de Vliegende Hollander

de Vliegende Hollander Maandblad voor de Koninklijke Luchtmacht 65e jaargang - nummer 2 - februari 2009

ISAF-LUCHTBRUG VANUIT VAE

Sneeuw, ijs en mist houden C-130 en KDC-10 niet tegen

ONDER DE ‘WAPENROK’ Vrouwen in dienst van de luchtmacht

ROCKOPERA IN CONCERT Nieuwe theatertour Orkest Koninklijke Luchtmacht

COLOFON UITGAVE Commando Luchtstrijdkrachten Bureau Luchtmachtcommunicatie

4

HOOFDREDACTEUR Luitenant-kolonel Willem Bogaard EINDREDACTEUR Arno Marchand REDACTEUR / ARTDIRECTOR June Smit REDACTIE Ingmar Kooman, Frits Njio

Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD-Fotovlucht Gilze-Rijen

VORMGEVING EN LITHOGRAFIE Ruud Baas, TDS printmaildata DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag - 28.500 ex. REDACTIE Telefoon 076-544 71 30 Fax 076-544 71 31 INTERNET www.luchtmacht.nl

8

E-MAIL [email protected] BEZOEKADRES Luchtmachttoren, Luchtmachtplein 1 4822 ZB Breda

‘Easy listening is het zeker niet’

Foto: Arnaud Roelofsz

POSTADRES Postbus 8762, 4820 BB Breda OMSLAGFOTO Sergeant 1 Walter Puijk – Gereedstelling KDC-10 van het 334 Squadron – zorgt voor de-icing van de KDC-10 op het platform van Eindhoven met een mix van warm water en het antivriesmiddel Killfrost. Foto: Leonie van Helmond, AVDD

ADRESWIJZIGINGEN Actief dienende militairen, reservisten en burgermedewerkers van de Koninklijke Luchtmacht wordt verzocht de adreswijziging te laten muteren in PeopleSoft. Postactieven, reservisten, veteranen, betalende abonnees en alle overige lezers wordt verzocht de adresdrager met vermelding van het juiste adres op te sturen naar het retouradres: Staf Commando Luchtstrijdkrachten CLSK/Kabinet/Bureau Postactieven Abonnementenadministratie Vliegende Hollander Postbus 8762, 4820 BB Breda Telefoon 076-544 7133 of 544 7136 BOT-militairen en burgermedewerkers die hun contract met Defensie voortijdig beëindigen en BBT-militairen die de dienst verlaten, hebben geen recht op een gratis abonnement horend bij de status van postactieve. Een abonnement op de Vliegende Hollander kost €17,02 per jaar (buitenland €21,55) en kan worden aangevraagd bij: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Telefoon: 0900-22 65 263 (10 ct per min.) Fax: 0251-31 04 05 www.aboland.nl Opzegtermijn bedraagt zes weken. Aanhaling uit en overname van (delen van) artikelen in dit blad is toegestaan, met toestemming van de redactie en mits de bron wordt vermeld. ISSN 0024-0389

DE VLIEGENDE HOLLANDER

2

‘Marineblauw en luchtmachtblauw werken hier nauw samen’

18 Foto: Arno Marchand

4 | Luchtbrug vanuit VAE Sinds januari krijgt het Nederlandse deel van de ISAF-missie ondersteuning vanaf Camp Mirage, waarvandaan de C-130 uitgezonden militairen veilig naar Kandahar Airfield vervoert. 8 | Rockopera in Concert Rockmuziek met een groot orkest? Het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht bewijst met Rockopera in Concert dat deze niet-alledaagse combinatie spectaculair uitpakt. 12 | Beter loopbaanmanagement Ruim veertig loopbaanbegeleiders komen in dit eerste halfjaar beschikbaar om iedere luchtmachter te helpen zijn of haar loopbaan uit te stippelen.

15 | Luchtmachtvrouwen Vrouwen in dienst van de KLu. Nu de normaalste zaak van de wereld, maar dat was niet altijd zo. Een oud LUVA vertelt haar verhaal, net als een luchtmachtvrouw van deze tijd. 18 | Maritiem Vliegkamp De Kooy Naast het ‘moederveld’ Gilze-Rijen heeft het Defensie Helikopter Commando nog een belangrijk steunpunt. Een kennismaking met het Maritiem Vliegkamp De Kooy. 24 | EOD op Tarin Kowt Niet veel weten dat de KLu-Explosieven Opruiming Dienst deel uitmaakt van de Task Force Uruzgan op TK. Het verhaal van twee Luchtmachters te voet in de Afghaanse frontlinie.

15

Foto: Peter Wiezoreck

‘In mijn tijd was in dienst gaan een beetje vreemd’

Vaste rubrieken 10 | Een dag op stap met Verkeersleider majoor Ton Vermaas zette onlangs een punt achter een opmerkelijke carrière. Niet zozeer vanwege zijn werkplek, maar door liefst zeven en een half jaar na te dienen. ‘Ik heb het hier vreselijk naar m’n zin.’ 22 | Vervlogen Tijden De F-84F vervangt vanaf midden jaren vijftig de Thunderjet. De Thunderstreak vormt jarenlang de ruggengraat van de KLu-aanvalsvloot. Joop Tichelaar vertelt over zijn ervaringen.

Column

‘Langzamerhand zijn de veren geschud’

Foto: Remco Erhardt

Pijnpunt weggenomen

Onlangs heeft onze staatssecretaris de Tweede Kamer met een brief het besluit voorgelegd over te gaan tot de definitieve aanschaf van twee F-35 testtoestellen. Met dien verstande dat dit besluit met contractondertekening zal worden geëffectueerd na overleg met de Kamer over de kandidatenevaluatie. De staatssecretaris is voornemens na overleg met de Kamer eind april de verplichting aan te gaan voor de verwerving van het eerste testtoestel en het tweede voor februari 2010. Uit de kandidatenevaluatie Project Vervanging F-16 die eind 2008 is afgerond, kwam de F-35 als beste multi-role gevechtsvliegtuig naar voren. Het toestel is in staat alle zes hoofdmissies succesvol uit te voeren, en heeft de grootste operationele beschikbaarheid. Dat zijn belangrijke voorwaarden voor succesvol luchtoptreden. De F-16 die nog zeker tien jaar van groot belang is voor de slagkracht van Defensie, moet vanaf 2015 worden vervangen. Een besluit over de aanschaf van de opvolger van de F-16 zal uiteindelijk in 2010 worden genomen. Tijdens de presentatie van de kandidatenevaluatie benadrukte de staatssecretaris nogmaals het belang om onze mensen die missies moeten uitvoeren, uit te rusten met de beste spullen. Ik onderstreep deze belangrijke eis in het kader van goede zorg voor het personeel. Tevens is het een voorwaarde waarom mensen ook in de toekomst blijven kiezen voor een baan bij de luchtmacht. Ik houd u uiteraard op de hoogte over de voortgang van dit project. Eveneens in het kader van de zorg voor personeel heb ik gemeend de beperkingen op te heffen die gelden bij het solliciteren naar KLu algemeen functies, voor medewerkers die in ‘schaarse’ vakgebieden werkzaam zijn. Tot op heden kon een vakgroepadviseur beslissen zijn vakgebied uit te sluiten als er sollicitatiemogelijkheden waren. Natuurlijk was dit met goede bedoelingen. Bij werkbezoeken en ook op andere momenten heb ik gemerkt dat we hier iets mee moesten doen. Ik heb dan ook recentelijk de BGMC geïnformeerd dat iedereen de mogelijkheid moet hebben te solliciteren naar KLu algemeen functies. Ik hoop met dit besluit een pijnpunt te hebben weggenomen bij u! Indien u wilt reageren op de column, nodig ik u daartoe van harte uit. Ik verzoek u in voorkomend geval een mail te sturen naar [email protected]. Op mijn vorige columns mocht ik een aantal reacties ontvangen. Ik moedig u aan dat te blijven doen. •

28 | Leeswijzer 30 | Journaal 34 | Mensen & Mutaties

3

DE V VLIEGENDE HOLLANDER

R E P O R TA G E

Veilig per C-130 Hercules vanaf Camp Mirage

Luchtbusdienst Met het opheffen van de Nederlandse Airport of Debarkation (APOD) op Kabul International Airport, vliegt de KDC-10 sinds eind 2007 niet meer rechtstreeks naar Afghanistan. Daarom komt in datzelfde jaar in de Verenigde Arabische Emiraten een APOD dat grote aantallen personeel en enorme hoeveelheden materieel afhandelt. Sinds de komst van het C-130 detachement afgelopen januari, gaan beiden samen verder als 1 NLD Forward Support Element (FSE) Mirage.

Tekst: Frits Njio


4

Het detachement wordt op Eindhoven ceremonieel uitgeleide gedaan door de directeur Operaties, commodore Sander Schnitger. Foto: Kees van der Mark

Op de bijzonder mistige ochtend van 3 januari is het nog maar de vraag of de C-130 en de KDC-10 kunnen vertrekken vanaf de Vliegbasis Eindhoven. Vanuit de terminal is van de vliegtuigen op het platform – amper vijftig meter verder – nog geen glimp te ontwaren. Maar net op tijd doet de zon zijn verhelderende werk en breekt het laaghangende wolkendek open. De Hercules, later gevolgd door de KDC-10 met de rest van het detachement, gaan take-off naar Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Sinds 6 januari is het 55 man sterke 1 NLD FSE Mirage operationeel in de VAE. ‘Langzamerhand zijn de veren geschud’, zegt detco luitenantkolonel Ron de Haar vanuit Camp Mirage zoals de vliegbasis wordt aangeduid. ‘Iedereen heeft zijn plaatsje in het kamp gevonden en zijn

R E P O R TA G E

vanuit VAE

Uitgezonden personeel loopt in de mist over het platform van Eindhoven naar de KDC-10. Foto: Joris van Boven

of haar kamertje goed ingericht. En de sfeer is geweldig goed.’ Tot het einde van de ISAF-missie in 2010, onderhoudt het detachement een exclusieve pendeldienst tussen de VAE en Kandahar Airfield (KAF) in Afghanistan. De Haar: ‘We vliegen één keer per week voor Nederlandse militairen die hier met de KDC-10 vanaf Eindhoven aankomen, waarna ze met de Hercules doorvliegen naar KAF.’ Daarvandaan wordt het personeel en ander materieel verder Afghanistan in gebracht.

betrokken bij de grondige voorbereiding van deze missie. ‘Uiteindelijk hadden we een half jaar voorbereiding. In juli en augustus 2008 hielden we voorbesprekingen over het type uitzending’, vertelt Swenger. ‘De hele organisatie hebben we op Eindhoven voorbereid, en er waren voorverkenningen in de VAE. We zorgen namelijk niet alleen voor het detachement, maar ook voor materiële en logistieke ondersteuning. In de voorbereidingsfase waren ongeveer 25 man betrokken: de staf op Eindhoven, ISAF en een verkenningsgroep van vijftien man.’ De Commandant Contingentscommando, commodore Geert Bergsma, zei tijdens de overdrachtceremonie op Camp Mirage, dat het detachement een onmisbare schakel in de totale logistieke keten vormt om deze ISAF-operatie mogelijk te maken. De Haar: ‘We zorgen voor een luchtbusdienst richting Afghanistan. Omdat het een landmachtgeleide operatie is, bepaalt de KL alleen wie er meevliegt. We krijgen door dat 120 man naar het inzetgebied moeten via KAF, en die zetten we in een vliegPassende maatregelen – je eigen kussen – om de lange vlucht naar FSE Mirage het hoofd te bieden. Foto: Joris van Boven

Veilig Er is heel wat voorafgegaan aan deze missie. Commandant 336 squadron, luitenant-kolonel Edwin Swenger, is vanaf het begin nauw

In nog redelijk dichte mist vertrekt de Hercules naar de baan om richting de VAE te gaan. Foto: Kees van der Mark

5


R E P O R TA G E

tuig met zelfbeschermingsmiddelen, zoals de Hercules. Wij moeten zorgen dat ze veilig in het gebied komen.’ De C-130 vliegt drie keer per week heen en weer. ‘We mogen maximaal honderd uur per maand met onze Hercules vliegen. Dat is dus zo’n 25 uur per week. We vliegen hier in ongeveer acht uur heen en weer, goed voor drie vluchten per week’, aldus De Haar.

Scheidend Commandant APOD, landmachtkapitein Arjan van Binsbergen, overhandigt op FSE Mirage de symbolische commandosleutel aan luitenant-kolonel Ron de Haar. Foto: Gilbert de Winkel

Wisseling Na drie maanden en zo’n driehonderd vlieguren is de C-130 toe aan groot onderhoud. ‘Wij voeren hier alleen het noodzakelijke lijnonderhoud uit. De kist gaat dus terug naar Nederland voor een grote beurt. Dat toestel wordt dan vervangen door onze andere C-130’, legt de detco uit. Is de verblijfsduur van de Hercules vooraf bepaald, die van de militairen verschilt. De Haar: ‘De ondersteuning en de staf verblijven vier vie maanden op Camp Mirage. De vliegers en M technische dienst blijte ven zes tot zeven weken ve in verband met hun opleidingen voor de twee le nieuwe Herculessen ni die di naar verwachting dit di jaar binnenkomen. Personeel moet omgeP schoold worden op de sc nieuwe types. Als ze hier langer typ blijven, lopen ze u uit hun programma en dan kunnen ze andere trainingen en cursussen niet doe doen.’

Ook de KDC-10 maakt zich op voor ver trek naar FSE Mirage in de VAE. Boven de cockpit is nog net de vetrekkende C-130 te ontwaren. Foto: Kees van der Mark


6

R E P O R TA G E

Samenwerking Tijdens de periode dat de Nederlandse militairen roteren is de beschikbare Nederlandse transportcapaciteit ontoereikend. Daarom zocht Nederland naar samenwerking met andere landen en vond die in een verregaande samenwerking met Canada. Het 1 NLD FSE Mirage vormt een zogenoemde Canadian-Dutch Combined Air Bridge (CAB) met de Canadese Herculeseenheid op Camp Mirage. ‘We doen eigenlijk alles samen’, aldus De Haar. ‘Twee keer per week vliegt onze C-130 voor de Canadese eenheid en een keer per week vliegen zij voor ons. Die samenwerking verloopt uitstekend. Met onze partner hebben we afspraken gemaakt over logistieke en medische ondersteuning. We zitten bij hen in de voeding, want ze hebben hier een keuken opgebouwd en daarvan maken wij – net als de Australiërs en Nieuw-Zeelanders – ook gebruik.’

‘Het is een heel grote ceremonie; er staan drie- tot vierhonderd militairen van alle aanwezige naties op het platform. Het vormt eerbetoon aan je collega’s. Zo stond ons hele detachement hier onlangs op het platform. Dat komt er allemaal bij en mag je redelijk emotioneel noemen. Maar’, erkent De Haar, ‘dat versterkt juist deze samenwerking.’ •

C-130 G-273 Ben Swagerman – op de foto met het voltallige 1(NLD) FSE Mirage – maakt in de vroege ochtend van 28 januari, vliegend boven Pakistan, zijn 10.000ste vlieguur vol. De oudste van de twee werkpaarden van eerst het 334 en later het 336 Squadron van de Vliegbasis Eindhoven, vliegt vanaf 1 maar t 1994 in Nederlandse dienst. Foto: 1(NLD) FSE Mirage

Rampceremonie De samenwerking gaat verder dan de dagelijkse operationele aangelegenheden. ‘We hebben een rampceremonie gehad van een gesneuvelde Canadese militair’, vertelt De Haar. ‘Als dat Nederlanders overkomt, vindt op Kandahar of Tarin Kowt zo’n rampceremonie plaats. Dan komt het stoffelijk overschot in een Hercules hiernaartoe, en wordt hij eervol overgedragen in een KDC-10 of een ander vliegtuig richting Nederland.’ De Canadezen doen dat op een vergelijkbare manier. Op KAF poseert de bemanning van de C-130 met de Commandant ContCo commodore Geert Bergsma (l.) op de ramp, na afloop van de eerste missie vanuit FSE Mirage Foto: Gilbert de Winkel Op de valreep krijgt eerste medewerker loadplanning adjudant Rico Beex, wegens zijn uitzending als de enige flight-planner op FSE Mirage, zijn tijdelijk eerste luitenantsstrepen uitgereikt door detco De Haar en Commandant OPS, majoor Martin Huisman. Foto: Joris van Boven

7


EVENEMENTEN

Kapel Koninklijke Luchtmacht speelt Rockopera in Concert

Muzikale spierballen Rockmuziek met een groot orkest? Het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht laat met Rockopera in Concert zien dat deze niet-alledaagse combinatie spectaculair uitpakt. De luchtmachtmuzikanten brengen voor hun dertiende theater-

Ellen ten Damme tijdens The Acid Queen.

productie met ingehuurde vocalisten het zwaarste

Grote foto: Grande finale van orkest, special guest, solisten en ensemble. Foto: Ron Geurts

Vijftig muzikanten, vier solisten, een vierkoppig ensemble en een ‘special guest’ zetten voor de nieuwe theatershow van het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht hun tanden in maar liefst zes rockopera’s. Met kunstige kostuums en een batterij aan videobeelden en uitgebreide lichteffecten vertolken ze de mooiste nummers uit de ‘krakers’ Jesus Christ Superstar, The Wall, Tommy, Evita, Rent en Hair. Bij het symfonisch rockgeweld van Pink Floyd, The Who en Jesus Christ laat het orkest de spierballen flink rollen. Blazers, ritmesectie, gitarist en toetsenist geven onder leiding van dirigent majoor Jos Pommer alles. Ook bij de vocalisten gaan alle registers open. Rolf Koster bezorgt het publiek bij de galapremière op 18 januari in het Haagse World Forum Theater collectief kippenvel met zijn hoge uithalen. Het ensemble zet behalve sterke muzikale staaltjes ook mooie choreografieën neer. Onbetwiste ster van de avond is special guest Ellen ten Damme. Zij belichaamt de veelzijdigheid van het luchtmachtorkest. In een magnifieke zigeunerjurk zwiert de rockartieste gepassioneerd over de planken in haar vertolking van The Acid Queen. Het ovationele applaus dat ze met het vurige stuk uit de rockopera Tommy oogst, is echter nog niet zo imposant als de ontzagwekkende stilte die ze bij het voltallige

geschut in stelling om het publiek te overdonderen met de beste songs van zes befaamde rockopera’s.


8

Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: Arnaud Roelofsz, AVDD

EVENEMENTEN

publiek afdwingt met het ingetogen ‘I don’t know how to love him’ uit Jesus Christ Super Star. Stoer Ten Damme is één van de drie gastzangeressen die in de 47 optredens van Rockopera in Concert hun opwachting maken. Birgit Schuurman en Nurlaila Karim nemen ook elk een deel van de theatertournee voor hun rekening. Daarbij heeft iedere soliste haar eigen nummers. Grote kans dat veel bezoekers nog een keertje terugkomen om zich opnieuw te laten verrassen. Want het anders toch vrij ingetogen galapubliek laat haar waardering duidelijk blijken. Af en toe kan het de handen niet langer op elkaar houden en begint het spontaan middenin een nummer te applaudisseren. Het optreden is dan ook één groot feest van herkenning, zelfs voor niet-musicalfanaten. Dirigent Pommer blikt tevreden terug. Lachend: ‘Het was een bijzonder enthousiaste première.’ Majoor Theo Bremer, directeur van de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht (waaronder het orkest valt, red.), glundert na afloop van het optreden. ‘De try-outs waren al goed, maar ze hebben er voor de galapremière nog een schepje bovenop weten te doen. Fantastisch!’

Veel gasten omschrijven het als ‘de beste show’ van het Orkest. Pommer aarzelt om die kwalificatie in de mond te nemen. ‘Ik wil de andere tours zeker niet tekort doen, maar dit repertoire past ons én de luchtmacht heel goed. Een show met een krachtige, stoere uitstraling.’ Rockopera in Concert biedt volgens de dirigent vooral een totaalervaring. ‘Het is een compleet artistiek programma met veel verschillende lagen. Hiermee hebben we een heel goed product in handen.’ Chemie Een product waarmee het orkest nu vol vertrouwen de theaters in den lande opzoekt. ‘Rockopera in Concert zal ook het minder fanatieke theaterpubliek weten aan te spreken’, schat sergeant-majoor Silvia Schildkamp in. ‘Easy listening is het zeker niet.’ Sommige van de moderne nummers behoren wel tot de buitencategorie van het repertoire, erkent de fagotspeelster. ‘Maar juist daarom is het ook wel leuk om juist eens dit soort stukken te spelen.’ Haar collega adjudant Tom van Noord (klarinet) gloeit van trots. ‘Elk jaar slagen we er weer in een beter hoogstandje neer te zetten. Stress hebben we niet, je weet dat het gewoon goed gaat. De vocalisten denken met ons mee en kunnen ontiegelijk hard

werken. Schouder aan schouder maken we er echt een feest van.’ Zo ervaart solist Robin van Beek het ook. ‘Zo’n bak vol mensen; het is echt een droom. Ik heb een hele fijne avond gehad. Van tevoren was ik ook heel “eager” om te spelen.’ Laurie Reijs van het ensemble leefde er net zo naartoe. ‘Op het podium zie je de onderlinge chemie. Als je daar staat, moet je gelijk knallen. Samenwerken met een rasperformer als Ellen ten Damme werkt nog eens extra inspirerend.’ Omgekeerd werkt het echter net zo, geeft Ten Damme aan. ‘Als ik met mijn band optreedt, moet ik nog van alles regelen. Nu kan ik gewoon spélen! Het was echt geweldig. Het rockgevoel overbrengen met een orkest is heel moeilijk. Maar dit is één van de beste. Echt geweldig. Dit smaakt naar meer!’ •

Van boven naar beneden: Ensemble, Martin van der Starre met orkest, en solisten en ensemble met achtergrondkoor tijdens Another Brick in the Wall van Pink Floyd.

Meer informatie over deze tournee van het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht vindt u op www.rockoperainconcert.nl

9


INTERVIEW

Een dag op stap met ……………… Binnen de Koninklijke Luchtmacht zijn veel verschillende banen te vinden. De één meer voor de hand liggend, de ander misschien compleet onbekend. Hoe ziet bijvoorbeeld een werkdag van een luchtverkeersleider eruit. Deze maand het vizier op majoor Ton Vermaas. Of eigenlijk al majoor bd. Want na bijna 44 jaar luchtmacht en liefst zeven en een half jaar nadienen, zwaaide hij onlangs af. Een indruk van zijn laatste werkdag.

Te veel aandacht voor zijn persoon, hoeft van Ton Vermaas niet zo. De verrassing is dan ook groot wanneer zijn Soesterbergse collega’s zijn officiële laatste werkdag op 12 november, de sluitingsdatum van de Vliegbasis Soesterberg, niet ongemerkt voorbij laten gaan en hem vlakbij huis laten ophalen met helikopter van de KLPD. Op Soesterberg is vliegen in een F-16 er natuurlijk niet bij. Maar een exemplaar dat eigendom is van het Militaire Luchtvaartmuseum geeft een mooie

gelegenheid het Hoofd Luchtverkeersleiding – gesleept – over de startbaan te laten rijden. De baan waar hij vele jaren op let om het Soesterbergse vliegverkeer in goede banen te leiden. De basisbrandweer maakt zijn afscheidsronde compleet door de welbekende erebogen van bluswater te spuiten. Vermaas is haast onlosmakelijk verbonden met de Vliegbasis Soesterberg, want hij werkt er bij elkaar ruim tien jaar. Met de sluiting van de bakermat, komt er dus ook

Boven: Verkeersleiding zit de familie Vermaas in het bloed. Zoon Peter (l.) is inmiddels officier verkeersleiding in opleiding op het AOCS. Vrouw Helmi (r.) is sinds twee jaar Assistent Area Controller eveneens in Nieuw Milligen. Onder: Vermaas geniet in een gesleepte F-16 op de baan van Soesterberg van de ‘douche’ van de basisbrandweer.


10

een einde aan zijn werkplek en daarmee aan zijn loopbaan. Maar dat heeft meer te maken met zijn leeftijd – 62 – en aantal dienstjaren. Daarmee is hij een van de oudst actief dienende militairen van ons land. Vermaas is van bouwjaar 1946 en sinds 8 juni 1965 onder de wapenen. Eerst bij de landmacht. ‘Maar ik had al wel belangstelling voor de luchtmacht. Na 21 maanden zat mijn dienstplicht erop, en zwaaide ik af. Na twee jaar – in 1969 – moest ik op herhaling. Dat werd de verbindingsdienst van de KL, maar dat vond ik eigenlijk niets. Toen vroegen ze “wil je geen verbindingen bij de luchtmacht doen?” Dát leek me wel wat, maar het werd verkeersleiding. Zo kwam ik tijdens mijn opleiding eerst op Gilze-Rijen en daarna Eindhoven terecht, en werd ik onderofficier. Mijn eerste plaatsing was op het AOCS Nieuw Milligen.’ Later, in 1980, klimt hij hier als tweede luitenant ook op tot officier luchtverkeersleiding.

INTERVIEW

……………………………………………… luchtverkeersleider Ton Vermaas

Links: Vermaas tijdens zijn laatste verkeersleidingsactie op de Soesterbergse toren vlak voordat de Griekse Phantom ver trekt. Onder: Koude rillingen voor Ton Vermaas bij het ver trek van twee Amerikaanse F-15 Eagles op de sluitingsdag van Soesterberg.

Bedroefd In die tijd lopen veel collega’s weg naar Schiphol, op naar het grote(re) geld. ‘De Commandant AOCS vond dat ik niet moest weggaan. “Die wereld is niets voor jou”, zei hij. Maar in 1986 ging ik lekker toch. Negen maanden hield ik het vol, maar ik was zó vreselijk bedroefd. Ik wilde dolgraag terug naar de luchtmacht. Dat kon gelukkig, maar niet naar Nieuw Milligen. De commandant daar was zó teleurgesteld, die wilde mij niet terughebben. Dus kwam ik op Soesterberg terecht. Heel divers met F27’s en Alouettes van de KLu, en Amerikaanse F-15’s. Geweldig. Maar de combinatie van die langzame en snelle kisten maakte verkeersleiding ook behoorlijk heftig. Pas eind in 1989 kon ik toch weer terug naar Milligen. Ik werd supervisor in zowel de oude, als de – toen – nieuwe bunker.’ In mei 2000, Vermaas is dan 54, gaat hij weer naar de toren van Soesterberg als Hoofd Luchtverkeersleiding. Initieel voor twee jaar tot zijn FLO met 56. In plaats van één jaar nadienen, geeft hij echter de voorkeur aan twee. Dan komt in zijn ‘laatste’ jaar – 2003 – het bericht van grote bezuinigingen en daarbij de sluiting van een aantal vliegbases, waaronder Soesterberg. ‘De Commandant Vliegbasis kolonel Theo ten Haaf vroeg me of ik niet wilde blijven tot aan de sluiting eind 2007.’ Dat betekent dus nóg ruim drie jaar nadienen, maar Vermaas gaat ermee akkoord. Eigen baas Maar in 2006 blijkt de sluiting van Soesterberg in 2007 niet rond te komen. De vliegbasis blijft nog een jaar langer open,

om officieel te sluiten op 12 november. En wederom verzoekt de commandant Vermaas om langer te blijven. ‘Tsja, wat moest ik zeggen? Ja dus, want ik heb het hier vreselijk naar m’n zin. Hoe ik het zo lang kan volhouden? Het is een leuk bedrijf, en kijk eens om je heen. Dit is toch een prachtige werkplek? Op de toren ben je eigenlijk je eigen baas. Je kan je eigen ding doen, zolang er maar iemand op de toren is zodat vliegtuigen veilig kunnen vliegen.’ Maar Vermaas kent ook de andere kant van het vak. ‘De crash van een Fokker F28 bij de moerdijk was een heftige ervaring. Het toestel ging van Schiphol naar Eindhoven en ik zou ‘m op de radio

krijgen. Maar als is-ie ineens weg is, dan zit je aan de grond genageld.’ Ook de Bijlmerramp beleeft Vermaas intensief mee. ‘Ik heb het hele transcript gevolgd. Wanneer je hoort “you lost two engines” betekent dat normaliter dat er twee zijn uitgevallen. Bij dat toestel waren er twee af-gevallen. Ik heb erg meegevoeld met de mijn civiele collega’s.’

Weemoed Ondertussen regelt Vermaas op de namiddag van 12 november het – bijna – laatste vliegverkeer op Soesterberg. En dat grijpt hem behoorlijk aan. Aan de overkant van de baan starten namelijk twee Amerikaanse F-15’s op. De toestellen van RAF Lakenheath zijn hier als eerbetoon van de Amerikaanse luchtmacht die zelf van 1954 tot 1994 op Soesterberg aanwezig was. ‘Dit is prachtig’, zegt hij met een brok in de keel. ‘Ik denk met weemoed aan die tijd terug. Dit roept veel herinneringen op.’ Net als vroeger vertrekken de kisten vanaf ‘09’ in de richting Amersfoort. Vermaas geeft de microfoon over aan collega’s en geniet nog een laatste keer als de Eagles met donderende naverbranders voorbij scheren en na een paar seconden verdwijnen in de wolken. De collega’s zijn nog niet met hem klaar want hem wacht nog – zoals voor zovele luchtmachters de dienst eindigt – een ritje op een aanhanger, waarbij de brandweer zich wederom niet onbetuigd laat. ’s Avonds nog een afscheidsfeestje en dat was het dan. Bijna, want er rest nog één cadeautje. Op maandag 17 november stuurt Vermaas nog een Griekse F-4 Phantom – eveneens met herinneringen aan de Amerikaanse luchtmacht – de lucht in. Zijn werk zit erop. Na het trieste afbreken en achterlaten van een lege toren geniet hij per 1 januari van zijn FLO. En na het vertrek van de laatste Chinook op 21 november is Soesterberg definitief gesloten.

11


PERSONEEL

Effectiever loopbaanmanagement CLSK: de juiste medewerker op de juiste plek

Tekst: June Smit | Foto’s: uit archief de Vliegende Hollander

Hoe stippel ik mijn loopbaan uit? Je wilt hogerop in de organisatie, of wisselen van functiegebied. Je wilt werkzaam blijven op je huidige positie of weet eigenlijk niet goed welke kant op. Welke weg bewandel je en welke personen heb je daarbij nodig? Het nieuwe loopbaanmanagement en de ruim veertig loopbaanbegeleiders die de komende jaren instromen, spelen hierin een belangrijke rol. DE VLIEGENDE HOLLANDER

12

PERSONEEL

Het Commando Luchtstrijdkrachten neemt het huidige loopbaanmanagement nader onder de loep. Ze streeft ernaar het huidige personeel beter te kunnen behouden en de juiste man of vrouw op de juiste positie binnen de organisatie te kunnen plaatsen. Samen met verschillende klankbordgroepen van onderofficieren, vakoudsten, (squadron) commandanten, personeelsfunctionarissen en luchtmachters in een paarse omgeving, zijn de uitgangspunten van de bedrijfsvoering voor loopbaanmanagement getoetst. Doorstroming ‘Tot nu toe voeren we wel allerlei activiteiten

uit op het gebied van loopbaanmanagement, maar waar is nu de meeste winst te behalen voor zowel de medewerker als de organisatie?’ Dat vraagt het Hoofd Afdeling Personeelsontwikkeling en Opleidingen kolonel Hans van Leeuwen (vanaf 5 januari opgevolgd door kolonel Johan de Jongh, red.) zich hardop af. ‘We willen de doorstroming van medewerkers beter faciliteren. Niet alleen kunnen we zo ons personeel beter behouden, ook maken we daardoor als organisatie effectiever gebruik van de kwaliteiten van

onze eigen mensen. De juiste medewerker op de juiste plek, dat is de doelstelling. Dat betekent overigens niet dat we alle verzoeken kunnen honoreren. Dat blijft afhankelijk van de organisatiebehoefte, kwaliteiten van een persoon en het eigen initiatief.’

goed mogelijk ondersteund worden tijdens zijn of haar loopbaan binnen Defensie.’ De veertig loopbaanmanagers die de komende jaren instromen vervullen daarbij een belangrijke rol. Zij vormen voor iedere luchtmachter een vast aanspreekpunt en ondersteunen de medewerkers met instrumenten bij het vormgeven van de eigen loopbaan. Zo’n dertig loopbaanbegeleiders zijn te vinden bij P&O op de luchtmachtonderdelen en -staf. De overige fungeren als aanspreekpunt voor luchtmachters die in een paarse omgeving werken. Samen met een keur aan loopbaaninstrumenten (zie kader) kunnen zij de medewerkers zo goed mogelijk faciliteren tijdens hun carrière. Voor alle instrumenten geldt steeds dat de uitkomsten vertrouwelijk blijven, tenzij de betrokkene anders aangeeft. Alle informatie aangaande het veranderende loopbaanmanagement is gebundeld in de ‘Loopbaangids CLSK 2009’. Deze wordt in de eerste helft van 2009 aan alle leidinggevenden, loopbaanbegeleiders, vakoudsten en vakgroepadviseurs uitgereikt. Kijk ook op intranet: Koninklijke Luchtmacht/Service/ Personeel/Loopbaanmanagement.

Vast aanspreekpunt ‘Loopbaanmanagement is niet nieuw, maar we willen dat wát we doen, vooral beter uitvoeren’, zegt Van Leeuwen. ‘We vinden het belangrijk dat iedereen weet waar hij of zij terecht kan met vragen op het gebied van zijn of haar loopbaan. Elke luchtmachter moet zo

Loopbaanfasen FPS Nadat je bent aangesteld bij Defensie verloopt de carrièreplanning (sinds 1 januari 2008) in drie fasen.

Fase één: de eerste aanzet tot je loopbaan Hierin word je volgens een contract aangesteld voor een x-aantal jaar binnen Defensie, eigenet het functiegebied dat je hebt gekozen lijk het oude Beroeps Bepaalde Tijds (BBT)-traject. Hierin maak je kennis met de organisatie en met gekozen. In deze fase praat je minimaal één keer met een loopbaanbegeleider. Met hem of haar bespreek je wat je zou willen of kunnen binnen de luchtmacht of Defensie. Uit dit gesprek komt een Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP), dat de eerste aanzet is voor je loopbaan.

Fase twee: het doorstroombesluit naar fase 3 Als je dienverplichting is afgelopen, kom je automatisch in fase twee. Hierin praat je minimaal één keer per plaatsingsperiode met de loopbaanbegeleider. Als je wilt doorstromen binnen Defensie en de organisatie wil je graag behouden, krijg je een zogenoemd doorstroombesluit naar fase drie. Beschik je op dat moment nog niet over de juiste competenties om te blijven, dan kan je je in samenspraak met de loopbaanbegeleider kwalificeren voor een bepaalde functie. Als je niet bij CLSK kan of wilt blijven en er zijn ook geen mogelijkheden elders bij Defensie, dan begeleidt en bemiddelt het Dienstencentrum Externe Bemiddeling Defensiepersoneel (DC EBD) bij het zoeken naar een functie op de civiele arbeidsmarkt.

Fase drie: koers bijstellen met loopbaanbegeleiders In deze fase ben je in vast dienstverband van Defensie, eigenlijk het oude contract voor Beroeps Onbepaalde Tijd (BOT). Ook hier houdt het contact met de loopbaanbegeleider niet op. Minimaal één keer per plaatsingsperiode praat je met de loopbaanbegeleider over het verdere verloop van je loopbaan. Met hem of haar kun je constant je koers binnen de organisatie bij blijven stellen.

13


PERSONEEL

Loopbaaninstrumenten: Persoonlijk Ontwikkel Plan (POP): In het samen met een loopbaanbegeleider opgestelde POP staat welke richting je op wilt, wat je loopbaandoelen zijn en hoe je die kunt bereiken. Ook houdt het rekening met de levensfase waarin je je bevindt. De ontwikkelafspraken zijn bindend. Erkenning eerder Verworven Competenties (EVC): Als je een opleiding wilt volgen, kun je door middel van een EVConderzoek testen welke competenties je al hebt verworven tijdens je werk of daarbuiten. In sommige gevallen kun je hierdoor de opleiding dankzij vrijstellingen eerder afronden. Het EVC-portaal komt in de loop van 2009 tot onze beschikking. De laatste informatie is te vinden op intranet: Koninklijke Luchtmacht/Service/ Personeel/Loopbaanmanagement/Instrumenten. 360 graden feedback: Door gesprekken met directe collega’s, leidinggevenden en eventuele klanten kan een beeld worden verkregen van de sterke en minder sterke kanten van de luchtmachter. Hieruit komt naar voren welke competenties de betrokkene nog kan ontwikkelen. Loopbaanpaden: De globale loopbaanpaden geven richting aan de weg die iemand binnen een bepaald functiegebied kan doorlopen, zowel horizontaal als verticaal. De oude versies van de loopbaanpaden voor de onderofficieren zijn te vinden op de functiebank. In 2009 worden de globale loopbaanpaden geactualiseerd, ook voor de officieren. E-portfolio: Dit persoonlijke elektronische dossier is te vinden in Peoplesoft. Hierin kunnen medewerkers hun hele ontwikkeling bijhouden ten behoeve van hun loopbaan. Zo kun je in het E-portfolio vermelden welke opleidingen en cursussen je hebt gevolgd, welke competenties je hebt ontwikkeld en welke je eventueel nog wilt ontwikkelen. Een medewerker kan zelf aangeven of dit E-portfolio ook toegankelijk is voor anderen.


14

GESCHIEDENIS

GESCHIEDENIS

Vrouwen bij de KLu, toen en nu

‘Blauw staat me wel’ Door de jaren heen is de positie van vrouwen binnen de Koninklijke Luchtmacht sterk veranderd. Vroeger maakten ze deel uit van de Luchtmacht Vrouwenafdeling (LUVA). Tegenwoordig zijn vrouwen en mannen binnen de krijgsmacht gelijkgesteld. Een gesprek met twee vrouwelijke officieren: een LUVA van het eerste uur en een actieve militair die een paar jaar geleden nog op duo-uitzending naar Afghanistan ging. Tekst: Sandra Abbenhuis | Foto’s: uit eigen archieven

Foto: Peter Wiezoreck, AVDD

Luitenant-kolonel LUVA bd Berthe van der Waag: ‘We hebben toch de weg voorbereid.’ Negentig jaar is ze, maar luitenant-kolonel LUVA bd Berthe van der Waag is ondanks haar hoge leeftijd nog erg actief. Haar gezondheid is dan ook uitermate goed, zo deelt ze kordaat mee. ‘Iedereen kent me omdat ik 46 keer de Vierdaagse liep.’ Van der Waag vertelt graag over haar diensttijd bij de LUVA, die in 1954 begon en tot 1974 duurde. ‘Voor mijn tijd bij Defensie was ik maatschappelijk werker. Op een dag las ik in een advertentie in een bedrijfsblad dat de KLu

een personeelsofficier zocht. Bij het lezen van de functieomschrijving dacht ik: “Dat bén ik.” Ik solliciteerde en werd prompt aangenomen.’ ‘Juffertje’ Belangstelling voor het ‘het militaire’ krijgt ze van huis uit mee. ‘Mijn vader en broer zaten bij de landmacht. Met mijn vader ging ik vaak naar de kazerne. Dan zag je daar een man achter een typemachine die met enige tegenzin aan het werk was. Ik merkte wel dat administratief werk niet echt als een mannenbaan werd gezien.’ Van der Waag zag het als een avontuur. Ze stapt op haar vijfendertigste – ‘ik was een ouwetje’ – als personeelsofficier de militaire wereld binnen. ‘In mijn tijd was in dienst gaan een beetje vreemd.

Foto: uit collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie

15


GESCHIEDENIS

Overigens was ik verbaasd dat de strijdkrachten na de oorlog nog steeds vrouwen zocht. Destijds bleken er toch nog een paar honderd meisjes werkzaam.’ Maar dat aantal is in verhouding tot de duizenden mannen niet veel. ‘Voor mij was het als enkeling aanvankelijk niet makkelijk. De houding van mannelijke collega’s was: zo’n juffertje erbij? Ach, vooruit maar.’ In die tijd zijn uitsluitend ongetrouwde vrouwen werkzaam bij de krijgsmacht. ‘Tot de jaren zestig was je namelijk verplicht de dag na je huwelijk de dienst te verlaten. Je werd dan wegens huwelijk ontslagen. Dat gold overigens voor alle vrouwen werkzaam bij de overheid. Later mocht je ook getrouwd in dienst blijven en nog wat later ook wanneer je kinderen had. Het heeft een tijd geduurd voordat die cultuuromslag er was. Nederland was laat die gelijkberechtiging door te voeren: pas in 1971 was het echt zover. Om met Guido Gezelle te spreken: “Wat langer duren moet, zal traag geboren worden,”’ lacht de oud-LUVA. Aanvankelijk voelt Van der Waag zich wat onwennig: ‘Als je op dinsdagen tijdens socials de officiersmess op Ypenburg binnenkwam, was het even slikken. “Mag ik het zout even?” Dat was in het begin de enige conversatie die ik met iemand had. Ik begreep dat wel: de lucht-

waren wat angstig om dan onder de voet te worden gelopen. Ze wilden een aparte groep blijven binnen de luchtmacht, terwijl ik dit juist als een belemmering voor gelijkberechtiging zag. Kortom, ook onderling waren vrouwen het niet altijd eens, maar er was altijd sprake van een goede verstandhouding.’ Van der Waag heeft haar diensttijd als zeer afwisselend ervaren. ‘Ik ben vaak verhuisd. Zo werkte ik in Brussel en voor de NAVO in Washington. Die overplaatsingen heb ik als prettig ervaren. Je leerde je snel aan te passen. Dat vind ik een winstpunt.’ Van der Waag en haar collega’s verrichtten baanbrekend werk. ‘We waren wel degelijk belangrijk, hoewel je gewoon je werk deed en het zelf niets bijzonders vond bij de luchtmacht te werken. We hebben toch de weg voor anderen voorbereid. Het is mooi dat nu zoveel vrouwen bij de luchtmacht werkzaam zijn.’

Majoor Angélique Appels: ‘Heerlijk met je kisten in het zand van Afghanistan’ Majoor Angélique Appels is als jurist werkzaam bij de Militaire Luchtvaart Autoriteit (MLA) op de Prinses Juliana kazerne in Den Haag. Met militair Albert heeft ze een zoon en een dochter. In 2005 vertrekt ze voor een uitzending van twee maanden naar Afghanistan. ‘Blauw staat me wel,’ lacht Appels in antwoord op de vraag waarom het militaire haar trekt. Dan ernstiger: ‘Het bewaren van vrede, dat sprak me erg aan. Het uniform stond ook voor een mogelijke uitzending. Dat was voor mij de reden om bij Defensie te gaan.’ Duo-uitzending Appels heeft een indrukwekkend cv: afgestudeerd in internationaal recht, opgeleid tot specialist aan de KMA, beroeps bepaalde tijd bij de landmacht en nu al geruime tijd werkzaam bij de MLA in Den Haag. In 2005 ging ze op uitzending naar Afghanistan. ‘Eind mei 2005 vond ik een mail in mijn mailbox: wie van de jonge moeders

macht was altijd het terrein van mannen. Maar de collegae pasten zich aan. Op een gegeven moment had ik een social overgeslagen. Mijn afwezigheid was opgemerkt en men gaf me te kennen dat ik gemist was. Later ben ik zelfs tot het messbestuur toegetreden en ik kom nu nog regelmatig op de socials. Afgelopen november hadden we nog een gezellige reünie.’ Baanbrekend Van der Waag is aanvankelijk niet alleen voor haar mannelijke collega’s een vreemde eend in de bijt. Haar opvatting dat het onderdeel LUVA kan worden opgeheven, nemen haar vrouwelijke collega’s haar niet in dank af. ‘Bij mijn aanstelling in 1972 als Chef-LUVA was ik fervent voorstander van opheffing. Vrouwen


16

GESCHIEDENIS

wil op uitzending? Mijn jongste was toen net een jaar oud. Ik kreeg het aanbod te kiezen voor een duo-uitzending. Collega-majoor Hester Stratenus nam de andere twee maanden voor haar rekening.’ Een maand later was het al zover. Thuis wordt een periode van twee maanden als acceptabel ervaren; vier maanden had volgens Appels vanwege de jonge leeftijd van de kinderen meer discussie opgeleverd. ‘Albert heeft als dienstplichtige zelf een uitzending meegemaakt. Hij gunde het me om ook die ervaring op te doen. We stonden er gelijkwaardig in.’ Terwijl Appels’ deelname aan deze uitzending in het gezin min of meer als vanzelfsprekend wordt ervaren, stellen Alberts collega’s vragen als: ‘Jeetje, hoe ga je dat doen met twee jonge kinderen?’ Vreemd, vindt Appels. ‘Zo’n vraag zou je toch ook niet aan een vrouw van een militair stellen?’ Bijdrage ‘Een heel mooie ervaring,’ zo beschouwt ze haar periode in Afghanistan. ‘Die twee maanden vlogen voorbij. In Den Haag heb ik een kantoorbaan waar het merendeel van het werk per mail gaat. Nu stond ik – als jurist verbonden aan de commandant – met mijn kisten in het zand. Heerlijk vond ik het. Vooraf kan je een voorstelling maken van hoe het zal zijn, maar pas als je ter plekke bent, weet je wat het inhoudt. Je bent wel militair, maar als jurist zit je niet echt in de frontlinie. Ik ging in een relatief rustige tijd, dus ik kon ook het kamp af. Ik reed vaak zelf. Dat is in Afghanistan ongekend. Veel vrouwen lopen in burka, en moeten zelfs in de kofferbak zitten. Ik dacht soms wel eens: Als dit mijn bijdrage aan de missie is – vrouwen laten zien dat je ook zelf kunt rijden – zo zij het.’ Eén keer maakte ze een mortierinslag buiten het kamp mee. ‘Pas toen het alarm ging, werd ons duidelijk dat het ernst was. We wachtten het rustig keuvelend af in een container. Als jurist van de commandant heb ik wel verhalen gehoord over beschietingen van auto’s, en kogelgaten gezien. Dan wordt het heel persoonlijk.’ Thuisfront Wat Appels op dat moment niet weet, is dat het er aan het thuisfront heftiger aan toe gaat. ‘Mijn zoon van drie kreeg gedragsproblemen.

Hij ging een rouwproces in. Het was hem moeilijk uit te leggen wat twee maanden is. Achteraf hoorde ik dat oma’s en opa’s zijn bijgesprongen. Mijn dochter had vanwege haar jonge leeftijd dat besef niet echt. Haar eerste stappen zag ik op video. Had ik dit van tevoren geweten, was het misschien moeilijker geweest op uitzending te gaan.’ Voor Appels was het fenomeen duo-uitzending een uitkomst. Ze heeft wel begrip voor criticasters die menen dat het een relatief dure aangelegenheid is om mensen voor twee maanden uit te zenden.

Foto: Peter Wiezoreck, AVDD

‘Goed argument, maar het gaat voorbij aan het feit dat veel functies zich er prima voor lenen. Vliegers zitten er bijvoorbeeld ook maar zes weken. In onze functie is het ook best te doen. Misschien zou een periode van drie maanden ideaal zijn.’ Volgens Appels is een combinatie van werk en zorg alleen goed mogelijk als de werkgever zich flexibel opstelt. ‘Vier keer negen uur werken kan bijvoorbeeld niet overal. Terwijl juist velen van die mogelijkheid gebruik zouden willen maken. Voor thuiswerken zou ik graag ook wat meer ruimte zien. In het bedrijfsleven wordt daar soepeler mee omgegaan.’ Maar Appels is er nog steeds trots op deel uit te maken van Defensie. ‘Ik sta er nog steeds geheel achter en houd dat uniform voorlopig nog wel even aan.’ •

17


ACHTERGROND

Kennismaking met De Kooy, nieuwe tak aan de CLSK-boom Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: Ruud Mol, AVDD

Paars van buiten, twee tinten blauw van binnen De oprichting van het Defensie Helikopter Commando markeerde het einde van het aloude Marine Vliegkamp De Kooy. Tegelijkertijd was het ook een nieuwe toekomst als Maritiem Vliegkamp binnen de Koninklijke Luchtmacht. Een kennismaking met De Kooy.

Een Lynx van het Maritiem Vliegkamp De Kooy laat mariniers met een fast rope neer op het dek van het fregat Hr.Ms. Van Galen. Foto: Hennie Keeris, AVDD DE VLIEGENDE HOLLANDER

18

Van buitenaf is weinig te merken van de kleine revolutie die zich op De Kooy heeft afgespeeld. Alleen een oplettend oog merkt het subtiele verschil op aan de poort in Den Helder. Het ‘Marine Vliegkamp’ heet sinds het vorig jaar juli opging in het Defensie Helikopter Commando (DHC) ‘Maritiem Vliegkamp’. Afgezet tegen haar moederveld in Gilze-Rijen is het maritieme terrein zeer bescheiden van omvang. De 1250 meter lange landingsbaan dient ook de civiele collega’s van Den Helder Airport, die er intensief gebruik van maken. De civiele en militaire luchtvaart op Den Helder werken al een ruim een kwart eeuw samen. Ze delen een groot deel van de infrastructuur en de

ACHTERGROND

Janssen: ‘Het allerbelangrijkste is dat we een beter helikopterproduct leveren.’

de trouwe Lynx treedt eind dit jaar in dienst als het nieuwe werkpaard van de maritieme luchtvaart. En eigenlijk kan de NH90 wel beschouwd worden als het symbool van de gloednieuwe helikopterorganisatie waarin marineblauw (donker) en luchtmachtblauw (licht) nauw samenwerken. De nieuwe heli’s zullen zowel op De Kooy als op Gilze-Rijen worden gestationeerd.

Bloedgroepen Met het DHC-gevoel zit het al helemaal goed bij het hoofd van het transitieteam op De Kooy. Als zodanig is kapiteinter-zee Rik Janssen verantwoordelijk voor de integratie van de voormalige Groep Maritieme Helikopters (MARHELI) Baanen: ‘Voor de Lynx doen we nu alle onderhoud zelf. Dat zal met de in het paarse DHC. De komst van de NH90 veranderen.’ ‘donkerblauwe’ luchtmachter is niet rouwig om de overgang van de Marine Luchtvaartdienst (MLD) naar de Koninklijke Luchtmacht. ‘De MLD was ooit een groot bedrijf, maar na het afstoten van Valkenburg en de Orions hielden we nog maar een klein clubje over’, vertelt Janssen. ‘Het was steeds meer zoeken naar mensen om de opleidingsGouders: ‘Als je denkt in oplossingen en overeenkomsten, dan maakt het niet uit welk pak je draagt.’ klasjes gevuld te krijgen. Met de aansluiting bij het DHC geef je weliswaar een stukje luchtverkeersleiding, medische dienst autonomie op, maar het draait om het zeen brandweer van het vliegkamp staan kerstellen van de maritieme luchtvaart.’ ook stand-by voor hun buren. De nieuwe Schaalvergroting is het sterke punt van fase in het bestaan van het vliegkamp krijgt ondertussen ook al duidelijk vorm. Bouwvakkers zijn druk bezig met de bouw van een kolossale hangaar voor de NH90’s. De langverwachte vervanger van

het defensiebrede helikoptercommando. Het DHC brengt de pluspunten van de Vliegbasis Gilze-Rijen, het Maritiem Vliegkamp De Kooy en Militair Luchtvaartterrein Deelen en de SAR-helikopters op de Vliegbasis Leeuwarden (die op termijn overgaan naar Den Helder) samen in één organisatie. ‘Capaciteitsproblemen zoals hangaarruimte, geluid en beschikbaarheid van het veld zijn veel eenvoudiger op te lossen’, verduidelijkt Janssen. Maar het DHC toont zijn meerwaarde vooral in personele zin, stipt zijn lichtblauwe collega luitenant-kolonel Rob Gouders aan. ‘Vroeger moest je op het onderdeel alles van A tot Z zelf verzinnen. Je was je eigen stafondersteuning. Nu heb je in Breda op het Hoofdkwartier CLSK een toren vol stafcapaciteit. Ook op de vloer werken de bloedgroepen steeds vaker samen’, zegt Gouders. ‘De poule waaruit we ons elftal samenstellen is groter. Je kunt een lichtblauwe kandidaat nu ook op een donkerblauwe stoel kwijt.’ ‘En dat gebeurt al geregeld’, bevestigt luitenant-ter-zee 2 oudste categorie Willem Baanen, eveneens lid van het transitieteam. ‘We hebben nu een onderhoudsklas lopen met daarin zes luchtmachters. Door die lichtblauwe instroom kunnen we de klas toch vullen en het Lynx-onderhoud draaiende houden. We zoeken gewoon mensen die willen sleutelen en dan maakt het mij niet uit welk pak ze dragen.’ Ook in operationele zin bewijst de samenwerking zich al, constateert Janssen. Eén van de heliredders van Squadron 7 van De Kooy sprong – toen het nodig was – snel bij in het Search and Rescueteam van het 303 Squadron op de Vliegbasis Leeuwarden. ‘Met onze aansluiting bij de KLu was dat tekort zo opgelost. Een dergelijke beslissing is veel sneller te nemen nu we één centrale DHC-staf op Gilze-Rijen hebben.’ Verscheidenheid De overgang naar het DHC betekent voor mensen van De Kooy overigens niet dat ze afstand moeten nemen van hun identiteit, verzekert Janssen.

19


ACHTERGROND

‘We blijven het maritieme product duidelijk voor het voetlicht brengen. De Kooy is wel wezenlijk anders dan de andere onderdelen van het DHC.’ Allereerst vanwege de sterke band met de civiele luchthaven van Den Helder. Vanwege de logistieke taken voor de offshore industrie op de Noordzee is De Kooy ook in economische zin van groot belang. Bovendien werkt Klappe: ‘Het DHC biedt zowel vliegers als techneuten meer carrièreperspectieven. We de maritieme tak van het moeten de mensen duidelijk maken dat die mogelijkheden er zijn.’ DHC ook fundamenteel anders dan de lichtblauwe collega’s, legt Janssen uit. ‘Een Lynxploeg met tien man en reserveonderdelen. Daar moet je het op zee drie maanden mee doen.’ ‘Eenheid in verscheidenheid’, commodore Theo ten Haaf kan het DHCcredo het niet vaak genoeg aanhalen. De Commandant DHC noemt de eigen identiteit ‘een groot goed.’ Die wil hij dan ook blijven koesteren. ‘Mensen hebben niet voor niets voor het marinebedrijf gekozen.’ Binnen het paarse DHC zal daarom ook worden vastgehouden aan de percentages lichtblauw, donkerblauw en groen personeel. ‘Functies zijn gelabeld, maar de invulling door de krijgsmachtdelen is flexibel’, zegt Ten Haaf. ‘Zo kan de KM een kandidaat leveren voor een vacante KLu-functie en omgekeerd. Twee mooie voorbeelden: het Hoofd Line Maintenance op Gilze-Rijen is nu een marineman en de munitiebeheerder op De Kooy een luchtmachter. Verhalen dat luchtmachters binnen het DHC worden voorgetrokken, werp ik verre van mij. Kijk over de zuiltjes heen. Binnen het DHC Kuipers: ‘Ik heb een duimdikke lijst met alle KLu-afkorbrengen we het beste van tingen op mijn bureau liggen. Daar moet ik nog wel even de verschillende werelden op studeren. Maar de samenwerking gaat prima.’ samen, maar die integratie is een proces waar ook tijd overheen moet gaan. Het DHC-gevoel moeten we versterken: het operationele product, die inzetbare helikopters met goed opgeleid en getraind personeel, daar gaat het om.’

Alle helikoptertypen van het DHC. Foto: Eric Vorstenbosch, AVDD – Fotovlucht Gilze-Rijen


20

Oog voor onzekerheid ‘De oude organisatiestructuur van De Kooy is heel erg verweven met de Lynx die er als sinds 1981 in dienst is’, stelt Janssen. Met de komst van de NH90 gaat er in Den Helder dan ook het nodige veranderen, weet Baanen. ‘We zijn nu nog self supporting voor de Lynx, maar met de NH90 zal dat niet meer zo zijn.’ De versmelting met de luchtmachteenheden betekent dat het onderhoud zoveel mogelijk gecentraliseerd wordt. De onderhoudsafdeling van adjudant John Klappe krijgt daar

ACHTERGROND

direct mee te maken. Welke functies verhuizen naar Gilze of het Logistiek Centrum Woensdrecht? Hij realiseert zich dat daarover vragen rijzen. ‘Mensen vragen zich wel af wat de toekomst is. Partners wonen en werken ook in de buurt van Den Helder, en die moeten dan ook mee. Of je moet wat voelen voor een weekendhuwelijk.’ Efficiëntie in het onderhoud is van fundamenteel belang, meent Ten Haaf. Hoewel hij zich nog niet kan uitlaten over waar de verschillende onderhoudsfasen precies worden ondergebracht, benadrukt de commodore dat hij oog heeft voor de onzekerheden die de transitie met zich meebrengt. ‘Er is nu heel veel in beweging. Logisch dat mensen daar onrustig van worden. Binnen het DHC streven we weliswaar naar doelmatigheid, maar het mag niet zo zijn dat De Kooy leegstroomt omdat mensen niet tevreden zijn. Daar heb ik en heeft het DHC geen enkel belang bij.’

Korporaal Feike de Vries sleutelt aan de Rolls Royce-motor van een Lynx. Binnen het DHC kunnen technici als hij in de toekomst ook overstappen naar de ‘lichtblauwe’ helitypen.

Wortel De komst van de NH90 is volgens Janssen een sterke stimulans voor alle personeel. Een Italiaanse ‘bruikleen’ NH90 komt in juni naar De Kooy voor het afronden van de fabrieksopleidingen. In december zal het eerste DHC-toestel de acceptancefase ingaan en daarna in Den Helder arriveren. Op dat moment gaan alle opleidingen en trainingen in eigen beheer lopen. ‘Dat motiveert’, oordeelt Janssen. ‘De NH90 is de wortel die we iedereen voorhouden.’ Chef d’Equipage adjudant Richard Kuipers erkent dat veel mensen ernaar uitkij-

Een AB-204B op thuisbasis De Kooy. Onder: Luchtopname van het Marine Vliegkamp in 1967. Foto’s: uit collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Historie De Kooy De Kooy behoort tot de oudste vliegvelden van Nederland. Bij haar indienststelling op 7 oktober 1918 was het Marine Vliegkamp De Kooy samen met Vliegkamp De Mok op Texel de belangrijkste basis van de Marine Luchtvaartdienst (MLD). De Kooy ontwikkelt zich tot thuisbasis voor de opleidingen van zowel (vliegtuig)bemanningen als grondpersoneel. De totale infrastructuur en het complete lestoestellenbestand van de MLD valt in de meidagen van 1940 ten prooi aan de Duitse Luftwaffe. Na een langdurige herbouwperiode stelt de MLD De Kooy op 15 september 1954 weer in dienst als onderhoudsstation. Pas later krijgt het de functie van helikopterbasis. De eerste heli’s doen hun intrede op het vliegkamp in 1966: de Westland AH-12A Wasp, later gevolgd door Agusta-Bell AB-204B. Alle marinehelikopters verhuizen in 1973 naar De Kooy. De laatste aanwinst voor de Groep Maritieme Helikopters is de Westland Lynx, in 1981. De laatste daarvan wordt naar verwachting in 2013 uit dienst genomen.

ken om met de NH90 aan de slag te gaan. ‘Maar we hebben allemaal onze eigen wortel. Sommigen zien in het uitfaseren van de Lynx ook een leuke laatste klus.’ Ook los van de NH90 biedt het DHC tal van carrièrekansen, werpt Klappe op. ‘Zowel vliegers als techneuten krijgen meer keuzemogelijkheden. Helderse collega’s krijgen van één type, nu de keus uit zes. Ook dat moet tussen de oren komen.’ ‘Dat “jobhoppen” is geen eenrichtingsverkeer’, benadrukt Baanen. ‘Het kan ook zo zijn dat iemand van Gilze op De Kooy komt te werken.’ Mogelijk knelpunt is wel de vacaturestop tot de uitfasering van de Lynx in 2013. Tot het allerlaatste toestel het Helderse heliplatform verlaat,

blijft het specialistisch burgerpersoneel daarom van vitaal belang, onderstreept Janssen. ‘De oude en de nieuwe lijn op elkaar binden, dat is onze grootste uitdaging. Hoe kunnen we de kennis en kunde van onze Helderse medewerkers behouden voor Defensie? Daarom wordt nu ondermeer gekeken of deze mensen na de uitfasering van de Lynx een plek kunnen krijgen in het marinebedrijf.’ De integratie van De Kooy in het DHC is een langlopend proces, realiseert Ten Haaf zich. Maar het eerste half jaar van het helikoptercommando stemt hem tevreden. ‘Nu is het zaak dat de NH90 op De Kooy komt, zodat mensen ermee kunnen vliegen en eraan sleutelen. We zijn in elk geval goed uit de startblokken gekomen.’ •

21


vervlogen tijden ‘De Streak was niet van beton – dat was niet zwaar genoeg’

De ‘F-Eightyfour-F’ Thunderstreak Wanneer de Koninklijke Luchtmacht eind jaren veertig het straaltijdperk instapt met de Gloster Meteor, volgt al in 1951 de Republic F-84E Thunderjet. Omdat de doorontwikkeling van deze jachtbommenwerper met rechte vleugel vertraging oploopt, treedt eerst nog de F-84G in dienst. In 1955 is de F-84F met pijlvleugels toch ook gereed voor levering aan Nederland. Liefst zes squadrons worden ermee uitgerust. militaire vaardigheden. Daarna volgt de Elementaire Vlieg Opleiding: 25 uur op de Tiger Moth op Woensdrecht. Onze klas bestond uit liefst zestig man. Die groep werd ruwweg in tweeën verdeeld. De ene helft bleef voor de verdere opleiding in Nederland, de andere vertrok naar de USA. Ik was een van de gelukkigen die naar Amerika mocht. Zo voelden we dat.’ m Maar het was een flinke stap. ‘Van moeders M pappot af en met schoolengels naar Kingston Air p Force Base in North Carolina voor de primary F training op de T-6. Wat een cultuurschok. t Je deed daar alles in de houding, zelfs eten.’ J Tichelaar verblijft in totaal anderhalf jaar in T de USA. Na Kingston gaat hij naar Bryan in d Texas om eerst op de T-28 Trojan te vliegen. T ‘Dat was al een hele verbetering. Het vloog veel makkelijker, maar het had ook een onhebbelijkheid. Het verloor tijdens take-off nog al eens een propellerblad, en dat is best lastig... Daarna stapten we over op de T-33. Dat was echt een verademing. Als je de stick bewoog, luisterde het vliegtuig ook gewoon, in plaats van het handen- en voetenwerk bij de T-6 en T-28. En je had snelheid. Met de T-6 en T-28 viel je wel eens uit een looping. Dat is, eh, apart…’

Republic F-84F Thunderstreak Type: 311, 312, 313, 314, 315 en 316 Squadron Eenheden: 180 Aantal: Dienstperiode: 9 december 1955 tot en met 21 december 1970

Uiterlijk bezitten de Thunderjet en Thunderstreak veel overeenkomsten, waarbij de grote luchtinlaat in de neus wel het meest kenmerkend is. De ‘Streak’ zoals het toestel veel wordt genoemd, kom dan ook rechtstreeks uit de F-84E voort. Maar de pijlvleugel, en later ook de sterkere en grotere straalmotor nopen de fabrikant Republic tot een herziening van het oorspronkelijke ontwerp van de F-84F. ‘De Streak is in het begin nog voorzien van een erg zwakke motor’, vertelt oud-vlieger majoor bd Joop Tichelaar (76), binnen de luchtmacht veelal bekend als ‘vaders’. Ook ontploft de motor nog al eens, zo ervaart Tichelaar zelf boven Duitsland. ‘Ik kon nog net landen op Ramstein. Maar op de grond sloeg de schrik goed toe. Met knikkende knieën zag ik dat er bijna geen schoepen meer in de motor zaten.’ Een sterker en veiliger motor was in het begin simpelweg niet voor handen. Daarmee was de zeer robuust gebouwde streak te zwaar en te log. Met name bij take-off. Thunderstreakcoryfee Hans ‘Red’ Verdonk omschrijft het zo: Weet je waarom de F-84F niet van beton is gemaakt? Dat was niet zwaar genoeg.’

Tichelaar bij een Streak waarmee hij naast mooie ervaringen, ook hachelijke momenten meemaakt, zoals tijdens een flame-out boven het IJsselmeer, en bij een noodlanding op Ramstein. Hij twijfelt of hij moet springen, maar weet de kist toch veilig aan de grond te krijgen.

In de houding Tichelaar ziet bij zijn dienstplichtkeuring een formulier liggen: ‘interesse om vlieger te worden?’ ‘Nou, dat had ik wel, dus ging in meteen naar Nijmegen voor de opleiding basis


22

D E

V L I E G E N D E

22

H O L L A N D E R

vervlogen tijden Wegjagen Het echte werk begint voor Tichelaar tijdens de gunnery op Luke Air Force Base. Meteen de lucht in met een F-84G. Een éénzitter, want van de Thunderjet (en overigens ook de Streak) bestaan geen tweezits-trainers. ‘Dat was wel even wennen. Daarbij, onze instructeurs kwamen rechtstreeks uit de Korea-oorlog. Dat betekende voor ons “shape up” of anders “ship out”. Het was er overigens bloedstervens heet. We konden alleen ’s ochtends vliegen. Dan zag je tientallen Thunderjets tegelijk in de lucht. Bij het schieten op de range moest je eerst een dry run over het doel maken om de mensen op de grond weg te jagen. Pas daarna kon je met guns, raketten en bommen aan de slag.’ Na de opleiding doet Tichelaar in Nederland bij 311 Squadron op Volkel eerst nog ervaring op de F-84G op. Na een paar jaar volgt de grondschool voor de F-84F. ‘Dat was veel leerwerk, want eigenlijk betrof het een geheel nieuw vliegtuigtype. Bij het leren taxiën – met open canopy – zat de instructeur vlak naast je, in een soort stoel aan de buitenkant van de cockpit. En bij het vliegen leerde je eerst chasen, het volgen van je leader. En daarna

Deze ‘Sov-Jet’ was een 1 aprilgrap van het onderhoudspersoneel van Avio-Diepen. Het toestel, gedoopt Tupolev type 1.4.66.Avrilskaja, zou in de morgen van 1 april op Ypenburg zijn geland. De grap van onder andere sergeant 1 De Pater en eerste luitenant Westerveld (foto) haalde bijna alle grote Nederlandse dagbladen.

steekvlam van twee meter uit je kist”. Bleek dat de motor van twee systemen brandstof had gekregen, en dan een vlammetje erbij… Dat wil wel!’ Nog meer winterse ervaring doet Tichelaar op bij de jaarlijkse deployments van het 314 Squadron naar Bødo in Noorwegen. Deze basis net boven de Poolcirkel, en later Bardufoss dat nog noordelijker ligt, was de oorlogslocatie van 314. ‘Het was een prachtige locatie om te vliegen. Vaak met Bødo-weer: met zicht van hier tot aan sint-juttemis en terug. En we vlogen er laag, écht laag. Vlak op het water. En de natuur was er prachtig. Ik weet nog dat ik eens de zon niet zag ondergaan. Die stuiterde op de horizon. Indrukwekkend.’ De Koude Oorlog heeft Tichelaar overigens niet als zo heel spannend ervaren. ‘Nou ja, behalve toen de Sovjet Unie Sofia binnenviel. Toen stonden we met een aantal kisten – bewapend met napalm – stand-by. Je had in die tijd namelijk niet alleen een QRA voor de luchtverdediging zoals nu, maar ook een QRA voor air-toEen F-84F scheert tijdens de jaarlijkse deployments ground acties. Dat was wél een spannende tijd. We waren vooral naar Bødo vlak boven het water. Volgens Tichelaar écht laag. ‘En met helder weer zag je mijlenver voor je het heel eager om er op af te gaan.’ turning-point. Maar het duurde nog een hele tijd voor- Tichelaar schakelt eind jaren zestig over op de F-104, en komt dat je daar was. Foto: Uit archief Tichelaar in 1970 nog even terug op de Streak. Daarna wordt bij 314 de NF-5 zijn toestel. Als Hoofd Bureau Vliegveiligheid neemt hij op 55-jarige afscheid van zijn – zoals hij het zelf noemt – gouden navigeren. Met de kaart op schoot waarop je zelf je route had luchtmachttijd.• ingetekend. En radar had de Streak niet. Dat was dus ouderwets j handwerk. Maar je was in goede handen van je instructeur. Die zat haast letterlijk boven op je. Zo leerde je echt goed vliegen in één tot twee missies per dag. Later, als instructeur, maakte je er zelfs wel vier. Ik hand toen eens iemand aan de vleugel die geen radioverbinding meer had. Maar in plaats van naar mij kijken, keek hij alleen maar naar het veld. Ging ik aan de andere kant vliegen, keek hij weer de andere kant op. Toen ben ik maar vlak voor hem gaan vliegen. Door met m’n vleugels te waggelen trok ik zijn aandacht, en zo zijn we samen geland. Het washard werken.’

Vlammetje In die tijd werd er ook nog op zaterdag gevlogen. ‘Midden in de winter zei de formatieleider tegen me: “kom op, we laten ze op Leeuwarden zien waarmee we vliegen”. We maakten een low pass over het veld en op de terugweg boven het IJsselmeer kreeg ik een flame-out. Pas bij de derde herstart kreeg ik een enorme schop. “Hij doet het”, zei ik tegen de leader. “Dat zie ik. Er kwam een

D E

V L I E G E N D E

De Thunderstreaks zijn eerste instantie, net als de Thunderjets in bare metal uitgevoerd. Later krijgen ze camouflagekleuren om tijdens ‘low ops’ minder op te vallen.

23

H O L L A N D E R

23


R E P O R TA G E

‘Gezonde spanning met één nadeel: het kan maar één keer fout gaan’

Luchtmacht-EOD in frontlinie Uruzgan Langzaam stapt hij er op af. Zijn passen veroorzaken kleine zandplofjes onder hem. Veel van zijn collega’s binnen de luchtmacht weten niet eens dat hij hier loopt, ‘dat doet de landmacht toch?’ Laat staan dat hij voorop gaat, de dreiging tegemoet. Maar dit is niet het moment om daarover na te denken. Eerst moet die bermbom uit de grond.

‘Met onze taak als ruimers binnen de Explosieven Opruimings Dienst vallen we buiten het luchtmachtplaatje’, geven Ben en Jeffry grif toe. Niet dat de sergeant-majoor en sergeant 1 om aandacht vragen, maar ze beseffen wel dat slechts een beperkt aantal collega’s weet dat zij als één van de weinige luchtmachtmilitairen in Uruzgan in de frontlinie opereren. Niet zo vreemd, volgens Jeffry: ‘De meeste grote luchtmachtoefeningen en uitzendingen zijn erop gericht om vanaf een vliegbasis toestellen de lucht in te krijgen. Niet om IED’s (Improvised Explosive Devices, geïmproviseerde explosieven, red.) te ruimen.’ De mannen zijn binnen de Task Force Uruzgan dan ook ondergebracht bij de Geniecompagnie van de landmacht. Toch vormen ze naast de verschillende landmachtteams een specifiek luchtmachtteam dat momenteel opereert in Chora. Maar Ben en Jeffry werkten de afgelopen maanden hoofdzakelijk vanaf de

Tekst: René Bouwhuis | Foto’s: uit archief EOD Ben, Jeffry en Marcel kijken terug op een goede uitzending.

Het luchtmachtteam van de EOD participeert in patrouilles van de Battlegroup.


24

R E P O RTTIATGE EL

plaatsgevonden, om inzichtelijk te krijgen waar een IED vandaan komt en wie hem heeft geplaatst. Niet weglopen Met die kennis opereren ze in Deh Rawod. Een regio waar het wat IED’s betreft relatief rustig is. Ze lopen mee met Eigen munitie controleren en eventueel laten ontploffen hoor t ook bij de werkhet Provinciaal zaamheden. Van 5.56mm kogels en 155mm granaten van de pantserhouwitser tot Reconstructie rookbommen. Team, maar zijn zich bewust dat de mogelijkheid blijft basis Camp Hadrian in Deh Rawod. Bindat je moet vechten, zoals de eerste keer nen hun team krijgen ze ondersteuning gebeurde toen ze naar buiten gingen. van chauffeur korporaal 1 Marcel, die wel Spanning echter is iets waar Ben, Jeffry van de landmacht is. en Marcel niet voor weglopen. De manier waarop ze omgaan met de dreiging tijCursus Anti-terrorisme dens het ruimen van IED’s noemt Marcel Optreden met de landmacht betekent gezonde spanning. ‘Nadeel van ons werk veel de poort uit en je eigen potje koken. is wel’, vertelt Jeffry, ‘dat het maar één ‘In het begin wist ik niet of buiten keer fout kan gaan. Maar op het moment slapen wat voor mij was, maar ik heb het dat je overtuigd bent van je eigen kunnen, graag gedaan’, laat Ben weten om er veris er niets aan de hand.’ volgens aan toe te voegen: ‘als het mooi Tijdens hun uitzending van vierenhalve weer is. Uiteindelijk hebben we van de maand weten ze een flink aantal explovier maanden ongeveer één maand buisieven onschadelijk te maken, nadat deze ten gelegen. We gingen dagelijks mee de zijn gevonden door de genie of lokale bepoort uit.’ Logisch volgens Jeffry: ‘Als er volking. Onder meer eind oktober in het wat gevonden wordt, kunnen we daar diMirabadgebied, waar de ruimers tijdelijk rect op anticiperen. Daarnaast adviseren werden ingezet voor operatie Bor Barakai en ondersteunen we de Battlegroup in (tornado). Tijdens deze actie – waarin Deh Rawod op het gebied van traditiohet Afghaanse leger ondersteund door de nele munitie. Er ligt nog veel uit de tijd Task Force Uruzgan met groot overwicht dat de Russen hier waren, maar ook van aanwezig was om de invloed van de Amerikaanse of eigen troepen moet je opstandelingen terug te dringen en het weten wat je kunt tegenkomen.’ gevoel van veiligheid bij de bevolking te Verder spelen IED’s een grote rol in het vergroten – trok het team uit Deh Rawod werk van de mannen. Naast de regutwee ingegraven explosieven uit de grond. liere voorbereidingsoefeningen voor een uitzending, volgden ze daarom een specifieke opleiding in de Verenigde Luchtmachtteam Staten. Drie weken lang verbleven ze bij Volgens Ben verkeer je steeds in de de U.S. Army in Redstone Arsenal, in wetenschap dat je in het hoogste gede staat Alabama. Daar namen ze deel weldspectrum meedoet. ‘Toch heb ik als aan GATOR, de Global Anti-Terrorism luchtmachter – en een voorgeschiedenis and Operational Readiness-course, om van ruim twintig jaar als marineman hun kennis optimaal bij te spijkeren. – gemakkelijk stand kunnen houden Het EOD-team beschikt niet alleen over binnen het landmachtgebeuren. Behalve know-how van wat ze moet doen als de dan dat ik bij de bevelsuitgifte af en toe genie een explosief vindt, maar weet wat moeite had met voor mij onbekende ook hoe ze het zogenoemde post-blast onderzoek van een IED moet oppakken. EOD in Uruzgan ruimt een geïmproviseerd explosief. Dit gebeurt nadat toch een aanslag heeft Foto: Dave de Vaal, AVDD

termen en afkortingen.’ Voor Jeffry geldt dat niet. Hij was er al mee bekend, want hij werkte hiervoor dertien jaar bij de landmacht. Als luchtmachtteam binnen de door de landmacht overheerste missie redden ze zich dan ook prima. Ook andersom weet landmachtchauffeur Marcel zich uitstekend staande te houden tussen zijn KLu-collega’s. ‘Toen ik hoorde dat ik als chauffeur bij de luchtmacht zou worden ingezet, dacht ik wel even, oh jee’, vertelt Marcel. ‘Het is me honderdtwintig procent meegevallen. Ik zag geen lange haren, oorbellen en opgerolde mouwen’, lacht hij, daarmee verwijzend naar stereotype cultuurverschillen tussen beide krijgsmachtdelen. Ook de werkwijze zorgt niet voor problemen. ‘Eigenlijk hebben we een ontzettend goede tijd gehad, ook met het groene optreden’, besluit Ben, terwijl hij een blik werpt op het beeldscherm van zijn computer. Een foto toont de bermbom waar hij eerder op af stapte, maar die inmiddels dankzij hun werk geen bedreiging meer vormt. •

25


Leeswijzer

TITEL

100 JAAR VLIEGEN VOORBIJ – EEN EEUW GEMOTORISEERDE LUCHTVAART IN NEDERLAND

‘100 Jaar Vliegen Voorbij’, geschreven door Ed Nolte, Harm J. Hazewinkel, Richard Vermij, Prudent Staal, Joop Gerritsma, Peter F.A. van de Noort, Jan Willem de Wijn, Dirk Jan Rozema, Thijs Postma en samengesteld door Arie de Bruin, ISBN 978-90-813033-1-6, uitgegeven door Rooduijn Communicatie & Design. De hardback met stofomslag telt 448 pagina’s in full colour. Samen met bijbehorende DVD is het voor €49,50 te koop in de boekwinkel of te bestellen via internet op www.100jaarvliegenvoorbij.nl. (F.N. en A.M.)

beurtenissen in sommige tijdperken elkaar overlappen, geldt dat ook voor de burger- en militaire luchtvaart. De militaire ontwikkelingen lopen immers parallel aan de civiele luchtvaart en maken dezelfde bezuinigingsronden en oorlogen mee. Ook ondersteunen ze elkaar veelvuldig.

Op 27 juni 2009 is het precies een eeuw geleden, dat – officieel – voor de eerste keer een gemotoriseerd vliegtuig boven Nederlands grondgebied te zien was. De Franse aviateur Charles de Lambert stijgt dan met zijn Amerikaanse Wright Flyer op vanaf de hei bij Etten-Leur, georganiseerd en gefinancierd door directeur Heerma van Voss van de plaatselijke suikerfabriek. Dit markeert het beginpunt van een eeuw Nederlandse luchtvaart. Daags voor de eerste vlucht moet Lambert tijdens een proefvlucht een noodlanding maken op de plaats waar later de Vliegbasis Gilze-Rijen verrijst. ‘Vliegende tuigen’ Het imposante naslagwerk ‘100 jaar vliegen voorbij’ – gepresenteerd op 4 december – gaat over de gemotoriseerde luchtvaart in Nederland in de afgelopen eeuw. Historische feiten worden smakelijk afgewisseld met persoonlijke belevenissen uit de begin- en oorlogstijd. Daarna komt de uitgroei tot de volwassen luchtvaartsector van nu en in de toekomst aan bod. ‘Alle begin is moeilijk’, relativeert het eerste hoofdstuk al meteen in de kop. Daarna wordt er druk gepionierd met ‘vliegende tuigen’ uit Frankrijk en is een hoofdstuk gewijd aan de vliegtuigbouw op eigen bodem. Naast de beroemde pionier Antony Fokker (tot dan toe succesvol in Duitsland!) zijn dat Koolhoven uit Rotterdam en Pander uit Den Haag. Naast dat het onvermijdelijk is dat ge-

Militaire luchtvaart Behalve het overgrote deel burgerluchtvaart, is in het boek dan ook zeker ruimte voor de Koninklijke Luchtmacht en de Marine Luchtvaartdienst (MLD). In het hoofdstuk ‘Vliegen voor Vrede’ (34 pagina’s) wordt het ontstaan van de KLu gedegen uit de doeken gedaan. ‘Vleugels van de Vloot’ (38 pagina’s) beschrijft uitgebreid de geschiedenis van de MLD sinds 1917. Vooral de begintijd met de bouw en ontwikkeling van speciale watervliegtuigen is opzienbarend. De belevenissen van de MLD tijdens de Tweede Wereldoorlog lezen als een spannend jongensboek. De vloot drijvende Fokkers wordt in 1940 ternauwernood in veiligheid gebracht op de Britse marinebasis voor watervliegtuigen in Southampton. Ook de ontwikkeling en verandering van militaire taken komt aan bod. Dat prins Bernhard hierbij een rol speelt, laat zich raden. Hij staat mede aan de basis van de modernisering van de luchtmacht tijdens en na WO II. Bij het bespreken van de militaire ontwikkeling sinds het begin in 1913 via twee wereldoorlogen en de Koude Oorlog naar de vredesmissies, is uitgegaan van politieke en strategische redenen om de luchtmacht

Een indruk


26

LEESWIJZER

in te zetten. Maar ook het door de jaren gebruikte materieel komt uiteraard uitgebreid aan bod. Dislocatie Het hoofdstuk ‘Vaste grond onder de Vleugels’ behandelt de ontwikkeling van de Nederlandse vliegvelden en -bases. Al gauw verrijzen buiten de zogenoemde Stelling van Amsterdam overal in het land militaire vliegkampen. Dit om het risico van kwetsbaarheid op één locatie te vermijden, ofwel dislocatie. Binnen de stelling is Schiphol op dat moment de belangrijkste militaire locatie. In september 1916 landen de eerste militaire vliegtuigen op Schiphol aan de rand van de Haarlemmermeerpolder op een smal stuk boerengrond. Na verdere grondvorderingen van boeren landt in mei 1920 het eerste verkeersvliegtuig op Schiphol. Voor de zekerheid worden onder de toenemende Duitse oorlogsdreiging noodlandingterreinen aangelegd in Laarzen Het leukste zijn de anekdotes en persoonlijke belevenissen in de lichtbruine kaders. Zoals die van de prinselijke laarzen in de traditiekamer van de vliegbasis Gilze-Rijen. Die blijken daar per ongeluk te zijn achtergelaten door de chauffeur van Prins Bernhard in 1953 na een bliksembezoek aan het rampgebied tijdens de watersnoodramp. Ze staan er nog steeds. Bussum, Milligen, Deventer en Rijssen. In de jaren dertig volgen nog meer vliegvelden in Haamstede, Enschede-Twenthe, Groningen-Eelde, Vlissingen-Souburg, Eindhoven-Welschap, Texel-De Vlijt, Leeuwarden, Teuge, Ypenburg, Doetinchem en Hilversum. Zo kan een netwerk van binnenlandse lijndiensten worden onderhouden. In mei 1940 zijn de meeste vliegvelden gebombardeerd door de Duitsers. Compleet Toch hebben sommige vliegvelden ook profijt gehad van deze bezetter. De Vliegbasis Valkenburg wordt uitgebreid tot een officiële ‘Flugplatz’ voor de Duitse Luftwaffe - net als De Kooy, Hilversum, Leeuwarden, Volkel en Woensdrecht. Na de oorlog wordt Schiphol wederom de nationale luchthaven met regionale luchthavens in Rotterdam, Eindhoven, Maastricht, Eelde en later Lelystad. De vliegvelden Ypenburg, Valkenburg, Twenthe, De Peel, Deelen en Soesterberg blijven militaire vliegbases. In de jaren na 1945 verrijzen nieuwe militaire steunpunten op Gilze-Rijen en – gedeeltelijk – Eindhoven. In dit zeer complete en omvangrijke werk is de – in retrospectief opzienbarende – historie van de luchtvaart in Nederland opgeno-

men. De foto’s en documenten vullen de verhalende tekst goed aan. Een enkele keer is niet het goede jaartal vermeld – en staat er 1986 in plaats van 1968 – maar historisch gezien is het boek degelijk van opbouw met tal van anekdotes en wetenswaardigheden. ‘100 jaar vliegen voorbij’ is vooral een lekker boek om bij het openhaardvuur met een warm of hartverwarmend drankje in te lezen of te ‘zappen’ zoals de uitgever het zelf noemt. Het leeslint vergemakkelijkt het terugvinden van de laatstgelezen pagina. De bijbehorende DVD, die overigens niet draait op de Windows Mediaplayer, is een mooie aanvulling op de 19 hoofdstukken uit het boek. Tal van authentieke filmfragmenten passeren de revue, afgewisseld met op de Aviodrome nagespeelde vliegprocedures door in gepaste kleding gehulde acteurs. Kanttekeningen Maar de volgende kanttekeningen dienen te worden gemaakt. Een enkele keer ontbreekt een fotobijschrift, en soms staan er vreemde schrijfwijzen in: vóór in plaats van voor. Daarnaast zijn veel teksten in de verleden tijd geschreven, terwijl tegenwoordige tijd een stuk makkelijker zou lezen. Minder is dat op sommige plaatsen ronduit foute informatie staat. Bijvoorbeeld in Hoofdstuk 9 waarin de militaire bases worden beschreven. De helikopters van Soesterberg vertrekken niet begin 2009 want de basis is toch echt al in november 2008 gesloten. Op Gilze-Rijen staat sinds 2005 maar één squadron Apaches (301) en niet twee. Ook de Alouettes, Chinooks en Cougars worden niet bij Gilze-Rijen genoemd, laat staan het op 4 juli 2008 opgerichte Defensie Helikopter Commando. Verder ontbreekt – heel belangrijk – een index met alle trefwoorden uit het boek. Qua foto’s is het opvallend dat de oud(st)e zwart-wit opnames – en daar zitten zeker veel bijzondere opnames bij – er door de band genomen kwalitatief bijzonder goed uitzien. Dat kan zeker niet gezegd worden van een aanzienlijk deel van de nieuwe(re) kleurenopnames. Daartussen zitten helaas te vele keren bijzonder slecht afgedrukte foto’s. Vooral opnames die als spotterfoto’s kunnen worden aangemerkt, en langs de baan op een willekeurig vliegveld in Nederland zijn gemaakt. Ook komt het voor dat (fabrieks)foto’s met onvoldoende resolutie zijn afgedrukt. Als voorbeeld van foto’s die veel te ‘blokkerig’ zijn, gelden een oer-Hollandse Fokker 50 van KLM Cityhopper, P-3C van de MLD (waarom niet de originele Defensieafbeelding gebruikt, in plaats van een slechte kopie uit het archief van een der auteurs) en de X-35B (waarom niet een F-35A gebruikt; vele foto’s met voldoende pixels zijn legaal zo van de JSF-site te downloaden). Dit is op z’n minst vreemd te noemen, want boek en DVD zijn tot stand gekomen onder auspiciën van het Nationaal LuchtvaartThemapark Aviodrome en de Stichting 100 jaar luchtvaart Nederland. Wellicht dat er tijdens het productieproces iets fout is gegaan. l Uitgever Rooduijn geeft aan dat omissies in een volgende uitgave U gecorrigeerd worden. Voor geïnteresseerden komt op termijn een g erratum beschikbaar. • e Wiel Of de anekdote van ‘Guus Kiel mist een wiel’. Tijdens zijn brevetexamen in 1933 ziet Fokker D.VII-vlieger Kiel vanuit de lucht nogal veel brandweervoertuigen en mensen op de landingsbaan staan. Hij blijkt een vliegtuigwiel te hebben verloren en zijn collega’s staan ermee op de grond te zwaaien. Hij landt tenslotte op één wiel, komt ongedeerd uit het gehavende toestel en is geslaagd!

Een indruk

27


JOURNAAL Luchtmacht nu ook op Hyves De KLu heeft sinds februari haar eigen officiële luchtmacht-Hyves. Hyves is een online sociaal netwerk, zoals MSN MySpace en Schoolbank.nl. Het netwerk van ‘vrienden’ geeft de Afdeling Personeelsvoorziening van de KLu een extra mogelijkheid om in contact te treden met de primaire wervingsdoelgroep: jongeren tussen 17-29 jaar. Deze Hyves sluit helemaal aan bij de belevingswereld die ‘werving’ nastreeft met de virtuele vliegbasis Base-X (zie www.luchtmachtbase-x.nl). Op www. luchtmachtbase-x.hyves.nl zullen exclusieve foto’s, filmpjes en andere digitale en interactieve speeltjes geplaatst worden. Hyves-vrienden kunnen deze gadgets van elkaar overnemen. Ook komen op Hyves in de toekomst mogelijkheden om polls, berichten of blogs te plaatsen. Deze middelen moeten bezoekers prikkelen regelmatig terug te keren om geïnformeerd te worden over (het werken bij) de luchtmacht.

Safety award voor hulp na ongeluk luchtballon Eerste luitenant Sven Jägers ontving op 16 december de Safety Award voor zijn kordate optreden na een ongelukkige luchtballonlanding tijdens de Friese ballonfeesten op 24 juli. Na een harde landing van een heteluchtballon in een weiland rende de arbover-

Ingetogen kerst op KAF Het kerstfeest op Kandahar Air Field (KAF) kreeg afgelopen jaar een ingetogen karakter uit respect voor de overleden sergeant Mark Weijdt. C-LSK luitenant-generaal Jac Jansen stak het luchtmachtpersoneel een hart onder de riem. Ook minister van Defensie Eimert van Middelkoop en de Commandant Landstrijd-

krachten luitenant-generaal Rob Bertholee brachten een bezoek aan KAF. Kort na aankomst reikten de minister en de commandanten de Nederlandse militairen de NAVO-medaille uit. Na een informeel samenzijn in de Dutch Corner keerde het VIP-gezelschap terug naar Nederland. Foto: Remco Erhardt

VOOR ADRESWIJZIGINGEN: ZIE COLOFON OP PAGINA 2. VRAGEN AAN – BEHALVE OVER ADRESWIJZIGINGEN – OF BIJDRAGEN VOOR DE VLIEGENDE HOLLANDER? Mail naar [email protected] Deadline: iedere eerste maandag van de maand.


28

Project Oprichting Permanent Gezamenlijk Hoofdkwartier Generaal-majoor Jouke Eikelboom is sinds 5 januari Projectofficier Project Oprichting Permanent Gezamenlijk Hoofdkwartier (PGHK). Onder zijn leiding wordt aangestuurd op een hoofdkwartier, waarin elementen van de operatie- en situatiecentra van de operationele commando’s zijn samengebracht. Dit verbetert de aansturing van de vele joint operaties en de coördinatie van de operationele informatiestromen. Hierdoor kan de informatieverstrekking aan de politieke en de ambtelijke leiding ook verder optimaliseren. Het gezamenlijke hoofdkwartier wordt naar verwachting in 2010 operationeel.

pleegkundige van het CML Soesterberg direct naar de ballon om te kijken of er niemand gewond was. Eén van de passagiers kon vanwege pijn aan haar schouder, bovenbeen en hoofd niet zelfstandig uit de mand komen. Dankzij de snelle assistentie van Jägers is mogelijk ernstiger letsel voor de vrouw voorkomen. Hij ontving de oorkonde uit handen van de Commandant Vliegbasis Woensdrecht, luitenant-kolonel Ton Vosters. Foto: Carlo Schijvenaars

Betaaldata salarissen 2009 In 2009 wordt het salaris uiterlijk de volgende werkdag na de onderstaande betaaldatum op uw rekening bijgeschreven: 24 februari, 24 maart, 24 april, 22 mei, 24 juni, 24 juli, 24 augustus, 24 september, 23 oktober, 24 november en 22 december. Meer informatie is verkrijgbaar bij de Dienstencentrum Human Resources (DCHR) op *06-733 of 0800 – 2255733

JOURNAAL

Brevet Hogere Technische Bekwaamheid Luitenant-kolonel ir. Rik van Zwol ontving op 9 december het brevet Hogere Technische Bekwaamheid (HTB). De voormalige marineofficier stapte begin 2008 over naar de luchtmacht. In oktober ontvingen Van Zwol en zijn collega James Mac Gillavry de prestigieuze Whittle Safety Award voor hun bijdrage in de introductie van de Militaire Luchtvaart Eisen. Foto: Peter Wiezoreck, AVDD.

Samenwerkingsverband LMG en KNMI Staatssecretaris van Defensie Jack de Vries en zijn collega van Verkeer en Waterstaat, Tineke Huizinga, ondertekenden op 10 december een intentieverklaring tot verdere samenwerking tussen Defensie en het KNMI. Dit komt onder andere tot uiting in het gebruik van meteorologische uitwijklocaties in Woensdrecht en De Bilt. De samenwerking is voor beide ministeries van belang, omdat zij niet alleen gezamenlijk gebruik maken van de weerwaarnemingen, maar ook van elkaars apparatuur en personeel. Defensie levert ook weersverwachtingen aan de burgerluchtvaart, bijvoorbeeld op de Vliegbasis Eindhoven.

Cougars klokken 1000 Afghaanse vlieguren De Cougars van de Air Task Force (ATF) hebben op 14 januari hun 1000ste vlieguur op de klok gezet. Sinds hun terugkeer in het Afghaanse theater in juli vorig jaar hebben de vijf Cougars van het 300 Squadron vanaf Kandahar Airfield mensen en goederen in het missiegebied getransporteerd. Belangrijke operaties in afgelopen periode waren

de TFU-geleide operaties Bor Barakai en Paypat Ghar. Luchttransport is van essentieel belang voor ISAF. De vraag naar de Nederlandse transporthelikopters is daarom groot en de werkdruk van het personeel ligt hoog. De condities waarin de Cougarcrews hun werk doen in Afghanistan zijn lastig. Hun inzet door de coalitiepartijen wordt enorm gewaardeerd, zo blijkt wel uit de dankbrief die de Commandant der Strijdkrachten, generaal Peter van Uhm, onlangs ontving van de Australische Chief of the Defence Force. Hierin bracht hij zijn dank over voor de ondersteuning en flexibiliteit die de Cougarcrews leverden tijdens het bezoek van de Australische minister president aan de troepen in Uruzgan in december. Foto: Remco Erhardt

‘Nieuw’ Apachedetachement in stabieler Uruzgan Apache Detachement 9 op Tarin Kowt is op 11 januari officieel hernoemd tot Apache Detachement Tarin Kowt 1. Luitenant-kolonel Peter Grijspaardt nam het commando over van ranggenoot Harold Boekholt. In de afgelopen vier maanden klokten de Apaches 320 vlieguren en vlogen ze 233 sorties waarvan 32 als Quick Reaction Force. Dit is minder dan verwacht. Deze lagere inzet wijt de vertrekkende commandant aan de verbeterende veiligheidsomstandigheden in de provincie. Boekholt: ‘Er wordt nu veel vaker de discussie opgezocht in plaats van de wapens.’

Medische evacuatie met Lynx Een Lynx van het Maritiem Vliegkamp De Kooy is op 23 december ingezet om een opvarende van een schip te evacueren. De Constanza Wonsild lag 28 kilometer ten westen van Scheveningen voor anker. Na een eerste onderzoek door de marinearts en de helikopterredder, bracht de helikopter de patiënt naar het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam.

Recordaantal SARvluchten in 2008 De Agusta-Bell van het 303 SAR Squadron heeft in 2008 een recordaantal patiënten vervoerd. In totaal is het Search and Rescue (SAR) Squadron het afgelopen jaar 198 keer ingezet, 29 keer meer dan in 2007. Hiervan waren 187 patiëntenvluchten, en elf overige acties waaronder zoekacties, zoals naar de vermiste schaatser in de Rypsterksterpolder en na het speedbootongeval in het Prinses Margrietkanaal in Grou.

Top Gun Holland De eerste uitzending van Top Gun Holland op 19 januari, ging gepaard met een geluidsstoring en was daarom slecht te volgen. De dag erna werd deel 1 herhaald. Voor wie deze – of een andere – aflevering(en) toch niet heeft kunnen volgen, kijk dan op www.topgunholland.kro.nl.

Oud-CDS Berlijn commissaris bij Thales Voormalig Commandant der Strijdkrachten generaal b.d. Dick Berlijn is sinds eind vorig jaar commissaris bij de producent van radar- en navigatiesystemen Thales. Hij nam in april 2008 afscheid van Defensie.

KPU overwegend in bruikleen Defensie heeft op 1 januari een bruikleensysteem ingevoerd voor Kleding en Persoonsgebonden Uitrusting (KPU). Het personeelsbeleid van Defensie is er op gericht om medewerkers als professional hun werk te laten doen. Goede kleding en uitrusting horen daar bij. Defensie zorgt standaard voor de eerste verstrekking van kleding en uitrusting. Alle bruikleenartikelen kunnen vanaf januari worden geruild via de KPU-webwinkel. Wel zijn aan de mogelijkheid tot ruilen grenzen gesteld. In overleg met ieder defensieonderdeel is een ruilnorm per artikel vastgesteld.

29


JOURNAAL

Cougar helpt bewoners Pampus Een Cougar van het 300 Squadron heeft water gebracht naar de twee bewoners van het forteiland Pampus bij Muiden. Door de aanhoudende vorst begin januari was het voor hen onmogelijk geworden om van het eiland af te komen. Het ijs rondom Pampus en de daarop liggende vestingwerken was te dun om erover te lopen, maar te dik om er met een boot doorheen te komen. De bewoners hadden nog voldoende voedsel, maar de watervoorraad raakte langzaam op. Defensie bood daarom haar hulp aan. Foto: Robert de Jong

12.000 uur F-16’s ISAF F-16’s van de Air Task Force (ATF) vlogen inmiddels ruim 12.000 uur voor de ISAF. De jachtvliegtuigen bereikten deze mijlpaal op 9 januari, tijdens een vlucht ter ondersteuning van Amerikaanse troepen in de provincies Helmand en Kandahar. De vliegers hadden daarbij de opdracht om te zoeken naar IED’s. Onder het commando van Headquarters ISAF in Kabul verlenen de F-16’s luchtsteun aan coalitietroepen in heel Afghanistan. Op Kandahar Airfield staan momenteel vier KLu F-16’s, waarvan twee voor Quick Reaction Alert-taken. Foto: Fred Warmer, AVDD

‘Cougar Down’ in Afghanistan

De procedures rondom een voorzorgslanding zijn eind vorig jaar uitgebreid aan bod gekomen in de oefening Cougar Down van de aircrew van het 300 Squadron op Kandahar Airfield. Het is dan van groot belang dat de crew bij een voorzorgslanding weet wat ze moeten doen, welke spullen ze wel of niet moet meenemen en welke stappen ze moet on-


30

dernemen om zichzelf zo snel mogelijk in veiligheid te brengen. In het eerste oefenscenario ontstond tijdens een vlucht van Deh Rawod naar Tarin Kowt een brand in de main gearbox. Cougar nummer twee hing nog in de lucht met slechts voor tien minuten brandstof. In scenario nummer twee viel op een low-level vlucht tussen Tarin Kowt en Kandahar een van de beide motoren uit. De helikopter maakte een gesimuleerde harde, maar veilige landing waarbij een flinke brown out optrad. Wapens, survivalmateriaal en gewonden moesten snel uit het toestel worden gehaald. Regelmatige training van deze procedures kan in de praktijk levens redden, en vindt daarom gemiddeld twee maal per uitzendperiode plaats. Foto: Public Affairs Officer ATF

Avondvliegen op Volkel F16-vliegers oefenen tot midden maart vanaf de Vliegbasis Volkel het vliegen bij duisternis. Het avondvliegprogramma vindt plaats naast het reguliere in week 8 (16 tot 20 februari), 10 (2 tot 6 maart) en 11 (9 tot 13 maart). In deze periodes vertrekken de vliegtuigen van maandagtot en met donderdagavond na zonsondergang en staan de laatste landingen gepland voor 23.00 uur.

Thuisfrontorganisatie Home-Base Support gelanceerd De Stichting PIT (Protestants Interkerkelijk Thuisfront) en de Stichting Pro Rege zijn op 9 januari opgegaan in de organisatie Home-Base Support. Staatssecretaris van Defensie Jack de Vries reikte bij die gelegenheid oorkondes en speldjes uit aan acht medewerkers die op missie waren en afzwaaien. Zij hebben als gastheer of gastvrouw in de ECHOS Homes een bijdrage geleverd aan het welzijn van Nederlandse militairen in binnen- en buitenland. In deze gezellige militaire tehuizen kunnen militairen op uitzending zich op allerlei manieren ontspannen.

In memoriam Op 11 januari overleed Natasja Coers-Van Teulingen als gevolg van een langdurige ziekte. Zij was werkzaam als medewerker formatiebeheer op de Afdeling Personeelsmanagement van de Staf CLSK in Breda. Ze laat een man en twee kinderen na. Coers-Van Teulingen werd 39 jaar.

JOURNAAL

Commando-overdracht Aero Medical Evacuation Team Kapitein-vliegerarts Maarten van de Sande, commandant van het eerste Aero Medical Evacuation Team (AMET) in Tsjaad, droeg op 15 december zijn taken over aan een nieuw team onder leiding van majoor-vliegerarts Maurits Wetzer. Een AMET bestaat uit een vliegerarts en een vliegverpleegkundige en verzorgt de medische evacuatie per helikopter. Dankzij de aanwezigheid van dit team is het voor het Nederlandse detachement mogelijk om op lange afstand patrouilles uit te voeren. De gewelddadige conflicten in Soedan, Tsjaad en de Centraal Afrikaanse Republiek zijn de afgelopen jaren in toenemende mate met elkaar verbonden geraakt. Stabilisering van de situatie in het oosten van Tsjaad en het noorden van de Centraal Afrikaanse Republiek is van groot belang voor het oplossen van de conflicten in de regio. Daarom neemt een detachement van 60 mariniers sinds juni 2008 deel aan de Europese missie in Tsjaad en de Centraal Afrikaanse Republiek (EUFOR-Tchad/RCA). Deze duurt nog tot 15 maart 2009. Foto: Maurits Wetzer

Kaartleesrit MCAM De Militaire Commissie voor Automobiel- & Motorwedstrijden (MCAM) houdt op zaterdag 18 april – en niet zoals eerder aangegeven op 25 april – een oefenrit kaartlezen voor al het burger- en militairpersoneel (inclusief Reserve en NatRes) van alle krijgsmachtdelen. De rit vanaf de Luitenant- kolonel Tonnetkazerne in ‘t Harde heeft een lengte van ruim honderd kilometer en voert in zijn geheel over verharde wegen. Deelname is mogelijk in teamverband (een chauffeur en een kaartlezer) in een beginners- en een gevorderdenklasse. Diegenen die graag willen meerijden, maar geen maatje hebben, kunnen dit melden bij het MCAM-secretariaat, die dan eventueel kan bemiddelen. De deelnamekosten bedragen € 7,50 per equipe. Voor de gevorderden telt deze rit mee voor het Defensiekampioenschap Kaartlezen. De tweede rit die meetelt voor dit kampioenschap is de 18-uursrit op 2 en 3 oktober vanaf het complex van de Koninklijke Militaire School te Weert. Een inschrijfformulier voor de oefenrit is per e-mail aan te vragen bij het secretariaat van de MCAM: [email protected], via de website van de MCAM op www.mcam.info, of telefonisch (alleen maandag en dinsdag) telefoon MDTN *06-4978661 of op 0346-338661.

CLSK Cross Country Kampioen 2009 Het CLSK Cross Country Kampioenschap is traditioneel de start van de nieuwe sportcompetitie. Dit jaar viel de Vliegbasis Woensdrecht de eer toe om de wedstrijd te organiseren. In de verschillende categorieën streden deelnemers op 16 januari vanuit de gehele organisatie om de titel luchtmachtkampioen. Luitenant-generaal Jac Jansen loste de startschoten. Na 8,7 kilometer bleek majoor Vincent van Os (Volkel) uiteindelijk de snelste senior. Sergeant Cees van Helmond (Gilze-Rijen) won overtuigend bij de heren 36+. Hij kwam ook in het overall klassement als eerste over de finish in een tijd van 31.29 minuten. Bij de heren 45+ ging de heer Aalten (LDR/AOCS) met het goud naar huis. Bij de dames ging de winst voor het vierde jaar op rij naar kapitein Annelies Homma (Woensdrecht). Foto: Jan Schram, AVDD

Boeken Gloster Meteor Uitgeverij Eques Nubium van auteur Aart van Wijk heeft per 20 december 2008 de prijzen van diens beide boeken over de Gloster Meteor als volgt verlaagd: Het paard van Phaëthon (1 deel) van

€ 40 naar € 25; Alle paarden van Apollo (4 delen in cassette) van € 160 naar € 100. Kijk voor meer informatie in de Vliegende Hollander van januari en maart 2008, of op www.glostermeteor.nl.

KMSL gecertificeerd praktijkcentrum De Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) ontving op 10 december op Vliegbasis Woensdrecht het officiële certificaat als erkend praktijkcentrum van de firma Kenteq. Dit kenniscentrum voor technisch vakmanschap ontwikkelt en vertaalt kennis en draagt die over aan haar klanten in de techniek. Het praktijkdeel van de ROCopleidingen wordt verzorgd door erkende leerbedrijven. Hiermee is zeker gesteld dat de praktijkopleiding op kwalitatief hoog niveau gegeven kan worden. Als erkend praktijkcentrum is de KMSL geaccrediteerd voor het verzorgen van Basis Praktijkvormingstages voor verschillende ROC-opleidingen. In totaal zijn er 17.500 leerbedrijven gecertificeerd door de firma Kenteq, slechts één procent van deze leerbedrijven is een praktijkcentrum. Foto: Serge Pronk

31


JOURNAAL

Muziekspektakel op De Peel

Sportkalender 2009 Datum 12 februari 9-12 maart 13 maart 18 maart 20 maart 24 maart 25 maart 1 april 6-9 april 8 april 15-17 april 22 april 8 mei 12 mei 13 mei 19 mei 26 mei 27 mei 28 mei 28-30 mei 2-5 juni 3 juni 8-11 juni 12 juni 17 juni 18 juni 23 juni 1-2 juli 28 augustus 2 september 2-3 september 8-9 september 11 september 15 september 16 september 25 september 30 september 7 oktober 14 oktober 20-23 oktober 27-29 oktober 4 november 26 november 11 december

Categorie kampioenschap KLu/OSC volleybal CC-AIR volleybal KLu/VET futsal NMK futsal KLu/OSC basketbal NMK schermen KLu/Open indoorklimmen NMK volleybal Interland voetbal NMK basketbal CC-AIR zwemmen NMK/KL/Open golf KL/Open rugby NMK judo NMK/OSC mtb NMK/OSC zwemmen KLu/Open sportschieten KLu/Open/OSC atletiek KL/Open oriënteren teams Open zeilen CC-AIR basketbal NMK triatlon KLu/Open zweefvliegen KL/Open speedmars KL/Open schieten geweer & pistool team NMK/OSC schieten geweer & pistool KLu/OSC tennis NMK militaire vijfkamp NMK wielrennen KM/Open beachvolleybal KLu/Open hondenbiatlon NMK tennis KL/Open klein terrein voetbal 7:7 KLu/OSC veldvoetbal NMK survival NMK halve marathon KLu/Open schieten Cramer revolver NMK oriënteren Individueel NMK veldvoetbal CC-AIR futsal CC-AIR cross country KLu/VET volleybal KL/Open cross country estafette NMK badminton

Plaats Vredepeel Lakenheath, Engeland Wijchen Den Helder Vredepeel Breda Eindhoven Zutphen Uxbridge, Engeland Den Helder Zakopane, Polen Nijmegen Amsterdam Apeldoorn Nieuw Milligen Breda Rotterdam Uden ‘t Harde Den Helder Sart-Tilman, België Biddinghuizen Malden Breda Harskamp Harskamp Warmond Oirschot Amersfoort Scheveningen Woensdrecht Amsterdam ‘t Harde Spakenburg Veenhuizen Den Helder Heumensoord Havelte Spakenburg Warendorf, Duitsland Halton, Engeland Volkel Ermelo ‘t Harde

Luchtmobiele Brigade wint bokaal vliegtuigherkenning De Schoenmakerbokaal voor vliegtuigherkenning is op 4 december gewonnen door 11 Luchtverdedigingscompagnie peloton 2. Behalve deze wisseltrofee won 11 LMB ook de prijzen van het individuele klassement. De herkenningswedstrijd wordt sinds 1989 georganiseerd door het Korps Luchtdoelartillerie. De bokaal is vernoemd naar adjudant Schoenmaker, die beschouwd wordt als de grondlegger van de vliegtuigherkenning binnen de luchtdoelartillerie. De zoon van de adjudant reikte de prijzen uit.


32

Luchtmachtbasis De Peel was op 4 december voor de derde keer gastheer van het muziekspektakel Young Musicians Spread Their Wings. In dit muziekevenement spelen meer dan 170 jeugdige muzikanten van diverse fanfares en harmonieën rondom de luchtmachtbasis samen met het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht. Gedurende de dag volgden ze diverse workshops van de professionele KLu-muzikanten. De dag werd afgesloten met een spectaculair optreden in de sporthal van De Peel. Onder leiding van dirigent adjudant Maarten Rijs vormden de jonge muzikanten met de KLu-musici één groots spectaculair orkest. Het publiek bestond uit ouders van de muzikanten en medewerkers van De Peel. Meer informatie over dit initiatief op: www.youngmusicians.nl. Foto: André Bongers

Nieuwe Chef Militair Huis Brigadegeneraal der Cavalerie Henk Morsink is sinds 1 januari aangesteld als adjudantgeneraal en Chef van het Militaire Huis. Morsink werd bekend doordat hij in vier maanden de Nederlandse kampen in Afghanistan opbouwde en zo de basis legde

voor de Task Force Uruzgan. Hij volgt de inmiddels gepensioneerde luitenant-generaal der Cavalerie André Blomjous op, die inmiddels met FLO is. Blomjous is wegens zijn grote verdiensten benoemd tot adjudant-generaal in buitengewone dienst.

Eerste Korpsdiner Onderofficieren Groep Luchtmacht Reserve

Het eerste jaarlijkse korpsdiner voor onderofficieren van de Groep Luchtmacht Reserve (GLR) in de Kumpulan

Bronbeek in Arnhem was goed bezocht. Naast de reservisten waren de Krijgsmachtadjudant Erik Nieuwenhuis, de Luchtmachtadjudant Dré van Hugten en uiteraard de Commandant GLR, luitenant-kolonel Martijn van der Woude aanwezig. De traditie die nu is neergezet krijgt een jaarlijks vervolg. Foto: Rob Gieling, AVDD

IDEM-dag in Doorn De twaalfde IDEM-dag vindt traditiegetrouw plaats op Witte Donderdag 9 april. Thema ‘Individueel, maar niet alleen!’ De dag vindt plaats op de Basis in Doorn en is bedoeld voor luchtmachters en partners die in het (recente) verleden individueel zijn uitgezonden en collega’s die al aangewezen zijn voor een individuele uitzending. Ook partners en buddy’s van luchtmachters die tijdens de IDEM-dag daadwerkelijk zijn uitgezonden, zijn van harte welkom. Aanmelding o.v.v. het aantal personen kan vóór 15 maart bij de secretaris van de werkgroep IDEM, majoor Ron van Vugt, e-mail: [email protected] of 06-22101536.

JOURNAAL

Reünies Identiteitsgroep Vredesmachten Datum: 27 maart 2009 Locatie: de voormalige Vliegbasis Soesterberg Informatie en aanmeldingen: Zij die onverhoopt niet zijn uitgenodigd worden verzocht dit te melden via [email protected], of bij de secretaris Identiteitsgroep Vredesmachten: Frank Kluiters, Albert Schweitzerlaan 10, 2641 ZT Pijnacker. Bijzonderheden: De Identiteitsgroep Vredesmachten, onderdeel van de Bond van Wapenbroeders houdt een reünie voor (ex-)militairen die zijn uitgezonden met de operatie IFOR. Allen die hebben deelgenomen aan deze operatie en zijn opgenomen in het adresbestand, zullen persoonlijk een uitnodiging ontvangen.

Agenda Bronbeek Kosten: € 20 per persoon. Bijzonderheden: jaarlijkse reünie en eerste lustrum. Dienstplichtige LSK-veteranen 1947-1950 Datum: 17 april 2009 Locatie: Kumpulan Bronbeek te Arnhem Informatie en aanmeldingen: Wim Loman, 0313-472547 of op [email protected] of Jo Roos, 078-6121497 of op [email protected].

JOC Cannerberg 1960-1992 Datum: 25 april 2009 Locatie: Café-restaurant De Louvain, Statiestraat 2, Kanne (België) Informatie en aanmelding: Oud-collega’s kunnen zich aanmelden bij de secretaris van het 315 Squadron vliegers Comité Reünie JOC Cannerberg Datum: 16 april 2009 Maastricht, Paul Croymans, Locatie: Officierscasino Soesterberg Don Boscostraat 1, Informatie en aanmelding: 6235 EJ Ulestraten, 043-3642006 Bart Woortman, 053-569611 of of op [email protected]. op [email protected].

Agenda Militaire Luchtvaartmuseum Theatervoorstelling ‘Vlucht van de Eeuw’ Jong en oud kunnen tijdens de voorjaarsvakantie van zondag 15 februari tot en met zondag 1 maart, genieten van de theatervoorstelling ´Vlucht van de Eeuw´ in het Militaire Luchtvaart Museum in Soesterberg. ‘Vlucht van de Eeuw’ is een spectaculaire theatervoorstelling over de geschiedenis van de luchtvaart, van Wright Flyer tot F-16. De spetterende theatervoorstelling ‘Vlucht van de Eeuw’ geeft met behulp van filmfragmenten en geluidsopnamen een veelzijdig beeld van honderd jaar gemotoriseerd vliegen. De gratis voorstelling Vlucht van de Eeuw is te zien op 15, 17, 18, 19, 20, 22 en 25 februari en 1 maart om 13.00, 14.00 en 15.00 uur. Museumtour Gratis rondleidingen door het museum vinden iedere tweede zondag van de maand plaats.

‘Aan Indië ontleend’ Bronbeek staat op 22 februari een dag in het teken van de schilderkunst en muziek van het voormalige Nederlands-Indië en het huidige Indonesië. Deelname kost € 22,50. Een Indisch buffet is inbegrepen. Reserveren voor één van de 250 plaatsen kan tot 16 februari met een formulier verkrijgbaar via 026-3763578 (maandag, dinsdag, donderdag) of per e-mail: [email protected]. De organisatie is in handen van de Stichting Klein Bronbeek en de Werkgroep Indisch Erfgoed Apeldoorn (www.indischerfgoedapeldoorn.nl) i.s.m. Bronbeek. ‘Lezing moderne Indonesische schilderkunst’ Rapti Miedema (Stichting Tong Tong) bespreekt op 8 maart om 14.00 uur het werk van een aantal moderne Indonesische kunstenaars vanaf 1945. Deze lezing wordt georganiseerd i.s.m. de Volksuniversiteit Arnhem. Toegangsprijs inclusief museumentree: €10. Inschrijving via 026 4422363 of www.volksuniversiteit.nl/ arnhem. Bel voor meer informatie over het Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum Bronbeek met 026-3763555 of kijk op www.bronbeek.nl

Expositie luchtvaartschilders ‘Met Bevlogen Blik’ Het oeuvre van de Club van Nederlandse Luchtvaartschilders bestrijkt niet alleen de militaire, maar ook de burgerluchtvaart. Uiteenlopende technieken, van olieverf op doek tot digital art reproducties, zorgen voor een realistisch karakter. Tien leden exposeren meerdere schilderijen. Dagelijks tot 8 maart 2009 Workshops ‘Ready for Take-off!’, ‘Start your Engines’ en ‘Code S.O.S.’ Tijdens ‘Ready for Take-off!’ leer je hoe vliegtuigen kunnen vliegen. Na een uitleg maak en test je zelf een vliegtuig; in ‘Start your Engines’ ontdek je hoe een straalmotor werkt. Aan de hand van een werkstuk kom je alles te weten over straalaandrijving; ‘Code S.O.S.’ gaat over communicatie in de lucht via morse. Je maakt en test zelf een morseapparaatje. Voor de workshops moeten kinderen van tevoren reserveren, via de website. Kosten bedragen €6,- p.p. Iedere woensdag van 14.00-15.30 uur

Meer informatie en aanmeldingen op www.militaireluchtvaartmuseum.nl. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 16.30 uur, zondag van 12.00 tot 16.30 uur. Op paas- en pinksterzondag en Koninginnedag is het MLM gesloten. De exposities en het museum zijn gratis te bezoeken. Adres: Kampweg 120, 3769 DJ Soesterberg, telefoon 0346-356000. E-mail: [email protected]

33


Mensen

Mutaties

Bevorderingen militairen Luitenant-kolonel Goossens, AAHE, Ir. per 12/1/2008 (Afd. Prog.man.& Beleidsimplem.), Kruis, R per 12/1/2008 (LSK:SIE MILIEU & ARBO), Pronk, GW per 12/8/2008 (DC IOD: SHAPE) Majoor Komninos-van Ham, EAM per 12/1/2008 (AOCS:OPS SIE A), Schraa, G per 12/1/2008 (DVVO: Sectie Bestuursost), Smaal, PB per 12/1/2008 (LW:VLUCHT 3 323) Kapitein Beelen, PAJ per 12/8/2008 (BG IVENT: CIS Kennispool), Binneveld, MJC per 10/2/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 4 298 SQ), Cuny, JJB per 12/1/2008 (EHV:PVE BEWAKING), Graumans, PCM per 1/1/2008 (EHV:TECHNISCHE VLUCHT C-130), Houwer, SE per 11/3/2008 (PAS: Teams PAS), Jongbloed, GJA per 12/1/2008 (LSK:BUR OVERIGE DIENSTEN), Klein, A per 12/1/2008 (EHV:P&O ADVISEURS&ONDERST P&O), Potters, CH per 11/17/2008 (DHC:PVE OPS VLUCHT 4 301 SQ), Smits, R per 1/1/2008 (EHV:TECHN VLUCHT KDC-10) Eerste luitenant Wuytswinkel, AJF van per 12/31/2008 (GGW:GW PATRIOT FP 4 803), Gils, EW van per 11/1/2008 (AFD J&LV ME AVIONICA&WPNTECHN), Kragting, AJ per 12/15/2008 (EHV:BUR ADJUDANT), Mierop, ML per 12/1/2008 (LSK:BUR OVERIGE MIDDELEN), Snijders, J per 12/1/2008 (OKLU:AG L&S/MAATWERK/ OUTDOOR), Spijkers, MHLM per 10/13/2008 (VKL:BUR OPERATIONELE ONDERST.), Tewes, RDW per 2/21/2007 (LCW P&C BDFV&INFOMGMT) Tweede luitenant Bouman, M per 12/6/2008 (VKL:VLUCHT 1 311), Callandt, K van per 10/31/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 1 FP 2 802), Demmers, DJPC per 10/1/2008 (GGW:GW PATRIOT CREW 1 FP 1 802), Manders, GH, Ing. per 10/13/2008 (VKL:OPERATIECENTRUM LOG), Valks, A per 12/6/2008 (VKL:RESSORT PCO), Zwart, RHA per 12/6/2008 (LW:RESSORT PCO) Adjudant Barneveld, A per 12/1/2008 (RESSORT PROJN AFSTO BET EXTN), Benjamins, JJW per 10/15/2008 (Afdeling), Bruijn, GA de per 12/1/2008 (DHC:CIS MAINTENANCE 931 SQ), Buis, JL per 11/15/2008 (LW:BUR


34

MANAGEMENT CONTROL), Dijck, FWM van per 12/1/2008 (DHC:BUR PERM LUCHTW&TECHN ASS), Dijkstra, S per 12/1/2008 (LW:STAF VKAM), Giesbert, DC per 11/1/2008 (OTCLOG/ST/OTK/PO/IP/IG WSM), Habing, CR per 12/4/2008 (DC HR: Bureau In- en Uitstroom), Hendriks, JB per 10/20/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 4 298 SQ), Hoefsmit, JA per 12/2/2008 (OTCLOG/ST/OTK/ PO/IP/IG BAM), Pöttker, HJPH per 10/13/2008 (AOCS:BEWAKING SIE), Scholten, W per 9/24/2008 (LW:PVE BRANDWEER), Verzeilberg, JPL per 12/1/2008 (GGW:GW PATRIOT FP 1 802), Willemsen, JT per 12/1/2008 (LW:STAF OPERATIONELE ONDERST), Wringer, JP de per 11/1/2008 (AGB DUO PRODGP DEPOT) Sergeant-majoor Adriaensen, RCA per 12/15/2008 (GGW:GEZONDHEIDSCENTRUM 650), Aelmans, AWAM per 12/1/2008 (DHC:CIS OPERATIONS 931 SQ), Alewijnse, CL per 12/1/2008 (LCW COMPO MOT&MODULES), Bergenhenegouwen, JL per 12/1/2008 (VKL:PVE GEREEDSTELLING 311), Boersma, FEC per 11/1/2008 (EHV:P&O ADVISEURS SPECIALISTEN), EnNeg-van Bree, AM per 11/20/2008 (VKL:P&O ADVISEURS SPECIALISTEN), Hodes, HGL per 11/7/2008 (VKL:WE VLIEGTUIGONDERHOUD), Leinenga, RG per 12/1/2008 (AOCS:WE IVS), Stam, EHA per 6/30/2008 (OKLU:VG VLIEGTUIGMECHANICA), Terloo, HW per 12/1/2008 (DHC:CIS OPERATIONS 931 SQ), Verplanke, BW per 12/1/2008 (LW:CIS COORDINATION CENTRE), Verwer, P per 12/1/2008 (AOCS:WE IVS) Sergeant der eerste klasse Bolsenbroek, BH per 12/20/2008 (DHC:MVZ ONDERSTEUNING 932 SQ), Burgh, S van per 12/9/2008 (VKL:WE AVIONICATECHNIEK), Donker, MC van den per 12/27/2008 (DHC:PVE BRANDWEER 931 SQ), Netten, TWM per 12/27/2008 (DHC:PVE BRANDWEER 931 SQ), Postma, MA per 12/13/2008 (DHC:PVE G&O VLUCHT 2 298 SQ), Roring, HJGJ per 12/1/2008 (LW:PVE BEWAKING), Spang, AN per 12/2/2008 (LW:WE AVIONICATECHNIEK (AVT)), Steinvoort, J per 12/27/2008 (LW:PVE BRANDWEER), Teepen, JMP per 12/20/2008 (LSKBOE:ORKEST), Wijst, JEPM van der per 12/20/2008 (VKL:SIE BEDR.STOF&CHEM. AFVAL) Sergeant Amirsarvari, K per 11/3/2008

(AOCS:FLIGHT DATA / NOTAM SIE), Amirsarvari, K per 11/3/2008 (AOCS:FLIGHT DATA / NOTAM SIE), Blomen, JJM per 11/6/2008 (GGW:SIE ONDERH ONDERSTSYST 803), Drijfhout, A per 7/15/2008 (OTCRIJ/B-CIE/1PEL KLU/A-GP), Feenstra, AI per 9/17/2008 (LCW FYSDISTR ONTV, OPSL&DISTR), Klerks, J per 10/30/2008 (DHC:WE NOODSTRM, LCHTBEH, MEGU), Lems, W per 9/17/2008 (LCW FYSDISTR ONTV, OPSL&DISTR), Linssen, MEG per 10/23/2008 (EHV:SHIFT A VRACHTAFHANDELING), Plat, JM per 10/3/2008 (LW:SIE WAPENTECHN), Schriks, RHT per 12/1/2008 (VKL:PVE GEREEDSTELLING 311) Korporaal der eerste klasse Aa, JL van der per 12/13/2008 (AOCS:VLUCHT A4), Hoof, C van per 12/2/2008 (DHC:SIE BEWAKING 931 SQ), Peeman, L per 12/12/2008 (AOCS:VLUCHT B1), Roos, FA per 12/12/2008 (AOCS:VLUCHT B3), Schipperen, DA per 10/17/2008 (VKL:CIS MAINTENANCE), Smit, DC per 12/4/2008 (LW:SIE WEGTRANSPORT), Spenkelink, TM per 12/18/2008 (LCW FD HONDENSECTIE) Korporaal Arends, GH per 12/21/2008 (DHC:WE VOERTUIGONDERHOUD 930 S), Flips, N per 12/21/2008 (OKLU:SIE LOKALE VERWERVING), Gramser, TTW per 12/25/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Hassel, W van per 12/21/2008 (DHC:WE VOERTUIGONDERHOUD 930 S), Jongeneelen, M per 12/21/2008 (OKLU:SIE OPSLAG & DISTRIBUTIE), Kuperus, SE per 12/21/2008 (LW:REGIO MATERIEEL VOORZ TNOO), Leenards, DJ per 12/25/2008 (OKLU:AFD DISTRIBUTIE), Ludwig, HH per 12/21/2008 (LW:SIE VOERTUIGONDERHOUD), Middelhof, SAJM per 12/21/2008 (DHC:WE VOERTUIGONDERHOUD 930 S), Oomen, TM per 12/21/2008 (DHC:WE NOODSTRM, LCHTBEH, MEGU), Bon, MR per 11/3/2008 (PARESTO/ ZW:Vliegbasis Gilze Ri), Flipse, K per 6/16/2008 (VKL:BEWAKINGSSPEC OPS VL 640), Hoog, M de per 8/25/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Jonge, PWJ de per 11/1/2008 (EHV:HONDENSECTIE), Kreeft, ES van der per 9/18/2008 (VKL:PVE MATERIAL MANAGEMENT), Lemstra, DJ per 11/17/2008 (VKL:BEWAKINGS-SPEC OPS VL 640), Peelen, N per 11/10/2008

M E N S E N & M U TAT I E S

Actieve dienst verlaten (DHC:HONDENSECTIE 931 SQ), Poortvliet, LH per 10/27/2008 (OKLU:BRANDWEERPELOTON 1), Remkes, FA per 9/18/2008 (VKL:PVE MATERIAL MANAGEMENT), Roulleau, E per 9/18/2008 (VKL:PVE MATERIAL MANAGEMENT) Soldaat der tweede klasse Serpe, A la per 12/24/2008 (LW:PVE BEWAKING) Schaal 10 Ansems, HJ per 12/1/2008 (LSK:SIE MILIEU & ARBO), Brouwer, LH per 11/1/2008 (LSK:BUR OPLEIDINGSZAKEN)

Luitenant-kolonel Gorter, DS, (12/1/2008), Chief Plans & Policy J5/7, Kos, J, (12/1/2008), Plv. Projectleider (TTW), Smith, ANA, (12/1/2008), KLU Herplaatsing Intern Majoor Kroese, J, (12/1/2008), Hfd Verkeersleiding, Olthof, AT, (12/1/2008), Hfd Servicepunt Den Helder, Wouters, FJ, (12/1/2008), medewerker Bestuursstaf Kapitein Horst, ID van der, (12/8/2008), GEZAGVOERDER APACHE Eerste luitenant Gaarenstroom, O, (12/9/2008), Ot Gro/ Grv, Vaandrig Wildeboer, WH, (12/1/2008), Off Gevechtsleiding Weapon Sergeant-majoor Bassa, R, (12/1/2008), Instr Onderst. Technieken, Berends, J, (12/1/2008), Jr Mdw Bur Int Contr & Audit, Boeijen, S, (12/1/2008), Coordinator Onderst Systemen, Broere, JK, (12/1/2008), Oot Vltg Plaatwerk, Eijkelboom, J, (12/1/2008), OPZICHTER TECHNIEK, Otter, EJP den, (12/1/2008), Assistant (Travel Coord), Vries, DJH de, (12/1/2008), 1e Mdw Gnk Verz

Nivo 3 Ooff VLOO, Oosterhoff, KJ, (12/1/2008), SGT TECHNICIAN B1-1 F16, Slochteren, SF van, (12/1/2008), Off Vlieger Aspirant Soldaat der eerste klasse Jansen, HERM, (12/1/2008), Sld Bewaker, SLD1; Schimmel, C, (12/6/2008), Sld Bewaker, Soldaat der tweede klasse Hennekam, NAP, (12/1/2008), Nivo 2 Kpl Hondengeleiding Soldaat der derde klasse SLD3; Capel, PPH, (12/5/2008), Nivo 3 Ooff Voeding, SLD3; Peeters, LJ, (12/10/2008), Off Luchtverkeersleiding, SLD3; Rijntjes, SGF, (12/10/2008), Off Vlieger Aspirant, SLD3; Santen, AC van, (12/19/2008), Niveau 2 Kpl CIS Maintenance Schaal 10 Freij, AAM, Drs., (12/1/2008), Hfd AG Kennismngmnt&Opl. Kunde Schaal 7 Trampe, ER, (12/1/2008), KLU Herplaatsing Intern Schaal 4 Broek, R, (12/1/2008), Medew. move, Dahn, RC, (12/2/2008), Tandartsasssistent(E)

Sergeant der eerste klasse Ayal, JH, (12/1/2008), Crew Chief, Hof, PM van ‘t, (12/1/2008), SPEC AVIONICATECHN, Malkoç, I, (12/8/2008), Onderbrandmeester, Versluis, ORN, (12/1/2008), KLU Herplaatsing Extern, Sergeant Agelink, R, (12/1/2008), Onderbrandmeester Korporaal der eerste klasse Albrecht, B, (12/1/2008), Chauf, Delasencerie-Kesselaar, MCHM, (12/1/2008), Overtollig BBT SBK, Faas, S, (12/12/2008), Sld Ogrv, Gokoel Missier, GA, (12/1/2008), Overtollig BBT SBK, Ijpelaar, MHSM, (12/1/2008), Brandwacht, Jong, B de, (12/8/2008), Hondengeldr, Jongsma, HL, (12/1/2008), ASS MECH GRONDUITRUSTING, Unen, RJ van, (12/17/2008), Cateringmedewerker C, Willeboordse, CP, (12/12/2008), Brandwacht Korporaal Bravenboer, K, (12/17/2008), Kpl Bewaker, Fortuin, AC, (12/1/2008), Nivo 3 Ooff Sport, Liezenga, F, (12/1/2008),

Deze gegevens zijn afkomstig uit PeopleSoft en zijn aangeleverd door het DienstenCentrum Human Resources (DCHR). Indien gegevens niet correct in deze rubriek staan vermeld, wendt u zich dan tot het DCHR, telefoon *06-733 of 0800-2255733. Deze kan mutaties verwerken in PeopleSoft.

35


W W W.WE R KE N B IJ DE LUCHTMACHT.N L

Dominique, vlieger op de Cougar transporthelikopter:

‘Ik hou van het sociale aspect van dit werk, je hebt vaak een dankbare taak’ ’Mijn werk op de Cougar is heel gevarieerd. We vervoeren allerlei ladingen, zowel aan boord als aan de transporthaken onder de helikopter. Ook worden we veel ingezet voor het transport van manschappen, zoals nu in Afghanistan. Met deze Cougar kun je namelijk gemakkelijk op kleine oppervlakken landen, dus is deze kist zeer geschikt om snel mensen ergens op te halen en af te zetten, onder andere bij medische evacuaties.’ Divers en dankbaar werk ‘Buiten Afghanistan worden wij bijvoorbeeld ook ingezet om branden te bestrijden, in Nederland of buitenland, zoals destijds bij de grote bosbranden in Griekenland en Portugal. Hiervoor gebruiken we de zogenoemde bambi-bucket, een grote waterzak waarmee we water uit bijvoorbeeld een meer kunnen scheppen. Deze dankbare taken vind ik het mooie aan vliegen op de Cougar. Ik kom net terug uit Afghanistan en als je ziet dat meisjes daar, mede door ons werk, weer naar school kunnen of je hebt gewonden kunnen helpen, dan doet me dat wat. Door alle gevaarlijke

Collega’s gezocht! De luchtmacht is op zoek naar nieuwe collega’s voor onder meer de functie van officier-vlieger. • Instromen met een HAVO en/of VWO opleiding • Start met opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda • In 2009 nog meerdere opleidingsplaatsen beschikbaar

situaties en de kritiek op de missie, wordt de mooie kant van het werk soms vergeten.’ Vliegerhandje ’Ik wilde als klein meisje al vlieger worden nadat ik een documentaire had gezien over de Starfighter. Ik ben blond en lang, dus men kijkt nogal eens verbaasd als ik uitstap, zeker in Afghanistan. Opmerkingen horen er dan ook bij, dat is heel normaal, dat doen de jongens onderling ook. Je hoeft echt geen “superwoman” te zijn om hier te functioneren. In het begin, op de Koninklijke Militaire Academie, moet je jezelf wel bewijzen. Respect moet

Ben jij of ken je iemand met interesse voor deze functie? Kijk op www.werkenbijdeluchtmacht.nl voor meer informatie over deze en al onze andere vacatures.

je verdienen. Maar als je het “vliegerhandje” hebt – dat wil zeggen dat je de coördinatie van het vliegen snel in de vingers hebt – dan ben je direct één met het team.’

de Vliegende Hollander

Recommend Documents