(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Uitgegeven door de vzw Uberaal Vlaams Verbond, Stichting A. Vanderpoorten Redactie: Em. JacqmaJnlaan 105 1000 Brussel . Hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever Piet V~ Br~bant, Zeelaan 1248670 Koksijde ~ Administratie: Tel. 02/230.37.73 Eburonenstraat 33 1040 Brussel

Uberaal Vlaams Tijdschrift Maandblad - Jaargang 113, nr. 3, maart 1991

Schijnoverwinning in de schoolraden Het Liberaal Vlaams Verbond heeft zich onlangs beraden over de voorlopige en officieuze resultaten van de verkiezingen in de schoolraden van het gemeenschapsonderwijs. De gedachtenwisseling volgde op een tussentijds rapport dat door ons medelid Gaston van de Velde, lid van de centrale Argo, in de schoot van de Raad van Beheer van het LVV werd voorgebracht. Gaston van de Velde gewaagde van een telling, die in liberale kringen verricht werd ter controle en correctie van de eerder door de ACV-krant «Het Volk» gepubliceerde telling. Het ACV had immers de kat de bel aangebonden. Het bericht had in onderwijskringen grote verbazing gewekt. Want de verkiezingen hadden aanvankelijk zeker geen politiek karakter. Het ACVheeft deze verkiezingen echter met al te opvallende bijbedoelingen in een politiek kleed gewikkeld. Op het eerste gezicht lijkt het nogal verbazend dat het ACV uitpakt met een verkiezingsuitslag, waaruit blijkt dat de spstrekking zeer sterk staat terwijl de CVPstrekking met de kruimels moet vrede nemen. Maar het maneuver is bij nader toezien erg duidelijk: de christen-democraten willen het gemeenschapsonderwijs verder afzonderen in het «links-vrijzinnige» kamp om zijn pluralistisch karakter des te beter in twijfel te kunnen trekken. Zo brengen zij meteen de liberalen in verlegenheid, die zelf al lang voor een verscheurende keus staan, doordat zij het openbaar onderwijs naar «links» hebben zien verglijden. Meteen dragen de christen-democraten tot de versterking van de verzuiling bij. De liberale stelling, dat het gemeenschapsonderwijs het onderwijs is van de hele gemeenschap wordt andermaal ondermijnd, met alle fmanciële en andere gevolgen vandien. Erger is dat minister Coens en de «Christelijke Unie van het personeel in het Rijksonderwijs» (CURO) mee dat maneuver ondersteunen en meteen een bedreiging vormen voor het gemeenschapsonderwijs.

Een al even bedroevende consequentie van dit maneuver houdt verband met de toekomstige samenstelling van de centrale raad van 1 januari 1993 af. Men acht het niet uitgesloten dat de SP in de volgende centrale raad 6 van de 12 leden in de wacht sleept. Dit socialistisch overwicht zou bijzonder schadelijk zijn voor de faam van het gemeenschapsonderwijs. De CVPzal waarschijnlijk nog slechts over een klapstoeltje beschikken. Dat is al even nefast. Sommigen hebben nu leedvermaak: «Eindelijk wordt de CVP eens in de verdrukking gestoten !». De vrijzinnige jubelkreten lijken ons nogal kortzichtig. Zo versterkt men het door CVP-kringen onderhouden vertelsel van het «links-vrijzinnig» en «minderwaardig» gemeenschapsonderwijs en geeft men aan het pluralistisch karakter van deze scholen een nieuwe deuk. Veel katholieken hebben de jongste jaren hun kinderen uit het openbaar onderwijs weggetrokken, zodat dit onderwijs nog maar 15 % van de schoolbevolking telt. (Veel liberale en socialistische ouders zijn al bijna even ontgoocheld door dit onderwijs. De VSO-perikelen, de veelvuldige experimenten en de verregaande politisering zijn daar ook niet vreemd aan.) De resultaten die «Het Volk» heeft gelanceerd zijn betwistbaar, maar de liberale telling laat resultaten zien die misschien «beter» zijn voor de liberalen maar kwalijker voor het onderwijs: 59 % socialisten, 33 % liberalen en 5,2 % christen-democraten. En bij de cooptatie: 34 % socialisten, 23 % liberalen en 2,5 % christendemocraten. Al die tellingen moeten met een dikke korrel zout genomen worden. Maar helaas hoort men in de rand van deze verkiezingen teveel triomfalistische kreten over de nederlaag van de «kaloten» en komt er te weinig bezorgdheid aan de oppervlakte omtrent het onevenwicht en het gebrek aan werkelijk pluralisme, die zich van hoog tot laag aftekenen in het gemeenschapsonderwijs. Piet van Brabant

Zomerse opwelling van een opstandige


Guy Verhofstadt doet een boekje open over de kloof tussen de politiek en de burger BRUSSEL - Politici hebben blijkbaar nog de tijd om boekjes te schrijven. Zelfs zij die nog heel wat jaren voor de boeg hebben en met nog veel ambitie door het leven stappen, maatschappijen willen veranderen, wagen zich aan diepzinnige schrijverijen die hopelijk hun stempel zullen drukken op mens en wereld. Eén van die geschriften is het zopas verschenen «Burgermanifest» van Guy Verhofstadt. Het gaat om een erg bescheiden publikatie, maar de inhoud ervan is des te uitdagender voor vriend en tegenstander. Het feit alleen dat zijn boekje de titel «Burgermanifest» meekreeg, zegt immers al veel. Manifesten ruiken naar opstand en revolutie, concreet dan van de man in de straat die met enige afschuw het politiek theater gadeslaat. Precies tot die man richt zich het manifest van Verhofstadt. Uitgangspunt is de bevoogdende overheid die altijd en overal in de plaats van de onmondige burger beslist. «De politiek werkt nog grotendeels met schema's en methoden uit de vorige eeuw. De burger beslist niet zelf. Hij wordt nog altijd onbekwaam geacht om zelf voortdurend te spreken. Dat doen in zijn plaats de politici. Dit is geen democratie meer. Dit maakt drastische hervormingen nodig». Dat schrijft Verhofstadt in zijn «Burgerrnanifest », Tijdens zijn vakantie in augustus 1990 kreeg Verhofstadt in een opwelling de drang om zijn ideeën over de groeiende kloof tussen burger en politiek op papier te zetten. Het resultaat is een boekje van 62 bladzijden dat in een opvallend vlotte en voor iedereen toegankelijke taal enkele voorstellen ter discussie aanbiedt om de burger opnieuw greep te geven op de politiek en vooral op zijn politici. Burger wakker schudden Er zijn in ons land nog nauwelijks echte politieke debatten. Er gebeuren geen ingrijpende hervormingen meer. Het beleid is zonder visie en discussie. Cuv Verhofstadt schrijft het toe aai} de ontwikkelingen in Europa waarin de ideologische tegenstellingen zijn vervaagd en de kloof tussen burger en politicus almaar groter wordt. «Nooit is de afstand tussen hen zo groot geweest als nu», zo zei Verbofstadt tijdens de voorstelling van zijn boek. Het burgermanifest wil in de eerste plaats een poging wagen om de bevolking wakker te 2

schudden en een soort van beweging op,gang te brengen. De jongste tijd ondervond die burger de grootste schade van de overheid. Verhofstadt verwijst naar het rijbewijs met de strafpunten, de huurwet en de hoge posttarieven. Het hoeft niet te verwonderen dat de burger geen eerbied meer heeft voor de politiek. Hij vraagt zich terecht af wat voor zin het nog heeft om zijn stem uit te brengen. Anders is het gesteld in de economie, de wetenschappen en de vrijetijdsbesteding, zo vervolgt Verhofstadt. Daar groeiden nieuwe opvattingen die vooral gestoeld zijn op de vrijheid. Hoe moet voor Guy Verhofstadt de nieuwe burgerdemocratie eruit zien? In 1991 is de mens geen slaaf meer. Hij kan zelf kiezen en is daar ook bekwaam en redelijk genoeg voor. Maar om die maatschappelijke ontwikkeling naar de politiek toe te vertalen zijn er drastische hervormingen nodig. «De klassieke politieke macht ontvetten en meer macht geven aan de burger», ze~ hij. De gedachte is kernachtig vertaald op de affiche bij het boek «De Wetstraat in de greep van de burger». Waarde van een stem Verhofstadt begint met de stemplicht om te Duigen tot een stemrecht. Daarmee Kan ook het stemmen op extreme partijen uitgeschakeld worden. Het tweekamerstelsel wordt best afgeschaft, vermits het dubbele en nutteloze behandelen van wetteksten in Kamer en Senaat geen zin meer heeft («het is alsof een privé-onderneming door twee raden van bestuur zou geleid worden»], Ook moet er een grondwettelijke grendel op de regering komen: minder ministers, staatssecretarissen die uit de ambtenarij gehaald worden. Verhofstadt pakt ook de politieke partijen aan. Zij moeten echte voorverkiezingen houden en niet langer eigenmachtig bepalen wie er waar op de lijst komt. Een beetje dus als de «primaries» in de Verenigde Staten. België moet opnieuw het referendum invoeren en de vooroordelen tegenover dit systeem na de mislukte afloop van de volksraadpleging over de koningskwestie in maart 1950 van zich afwerpen. Dit punt wil Verhofstadt dringend op de politieke agenda plaatsen. Ook moet er een grondwettelijk hof komen waar niet langer

de «tirannie van de meerderheid» maar de burger als individu met zijn klachten terecht kan. Ook wil Verhofstadt dat iedereen vrij een percentage (tussen 10 en 20 %) van zijn belastingen een duidelijke bestemming mag geven. Wie dat wenst, moet uit de Staat kunnen stappen. maar dan wel solidair blijven met de anderen (bv inzake bijdragen voor de pensioenvorming) . Verhofstadt heeft niet de bedoeling een pasklare blauwdruk af te leveren, maar wil een boeiende discussie in ons land aanwakkeren. In dat licht vreest hij dat de aankomende derde fase weer «een communautaire hoogmis» zal worden. waarbij aan de fundamentele hervormingen wordt voorbijgegaan. Verhofstadt koestert emge stille hoop dat zijn boek voor een andere wending zorgt. Politieke cultuur Het boekje zal Verhofstadt 'wel geen windeieren leggen. maar of zijn collega's uit zowel eigen als andere partijen zijn «revolutionaire» taal zullen

Het nuttige oudje

pruimen, is een andere vra~. Verhofstadt verdient zonder meer waardering voor de uitdaging die hij hen in de nek smeet, maar de kans is groot dat zijn manifest wel eens voor altijd op zijn voorhoofd zal blijven plakken. Hoewel hij genoeg in zijn mars heeft om indien die principes tegen hem zouden gebruikt worden, de nodige afWijzingsmaneuvers in te schakelen. Hopelijk wordt zijn tekst niet begrepen als een zweem van inwendig verzet, maar als een roep naar meer politieke cultuur in dit land. Wat de politieke klasse de jongste tijd heeft laten zien, getuigt inderdaad van weinig niveau. Daarom moet het boekje van Verhofstadt wel degelijk ernstig worden genomen. .

Het (cBurgermanifest» van Guy Verhofstadt kost 100 fr. en Is in alle boekhandels (onder meer Fnac en De Standaard Boekhandel) en bij grote dagbladhandelaars te verkrijgen. Bert Comelis

Gerrit Komrij heeft zich jaren geleden al eens cursief vrolijk gemaakt over de wijze waarop oudere mensen in onze samenleving terug worden betutteld op het niveau van baby's. Het gesubsidieerd met verf kliederen (wie had in opa zulke artiest vermoed ?) behoorde tot de gerichte activiteiten om de oude da~ niet rimpelloos te laten verlopen. Toen mijn grootvader ruzm de zeventig voorbij was, was er geen organisatie nodig om zijn dagen maatschappelijk te vergallen. De krasse baas legde zijn Kaartje, roddelde met de buren en dronk onplanmatig zijn jenevertjes. Maar dat was WestVlaanderen en jaren vijftig. Tegenwoordig moet het bestaan van de pensioengerechtigde dermate door snotneuzen van welzijnswerkers worden georganiseerd, dat de bejaarde welbeest de korte pijn van de 'dood verkiest. Deze dagen trad ook de anders zo respectabele Koning Boudewijnstichting (zo genoemd naar Koning Boudewijn) ten tonele. En wel met een plan om «zestigers maatschappelijk nuttig te maken». Dat zijn ze dus blijkbaar niet meer en daar heeft de Stichting «het volgende op gevonden», zou Paul Van Vliet zeggen. Een eerste plan bestaat erin ouderen, ongehuwde moeders met kinderen en minder valieden te laten samenwonen. De groepen springen denvoor mekaar in, hoewel het woord springen bij twee van de drie dan toch wel symbolisch zal moeten opgevat worden. Heb je je hele leven gewerkt als een paard. kan je na je vijfenzestigste nog een beetje op de kleine' van een ongehuwde moeder gaan passen. In een tweede project wonen een migrantenQezin en een bejaarde samen. Dat is aangenaam, dat is nuttig, moeten de migranten niet meer de straat op om een oude in mekaar te rammen. Bij de goden, een mens zou haast Vlaams Blokneigingen gaan vertonen bij het lezen van zoveel onzin. Steeds volgens de Stichting kunnen de ouderen «jonge analfabeten helpen. vorming geven aan migrantenkinderen, naschoolse begeleiding verzorgen, de werking met gehandicapten ondersteunen of gewoon samen een film meken». Er is blijkbaar door de Stichting zelfs aan gedacht dat Robbe de Hert de 65 haalt.

De pijlers van het Willemsfonds


Te Gent had op zaterdag 23 februari de algemene jaarvergadering van het Willemsfonds plaats. In zijn rede onderstreepte voorzitter Ernest van Buynder enkele principiële uitgangspunten van het cultuurfonds.

Eén van deze basisJ,lijlers is het liberalisme, zei hl). Het Willemsfonds is voorstander van een optimale vrijheid voor het individu in zijn ontplooiing en bestaan. In die geest pleit ik heel nadrukkelijk voor een sociaal liberalisme dat evenzeer plaats ruimt voor de vril'e markteconomie als voor socia e voorzieningen en edelmoedigheid. De implosie van de marxistische systemen leert ons dat enkel met die liberale weg de huidige crisis kan overwonnen worden. Met Herman Vanderpoorten hoop ik dat die gelukkige toekomstweg zal liggen tussen: «de prerogatieven van de vrijheid in een tijdperk van verwenning, en de ethische integritei,t die in het humanisme wortelt». In de optiek van de verspreiding van het liberale ideeëngoed moet de uitgave worden gezien van twee boeken over grote liberale staatslieden: Herman Vanderpoorten en Frans

Grootjans. Het maatschappeli]ke debat voeden, is en blijft immers een van onze belangrijke opdrachten. In die geest van sociaal liberalisme verwacht het Willemsfonds dat het cultuurbeleid van de overheid niet alles tot zich trekt, maar aanvullend optreedt wanneer het privé-initiatief in ~ebreke blijft of wanneer projeeten de draagkracht van particuliere verenigingen te Doven gaan. *

*

*

Wat de vrijzinnigheid betreft dient gezegd dat net Willemsfonds een vereniginç is die opkomt voor een positieve, verdraagzame vrijzinnigheid. In die geest zijn we gelukkig dat na zovele jaren strijd eindelijk de wet op de zwangerschapsonderbreking is gestemd door Kamer en Senaat.

Limburg naar een nieuw evenwicht

Pragmakring-Limburg organiseert op 27 april een congres in de Landcommanderij «Alden Biesen» te Bilzen-Rijkhoven. Begin 9.30 u. Einde 18 u. Dit congres wordt aan actualisering van de standpunten ingenomen in juni 1987. De directe prohlemen die zich in 1987 stelden, met de concrete uitvoering van de sluiting van de mijnen, zijn ondertussen geëvolueerd naar problemen van consolidatie en het zoeken naar een nieuw evenwicht in Limburg. Dit laatsdte is breder dan de industriële uitbouwen heeft ook sociale, culturele, ideologische en politieke dimensies. Het is zeker nuttig zich te bezinnen over de juiste plaats en taak van de overheid in heel de problematiek. Waarmee is Limburg het best gediend: met structuren of met de individuele creativiteit en inzet van zijn burgers? Pragma-Limburg wil met zijn congres een bijdrage leveren tot het verzamelen en sensibiliseren van alle krachten in de provincie om tot dit nieuw evenwicht te komen. Congresvoorzitter is Ir. Valère Vautmans, Kabinetschef van de Gemeenschapsminister van Ruimtelijke Ordening en Huisvesting. Andere deelnemers zijn o.m. Prof Dr. J. Vuchelen, Gemeenschapsminister van Cultuur Patriek Dewael, Volksvertegenwoordiger Peter Berben en Senator Eloï Vandersmissen. De medewerking van tal van Limburgse industriëlen is eveneens verzekerd. De deelnameprijs voor dit congres bedraagt 200 fr. Dit bedrag dient voorafgaandelijk gestort te worden op rekeningnummer 114-7564318-95 van Pragma-Limburg, Abelenstraat 21, te 3500 Hasselt. Diegenen die wensen deel te nemen aan de lunch (broodmaaltijd) dienen bijkomend 300 fr. per persoon te storten op hogervermeld rekeningnummer. Voor meer inlichtingen kan men terecht bij het secretariaat van PragmaLimburg: 011/22.17.42.

Ook het gemeenschapsonderwijs, van oudsher een strijdpunt van het Willemsfonds, heeft mijn vereniging de afgelopen twee jaar nog meer in de ban gehouden dan anders. Met de oprichting an de Autonome Raad voor het Gemeenschapsonderwijs is er voor het officieel onderwijs immers heel wat veranderd. Het bestuur wodt gedecentraliseerd waardoor de lokale scholengemeenschappen belangrijke beleidsbevoegdheden kiij~en. Een werkgroep binnen mijn vereniging volgde deze materie nauwgezet op en heeft onze achterban ingelicht over opzet en werking van de ARGO.. Heel wat Willemsfondsers hebben zich kandidaat gesteld en zijn verkozen in een lokale schoolraad. Na de rechtstreekse verkiezingen in november vorig jaar bleek dat er 33 lokale raden waren waar geen liberale vertegenwoordiger in zetelde. Het Willemsfonds heeft toen een snelle actie ondernomen naar zijn afdelingen toe om ze aan te zetten voor de betrokken raden kandidaten ter coöptatie voor te stellen. Thans is nog maar in 49 van de 378 schoolraden het resultaat van de coöptatie gekend. Toch zijn er aanwijzigingen dat er bij de coöptaties een duidelijker liberale inbreng is. De precieze samenstelling van de schoolraden zal echter nog een paar weken op zich laten wachten. *

*

*

Een laatste aandachtspunt waarover ik het even wil hebben is de Vlaamse Beweging. Sedert 25 jaar is het Willemsfonds lid van het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen waarin de toonaangevende Vlaamse verenigingen geza-

menlijke standpunten bepalen naar 's lands beleid toe. De werking van dit overlegcentrum gebeurde tot voor kort op basis van de consensus, de na harde maar faire onderhandelingen werd bereikt. De jon~ste tijd echter is een duidelijke verrechtsing binnen het OVV aan de gang en gelijktijdig daarmee poogt men van het consensusbeginsel af te stappen. Het Willemsfonds komt nierbij in een steeds moeilijkere positie omdat het blijft vasthouden aan de principes die bij de totstandkoming van het overlegcentrum werden gesteld. De werking van het OVV wordt daarenboven bemoeilijkt door het Aktiekomitee Vlaanderen 90, waar we geen deel van uitmaken, maar dat door straatacties de pers en de media haalt en zich aldus meer en meer opwerpt als dé spreekbuis van de Vlaamse Beweging. De Vlaamse Beweging is vandaag méér verkrampt aan gisteren. Het Vlaanderen dat we allen gedroomd hebben, is nog niet voor morgen. Méér nOE.Er is reden om schrik te hebben dat in het gecommunautariseerde Vlaanderen de vrijzinnige liberalen opzij zullen gezet worden. De invulling van de Vlaamse administratie zal hiervoor een proef zijn. *

*

*

W.F.-voorzitter Ernest van Buynder stipte ten slotte aan dat uit een enquête gebleken is dat ongeveer 80 t.h. van de Willemsfonders zich tot de liberale familie rekent. Maar ook, en dit is belangrijk, de 20 t.h. anderen voelen er zich thuis omdat de Willemsfondsgeest onafhankelijk, vrij en verdraagzaam is en zich niet laat dwingen in een keurslijf. 3

Het belgisch provinciewezen als probleem 1. Het provinciewezen


is een historisch

overblijfsel.

De indeling van België in provincies dagtekent van het tijdperk van de Franse overheersing. De vroegere grenzen tussen graafschappen en hertogdommen werden weggevaagd. Deze grenzen hadden een -lange geschiedenis: zij waren het resultaat van dynastieke verwikkelingen en dynastieke oorlogjes... De meuwe provinciegrenzen steunden hoofdzakelijk op de economisch-geografische werkelijkheid, m.a.w. op de natuur, dan erg in de mode. Tijdens het Nederlandse en later tijdens het Belgisch bewind werden weinig veranderingen aan de provinciegrenzen gebracht, behalve dat bun geografische benamingen door historische werden vervangen. In 1963 werden de provinciegrenzen derwijze gewijzigd dat zij zoveel mogelijk met taalgrenzen samenvielen (behoudens wat Brabant en Luik betreft). Na 1815 werden de provincies zelfstandige besturen, maar hun organisatie werd aan de nationale wetgever toevertrouwd (art. 108 van de grondwet). De provincies werden belastmet de regeling van de uitsluitend provinciale belangen (art. 31 van de ~rondwet) uiteraard onder toezlcht van de hogere overheid. Dit toezicht sloeg zowel op de wettelijkheid als op de gepastheid van de beslissingen en handelin~en van de provinciale overheid. De provincies zijn niet alleen zelfstandige overheidsinstanties, maar tevens territoriale onderverdelingen van de Belgische staat. De jongste tien jaar werden de provinciebesturen gedemocratiseerd : meer bevoegdheid voor de bestendige deputatie en minder macht voor de provinciegoeverneurs. Tevens werd in grondwettelijk opzicht de mogelijkheid geschapen om bij verkiezingen de provinciegrenzen te overschrijden. Al bij al speelden de provincies op politiek en administratief gebied toch een bescheiden rol. In schrille tegenstelling tot dit feit staat het verschijnsel dat in psychologisch opzicht voor vele burgers hun provincie belangrijk was of werd: de Limburgers, de West-Vlamingen, de Luxemburgers voelden hun geografisch woongebied of hun herkomst als een reële band. Dit gold in mindere mate voor de provincies Antwerpen, Brabant en Henegouwen. 4

Hoewel de achtereenvolgende staatshervormingen weinig n~eu~s bevatten ~oor de proVInCIeS,werden ZIJmede territoriale onderverdelingen van de gewesten en van de gemeenschappen, wat tot gevolg had dat de goeverneurs, de bestendige deputaties en het provinciaal personeel twee of meer heren moesten dienen. Dit geschiedde stilzwijgend door de overdracht van voormalige staatsbevoegdheden aan de gewesten en gemeenschappen.

2. de huidige toestand in Brabant De provincie Brabant omvat het Brusselse hoofdstedelijke gewest en een stuk van het Vlaamse gewest en uit twee bevolkingsgroepen die tot verschillende gemeenschappen behoren. Aangezien deze drie gewesten en twee gemeenschappen uiteenlopende fundamentele rechtsregels voor hun speciale bevoegdheidssectoren mogen uitvaardigen, staat het provinciepersoneel in Brabant voor takenpakketten die onder uiteenlopende rechtsstelsels ressorteren, meer bepaald Franse gemeenschapstaken in de arrondissementen Nijvel en Brussel, Waalse gewesttaken in het arrondissement Nijvel, Vlaamse gemeenschapstaken in de arrondissementen Leuven, HalleVilvoorde en Brussel, Vlaamse gewesttaken in de arrondissementen Leuven en Halle-Vil~lOorde,Brusselse gewesttaken In Brussel-Hoofdstad, bicommunautaire persoonsgebonden gemeenschapstaken in BrusselHoofdstad en ten slotte nationale taken in heel de provincie. Kortom, het p'rovinciebestuur hangt af van vijf regeringen (de nationale regering en vier gemeenschaps- en gewestexecutieven). Wat de hiërarchie van de rechtsnormen betreft, zijn de provincial~ verordeningen ondergeschikt aan de respectieve decreten en ordonnanties, maar zij zijn toepasselijk op het grondgebied dat groter IS dan het territorium van de verschillende decreten of ordonnanties die zij ten uitvoer moeteri leggen. Dit is geen louter theoretisch probleem! De provincieraadsleden vertegenwoordigen immers niet lang~r de hele pr~vincie, aangeZIen apparentenng tussen de verschillende kandidatenlijsten niet meer mogelijk is tussen de arrondissementen Leuven en Nijvel. Toch moeten de Franstalige en Waalse provincieraadsleden begrotingsposten en besluiten goed- en afkeuren die

van de huidige provincie Antwerpen met de arrondissementen Halle-Vilvoorde en Leuven. Deze nieuwe provincie zou dan Vlaams Brabant of Zuid-Brabant kunnen worden genoemd. Historisch is deze laatste benaming aangewezen. De hoofdplaats zou dan Mechelen kunnen worden, waar in 1974 de eerste vergadering van de (raadgevende) Vlaamse gewestraad werd gehouden. Het verlies van de zetel van het provinciebestuur zou voor de stad Antwerpen van weinig betekenis zijn: Antwerpen is immers reeds een rijke stad (haven, universiteit) .. Voor Mechelen, dat op een schitterend verleden kan bogen, zou het een winstpunt zijn. De Vlaamse Brusselaars hoeven hierdoor niet in de kou komen te staan. In verkiezingszaken zou apparentering met de krachtige provincie Vlaams Brabant (thans zoals reeds Sezegd grondwettelijk mogelijk) het Vlaamse kiezerskorps uit Brussel interessant maken voor alle lijsten. Wat de Vlaamse faciliteitengemeenten rond Brussel betreft, zouden in de grote provincie Antwerpen de Franstaligen «verdronken» worden: zij nebben immers alleen taalfaciliteiten en geen gewestelijke faciliteiten: deze gemeenten vallen thans reeds onder de Vlaamse decreetgeving inzàke ruimtelijke ordening,· huisvesting, enz. Daarbij aansluitend moet dan worden overwoRen de taalfaciliteiten geleidelijk op te heffen door in oe grondwet b.v. in te schrijven dat zij alleen Belden voor b~ers die in het Vlaamse gewest ZIjningeweken voor een bepaalde datum. Dit is politiek haalbaar daar de Walen en de Franstalige Brusselaars vra~ende partij zijn. Taalfaciliteiten zijn geen voorrechten maar bedoeld als hulpmiddelen om 3. Een onmiddellijke aanpassing mogelijk te maken. oplossing voor Brabant Wat Waals Brabant betreft, zou De grenzen tussen de provin- de nationale wetgever best het cies kunnen bij gewone wet advies inwinnen van de Waalse worden gewijzigd. Ook kan de g~westraad: een aparte provingewone wetgever een provincie c~e ~f een inlijving bij de prosplitsen. Een gemakkelijkheids- vincies Namen en/of Henegouoplossing zou erin bestaan Bra- wen. In onze tijd waarin de bant te verdelen in Vlaams Bra- autonomie van Wallonië erbant, Waals Brabant en Brussel- kend is, schijnt een dergelijke Hoofdstad. Vlaams Brabant en procedure gewenst. Waals Brabant zouden zeer De meeste van bovenstaande kleine provincies zijn. Brussel- voorstellen zijn grondwettelijk Hoofdstad als provincie heeft thans reeds mogelijk, behalve niet veel zin: een versmelting de kwestie van de benamingen: met de gewestelijke en de pro- hiertoe zou na de volgende parvinciale structuur is wellicht lementsverkiezingen artikel 1 van de grondwet moeten woreen mogelijke oplossing. Een. be.tere oplossing dan de den aangepast. opnchting van een provincie Een laatste probleem heeft beVlaams Brabant kan gevonden trekking op oe gerechtelijke inworden In de samenvoeging deling: zou het Hof van Beroep steunen op Vlaamse decreten en moeten de Vlaamse provincieraadsleden van hun Kant begrotingsposten en besluiten goed- of afkeuren ter uitvoering van Waalse en Franse decreten. Praktisch wil dit zeggen dat de provincieraadsleden bepaalde maatregelen ofwel klakkeloos moeten goedkeuren (uit loyaliteit tegenover het andere gewest of de andere gemeenschap) of verwerpen, wat tot onbestuurbaarheid zou leiden. Tot nog toe eiste men van de provinciale ambtenaren tweetaligheid. Mag men dit nog vergen van ambtenaren die met eentalige gemeenschaps- of gewesttaken zijn belast '{ Derde moeilijkheid: een Vlaams of Waals ~ewestdecreet bevat soms bepalmgen voor de provinciebesturen. Maar kunnen de Waalse en het Vlaamse gewest bevelen geven aan het Brabantse provinciebestuur? . Normaal, neen, maar dan is het dit een hinder voor een doelmatig en eenvormig beleid van de Waalse en de Vlaamse executieven, die op hun eigen grondgebied voor hun specifieke bav~dheid telkens in een afwijking moeten voorzien voor een deel van het territorium waarop zij een kleinere vat hebben. Kortom, de huidige toestand is niet alleen onlogisch maar leidt naar beleidsondoeltretlendheid voor alle gecommunautiseerde of geregionaliseerde aangelegenlieden. Dit zal met de dag toenemen, naarmate de thans nog vigerende Belgische wetten vervangen of gewijzigd zullen worden door uiteraard uiteenlopende decreten en ordonnanties. Ook de toenemende onbestuurbaarheid van de provincie in het dagdagelijkse leven is geen kleine moeilijkheid!

te Brussel bevoegd moeten blijven voor de huidige arronsissementen Halle-Vilvoorde, Leuven en Nijvel? Indien het fundamentele probleem opgelost wordt, moet het mogelijk zijn ook op deze vraag een bevredigend antwoord te vinden.

algemene toekomstvisie.


4. Een meer

Met het oog op verdere toekomst moet over het hele provinciewezen worden nagedacht. De provinciebesturen gewoonweg afschaffen stemt niet overeen met het meerderheidsf:::len van de Vlamin~en. de Franstalige zijde IS vaak oe wens gehoord de provincies te vervangen door subgewesten. Waarom zou door het nationale parlement tussen een Vlaamse en een Waalse oplossing moeten worden gekozen1 Aangezien het provinciewezen een bestuurslaag is tussen de gewesten en de gemeenten, zou in de lijn van de groeiende gewestelijke zelfstandigheid kunnen worden overwogen, de indeling van de gewesten tot plaatsgebonden aangelegenheid te verklaren. M.a.w. het huidige artikel 108 zou bij een volgende grondwetsherkiezing

Het afluisteren van telefoons is in België, bij gebrek aan wettelijke ~eling, nog steeds verboden. Tot voor kort was echter wel de praktijk in voege waarbij men met een zgn. Zoller en Malicieux-apparaat de nummers registreerde van inkomende en uitgaande telefoonoproepen. Op 2 mei 1990 besliste het Hof van Cassatie dat het opsporen van telefoonnumers op deze wijze onwettig is. De regering diende dan ook een wetsontwerp in dat ertoe strekte aan de registratie van telefoonoproepen en wettelijke basis te verlenen, Dit ontwerp werd door de senaatscommissie geamendeerd en berust thans terug in de kamer. De voorgestelde regeling bepaalt dat de onderzoeksnichter de medewerking van de R.T.T. kan vorderen om telefoonoproepen te registreren, wanneer hij van oordeel is dat er omstandigheden zijn die deze maatre-

vervangen worden door een bepaling zeggende dat elke gewest zelf beslist over de wijze waarop het zijn grondgebied indeelt. Vlaanderen en Wallonië zouden dan zelf de hun passende oplossing kunnen wtdokteren, te meer daar de provincies in hun dagelijkse bezigheid steeds meer van hun gewest en steeds minder van de staat zul, len afhangen.

goed bégrip hebben van de taal- selijkheden voor hun streek. , cultuur- en onderwijsprobleOok democratisch bekeken, is men van de Duitstalige ge- het beter dat zij zelf oordelen. De vraag rijst trouwens of zij meenschap. Daarbij komt dat het Duitse niet losgemaakt wensen te wortaalgebied deel uitmaakt van den van het Waalse gewest. Ook het kiesarrondissement Ver- hiervoor is een grondwetsherviers, waardoor Franstalige kie- ziening noodzakelijk. zers mee beslissen wie de geschikte parlementariërs zijn om voorlopige de Duitstalige gemeenschap te 6. Een conclusie. vertegenwoordingen en dat Duitstalige kiezers mee oorde- De specifieke problematiek van 5. De provincie Luik len over Franstalige kandidaten de provincie Brabant kan door en de Duitstalige voor de parlementsverkiezinde gewone wetgever worden ~egemeenschap. gen. Deze toestand is in demo- regeld, zelfs op korte termijn. Het provinciebestuur van Luik cratisch opzicht ongezond. Een evenwichtige oplossing is moet thans enigermate tweeta- Welke oplossingen zijn mo- mogelijk die voordelig zou zijn lig zijn (Frans-Duits). Het gelijk? zowel voor het Vlaamse als grondgebied waarop de Duitsta- - Een splitsing van de provin- voor het Waalse gewest. lige gemeenschap leeft, is im- cie Luik m twee provincies, een Voor een algemene regeling van mers een deel van deze pro- Franstalige en een Duitstalige; de problemen in verband met - de provinciale bevoegdhevincie. het provinciewezen is een nieuvoor het we grondwetsherziening onontOok hier zijn er bezwaren: de den toevertrouwen provincieraad van Luik mag Duitse taalgebied aan de orga- beerlijk. verordeningen goedk~uren voor nen van de Duitstalige ge- Alleszins is het zo dat de huidieen groter gebied dan het terri- meenschap. ge toestand een anachronisme torium van de h08.ere recht- Wellicht zijn er nog geheel of IS geworden, ondanks de vastsnormen die de Dwtstalige ~e- gedeeltelijk andere oplossin- staande goede wil van de promeenschapsdecreten ziln. gen. Het is echter aangewezen vinciebestuurders. Duitstalige provincieraads e- dat niet het Belgisch parlement De omzetting van de Belgische den beslissen mee over het noch de Waalse gewestraad een eenheidsstaat tot een bondsFranstalige schoolwezen in beslissing ter zake neemt. staat (of wellicht een statenLuik, terwijl het onderwijs ,ge- Het eenvoudigste zou zijn de bond) is een geleidelijk proces. communautariseerd is. Omge- Raad van de Duitstalige ge- Dit proces startte in december keerd kan moeilijk verwacht meenschap te raadplegen. De 1970. Wanneer zou het voltooid worden van Franstalige Luikse leden van deze Raad zijn het zijn? provincieraadsleden dat zij een beste op de hoogte van de wenHerman VAN IMPE

De registratie van telefoonoproepen gel wettigen. Hij vermeldt de redenen in een bevelschrift dat hij mededeelt aan de Procureur des Konings. De maatregel kan voor maximum twee maanden bevolen worden. Hij kan echter ook worden hernieuwd. De Liga voor Mensenrechten meent dat dit ontwerp te weinig waarborgen biedt. Zij is van oordeel dat de vereisten die voor het afluisteren van gesprekken bepaald werden, zowel door het regeerakkoord als door de arresten van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens te Straatsburg, mutatis mutandis moeten gelden voor de registratie van telefonische oproepen. Meer concreet heeft zij volgende bedenkingen. 1. De welhaast discretionaire bevoegdheid die aan de onderzoeksiechter toegekend wordt, valt niet te rijmen met de vereisten van het regeerakkoord en de arresten van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, zoals hierboven vermeld.

Het regeerakkoord verklaart dat de regering zorg zal dragen voor de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer, o.a. tegen afluisteren... onverminderd de nood aan een betere bescherming van de maatschappij tegen het terrorisme en de zware criminaliteit. Van de eis dat registratie van telefoonoproepen slechts mogelijk zou zijn ingeval van terrorisme of zware criminaliteit is in het ontwerp niets terug te vinden. Integendeel. Volgens arresten van het Europees Hof in Straatsburg (arrest Malone d.d. 2.8.1984, arrest Huvig d.d. 21.4.1990) moet de wet duidelijk omschrijven onder welke voorwaarden het afluisteren toegelaten is. M.n. moet de wet o.a. bepalen voor welke soorten misdrijven afluisteren is toegestaan, bij welke personen, en welke waarborgen de verdediging heeft opdat de opnames volledig worden meegedeeld en zo nodig uitgewist. Ook aan deze vereisten

beantwoordt het ontwerp niet. 2. Het ontwerp zou een zwijgplicht moeten Invoeren voor de ambtenaren van de R.T.T. " 3. Het ontwerp zou expliciet moeten vermelden dat liet afluisteren van de opgespoorde gesprekken verboden is en dat de gegevens enkel mogen gebruikt worden in het kader van het onderzoek waarvoor de registratie bevolen werd. 4. Het ontwerp bepaalt geen sanctie ingeval de wet niet nageleefd wordt. Volgens de Liga voor Mensenrechten zouden gegevens die in strijd met de wet worden verzameld absoluut nietig moeten zijn. 5. Tot slot zou het ontwerp eveneens moeten preciseren dat ingeval van hernieuwing de onderzoeksrechter zou moeten motiveren waarom hij de verlenging van de maatregel nodig acht. Tevens zou een absolute maximumtermijn voor de hernieuwing moeten worden vastgesteld. 5


Krijgt vrede een kans in het Midden-Oosten? Na de in letterlijke zin bliksemsnelle en verpletterende overwinning van de Amerikanen en hun Britse. Franse en Arabische bondgenoten op het Irak van Saddam Hoessein staat nu de vestiging van een duurzame vrede in het Midden-Oosten ter discussie. De voldoening in de VS heeft meer dan één reden. Ten eerste is er de opluchting dat er zeer weini~ geallieerde. gesneuvelden VIelen.Ten tweede hebben de Amerikanen het gevoel dat - de «schande» van Vietnam werd uitgewist. Bovendien kan Amerika zich terecht verheugen over de manier waaro}?president Bush de coalitie bijeenhield en hoe hij in de Veiligheidsraad Russen en Chinezen als «objectieve» bondgenoten maneuvreerde. De VS manifesteerden opnieuw een groot politiek. diplomatiek en militair leiderschap. Velen. vooral Europeanen. hebben zich nog maar eens verkeken op de «kleurloze» Bush. Maar na de parades zullen de Amerikanen toch ook tot de gewone dagorde moeten terugkeren. Men zou trouwens wel erg verblind en gevoelloos moeten zijn om uitbundig te juichen na het bloedbad van een oorlog. hij moge dan zo kort zijn geweest. Er is veel leed veroorzaakt en de schade is enorm. Anders dan de oorlog. zullen de vredestaken niet in maanden. weken en uren op te knappen zijn. maar jaren vergen.

kunnen opleveren? Niet iedereen springt op de discussietrein in het station dat het gunsigste gelgen is voor het eigen standpunt. Zij die tegen de oorlog waren en die even de adem werd benomen door de snelle afloop. hebben hun aanklachten hervat. Gemakkelijkheidshalve wordt dan de bezetting van Koeweit door Saddam en het ~evaar dat in augustus van vong jaar dreigde geminimaliseerd. Nochtans lag Saoedi-Arabië daar als een rijpe vrucht te wachten om door de bankroete agressor te worden geplukt. Als Saddam gevaarlijk dicht bij de Israëlische grenzen was genaderd. had dat een vee groter oorlogsramp kunnen uitlokken omdat Israël zich in zijn bestaan had bedreigd gevoeld. «Desert Shield» en daarna «Desert Storm» hebben zulke uitbreiding van het conflict verhinderd. Bovendien hebben ze voor gevolg dat in de toekomst kandidaat-agressors er nu wel een paar nachtjes zullen over slapen vooraleer een buurland binnen te vallen. Als de Derde Wereldoorlog - de uitdrukking werd in de media gebruikt niet is uitgebroken dan is dat dus te danken aan het door de VS geleide ingrijpen.

aan door Jeruzalem op te eisen voor de «drie broedergodsdiensten. die allemaal dezelfde God eren». Jeruzalem moet volgens de paus een internationaal statuut krijgen als «heilige stad» voor moslems. joden en christenen. De reden dat het Vaticaan de joodse staat nog altijd weigert te erkennen. komt juist door de annexatie door Israël van Oost-Jeruzalem. Hoewel die «broederlijke» principes moeilijk kunnen aangevochten worden is het de vraag of de paus wel helemaal op dezelfde golflengte zit als de protestantse kerken in de Angelsaksische landen.

Saddam verleid?

Maar er is meer. en daar gaat de paus zijn boekje van opperste katholieke zieleherder ver te buiten. In verschillende uitlatingen heeft de paus de Verenigde Staten van misleiding beschuldigd. Washington zou Saddam Hoessein in «verleiding» hebben gebracht om Koeweit binnen te vallen door hem te verzekeren. dat de Verenigde Staten zich niet zouden mengen in Inter-Arabische geschillen. Daarmee bemoeit hij zich zonder meer met een Amerikaans politiek dispuut. Het is inderdaad zo dat er in de VS een twist is ontstaan tussen de miDe drie nister van Buitenlandse Zaken. «Broedergodsdiensten» James Baker en April Glaspie, Een van de prominentste tegen- de Amerikaanse ambassadeur standers van militair optreden in Irak. tegen Saddam was paus Johan- Glaspie houdt staande dat ze de nes Paulus 11. Kardinaal Dan- bevelen van haar minister van Harde noodzaak neels heeft tijdens een perscon- Buitenlandse Zaken James BaToch blijft het een feit. dat het ferentie het standpunt van het ker stipt uitvoerde oen ze Sadverslaan van Saddam en zijn hoofd van de katholieke kerk dam voor de invasie van KoeRepublikeinse Wacht een harde nog eens verduidelijkt. De oor- weit zei dat de VS «geen voor noodzaak was voor de stabili- log heeft de situatie van de belangstelling hadden Arabisch-Arabische conflicchristenen in het Midden-Oosteit in de regio. De man is een despoot zonder scrupules. De ten netelig gemaakt. omdat de ten». Sedertdien heeft het State wijze waarop hij de restanten Arabische moslims en de mos- Department haar zwijgplicht van zijn tankwapen heeft ge- lims over het algemeen de opgelegd. maar in privégesprekbruikt om de opstanden van christenen op één lijn plaatsen ken houdt ze vol dat ze de Sjiieten en Koerden plat te wal- met de «westerse agressor». Dat schuld krijgt voor Bakers fousen heeft dat nog maar eens de werkelijke agressor Saddam ten. Baker zegt niets af te weten bevestigd. Dat Saddam Hoes- is geweest. een Arabisch mos- van instructies aan Glaspie in sein daartoe n~ in staat is zegt lem nog wel die bij zijn Arabi- - die zin. Er is nu in het Ameriook veel over ZIjn land en zijn sehe en moslem-buur Koeweit kaans parlement een onderzoek regime. Als zelfs deze ver- binnenviel, laten we dan maar op gang gebracht. naar de niet schrikkelijke nederlaag. die even buiten beschouwing. En geringe verantwoordelijkheid daarenboven werd voorafge- ook dat de coalitie Egyptische. voor een eventuele diplomatiegaan door de acht jaar durende Syrische. Pakistaanse en emi- ke blunder van formaat. Een blunder die dan wel een vooroorlog tegen Iran. die een mil- raat-contingenten omvatte. joen doden kostte en niets ople- De paus neemt het op voor de gaande zou hebben. Want voor verde. Saddam nog niet onmid- Palestijnen. en wil tevens een de Koreaanse oorlog had de staatssecretaris dellijk uit het zadel wierp. kan oplossmg voor het Libanese en toenmalige men zich toch in alle oprecht- Cyprische probleem. Iets waar- Acheson ook achteloos op een heid afvragen wat een econo- mee iedereen geredelijk ak- landkaart Korea buiten de Amebelangstellingssfeer misch embargo. dat nu al zo lek, koord kan gaan. Maar hij raakt rikaanse was als een zeef. dan wel had een voor Israël zeer teer punt gelegd. waarop de Noordkore6

aanse dictator Kim 11 Soeng prompt Zuid-Korea binnenviel, Maar wat dit parlementair onderzoek in Washington ook moge opleveren. het is ten zeerste de vraag of de paus mag vooruitlopen op de uitslag ervan en of hij zich mee mocht inlaten. Bovendien blijft het een fundamenteel gegeven dat Saddam Koeweit is l:iinnengevallen om dat land leeg te plunderen. Of hij dat al dan niet deed omdat hij uitlatingen van ambassadeur Glaspie al te optimistisch inschatte. vermindert geenszins zijn schuld.

De paus en premier Martens Deze pauselijke inmenging heeft ook belang voor de Belgische houding - of het gebrek er aan - inzake de Golfoorlog en ook tegenover de bondgenoten. Eerste-minister Wilfried Martens zei het zonder omwegen in een interview: «Wat de paus over de oorlog zei heeft voor mij enig belang». Zou het kunnen. dat het Belgisch buitenlands beleid wordt geïnspireerd door het Vaticaan. rechtstreeks vanuit Rome naar de Wetstraat of via een relais-station? Het is in ieder geval duidelijk. dat eerste-minister Martens een steeds belangrijker deel van het buitenlands beleid naar zich toehaalt. Dat heeft destijds zijn partijgenoot Tindemans het leven zuur gemaakt. En de bijna nonchalante manier waarop Martens zijn minister van BUItenlandse Zaken. de «atlantist» Mark Eyskens, bejegent verwarmt menig anti-Amerikaans hart. Maar ook die medaille heeft haar keerzijde. Premier Martens ziet wel in dat ons land dreigt geïsoleerd te raken van belangrijke bondgenoten en EEG-partners. Is het de bedoeling van het Vaticaan om van België een soort spreekbuis in de UNOVeiligheidsraad te maken? Wie zal het zeggen? Maar er zijn tijden ge-veest dat in dergelijke situaties in de socialistische rangen de antiklerikale reflex nog zou hebben gewerkt en de polemisten hun scherpste pennen hadden bovengehaald. Niets daarvan nu. Integendeel er schijnt zich een soort averechtse «doorbraak» te voltrekken. Martens aait de socialisten over het brave hoofd. Ze mogen blijven. ook in de volgende regerin. Want de liberalen zijn stout geweest. met hun «dema-


Homo's hebben ook liefde nodig liteit van hun kinderen. Mon Vergeylen zei dat. toen zijn dochter het hem vertelde, hij het gevoel had dat de spiegel van zijn verwachtingen voor haar in duizend stukjes uiteen spatte. ~erg~ylen en zijn vrouw zIJn actief lil een actiegroep voor opvang van ouders met homosexuele kinderen.

gogie» over de Golfoorloç. Waarom gaan we in België eigenlijk nog naar de stembus?

Misplaatste superioriteit

Vanzelfsprekend is niet alle kritiek op de VS en op Israël ongegrond. De Amerikanen schijnen nu echter vastbesloten om de Palestijnse kwesie, waarin ze al te lang de Israëlische haviken hun gang lieten gaan, op te lossen. Bush meent het. Maar weer staan er heel wat Europeanen sceptisch tegenover. Met welk recht? Maar over de gegrondheid van dit sceptisme zullen we het nu niet hebben. Wel over het falende geheugen van zich superieur wanende Europeanen. Hoe ontstond het zionisme en de idee van een eigen land, Israël, voor de joden? Ingevolge het blijkbaar onuitroeibaar antisemitisme in Europa. Theodor Herzl, schreef zijn boek «Indenstaat» in 1896, diep onder de indruk van de Drevfusaffaire die hij in Parijs volgde als correspondent van een Oostenrijkse krant. Het anti-semitisme woedde eeuwenlang o,p ons oude continent en nam lil de 19de eeuw vooral scherpe vormen aan in orthodox en tsaristisch Rusland; maar ook het katholieke Polen bleef niet achterwege. In de eerste wereldoorlog legde de Britse minister van Buitenlandse Zaken Balfour zijn «declaration: af waarin hij de Joden, wier steun hij in de oorlog nodig had, «een Joods nationaal tehuis in Palestina» beloofde. Dit bracht een grote inwijkingsgolf op gang. En wat het Naziregime teweegbracht zou weel voor iedereen duidelijk moeten zijn. Meer recentelijk, hebben Westen Oost-Europeanen weer boter op hun hoofd inzake de bewapening van Irak, met een speciale vermelding voor de Sovjetunie die Saddam jarenlang ruimschoots van tanks en Migs heeft voorzien. Ook België heeft een graantje meegepikt bij de bouw van bunkers en met de levering van springstof (voor Saddams verijdelde monsterkanon) en nachtkijkers. Het is maar om te zeggen, dat we als Europeanen liefst niet te betuttelend zouden doen nu president Bush probeert iets te bereiken waar de Europeanen niet zijn in geslaagd, namelijk vrede te vestigen in het Midden-Oosten.

RS.

Radiopastor Frank Marlvoet haalde uit naar het stereotiepe beeld van het gezin met twee kinderen - liefst een jongen en een meisje - en een hond. dat in media en reclame naar voor geschoven wordt. Homosexuelen voldoen niet aan dat beeld. maar dat geld t ook voor J)aren zonder of met veel kin eren. Volgens hem moet het bijbelzinnetje, dat een man niet met een man mag slapen. in de context geplaatst worden van het 'oodse volk duizenden jaren geeden, dat gedecimeerd was. zich als volk moest waarmaken. en behoefte had aan veel kroost. Wat nu wél nog geldt. is de veroordeling van jaloesie in de bijbel, en de stelling dat mensen gemaakt zijn om lief te hebben en geliefd te worden. Veel negatieve reacties op homosexuele relaties zijn niet meer dan afgunst van mensen die het geluk van anderen niet kunnen verkroppen. «Deze regering is niet bevoegd voor hornosexualiteit» , lanceerde Maurice Craemers als een boutade. Staatssecretaris Miet Smet voor emancipatie zei ooit dat zij niet bevoegd was voor de emancipatie van homo's, enkel voor die van vrouwen en gehandicapten. Ze zei er niet bij wie dan wél bevoegd is. De Vlaamse regering stelde nog niet zo lang geleden dat ze <miet de indruk wilde wekken dat ze homosexualiteit als normaal beschouwt».

l

De jongste algemene vergadering van de liberale vrouwen stond in het teken van de homofilie: «Liberalisme en ethiek. Is homosexualiteit een taboe voor de liberale vrouwen ?» Met veel sympathie luisterden liberale vrouwen naar de klachten, problemen en verhalen van homo's en hun ouders. Voor de zaal was het alvast geen taboe, maar daarmee zijn alle problemen nog niet opgelost. Luc Wellens, 25 jaar en homo, vertelde over zijn moeilij heden en hoe hij terechtkwam in de jongerenorganisatie Flik-Flak. Volgens hem is niet de homosexualiteit zelf het probleem, wel het gebrek aan informatie erover, en de negatieve reacties erop van de maatschappij. Zo wordt het als een provocatie ervaren wanneer hij met zijn vriend hand in hand over straat loopt, van hetero's wordt dat aanvaard. Jonge homosexuelen die bij Flik-Flak worden opgevangen zijn niet in de eerste plaats op sex uit. Ze willen praten. en worden door sexegenoten opgevangen. Die jongerenorganisaties ontstonden precies uit de behoefte enerzijds uit het commerciële en strikt sexueel gerichte circuit te stappen, en anderzijds gewoon zichzelf te kunnen zijn.

Craemers is voorzitter van het Aids-team over homosexualiteit en gezondheid. Niet alleen homo's zijn met AIDS besmet. maar het is voor hen een groter probleem. omdat 1 op 25 homo's besmet worden. terv\'i{'l dat voor het totaal van de ben) king maar 1 op 1.000 is, Ondanks de sympathie bleek uit de vragen uit de zaal dat n~lt~ dames er toch nog moeite mee hebben. Zo vroeg voorzitster Ciaes-Van Waes. als homosexualiteit al geen ziekte is. waar het dan wel aan ligt. Of kinderen het van bij de geboorte meukrijgen. en zon iet in welke mate dl! omgeving een rol speelt. Craerners antwoord dl! dat kinderen homosexueel kunnen zijn. zoals ze heterosexueel kunnen zijn. En dat je evengoed kan vragen waarom sexualiteit bestaat.

Homo's en kinderen Claes-Van Waes wou ook weten wat men dacht over een homospermabank voor leshische vrouwen. «Mannen is gt~noeg». zei Craemers. Maar hel bracht een discussie op gang over homosexuele paren die graag kinderen willen. Mevrouw Vergeylen vond het discriminerend dat haar dochter allerlei testen moest ondergaan vooraleer ze een kind kon adopteren. Of kinderen die door een homosexueel paar worden opgevoed daar geen moeite mee hebben ?, « Kinderen stellen zich daar geen vragen bij. Ze nemen de liefde die ze krijgen kunnen. En natuurlijk zijn er goede en minder goede homosexuele ouders. net zoals dat bij heterosexuelen he! geval is». Man Vergeylen zei dat het wel beter is de school op de hoogte te brengen. Annemie

Copers

Verwachtingen aan scherven Ouders hebben zo hun eigen problemen met de homosexua7

F I LnI.I:


Pacific Heights: verhuren is verduren

8

Havana: het sprookje is uit De nieuwe Huurwet heeft naar goede Belgische gewoonte weer voor méér onvrede gezorgd dan voor de nagestreefde soepeler verstandhoudin~ tussen de betrokken partijen. Terwijl de huurders nog steeds vinden dat ze de speelbal blijven van de verhuurders, tonen de eigenaars zich alsmaar grimmiger, omdat ze nu bijna helemaal geen zeggingsschap meer hebben over hun eigendom. Toch mogen ze zich nog gelukkig prijzen, zeker als ze hun lot vergelijken met dat van Amerikaanse verhuurders bijvoorbeeld. Wie daar méér wil over weten, moet maar eens gaan kijken naar «Pacific Heights», een benauwde thriller van [ohn Schlesinger, die gebaseerd is op de eigen ervaringen van de auteur scenarist Daniel Pvne. Melanie GriffitIi en Matthew Modine vormen een jong stel dat in «Pacific Heights», een Victoriaanse buitenwijk van San Fransicso, een oud huis koopt en opknapt tegen een prijs, die behoorlijk boven hun middelen gaat. Maar die begrotingszorçen hopen ze het hoofd te bieden door enige voorruimte tegen een evenmin schappelijk prijsje door te verhuren. Maar dan beginnen hun kopzorgen pas voor goed. Zij hebben zich nl. grondig vergist in de solvabiliteit van de aspirant-huurder Michael Keaton, wiens kredietwaardi~eid ze tot hun groot verdriet verzuimden voorafgaandelijk na te trekken, wat nochtans een Amerikaanse standaardprocedure blijkt te zijn. Deze vergetelheid zal hen bitter opbreken. Niet alleen denkt Keaton er niet aan zijn huur te betalen, bovendien begint hij andere medebewoners te terroriseren en dril·fthij de jonge eigenaars ge eidelijk naar de waanzin. Hij kent nl. al de «rechten» van de huurder en speelt daar een duivels spelletje mee. Hij weet immers dat de (Amerikaanse) wet geheel aan zijn kant staat, want om een málafide huurder in Californië buiten te krijgen,

/

i

moet ge voldoende middelen hebben om flink te kunnen investeren in een ~esI>ecialiseerde advocaat, die alle knepen van het vak beheerst. Alles zit ons sympathieke eigenaarspaar tegen: stompzinnige politie-agenten Dij een burenruzie, een totaal ongeïnteresseerde rechter en vooral een tegen ieder rechtvaardigheidsgevoel indruisende wetgeving. Het systeem kies nl. altijd partij voor de zogenaamde «underdog», zelfs als dat een evidente psychopaat en dito o,elichter is, tegen de «stinkrijke» verhuurder, die zijn eigen boontjes maar moet doppen. Melanie Griffith, dochter van Tippi Hedren, die trouwens eventjes in een gastoptreden te bewonderen is, en Matthew Modine zijn uitstekend als de aardige en argeloze eigenaars, die ten prooi vallen aan een «on~jpbare» schurk. Dit walgehjk personage wordt schitterend opgevoerd door Michael Keaton (ex-Batman), die als sadistische gek en geraffineerde economische misdadiger vele (ook oudere) huiseigenaren/verhuurders nog lang nachtmerries zal bezorgen! Met «Pacific Heights» leverde [ohn Schlesinger een geslaagde Jlsychologische thrilIer af, waarvoor zijn landgenoot Alfred Hitchcock waarschijnlijk veel waardering zou opgebracht hebben. Net als Hitchcock in al zijn films, is Schlesinger trouwens ook eventjes te zien als «de dikke man in de lift». Het .kijken naar «Pacific heights» weekt heel wat emoties los. Terwijl men machteloos en razend toekijkt en in feite niet langer meer wil aanzien hoe al dat onrecht zich, met de steun van de wet nog wel, zo maar kan voltrekken, blijft men gefascineerd «hangen» aan het verder verloop, waarin de aanvankelijke romantiek onafwendbaar verglijdt in regelrechte horror. Er zijn slechts weinig prenten die hierop aanspraak kunnen maken.

***

Weil (Robert Redford) in gesprek met het pro-Castro echtpaar Arturo en Robene Duren (Ra u] Iulie en Lens Olin} in een scène uit Sydney Polleek's «Havana».

Er zijn evenmin slechts weinig films, die zulke publicitaire ondersteuning kregen als «Havana», het jongste produkt van de jarenlange samenwerking tussen Robert Redford en Sydney Pollack Dat bleek overigens ook nodig na het floppen in Amerika, waar men na het fantastische succes van «Out of Africa» ten minste een gelijkwaardige hit had verwacht. Ondanks de Golfoorlog, die vele Amerikaanse vedetten lekker veilig in God's own Country houdt, kwam Pollack toch naar het Oude Europa overgevlogen om de schade zoveel mogelijk te beperken. Alle TV-zenders maakten gretiç gebruik van dit buitenkansje om hem ongehinderd aan het woord te laten en we moeten eerlijk toegeven, dat wat Sydney over zijn kameraadschappelijke banden met Redford te vertellen had vaak interessanter was wat «Havana» te bieden heeft! Kort samengevat gaat het over de amoureuze, en andere, avonturen van de beroepsgokkerJack Weil (Redford), ie tijdens oudejaarsavond 1959 in het casino van het spelersparadijs Havana de slag van zijn leven wil slaan maar zijn gebrek aan belangstelling voor het feit dat de rebellen van Fidel Castro reeds voor de poorten van de residentie van dictator Batista staan te dringen met intrest gepresenteerd krijgt. Het loopt helemaal mis als Weil, wiens leven in het teken stond van zenuwslopend pokeren én veeleisende vrouwen, op de boot naar Cubga kennis maakt met Roberta Duran (lena Olin). Zilïs de echtgenote van de revo utionair Arturo Duran (Raul Julia, wiens naam men eigenaardig slechts met grote moeite terugvindt op het publiciteitsmateriaal) en evenals hij strijdt ze hartstochtelijk voor het onderdrukte Cubaanse volk. Ondanks hun ruim verschillend gedachtengoed voelen ze zich onweerstaanbaar tot elkaar

aangetrokken; een relatie, die nog versterkt wordt nadat Arturo door de geheime Jlolitie van Batista onschadelijk werd gemaakt. Toch blijft het typische Hollywood-happy end achterwege. Weil, die intussen de leegheid in -zijn hart en van zijn bestaan heeft ingezien, brengt een offer waartoe hij zicli niet in staat achtte. Voor de oudere lezers van deze rubriek, die hun filmklassiekers kennen en waarderen, zal het inmiddels al duidelijk geworden zijn dat Pollack met «Havana» een remake pleegde van de legendarische W.B.-tearjerker «Casablanca». Maar helaas, driewerf helaas, Redford (opmerkelijk verouderd en verrimpeld na zijn glansrol in «Oud of Africa» J is géén Humprey Bogart en lena Olin (die met haar bolhoed en andere verleidingskunsten Daniël Day Lewis het hoofd op hol bracht in «The unbearable Lightness of being») kan ondanks al haar klaarblijkelijke charmes nog niet tippen aan het uitstralingsvermogen van haar betreurde landgenote Ingrid Bergman. Dat is des te verwondelijker omdat haar acteertalent buiten kijf staat. Haar tweede film in de Verenigde Staten «Enemies», a Love story», waarin ze aangrijpend de door oorlogservarmgen diep-getraumatiseerde minnares van een joods, getrouwde New-Yorker speelt, leverde haar zéér terecht een Oscar-nominatie op. Intussen beweert Pollack bij hoog en bij laag dat hij helemaal geen remake van «Casablanca» op het oog had en dat, zo er al parallellismen zouden zijn, die louter toevallig en zeker niet gewild zijn! Waarvan acte. Inmiddels is het ?él duidelijk dat Pollack al de succes-elementen die hij in «Out of Africa» zo meesterlijk in de hand had, in «Havana» nauwelijks nieuw leven wist in te blazen. De formule werkt niet meer. het sprookje is uit. F. PAPON

(c) Liberaal Archief - Kramersplein Gent

Recommend Documents