 2006 de functie van directeur Projecten en Verwerving bekleed. Voordat hij met FLO gaat, vervult hij nog vier maanden de functie van Senior van het Netherlands Liason Team bij het US Central Commandant Tampa. Foto: Arnaud Roelofsz

Techniekdagen op Woensdrecht Om jongeren die een VMBO en MBO volgen of hebben afgerond te enthousiasmeren voor een technische opleiding bij de KLu, zijn er op 30 en 31 oktober de Techniekdagen op de Vliegbasis Woensdrecht. De eerste dag is gericht op VMBO-leerlingen, en de tweede op die van de MBO. Rondom het gebouw van de Koninklijke Militaire School Luchtmacht staan verschillende voorlichtingstands, en ook is er een static show met onder andere een AB-412, Bo-105, F-16 en PC-7. Het F-16 Demoteam zal beide dagen om 12:30uur een demonstratie verzorgen. Binnenkort is over deze dagen op tv een commercial te zien. Belangstellenden kunnen zich inschrijven via www.werkenbijdeluchtmacht.nl of via 0800-0016.


30

Droomrit voor het leven De Vliegbasis Soesterberg stelde zaterdagmiddag 6 september haar terrein beschikbaar aan de Cars for Charity Foundation. Vijftig kinderen met een levensveranderende ziekte maakten, onder meer over de startbaan van de vliegbasis, een rit in klassieke en moderne sportwagens. Het programma op de vliegbasis bestond uit een rit tegen de klok, waarin de kinderen en eigenaren van de sportwagens probeerden een zo snel mogelijke tijd neer te zetten. Daarnaast vond een fotoshoot plaats waarbij de kinderen, eigenaren en begeleiders voor een helikopter konden poseren. Als afsluiting kregen de kinderen een cadeautje aangeboden van de Commandant Vliegbasis Soesterberg. De doelstelling van de Cars For Charity Foundation is het organiseren van evenementen waarbij liefdadigheid met exclusieve auto’s wordt gecombineerd. Een van die evenementen is de Droomrit voor het Leven waarbij vijftig kinderen die ziek zijn (of waren) mee mogen rijden met hun droomauto. Naast de droomrit organiseert Cars For Charity ook andere evenementen waarbij exclusieve auto’s, liefdadigheid en een goed hart centraal staan.

JOURNAAL

Luchtvaartschilders ‘met bevlogen blik’ De expositie van luchtvaartschilders ‘Aviation Art’ in 2006-2007, beviel het Militaire Luchtvaart Museum blijkbaar goed. Daarom opende Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten luitenant-generaal Freek Meulman op 25 september de nieuwe tentoonstelling ‘Met Bevlogen Blik’. Het toont een selectie uit het werk van tien Nederlandse kunstenaars die deel uitmaken van de Club van Nederlandse Luchtvaartschilders (CLNS) die in 2008 een kwart eeuw bestaat. De CLNS is opgericht in 1983, naar voorbeeld van het Britse Guild of Aviation Artists. De expositie toont werk van Bill Boon, Chris Eweg, Lam van ’t Hof, Ab Jansen, Gerrit Kok, Pieter Smits (†), Peter van Stigt, Henk Uitslag, Jaap Zandstra en Gerrit Zijlstra. De tentoonstelling is ingedeeld per kunstenaar en geeft op die manier een representatief beeld van het werk van de CLNS. ‘Met Bevlogen Blik’

De ceremonie vond plaats tijdens een parade ten overstaan van genodigden en personeel van het 334 en 336 Squadron van de Vliegbasis Eindhoven en personeel van de Kustwacht. Het nieuwe personeel betrof een vlieger voor de Fokker-50, één voor de (K)DC-10, één voor de C-130H en één voor de Dornier Do-228. Voor het verkrijgen van het GMB moet een volledige vliegopleiding, en aansluitend een (vliegtuig-)type gerichte cursus binnen de KLu te zijn gevolgd. Deze wordt

Een Aero Medical Evacuation (Medevac) Team, bestaande uit een Aeromedevac gecertificeerde arts en dito verpleegkundige, is op 1 september richting Tsjaad vertrokken. Het ondersteunt hiermee de Nederlandse deelname aan de operatie EUFOR TCHAD/RCA. De taak van het team is het ondersteunen van de operatie met medische-evacuatiecapaciteit. Het CLSK zal tot 15 maart 2009 aanwezig zijn met een (Aero) Medevacteam. Het huidige team wordt in december 2008 geroteerd.

Avondvliegen helikopters

biedt tot zondag 8 maart 2009 een unieke kans om kennis te maken met de wereld van de luchtvaartschilderkunst.

Uitreiking Groot Militair Brevet Vier horizontaal ingestroomde vliegers ontvingen op woensdag 3 september op de Vliegbasis Eindhoven het Groot Militair Brevet uit handen van het Hoofd Afdeling Luchttransport en Tankeroperaties kolonel Bas Pellemans. Het GMB geeft de militaire vlieger de bevoegdheid tot het zelfstandig bedienen van een militair vliegtuig.

Medici naar Tsjaad

afgesloten met een zogenoemde skill test. Horizontaal ingestroomde vliegers moeten voor aanname bij de KLu ten minste in het bezit te zijn van een geldige civiele Air Transport Pilot Licence met bevoegdheidsverklaringen voor instrumentvliegen en meer-vlieger/meer-motorige vleugelvliegtuigen, afgegeven door de minister van Verkeer en Waterstaat. Militaire vliegers die hebben voldaan aan de eisen gesteld aan het GMB, zijn gerechtigd tot het dragen van het onderscheidingsteken op het uniform, de Vliegerwing. Foto: Maartje Roos, AVDD

Apaches zijn op 1 september begonnen met het jaarlijks avondvliegprogramma vanaf de Vliegbasis GilzeRijen. Als de Cougars en Chinooks van de Vliegbasis Soesterberg in het najaar van 2008 naar GilzeRijen zijn verhuisd, nemen zij ook daarvandaan deel. Zij voerden in de maand september nog avondvliegen uit vanaf de Vliegbasis Soesterberg. De voortgang staat gepland tot medio april 2009. In principe wordt iedere maandag, dinsdag, woensdag en donderdag van 18.00 tot uiterlijk 23.00 uur gevlogen. Rond de feestdagen wordt zo min mogelijk gevlogen. Het avondvliegen is noodzakelijk om de vaardigheid van de vliegers op peil te houden. De training spitst zich toe op alle aspecten die de vliegers voor de huidige missie in Afghanistan nodig hebben, waaronder vliegen met nachtzichtapparatuur en laagvliegen.

Luchtmachtdagen vervangen Open Dagen De Open Dagen Koninklijke Luchtmacht hebben een nieuwe naam: Luchtmachtdagen. Daarmee loopt de KLu in lijn met de naamsverandering van de Vlootdagen van de Koninklijke Marine en de Open Dagen Koninklijke Landmacht, die nu Marine-, respectievelijk Landmachtdagen heten. De eerstvolgende Luchtmachtdagen vinden plaats op 19 en 20 juni 2009 op de Vliegbasis Volkel.

31


JOURNAAL

AOCS NM rijdt Ride for the Roses

Het ‘Air Ops team’ van het Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM) fietste zondag 31 augustus voor de tweede maal ‘the Ride for the Roses’. Deze tocht van honderd kilometer is door Lance Armstrong opgezet, en wordt jaarlijks wereldwijd gehouden. De opbrengst van het inschrijfgeld in Nederland is voor het Koningin Wilhelmina Fonds ter bestrijding van kanker. De inschrijving en logistieke ondersteuning waren gesponsord door de Commandant AOCS NM. Bureau Militaire Sport regelde de kleding. Foto: Wesley Kieft

Internationaal geblaf op Woensdrecht De zeventiende Internationale Hondenbiatlon voor hondengeleiders vond donderdag 28 augustus plaats op de Vliegbasis Woensdrecht. Tijdens dit jaarlijkse evenement kwamen meer dan tachtig hondengeleiders aan de start uit zowel Nederland, Zwitserland, WitRusland als Duitsland. Bij het algemeen klassement ging de 23-jarige sergeant A. Karabets uit WitRusland met zijn hond Wik er met de eerste prijs van door. De nummer twee van dit jaar werd de plaatselijke favoriet sergeant 1 Corné Keijl uit Halsteren met zijn hond Bono. De derde plaats was voor de Zwitserse wachtmeester S. Ritterband met zijn hond Gizmo. Bij de dames sleepte de Zwitserse B. Kyburz met haar hond Nico de kampioenstitel in de wacht, terwijl korporaal 1 Desiree Rutten

met haar hond Linda tweede werd. Als derde eindigde hoofdagent M. van der Kuijlen met haar hond Bram. Foto: Jolanda Dam-Bloothoofd

Luitenant-kolonel Jurgen van der Biezen droeg op donderdag 29 augustus het commando over het 312 Squadron over aan luitenant-kolonel Bert de Smit. Om precies twaalf minuten over drie vlogen zes F-16’s over in een 3-1-2 formatie. De Smit werkte van 2002 tot 2007 bij het JSF Program Office als operationeel vertegenwoordiger. Van der Biezen werkt nu bij de Afdeling Jachtvliegoperaties als Hoofd Sectie Operaties.

32

Op verzoek van de Udense collega’s verleende de brandweer van de Vliegbasis Volkel op vrijdagavond 29 augustus ondersteuning bij een brand in een hooischuur. Hierdoor werden zeshonderd biggen gered. De brand, die rond zes uur even buiten de Vliegbasis Volkel ontstond, werd opgemerkt door de basisbewaking die direct de basisbrandweer alarmeerde. Aangezien de hooischuur dicht tegen de vliegbasis aan lag, kon vanaf de vliegbasis meteen worden begonnen met blussen. Door de ondersteuning sloeg de brand niet over naar de stallen waarin zo’n zeshonderd biggen stonden. Op verzoek van de civiele brandweer zijn vervolgens twee E-one’s ingezet buiten de basis. De Eone is een brandweerwagen met een tankcapaciteit van twaalfduizend liter water. Bij de luchtmacht zijn in totaal drieëntwintig E-one’s in gebruik.

Apaches verwelkomen topsporters

Commando-overdracht 312 Squadron


Brandweer Volkel redt biggen

De Olympische topsporters, waaronder de Defensie Topsport Selectie, werden op 25 augustus bij hun aankomst op Schiphol onthaald door twee Apaches. De gevechtshelikopters escorteerden de sporters en hun begeleiders, die in een colonne van tien bussen naar het Olympisch Stadion in Amsterdam reden. Daar werden zij feestelijk onthaald door dertigduizend Oranjefans. De luchtmachthelikopters werden gevlogen door collega’s van judoka Deborah Gravenstijn, die tijdens de Olympische Spelen in Beijing met judo zilver in de wacht sleepte. Gravenstijn is werkzaam is als fysiotherapeut op de Vliegbasis Gilze-Rijen, thuisbasis van de Nederlandse Apaches.

JOURNAAL

Agenda Militaire Luchtvaartmuseum Expositie ‘Met Bevlogen Blik. Een selectie uit het werk van tien Nederlandse luchtvaartschilders’ De Club van Nederlandse Luchtvaartschilders bestaat in 2008 25 jaar. Hun oeuvre bestrijkt niet alleen de militaire, maar ook de burgerluchtvaart. Uiteenlopende technieken, van olieverf op doek tot digital art reproducties, zorgen voor een uitgesproken realistisch karakter. In de expositie zijn van tien leden, meerdere schilderijen te zien. Dagelijks, vanaf 26 september tot 8 maart 2009 Workshops ‘Ready for Take- off!’, ‘Start your Engines’ en ‘Code S.O.S.’ Tijdens ‘Ready for Take-off!’ leer je hoe vliegtuigen kunnen vliegen. Na een uitleg maak en test je zelf een vliegtuig. In ‘Start your Engines’ ontdek je hoe een straalmotor werkt. Aan de hand van een werkstuk kom je alles te weten over straalaandrijving; ‘Code S.O.S.’ gaat over communicatie in de lucht via morse. Je maakt en test zelf een morseapparaatje. Kosten bedragen € 6,- p.p. Voor de workshops moeten kinderen van tevoren reserveren via de website. Iedere woensdag van 14.00-15.30 uur Museumtour Gratis rondleidingen door het museum. Iedere tweede zondag van de maand. Nationale Modelbouw Manifestatie De 27ste Nationale Modelbouw Manifestatie wordt ook dit jaar georganiseerd in samenwerking met de International Plastic Modellers Society. Een groot aantal modelbouwverenigingen presenteert modellen van vliegtuigen, schepen, auto’s enzovoort. Op het buitenterrein verzorgt PHantasy in Blue vliegdemonstraties (zaterdag 25, en zondag 19 en 26 oktober). Deze stichting vervaardigt voor de KLu historisch-belangrijke modellen van vliegtuigen en helikopters. Buiten staat ook een groot waterbassin voor demonstraties met radiografisch bestuurbare modelboten. Modeltrucks toont op zondag 19 en zondag 26 oktober op afstand bestuurbare vrachtwagens. Tenslotte rijdt op het buitenterrein een stoomlocomotief op schaal van de Stoom Groep West, waarmee bezoekers een ritje kunnen maken. En natuurlijk kunnen jong en oud de kunst van het modelbouwen zelf uitproberen in workshops. In de herfstvakantie, dagelijks van 19-26 oktober, niet op maandag 20, maar wel op zaterdag 25 oktober. Voor meer informatie en aanmeldingen: www.militaireluchtvaartmuseum.nl. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 16.30 uur, zondag van 12.00 tot 16.30 uur. Op paas- en pinksterzondag, Koninginnedag, beide kerstdagen en nieuwjaarsdag is het MLM gesloten. De exposities en het museum zijn gratis te bezoeken. Adres: Kampweg 120, Soesterberg, telefoon 0346-356000. E-mail: [email protected]

KLu-concert voor veteranen Speciaal voor de veteranen geeft het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht onder leiding van majoor Jos Pommer, op dinsdag 28 oktober een concert in het World Forum Theater te Den Haag. Op het programma van ‘On the air’ staat Nederlands en Amerikaans repertoire. ‘On the air’ wordt aangeboden door de Commandant Luchtstrijdkrachten, en is georganiseerd onder auspiciën van het Comité Last Post Nederland 1940-1945 in samenwerking met Checkpoint en het Veteranen Instituut. Het concert is een eerbetoon aan de tijdens de Tweede Wereldoorlog omgekomen piloten en bemanningsleden in de luchtstrijd boven het Nederlands territorium en voormalig Nederlands-Indië, en is tevens bedoeld als afronding van de activiteiten van het Comité. Aanwezig is onder meer Mr. Pieter van Vollenhove, maar ook u kunt dit bijzondere en eenmalige concert bijwonen. De toegang is gratis, maar men dient zich vooraf aan te melden bij het Veteranen Instituut in Door op 0343–474147, danwel via [email protected]. Overige bezoekers bestellen eenvoudig online op: www. luchtmachtkapel.nl/shop en ga naar ‘tickets’. Alle aanvragen worden in volgorde van binnenkomst en beschikbaarheid behandeld. De toegangsbewijzen zullen medio oktober worden toegestuurd.

REÜNIES Verbindings- en CISofficieren Datum en tijd: 18 oktober 2008, van 14.00 tot 21.00 uur Locatie: Kumpulan/Bronbeek te Arnhem. Info en aanmelding: 0318-551938 of per email (voorkeur): [email protected] Bijzonderheden: De reünie is voor (oud-) KLu verbindings/CIS officieren en partners. Ook oud Elek officieren met partner zijn welkom, indien ze betrokken zijn geweest bij de verbindings/CIS organisatie.

alleen toegankelijk voor vrouwen die een dienstverband hebben gehad bij de Luva (Luchtmacht Vrouwenafdeling). De oud Luva’s waarvan het adres bekend is ontvangen hiervoor nog een uitnodiging. Uiterste inschrijfdatum is 1 oktober 2008.

Lustrum viering KMA promotie 1988 Datum en tijd: 11 oktober 2008, vanaf 14.30 uur Locatie: Nassauzaal KMA, Breda. Info en aanmelding: vóór 6 oktober 2008 door overmaking van € 35,- op rekeningnummer 52.05.53.241 t.n.v. P.M.W. Oud-Luva´s Datum en tijd: Zaterdag 1 novem- Laurens te Vleuten o.v.v. naam en ber 2008, van 11.00 – 16.30 uur. “reünie 11okt08”. Locatie: Kumpulan/Bronbeek te Vragen bij luitenant-kolonel De Haan: +49 216157540201, Arnhem. [email protected] of Info en aanmelding: Pamela kolonel Laurijssen Kuntz-Bosch, Oude Baan 119, +31 182 552109, 5104 PA Dongen, [email protected] 0162-386279 (bij voorkeur na Bijzonderheden: het gaat promotie 18.00 uur). [email protected] 1988 (aanvang opleiding 1984). Bijzonderheden: De reünie is

33


Mensen

Mutaties

Bevorderingen militairen Kolonel Lambrichs, MJBM, Ir. per 8/1/2008 (AFD J&LVTGN STGP), Loukes, PLJ, Drs. per 8/1/2008 (Afdeling) Luitenant-kolonel Bogaard, WJ, Drs. per 8/1/2008 (LSK:BUR LUCHTM. COMMUNICATIE), Brughuis, RGH per 8/15/2008 (LSKBOE:PROJ DEF HELIKOPTER CD), Iperen, J. van per 3/1/2008 (Afdeling), Ribbers, CAM per 11/1/2007 (NSU RHEINDAHLEN/COGP) Majoor Mol, JBJ per 7/1/2008 (Afdeling), Scheers, PA per 8/4/2008 (LSK:SIE OPERAT. ONDERSTEUNING), Stallmann, CPJ, Ing. per 8/4/2008 (DC IOD: AIR CCHQ Ramstein) Kapitein Berg, JH van den per 6/11/2008 (EHV:VLUCHT 2 KDC-10), Bergsma, R per 8/1/2008 (LW:P&O ADVISEURS&ONDERST P&O), Dempsey, DR per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 5 301 SQ), Giessel, S van per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 2 301 SQ), Hendriks, P per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 3 301 SQ), Joosten, J per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 2 301 SQ), Lugtigheid, FM per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 3 301 SQ), Mlosch, PJ per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 1 301 SQ), Pelt, DM van per 8/1/2008 (VKL:VLUCHT 3 313), Relou, ACHM per 8/4/2008 (GGW:BUR MILITAIRE SPORT 650), Rietveld, F per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 1 301 SQ), Schnetkamp, PMJ per 7/19/2008 (EHV:VLUCHT-3), Schouten, WR, Ing. per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 4 301 SQ), Schuurman, CS per 8/1/2008 (Afdeling), Tabor, P.G. per 8/11/2008 (Defensie Wapenbeheersingsorg.), Vries, G de per 7/16/2008 (VKL:VLUCHT 2 313), Waard, WK de per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 4 301 SQ), Webbink, LP per 7/4/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 5 301 SQ) Eerste luitenant Boerboom, F.J. per 7/1/2008 (OKLU:132 DMLO SQN), Broeren, JPM per 4/2/2007 (EHV:BUR FACILITAIR MANAGEMENT), Geerdink, JW per 4/20/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 2 FP 1 802), JägersJansen, M.M. per 8/1/2008 (EHV:KNT OPL VORMING&TRAINING), Kootkar, MM per 1/1/2007 (LCW FD BUR INL & VEILIGH), Landen, RMJP van der per 8/29/2008 (DHC:COGP PVE MECHANICA 930SQ), Noorloos, JC van per 8/1/2008 (EHV:VLUCHT-1),


34

Potters, AJM per 8/1/2008 (OKLU:BUR OPLEIDINGSPLANNING), Rietman, C.J. per 8/13/2008 (EHV:AMCC HQ ISAF), Vaartjes, SJW per 7/27/2008 (GGW:ICC/ TCS 2 CREW 2 800), Vollering, GJAL per 6/14/2008 (AOCS:STAF OPER.&ONDERST.) Tweede luitenant T Keissen, K per 7/13/2008 (OKLU:STAF K VOORLICHTING), Venhuizen, P per 8/11/2008 (DHC:PVE OPS COGP 301 SQ), Vos, C.A.M. per 8/21/2008 (AOCS:VLUCHT B5) Adjudant-onderofficier A Constant, HAJM per 7/9/2008 C (VKL:PVE BRANDWEER), Drop, AD per 6/30/2008 (JCG: Bureau Bedrijfsvoering), Elzinga, E per 8/18/2008 (JCG: Ploeg Stroe), Heij, H per 7/9/2008 (VKL:PVE BEWAKING), Nellestijn, ACD van per 8/4/2008 (OKLU:AG SOCIAAL COMM/ DIDACTIEK), Nuland, H.J.T. van per 8/13/2008 (VKL:SQN STAFBUREAU PLATFORM), Os, RCJ van per 4/1/2008 (EHV:BUREAU TECHN ONDERST), Reijnen, AWH per 8/1/2008 (VKL:BUR FACILITAIR MANAGEMENT), Schepers, AJH per 7/1/2008 (CBD: Sie Verificatie & Autoris), Schnebeli, RJ per 7/1/2008 (EHV:VLUCHT-3), Wijers, JAJ per 8/1/2008 (GGW:SECTIE PCOFT 800) Sergeant-majoor S Bimmel, T per 8/2/2008 (VOTC:PVE B PLAN., LOG.&ONDERST.), Coopmans, RGPJ per 6/28/2008 (EHV:DOCK 3 C-130), Dong, WJ van der per 6/18/2008 (LW:BUR MILITAIRE SPORT), Gent, DS van per 8/1/2008 (LCW EOD KLU), Goossens, JMW per 8/1/2008 (LCW ON EQMT CL J&LVTGN), Grizell, WME per 7/21/2008 (DHC:CIS COORDINATIE CENTRE 931), Gruson, HW per 8/1/2008 (OKLU:Coördinatie Cell OKLu), Heerink, T per 8/18/2008 (LW:WING MISSION SUPPORT), Heijl, PV per 7/7/2008 (DC PV: Sie Werving KLu), Idora, O per 7/4/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 3 301 SQ), Jong, HPM de per 8/1/2008 (VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD), Kampman, NP per 8/28/2007 (VKL:PVE OPS 312), Keij, GA per 8/1/2008 (EHV:VLUCHT VOORBEREIDING LUTRA), Laurens, WT per 8/1/2008 (EHV:LE VERWERVING), Lintel Hekkert, W te per 8/1/2008 (LCW EOD KLU), Monteiro Mendes Araújo, E per 8/20/2008 (Afdeling), Poel, DA van der per 8/1/2008 (Operations), Raaijmakers, ALJC per 8/24/2008 (SCH BIJZ OPLN/INSTRGP2), Rooij, PFW van per 7/30/2008 (EHV:BEDRIJFSBUR LOADCONTROL), Sluisdom, RM per 7/1/2008 (DC PV:

Sie Werving KLu), Swieten, GJ van per 8/1/2008 (DC PV: Sie Werving KLu), Timmermans, CC per 8/28/2007 (VKL:PVE OPS 313), Verhofstadt, TC per 7/21/2008 (GGW:ME LOKALE VERWERVING 951), Verstappen, TMC per 8/8/2008 (EHV:VLUCHT VOORBEREIDING LUTRA) S Sergeant der eerste klasse Bies, IA per 8/12/2008 (LW:HONDEN SIE), Boer, B de per 8/9/2008 (LW:SIE DEELSYSTEMEN), Busscher, P per 8/4/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 4 301 SQ), Fieten, A per 8/9/2008 (LW:621 OGRV PEL), Rasing, S per 7/7/2008 (LW:GEZONDHEIDSCENTRUM), Seegers, TTW per 8/16/2008 (VKL:WE POO F-16), Smidt, RHJ per 8/17/2008 (VKL:PVE GEREEDSTELLING 313), Storsbergen, J per 8/1/2008 (SSB:PVE BEWAKING) Sergeant Berkhout, A.D. per 6/23/2008 (LW:621 OGRV PEL), Brake, J te per 7/24/2008 (EHV:CIS MAINTENANCE), Bruin, T.T. de per 6/19/2008 (LW:CIS MAINTENANCE), Diepeveen, I.H. per 8/11/2008 (DHC:WE BASE APACHE 930 SQ), Goor, RJM van der per 6/26/2008 (GGW:STNGRTM 4 PELA TVS BEW 650), Groot, D.A.L. de per 8/11/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 1 301 SQ), Hal, K. van per 8/11/2008 (VKL:WE POO F-16), Klasens, JCMS per 8/1/2008 (GGW:STINGERPEL A TVS BEWAK 650), Kock, RR de per 8/28/2008 (DHC:P&O ADVISEURS&ONDERST P&O), Korstanje, R.M. per 8/11/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 4 301 SQ), Leising, M. per 8/11/2008 (VKL:PVE GEREEDSTELLING 313), Mascini, B.J. per 8/11/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 5 301 SQ), Meekel, B.A. per 8/11/2008 (VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD), Muileboom, D. per 8/11/2008 (LW:WE POO F-16), Mulder, R. per 8/11/2008 (LW:WE POO F-16), Ploeg, P. van der per 8/11/2008 (DHC:WE BASE APACHE 930 SQ), Reitsma, JF per 8/28/2008 (LW:SIE MUNITIE OPSLAG), Schoonderwoerd, M.R.H. per 7/30/2008 (VKL:SIE PODDED SYSTEMS), Slikker, J. per 8/11/2008 (VKL:PVE GEREEDSTELLING 313), Spronk, P per 7/3/2008 (EHV:CABIN ATTENDANT SIE), Statucki, F.A.E. per 8/11/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 5 301 SQ), Wiemer, S per 8/11/2008 (VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD) K Korporaal der eerste klasse Gillesse, R. per 8/21/2008 G (VKL:SIE WAPENTECHNIEK), Hoekstra, M.J. per 8/21/2008 (LW:GEREEDSTELLINGSVLUCHT 323),

M E N S E N & M U TAT I E S

Actieve dienst verlaten Hooijenga, H per 8/1/2008 (LW:CIS MAINTENANCE), Houtsma, F per 8/21/2008 (LW:SIE WAPENTECHN), Klumper, S per 8/29/2008 (VKL:WE POO F-16), Prins, D per 8/21/2008 (LW:WE WAPENTECHN (WT)), Zuiderveld, F.P. per 8/21/2008 (LW:SIE VLIEGVEILIGHEIDSUITR.)

L Luitenant-kolonel Bos, WHJL (per 8/1/2008) KLU B Herplaatsing Intern, Kocken, JJGN, Drs. (per 8/31/2008) Krijgsmachtaalmoezenier

Korporaal Arnhem, J.C. van per 7/23/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Beek, DJA van der per 7/21/2008 (VKL:BEWAKINGSSPEC OPS VL 640), Bellinga, E per 6/23/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Beusekom, N. van per 7/21/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Bril, FCJ per 4/14/2008 (OKLU:BEWAKINGSPELOTON 1), Cornelia, JM per 8/1/2008 (LW:621 OGRV PEL), Feenstra, J.K. per 2/11/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Gelderen, PS van per 7/23/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Herk, A.M. van per 7/11/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 3 FP 3 803), Linden, C.J. van der per 7/14/2008 (VKL:BEWAKINGSSPEC OPS VL 640), Stoelwinder, DP per 8/1/2008 (LW:621 OGRV PEL), Willems, TJB per 8/4/2008 (DHC:PVE OPS COGP 301 SQ), Winters, A per 7/11/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 1 FP 3 803), Yilmaz, H per 5/30/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640)

K Kapitein Hogervorst, JH (per 8/1/2008) Opleiding H Off LVL, Huisman, S (per 8/18/2008) P&O adviseur, Valkering, P.E.C. (per 8/19/2008) Sect Ldr Ops Sqn

Schaal 10 Huijssoon, R.W., Drs. per 8/1/2008 (LSK:AFD PERS. ONTWIK. & OPL.) Schaal 09 Geurts, RTG per 7/1/2008 (LSKBOE:PROJ. KAPEL VAN DE KLU) Schaal 07 Schaafsma, R. per 8/13/2008 (LW:BUR FACILITAIR MANAGEMENT) Schaal 04 Kneepkens, W.J.R. per 8/1/2008 (GGW:CIS OPERATIONS 800), Penning, RO per 8/1/2008 (OKLU:BDI)

M Majoor Burger, BW, Drs. (per 8/1/2008) STOFF B EXPLOITATIE SR

E Eerste luitenant Boosman, E.R. (per 8/9/2008) MDW B OST&ANL LOG NIVO 1, Huijsmans, LM (per 8/1/2008) Verpleegkundige, Veen, F van der (per 8/3/2008) ELT ENGINEER C F16 A Adjudant-onderoffi cier Dijk, AJCM van (per 8/1/2008) D STAFADJUDANT, Jasper, R (per 8/1/2008) KLU Herplaatsing Paars, Meer, J van der (per 8/1/2008) Hfd Pcoft, Timmermans, PLH (per 8/1/2008) MDW OST&ANL TECH NIVO 1 S Sergeant-majoor Hulsbergen, BJ (per 8/1/2008) COORD H BERGING, Meerkerk, JA (per 8/1/2008) Ass Wapenmngmnt(A9), Oosten, JH van (per 8/31/2008) Oot Onderh Ivs Lvb, Seghers, MP (per 8/1/2008) KLU Herplaatsing Extern, Smit, WE (per 8/1/2008) Proj. Jr Mdw Adv en ass, Wouters, FAM (per 8/1/2008) 1e Mdw Flightplann S Sergeant der eerste klasse Bergstra, M (per 8/4/2008) Mdw B Ondersteuning P&O advies, Calis, WAM (per 8/1/2008) Nivo 3 Ooff Brandweer, Leliefeld, GC (per 8/3/2008) Mdw Vliegveiligheidsuitrusting, MillenaarDijkhuizen, S (per 8/11/2008) Mdw Admin Zkn, Quartel, DM (per 8/1/2008) SGT TECHNICIAN B2 F16 CB, Rave, DM (per 8/1/2008) OOT BELADING/VERKENNING (PLG2), Riphagen, E (per 8/1/2008) Spec Cis Maint, Schoenmakers, R (per 8/1/2008) Instr Gronduitrusting, Schrauwen, AFR (per 8/10/2008) CDT HONDENGEL GP/ PLOEGCDT, Velde, J. van de (per 8/1/2008) SPEC SCHILDER, Wijs, D de (per 8/25/2008) INSTR MIL RIJOPLN OTCRIJ

Medewerker OST, Brandsma, R (per 8/27/2008) KPL MECHANIC A1 F16, Dierx, HA (per 8/1/2008) Kpl Bewaker, GM (per 8/1/2008) Kpl Ogrv, Gesser, DC (per 8/1/2008) Ass Cis Operations, Huyben, JPLM (per 8/1/2008) Kpl Bewaker, Steijvers, MC (per 8/1/2008) Brandwacht, Sterk, R (per 8/1/2008) KLU Herplaatsing Extern, Stofmeel, MJM (per 8/1/2008) Hulp Gnk Verz Korporaal K Abrahamzen, R.R. (per 8/8/2008) SGT A TECHNICIAN B2 F16, Kramp, J.P.C. (per 8/15/2008) SGT TECHNICIAN B2 AS532, Vermue, A.P. (per 8/19/2008) SGT TECHNICIAN B2 F16 Soldaat der derde klasse S Jansie, M.J. (per 8/15/2008) Nivo 3 Ooff J I&V, Noorloos, M (per 8/14/2008) Off Log in Opleiding Initieel, Vaessen, K (per 8/14/2008) Off LVL in Opleiding OLM, Verginie, ZRV (per 8/17/2008) Niveau 1 Sld OGRV Schaal 10 Knook, M (per 8/1/2008) Hfd PVE Material Mngmnt Schaal 09 Spalburg, B.T. (per 8/1/2008) Hot Mil Gnk Schaal 08 Schimmer, L (per 8/1/2008) Hoofd beheer functiebank Schaal 05 Buwalda, J (per 8/15/2008) Waarnemer, Hazelhoff, IS (per 8/1/2008) Mdw Administratie P&o, Heuvel, DJ van den (per 8/1/2008) Chauf, Pietersen, M.S. (per 8/1/2008) Keuringsassistent, Staa, C van (per 8/15/2008) Hfd O & O Schaal 04 A van,Dijk-Klare, A van (per 8/1/2008) Ass Gnk Verz, Ripassa, A (per 8/1/2008) Mdw DIV Schaal 03 Goedhart, N (per 8/4/2008) Mdw Bur Lfts

K Korporaal der eerste klasse Abbenhuis, CMW (per 8/3/2008) Kpl A Drumfanfare, Akker, VJ van (per 8/1/2008) Nivo 3 Ooff I&V, Baars, JE (per 8/1/2008) Hondengeldr, Baars, M (per 8/1/2008)

35


www.werkenbijdeluchtmacht.nl

Karin van Dinther, 40 jaar, reservist bij de Koninklijke Luchtmacht

‘Tijdens de bivak steunde iedereen elkaar. We werden een hecht team!’ ‘Ik heb altijd een passie voor vliegtuigen gehad. Niet dat ik overdag met een verrekijker in de wei ga liggen om F-16’s te spotten, maar ik bezoek wel open dagen en vliegshows. Dit was mijn belangrijkste reden bela lan ang ngri rijk j ste rede en om reservist te worden. Daarnaast wil ik graag Da naas Daarna ast graaag iiets doen voor de maatschappij. Het meeste vrijwilligerswerk is echter schapppijij. sc meeeste vr onbetaald en voor een o be on beta t ald r aalleenstaande moeder met twee dure pubers is meet tw m wee pubbers i dat niet zo handig. Naast mijn werk Naas Na Naa ast mijn bbijij een grote printerfabrikant, stop ik nu ook veel stop st op ik veeel ttijd ijd en geld in het opstarten van mijn eigen adviesbedrijf. Het salaris dat ik vaan miijn jn adv dvvieesbe krijg als reservist, kan ik goed gebruiken.’ kkrrijijg j aalls re reservist, kan i

Collega’s gezocht! Collega’s gezocht! De luchtmacht is op zoek naar nieuwe collega’s voor ondermeer de functie van luchtmachtreservist. • in 2008 nog 60 en in 2009 nog 110 opleidingsplaatsen beschikbaar • instromen met of zonder militaire achtergrond • maximale leeftijd 45 jaar (zonder militaire achtergrond) • je krijgt een algemene militaire opleiding en vaktechnische opleiding van 7 x 3 dagen Kent u iemand met affiniteit voor de luchtmacht en die sportief is aangelegd, of heeft u zelf interesse na uw militaire loopbaan? Kijk dan op www.werkenbijdeluchtmacht.nl voor meer informatie over deze en al onze andere vacatures.

Niet vrijblijvend Niiet et v vri riijb j liijv jven end d ‘Onlangs opleiding van start, die bestaat ‘Onl ‘O nlangs gging ing ddee opl pleid pl uit zeven modules van een paar dagen. Het uuiit ze zeve v n moodules vaan e eerste weekend was enorm heftig. Wij gingen eeeerrsste t wee e ke kend s en meteen op bivak, normaal pas de vijfde module. meete m teen o bi tee nor oorrm We aten noodrantsoenen, moesten hard werken We aatten ten no n oddrantso so oene en veel rennen. Toen we eindelijk rustig sliepen, en vveee eel re renneen en en. n moesten wee oonverwacht mooesteen w m nverwa waach uit bed voor een w oefening. Het mooiste was dat iedereen elkaar oeffeeni n ngg. He et m ooistte w steunde. We steu unde. We werden echt een hecht team. leert jezelf tijdens zo’n team te m. Je lee weekend kennen. weekend oopnieuw pn Na de opleiding ga ik minimaal zesN de opleeid tien dagen per jaar als reservist aan tien ti n dagen np het werk. Bijvoorbeeld als bewaker het werk. Bij aan de poort, tijdens de Luchtmachtaan poort dagen of bij grote oefeningen. Ook dageen bij moett ik acht dagen per jaar mijn miht litaire vaardigheden blijven trainen. Ik kan zelf aangeven wanneer ik wel of niet wil worden ingezet, maar het is natuurlijk ook niet vrijblijvend. Het is een verantwoordelijke functie.’ Kastanjes uit het vuur Ka ‘Tot nu toe is mij één ding opgevallen bij de luchtmacht: ondanks ‘To de verschillen in rang gaat iedereen met elkaar om op basis van kameraadschap en wederzijds respect. Dat is in veel bedrijven wel kam anders. Volgens mij is de slogan “één team, één taak” dan ook and erg toepasselijk. Ik ben b er trots op dat ik bij deze organisatie mag werken en mijn bijdrage dra kan leveren aan vrede en veiligheid. Thuis op de bank toekijken hoe anderen de kastanjes uit het vuur halen, is niets voor mij.’

• D De Luchtmacht • Eén team • Eén taak •

de Vliegende Hollander

Recommend Documents