BIND middel Personeelsblad Stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel
Jaargang 3 #7, december 2015
ooada.nl
Samenwerken met ouders
De Notenkraker ■ Olympia ■ 2e Daltonschool Pieter Bakkum ■ Nicolaas Maesschool ■ De Burght ■ De Stern ■ Kindercampus Zuidas ■ Oscar Carré ■ 9e Montessorischool De Scholekster ■ Theo Thijssenschool ■ De Springstok ■ De Burght ■ 1e Montessorischool De Wielewaal ■ 3e Daltonschool Alberdingk Thijm ■ 6e Montessorischool Anne Frank ■ De Kleine ■ Reus 15e Montessorischool Maas en Waal ■ ■ Merkelbachschool ■ 14e Montessorischool De Jordaan ■ De Witte Olifant ■ Dr. E. Boekmanschool ■ Basisschool Oostelijke Eilanden ■ Dongeschool
VERtekenen
VERleiden
School en ouders Ouders. Tijden zijn veranderd. In de afgelopen jaren zijn ouders steeds actiever, maar ook een stuk kritischer geworden. Dat vinden we af en toe best lastig. We vragen ons hardop af waar het naartoe gaat. Vroeger was het met ouders een stuk BINDMIDDEL is het personeelsblad van Stichting Openbaar Onderwijs a/d Amstel jaargang 3 #7, december 2015
2 VERtekenen
4 VERgezicht
6 VERdelen
Cartoon
Voorwoord
Interview met Jan de Koning
21e eeuwse oudercommunicatie
Inhoud
Colofon
van samenwerking en betrokkenheid, maar heeft ook een schaduwzijde. Het aantal rechtszaken en conflicten tussen school
Ronald Blikman Schoolleider van de Merkelbachschool
deze kansen te benutten en tegelijkertijd ook oog te hebben voor
11 VERkassen
12 VERbreden
14 VERrassen
Verschillen tussen Spanje en Nederland?
Leerteam ouderbetrokkenheid
Ik hoop dat ik een goede sidekick ben
en ouders neemt toe en leerkrachten zijn steeds meer tijd kwijt aan oudergesprekken. Het is een uitdaging om samen met ouders het stellen van duidelijke grenzen. In ons strategisch beleidsplan voor de komende vier jaar hebben we ouderbetrokkenheid nadrukkelijk opgenomen als speerpunt. Het is onze ambitie dat OOadA- scholen bekend staan als scholen waar ouders en team tevreden zijn over de
Tima Baar Personeelsadviseur OOadA
samenwerking. Uit onderzoek blijkt dat succesvolle scholen
Taco Stroo Algemeen beleidsmedewerker OOadA
de ervaring van ouders goed te benutten. Kennelijk zijn ze ook
Josje Derksen en Anja Goossens Coördinatie Opleiden in de School en Leerteam Ouderbetrokkenheid
Fotografie Rob Wolthuis en Marianne Rozendaal
Column Ouderbetrokkenheid
Samenwerken met ouders? Kijk eerst naar je mentale modellen!
Marjan de Smit Schoolleider van de Olympiaschool
Ontwerp Lilian de Jong Toewan Grafische Communicatie
10 VERspreken
8 VERdiepen
niets op. We leven nú en de rol van ouders is nu eenmaal
Maaike Sluijter Coördinator IB-netwerk MT-lid van De Springstok
Marianne Rozendaal Leerkracht en taalspecialist op De Kleine Reus
3 VERleiden
dat. Nu kunnen we verlangen naar vroeger, maar dat levert veranderd. Die andere rol levert mooie dingen op in de vorm
De redactie
Inhoud Samenwerken met ouders
overzichtelijker. De school bepaalde en de ouders respecteerden
Eindredactie
Taco Stroo
Druk
Raddraaier BV
goed weten samen te werken met ouders. Kennelijk weten ze in staat om duidelijk te zijn over wat de verantwoordelijkheid van de school is en waar ouders kunnen optrekken met de school. Van deze scholen kunnen we veel leren. Deze editie van Bindmiddel staat in het teken van ouderbetrokkenheid. We laten een oud-voorzitter van de GMR aan het woord. We belichten de mogelijkheden die de sociale media bieden. We zoomen in op de ‘mentale modellen’ die we over de rol van ouders hebben. Uiteraard kijken we ook even over de landsgrenzen. In de column wordt het thema kritisch beschouwd. We hebben goede voorbeelden van ouderbetrokkenheid verzameld. En tot slot staan we ook nog stil bij de manier waarop onze organisatie gebruikmaakt van onderzoek en bestaande inzichten.
2
Wij hopen dat deze editie
15 VERdelen
16 VERbeelden
16 VERvolg
Inspiratiemuur
De Olympia
Thema volgende uitgave
Bindmiddel is gedrukt op papier afkomstig uit verantwoord beheerde bossen
inspirerend is voor iedereen
Wij zoeken nog een redactielid voor Bindmiddel. Houd jij van schrijven en heb je interesse? Stuur dan een mail naar
[email protected] of bel: 020 5776044 / 0641487673
vorm van samenwerking
Zie voor een digitale versie van het blad: www.openbaaronderwijsaandeamstel.nl
die zoekt naar een goede met ouders. Veel leesplezier.
Marilene Streefland en Herbert de Bruijne College van Bestuur 3
‘‘Als ouder
Wat heeft u geleerd van uw tijd in de (G)MR? “Ik weet dat mensen die niet in het onderwijs werken vaak veel kritiek kunnen hebben. Daarom heb ik me verdiept in het onderwijs. Dat vond ik leuk om te doen. Ik heb bijvoorbeeld de wetgeving en de CAO bestudeerd. Ik leerde dat het onderwijs te maken heeft met bizarre regelgeving. Aan de ene kant gaan leerlingen maar beperkt naar school door vakanties en studiedagen en aan de andere kant is er voor de leerkrachten een hoge werkdruk. Mijn stelling is dat je om de werkdruk te verminderen leerlingen niet méér vakantie moet geven, maar alles evenwichtiger over het jaar moet verdelen. Die 1652 uur is een gegeven. Hoe kun je dat op een goede manier indelen, zodat de leerkrachten overeind blijven en de leerlingen goed les krijgen?”
VERgezicht
moet je
vertrouwen
hebben in het
‘IN EEN GOEDE MR ZIJN OUDERS AMBASSADEURS VAN DE SCHOOL’
schoolteam”
Hoe kijkt u tegen ouderbetrokkenheid aan? “Tweerichtingsverkeer is heel belangrijk. Aan de ene kant zijn leerkrachten de professionals. Als ouder moet je vertrouwen hebben in het schoolteam. Maar aan de andere kant moeten de leerkrachten het ook over hun professionaliteit durven hebben, zich durven bloot te geven tegenover ouders. Dat is soms best lastig. Het is goed om als ouder te beseffen dat je een passant bent. Of je nu in de MR zit of niet, je invloed is betrekkelijk. Als leerkracht zal je maar een ouder tegenover je hebben die alleen maar eist. Dat lijkt me heel moeilijk. Ouders gaan daarin soms te ver en kennen hun plaats niet.”
Wat kan er volgens u in scholen nog veranderd worden wat betreft ouderbetrokkenheid? “Nu is het regelmatig nog zo dat scholen vanwege financiën afhankelijk zijn van ouders. Ze worden bijna ingezet als onderwijsassistent. Ik vind dat als een school goede leerkrachten en voldoende onderwijsassistenten heeft en goede instructie kan bieden, ouders alleen een rol moeten vervullen als extra aanvulling. Veel ouders staan in de rij om mee te gaan met bijvoorbeeld schoolreisjes. Dat is nuttig, maar ook gewoon heel erg leuk.”
door Maaike Sluijter
Oud-voorzitter van de GMR Jan de Koning Voorzitter van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van OOadA. Twee zoons op De Scholekster. Lid van de MR op dezelfde school. Jan de Koning heeft vanuit verschillende kanten te maken (gehad) met ouderbetrokkenheid. Afgelopen juni heeft hij afscheid genomen van de GMR en MR, maar Jan heeft in vier jaar een duidelijk beeld gekregen van ouderparticipatie. “In een goede MR zijn ouders ambassadeurs van de school.” Hoe is het voorzitterschap van de GMR bevallen? “De GMR van OOadA functioneert goed. Ik heb gemerkt dat de agendavoorbereiding, de vaststelling van de onderwerpen en de verzending van materialen allemaal picobello in orde zijn. De overlegsfeer is fijn. Elkaars standpunten worden gerespecteerd. Een voorbeeld daarvan is het onderwerp mobiliteit dat enige tijd geleden werd ingebracht. Persoonlijk ben ik daar een voorstander van, maar het grootste deel van de GMR stemde toentertijd tegen. Dat werd gerespecteerd door het College van Bestuur. Als voorzitter was mijn taak om dergelijke discussies te sturen, waarbij ik goed onderscheid moest maken tussen mijn voorzittersrol
en mijn persoonlijke mening. Maar dat ben ik al 30 jaar gewend vanuit mijn werk als advocaat.” Wat heeft u de GMR willen meegeven? “Stichtingen zijn vaak papieren tijgers. Bij OOadA vind ik het juist goed dat er zo gericht wordt op kwaliteit. Mijn ambitie toen ik begon was om iets bij te dragen in het proces van kwaliteitsverbetering. Dat is indirect gelukt. Ik heb OOadA zoveel mogelijk proberen te steunen in het proces van kwaliteitsverbetering en deelgenomen aan discussies rondom bijvoorbeeld het KBA. Dat was heel interessant, maar ik besef ook dat je als ouder én voorzitter wel aan de zijlijn staat.”
‘TWEERICHTINGSVERKEER IS HEEL BELANGRIJK’
4
Wanneer draait een MR op een school goed? “In een goede MR zijn ouders ambassadeurs van de school. De MR moet zich verdiepen in waar de school voor staat en waar deze naar toe wil. Ook is het belangrijk dat de MR meerdere ouders consulteert en kijkt naar ieders belangen: de directie, de leerkracht, het kind en de ouders.”
Kan een MR een rol spelen in het verhogen van de ouderbetrokkenheid? “Voor een MR is het lastig om een lage ouderparticipatie op een school om te buigen. Een OR is daar beter toe in staat. Deze kan mensen bewegen mee te doen met de luizencontroles of feesten. De drempel van de OR is lager dan die van de MR.”
‘IK VIND EIGENLIJK DAT OUDERS ALLEEN EEN ROL MOETEN VERVULLEN ALS EXTRA AANVULLING. DAT IS NUTTIG, MAAR OOK GEWOON HEEL ERG LEUK’ 5
21 eeuwse oudercommunicatie e
VERdelen
Ouders sturen een e-mail naar de leerkracht vanaf hun smartphone, speuren de schoolwebsite af voor leuke foto’s en lezen de nieuwsbrieven op hun laptop. Als school is het dus belangrijk om met de tijd mee te gaan.
Hieronder
staan
twee
Een eigen app van de Merkelbach
goede
voorbeelden van oudercommunicatie in de 21e eeuw.
Digiduif op de Boekman “Wij doen alle communicatie met ouders digitaal, zodat we zeker weten dat een brief ook bij de ouders aankomt en niet in de tas van een kind blijft hangen.” Simone Jager, administratief medewerker op de Boekmanschool, vertelt over Digiduif, het
Via computer of smartphone Simone: “Ouders loggen in op hun computer of via een app op hun smartphone en kunnen zo bijvoorbeeld een bericht van de leerkracht van hun kind zien.” Ook maakt de Boekmanschool sinds kort gebruik van de mogelijkheid om de 10-minutengesprekken in te plannen via Digiduif. “Bovendien kunnen de klassenouders makkelijk de mailadressen van alle andere ouders van de groep zien. Of gaat een kind bij een ander spelen? Dan kun je makkelijk met de andere ouder in contact komen. Ouders moeten uiteraard wel eerst toestemming geven dat hun gegevens zichtbaar zijn.”
Korte lijnen naar alle ouders
‘LEERKRACHTEN KUNNEN OUDERS SNEL BEREIKEN EN OUDERS BLIJVEN GOED OP DE HOOGTE’ communicatiesysteem dat sinds begin schooljaar 2014-2015 op deze school wordt gebruikt. In Digiduif, bedoeld voor alle ouders en medewerkers, zijn onder andere brieven zichtbaar, maar ook de jaarkalender en formulieren. 6
Simone ziet vooral voordelen van het gebruik van Digiduif. “Het is een gebruiksvriendelijk systeem en je bespaart op kopieerkosten. Je hebt als school korte lijnen naar alle ouders toe. Digiduif heeft een groot bereik.” Maar hierin schuilt wel meteen een nadeel, want hoe zorg je er als school voor dat je ook iedereen blijft bereiken? “Ik kan per klas controleren of ouders ook echt regelmatig inloggen. Ook vragen we van de ouders om aan te geven als het bijvoorbeeld niet lukt met inloggen.” De reacties op Digiduif zijn met name positief, vertelt Simone. “Iedereen is er inmiddels aan gewend. Leerkrachten kunnen ouders snel bereiken en ouders blijven goed op de hoogte van alles wat binnen de school speelt, ook als ze niet elke dag in de klas komen.”
Meer informatie? www.digiduif.nl
De Merkelbachschool mogen we gerust vooruitstrevend noemen op het gebied van het gebruik van diverse communicatiemiddelen. Spil in het web van het arsenaal aan middelen is de zeer up-to-date zijnde website. Waar het op sites van andere scholen vaker regel dan uitzondering is dat veel informatie hopeloos is verouderd, zien we dat op de Merkelbach-site niet. Gabriël Maassen, waarnemend directeur, gelooft erin dat wanneer een website regelmatig de informatie ververst en actueel nieuws brengt, dit er voor zorgt dat ouders geregeld de website zullen bezoeken.
‘Merkelbach-app’ Buiten de website gebruikt de Merkelbach ook andere digitale middelen om (potentiële) ouders, kinderen en partners te informeren en te activeren. Het betreft hier Facebook, Twitter, YouTube en sinds dit schooljaar een heuse ‘Merkelbach-app’, zowel voor Android als iPhone te downloaden. In de app zijn alle communicatiemiddelen van de Merkelbachschool verzameld en via een directe link te bereiken. Potentiële ouders kunnen hun kind aanmelden via de app en huidige ouders kunnen hun kind inschrijven voor alle naschoolse activiteiten in de ‘Merkelbach Academie’ of zich opgeven voor een 10-minuten-gesprek.
weten dat sinds de introductie van de app het aantal bezoekers dat de website vanaf een mobile device bezocht steeg van 32 naar 53% en het aantal bezoekers vanaf een desktop nam navenant af. Vermoedelijk leidt de app er dus toe dat vaker rechtstreeks vanuit de app naar de website wordt doorgeklikt.”
‘BEZOEKERSAANTAL WEBSITE STIJGING VAN 32 NAAR 53%’ Twitter
Rechtstreeks doorklikken vanuit app
De Merkelbachschool is ook actief op twitter: in de afgelopen twee maanden werden hun tweets bijna 10.000 keer bekeken. Een medium waar je al snel een groot bereik mee hebt dus, die verder gaat dan alleen de doelgroep ‘ouders’. Gabriël: “De manier waarop de diverse platforms (Twitter, Facebook, app, website) in samenhang tot elkaar kunnen werken moeten we de komende tijd nog verder onderzoeken en uitbouwen. Een interessant proces.”
Gabriël vertelt dat de app, twee maanden na introductie, al 177 gebruikers kent. Dat is zeker veel te noemen als je bedenkt dat de Merkelbach een kleine school is met momenteel zo’n 150 leerlingen. Gabriël: “We
door Ronald Blikman en Maaike Sluijter
Meer informatie? www.merkelbachschool.nl www.facebook.com/Merkelbachschool twitter.com/bsmerkelbach 7
In het onderwijs hebben we er allemaal mee te maken: ouders die kritisch zijn op de school, op de
VERdiepen
Samenwerken met ouders? Kijk eerst naar je mentale modellen!
leerkracht of op het onderwijs als geheel. Als je met deze ouders in gesprek gaat, kun je van te voren denken: “Deze ouders zijn lastig, ik moet ze maar niet te veel ruimte geven.” Maar is dit wel echt zo? Zijn kritische ouders altijd lastig? Of ga je hierbij uit van je
De Amerikaanse wetenschapper Peter Senge beschrijft mentale modellen als diepgewortelde overtuigingen of beelden over de werkelijkheid en hoe we daarin dienen te handelen. Het zijn onze waarheden, onze ‘gewoontewijsheden’. Met mentale modellen proberen we de wereld om ons heen te begrijpen. Ze bepalen wat we zien, maar ook hoe we handelen en hoe we ons werk doen. Het biedt houvast, maar belet ons ook om af en toe op een andere manier naar de werkelijkheid te kijken.
Bewustwording Als het gaat om samenwerking met ouders trainen schoolleiders hun teamleden vooral op communicatieve vaardigheden. Dat heeft een waarde, maar je kunt meer rendement verwachten als er eerst goed naar mentale modellen binnen het team gekeken wordt. We zijn ons vaak niet bewust van die mentale modellen. Ook omdat we door mensen om ons heen vaak bevestigd worden in onze overtuigingen. Voordat je in gesprek gaat met de kritische ouders, spreek je misschien nog wel een collega die beaamt dat deze kritische ouders inderdaad ‘lastig’ zijn. 8
ALS JE OUDERS TEVEEL RUIMTE GEEFT, GAAN ZE OP JE STOEL ZITTEN “Oh, heb je haar weer. Vorige maand wilde ze haar kind een kwartier eerder ophalen vanwege een sporttoernooi. We hebben dat voor één keer toegestaan. Vorige week wilde ze een gesprek over klassendienst. Dat gesprek is er gekomen. Nu staat ze voor mijn neus te zeuren over de tafelgroepindeling. Haar dochter heeft last van het gedrag van Dieter. “Zie nou wel, geef je ze één vinger, dan pakken ze je hele hand. Het moet nou maar eens afgelopen zijn. Ik ga haar vertellen dat ze helemaal niet over de tafelindeling gaat”, dacht ik ferm. We spraken af. Ze begon het gesprek meteen met de opmerking dat het aan mij was hoe de kinderen zitten in de klas. Ze wilde alleen kwijt dat haar dochter over Dieter klaagde. Ik heb vervolgens goed op Dieter gelet en zag wat hij deed. Een gesprekje met hem was genoeg om het probleem op te lossen.
LAAT DE ONTWIKKELING VAN UW KIND MAAR AAN SCHOOL OVER, DAT IS ONS VAK
“Het 10-minutengesprek begon. De vader van Thijs gaf aan dat zijn zoon het saai vindt op school. Hij is lusteloos en snel geïrriteerd. Vader wilde graag met mij in overleg over een uitdagender aanbod. Ik fronste mijn wenkbrauwen en zei: “In de klas doet hij goed mee. Ik heb een verrijkend aanbod voor hem en dat vindt hij geweldig. Hij mag ook nog een halve dag naar de plusgroep. Meer kunnen we niet doen en meer is ook niet nodig.” Ik kijk naar de vader die daar in een keurig pak zit en dacht ”Dit is mijn vak, ga jij maar accountantsverklaringen afgeven”. De vader werd geïrriteerd en zei dat hij naar de directie zou gaan. Mijn bloed kookte. Volgende dag toch maar even met Thijs gepraat. Hij gaf inderdaad aan dat hij het saai vond en wat hij interessanter zou vinden. Samen met onze HB-specialist hebben we toen het aanbod wat veranderd en besproken met vader. Vader tevreden, Thijs blij.
VOORBEELD VAN MENTALE MODELLEN BINNEN SCHOOLTEAMS
Wat is een mentaal model?
VOORBEELD VAN MENTALE MODELLEN BINNEN SCHOOLTEAMS
eigen denkbeeld, je eigen mentale model?
Gevolgen van mentale modellen Het gevolg van een mentaal model kan zijn dat een team niet open in gesprek gaat met ouders en niet naar ze zal luisteren als ze andere ideeën hebben over het lesgeven. Alles wordt ingevuld, en er wordt niet echt geluisterd. In de twee voorbeelden liep het uiteindelijk wel goed af. Dat gebeurt in de praktijk ook, maar het leidt ook wel eens tot hoog opgelopen conflicten.
Mentale modellen ombuigen Hoe kun je mentale modellen ombuigen? Het begint bij het besef dat iedereen mentale modellen heeft die beperkend zijn. Als je bij jezelf mentale kunt herkennen, kun je je gedrag veranderen. Dat vraagt veel, maar kan ook veel opleveren. De (kritische) ouders kunnen dan nog steeds ingewikkeld zijn, maar je zult meer op zoek gaan naar openingen. Je gaat meer vragen en minder invullen. Samenwerken met ouders vraagt dus niet alleen om goede gespreksvaardigheden en organisatievormen, maar soms ook om een werkelijk ander mentaal model.
door Maaike Sluijter en Taco Stroo
9
Ik verzamel graag oude wc-rollen! VERspreken
door Geert Jan de Breij, columnist Het woord ‘ouderbetrokkenheid’ werd verzonnen op een droeve borrel. Een meneer die na twee jaar leerkracht te zijn geweest toe was aan iets anders en onderwijsdeskundige werd, voerde een gesprek met iemand die communicatie was gaan studeren, omdat ze voor de studie ‘vrije tijd wetenschappen’ was uitgeloot. Scholen moeten ouders veel meer betrekken, want dat is goed voor het kind. Er belandde een vuist op tafel en de nootjes vielen om. Na het zesde glas prosecco viel het woord ‘educatieve samenwerking’. Een hoogleraar verslikte zich in een plakje leverworst toen hij dit hoorde. Zijn carrière zou met een baanbrekend onderzoek naar ouderbetrokkenheid weer een boost krijgen. Hij schoof aan en zei dat hij zijn tanden wilde zetten in de complexe onderzoeksvraag wat ouderbetrokkenheid precies is. Hij zou eerst het theoretische kader schetsen. De communicatiedeskundige wilde een schema met succesfactoren en wat quotes, want dat sluit aan bij de informatiebehoefte. Het moest op Facebook en vaak geliket en getagd worden. Een trainingsacteur schoof met zijn doodgeslagen biertje aan. Hij wilde wel trainingsprogramma’s voor scholen aanbieden. Er werd geproost op dit goede gesprek. Het begon buiten steeds harder te regenen. Ouderbetrokkenheid is hot. We krijgen folders van de gemeente. Het web staat vol met handboeken, tips & tricks. Vuurwerk in medezeggenschapsraden. Schooldirecteuren pennen driftig op de paragraaf ‘ouderbetrokkenheid’. Een vriendin van me zit in een leerteam Ouderbetrokkenheid. Ik lees op de website van de school van mijn kinderen dat er een denktank van pro-actieve ouders is opgericht. Het duizelt me. Waar is iedereen in godsnaam mee bezig? Ik ben eigenlijk niet zo betrokken. Mag dat eigenlijk nog wel? Natuurlijk luister ik tijdens het 10-minutengesprek aandachtig naar de juf en als ik na het avondeten wat tafels moet oefenen of als er lege wc-rollen mee moeten, geen probleem, maar dat is het wel. Ben ik dan niet betrokken? Tijdens een informatieavond zei een vrouw met een iets te hoge stem dat zij toegang wilde tot het leerlingvolgsysteem om te kunnen zien hoe haar kind de methodegebonden toets rekenen had gemaakt. Ze was namelijk erg betrokken. Ze deed ook het voorstel om een werkgroep met ouders en mensen van school in te stellen om de vervanging van klimtoestellen goed te communiceren met ouders. Ik wilde naar die geweldige directeur schreeuwen dat ik ook een ouder ben en dat ik die mevrouw knettergek vind. Natuurlijk bleef ik zitten, want ze moesten eens weten hoe niet betrokken ik ben.
10
Column
VERkassen
Ouderbetrokkenheid?
Verschillen tussen Spanje en Nederland? Ten noordwesten van Madrid, in het stadje El Escorial, gingen de kinderen van Pilar Rodriguez Algaba tot voor kort naar school. Sinds vorig jaar maart woont de familie in Amsterdam en gaan de kinderen naar de Olympiaschool.
Grootste verschil “Het grootste verschil is toch wel,” volgens Pilar, “dat alles hier véél transparanter is. Je kan makkelijk de school inlopen, even een afspraak maken of iets vragen. In Spanje kom je als ouder eigenlijk helemaal niet in de klassen. De kinderen lever je voor de deur af en daar haal je ze ’s middags ook weer op. Natuurlijk zijn er wel optredens of presentaties waar ouders voor worden uitgenodigd, maar gewoon even de klas in om te kijken wat je kind gedaan heeft of om even kort de leerkracht te spreken, is er niet bij. Hier is het toegankelijker en laagdrempeliger, maar dat ligt ook aan de cultuur.” Meedenken “Hier op school kan je als ouder meedenken over het beleid, door bijvoorbeeld in de MR te gaan of je op te geven voor een projectgroep. Dat is in Spanje niet aan de orde. Het beleid is een zaak van de school en niet van de ouders. Er was op de school van de jongens wel een soort belangenvereniging van ouders, maar die regelde bijvoorbeeld beter vervoer voor alle kinderen. Inhoudelijk over het onderwijs meedenken gebeurde niet.” Huiswerk “Wel wordt er van de ouders verwacht dat je de kinderen ondersteunt bij het huiswerk. Je krijgt via een webapplicatie precies te lezen wat de aangeboden stof is van die week, zodat je daar thuis nog extra mee
kan oefenen. Kinderen krijgen vanaf groep 3 elke dag huiswerk. Ook de lesboeken voor school schaf je als ouder zelf aan. Zoals hier was daar ook drie keer per jaar een rapportgesprek.” Engels “Kinderen krijgen vanaf groep 3 ook al Engels. Het huiswerk wordt voor de ouders vertaald, mochten die helemaal geen Engels kunnen. Ook de menu’s van het ‘overblijfeten’ worden aan de ouders gestuurd, zodat die hun avondeten erop af kunnen stemmen en de kinderen niet twee keer hetzelfde eten.” Weinig ouderhulp gevraagd “Er wordt heel weinig hulp van ouders gevraagd voor excursies of schoolreisjes. Dat wordt allemaal met het eigen personeel geregeld. Er is ook meer vast personeel dan hier op de scholen, dus kan het ook makkelijker. Ook als het gaat om luizen pluizen: dat doen ouders thuis. Bij het organiseren van allerlei festiviteiten worden ouders ook niet zo betrokken als hier. Onze ouderraad regelt eigenlijk heel veel op school, dat is in Spanje anders.”
door Marjan de Smit 11
VERbreden De 10 succesfactoren in het contact tussen school en ouder
Leerteam ouderbetrokkenheid Ouderbetrokkenheid is hot. Er zijn veel publicaties. Zo heeft Peter de Vries het boek “Ouderbetrokkenheid
3.0”
COOL MAN, IK WORD ONDERSTEUND DOOR DIVERSE ‘PARTNERS’!
over
de
Het leggen van CONTACT tussen school en ouders Succesfactor
Zichtbaar gedrag
Zorgt dat ouders zich welkom voelen
Open, sensitieve, proactieve en naar ouders
Vroegtijdig kennismaking met alle ouders
Aandacht voor thuissituatie en verbindt de leefwereld thuis en op school
Laagdrempelig en sociaal vaardig
Is toegankelijk voor ouders, ongeacht hun opvoedstijl en opleidingsniveau De SAMENWERKING tussen school, ouders en leerlingen
geschreven. Een interessant boek
Mariëtte Lussen is lector aan de Hogeschool Rotterdam. Zij heeft een grootschalig onderzoek gedaan naar de succesfactoren voor het contact tussen scholen en ouders. Ze heeft daarvan een handige tabel gemaakt.
manieren
waarop het contact tussen school en ouders kan lopen.
Succesfactor
Zichtbaar gedrag
Leerling is standaard aanwezig bij overleg met ouders
Driegesprek met ouder en leerling
Zorgt voor dialoog en uitwisseling
Hanteert een op dialoog gestuurde gespreksvoering
Welke inzichten zoals dat
Voedt het gesprek tussen ouder en kind thuis
Verbindt het leren op school en thuis
van Peter de Vries zijn er
Is gericht op dat wat goed gaat
Is in contact met ouders positief over de leerling en onderstreept diens kwaliteiten
nog meer? Hoe kunnen we de
beschikbare
Met school, ouders en leerlingen samenwerken aan TOEKOMSTPERSPECTIEF
inzichten
vertalen in adviezen voor schoolteams?
Voor
deze
vragen is er binnen OOadA een leerteam in het leven geroepen.
Succesfactor
Zichtbaar gedrag
Schoolloopbaanontwikkeling van de leerling staat centraal
Erkent en faciliteert de bijdrage van ouders aan de schoolloopbaan van hun kind
Planmatig handelen op ontwikkelpunten van de leerling
Stemt de bijdrage van leerling, ouder en leraar op elkaar af en zorgt dat school en ouders elkaar informeren over de voortgang
Bespreken teleurstellingen in de schoolloopbaan met ouder en kind
Bespreekt teleurstellingen en zoekt waar nodig met leerling en ouder naar een nieuw perspectief
Begrippenkader ouderbetrokkenheid De twee bekendste vormen van ouderbetrokkenheid zijn formeel partnerschap en educatieve samenwerking. Bij formeel partnerschap gaat het om vrijwilligerswerk voor de school, meegaan met schoolreisjes, deelname aan de MR of GMR, etc. Educatieve samenwerking is de samenwerking tussen ouders en school die gaat over de ontwikkeling van het kind. Dat kan bijvoorbeeld gaan over het stimuleren van lezen thuis. Het kan ook gaan over het afstemmen van gedragsregels op school en thuis.
Wat doet het leerteam? Een leerteam is een samenwerking van medewerkers en studenten waarbij de opleidingsscholen van OOadA en de opleidingsinstituten (HvA en UPvA) door nauw samen te werken de expertise van de opleidingsschool èn de opleidingsinstituten vergroten. Het idee is ook dat de werkwijze van de leerteams de dynamiek van 12
een onderzoekend leren als cultuur inbrengt binnen de scholen. Een van deze leerteams is het leerteam “Ouderbetrokkenheid”. Het leerteam heeft zich in het eerste jaar gericht op literatuur, scholing en het verzamelen van good practice. Uit onderzoek blijkt dat er vier aspecten een rol spelen bij educatieve samenwerking: cultuur, structuur, bereidheid en vaardigheid. Het leerteam zal zich dit jaar vooral richten op het aspect ‘bereidheid’.
GOOD PRACTICE “Wij zijn hebben dit jaar een startgesprek aan het begin van het schooljaar voor ouders met een nieuw kind in de groep. Leerkrachten en ouders zijn tevreden. Verschil is dat de ouder in deze gesprekken veel meer aan het woord is.“ Joyce Gerritse is IB-er op de 1e Montessorischool De Wielewaal.
GOOD PRACTICE Robert Mulligen werkt bij de PABO (Hogeschool van Amsterdam) en neemt deel aan allerlei leerteams. Hij is samen met scholen bezig om te bedenken wat een PABO-student moet kunnen om goed met ouders samen te werken. Dat wordt dan beschreven in het uitstroomprofiel voor PABO-studenten.
Hoe ver is jouw school? Ron Oostdam is bijzonder hoogleraar onderwijsleerprocessen aan de UvA. Hij heeft de manier waarop scholen educatieve samenwerking vormgeven, verdeeld in vijf cumulatieve niveaus. 1. Informatiegerichte school: Alleen informatieverstrekking en formeel contact. 2. Structuurgerichte school: Handelt volgens vaste procedures voor oudercontact. 3. Relatiegerichte school: Is ook gericht op het onderhouden van goede contacten met ouders. 4. Participatiegerichte school: School is pro-actief in het vormgeven van actief ouderschap en optimale participatie van ouders. 5. Innovatiegerichte school: School en ouders zijn samen gericht op het continu verbeteren van onderwijs, school en omgeving.
Wat voor type school is jouw school?
GOOD PRACTICE Vorig schooljaar is de ouderdenktank OOadA opgericht. Ouders van verschillende scholen denken met OOadA mee over de vraag hoe het contact en communicatie met ouders beter kan worden. Deze input gebruikt het leerteam in de adviezen voor de scholen.
GOOD PRACTICE “Wij sluiten onze projecten met ouders af. Ze kunnen dan in de klassen kijken en deelnemen aan activiteiten. Als je het echt ziet, spreekt het toch meer aan. Ouders vinden het prettig om op deze manier betrokken te worden”. Anja Goosens, lid van het managementteam van basisschool de Kleine Reus.
door Josje Derksen en Anja Goossens 13
VERrassen
r Inspiratomieoumdeurbuet rokken heid,
leen help en met wel meer da n al da n is er to ch luizen …. Andere pluizen va n de t he en st Als het gaat ee sf aa it verzam eld: va n het Sinterkl or Marjan de Sm do jn zi id het orga niseren he en rokk en va n ouderb et op ge merkte vorm
za melingsseren een in Ouders organi uchtelingen. actie voor vl w een heel nieu Ouders zetten teem op. bibliotheeksys
O ud er er v s vor m oor en e z gro ep 4 orgt d en gro ep at e een e r el je dat stuk xtra g Onze ke w elez of 1 ee en w 0 k weg schoo ordt k in i nd l li i e n r door en. Iede het gt a zich re och centru an een t m moet over end on van A drukke de k tfer m e n scho over inde mt e sterda doorga m. ande ol. stek r e en o en en n aant b a ver e l het geleid ouder s zebr ers apad die bij de
De C lu onaf b van [1 hank 01] i el s ee opge n richt ijke ver enig leerl door i n g i e n nkel g e ou die is bijdr mogelijk en. Zij d ers m a a en k van open ken acti extr gen aan aatje een vitei mate leuk s di r ten leer i a len e sp e n pr die anne zelf oces hor iet bij n de s het en ( v choo prim want op s erantwoo ltijd aire d choo r a : delij arvo l Alle or i wel k), m s inte oude a de s ar d re r b ed r c ie h ag v s die di ssanter et le hool a t k n € v u scho w e n i n n ll en m 101 ( oljaa aken of m en, kunn r li . e en v d va oor n Clu er of mi een nder b va ) pe n [10 r 1] wo rden .
IK HOOP DAT IK EEN GOEDE SIDEKICK BEN Ook al is Robijn (groep 5) even vergeten wat filosofie nu precies inhoudt, hij verheugt zich enorm op het komende crea-blok, want dan krijgt hij vier weken les van zijn moeder Laura. Laura weet er inmiddels alles van. Op de vraag wat haar motiveert om nu al voor het tweede jaar dit vak te geven krijg ik een filosofisch antwoord: “Met filosofie leren de kinderen zich verplaatsen in de denkwijze van een ander en leren ze niet te snel te oordelen. Mijn doel is bereikt als we minder gemotiveerde kinderen over de drempel kunnen trekken.” In het dagelijks leven is zij lunchkok op de Bloemenmarkt. Op woensdagochtend is zij op De Kleine Reus in de kring te vinden.
VERdelen
ersa men met le Ouders vormen om je projectgroep krachten een te ie op school de communicat verbeteren.
We organ iseren e lk jaar keuzevak de ken. Kin deren ku kiezen w n ne n elke act iviteit willen g z e a an doen. va n d e w Het gros orkshops wordt do verzorgd or ouder . D e nk h s ierbij a bakken i an: taar n e e n ec t hte bakk wordt ee erij of n huis v hoe erbouwd?
jpen egri b n het en e kenn durende t moeten ln wi ij e vr n ler l ge ders o zen Voor ouders of u r te e schoo lezen met n O a ko me ‘ a ko e e k di g en el ligers d en t d elf n n re m z r se o O ni e jes ga v or n e s a en e s i ng li k i e er s le e ze n m e onze orga ljaar z s bespr schap, omst. doen ld nk ee ij tb t ar r a st d o e we een scho s’. Oude s vrien uter. D jvoorbe er de p l i r op welke mani m t a b e ui o en d c gg n , u le e n e We O e t en elle n. D wer p et d kinderen lees nder gaan m te vert varinge onder school met de . o en do te t ook zo r is der uu r f om len vragen hen da sfee n jeug wee ns o r verha ueerd. t e al e n ëv g ge D e k r n oo g a i ee jo r. e e En dat wordt elka d van e ngev ksleide ten me ok o r o n o d an re te e spre jn o de h ten du n ge mt iets k en zi s e aa n m e o e nk v a n e n ne e uzie bije eiding er m re e s d i l e e beg meel, i lf uur r ha info aatste om. We zijn begonnen l welk n met het formue het r leren van een vi i nd e sie, wat willen de k we met ouders? Ge za menlijk hebben we de waar In den van de de school bepaal ont v erb d. Deze we waarden zijn teru zit ouwing r pfase g te vinden in de sa menwerkingsove voo een ou van d van d reenkomst die ce rb e e s e ntraal staat in het star rei der in cho We tgesprek tussen d o i l d , n e he b ouder gsg en leerkracht aa b en roe Par n het begin van p n he h . t ass et schooljaar. ys ope ouder p ng e zet. ortaal va n
door Marianne Rozendaal 14
15
www.olympiaschool.nl De Olympia
en VERder ... Thema volgende uitgave: ‘Ons publiek’
Verschijning: maart 2016 Kopij vòòr 1 februari 2016 naar
[email protected]
Fotografie door Rob Wolthuis
VERbeelden
